Αθήνα, 25/6/2003 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕ.ΧΩ..Ε. ΓΕΝ. /ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ /νση: Χωροταξίας Τµήµα: Α Ταχ. /νση : Αµαλιάδος 17 Ταχ. Κώδικας : 115 23 TELEX : 216 938 TELEFAX : 64 58 690 Πληροφορίες: Φ.Παπαφιλίππου Τηλέφωνο : 64 53827 α.π. : 25294 ΑΠΟΦΑΣΗ Θέµα: «Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Πελοποννήσου» Έχοντας υπόψη : 1. Τις διατάξεις των άρθρων 8, και 18 παράγραφος 5 του ν. 2742/99 «Χωροταξικός σχεδιασµός και αειφόρος ανάπτυξη και άλλες διατάξεις» (Α 207). 2. Την από 12.2.2003 γνωµοδότηση του Περιφερειακού Συµβουλίου της Περιφέρειας Πελοποννήσου 3. Την Εισήγηση της ιεύθυνσης Χωροταξίας του ΥΠΕΧΩ Ε µε αριθµό πρωτοκόλλου 19773/19.5.03. 4. Το γεγονός ότι από τις κανονιστικές διατάξεις της απόφασης αυτής δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισµού, Αποφασίζουµε: Άρθρο1 Εγκρίνεται το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Πελοποννήσου, µε το οποίο: Καταγράφεται και αξιολογείται η θέση της Περιφέρειας στο διεθνή και ευρωπαϊκό χώρο, ο ρόλος της σε εθνικό επίπεδο και σε σύγκριση µε άλλες περιφέρειες καθώς επίσης και οι λειτουργίες διαπεριφερειακού χαρακτήρα που έχει ή µπορεί να αναπτύξει. 1
Καταγράφονται και αξιολογούνται οι παράγοντες εκείνοι που επηρεάζουν τη µακροπρόθεσµη ανάπτυξη και διάρθρωση του χώρου στο επίπεδο της Περιφέρειας. Αποτιµώνται οι χωρικές επιπτώσεις των ευρωπαϊκών, εθνικών και περιφερειακών πολιτικών και προγραµµάτων στο Επίπεδο της Περιφέρειας και Προσδιορίζονται µε προοπτική δεκαπέντε (15) ετών βασικές προτεραιότητες και οι στρατηγικές επιλογές και για την ολοκληρωµένη και αειφόρο ανάπτυξη του χώρου στο επίπεδο της Περιφέρειας, οι οποίες θα προωθούν την ισότιµη ένταξη της στον ευρύτερο διεθνή, ευρωπαϊκό και εθνικό χώρο. (τα παραπάνω καθορίζονται ειδικότερα στο άρθρο 3) Άρθρο 2 Το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Πελοποννήσου στοχεύει: Στην εναρµόνιση µε τα εγκεκριµένα ή υπό διαµόρφωση κείµενα του Γενικού και των Ειδικών Πλαισίων Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης και την εξειδίκευση και συµπλήρωση των βασικών προτεραιοτήτων και επιλογών τους, στο επίπεδο της Περιφέρειας Την προώθηση της αειφόρου, ισόρροπης και διαρκούς ανάπτυξης της Περιφέρειας, σύµφωνα µε τις φυσικές, οικονοµικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες της. Στην ενσωµάτωση των κατευθύνσεων του περιφερειακού προγράµµατος δηµόσιων επενδύσεων, των προγραµµάτων περιφερειακής ανάπτυξης, καθώς και άλλων γενικών ή ειδικών αναπτυξιακών προγραµµάτων που έχουν σηµαντικές επιπτώσεις στη διάρθρωση και ανάπτυξη του χώρου της περιφέρειας. Στην εξασφάλιση της ικανότητας τους να αποτελέσουν την βάση αναφοράς για το συντονισµό και την εναρµόνιση των επί µέρους πολιτικών, προγραµµάτων και επενδυτικών σχεδίων του Κράτους, των δηµοσίων οργανισµών και επιχειρήσεων και των οργανισµών τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτης και δεύτερης βαθµίδας που έχουν σηµαντικές επιπτώσεις στη συνοχή και ανάπτυξη του περιφερειακού χώρου. 2
Στην εξασφάλιση κατευθύνσεων για τα µεγάλα αστικά συγκροτήµατα για τα οποία απαιτούνται Ρυθµιστικά Σχέδια για την οικιστική τους οργάνωση και για την προστασία του περιβάλλοντος. Στην εξασφάλιση της ικανότητάς τους να λειτουργούν ως κατευθυντήρια πλαίσια στα κατώτερα επίπεδα χωρικού σχεδιασµού (ΓΠΣ, ΣΧΟΟΑΠ, ΠΕΡΠΟ και ΖΟΕ) εξασφαλίζοντας την συνεκτική διαχείριση του χώρου. Στην εξειδίκευση και συµπλήρωση των βασικών προτεραιοτήτων ως επιλογών των χωρικών κατευθύνσεων αναφορικά µε τις περιοχές στις οποίες θα ενεργοποιούνται τα εργαλεία και οι µηχανισµοί του Ν. 2742/1999, ειδικότερα δε οι Περιοχές Ειδικών Χωρικών Παρεµβάσεων, τα Σχέδια Ολοκληρωµένων Αστικών Παρεµβάσεων και τέλος οι Περιοχές Οργανωµένης Ανάπτυξης Παραγωγικών ραστηριοτήτων Στον καθορισµό προγράµµατος δράσης στο οποίο εξειδικεύονται οι απαιτούµενες ενέργειες για την εφαρµογή των προτάσεων των ΠΠΧΣΑΑ, ρυθµίσεις, µέτρα και προγράµµατα, το κόστος και οι πηγές χρηµατοδότησης των προτεινόµενων παρεµβάσεων, καθώς και οι φορείς και το χρονοδιάγραµµα εφαρµογής των προτεινόµενων µέτρων και δράσεων. Άρθρο 3 Α. Θέση και ο ρόλος της Περιφέρειας Πελοποννήσου στο διεθνή, ευρωπαϊκό (Χάρτης Α1) και εθνικό χώρο (Χάρτης Α2). Η Περιφέρεια θεωρούµενη ως προς τον εθνικό, τον Ευρωπαϊκό και τον ιεθνή χώρο, βρίσκεται τόσο από πλευράς φυσικής γεωγραφικής θέσης, όσο και από πλευράς χωρικών συγκεντρώσεων αστικού πληθυσµού και παραγωγικών δραστηριοτήτων, όσο δε εν τέλει και των µείζονος σηµασίας αξόνων και κόµβων µεταφορών (χερσαίων, εναέριων και θαλάσσιων), σε «γωνιακή θέση», δηλαδή µειονεκτούσα. Τέλος η θέση της επιδεινώνεται και λόγω της ελλειµµατικής εσωτερικής συνοχής και του «δυϊσµού» µεταξύ των Νοµών του Βορρά και του Νότου που χαρακτηρίζει το υφιστάµενο πρότυπο ανάπτυξης. Με δεδοµένα, τόσο το σηµερινό πρότυπο χωρικής ανάπτυξης της χώρας, όσο και αυτό που απορρέει µέσα από τα κατασκευαζόµενα τµήµατα των διευρωπαϊκών δικτύων µεταφορών στην Ελλάδα (Εγνατία οδός, λιµάνια Πάτρας Ηγουµενίτσας Αεροδρόµιο Ελευθέριος Βενιζέλος, γέφυρα ζεύξης Ρίου Αντιρίου κ.α.), αναµένεται να ενισχυθούν οι σηµερινοί περιφερειακοί αστικοί πόλοι ανάπτυξης και πύλες εισόδου εξόδου της χώρας, ενώ παράλληλα διαφαίνεται ότι δεν προδιαγράφονται, µεσοπρόθεσµα, προοπτικές δηµιουργίας ενός ισχυρού περιφερειακού πόλου ανάπτυξης εθνικής και διεθνούς εµβέλειας στην Περιφέρεια Πελοποννήσου. 3
Στην τρέχουσα περίοδο κυριαρχεί η προοπτική της διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η άµεση ένταξη χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης της Μάλτας και της Κύπρου, καθώς και η µεταβολή του κλίµατος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις που διευρύνει τις προοπτικές οικονοµικής συνεργασίας και χωρικής ολοκλήρωσης στην περιοχή. Με την έννοια αυτή η Περιφέρεια Πελοποννήσου έχει δυνατότητες και προοπτική σε µακροπρόθεσµο ορίζοντα, να διαδραµατίσει έναν δυναµικότερο ρόλο στο χώρο της νότιο -ανατολικής Μεσογείου και των θαλάσσιων µεταφορών Συγκρίνοντας την Περιφέρεια Πελοποννήσου µε τις υπόλοιπες Περιφέρειες της Χώρας διαπιστώνονται τα ακόλουθα: ως προς την πληθυσµιακή πυκνότητα είναι ιδιαίτερα αραιοκατοικηµένη ως προς το ΑΕΠ, µε βάση τα στοιχεία του 1991 κατείχε την πέµπτη θέση µεταξύ των Περιφερειών της χώρας. Με βάση το κατά κεφαλή ΑΕΠ (σε ΠΑ 1998) κατείχε την 11 η θέση µαζί µε την Περιφέρεια υτικής Ελλάδας Από πλευράς δηµογραφικών και κοινωνικών δεδοµένων, η Περιφέρεια παρουσιάζει αυξηµένο βαθµό γήρανσης, υψηλό ποσοστό αναλφάβητων και χαµηλό δείκτη αστικοποίησης. Σε ότι αφορά τον τουρισµό, η τουριστική της κίνηση (στοιχεία 1994) είναι εξαιρετικά χαµηλή (7% του συνολικού αριθµού τουριστών) Έναντι των δυσµενών σε εθνικό-διαπεριφερειακό επίπεδο διαπιστώσεων, η Περιφέρεια αντιπαραθέτει συγκριτικά, ένα ιδιαίτερα πλούσιο και ποικίλλο φυσικό περιβάλλον και ένα ιδιαίτερα σηµαντικό και πολυπληθές ιστορικό πολιτισµικό απόθεµα µε ιστορικούς πόλους διεθνούς εµβέλειας Άλλες λειτουργίες ιεθνούς και Εθνικής εµβέλειας για την Περιφέρεια που καταγράφονται, πλην των σηµαντικών πολιτιστικών πόρων είναι: Ο ορυφορικός Σταθµός Εδάφους της Νεµέας του Ν. Κορινθίας (διεθνείς Τηλεπικοινωνίες), Η λιγνιτική µονάδα της ΕΗ στη Μεγαλόπολη Ν.Αρκαδίας (Εθνικό Σύστηµα Ενέργειας), και το σηµαντικό ερευνητικό πρόγραµµα που εκτελείται από το Ινστιτούτο τεχνολογιών και ερευνών βαθειάς θάλασσας και αστροσωµατικής φυσικής νετρίνων «ΝΕΣΤΩΡ» (έδρα Πύλος) µε την πόντιση του τηλεσκοπίου νετρίνων «ΝΕΣΤΩΡ»- το πρώτο ευρωπαϊκό υποβρύχιο τηλεσκόπιο νετρίνων. Η άλλη δραστηριότητα του Ινστιτούτου είναι το πολυεπιστηµονικό εργαστήριο βαθιάς θαλάσσης «ΛΑΕΡΤΗΣ». Οι σκοποί του εργαστηρίου θα καλύπτουν διαφορετικούς επιστηµονικούς σκοπούς (µέτρηση περιβαλλοντικών παραµέτρων, σεισµική δραστηριότητα κ.τ.λ.). Η πρόσφατη ίδρυση του Πανεπιστηµίου Πελοποννήσου µε έδρα την Τρίπολη και η ίδρυση σχολών στις άλλες µεγάλες πόλεις της, αναµένεται να ενισχύσει την Περιφέρεια µε νέα σηµαντική λειτουργία εθνικής εµβέλειας. Β. Αξιολόγηση της υπάρχουσας κατάστασης (Χάρτης Β4.α.) και προοπτικών (Χάρτης Β.4.β) στο επίπεδο της Περιφέρειας Πελοποννήσου. 1. Αναπτυξιακή Φυσιογνωµία - Χωροταξική ιάρθρωση - Προοπτικές 4
1.1Πληθυσµός Η µεταβολή του πληθυσµού της Περιφέρειας στη δεκαετία 1981-1991, ακολουθεί την αντίστοιχη θετική µεταβολή της χώρας, (µε µικρότερη πάντως του µ.ο. Χώρας ). Κατά τη δεκαετία 1991-2001 καταγράφεται ποσοστιαία µεταβολή ίση µε 4,3% υπολειπόµενη κατά 2,4 ποσοστιαίες µονάδες του µ.ο. της χώρας. Η εξέλιξη αυτή συνοδεύεται µε σοβαρές διαφοροποιήσεις στην κατανοµή και την εξέλιξη του πληθυσµού στο εσωτερικό της. (Χάρτης Β1) Είναι µία αραιοκατοικηµένη Περιφέρεια µε µέση πυκνότητα 0,41 κατ./ηα ενώ συγχρόνως σε επίπεδο Νοµού οι τιµές της πυκνότητας λαµβάνουν ακραίες τιµές που διαφοροποιούνται από τα αστικά κέντρα έως τους κατ εξοχήν ορεινούς ήµους. Οι Νοµοί Αρκαδίας και Λακωνίας περιλαµβάνονται µεταξύ των πλέον αραιοκατοικηµένων Νοµών της χώρας µε 0,2 και 0,3 κατ/ηα µέση πυκνότητα αντίστοιχα. Τις υψηλότερες τιµές πληθυσµιακής πυκνότητας έχει ο Νοµός Κορινθίας. 1.2 Οικονοµία Απασχόληση ανά τοµέα (Χάρης Β2) Ενδοπεριφερειακές Ανισότητες Ανάπτυξης (Χάρτης Β3) Ο γεωργικός τοµέας χαρακτηρίζεται από κατακερµατισµό του κλήρου και παραγωγή κυρίως παραδοσιακών προϊόντων. Ο αυξηµένος πρωτογενής τοµέας, σε συνδυασµό µε τα διαρθρωτικά προβλήµατα του, καταδεικνύει τόσο την ύπαρξη σηµαντικής υποαπασχόλησης και συγκαλυµµένης ανεργίας, όσο και την καθήλωση του παραγόµενου προϊόντος σε χαµηλά επίπεδα, λόγω της περιορισµένης παραγωγικότητάς του. Ο δευτερογενής τοµέας µικρότερος σε µέγεθος, εµφανίζει εντονότερα στοιχεία οπισθοδρόµησης όπως εκφράζονται από τη µείωση του παραγόµενου ΑΕΠ και των θέσεων απασχόλησης. Οι επενδύσεις που έχουν γίνει µέχρι τώρα κατευθύνθηκαν κυρίως προς τις γεωργικές βιοµηχανίες και πολλά από τα προβλήµατα του τοµέα σχετίζονται άµεσα µε τα προβλήµατα του πρωτογενή τοµέα. Προβλήµατα παρουσιάζει και η εξέλιξη του τριτογενή τοµέα που είναι από τους πλέον περιορισµένους σε εθνικό επίπεδο. Παρ όλο ότι η Περιφέρεια χαρακτηρίζεται από χαµηλή αξιοποίηση των πόρων της ο τοµέας του τουρισµού αποτελεί τη βασική οικονοµική δραστηριότητα µε αυξηµένες δυνατότητες στήριξης της αναπτυξιακής προοπτικής της µέσω της παροχής βελτιούµενων υπηρεσιών υπερτοπικού χαρακτήρα. Η περιφέρεια διαθέτει εξαιρετικά σηµαντικούς σε εθνικό και διεθνές επίπεδο τουριστικούς πόρους (αρχαιολογικοί χώροι, µνηµεία, παραδοσιακοί οικισµοί κ.λ.π.) που καλύπτουν όλο το φάσµα της Ελληνικής ιστορίας. Αυτά σε συνδυασµό µε το µεγάλο µήκος ακτών, το φυσικό κάλλος των περιοχών της ενδοχώρας, την µη ύπαρξη σοβαρών περιβαλλοντικών προβληµάτων σε περιφερειακό επίπεδο και τις ευµενείς κλιµατολογικές συνθήκες, προσδίδουν ιδιαίτερες δυνατότητες συνδυασµένης ανάπτυξης εναλλακτικών µορφών τουρισµού µε προοπτική ετήσιας διάρκειας. 1.3Χωροταξική ιάρθρωση Τα Στοιχεία που χαρακτηρίζουν την περιφέρεια είναι η κυριαρχία των ορεινών περιοχών, η ασυνέχεια του χώρου λόγω των φυσικών εµποδίων, η µη χωρική ολοκλήρωση λόγω διοικητικής δοµής και γεωµορφολογίας, οι αδυναµίες και ανισότητες στην πρόσβαση των υποδοµών, των υπηρεσιών και της γνώσης, ο 5
αυξηµένος αριθµός µικρών οικισµών µε πληθυσµό µικρότερο των 500 κατοίκων µε σοβαρούς κινδύνους πληθυσµιακής αποψίλωσης. Η έλλειψη δικτύωσης και συµπληρωµατικότητας του οικιστικού της δικτύου, η έλλειψη ισχυρών κέντρων - πόλων ανάπτυξης, χωρικής συσπείρωσης και διάρθρωσης, αποτελούν πρόσθετα αρνητικά στοιχεία για την υφιστάµενη χωροταξική της διάρθρωση.από τη διερεύνηση των αναπτυξιακών δεδοµένων και των διαπεριφερειακών / διανοµαρχιακών σχέσεων και ροών καταγράφονται: Εντονος δυϊσµός Βορρά - Νότου. Οι Νοµοί του Βορρά Κορινθίας και Αργολίδας εξαρτώνται σε σηµαντικό βαθµό από την Περιφέρεια Αττικής σε όλους τους τοµείς της οικονοµίας. Οι Νοµοί του νότου χαρακτηρίζονται από χαµηλότερο βαθµό ανάπτυξης και λιγότερη εξάρτηση από την Περιφέρεια Πρωτεύουσας. Εν τούτοις δεν συνθέτουν µία ενιαία χωρική ενότητα Η απουσία του αστικού κέντρου της Πάτρας, λόγω της διοικητικής διάσπασης της γεωγραφικής ενότητας του γεωγραφικού διαµερίσµατος «Πελοπόννησος», στερεί την περιφέρεια από έναν σηµαντικό πόλο ανάπτυξης µε δυνατότητες διαπεριφερειακού ρόλου και µε στοιχεία εθνικής και διεθνούς εµβέλειας. Από τα υφιστάµενα αστικά κέντρα κανένα δεν µπορεί να παίξει το ρόλο του κυρίαρχου δυναµικού πόλου ανάπτυξης της περιφέρειας. Η Τρίπολη αν και διοικητικό κέντρο της Περιφέρειας δεν έχει την αναγκαία πληθυσµιακή βάση, ούτε το απαραίτητο αναπτυξιακό περιβάλλον. 1.3.1Περιβάλλον Πολιτιστικό Περιβάλλον. Η «Πελοπόννησος» χαρακτηρίζεται από εξαιρετικά σηµαντική & ισχυρή πολιτισµική και ιστορική ταυτότητα. Οι φυσικοί, ιστορικοί και πολιτιστικοί πόροι της δεν έχουν έως σήµερα αντιµετωπισθεί ως ενιαίο οργανικό σύστηµα υπό το πρίσµα της αξιόλογης συµβολής τους ως πόρων εθνικής σηµασίας, ενώ οι κίνδυνοι που απειλούν να τους υποβαθµίσουν είναι υπαρκτοί και ο βαθµός προστασίας χαµηλός. 1.3.2 ίκτυα Τεχνικής Υποδοµής Μεταφορές. Η Περιφέρεια ως προς τις µεταφορές έχει τα γενικότερα χαρακτηριστικά του ελληνικού µεταφορικού συστήµατος, µε κυρίαρχο στοιχείο την απουσία διαλειτουργικότητας µεταξύ των µέσων µεταφοράς και την κυριαρχία των οδικών µεταφορών που οφείλεται κυρίως στα προβλήµατα του σιδηροδροµικού δικτύου για τις χερσαίες µεταφορές (γραµµική µορφή, περιορισµένη χωρική ανάπτυξη, τεχνικά προβλήµατα, πεπαλαιωµένο τροχαίο υλικό, παρωχηµένη χάραξη και χαµηλές λειτουργικές ταχύτητες), που καθιστούν το σιδηρόδροµο σχεδόν περιθωριακό µέσο µεταφοράς στην Πελοπόννησο. Η κατάσταση αυτή του σιδηροδροµικού δικτύου έχει αρνητικές επιπτώσεις και στην απ ευθείας ένταξη της στους µεγάλους διαπεριφερειακούς άξονες ανάπτυξης, όπως ο άξονας Πάτρας-Αθήνας - Θεσσαλονίκης - Βορείων συνόρων και ο άξονας Ηπείρου - Πατρών. Κατ επέκταση δυσχεραίνεται και η έµµεση ένταξη της στον άξονα Ηπείρου - Θεσσαλονίκης - Αλεξανδρούπολης. Η προοπτική της συµβολής του σιδηροδρόµου στην ένταξη της Πελοποννήσου στους εθνικούς και διεθνείς άξονες ανάπτυξης δεν διαφαίνεται. Έτσι οι οδικές µεταφορές, αποτελούν το κυρίαρχο µεταφορικό µέσο, σε ενδοπεριφερειακό και διαπεριφερειακό επίπεδο, οπότε κατ επέκταση, το οδικό δίκτυο υφίσταται την υψηλή «πίεση» της ζήτησης. Η συµβολή των θαλασσίων µεταφορών στο µεταφορικό της σύστηµα δεν είναι ιδιαίτερα σηµαντική. 6
Από άποψη αεροµεταφορών η Καλαµάτα διαθέτει το µόνο πολιτικό αεροδρόµιο στην Περιφέρεια. Ενέργεια : Υπάρχει επάρκεια ενέργειας για το σύνολο της Περιφέρειας, που καλύπτεται ισότιµα από το διασυνδεδεµένο δίκτυο της.ε.η. Φυσικό Αέριο : εν καλύπτεται από το δίκτυο Φυσικού Αερίου. Τηλεπικοινωνίες : Είναι εγκατεστηµένος και λειτουργεί ο ορυφορικός Σταθµός Εδάφους της Νεµέας (ο ένας εκ των δύο που υπάρχουν στην Ελλάδα) 1.4 Οι Προοπτικές Στο πλαίσιο των εξελίξεων που αναφέρονται στη διεύρυνση της Ε.Ε. και αφορούν στην ολοκλήρωση και ενίσχυση ορισµένων υποδοµών (οδικά και σιδηροδροµικά δίκτυα), την πλήρη ανάπτυξη και λειτουργία του Πανεπιστηµίου Πελοποννήσου, την ενίσχυση του τοµέα των Υπηρεσιών και των τουριστικών υποδοµών, εκτιµάται ότι θα βελτιωθεί το αναπτυξιακό πρότυπο της Περιφέρειας, Η ολοκλήρωση του µεγάλου οδικού άξονα ΠΑΘΕ (Πάτρα-Αθήνα-Θεσσαλονίκη- Εύζωνοι), σε συνδυασµό µε την εθνική οδό Καλαµάτας-Τρίπολης-Κορίνθου, αναµένεται να ισχυροποιήσει την τάση για λειτουργική και χωρική της ενσωµάτωση στο βασικό αναπτυξιακό άξονα της χώρας δηλαδή προς τις όµορες Περιφέρειες Αττικής και υτικής Ελλάδας και ειδικότερα των νοµών και περιοχών που γειτνιάζουν άµεσα µε τον ΠΑΘΕ. Η ζεύξη Ρίου-Αντίρριου είναι δυνατόν µε τις κατάλληλες επιλογές να οδηγήσει στην ενδυνάµωση του δεύτερου αναπτυξιακού δυτικού εθνικού άξονα µε θετικές επιδράσεις για την Περιφέρεια Πελοποννήσου ( υτικός άξονας). Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στο νότο της Περιφέρειας. Σε ότι αφορά στο νότιο Αιγαίο Πέλαγος και την Κρήτη, καθώς και τη θέση της Περιφέρειας στην ανατολική Μεσόγειο θα ήταν δυνατή, µε κατάλληλες πολιτικές, υπηρεσίες και εγκαταστάσεις, ή δηµιουργία σηµαντικότερων κοµβικών εµπορευµατικών λιµένων αναδιανοµής της θαλάσσιας κίνησης. 2. Χωρικές επιπτώσεις των Ευρωπαϊκών, Εθνικών και των Περιφερειακών Πολιτικών και Προγραµµάτων Στην Περιφέρεια Πελοποννήσου όπως και σε όλη τη χώρα η υπάρχουσα κατάσταση ως προς το διαµορφωµένο χωρικό της σύστηµα οφείλεται εκτός των άλλων και στις ασκηθείσες µέχρι σήµερα τοπικές, εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές και όχι µόνον. Η Περιφερειακή Πολιτική που εκφράσθηκε µε τα ΜΟΠ (Μεσογειακά Ολοκληρωµένα Προγράµµατα) και στη συνέχεια µε τα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης (Α και Β ΚΠΣ) µε τη συγκέντρωση των δράσεων σε ολοκληρωµένες παρεµβάσεις και όχι σε µεµονωµένα επενδυτικά σχέδια, µε την ενίσχυση του Ταµείου Συνοχής και των Κοινοτικών Πρωτοβουλιών επηρέασε οπωσδήποτε την Περιφέρεια χωρίς όµως να ανατρέψει τις δοµές που διαµορφώνουν το υφιστάµενο χωρικό της πρότυπο. Σηµαντικό ρόλο έπαιξε η εθνική πολιτική σε θέµατα οικιστικής ανάπτυξης, προστασίας περιβάλλοντος, κλπ. (οριοθέτηση οικισµών, εκπόνηση και θεσµοθέτηση ΓΠΣ, εκπόνηση πολεοδοµικών µελετών και η εφαρµογή ρυµοτοµικών σχεδίων οικισµών ως και η θέσπιση περιβαλλοντικών όρων για εγκατάσταση και άσκηση δραστηριοτήτων). Παρ όλα αυτά η εικόνα της χωροταξικής οργάνωσης και των χωρικών επιτπώσεων των πολιτικών αυτών δεν είναι η επιθυµητή και αναµενόµενη µε αποτέλεσµα να εξακολουθούν να υφίστανται αρνητικές χωρικές επιτπώσεις µε σαφείς κίνδυνους επιδείνωσης σε συσχέτιση µε την ανάπτυξη που συντελείται ή επιδιώκεται. 7
2.2.Γ ΚΠΣ (Ex-ante Αξιολόγηση) Οι µεγάλες παρεµβάσεις του Γ ΚΠΣ προσανατολίζονται κυρίως σε άλλες γεωγραφικές ενότητες που περιλαµβάνουν µεγάλα έργα προτεραιότητας για την Ευρωπαϊκή Ενωση (π.χ. Εγνατία, Αθήνα, υτικός Αξονας). Οι προτεραιότητες αυτές που απορρέουν από τις επιλογές της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι ενδεχόµενο να επηρεάσουν αρνητικά τις χρηµατοδοτήσεις της Περιφέρειας εκτός αν η ανάπτυξη της συνδεθεί µε προοπτικές επιθετικής ανάπτυξης π.χ. συµµετοχή στο υτικό Αξονα της χώρας µε λιµάνι, σιδηρόδροµο και αεροδρόµιο. Εκτιµάται από την ex-ante αξιολόγηση του Σχεδίου Επιχειρησιακού Προγράµµατος Περιφέρειας Πελοποννήσου 2000-2006, ότι η ανταπόκριση των στρατηγικών στόχων στο σύνολο των αναπτυξιακών προβληµάτων είναι της τάξης του 48% και εποµένως αναµένεται ότι το έλλειµµα θα πρέπει να αντιµετωπισθεί από τις λοιπές δράσεις που θα υλοποιηθούν στην Περιφέρεια µε τα Τοµεακά Επιχειρησιακά προγράµµατα του Γ ΚΠΣ. Γ. Πρόταση του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Πελοποννήσου. 1. Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης (Χάρτης.1.1) Το προτεινόµενο πρότυπο χωρικής ανάπτυξης της Περιφέρειας επηρεάζεται από τις υφιστάµενες τάσεις όπως αυτές έχουν διαµορφωθεί στην ιστορική διαδροµή του χρόνου αλλά και έχει επηρεαστεί από την υλοποίηση των έργων σε εφαρµογή των εθνικών και ευρωπαϊκών πολιτικών. Γενικοί στόχοι Ισχυροποίηση του περιφερειακού ρόλου της Περιφέρειας Πελοποννήσου και δηµιουργία ανταγωνιστικών πλεονεκτηµάτων σε διαπεριφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο.ενίσχυση εξωστρέφειας ηµιουργία προϋποθέσεων για µελλοντική ανάδειξη της σε ισχυρό εναλλακτικό συγκοινωνιακό κόµβο στο Μεσογειακό χώρο. Ενίσχυση εξωστρέφειας Εξορθολογισµός των σχέσεων αλληλεξάρτησης από το οικονοµικό σύµπλεγµα Αθήνας - Πειραιά και ενίσχυση της διασύνδεσής της µε τις Περιφέρειες υτ. Ελλάδας και Κρήτης.Ενίσχυση διαπεριφερειακής συνοχής. Ενίσχυση της ενδοπεριφερειακής συνοχής. Στρατηγικές επιλογές α) Ενίσχυση του ρόλου των αστικών κέντρων - βασικών στοιχείων οργάνωσης - διάρθρωσης του χώρου για τη βελτίωση των παρεχοµένων υπηρεσιών στην ευρύτερη περιοχή επιρροής τους, ώστε να καταστούν µοχλός δηµιουργίας, διάχυσης και στήριξης της χωρικής ανάπτυξης και να βελτιωθούν και εξισορροπηθούν οι συνθήκες και η ποιότητα ζωής των κατοίκων (πόλοι ανάπτυξης προσέλκυση προωθητικών δραστηριοτήτων). β) Εξοπλισµός των αστικών κέντρων µε σύγχρονες και νέες διοικητικές και κοινωνικές υπηρεσίες ως και υπηρεσίες πολιτισµού, εµπορίου κλπ. στο πλαίσιο της αποκεντρωµένης διοίκησης, ως και µε την ανάπτυξη υποδοµών έρευνας και 8
τεχνολογίας. γ) Αναδιάρθρωση - ιεράρχηση του οικιστικού δικτύου σε επίπεδα λειτουργικής, διοικητικής και οικονοµικής αλληλεξάρτησης. δ) Οργάνωση των ορεινών περιοχών ως πεδίων παρεµβάσεων µέσα από τις νέες πολιτικές για την ανάπτυξη, µε κατεύθυνση κυρίως προς τις ήπιες δραστηριότητες εναλλακτικού τουρισµού και αναψυχής, µε ένταξη και ανάδειξη των παραδοσιακών οικισµών, τη δηµιουργία κέντρων βιοτεχνικών οικοτεχνικών δραστηριοτήτων, συνδεδεµένων µε τη δασική διαχείριση, ειδικές καλλιέργειες, βιολογική γεωργία-κτηνοτροφία και εν γένει την ενίσχυση της πολυδραστηριότητας. ε) Ελεγχόµενη αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών της (προστασία και διαχείρηση). στ) ηµιουργία ενιαίου πλέγµατος πολιτισµικών πυρήνων υπερεθνικής εµβέλειας και ένταξή τους, σε συνδυασµό µε τα επί µέρους τοπικά πολιτιστικά στοιχεία και ιστορικές διαδροµές, σε επί µέρους υποσύνολα ειδικών ενδιαφερόντων. ζ) Ανάδειξη των περιοχών ιδιαίτερου φυσικού ενδιαφέροντος µε παράλληλη προστασία και πρόβλεψη δραστηριοτήτων που θα ενισχύσουν την ανάπτυξη και θα αξιοποιούν χωρίς να υποβαθµίζουν την περιβαλλοντική τους αξία. (περιοχές ΝATURA 2000, υγροβιότοποι, ορεινοί δρόµοι, ποταµοί, λίµνες, οικοσυστήµατα, φυσικά τοπία, κλπ.) η) Αναδιάρθρωση, ιεράρχηση και προώθηση του πλέγµατος των αναγκαίων τεχνικών και κοινωνικών υποδοµών θ) Ελεγχος των χρήσεων γης για προστασία και βιώσιµη ανάπτυξη των φυσικών πόρων µέσα από τους υφιαστάµενους θεσµούς και τους µηχανισµούς του χωροταξικού / πολεοδοµικού σχεδιασµού και της προστασίας του περιβάλλοντος (θεσµικό πλαίσιο Ν.1337/83, Ν.1650/86, Ν. 2508/97, Ν.2742/99). 1.1 Πόλοι και Άξονες Ανάπτυξης Κύριοι πόλοι ανάπτυξης διαπεριφερειακής εµβέλειας Τρίπολη, Καλαµάτα, Κόρινθος ευτερεύοντες πόλοι ανάπτυξης περιφερειακής εµβέλειας Ναύπλιο Αργος, Σπάρτη Πόλοι µε ειδικό υπερτοπικό ρόλο Μεγαλόπολη ( Ενεργειακό κέντρο) Ενδοπεριφερειακά κέντρα ανάπτυξης (τοπικοί πόλοι) Λουτράκι, Κιάτο, Νεµέα, Γκούρα Κρανίδι, Λυγουριό Αστρος Λεωνίδι, Λαγκάδια Γύθειο, Νεάπολη, Σκάλα Βλαχιώτης, Αρεόπολη Μεσσήνη, Πύλος, Κυπαρισσία, Καρδαµύλη Οι άξονες ανάπτυξης της Περιφέρειας ορίζονται κυρίως από τους ανωτέρω πόλους / οικιστικά κέντρα ανάπτυξης και τους βασικούς χερσαίους άξονες και κόµβους µεταφορών. Κύριοι (Εθνικής - ιαπεριφερειακής εµβέλειας) 9
Αθήνα Κόρινθος Πάτρα (ΠΑΘΕ οδικός και σιδηροδροµικός), διεθνούς / ευρωπαϊκής εµβέλειας Αθήνα - Κόρινθος Τρίπολη Καλαµάτα (Εθνικής Εµβέλειας) Καλαµάτα - Κυπαρισσία - Πάτρα Ρίο/Αντίρριο, υτικός Άξονας, ιεθνούς / Ευρωπαϊκής Εµβέλειας ευτερεύοντες (Περιφερειακής εµβέλειας) Πάτρα Τρίπολη (ορεινή διαδροµή) Σπάρτη Γύθειο (διασύνδεση Περιφέρειας) Επίδαυρος Ναύπλιο Άστρος Τρίπολη Ολυµπία (Σύνδεση βασικών πολιτιστικών πόρων) Πύλος Μεθώνη Κορώνη Καλαµάτα Καρδαµύλη Αρεόπολη Γύθειο Μονεµβασιά Νεάπολη Κόρινθος - Επίδαυρος - Κρανίδι - Ερµιόνη Καλαµάτα - Σπάρτη Σπάρτη - Μεγαλόπολη Πύργος Κιάτο Νεµέα Άργος Καλαµάτα Πύλος - Κυπαρισσία Σπάρτη - Σκάλα - Μονεµβασιά - Νεάπολη Καλαµάτα- Μεσσήνη- Πύλος- Γαραγαλιάνοι -Φιλιατρά-Κυπαρισσία Ως θαλάσσιοι κύριοι άξονες ανάπτυξης µεσοπρόθεσµα (Εθνικής ιαπεριφερειακής εµβέλειας) είναι: ο άξονας - Λιµάνι Αγ..Θεοδώρων µε τον ευρύτερο Εθνικό και Μεσογειακό Χώρο µακροπρόθεσµα : ο άξονας λιµάνι Καλαµάτας - Κρήτη - Ιταλία Μεσόγειος ο άξονας λιµάνι Καλαµάτας Λιµάνι Πάτρας - Αδριατική οι ευτερεύοντες θαλάσσιοι άξονες Περιφερειακής εµβέλειας είναι οι : Γύθειο Κρήτη Ναύπλιο Πειραιάς νησιά Σαρωνικού Κυκλάδες 1.2. Χωρικές ενότητες µε οµοιογενή αναπτυξιακά χαρακτηριστικά Συγκροτούνται 13 χωρικές ενότητες µε κριτήρια µορφολογίας εδάφους, κοινωνικο ιστορικά και παραγωγικών δυνατοτήτων ανάπτυξης και οριοθετούνται µε βάση τους νέους Οργανισµούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης όπως διαµορφώθηκαν µε τον Ν.2539/97. Πρόκειται για χωρικές ενότητες σχεδιασµού και εφαρµογής προγραµµάτων ολοκληρωµένης ανάπτυξης, που λόγω της οριοθέτησής τους µε χαρακτηριστικά οµοιογένειας είναι δυνατόν να συµβάλλουν στην εξειδίκευση και τον προσδιορισµό των αναπτυξιακών πολιτικών και των πολιτικών χωρικής ανάπτυξης µέσα από συµµετοχικές διαδικασίες του τοπικού στοιχείου ενώ συγχρόνως, είναι δυνατόν µε κατάλληλη οργάνωση των ΟΤΑ που τις απαρτίζουν, να λειτουργήσουν ως εσωτερικοί τοπικοί µηχανισµοί εφαρµογής και ελέγχου της ανάπτυξης τους, αλληλοϋποστηριζόµενοι και αλληλοσυµπληρούµενοι µε εξειδίκευση του ρόλου των δυναµικών οικιστικών κέντρων τους. 10
Οι αναπτυξιακές αυτές ενότητες συγκροτούνται και περιλαµβάνουν : α) τα οικιστικά κέντρα (1 ου και 2 ου επιπέδου) και τις ευρύτερες ζώνες του περιαστικού αγροτικού χώρου άµεσης επιρροής και διάχυσης της ανάπτυξης τους, β) τα οικιστικά κέντρα 3 ου επιπέδου και οικιστικά κέντρα 4 ου επιπέδου «ενισχυµένου» µε διακεκριµένο αναπτυξιακό ρόλο, που καλούνται να λειτουργήσουν, στο επίπεδο της χωρικής αναπτυξιακής ενότητας ως «τοπικοί αναπτυξιακοί πόλοι». ιακρίνονται τέσσερις (4) βασικές χωρικές κατηγορίες ως προς τα γεωγραφικά δοµικά, κοινωνικό-οικονοµικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά τους : 1. Αγροτικές αστικές / περιαστικές περιοχές - 5 περιοχές 2. Αγροτικές περιοχές µε ιδιαίτερα ιστορικά χαρακτηριστικά και δυνατότητες τουριστικής ανάπτυξης 4 περιοχές 3. Αγροτικές περιοχές µε δυνατότητες ανάπτυξης γεωργικών και τουριστικών δραστηριοτήτων - 3 περιοχές 4. Ορεινές Περιοχές µε δυνατότητες αγροτικής ανάπτυξης, ήπιων δραστηριοτήτων εναλλακτικών µορφών τουρισµού και αναψυχής (πολυδραστηριότητες ) 2 περιοχές. 1.3 Πολιτιστικό και φυσικό Περιβάλλον Οι σηµαντικοί αρχαιολογικοί και ιστορικοί τόποι εθνικής και σε ορισµένες περιπτώσεις διεθνούς εµβέλειας.(επίδαυρος, Μυστράς, Μυκήνες, Αρχαία Τίρυνς, Ακροκόρινθος, Μάνη, Μονεµβασιά, Αρχ.Ιθώµη, Πύλος, διαδροµές ορεινές, παραδοσιακοί οικισµοί, ιστορικά, αρχαιολογικά, βυζαντινά, µεσαιωνικά και νεώτερα µνηµεία κλπ.) µαζί µε τοεξαίρετο φυσικό περιβάλλον και τις καλές κλιµατολογικές συνθήκες συνθέτουν ένα σύστηµα πλεονεκτηµάτων και διαµορφώνουν το ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτηµα της Περιφέρειας για την προσέλκυση επισκεπτών εξαιρετικά διευρυµένης κλίµακας ενδιαφερόντων. Το πλεονέκτηµα αυτό παρέχει σοβαρές προοπτικές στήριξης του σχεδιασµού της ανάπτυξης θεµατικού και εναλλακτικού εξειδικευµένου ευρείας κλίµακας τουρισµού µε αναµενόµενες σοβαρές θετικές επιδράσεις στην ανάπτυξη των λοιπών παραγωγικών τοµέων. 2. Αναπτυξιακό Πλαίσιο Ο Γενικός µεσοπρόθεσµος Αναπτυξιακός Στόχος για την Περιφέρεια, στα πλαίσια του Σχεδίου Περιφερειακής Ανάπτυξης 2000-2006 (ΣΠΑ), συνίσταται στη µείωση της αναπτυξιακής υστέρησης της ενδοχώρας της, µε την αξιοποίηση των φυσικών και πολιτισµικών της αποθεµάτων και στη βιώσιµη διαχείριση των πόρων στις ήδη αναπτυγµένες περιοχές.. Στρατηγικές Επιλογές στους Τοµείς Παραγωγής Πρωτογενής τοµέας 1. Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της δυναµικής πεδινής γεωργίας, όχι µέ εντατικοποίηση, αλλά µε αναβάθµιση της ποιότητας της παραγωγής και τη βελτίωση των δοµών εµπορίας και µεταποίησης. 2. Η προώθηση επώνυµων προϊόντων και προϊόντων ονοµασίας προέλευσης. 3. Ενίσχυση της βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας, τυποποίηση και βελτίωση της εµπορικότητας των τοπικών παραδοσιακών προϊόντων ειδικότερα για τις ορεινές περιοχές. 4. Ανανέωση, εκπαίδευση και εξειδίκευση του ανθρώπινου δυναµικού του τοµέα (κρίσιµη συνιστώσα). 11
ευτερογενής τοµέας 1. Προσέλκυση σηµαντικού αριθµού νέων µεταποιητικών µονάδων και παροχή των κατάλληλων υποδοµών και υπηρεσιών για την οµαλή εγκατάσταση και λειτουργία τους. 2. Αξιοποίηση του συγκριτικού πλεονεκτήµατος των µικρών σχετικά αποστάσεων κυρίως από την Αττική, και τις κύριες δυτικές πύλες της χώρας ( Πάτρα- Ηγουµενίτσα). 3. Εξειδίκευση του ανθρώπινου δυναµικού (απαραίτητη συµπληρωµατική προϋπόθεση). 4. Ενίσχυση βιοτεχνικής δραστηριότητας 5. Αναδιάρθρωση και ενίσχυση των αναπτυξιακών κινήτρων Τριτογενής τοµέας 1. Η ανάπτυξη ευρέος φάσµατος µορφών τουρισµού (ισχυρό σηµαντικό συγκριτικό πλεονέκτηµα φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος) αποτελεί την οικονοµική δραστηριότητα η οποία σχεδιάζεται να στηρίξει την αναπτυξιακή της προοπτική, παρέχοντας παράλληλα ποιοτικά αναβαθµισµένες υπηρεσίες υπερτοπικού χαρακτήρα. 2. Θέσπιση νέων αναπτυξιακών κινήτρων για τον Τουρισµό (ορεινές περιοχές, ειδικές περιοχές µε πολιτιστική ιστορική περιβαλλοντική σηµασία, παράκτιες περιοχές, κορεσµένες τουριστικά περιοχές) 3. Προώθηση των αναγκαίων υποδοµών στους τοµείς ενέργειας τηλεπικοινωνιών, διαχείρισης υδάτινων πόρων και διαχείρισης υγρών και στερεών αποβλήτων ως και παραγωγικών και περιβαλλοντικών υποδοµών. 4. Αναβάθµιση της ποιότητας παροχής µεταφορικών υπηρεσιών που πρέπει να ακολουθήσει την υλοποιούµενη και σχεδιαζόµενη βελτίωση των υποδοµών. 5. Επέκταση των λιµένων Καλαµάτας, Γυθείου και Ναυπλίου - σηµαντικών στο νέο διεθνές σύστηµα συνδυασµένων µεταφορών. 6. Επιτάχυνση των διαδικασιών ολοκλήρωσης της λειτουργίας του ΑΕΙ της Περιφέρειας, αναβάθµιση της λειουργίας των ΤΕΙ προς την κατεύθυνση κάλυψης των αναπτυξιακών αναγκών της. 7. Προώθηση δηµιουργίας ερευνητικών κέντρων για την διερεύνηση και επίλυση περιβαλλοντικών προβληµάτων και την ανάπτυξη προηγµένων υπηρεσιών στήριξης των παραγωγικών δραστηριοτήτων και των αναγκών σε τεχνολογία και καινοτοµικές δράσεις. 3. Χωροταξική Οργάνωση 3.1.Οικιστικό ίκτυο (Χάρτης Π2) 3.1.1. ιάρθρωση και Ιεράρχηση του Οικιστικού δικτύου Τα οικιστικά κέντρα της Περιφέρειας διαρθρώνονται σε επίπεδα ιεράρχησης ως εξής : 1 ο Επίπεδο : Το αστικό ιοικητικό Περιφερειακό κέντρο Τρίπολη 2 ο Επίπεδο : Τα οικιστικά κέντρα 2 ου επιπέδου είναι τα αστικά νοµαρχιακά κέντρα Καλαµάτα, Κόρινθος, Ναύπλιο - Αργος 1 (διπολικό αστικό κέντρο) και Σπάρτη 3 ο Επίπεδο : Τα οικιστικά κέντρα 3 ου επιπέδου είναι τα κέντρα - έδρες των Πρωτοβάθµιων Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης µε προβλεπόµενο 12
εξυπηρετούµενο πληθυσµό της τάξεως των 20.000 κατοίκων και άνω και αποτελούν τα κέντρα- πόλους ανάπτυξης ευρύτερων αναπτυξιακών ενοτήτων. Ν. Αργολίδας 2 οικιστικά κέντρα : Λυγουριό, Κρανίδι Ν. Αρκαδίας 5 οικιστικά κέντρα : Μεγαλόπολη, Άστρος, Λεωνίδι, Λεβίδι, Τρόπαια Ν. Κορινθίας 6 οικιστικά κέντρα : Λουτράκι, Ζευγολατειό, Κιάτο, Ξυλόκαστρο, Νεµέα, Ν. Λακωνίας 3 οικιστικά κέντρα : Γύθειο, Νεάπολη, Μολάοι Ν. Μεσσηνίας 8 οικιστικά κέντρα : Μεσσήνη, Κυπαρισσία, Φιλιατρά, Γαργαλιάνοι, Πύλος, Κορώνη, Μελιγαλάς, Καρδαµύλη. 4 ο επίπεδο «ενισχυµένο» : Τα οικιστικά κέντρα 4 ου επιπέδου «ενισχυµένου» είναι τα κέντρα - έδρες των ΟΤΑ µε προβλεπόµενο εξυπηρετούµενο πληθυσµό της τάξης των 10.000 κατοίκων ( ή και λιγότερο κατά περίπτωση) και ο ρόλος τους είναι στην πράξη αντίστοιχος µε αυτόν του 3 ου επιπέδου σε χαµηλότερη κλίµακα. Ν. Αργολίδας 3 οικιστικά Αγία Τριάδα, Κουτσοπόδι, Λύρκεια κέντρα : Ν. Αρκαδίας 3 οικιστικά κέντρα : Ν. Κορινθίας 7 οικιστικά κέντρα : Ν. Λακωνίας 4 οικιστικά κέντρα : Ν. Μεσσηνίας 4 οικιστικά κέντρα : Βυτίνα, ηµητσάνα, Λαγκάδια Άγιοι Θεόδωροι, Σοφικό, ερβένι, Βέλο, Γκούρα, Χιλιοµόδι, Περιγιάλι Ξηροκάµπιο, Αρεόπολη, Σκάλα-Βλαχιώτης (διπολικό οικιστικό κέντρο αθροιστικά 3 ου επιπέδου) Χώρα, Κοπανάκι- ώριο (διπολικό οικιστικό κέντρο), ιαβολίτσιο 4 ο επίπεδο : Τα οικιστικά κέντρα 4 ου επιπέδου είναι οι έδρες των ΟΤΑ, κέντρα εµβέλειας πρωτοβάθµιου Οργανισµού Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ο ρόλος τους είναι συνυφασµένος µε την οργάνωση της ανάπτυξης και διακυβέρνησης του πρωτοβάθµιου ΟΤΑ Ν Αργολίδας 9 οικιστικά κέντρα Ν. Αρκαδίας 14 οικιστικά κέντρα Ν.Κορινθίας 2 οικιστικά κέντρα Ν. Λακωνίας 14 οικιστικά κέντρα Ν. Τίρυνς, ρέπανο, Ερµιόνη, Επίδαυρος, Αχλαδόκαµπος, Μύλοι, Ν. Κίος, Μυκήνες, Σκοτεινή. Νεστάνη, αβιά, Ασέα, Βλαχοκερασέα, Στάδιο, Στενό, Παραλία Τυρού, Κοσµάς, Λεοντάριο, Καρίταινα, Μυγδαλιά, Στεµνίτσα, Παλούµπα, Κοντοβάζαινα Αθίκια, Καλλιάνοι. Καστόρειο, Σελλασία, Μαγούλα, Γκοριτσά, Καρυαί, Άγιος Νικόλαος, Κροκεές, Κότρωνας, Γεράκι, Άγιος ηµήτριος Ζάρακα, Ασωπός, Ρειχέα, Μονεµβασιά, Ελαφόνησος 13
Ν. Μεσσηνίας 18 οικιστικά κέντρα Αρφαρά, Άρις, Θουρία, Ανδρούσσα, Αριστοµένης, Τρίκορφο, Λογγάς, Πεταλίδι, Μεθώνη, Χανδρινός, Χατζής, Βλαχόπουλο, Ραυτόπουλο, Σιδηρόκαστρο, Βαλύρα, Μερόπη, Νέδα, Κάµπος 3.1.2. Αναπτυξιακός ρόλος των οικιστικών κέντρων 1 ο και 2 ο επίπεδο : Ενίσχυση των επιχειρηµατικών και αστικών τους υποδοµών µε αναφορά στην 3 ο, 4 ο «ενισχυµένο» και 4 ο επίπεδο ενίσχυση και ανάδειξη της ταυτότητας του αστικού κέντρου, προστασία και αναβάθµιση του αστικού περιβάλλοντος, ανάπλαση και πολεοδοµική ρύθµιση των ιστορικών κέντρων και των υπό διαµόρφωση νέων περιοχών Ενίσχυση των µεσαίων και µικρότερων πόλεων της Περιφέρειας ώστε να λειτουργήσουν ως κέντρα ανάπτυξης σε τοπικό επίπεδο µε άξονες παρέµβασης ως προς: την παροχή διοικητικών και κοινωνικών υπηρεσιών προς τα οικιστικά κέντρα χαµηλότερου επιπέδου την αναδιάρθρωση και ενίσχυση των αναπτυξιακών κινήτρων για τη στήριξη και προσέλκυση των ΜΜΕ, την ενθάρρυνση δηµιουργίας και ανάπτυξης διαδηµοτικών σχέσεων και αλληλεξαρτήσεων µε προοπτική την επίτευξη ενός ιεραρχηµένου «οικιστικού δικτύου» ως προς το σύνολο των οικισµών των οποίων οι υφιστάµενες σχέσεις περιορίζονται ως ακτινωτές εξαρτήσεις από τις έδρες των Νοµών και Ενίσχυση των υποδοµών (τεχνικών, διοικητικών, κοινωνικών) για την: δηµιουργία προϋποθέσεων ανάπτυξης (ήπιες µορφές εναλλακτικού τουρισµού, βιοτεχνία, οικοτεχνία), δικτύωση των οικιστικών κέντρων όλων των επιπέδων και ιδιαιτέρως των ορεινών και αποµονωµένων περιοχών κινητοποίηση του δυναµικού τους που θα συµβάλλει στην ενδογενή ανάπτυξη. Ειδικώτερα ο αναπτυξιακός ρόλος των οικιστικών κέντρων 1 ου και 2 ου επιπέδου εξειδικεύεται ως ακολούθως: Οικιστικά κέντρα 1 ου επιπέδου Τρίπολη Εδρα της Περιφέρειας και του Νοµού, Εδρα Εφετείου, ιοικητικό Περιφερειακ Περιφερειακό και Νοµαρχιακό Κέντρο, Εδρα του νεοϊδρυθέντος ός πόλος Πανεπιστηµίου και Κέντρο Υπηρεσιών Περιφερειακής εµβέλειας µε ανάπτυξης αναβαθµισµένες τις ιοικητικές και Κοινωνικές υπηρεσίες του. Η ζώνη άµεσης εξάρτησης και επιρροής του περιλαµβάνει τους δήµους Μαντίνειας, Φαλάνθου. Βαλτετσίου, Σκυρίτιδας, Τεγέας και Κορυθίου. Οικιστικά κέντρα 2 ου επιπέδου 14
Καλαµάτα Περιφερειακ ός πόλος ανάπτυξης Κόρινθος Περιφερειακ ός πόλος ανάπτυξης Ναύπλιο Αργος Σπάρτη Περιφερειακό κέντρο µε τριτογενείς δραστηριότητες,εµπορευµατικό κέντρο, πόλος ευρύτερης εµβέλειας πολιτιστικών και τουριστικών δραστηριοτήτων και εν δυνάµει συγκοινωνιακός κόµβος συνδυασµένων µεταφορών. Εδρα τµηµάτων ή σχολών του Πανεπιστηµίου Πελοποννήσου, καθώς και ερευνητικών κέντρων της ΓΓΕΤ, ΤΕΙ. Στη ζώνη άµεσης εξάρτησης και επιρροής του περιλαµβάνονται οι ήµοι Αριος, Θουρίας και Αρφαρών, ενώ ως συµπληρωµατικό δορυφορικό άστικό κέντρο υποστήριξης αγροτικών βιοµηχανικών και τουριστικών δραστηριοτήτων της ευρύτερης περιοχής, λειτουργεί το οικιστικό κέντρο 3 ου επιπέδου, Μεσσήνη. Εδρα του Νοµού - διοικητικό κέντρο, αναπτυξιακός πόλος µε ευρύτερη αστική διάχυση επί του άξονα ΠΑΘΕ.Κέντρο υπηρεσιών και οργάνωσης πολιτιστικών, τουριστικών και λοιπών παραγωγικών δραστηριοτήτων του Νοµού. Εδρα τµηµάτων του Πανεπιστηµίου Πελοποννήσου και ΤΕΙ. Το σύνολο των οικιστικών κέντρων επί του ΠΑΘΕ στο Νοµό Κορινθίας ως συνεχές στην πράξη πολεοδοµικό σύγκροτηµα σχηµατίζει ένα σηµαντικό πληθυσµιακά και παραγωγικά οικιστικό σύνολο. Στη ζώνη άµεσης εξάρτησης και επιρροής του περιλαµβάνεται ο ήµος Αγ.Θεοδώρων. Εδρα του Νοµού - Εδρα Εφετείου - ιοικητικό και Πολιτιστικό Κέντρο.Εδρα τµηµάτων ή σχολών Πανεπιστηµίου Πελοποννήσου.Λιµάνι εξυπηρέτησης τουρισµού, αναψυχής και εµπορευµατικής κίνησης µε ισχυρές αλληλεξαρτήσεις και συµπληρωµατικές δραστηριότητες µε την πόλη του Αργους. Στη ζώνη άµεσης εξάρτησης και επιρροής του περιλαµβάνονται οι ήµοι Ασίνης και Νέας Τίρυνθος. Κέντρο συγκέντρωσης και οργάνωσης των παραγωγικών και εµπορικών δραστηριοτήτων του Νοµού, Εµπορευµατικό Κέντρο, Κέντρο Ιστορικό Πολιτιστικό, Ανάπτυξη πολιτιστικών δραστηριοτήτων, Ερευνητικό Κέντρο Ιστορικών Πόλεων. Επέκταση προαστειακού σιδηροδρόµου από Κόρινθο και σύνδεση µε Αργος / Ναύπλιο. Στη ζώνη άµεσης εξάρτησης και επιρροής του περιλαµβάνονται οι ήµοι Κουτσοποδίου, Ν.Κίου, Λέρνας, Μιδέας και Μυκηνών. Εδρα του Νοµού - ιοικητικό Κέντρο, Κέντρο Παροχής Υπηρεσιών και Ανάπτυξης Υποδοµών Πολιτιστικών ραστηριοτήτων, Εδρα Πανεπιστηµιακών Τµηµάτων. Κέντρο οργάνωσης παραγωγικών δραστηριοτήτων του Νοµού, Ερευνητικό Κέντρο Περιβαλλοντικών θεµάτων. Στη ζώνη άµεσης εξάρτησης και επιρροής του περιλαµβάνονται οι ήµοι Πελλάνας, Οινούντος, Μυστρά, Θεραπνών, Φάριδος και η Κοινότητα Καρυών. Οι προωθητικές δραστηριότητες που είναι απαραίτητο να αναπτυχθούν στα αστικά κέντρα 1 ου και 2 ου επιπέδου για ενίσχυση του αναπτυξιακού τους ρόλου είναι : Υπηρεσίες Τριτογενή τοµέα, Εµπόριο Μεταφορές, Πολιτισµός Τουρισµός, Εκπαίδευση Κατάρτιση, Αθλητισµός, Ενέργεια Τηλεπικοινωνίες, Εκσυγχρονισµός αγροτικού τοµέα Ερευνα - Τεχνολογία - Καινοτοµία 15
3.2.Προστασία και διαχείριση της Φυσικής και Πολιτιστικής Κληρονοµιάς Κατευθύνσεις - Άξονες Άξονες για την προστασία του Φυσικού και Πολιτιστικού Περιβάλλοντος της Περιφέρειας: 3.2.1. Φυσικοί Πόροι ( άση, Έδαφος, Νερά, Χλωρίδα, Πανίδα) Για τη διατήρηση του φυσικού αποθέµατος απαιτείται : Η υιοθέτηση της αρχής της αειφορίας σε όλες τις δράσεις της πολιτείας και των πολιτών (κατασκευή δηµόσιων και ιδιωτικών έργων, προγράµµατα αξιοποίησης κλπ.). Η αποφυγή αποψίλωσης δασών που οδηγεί στην καταστροφή του αποθέµατος, στην αποσάρθρωση και τέλος στις πληµµύρες. Η δασοφύλαξη (µόνιµη και εποχιακή) για την πρόληψη καταστροφικών φαινοµένων. Η σύνταξη και εφαρµογή διαχειριστικών σχεδίων. Η δηµιουργία εκτεταµένου προγράµµατος κατασκευής / συντήρησης / επισκευής βασικών έργων για την προστασία των εδαφικών πόρων και η εφαρµογή φυτοκοµικών έργων. Η µελέτη και εφαρµογή σχεδίων και προγραµµάτων για αποκατάσταση εδαφών από την υφαλµύρωση (Αργολικό πεδίο κλπ.). Η ορθολογική χρήση και διαχείριση των υπογείων και επιφανειακών υδάτων για αποφυγή υπεράντλησης και κατασπατάλησή τους. Ο έλεγχος και η προστασία των παράκτιων υδροφόρων πόρων (υπεράντληση / υφαλµύρωση). Η πρόληψη της ρύπανσης όλων των υδάτινων πόρων από λύµατα, αµέλεια, ατυχήµατα και ο έλεγχος της ποιότητας του νερού (πόσιµο). *Η σύνταξη ή επικαιροποίηση ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών και Προγραµµάτων ιαχείρισης και η θέσπιση και συγκρότηση µηχανισµών εφαρµογής τους µέσω φορέων υλοποίησης, µε κατάλληλη στελέχωση, εξοπλισµό και αρµοδιότητες για τους βιότοπους της Περιφέρειας. 3.2.2. οµηµένο / αστικό και ιστορικό - πολιτιστικό περιβάλλον. Για την προστασία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος απαιτείται: Η αποφυγή υποβάθµισης / συµφόρησης ιστορικών κέντρων και µνηµείων αρχιτεκτονικής κληρονοµιάς, µε εφαρµογή προγραµµάτων και σχεδίων ανάπλασης / ανάδειξης / ενοποίησης. 16
Η κήρυξη - οριοθέτηση και θέσπιση όρων προστασίας και ανάδειξης των ιστορικών και παραδοσιακών οικισµών. Η κήρυξη - οριοθέτηση και θέσπιση όρων προστασίας των σηµαντικών µνηµείων της Περιφέρειας. Η ένταξη των σηµαντικών και ολιγώτερο σηµαντικών µνηµείων της Περιφέρειας σε επισκεπτικά κυκλώµατα - διαδροµές, σύνθετα και εξειδικευµένα κατά ιστορικές περιόδους και ο συνδυασµός τους µε δυνατότητες επίσκεψης των σηµαντικών περιοχών από άποψη φυσικού περιβάλλοντος. Η διαφύλαξη του δοµηµένου περιβάλλοντος από την ανεξέλεγκτη δόµηση µε τη σύνταξη και υλοποίηση σχεδίων ρύθµισης του χώρου (Ρ.Σ., Γ.Π.Σ., ΣΧΟΟΑΠ, ΠΕΡΠΟ, ΠΟΑΠ ). Ο έλεγχος και οργάνωση των χρήσεων γης και των λειτουργιών του αστικού και περιαστικού χώρου µε έµφαση στις περιοχές κατοικίας, κοινωνικού εξοπλισµού ανάπτυξης παραγωγικών δραστηριοτήτων και αστικού πρασίνου. Η παρακολούθηση και ο έλεγχος των βασικών πηγών αστικής ρύπανσης (κυκλοφορία - υποδοµές) και η οργάνωση σταθµών µέτρησης των ρύπων. Η αποφυγή άναρχης διασποράς των βιοµηχανικών / βιοτεχνικών εγκαταστάσεων µε την υλοποίηση προτύπων προγραµµάτων περιβαλλοντικής συνοχής της πόλης και καθιέρωση περιοχών οργανωµένης ανάπτυξης Παραγωγικών ραστηριοτήτων. 3.3.3. Προτεινόµενα µέτρα προστασίας Τα προτεινόµενα µέτρα προστασίας είναι : *Θέσπιση και οργάνωση «Φορέα ιαχείρισης Υδατικών Πόρων», σε επίπεδο Περιφέρειας, αρµόδιου για την προστασία, έλεγχο και διαχείριση των υδατικών πόρων * ιαχείριση υγροτόπων (οριοθέτηση / σχεδιασµός δραστηριοτήτων / οριοθέτηση ζωνών κατά κατηγορία / ενηµέρωση - ευαισθητοποίηση τοπικού πληθυσµού / προγράµµατα παρακολούθησης και ελέγχου τήρησης όρων προστασίας / συντονισµός φορέων µε διεθνή δίκτυα διαχείρισης). Τέτειες περιοχές είναι η λίµνη Στυµφαλίας, τα Ελη της λίµνης Τάκα, ο ποταµός Ευρώτας, όλοι οι ποταµοί της Περιφέρειας και τα σηµαντικά ρέµατα των οποίων κατ αρχήν απαιτείται η χαρτογράφηση και οριοθέτησή τους. 17
*Προστασία των ακτών από τις πιέσεις ανάπτυξης µε την οριοθέτηση των φυσικών και ανθρωπογεωγραφικών ενοτήτων του παράκτιου χώρου και εκπόνηση των αντίστοιχων διαχειριστικών σχεδίων (ειδικό πλαίσιο για τον παράκτιο χώρο). *Οι ορεινοί όγκοι (Ταϋγετος, Μαίναλο, Ζήρεια, Λύκαιον Ορος) σε συνδυασµό µε τις περιοχές που έχουν συµπεριληφθεί στον Εθνικό Κατάλογο «ΦΥΣΗ 2000» / «Νatura» πρέπει να αντιµετωπισθούν µε την εκπόνηση Ειδικών Περιβαλλοντικών και διαχειριστικών µελετών για την προστασία, ανάδειξη και αξιοποίηση τους (οικοτουρισµός, ήπιες µορφές εναλλακτικού τουρισµού και δασική διαχείριση). Ειδικά για τον Πάρνωνα που έχει ολοκληρωθεί η ΜΠΕ, απαιτείται η άµεση θεσµοθέτηση και η σύσταση του φορέα διαχείρισης. Για τις περιοχές του δικτύου «ΦΥΣΗ 2000» / «ΝATURA» προτείνονται οι παρακάτω δράσεις: *Ολοκλήρωση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (Ε.Π.Μ.) και µελετών διαχείρισης και θέσπιση των αντίστοιχων φορέων. *Σύσταση «βιώσιµων» φορέων διαχείρισης των ως άνω υπό προστασία περιοχών, εξοπλισµός και υποδοµές των φορέων, πρόσληψη και εκπαίδευση προσωπικού. * Σύνδεση των φορέων ιαχείρισης µε Ερευνητικά Ιδρύµατα, Πανεπιστήµια ή Ινστιτούτα που διαθέτουν εµπειρία σε θέµατα διαχείρισης και προστασίας του περιβάλλοντος, προσέλκυση υλοποίησης ερευνητικών έργων στις εν λόγω περιοχές και διασύνδεση τους µε αντίστοιχους φορείς της Χώρας και της Ευρώπης που διαθέτουν ήδη πολύχρονη εµπειρία σε αντίστοιχα θέµατα για ανταλλαγή εµπειριών και γνώσεων. * Μελέτες καθορισµού διαδρόµων διακίνησης επισκεπτών. * Υλοποίηση προγραµµάτων περιβαλλοντικής ενηµέρωσης / ευαισθητοποίησης (κέντρα πληροφόρησης) των τοπικών πληθυσµών, για την αποδοχή των διαχειριστικών σχεδίων και τον εναρµονισµό των δραστηριοτήτων τους µε τα διαχειριστικά σχέδια και των επισκεπτών, για την αρµόζουσα οικολογική συµπεριφορά. * Ανάπτυξη και υλοποίηση προγραµµάτων παρακολούθησης (monitoring) επίτευξης των διαχειριστικών στόχων και των παραµέτρων του φυσικού περιβάλλοντος. 18
* Εξορθολογισµός της κτηνοτροφικής δραστηριότητας, οριοθέτηση των λιβαδικών περιοχών και εκπόνηση και εφαρµογή διαχειριστικών σχεδίων (προσδιορισµός της βοσκοϊκανότητας και βοσκοφόρτισης των βοσκώµενων εκτάσεων, σύνταξη των συστηµάτων βόσκησης και δηµιουργία των απαιτούµενων υποδοµών / µηχανισµοί ελέγχου). * Ανάπτυξη µονίµου δικτύου παρακολούθησης της ποιότητας του αέρα στην ευρύτερη περιοχή της Μεγαλόπολης για προστασία από την ατµοσφαιρική ρύπανση α) µε αυτόµατους σταθµούς µέτρησης ρύπων και β) µε βιολογικούς δείκτες ρύπανσης (λειχήνες και βρύα). Για τους αυτοκινητόδροµους ταχείας κυκλοφορίας, κυρίως κατά τη χάραξη νέων και συντήρηση υπαρχόντων, πρέπει να λαµβάνονται υπ όψη οι κίνδυνοι κατακερµατισµού των βιοτόπων και αδυναµίας επικοινωνίας των ειδών άγριας πανίδας µεταξύ των υποπεριοχών που δηµιουργούνται. Για τους δασικούς και λοιπούς δρόµους που χαράζουν τους ορεινούς όγκους θα πρέπει να υπάρξει ιδιαίτερη µέριµνα στη συγκράτηση των εδαφών τόσο µε την αξιοποίηση της φυσικής βλάστησης όσο και µε την κατασκευή µικρών δασικών έργων. 3.3 Ανθρωπογεωγραφικές ενότητες 3.3.1. Ο Ορεινός Χώρος Οι κατευθύνσεις για την ενίσχυση του «ορεινού χώρου» είναι: Η στήριξη του εναλλακτικού τουρισµού ήπιας µορφής (αγροτουρισµός, ορεινές διαδροµές, παραδοσιακοί οικισµοί, βιοτεχνία οικοτεχνία κλπ.) σε συνδυασµό µε την ανάπτυξη και προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλοντος. Η βελτίωση βατότητας του οδικού δικτύου και η διαµόρφωση ορεινών τουριστικών διαδροµών Η προστασία, συντήρηση και ανάδειξη των παραδοσιακών και ιστορικών οικισµών Η ενίσχυση υπηρεσιών, καινοτοµικών δράσεων και υποδοµών για τις Μ.Μ.Ε. Η ενίσχυση των οικιστικών ορεινών κέντρων ώστε να αποτελέσουν τα ελκτικά σηµεία οργάνωσης και ανάπτυξης του χώρου εξοπλισµένα µε υποδοµές και διοικητικές και κοινωνικές υπηρεσίες. Η ανάπτυξη του πρωτογενή τοµέα (Γεωργία κτηνοτροφία δάση) και ενίσχυση των υποδοµών για ενθάρρυνση δηµιουργίας προτύπων αγροτικών εκµεταλλεύσεων. Η ενίσχυση και οργάνωση της µεταποίησης και εµπορίας των προϊόντων της πρωτογενούς παραγωγής µε σύγχρονη αναβίωση των παραδοσιακών τους προϊόντων και των παραδοσιακών τρόπων παραγωγής, σύνδεση µε ειδικές καταναλωτικές αγορές µε τα τουριστικά κέντρα του Νοµού και της 19
Περιφέρειας και την εν γένει τοπική / περιφερειακή κατανάλωση του ορεινού τουρισµού και του αγροτουρισµού. Η ενίσχυση και ενθάρρυνση των τοπικών πρωτοβουλιών οικοτεχνίας και βιοτεχνικής δραστηριότητας µικρής κλίµακας σε άµεση διασύνδεση µε τον πρωτογενή τοµέα, τον πολιτισµικό και ιστορικό χαρακτήρα της περιοχής και σύνδεση της παραγωγής τους µε την άµεση και ευρύτερη τουριστική αγορά. Η βελτίωση των συνθηκών τηλεπικοινωνίας και ανάπτυξη της τηλεµατικής. Προτείνεται η κατά προτεραιότητα εφαρµογή «πρότυπων προγραµµάτων ολοκληρωµένης ανάπτυξης» µετά από εκπόνηση Ειδικών Χωροταξικών Μελετών και χαρακτηρισµό των περιοχών ως «Περιοχές Ειδικών Χωρικών Παρεµβάσεων» (ΠΕΠΧ), για τις περιοχές : Γορτυνίας- Μαινάλου (ΟΤΑ Λεβιδίου, Βυτίνας, Κλείτορος, Λαγκαδίων, ηµητσάνης, Τρικολώνων, Ηραίας, Τροπαίων, Κοντοβαζαίνης, Γόρτυνος), ορεινής Κορινθίας (ΟΤΑ Φενεού, Στυµφαλίας), υτικής ορεινής Αργολίδας (ΟΤΑ Αλέας και Αχλαδοκάµπου), Νοτίου Πάρνωνα / Αρκαδίας-Λακωνίας (ΟΤΑ Ζάρακα, Νιάτων Γερόνθρων και Κοσµά), Βόρειας Μεσσηνίας( Λύκαιον όρος - κοιλάδα Νέδα, ΟΤΑ Είρας). 3.3.2.Παράκτιος Χώρος Ως γενική κατεύθυνση προτείνεται ο παράκτιος χώρος να µελετηθεί ειδικά στις επί µέρους χωρικές του προκειµένου να καθορισθούν οι συγκεκριµένοι τρόποι ανάπτυξης, ανάδειξης και προστασίας του. Ως πολιτική άµεσης παρέµβασης προτείνεται : Άµεση οριοθέτηση όλων των παράκτιων οικισµών (σε απόσταση τουλάχιστον 1Km από την ακτογραµµή). Καθορισµός αιγιαλού σε όλο το µήκος της ακτής Προσδιορισµός και οριοθέτηση των σηµαντικών ρεµάτων εντός του παράκτιου ΟΤΑ Θεσµοθέτηση όλων των περιοχών προστασίας εντός της παράκτιας ζώνης (Natura, υγρότοποι, περιοχές φυσικού κάλλους, αρχαιολογικοί χώροι, δάση, γεωργική γη προς διαφύλαξη) και σύσταση και λειτουργία φορέων διαχείρισης. Εκπόνηση κατά προτεραιότητα και θέσπιση ΓΠΣ ή ΣΧΟΟΑΠ µε τα οποία θα είναι δυνατή εφ όσον είναι συµβατή µε τα λοιπά στοιχεία της περιοχής η ανάπτυξη ΠΕΡΠΟ, ως και συγκεκριµένων ζωνών ήπιων τουριστικών δραστηριοτήτων στα όρια των παράκτιων ΟΤΑ. Στις ήδη αναπτυγµένες τουριστικά περιοχές απαιτείται η κατά προτεραιότητα εκπόνηση πολεοδοµικής µελέτης για τη ρύθµιση των χρήσεων και την εν γένει βελτίωση της κοινωνικής και τουριστικής υποδοµής, ως και τηςι υποδοµής αναψυχής. Απαγόρευση διάνοιξης ιδιωτικών & αγροτικών οδών σε απόσταση µικρότερη τουλάχιστον 100µ από την ακτογραµµή (κρίσιµη ζώνη). Ελεγχος και προστασία από τη ρύπανση των χερσαίων ανθρώπινων δραστηριοτήτων (φυτοφάρµακα, απορρίµµατα, αποχέτευση, κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, µεταποιητικές δραστηριότητες, κλπ.) και θαλασσίων (απορρίµµατα από πλοία, πετρελαιοκηλίδες, κλπ.) Προώθηση κατά προτεραιότητα των έργων βιολογικών καθαρισµών και παράλληλα οργάνωση του τρόπου συλλογής, αποκοµιδής, µεταφόρτωσης και υγιεινοµικής ταφής των απορριµάτων στους ΧΥΤΑ του κάθε Νοµού. 20