10/2007 ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ 2007 2010 Α Φάση - Στρατηγικός Σχεδιασμός Τεύχος Α ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΦΑΣΗ Α. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ... 4 1. Περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης Δήμου Μονεμβασιάς... 12 1.1. Περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης της περιοχής του Δήμου... 12 1.1.1. Εισαγωγή... 12 1.1.2. Ιστορική φυσιογνωμία... 12 1.1.3. Φυσικό περιβάλλον... 14 1.1.4. Δημογραφικές και κοινωνικές εξελίξεις... 21 1.1.5. Πολεοδομία χωροταξία θεσμικό περιβάλλον χωροθέτηση σε σχέση με την ευρύτερη περιοχή... 38 1.1.6. Υποδομές (κοινωνικές παιδείας πολιτισμός αθλητισμός τουριστικές τεχνικές)... 44 1.1.6.1. Κοινωνικές υποδομές και υποδομές για την παιδεία....44 1.1.6.2. Υποδομές για τον πολιτισμό...44 1.1.6.3. Υποδομές στον αθλητισμό...48 1.1.6.4. Τουριστικές υποδομές...48 1.1.7. Περιβάλλον... 53 1.1.8. Ενέργεια χρήση ΑΠΕ... 54 1.1.9. Χρήση νέων τεχνολογιών κοινωνία της γνώσης... 56 1.1.9.1. Υπηρεσίες Δήμου...56 1.1.9.2. Προγράμματα...56 1.1.10. Οικονομικές δραστηριότητες... 58 1.2. Περιγραφή του Δήμου και των Νομικών Προσώπων ως οργανισμών... 79 1.2.1. Εσωτερική οργάνωση του Δήμου οργανόγραμμα... 79 1.2.2. Χρηματοοικονομικά αποτελέσματα... 84 1.2.3. Νομικά Πρόσωπα... 91 1.3 Αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης... 92 1.3.1 SWOT ANALYSIS... 92 1.3.1.1. Υφιστάμενες δυνάμεις / Αδυναμίες των Υπηρεσιών του Δήμου και των Νομικών του Προσώπων σε σχέση με τις Λειτουργίες που Επιτελούν...92 1.3.1.2. Υφιστάμενες Δυνάμεις / Αδυναμίες του Δήμου ως προς το Ανθρώπινο Δυναμικό και την Υλικοτεχνική Υποδομή...93 1.3.1.3. Υφιστάμενες Δυνάμεις / Αδυναμίες ως προς την Ποιότητα των Παρεχόμενων Υπηρεσιών και την Οικονομική Κατάσταση...93 1.1.3.4..Ευκαιρίες από εξωγενείς παράγοντες (όπως θεσμικό πλαίσιο, εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές και χρηματοδοτήσεις)...94 1.1.3.5... Απειλές από εξωγενείς παράγοντες (όπως θεσμικό πλαίσιο, εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές και χρηματοδοτήσεις)...94 ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 2
Συμπεράσματα / αξιολόγηση και ιεράρχηση Αναγκών...96 1.4.1 Τα κρίσιμα ζητήματα ανάπτυξης, κατά την επόμενη μεσοπρόθεσμη περίοδο...96 1.4.2 Ιεράρχηση κρίσιμων ζητημάτων ανάπτυξης...96 2.1 Στρατηγική του Ο.Τ.Α και αναπτυξιακές προτεραιότητες...100 2.1.1 Αναπτυξιακό όραμα Αποστολή Αξίες...100 2.1.2 Προσδιορισμός / Διατύπωση Στρατηγικής / Καθορισμός Γενικών Στρατηγικών Στόχων...102 2.2 Αναπτυξιακές Προτεραιότητες...104 2.2.1. Βασικές Προτεραιότητες Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς ΕΣΠΑ 2007 2013...104 2.2.2. Βασικές Προτεραιότητες Ανάπτυξης της Περιφέρειας Πελοποννήσου περιόδου 2007 2013...112 2.2.3. Βασικές Προτεραιότητες και μέτρα ανάπτυξης στον τομέα της Αγροτικής Ανάπτυξης περιόδου 2007 2013...116 2.2.4 Βασικές Προτεραιότητες και μέτρα ανάπτυξης στον τομέα της αλιείας περιόδου 2007 2013...121 2.2.5. Καθορισμός Αξόνων Ανάπτυξης...123 ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 3
ΦΑΣΗ Α. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Πλαίσιο και στόχοι του Επιχειρησιακού Προγράμματος Το παρόν έργο εκπόνησης του «Επιχειρησιακού Σχεδίου Δήμου Μονεμβασίας 2007-2010» ως συμβουλευτική υποστήριξη ανατέθηκε στην Αναπτυξιακή Εταιρεία Πάρνωνα Α.Ε. Σκοπός του Επιχειρησιακού Προγράμματος είναι η προώθηση της τοπικής και εσωτερικής ανάπτυξης του Δήμου, σε εναρμόνιση με τις κατευθύνσεις του αναπτυξιακού σχεδιασμού σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Στα πλαίσια της εκπλήρωσης του στόχου αυτού, η μεθοδολογία εκπόνησης του ολοκληρωμένου Επιχειρησιακού Προγράμματος του Δήμου Μονεμβασιάς περιλαμβάνει την ολοκλήρωση τριών διακριτών σταδίων: 1. Προετοιμασία και Οργάνωση 2. Στρατηγικός Σχεδιασμός (A ΦΑΣΗ του Επιχειρησιακού Προγράμματος) 3. Επιχειρησιακός και Οικονομικός Προγραμματισμός (Β ΦΑΣΗ του Επιχειρησιακού Προγράμματος) Η σειρά ολοκλήρωσης και των πιο πάνω σταδίων, καθώς επίσης και το περιεχόμενό τους σε πρώτο επίπεδο ανάλυσης παρουσιάζονται στο ακόλουθο κάθετο διάγραμμα ροής (top down flowchart). ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 4
Α. Προετοιμασία και Οργάνωση Β. Στρατηγικός Σχεδιασμός Γ. Επιχειρησιακός και Οικονομικός Προγραμματισμός Προπαρασκευαστικές Ενέργειες Περιγραφή και Αξιολόγηση Υφιστάμενης Κατάστασης Διαμόρφωση Στρατηγικής και Αναπτυξιακών Προτεραιοτήτων Κατάρτιση Σχεδίων Δράσης Τετραετής Προγραμματισμός των Δράσεων Οικονομικός Προγραμματισμός Καθορισμός Δεικτών Παρακολούθησης Διάγραμμα 1: Διάγραμμα Ροής Πρώτου Επιπέδου, των σταδίων Ολοκλήρωσης του Επιχειρησιακού Προγράμματος του Δήμου Τα οφέλη από την εκπόνηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος του Δήμου εκτιμάται ότι θα είναι: Προστασία και Αναβάθμιση του Φυσικού Περιβάλλοντος Βελτίωση της Κοινωνικής και Οικονομικής Ευημερίας Βελτίωση της Αποδοτικότητας και Αποτελεσματικότητας του Δήμου Βελτίωση της Παραγωγικής Ικανότητας του Δήμου Βελτίωση της Ικανοποίησης των Δημοτών Βελτίωση της Οικονομικής Κατάστασης του Δήμου Το παραδοτέο του Επιχειρησιακού Προγράμματος (ΕΠ), εκπονείται σύμφωνα με τη νομοθεσία για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, όπως διαμορφώθηκε με το Νόμο 3463/2006 ΦΕΚ 114/Α /2006) Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων και την εξειδίκευση που περιγράφεται στην υπ αριθμ. απόφαση 18183/2-4-2007 (ΦΕΚ 534/β/13-4- 2007). ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 5
Το παρόν έργο άρχισε να εκπονείται βασισμένο σε διαμορφωμένες προδιαγραφές, σύμφωνα με την προδιαγραφή της εγκυκλίου 46, αρ. απόφ. 58939/25-10-2006 του Υπουργείου Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης. Το ΕΠ του Δήμου Μονεμβασίας. παραδίδεται σε δύο φάσεις. Η Α φάση αφορά στο Στρατηγικό σχεδιασμό και η Β φάση στον Επιχειρησιακό Σχεδιασμό και την κατάρτιση τελικά του τετραετούς σχεδίου δράσης του Δήμου. Μεθοδολογική προσέγγιση Η μεθοδολογία που ακολουθείται για την εκπόνηση του ΕΠ, βασίζεται στην ανάγκη επίτευξης του τελικού αποτελέσματος, που αφορά στη σύνταξη και αποδοχή ενός μεσομακροπρόθεσμου προγραμματικού πλαισίου, που ανταποκρίνεται στην υφιστάμενη κατάσταση και που μπορεί να λειτουργήσει μέσα στα πλαίσια τόσο της θεσμικής κατοχύρωσης, όσο και των χρηματοδοτικών δυνατοτήτων που παρέχονται. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την κατάρτιση της Α φάσης του Επιχειρησιακού Σχεδίου περιέλαβε τα ακόλουθα: 1. Συναντήσεις και επισκέψεις στο Δήμο για την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης. 2. Συμπλήρωση αναλυτικού ερωτηματολογίου (για την υφιστάμενη κατάσταση του Δήμου), από του υπαλλήλους του Δήμου το οποίο επισυνάπτεται σε παράρτημα στο τέλος της Α Φάσης του επιχειρησιακού προγράμματος του Δήμου Μονεμβασίας. 3. Αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης στο Δήμο Μονεμβασίας. 4. Διερεύνηση / δραστηριοτήτων εθνικού σχεδιασμού στα πλαίσια της τέταρτης προγραμματικής περιόδου. 5. Καθορισμός στρατηγικής και πλαισίου προγραμματισμού για τον καθορισμό του επιχειρησιακού προγραμματισμού Δήμου Μονεμβασίας. Η παρούσα υποβάλλεται στα πλαίσια της αξιολόγησης και της διαβούλευσης των δεδομένων από το Δήμο Μονεμβασίας, οπότε και θα ακολουθήσει η σύνταξη και υποβολή της Β φάσης που περιλαμβάνει τον προγραμματισμό των δράσεων, το χρονοδιάγραμμα ωρίμανσης των προτάσεων και τη σύνταξη Δελτίων ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 6
Προγραμματισμού, προκειμένου να υπάρχει ετοιμότητα στα πλαίσια του επιχειρησιακού σχεδιασμού του Δήμου Μονεμβασίας. Διάρθρωση του Επιχειρησιακού Προγράμματος Το ΕΠ εκπονείται σε δύο φάσεις, που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του θεσμικού πλαισίου 1. Το θεσμικό πλαίσιο δομεί το ΕΠ με ενότητες και κεφάλαια που συνολικά ανταποκρίνονται στο στρατηγικό σχεδιασμό και στον επιχειρησιακό προγραμματισμό του Δήμου. Το παρόν ΕΠ εκπονείται σε δύο φάσεις που περιλαμβάνουν η μεν πρώτη το στρατηγικό σχεδιασμό και η δεύτερη τον επιχειρησιακό προγραμματισμό για το Δήμο. Το περιεχόμενο της Πρώτης Φάσης του Επιχειρησιακού Προγράμματος παρουσιάζεται παρακάτω: 1 ΦΕΚ 534/Β/13-4-2007 Περιεχόμενο, δομή και τρόπος υποβολής των επιχειρησιακών προγραμμάτων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) Α Βαθμού ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 7
ΦΑΣΗ Α: Στρατηγικός Σχεδιασμός Εισαγωγή Πλαίσιο και στόχοι του Επιχειρησιακού Προγράμματος Μεθοδολογική προσέγγιση Διάρθρωση του Επιχειρησιακού Προγράμματος 1 Περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης 1.1. Περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης της περιοχής του Δήμου Μονεμβάσιας 1.1.1 Εισαγωγή 1.1.2 Ιστορική φυσιογνωμία 1.1.3 Φυσικό περιβάλλον 1.1.4 Δημογραφικές και κοινωνικές εξελίξεις 1.1.5 Πολεοδομία Χωροταξία Θεσμικό Περιβάλλον Χωροθέτηση σε σχέση με την ευρύτερη περιοχή 1.1.6 Υποδομές (Κοινωνικές Παιδείας Πολιτισμός Αθλητισμός Τουριστικές Τεχνικές) 1.1.7 Περιβάλλον 1.1.8 Ενέργεια χρήση ΑΠΕ 1.1.9 Χρήση νέων τεχνολογιών Κοινωνία της γνώσης 1.1.10 Οικονομικές δραστηριότητες 1.2 Περιγραφή του Δήμου και των Νομικών Προσώπων ως οργανισμών 1.2.1 Εσωτερική οργάνωση του Δήμου οργανόγραμμα 1.2.2 Χρηματοοικονομικά αποτελέσματα 1.2.3 Νομικά πρόσωπα του Δήμου 1.3 Αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης 1.3.1 SWOT ANALYSIS: Ανάλυση πλεονεκτημάτων & αδυναμιών, ευκαιριών & απειλών Δήμου 1.3.2 Συμπεράσματα / αξιολόγηση και ιεράρχηση αναγκών 2 Στρατηγική του Ο.Τ.Α. και αναπτυξιακές προτεραιότητες 2.1. Στρατηγική του ΟΤΑ 2.1.1. Αναπτυξιακό όραμα Αποστολή Αξίες ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 8
2.1.2. Προσδιορισμός / διατύπωση στρατηγικής / καθορισμός γενικών στρατηγικών στόχων. 2.2. Αναπτυξιακές Προτεραιότητες 2.2.1. Γενικότερες εξελίξεις προγραμματικού πλαισίου ανάπτυξης. Προτεραιότητες και περιορισμοί που τίθενται από τα άλλα επίπεδα προγραμματισμού (κοινοτικό, εθνικό, περιφερειακό, νομαρχιακό) 2.2.2. Καθορισμός Αξόνων Ανάπτυξης ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 9
Διάγραμμα 2: Διάγραμμα Ροής (Flow Chart) Μεθοδολογίας Υλοποίησης της Α Φάσης του Επιχειρησιακού Προγράμματος Αρχική Συνάντηση στο Δήμο Παράδοση Αναλυτικού Ερωτηματολογίου στις Υπηρεσίες του Δήμου Συγκέντρωση Στοιχείων από Πηγές εκτός του Δήμου Συγκέντρωση Στοιχείων από το Δήμο Επεξεργασία Διαθέσιμων Στοιχείων Ανάλυση Υφιστάμενης Κατάστασης της Περιοχής του Δήμου Ανάλυση Υφιστάμενης Κατάστασης του Δήμου και των Ν.Π. ως Οργανισμών S.W.O.T. Analysis Προσδιορισμός και Ιεράρχηση Αναγκών Διαμόρφωση Οράματος Αποστολής Αξιών του Δήμου Διαμόρφωση Στρατηγικής και Αξόνων Ανάπτυξης ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 10
Το παρόν ΕΠ είναι προϊόν συνεργασίας των στελεχών του Δήμου και των στελεχών της Αναπτυξιακής Εταιρείας Πάρνωνα Α.Ε. και αποτελεί τη Φάση Α Στρατηγικός Σχεδιασμός περιόδου 2007 2010. Στην εκπόνηση και ολοκλήρωση της φάσης αυτής από την Αναπτυξιακή Εταιρεία Πάρνωνα Α.Ε., συνεργάστηκαν οι κάτωθι: Μαρίνος Μπερέτσος Γενικός Διευθυντής Αναπτυξιακής Εταιρείας Πάρνωνα Α.Ε. Αντωνόπουλος Αντώνης - Οικονομολόγος Γανίτη Κυριακή, Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος Σαράντης Λιάκας, Τεχνολόγος Γεωπόνος Σκουμπούρης Ιωάννης - Χημικός Μηχανικός Οι συνεργάτες του παρόντος οφείλουν θερμές ευχαριστίες στον Δήμαρχο κ. Μαστορόπουλο Νικόλαο και στα αιρετά στελέχη του Δήμου για τη συνεργασία τους κατά την εκπόνηση του παρόντος έργου. ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 11
1. Περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης Δήμου Μονεμβασιάς 1.1. Περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης της περιοχής του Δήμου 1.1.1. Εισαγωγή Στο παρόν κεφάλαιο παρουσιάζονται συνοπτικά τα συμπεράσματα που ανέδειξε η αξιολόγηση των πρωτογενών στοιχείων για τη διάγνωση της υφιστάμενης κατάστασης στο Δήμο Μονεμβασίας. Τα συμπεράσματα, αφορούν σειρά αναπτυξιακών τομέων όπως η εσωτερική οργάνωση του Δήμου, χρηματο οικονομικά αποτελέσματα, η δημογραφία, η εκπαίδευση, το φυσικό περιβάλλον, η οικονομία και οι επιμέρους οικονομικές δραστηριότητες, η πολεοδομία και χωροταξία του Δήμου, οι υφιστάμενες τεχνικές υποδομές, οι υποδομές υγείας, εκπαίδευσης, ο τομέας ενέργειας καθώς και οι εξελίξεις που έλαβαν χώρα κατά το τελευταίο έτος στο θεσμικό πλαίσιο που διέπει την λειτουργία των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. 1.1.2. Ιστορική φυσιογνωμία Η Μονεμβασιά, «το περιώνυμον άστυ», ιδρύθηκε το 582/3 από Λάκωνες που εγκαταστάθηκαν μαζί με τον επίσκοπό τους στο δύσβατο βράχο εξαιτίας των αβαροσλάβικων επιδρομών. Η πόλη άντλησε το όνομά της από τη στενή λωρίδα Γης, «μόνη έμβαση» που συνδέει τη χερσόνησο με τη λακωνική ακτή. Κατά τους μέσους βυζαντινούς χρόνους (9 ος -12 ος αιώνας) εξελίχθηκε σε σημαντικό εμπορικό και ναυτικό σταθμό που προστατευόταν από «θεοφρούρητον κάστρον». Το 10 ο αιώνα αποτέλεσε βάση του βυζαντινού στόλου. Το 12 ο αιώνα ήταν μία ισχυρή πόλη με ικανή στρατιωτική δύναμη, που απέκρουσε τους Νορμανδούς,. Στο α μισό του 13 ου αιώνα η επισκόπιση της Μονεμβασιάς προήχθη σε μητροπολιτική έδρα. Το 1428 ή το 1452/3 οι άρχοντες Μαμώνας, Δαιμονογιάννης και Σοφιανός, παρέδωσαν την πόλη στον ηγεμόνα του φράγκικου πριγκιπάτου της Αχαΐας Γουλιέλμο Βιλλεαρδουίνο μετά από μακρά και επίπονη πολιορκία. Οι μονεμβασιώτες που παρέμειναν πιστοί στο Βυζαντινό αυτοκράτορα μετοίκησαν στην πόλη Πηγές Της Μικράς Ασίας. Το 1262 οι Φράγκοι παραχώρησαν τη Μονεμβασιά στον αυτοκράτορα Μιχαήλ Η Παλαιολόγο. ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 12
Το 13 ο και 14 ο αιώνα η Μονεμβάσια, το μοναδικό λιμάνι της βυζαντινής αυτοκρατορίας στην Πελοπόννησο, ευνοήθηκε και ενισχύθηκε από τους αυτοκράτορες με χρυσόβουλλα που παραχώρησαν σημαντικά εμπορικά προνόμια και φοροαπαλλαγές στην πόλη και τη μητρόπολή της. Οι Μονεμβασιώτες, σπουδαίοι ναυτικοί και έμποροι, επάνδρωσαν το βυζαντινό στόλο και ανέπτυξαν εμπορική δραστηριότητα στην ανατολική Μεσόγειο και τη Μαύρη θάλασσα, διακινώντας τα περίφημα προϊόντα της πόλης τους, όπως το λάδι και το «μονεμβάσιον οίνον». Από το 1349 έως το 1460 η Μονεμβάσια υπαγόταν στο δεσπότατο του Μορέως με έδρα τον Μυστρά, και οι δεσπότες ανανέωσαν με αργυρόβουλλα τα προνόμιά της. Στ πλαίσιο της εμφύλιας διαμάχης ανάμεσα στους Παλαιολόγους και τους Καντακουζηνούς, ο δεσπότης Θεόδωρος Α Παλαιολόγος έκαμψε το 1391/2 την αντίσταση του άρχοντα της Μονεμβάσιας Μαμωνά και έγινε κυρίαρχος της πόλης. Το 1394 η πόλη παραδόθηκε για λίγους μήνες στους Τούρκους και επανήλθε με τη βοήθεια των Βενετών στη βυζαντινή κυριαρχία. Μετά τη κατάλυση του δεσποτάτου του Μορέως από τους Τούρκους η Μονεμβασιά το 1460 αρχικά περιήλθε στον έλεγχο του Καταλανού πειρατή Lupo de Bertagna και λίγο αργότερα τέθηκε υπό την προστασία του πάπα Πίου Β. Το 1463 ο τελευταίος βυζαντινός άρχοντάς της, ο Νικόλαος Παλαιολόγος, την παρέδωσε στους Βενετούς. Από τότε άρχισε μία μακρά περίοδος ξένης κυριαρχίας με διαδοχική εναλλαγή Βενετών (1463 1540 και 1690 1715) και Τούρκων (1540 1690 και 1715 1821). Στην περίοδο της Α Ενετοκρατίας (1463 1540) η Μονεμβάσιας άρχισε να παρακμάζει, καθώς έχασε ένα σημαντικό τμήμα της ενδοχώρας της, εξαιτίας τριών διαδοχικών βενετουρκικών πολέμων. Το 1540 παραδόθηκε με συνθήκη στους Τούρκους και μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της αναγκάσθηκε να μετοικήσει στις βενετοκρατούμενες περιοχές της Μεσογείου. Κατά την περίοδο της Α Τουρκοκρατίας (1540 1715) η πόλη ήταν η έδρα του καζά (διοικητική περιφέρεια) της Μονεμβάσιας και γνώρισε οικονομική ανάπτυξη και δημογραφική αύξηση. Η περίοδος της Β Ενετοκρατίας (1690 1715) ήταν πολύ σύντομη και οι νέοι κυρίαρχοι δεν κατόρθωσαν να ανασυγκροτήσουν την πόλη. Το 1715 οι Βενετοί την παρέδωσαν στους Τούρκους και οι Μονεμβασιώτες σύρθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, όπου απαγχονίστηκαν ή πουλήθηκαν ως σκλάβοι. ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 13
Κατά την περίοδο της Β Τουρκοκρατίας (1715 1821) η Μονεμβάσια ήταν η έδρα του ομώνυμου βιλαετίου (διοικητική περιφέρεια) και αποτέλεσε σημαντικό λιμάνι. Η αποτυχημένη εξέγερση, όμως, των Ελλήνων κατά των Τούρκων το 1770 είχε ως συνέπεια τη συρρίκνωση του χριστιανικού πληθυσμού της πόλης αλλά και της ευρύτερης περιοχής, καθώς οι κάτοικοι κατέφυγαν στα νησιά του Αιγαίου και του Ιουνίου πελάγους και στη Μικρά Ασία. Στις 23 Ιουλίου 1821 η Μονεμβάσια ήταν το πρώτο κάστρο της Πελοποννήσου που απελευθερώθηκε από τις ελληνικές επαναστατικές δυνάμεις. Στους μετεπαναστατικούς χρόνους ο εμφύλιος σπαραγμός ανάμεσα σε αντιμαχόμενες παρατάξεις για τον έλεγχο του κάστρου οδήγησε στην ερήμωση και την παρακμή της πόλης. Από το 1828 η Μονεμβάσια ακολούθησε ως τοπικό, επαρχιακό κέντρο την πορεία του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Στις αρχές του 20 ού αιώνα πολλοί κάτοικοι εγκατέλειψαν την Κάτω Πόλη για να εγκατασταθούν στο νέο οικισμό της Γέφυρας. Σήμερα η Μονεμβάσια με τη φυσική ομορφιά της και τον ανεκτίμητο μνημειακό της πλούτο αποτελεί σημαντικό πόλο έλξης επισκεπτών. Η Άνω Πόλη είναι ένας ανοιχτός αρχαιολογικός χώρος και η Κάτω Πόλη ένας ενεργός οικισμός, που έχει εξελιχθεί σε πασίγνωστό τουριστικό θέρετρο. 1.1.3. Φυσικό περιβάλλον Ο Δήμος Μονεμβασίας αποτελεί διοικητικό τμήμα στο ακρωτήριο Μαλέα, που εκτείνεται στους ορεινούς όγκους που συγκροτούν οι κορυφές Αγ. Χαράλαμπος (Ν 505 μ.), Μεγάλη Τούρλα (Ν 653 μ.), Κοκκινόβραχος (ΝΔ 509 μ.), Κορίτη (Δ 363 μ.) Κούνους (Δ 349), Πεταχάς (Δ 286 μ.), Κοράκια (ΒΑ 390 μ.), Ψηλό Καστέλι, (Ν 694), Μαζαράκι 1251 (ΝΔ) Χάρτης. Στα όρια του Δήμου αναπτύσσεται πλούσιο υδρογραφικό δίκτυο και ρέματα ορίζουν τμήμα των ορίων του στα βορειοανατολικά (Αριάνα Ρ.) και νότια (Λαγγάδα Ρ.). Σημαντικά ρέματα διαρρέουν το εσωτερικό του δήμου, με εποχική ροή ή και συνεχή ροή σε όλη τη διάρκεια του έτους (Βαθύ Ρ., Μπαμπανό Ρ., Χουνάρια Ρ., Αγ. Δημητρίου Ρ., Βαμβανδρέα Ρ., Κάσες Ρ. Στραβόρρεμα, Τασού Ρ. Κοματά Ρ., Νερατζιά Ρ., Στραβολάγκαδο Ρ., Βρυσάκι Ρ., Σάρα Ρ., Μονόπορο Ρ., Τσάκωνα Ρ., κ.ά.). Το κλίμα στα όρια του Δήμου Μονεμβάσιας χαρακτηρίζεται ως ήπιο μεσογειακό με ήπιο χειμώνα και ζεστό ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 14
καλοκαίρι. Το μέγιστο ύψος βροχής κυμαίνεται από 50 έως 115 mm ετήσια και σύμφωνα με το ομβροθερμικό διάγραμμα Κυθήρων περιόδου 1955 1996. Ομβροθερμικό διάγραμμα σταθμού Κυθήρων 60 120 50 100 μέση θερμοκρασία 40 30 20 80 60 40 10 20 0 ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΪ ΙΟΥΝ ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ΔΕΚ 0 μέση θερμοκρασία συνολική βροχόπτωση mm Διάγραμμα 3: Ομβροθερμικό διάγραμμα Σταθμού Κηθύρων (Αρχείο Γεωλόγου Θανάση Μακρή) του Μετεωρολογικού Σταθμού Κυθήρων) μέση θερμοκρασία 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Ομβροθερμικό διάγραμμα σταθμού Γυθείου ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΪ ΙΟΥΝ ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ΔΕΚ 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 μέση θερμοκρασία συνολική βροχόπτωση mm Διάγραμμα 4: Ομβροθερμικό διάγραμμα Σταθμού Γυθείου (Αρχείο Γεωλόγου Θανάση Μακρή) του Μετεωρολογικού Σταθμού Κυθήρων) ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 15
Διάγραμμα ανέμου σταθμού Κυθήρων N 30,00 NW 25,00 20,00 NE 15,00 10,00 11 Beaufort 5,00 10 Beaufort W 0,00 E 9 Beaufort 8 Beaufort 7 Beaufort 6 Beaufort 5 Beaufort 4 Beaufort SW SE 3 Beaufort 2 Beaufort S νηνεμία 17,06% 1 Beaufort Διάγραμμα 5: Διάγραμμα ανέμου σταθμού Κυθήρων (Αρχείο Γεωλόγου Θανάση Μακρή) του Μετεωρολογικού Σταθμού Κυθήρων) Διάγραμμα ανέμου σταθμού Γυθείου N 25,00 NW 20,00 15,00 NE 10,00 5,00 W SW 0,00 E SE νηνεμία 4,63% 7 Beaufort 6 Beaufort 5 Beaufort 4 Beaufort 3 Beaufort 2 Beaufort 1 Beaufort S Διάγραμμα 6: Διάγραμμα ανέμου σταθμού Γυθείου (Αρχείο Γεωλόγου Θανάση Μακρή) του Μετεωρολογικού Σταθμού Κυθήρων) ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 16
Σύμφωνα με τα ανεμοδιαγράμματα οι κύριοι άνεμοι που πνέουν στην περιοχή είναι βορειοδυτικοί και βορειοανατολικοί (σταθμός Κυθήρων), ενώ από το σταθμό Γυθείου προκύπτει ότι οι κύριοι άνεμοι είναι νοτιοανατολικοί και βορειοανατολικοί. Οι μέγιστες θερμοκρασίες παρατηρούνται τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, όπου υπάρχουν και οι χαμηλότερες βροχοπτώσεις. Οι ελάχιστες θερμοκρασίες παρατηρούνται τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο. Οι άνεμοι είναι κυρίως βορειοανατολικοί. Το σύνολο των βροχοπτώσεων κυμαίνεται από 160 180 mm βροχής ετησίως, και με 120 περίπου βιολογικά ξηρές ημέρες κατά τη θερμή και ξερή περίοδο. Η περιοχή σύμφωνα με το Βιοκλιματικό Χάρτη της Ελλάδος 2 ανήκει στον ασθενή θερμο-μεσογειακό χαρακτήρα βιοκλίματος. Οι περιοχές όπου βρίσκονται στα ψηλότερα υψόμετρα της περιοχής ανήκουν στον έντονο μεσο μεσογειακό χαρακτήρα βιοκλίματος, με αριθμό βιολογικά ξηρών ημερών κατά τη θερμή και ξηρή περίοδο μεγαλύτερο των 75 ημερών και μικρότερο των 100 ημερών. Το γεωλογικό υπόθεμα της περιοχής ανήκει στην ενότητα Ταλέα όρη πλακώδεις ασβεστόλιθοι, πιθανόν της Ιονίου ζώνης (Mountrakis et. al. 1983), ενώ τμήμα της περιοχής Μαλέα ανήκει στη ζώνη Γαβρόβου Τρίπολης 3. Σχετικά με τη σεισμικότητα της περιοχής 4, οι πραγματοποιηθείσες μελέτες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η νοτιοανατολική Πελοπόννησος, χαρακτηρίζεται από μικρή σχετικά σεισμική επικινδυνότητα και κατατάσσεται στην Ζώνη ΙΙ δηλαδή σε ζώνη μικρής σεισμικής επικινδυνότητας (Παπαζάχος, 1987). Τα εδάφη της περιοχής προέρχονται σε όλη την έκταση από αποσάθρωση σκληρών ασβεστόλιθων.στην περιοχή εμφανίζεται ένας βασικός τύπος βλάστησης (Nτάφης 1972): της Quercetalia illicis, με ένα διακριτό αυξητικό χώρο. 2 Ίδρυμα Δασικών Ερευνών Αθηνών, Γεώργιος Μαυρομμάτης 3 Δημοσθένης Μουντράκης University Studio Press, Γεωλογία της Ελλάδος Θεσσαλονίκη, 1985 4 Από τη μελέτη για τη γεωλογία της λεκάνης Μολάων Ασωπού, Μακρής 2003, Σύγχρονες μελέτες Σεισμικής Επικινδυνότητας Ελληνικού χώρου (Τομέας Γεωφυσικής Πανεπιστημίων Αθηνών & Θεσ/νικης, Γεωδυναμικό Ινστιτούτο, ΙΤΣΑΚ, 1989). ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 17
Η ζώνη αυτή χαρακτηρίζεται από υψηλές μέσες ετήσιες θερμοκρασίες και χειμερινές ή φθινοπωρινές και ανοιξιάτικες βροχοπτώσεις και καταλαμβάνεται από συστάδες με αείφυλλη, σκληρόφυλλη βλάστηση και στα χαμηλότερα σημεία με την εμφάνιση συστάδων χαλεπίου πεύκης. Εμφανίζεται κυρίως στην ενδοχώρα της περιοχής του Δήμου Μονεμβασίας, όπου αναπτύσσεται η μεσογειακή διάπλαση αριάς, τύπου Βαλκανικής και Ανατολικής Μεσογείου (Quercion ilicis) 5. Επίσης, εμφανίζεται ο αυξητικός χώρος του φυτοκοινωνικού συνδέσμου Oleo-Ceratonion. Χαρακτηρίζεται από χαμηλές βροχοπτώσεις κυρίως τους χειμερινούς μήνες που έχουν ως συνέπεια τη δημιουργία ενός εξαιρετικά ξηρού θερινού κλίματος, το οποίο όμως δεν αποκλείει την ύπαρξη μιας πολύ καλής βλάστησης. Η ζώνη αυτή χαρακτηρίζεται από συστάδες με αείφυλλη, σκληρόφυλλη βλάστηση. Εδώ, τα εδάφη ανήκουν στα λεγόμενα λείψανα εδαφών (εδαφολείψανα), διατηρούνται αρκετά καλά, παρουσιάζουν όμως λόγω της μεγάλης ξηρασίας μικρή βιολογική δραστηριότητα. Η ζώνη αυτή κυριαρχεί στο νότιο τμήμα του ακρωτηρίου. ΥΠΟΜΝΗΜΑ Θερμομεσογειακές διαπλάσεις (Oleo Ceratonion) Ανατολικής Μεσογείου Μεσομεσογειακή διάπλαση Αριάς (Quercion ilicis), τύπος Βαλκανικός και Ανατ. Μεσογείου Υπομεσογειακή διάπλαση (Ostryo Carpinion) Ορομεσογειακή διάπλαση Κεφαλληνιακής Ελάτης και (Μαύρης Πεύκης) Xάρτης Βλάστησης (Πηγή: Υπουργείο Γεωργίας, Γενική Γραμματεία Δασών & Φυσικού Περιβάλλοντος, Αποτελέσματα Πρώτης Εθνικής Απογραφής Δασών, 1992) 5 Αποτελέσματα Πρώτης Εθνικής Απογραφής Δασών, Αθήνα 1992. ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 18
Υδρολογικά υπάγεται στο 31 ο Υδατικό Διαμέρισμα Ανατολικής Πελοποννήσου, στο οποίο υπάρχουν προβλήματα λόγω υποβάθμισης τόσο της ποιότητας όσο και της ποσότητας των υδάτων λόγω των υπεραντλήσεων. Τμήμα του Δήμου Μονεμβασίας στα βόρεια και βορειανατολικά εντάσσεται στο Δίκτυο ΦΥΣΗ 2000, με κωδικό τόπου GR2540001 6. Το όνομα του τόπου είναι «Όρη Γιδοβούνι, Χιονοβούνι, Γαϊδουροβούνι, Κορακιά, Καλογεροβούνι, Κουλοχέρα και περιοχή Μονεμβασίας». Στο νοτιότερο άκρο του τόπου βρίσκεται ο βράχος με το ενετικό κάστρο της Μονεμβάσιας, συγκροτώντας ένα σημαντικό τοπίο. Στο βράχο της Μονεμβάσιας φύονται σπάνια, από χλωριδική άποψη φυτά, όπως σχηματισμοί της Euphorbia dendroides και πολύ σπάνια τοπικά ενδημικά φυτά είδη, όπως π.χ. Stachys speitzenhoferi, subsp. Virella και Campanula andrewsii subsp. Hirsutula, Draba strasseri. Επιπλέον 20 ελληνικά φυτικά taxa συμβάλλουν στη βιοποικιλότητα της περιοχής. Νότια του Δήμου Μονεμβασίας, τμήμα εντάσσεται Δίκτυο ΦΥΣΗ 2000, με κωδικό τόπου GR 2540002. To όνομα του τόπου είναι «Περιοχή Νεάπολης (Βοιών) και νήσος Ελαφόνησος». Η περιοχή εκτείνεται σε συνολική έκταση 26.880 εκταρίων με ελάχιστο υψόμετρο 0 μ. και μέγιστο τα 772 μ. Το μεγαλύτερο τμήμα του τόπου σχηματίζει μια χερσόνησο που καταλήγει στο ακρωτήριο Μαλιάς. Φυτογεωγραφικά, η περιοχή αποτελεί το βορεινό τμήμα του νότιου Αιγαιϊκού τόξου, που αρχίζει από τη ΝΔ Ασία και μέσω Ρόδου, Καρπάθου, Κρήτης και Κυθήρων, καταλήγει στη χερσόνησο Μαλιά στη Ν. Πελοπόννησο. Έτσι, κάθε ενδημικό είδος χλωρίδας ή πανίδας που υπάρχει στην περιοχή αποκτά ιδιαίτερη βιολογική και παλαιογεωγραφική αξία. Στην περιοχή συναντάται ποικιλία βιοτόπων, όπως απόκρημνα βράχια στις ακτές, αλλά και αμμοθίνες. Η μεγάλη ποικιλία βιοτόπων και οικολογικών θώκων προσφέρουν καταφύγιο σε ένα μεγάλο αριθμό πολύ ενδιαφερόντων φυτικών ειδών. Έχει καταγραφεί πλούσια και ποικίλη πανίδα σπονδυλωτών. Η περιοχή είναι ιδιαίτερα σημαντική από πλευράς ορνιθοπανίδας, γιατί είναι μια από τις νοτιότερες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας και αποτελεί σημαντικό σταθμό για τα πτηνά, πριν από το ταξίδι της μετακίνησης πάνω από τη Μεσόγειο. 6 Οδηγία 92/43/ΕΟΚ ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 19
Όσον αφορά στα Καταφύγια Άγριας Ζωής, τμήμα της έκτασης του καταφύγιου άγριας ζωής στις θέσεις «Πράταγος Χερώματα Λότζα» περιοχής Δαιμονιάς, Ελίκας, Λυρών, Ελληνικού, Νομίων, Αγίου Νικολάου, Ταλάντων των Δήμων Ασωπού, Βοιών, Μονεμβασιάς, συνολικής έκτασης 57.000 στρ., εκτείνεται στο Δήμο Μονεμβασίας. Το καταφύγιο ιδρύθηκε το έτος 1985 καταλαμβάνοντας συνολική έκταση 20.000 στρ. στις θέσεις «Πράταγος Κουκουβάγια Αετοφωλιά Βουνό Αγ. Γεωργίου Τσομάκα Λυκοβούνι Λεκάνες» περιοχής Δ.Δ. Ελίκας, Αγίου Νικολάου, Δαιμονιάς, Ταλάντων, Λιρών (ΦΕΚ 458/Β/85). Το έτος 2001 με πρόταση του αρμόδιου Δασαρχείου Μολάων τροποποιήθηκαν τα όρια του μόνιμου καταφυγίου άγριας ζωής και επεκτάθηκαν από 20.000 σε 57.000 στρ. ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 20
1.1.4. Δημογραφικές και κοινωνικές εξελίξεις Ο Δήμος Μονεμβασίας βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο του Νομού Λακωνίας. Στο νότιο τμήμα του συνορεύει με το Δήμο Βοιών, στο δυτικό με το Δήμο Ασωπού, βορειοανατολικά με το Δήμο Ζάρακα και βορειοδυτικά με το Δήμο Μολάων. Ανατολικά βρέχεται από το Μυρτώο Πέλαγος. Ο Δήμος Μονεμβασίας προήλθε από την συνένωση δέκα κοινοτήτων σύμφωνα με το Νόμο 2539/1997 και η έκτασή του φτάνει τις 209,0 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας Ελλάδος (Ε.Σ.Υ.Ε.) η οποία πραγματοποιήθηκε το 2001, ο πληθυσμός του Δήμου Μονεμβάσιας φτάνει τους 4.194 κατοίκους. Η πλειοψηφία του πληθυσμού και συγκεκριμένα το 31% αυτού, είναι κάτοικοι του Δημοτικού Διαμερίσματος της Μονεμβάσιας. Ο υπόλοιπος πληθυσμός είναι σχετικά ομοιόμορφα κατανεμημένος στα άλλα εννέα Δημοτικά Διαμερίσματα, από τα οποία τα Δημοτικά Διαμερίσματα των Ταλάντων και του Αγίου Νικολάου είναι τα μικρότερα σε πληθυσμό με 185 και 181 κατοίκους αντίστοιχα. Πίνακας 1: Διαχρονική Εξέλιξη Πληθυσμού Δημοτικών Διαμερισμάτων Δήμου Μονεμβάσιας Α/Α Δημοτικό Διαμέρισμα 1971 1981 1991 2001 1 Μονεμβασίας 445 631 875 1.272 2 Αγγελώνα 532 481 505 460 3 Αγίου Δημητρίου 396 392 283 275 4 Αγίου Ιωάννου 514 484 508 512 5 Αγίου Νικολάου 247 201 210 181 6 Βελίων 554 532 591 475 7 Ελληνικού 399 381 287 268 8 Λιρών 257 224 168 238 9 Νομίων 344 343 306 328 10 Ταλάντων 204 202 217 185 Σύνολο 3.892 3.871 3.950 4.194 Πηγή: ΕΣΥΕ, Δήμος Μονεμβασιάς ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 21
Πληθυσμός Δήμου Μονεμβάσιας ανά Δημοτικό Διαμέρισμα 8% 4% Μονεμβασίας Αγγελώνα 6% 31% Αγίου Δημητρίου 6% 11% Αγίου Ιωάννου Αγίου Νικολάου Βελίων Ελληνικού Λιρών Νομίων 11% 4% Ταλάντων 12% 7% Διάγραμμα 7: Κατανομή Πληθυσμού του Δήμου Μονεμβάσιας ανά Δ.Δ. Όπως φαίνεται από τα στοιχεία της Ε.Σ.Υ.Ε. ο πληθυσμός του Δήμου Μονεμβάσιας ακολουθεί μια σημαντικά αυξητική τάση. Πιο συγκεκριμένα, από το 1971 μέχρι και σήμερα έχει σημειωθεί αύξηση του πληθυσμού της τάξης του 7,76%. Η εξέλιξη αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία αν παρουσιασθεί σε σχέση με την αντίστοιχη εξέλιξη του πληθυσμού της Ελλάδας και του Νομού Λακωνίας. Η συνολική αύξηση του πληθυσμού της χώρας είναι 24,68%, αλλά από την ανάλυση των στοιχείων προκύπτει πως κατά την τελευταία δεκαετία απογραφής, 1991 με 2001 ο πληθυσμός του Δήμου Μονεμβάσιας αυξήθηκε με το ίδιο ποσοστό όπως και ο συνολικός πληθυσμός της χώρας. (αύξηση 6,55% για την Ελλάδα και 6,18% για το Δήμο Μονεμβάσιας). Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως σε αντίθεση με την εξέλιξη του πληθυσμού του Δήμου, ο πληθυσμός του Νομού Λακωνίας έχει συνολικά μειωθεί κατά 3% από το 1991 μέχρι σήμερα. Πίνακας 2: Διαχρονική Εξέλιξη Πληθυσμού Ελλάδας- Νομού Λακωνίας και Δήμου Μονεμβάσιας α/α Περιοχή 1971 1981 1991 2001 1 Ελλάδα 8.768.640 9.740.417 10.259.900 10.932.399 2 Νομός Λακωνίας 95.840 93.218 95.696 92.891 3 Δήμος Μονεμβάσιας 3.892 3.871 3.950 4.194 Πηγή: ΕΣΥΕ, Δήμος Μονεμβασιάς ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 22
Πίνακας 3: Ποσοστιαίες Μεταβολές Πληθυσμού Ελλάδας Λακωνίας Μονεμβάσιας α/α Περιοχή 1971-1981 1981-1991 1991-2001 1971-2001 1 Ελλάδα 11,08% 5,33% 6,55% 24,68% 2 Νομός Λακωνίας -2,74% 2,66% -2,93% -3,08% 3 Δήμος Μονεμβάσιας -0,54% 2,04% 6,18% 7,76% Πηγή: ΕΣΥΕ, Δήμος Μονεμβασιάς Διαχρονική Εξέλιξη Πληθυσμού Δήμου Μονεμβάσιας 4.300 4.200 Πληθυσμός 4.100 4.000 3.900 3.800 3.700 1971 1981 1991 2001 Χρονολογία Δήμος Μονεμβάσιας Διάγραμμα 8: Διαχρονική Εξέλιξη Πληθυσμού Δήμου Μονεμβάσιας ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 23
Διαχρονική Εξέλιξη Πληθυσμού της Ελλάδας 12.000.000 11.000.000 Πληθυσμός 10.000.000 9.000.000 8.000.000 7.000.000 6.000.000 1971 1981 1991 2001 Χρονολογία Ελλάδα Διάγραμμα 9: Διαχρονική Εξέλιξη Πληθυσμού της Ελλάδας Διαχρονική Εξέλιξη Πληθυσμού Νομού Λακωνίας 97.000 96.000 Πληθυσμός 95.000 94.000 93.000 92.000 1971 1981 1991 2001 Χρονολογία Νομός Λακωνίας Διάγραμμα 10: Διαχρονική Εξέλιξη Πληθυσμού Νομού Λακωνίας ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΑΡΝΩΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ 24