ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΓΑΜΟΣ

1 ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΓΑΜΟΣ Ὑπάρχουν ἄνθρωποι ποὺ δὲν γνωρίζουν τί εἶναι ὁ γάμος. Εἴτε ἔχουν, εἴτε δὲν ἔχουν συνάψει γάμο. Ὑπανδρευμένοι καὶ ἀνύπανδροι. Νυμφευμένοι καὶ ἀνύμφευτοι. Ἀλλὰ εἶναι ἀνάγκη, σὰν Χριστιανοί, νὰ γνωρίζουμε τί εἶναι γάμος καὶ τί δὲν εἶναι γάμος. Τί δὲν εἶναι ὁ γάμος: Ὁ γάμος δὲν εἶναι ἕνα παιχνίδι τῆς ζωῆς, ποὺ κερδίζεις χάνεις. Δὲν εἶναι πείραμα. Δὲν εἶναι ἐμπόρευμα, οὔτε εἶδος ἀγοραστικὸ ἢ καταναλωτικό. Δὲν εἶναι συμβόλαιο κοσμικό. Δὲν εἶναι κερδοσκοπικὴ ἢ οἰκονομικὴ ἑταιρία. Δὲν εἶναι συνεταιρισμὸς ποὺ μπορεῖ νὰ διαλυθῇ ὅποτε τὸ θελήσουμε. Δὲν εἶναι ἱκανοποίηση ἐγωκεντρικῶν σκοπῶν ἢ μόνο σεξουαλικῶν ὁρμῶν καὶ ἐπιθυμιῶν. Τί λοιπόν, εἶναι ὀρθόδοξος, χριστιανικὸς γάμος; Ὁ γάμος εἶναι ΜΥΣΤΗΡΙΟ. Εἶναι ἕνωση καὶ συνένωση. Εἶναι ταύτιση καὶ συνταύτιση. Εἶναι ζυγὸς καὶ συζυγία. Εἶναι σταυρὸς καὶ ἀνάσταση. Εἶναι συμπλήρωση καὶ ἀλληλοσυμπλήρωση. Εἶναι βοήθεια καὶ ἀλληλοβοήθεια. Εἶναι ἔμπρακτη θυσία καὶ ἀγάπη χωρὶς ὅρια. Ὁ γάμος εἶναι μυστήριο. Ἐν ὀνόματι τῆς Ἁγίας Τριάδος καὶ διὰ τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δύο ἄνθρωποι, ἄνδρας καὶ γυναίκα, ἑνώνονται σὲ ἕνα ἄνθρωπο, γιὰ νὰ συμβαδίσουν ἐν Χριστῷ, τεκνοποιήσουν τέκνα φυσικὰ καὶ κυοφορήσουν καὶ τεκνοποιήσουν ἀρετή, ἁγιασμό, σωτηρία, τέκνα πνευματικά. Οἱ προγαμιαῖες σχέσεις δὲν εἶναι εὐλογημένες. Εἶναι πορνικές. Μόνο τὸ μυστήριο τοῦ γάμου ἑνώνει καὶ εὐλογεῖ τὸ ἀνδρόγυνο. Γιʹ αὐτὸ πολλὰ παιδιὰ ποὺ μένουν ἀῤῥαβωνιασμένα 2 καὶ 3 καὶ 5 χρόνια, μὲ τὴν δικαιολογία νὰ ἑτοιμάσουν τὸ σπίτι τους καὶ νʹἀποκτήσουν ὅλα τὰ ὑλικὰ ἀγαθά τους, δὲν κάνουν καλά. Τὰ χελιδόνια πρῶτα ζευγαρώνουν καὶ μετὰ κτίζουν τὴ φωλιά τους. Ἂς πληροφορηθοῦν καὶ τὰ παιδιὰ καὶ οἱ γονεῖς ὅτι μὲ

2 τὸ μυστήριο τοῦ γάμου δίνεται καὶ ἡ εὐλογία γιὰ τὸ βιοπορισμό τους. ʺἜμπλησον τοὺς οἴκους αὐτῶν σίτου οἴνου καὶ ἐλαίου καὶ πάσης ἀγαθωσύνης..ʺ. Δηλαδή: ʺΔῶσε, Κύριε, πλούσια στὰ σπίτια τους σιτάρι, κρασὶ καὶ λάδι καὶ κάθε ὑλικὸ ἀγαθὸ ποὺ ἔχουν ἀνάγκηʺ. Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΣΥΖΥΓΙΑΣ Τὴ μεγαλύτερη κρίση τῆς ἱστορίας της περνάει στὶς ἡμέρες μας ὁ γάμος, ἡ συζυγία, ἡ οἰκογένεια καὶ εἰδικὰ ἡ ἑλληνικὴ οἰκογένεια. Διότι ἡ ἑλληνικὴ οἰκογένεια εἶχε ὡραία παράδοση, εἶχε εὐλογία, ἦταν πρότυπο οἰκογενείας σὲ ὅλη τὴν οἰκουμένη. Ἀπὸ τότε, ὅμως, ποὺ υἱοθέτησε τὰ ξενόφερτα ἤθη καὶ ἔθιμα, ἀπὸ τότε ποὺ ἀντίχριστοι νόμοι δρομολογοῦν τὴ ζωὴ τῶν Νεοελλήνων, δέχθηκε καὶ δέχεται ὀδυνηρὰ χτυπήματα. Ὁ ἴδιος ὁ πρόεδρος τοῦ Κοινοβουλίου ἀναγκάσθηκε τὰ τελευταῖα χρόνια νὰ ὁμολογήσῃ: Μὲ τὴν καθιέρωση τοῦ πολιτικοῦ γάμου καὶ τοῦ αὐτομάτου διαζυγίου ʺβγάλαμε τὰ μάτια μας ἐμεῖς οἱ ἴδιοιʺ. Καὶ πρῶτοι ἀπʹ ὅλους ʺἔβγαλαν τὰ μάτια τουςʺ οἱ βουλευτές μας, ἐκ τῶν ὁποίων οἱ περισσότεροι εἶναι διαζευγμένοι. Βάση καὶ θεμέλιο γιὰ μιὰ ἐπιτυχημένη οἰκογένεια εἶναι ἡ συζυγία, οἱ σύζυγοι, τὸ ἀγαπημένο καὶ ἑνωμένο ἀνδρόγυνο. ΔΙΑΖΥΓΙΑ Ἔχουμε τὴν ἐντύπωση ὅτι ἐφθάσαμε στὸ καταστρεπτικὸ κατάντημα τὰ διαζύγια νὰ ἔχουν αὐξηθεῖ τόσο πολύ, ὥστε οἱ διαλελυμένοι γάμοι νὰ ὑπερβαίνουν τοὺς ὑγιεῖς καὶ σταθεροὺς γάμους. Ὅπου κι ἄν βρεθῇς θὰ ἀκούσῃς γιὰ χωρισμούς. Χωρίζουν παιδιὰ ποὺ πάρθηκαν μὲ σφοδρὸ ἔρωτα καὶ ἀγάπη φοβερή. Θυμᾶμαι ἕνας γυιὸς ποὺ σπούδαζε στὸ ἐξωτερικὸ καὶ ἀγάπησε μιὰ κοπέλλα καὶ ἔλεγε στὸν πατέρα του. Πατέρα, ἂν δὲν τὴν πάρω τὴν Κ...θὰ τρελλαθῶ. Τόσο πολὺ τὴν ἀγαπῶ. Τὴν πῆρε. Ἔγινε ὁ γάμος μέσα σὲ πρωτόφαντες χαρὲς καὶ πανηγύρια. Πέρασαν τρία τέσσερα χρόνια, ἔκαναν καὶ δύο παιδιά ἀγγελούδια καὶ μετά...ποῦ πῆγαν ἐκεῖνοι οἱ ἔρωτες; Ποῦ πῆγαν ἐκεῖνες οἱ ἀγάπες; Σαπουνόφουσκες ἦταν καὶ ἔσκασαν; Ἄρχισαν οἱ φιλονεικίες, οἱ ἐγωισμοί, τὰ πείσματα. Ξέκοψαν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία βέβαια καὶ ἀπὸ τὸν Πνευματικό. Χώρισαν. Ἂχ, παιδιά μου. Ἡ ἀγάπη, ἡ πραγματικὴ ἀγάπη δὲν εἶναι γλυκόλογα μόνον καὶ ῥομαντισμοὶ μόνον. Εἶναι θυσία γιὰ τὸ σύντροφό σου, εἶναι παραμέρισμα τοῦ ʺἐγώʺ, εἶναι ἀπάρνηση τοῦ ἑαυτοῦ μας,

3 αὐταπάρνηση. Καὶ πολλὲς φορὲς πόνος, ἀλλὰ γλυκὸς πόνος, σταυρὸς καὶ σταύρωση γιὰ ἐκεῖνον (ἢ ἐκείνη) ποὺ ἀγαπᾷς ἀληθινά. Πόσοι ἄλλοι χωρίζουν λ.χ μετὰ ἀπὸ ἕξι μῆνες, μετὰ ἀπὸ ἕνα χρόνο, μετὰ ἀπὸ δύο χρόνια.ὁ διάβολος, ὁ ὁποῖος εἶναι πνεῦμα χωρισμοῦ καὶ διαιρέσεως τῶν ἀνθρώπων, ἔχει κατωρθώσει νὰ χωρίζῃ ὄχι μόνο ἀνδρόγυνα νέα καὶ ἀγαπημένα, ἀλλὰ καὶ ἀνδρόγυνα σὲ μεγάλη ἡλικία. Ἀνθρώπους μὲ ἄσπρα μαλλιὰ. Μὲ μεγάλα παιδιά. Ἀνθρώπους σωστοὺς καὶ σοβαρούς, ποὺ λὲς ʺμὰ τρελλάθηκε ἡ κοινωνία; μουρλάθηκε ὁ κόσμος;ʺ. Εἶναι ἐξωφρενικό. Νὰ χωρίζουν ἄνθρωποι μὲ καῤῥιέρα ἐπιστημονική, μὲ θέσεις, μὲ μόρφωση κοσμική, μὲ οἰκονομικὴ ἐπιφάνεια; Καὶ νὰ γίνονται ὄνειδος καὶ ντροπή. Νὰ γίνωνται ναυάγια καὶ ἐρείπια, σὰν πουλιὰ ποὺ τοὺς χάλασε ἡ φωλιὰ καὶ τὰ δέρνουν ὅλοι οἱ ἄνεμοι. Ὄντως ναυάγιο εἶναι τὸ διαζύγιο. Ὅσο καὶ ἄν θέλει ἡ κοσμικὴ νοοτροπία νὰ τὸ ὡραιοποιήσῃ, νὰ τὸ ἀμνηστεύσῃ, νὰ τὸ χρωματίσῃ μὲ τὰ χρώματα τοῦ αὐτομάτου, τοῦ συναινετικοῦ κ.λ.π. Ναυάγιο τοῦ ὡραίου χριστιανικοῦ γάμου, τῆς ζεστῆς φωλιᾶς ποὺ λέγεται οἰκογένεια. Ναυάγιο ποὺ κάνει ναυαγοὺς στὴν ἀδηφάγο καὶ τρικυμισμένη θάλασσα τῆς ζωῆς καὶ τῆς ταραγμένης κοινωνίας, ὅλους: Ναυαγὸ καὶ τὸν ἄνδρα, ναυαγὸ καὶ τὴν γυναίκα, ναυαγοὺς καὶ τὰ παιδιά. Ναυαγοὺς ποὺ προσπαθοῦν στὴν ἀπόγνωσή τους νὰ πιάσουν μιὰ σανίδα σωτηρίας, μιὰ ἄλλη γυναίκα, ἕναν ἄλλον ἄνδρα, μιὰ ὑπόσχεση, ἕνα ὄνειρο ψεύτικο, μιὰ ἀδυναμία, ἕνα παθος, μιὰ πορνεία, μιὰ μοιχεία. ΕΠΙΔΗΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Ἡ κρίση τῆς συζυγίας καὶ ἡ αὔξηση τῶν διαζυγίων, ποὺ στὴν ἐποχή μας ἔχουν πάρει τὴ μορφὴ ἐπιδημικῆς νόσου, δὲν εἶναι μόνο μία κρίση ποὺ ἀφορᾶ καὶ ἔχει ἐπιπτώσεις στὸ ζευγάρι. Εἶναι μία κρίση καθολική, ποὺ ἁπλώνει τὰ πλοκάμια της σὲ ὁλόκληρη τὴν κοινωνία. Διαζευγμένος. Διαζευγμένη. Παιδιὰ διαζευγμένων. Πληγές ἐσωτερικές, τραύματα ψυχικὰ πάνω σʹ ὅλο τὸ κοινωνικὸ σῶμα. Κι ἔτσι ἔχουμε μία ἄῤῥωστη, μία τραυματισμένη κοινωνία, στὴν ὁποία μόνον μία εἶναι ἡ θεραπεία καὶ ἡ ὑγεία: Ο ΧΡΙΣΤΟΣ καὶ ἡ ΕΚΚΛΗΣΙΑ. Ἔξω ἀπὸ τὸ Χριστὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία καὶ ἡ συζυγία καὶ ἡ κοινωνία καὶ ὁ κόσμος ὁλόκληρος θὰ μένουν ἀθεράπευτοι, ἡμιθανεῖς, ὅπως ὁ ἄνθρωπος ʺἀπὸ Ἱερουσαλὴμ εἰς Ἱεριχώ, ὁ περιπεσῶν εἰς τοὺς ληστάςʺ. Εὑρισκόμεθα ἐμπρὸς στὸ φαινόμενο ἑνὸς συγχρόνου κατακλυσμοῦ τοῦ κακοῦ. Δὲν ὑπάρχει σωτηρία ἔξω ἀπὸ τὴν Κιβωτό. Κιβωτὸς εἶναι ὁ Χριστὸς

4 καὶ ἡ Ἐκκλησία Του. Ὁ Νῶε κατεσκεύασε τὴν κιβωτὸ καὶ ὁ Χριστὸς ἵδρυσε τὴν Ἐκκλησία. Ὅλοι οἱ ἄλλοι ποὺ ὑπόσχονται σωτηρία καὶ προστασία εἶναι αὐτεπάγγελτοι σωτῆρες καὶ αὐτόκλητοι μεσσίες. Οὔτε θεραπεία τοῦ κακοῦ ὑπάρχει, οὔτε ἐλπίδα καὶ ζωὴ ἔξω ἀπὸ τὸ ʺΠανδοχεῖοʺ καὶ τὸ Θεραπευτήριο τῆς Ἐκκλησίας. Γιὰ ὅλους. Γιὰ ζευγάρια καὶ γιὰ συζύγους. Γιὰ μικροὺς καὶ μεγάλους. Γιὰ ὅλη τὴν κοινωνία. Ὅλα τʹ ἄλλα εἶναι ἀνθρώπινα, εἶναι ἡμίμετρα, δὲν θεραπεύουν ριζικὰ τὸ καρκίνωμα, δὲν δίνουν ἀμετάπτωτη ὑγεία. ΣΥΜΒΙΩΣΗ ΚΑΙ ΖΩΗ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΗ Μέσα στὴ χαώδη κατάσταση τῶν ʺσυναινετικῶνʺ διαζυγίων, ποὺ κατεῤῥάκωσαν τὴν ἑλληνορθόδοξη οἰκογένεια, τὰ τελευταῖα χρόνια γεννήθηκε μία νέα μόδα. Σὰν σίφουνας καὶ σάν σεισμός, γκρεμίζει τὸ περίτεχνο ἀνάκτορο τοῦ εὐλογημένου γάμου. Εἶναι ἡ συνήθεια νὰ εἶναι μαζὶ καὶ νὰ μὴν εἶναι μαζί. Δηλαδὴ ἕνας ἀπὸ τοὺς δύο συζύγους φεύγει καὶ λείπει καὶ ἐμφανίζεται σὰν κομήτης ὅποτε θέλει καὶ ὅσες ἡμέρες θέλει. Χωρὶς διαζύγιο. Αὐτὴ ἡ τραγελαφική, ξενοδοχειακὴ συμβίωση σημαίνει τὶς περισσότερες φορὲς ὅτι μπορεῖ ὀ ἄνδρας νὰ ἔχει δύο γυναῖκες (ἢ καὶ τρεῖς, ποιὸς ξέρει;). Μία τὴν κανονικὴ σύζυγο καὶ μία τὴ φιλενάδα του. Καὶ μπορεῖ ἡ γυναίκα νὰ ἔχει δύο ἄνδρες (ἢ καὶ τρεῖς, ποιὸς ξέρει;). Ἕνα τὸ σύζυγο καὶ ἕνα τὸ φίλο της. Τώρα βγάλε συμπέρασμα: Τί συζυγία εἶναι αὐτή, τί οἰκογένεια εἶναι αὐτή, καὶ σὲ τί διαφέρουν αὐτοὶ οἱ Χριστιανοὶ (ἂν εἶναι Χριστιανοί) ἀπὸ τοὺς εἰδωλολάτρες καὶ τοὺς πρωτόγονους μὲ τὴν πολυγαμία καὶ ὄχι μὲ τὸν ἕνα, εὐλογημένο γάμο. Βεβαίως καὶ στὴν περίπτωση αὐτὴ συνιστοῦμε ἡ Ἐκκλησία μας καὶ οἱ πνευματικοὶ πατέρες νὰ κρατηθῇ ὁ γάμος καὶ νὰ μὴ διαλυθῇ καὶ νὰ κάνῃ ὑπομονὴ ὁ ἕνας ἀπὸ τοὺς δύο, μήπως καὶ μετανοήσῃ ὁ ἄλλος, ποὺ πῆραν τὰ μυαλά του ἀέρα. Χριστιανέ μου, Χριστιανή μου ἔξω ἀπὸ τὴ γυναίκα σου (ἢ ἀπὸ τὸν ἄνδρα σου) δὲν θὰ βρῇς εὐτυχία σὲ ἄλλη γυναίκα (ἢ σὲ ἄλλον ἄνδρα). Ἔξω ἀπὸ τὴν οἰκογένειά σου δὲν θὰ βρῇς γαλήνη και χαρά. Οἱ ἐξωγαμιαῖες σχέσεις θὰ γίνουν τὸ κυνήγι σου, ἀλλὰ θὰ σὲ κυνηγάει κι ἐσένα ἡ ἀδυσώπητη συνείδησή σου καὶ θὰ σοῦ λέει: ʺοὐκ ἔξεστί σοιʺ (=δὲν σοῦ ἐπιτρέπεται). Θὰ φέρνῃς μέσα σου, μέρα νύχτα τὸν κατήγορο, τὴν τυραννικὴ φωνή, τὴν κόλασή σου. Νομίζεις ὅτι θὰ βρῇς παραδείσους ἔξω ἀπὸ τὸ σπίτι σου; Αὐταπατᾶσαι. Ματαιοπονεῖς. Κόλαση

5 θὰ βρῇς. Ὁ παράδεισός σου εἶναι ὁ εὐλογημένος γάμος. Ἡ καλὴ σου γυναίκα, ὁ καλός σου ἄνδρας. Τὰ νόμιμα παιδάκια σου. Πίστεψέ με. Δυσκολίες παντοῦ ὑπάρχουν. Κάνε ὑπομονή. Σύννεφο εἶναι καὶ θὰ περάσῃ. Μπόρα εἶναι. Θὰ διαβῇ. Μὴ βιάζεσαι. Μὴ παίρνεις ἀποφάσεις ποτὲ πάνω στὸν πληγωμένο ἐγωϊσμό σου, πάνω στὴν κρίση, πάνω στὸ θυμό, πάνω στὴν ταραχὴ καὶ στὴ σύγχυση. Εἶναι θολωμένος ὁ νοῦς σου. Ἄφησέ τον νὰ ξεθολώσῃ. Καὶ τότε γύρισε τὸ φύλλο. Μήπως εἶσαι καὶ σὺ ἡ αἰτία; Κάνε μιὰ σωτήρια αὐτοκριτική. Ζήτα συγγνώμη. Καὶ πάψε νὰ ἔχῃς ξενοδοχεῖο τὸ σπιτάκι σου. Κάνε τὴν οἰκογένειά σου προσωπική σου εὐτυχία, παλατάκι. ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ ΤΟ ΚΥΡΙΟ ΑΙΤΙΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΖΥΓΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΤΟ ΑΝΔΡΟΓΥΝΟ ΚΑΤΑ ΚΑΝΟΝΑ ΣΗΜΕΡΑ ΔΕΝ ΖΕΙ ΚΑΤΑ ΘΕΟΝ ΖΩΗ, χριστιανικὴ ζωή, ἐκκλησιαστικὴ ζωή. Δὲν φθάνει νὰ ὑπάρχουν εἰκόνες καὶ καντήλια στὸ σπίτι. Χρειάζεται προσευχή. Προσευχὴ ποὺ εἶναι ἡ ἀναπνοή, ὁ πνεύμονας τῆς ὑπάρξεώς μας. Χρειάζεται νὰ καίῃ τὸ μέσα μας καντήλι ἀκοίμητο. Καὶ νὰ κράζουμε ἀδιάλειπτα πρὸς τὸν Φωτοδότην Κύριον: ʺΚύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ ἐλέησόν μεʺ. Καὶ πρὸς τὴ Φωτογέννα Κυρία Θεοτόκο: ʺΦώτισόν μου τὸ σκότος, φώτισόν μου τὸ σκότοςʺ. Χρειάζεται τὸ ἀνδρόγυνο τὴ Χάρι τῶν ἁγίων Μυστηρίων, Θεία Ἐξομολόγηση καὶ Σῶμα καὶ Αἷμα Χριστοῦ ʺεἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, εἰς φωτισμὸν τῶν ψυχικῶν δυνάμεων...ʺ. Πολλὲς φορὲς συναντᾶμε, βλέπουμε ἢ ἀκοῦμε ζευγάρια μὲ ἀνάρμοστη, ἀπερίγραπη συμπεριφορὰ μεταξύ τους. Μὲ λόγια, μὲ ἐκφράσεις πεζοδρομίου, μὲ βρισιὲς ποὺ κατεβάζουν κάθε ἔννοια, κάθε ἐπίπεδο σεβασμοῦ καὶ εὐγενείας. Λείπει ἡ ἐσωτερικὴ καλλιέργεια. Ὅλοι μας ἔχουμε ἀνάγκη ἀπὸ συνεχῆ καὶ ἀδιάκοπη προσπάθεια ἐσωτερικῆς καλλιεργείας, ἀγῶνος νὰ κόβουμε τὰ πάθη ποὺ τυραννοῦν καὶ τὸν ἑαυτό μας καὶ τοὺς ἄλλους. Ἔχουμε ἀνάγκη νὰ καθαρίσουμε τὰ μέρη τῆς ψυχῆς (λογιστικό ἐπιθυμητικό θυμικό) καὶ μὲ τὴν καλλιέργεια τῆς ἀρετῆς νὰ διώξουμε τὴν ἐμπάθεια. Νὰ γίνουμε ἄνθρωποι ἀληθινοί. Νὰ γίνουμε Χριστιανοὶ ἀληθινοί. Ὅλα τἀ ἄλλα δὲν μᾶς καταξιώνουν. Οὔτε ὁ ἀγώνας γιὰ ἐπαγγελματικὴ καὶ οἰκονομικὴ ἀποκατάσταση καὶ προαγωγή, οὔτε ἡ παντοειδὴς ἀνάπτυξη τοῦ

6 μυαλοῦ καὶ τῆς μορφώσεώς μας, ἄν δὲν καλλιεργοῦμε τὸν ἐσωτερικό μας κόσμο, τὴν ψυχή μας, ἡ ὁποία καθρεφτίζεται στὰ λόγια καὶ στὰ ἔργα μας. Καὶ ποῦ ἀλλοῦ, ἂν ὄχι μέσα στὴν Ἐκκλησία; Ποῦ ἀλλοῦ θὰ βροῦμε τρόπους καὶ μέσα, κλῖμα καὶ ἀτμόσφαιρα νὰ καταπολεμήσουμε τὰ ψεκτὰ πάθη, νὰ γνωρίσουμε τὸν ἑαυτό μας, νὰ κατεργαστοῦμε τὸ ἀκατέργαστο καὶ ἀκαλλιέργητο τῆς ὑπάρξεώς μας; Ἀλλοίμονο. Οἱ περισσότεροι Χριστιανοὶ μένουμε ἀμέτοχοι καὶ ἀμύητοι ἀπὸ τὴν ἀναπλαστικὴ δύναμη τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἔχουμε μπροστὰ μας τὴν πηγὴ καὶ μένουμε διψασμένοι ΑΛΛΟ ΒΑΣΙΚΟ ΑΙΤΙΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ ΕΙΝΑΙ Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Τί ἀντιφατικὸ στʹ ἀλήθεια! Στὴν ἐποχὴ τῆς παγκόσμιας ἐπικοινωνίας χάνεται ἡ ἐπικοινωνία δύο ἀνθρώπων. Δὲν ὑπάρχει διάλογος. Μέσα στὴν ἐπικοινωνία καὶ τὸ διάλογο ἐκτονώνονται οἱ ψυχές, συζητοῦν, βρίσκουν λύσεις, κάνουν ἐκτιμήσεις, προβαίνουν σὲ ἀναθεωρήσεις. Κατορθώνει, δηλαδή, ὁ πειρασμὸς νὰ ἀπομονώσῃ ψυχικὰ τὸν ἄνδρα καὶ τὴ γυναίκα του. Σʹ αὐτὴ τὴν ἀπομόνωση καὶ ἀποξένωση συντείνουν ἡ κόπωση, ἡ ἀποῤῥόφηση στὶς ὑλικὲς μέριμνες, οἱ λίγες ἐλεύθερες ὧρες τῆς ἡμέρας, ἡ ἡμερονύκτια καὶ...ἀκοίμητη τηλεόραση, καὶ τὸ σπουδαιότερο ὁ ἐγωϊσμός. Πολλὲς ψυχὲς ὁμολογοῦν: ʺΔὲν ἔχουμε σοβαρὰ προβλήματα. Ἀγαπᾶμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλον. Ἀλλὰ δὲν ἔχουμε ἐπικοινωνία. Δὲν συζητοῦμεʺ. Ἀπὸ ἐδῶ, ὅμως, ἀρχίζει τὸ κακό, ποὺ στὴν ἀρχὴ δὲν φαίνεται, εἶναι ἀδιόρατο. Ἀπὸ ἐδῶ ἀρχίζει νὰ γκρεμίζῃ ὁ διάβολος. Ὅταν ἡ γυναίκα πνίγεται στὶς φροντίδες τοῦ σπιτιοῦ, στὴν ὑπερ καθαριότητα ἢ στὴν ὑπερπροστασία τῶν παιδιῶν ἢ στὴν ἀσταμάτητη τηλεπικοινωνία μὲ τὶς φιλενάδες της καὶ δὲν τὰ παρατάει ὅλα γιὰ νὰ προσέξῃ τὸ σπουδαιότερο, τὸν ἄνδρα της, νὰ τοῦ δείξῃ τὸ τρυφερό της παρόν, τὸ ξεκούραστο χαμόγελο, τὴν κουβέντα της...ὅταν ὁ ἄνδρας ξαπλώνει φαρδύς πλατὺς στὴν πολυθρόνα καὶ καπνίζοντας ἀρειμανίως ἀποβλακώνεται ἀπὸ τὴν τηλεόραση ἢ διαβάζει ἀμίλητος ἐφημερίδα ἢ τρέχει σὰν τρελλὸς στὸ καφενεῖο, στὸ ποδόσφαιρο, στὸ κυνῆγι καὶ δὲν προσφέρει ἕνα χέρι βοηθείας στὴ γυναίκα του...ποῦ νὰ βροῦν χρόνο γιὰ νὰ ἔχουν μιὰ θερμὴ καὶ ξεκούραστη ἐπικοινωνία καὶ ἕναν ἐποικοδομητικὸ διάλογο; Γιʹ αὐτὸ λέμε ὅτι πρέπει τὸ ζευγάρι νὰ βάλῃ στὸ καθημερινὸ πρόγραμμα, στὴν ἡμερήσια διάταξη λ.χ. νὰ πίνουν καφὲ οἱ δυό τους καὶ νὰ συζητοῦν. Νὰ συζητοῦν εὐγενικά, φιλικὰ χωρὶς νὰ ἀνταλλάσσουν

7 κουβέντες ἄσχημες καὶ ἀπρεπεῖς. Ἑβδομαδιαίως νὰ προγραμματίζουν 1 2 συζυγικοὺς περιπάτους οἱ δυό τους, ἀφοῦ τακτοποιήσουν κάπου τὰ παιδιά. Ἔλεγε μία καλὴ κατὰ τὰ ἄλλα γυναίκα, παραπονούμενη: ʺΑἰσθάνομαι ὅτι δὲν ἔχω ἀναγνώριση ἀπὸ τὸν ἄνδρα μουʺ. Καλή μου κυρία, μὴ κάνεις τὸν κακὸ λογισμό. Ὁ ἄνδρας σου σὲ ἀγαπάει καὶ σʹ ἀναγνωρίζει. Μπορεῖ νὰ μὴ σοῦ τὸ δείχνει. Ὅπως καὶ σὺ τὸν ἀγαπᾷς, ἐκτιμᾶς τοὺς κόπους του, ἀλλὰ πολλὲς φορὲς δὲν τοῦ τὸ δείχνεις. Κιʹ αὐτὸ ἔχει σχέση μὲ τὴν ἐπικοινωνία σας. Εἶναι ἀνάγκη νὰ ὁμολογήσουμε ὅτι στὰ περισσότερα σπίτια τὸ κακὸ τῆς διασπάσεως τῶν διαπροσωπικῶν σχέσεων τὸ κάνει ἡ τηλεόραση, αὐτὸς ὁ λῃστής, αὐτὸς ὁ ξένος, αὐτὴ ἡ κακὴ δασκάλα μέσα στὴν οἰκογένεια.. ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΑ ΤΑ ΑΝΔΡΟΓΥΝΑ ΕΙΧΑΝ ΠΟΛΛΗ ΥΠΟΜΟΝΗ, ΕΓΚΑΡΤΕΡΗΣΗ, ΣΥΓΚΑΤΑΒΑΣΗ, ΑΝΤΟΧΗ ΚΑΙ ΑΝΟΧΗ. ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ ΕΓΙΝΕ ΔΥΣΕΥΡΕΤΗ ΑΥΤΗ Η ΜΕΓΑΛΗ, Η ΣΩΤΗΡΙΑ ΑΡΕΤΗ: Η ΥΠΟΜΟΝΗ. Θυμᾶμαι δυὸ ἡρωϊκὲς γυναῖκες. Τῆς πρώτης ὁ ἄνδρας γυρνοῦσε ἀπὸ ʹδῶ καὶ ἀπὸ ʹκεῖ μὲ βουλγάρες καὶ ῥωσίδες. Καὶ τῆς τὄλεγε κατάμουτρα καὶ ἀδιάντροπα. Κι αὐτὴ ἔλεγε: ʺΜπορῶ νὰ τὸν χωρίσω. Ἀλλὰ ἡ Παναγία μοῦ δίνει ὑπομονή. Νὰ μὴ χαλάσω τὴν οἰκογένεια. Μπορεῖ κάποτε νὰ μετανοήσῃ καὶ νὰ σωθῇ κιʹ αὐτόςʺ. Τῆς δεύτερης ὁ ἄνδρας χαρτόπαιζε ὅλη τὴ νύχτα. Κιʹ αὐτὴ εἶχε τόση καλωσύνη καὶ ὑπομονὴ ποὺ τὸν περίμενε προσευχόμενη στὴν Παναγία μας καὶ δὲν ἔτρωγε γιὰ νὰ φᾶνε μαζὶ ἀργά, μετὰ τὰ μεσάνυχτα. Καὶ στὸ τέλος ἡ ὑπομονή της βραβεύτηκε. ʺΓυναῖκα, τῆς εἶπε, κάποια μέρα. Τέρμα πιὰ τὸ πάθος μὲ τὸ χαρτὶ καὶ τὸ ξενύχτι καὶ τὰ τυχερὰ παιχνίδια. Ἐγὼ τὸ γαϊδούρι ξενυχτοῦσα καὶ σπαταλοῦσα τὰ λεφτὰ αὐτὰ ποὺ ἀνήκουν στὴν οἰκογένειά μου καὶ στὰ παιδιά μου, κιʹ ἐσὺ μὲ περίμενες καὶ οὔτε μιὰ φορὰ δὲν μοῦ εἶπες μιὰ κακὴ κουβέντα. Ἀπὸ τώρα καὶ πέρα θὰ γίνω Χριστιανὸς πατέρας καὶ σύζυγος. Συγχώρα μεʺ. Εἴδατε, ἀδελφοί, τὸ θαῦμα τῆς ὑπομονῆς. ʺἘν τῇ ὑπομονῇ ὑμῶν κτήσασθε τὰς ψυχὰς ἡμῶνʺ. Ὑπομένοντας ὄχι μόνο κερδίζεις τὴ δική σου ψυχή, ἀλλὰ κερδίζεις καὶ τὴ σωτηρία καὶ ἄλλων ψυχῶν. ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΗΤΕΡΕΣ ΠΡΟΣΚΟΛΛΩΝΤΑΙ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥΣ. Κιʹ ἂν μάλιστα συμβῇ νὰ τὰ χαλάσουν λίγο μὲ τὸ σύζυγό τους τότε, ἀντὶ νὰ ταπεινωθοῦν καὶ νὰ συγχωρεθοῦν καὶ νὰ ἀνανεώσουν τὴν ἀγάπη, βρίσκουν ψυχολογικὸ καὶ συναισθηματικὸ ἀποκούμπι τὰ παιδιά τους.

8 Βεβαίως, εἶναι γνωστὸ τὸ μητρικὸ φίλτρο καὶ ἡ μητρικὴ στοργὴ ποὺ ἔβαλε ὁ Δημιουργὸς στὴ φύση καὶ στὴν καρδιὰ τῆς γυναίκας μητέρας. Βεβαίως, ἡ μητέρα δὲν θὰ παραμελήσῃ τὰ παιδιά της, δὲν θὰ τὰ παραβλέψῃ, ἀλλὰ ὄχι, χάριν αὐτῶν, νὰ παραμελῇ καὶ νὰ παραγκωνίζῃ τὸν σύζυγό της. Πρῶτα ἡ καρδιὰ της καὶ ἡ ἀγάπη της καὶ ἡ λαχτάρα της στὸν ἄνδρα της, μὲ τὸν ὁποίο ἐτεκνοποίησε καὶ χωρὶς τὸν ὁποῖον δὲν θὰ ὑπῆρχαν τὰ παιδιά. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, ἡ Ἁγία Γραφὴ μᾶς λέει ὅτι ʺκεφαλὴ τῆς γυναικὸς εἶναι ὁ ἄνδρας τηςʺ. Δὲν λέει ἡ κεφαλὴ τῆς γυναικὸς εἶναι τὰ παιδιά της. Λοιπόν, καὶ τὸ ἕνα καὶ τὸ ἄλλο θὰ γίνωνται. Πρῶτα τὸν ἄνδρα θὰ προσέχῃ ἡ γυναῖκα καὶ τὰ παιδιά της δὲν θὰ πάψῃ νὰ τὰ περιποιεῖται. Πόσο χαίρονται τὰ παιδιὰ ὅταν βλέπουν τὴ μάνα τους νὰ σκέπτεται, νὰ πονᾷ καὶ νὰ κοπιάζῃ γιὰ νὰ εὐχαριστήσῃ τὸ σύζυγο, τὸ μπαμπᾶ, τὸν προστάτη τοῦ σπιτιοῦ. Πόσο ἱκανοποιοῦνται ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρὰ ὅταν ἀκοῦνε τὸν πατέρα νὰ τοὺς λέει: ʺΤὴν μάνα σας καὶ τὰ μάτια σας. Ἡ μάνα σας εἶναι ἡ ψυχὴ τῆς οἰκογενείας. Χωρὶς τὶς δικές της θυσίες καὶ τοὺς δικούς της κόπους κανένας μας δὲν μπορεῖ νὰ σταθῇ ὄρθιοςʺ. Καὶ ὁ καλὸς σύζυγος συγκοπιάζει μὲ τὴ γυναίκα του, τὴ βοηθάει σὲ ὅλες τὶς δουλειὲς τοῦ σπιτιοῦ. Δὲν εἶναι ὑποτιμητικὸ αὐτὸ γιὰ τὸν ἀνδρισμό του. Μᾶλλον ἀξιέπαινο.ὅταν μάλιστα ἡ μητέρα εἶναι ἐργαζόμενη καὶ ἔρχεται κατάκοπη στὸ σπίτι. ΑΦΟΡΜΕΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ ΔΙΧΟΓΝΩΜΙΕΣ ΟΧΙ ΚΟΙΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Οἱ ἀφορμὲς τῆς συζυγικῆς κρίσεως μπορεῖ νὰ εἶναι πολλὲς καὶ διάφορες. Οἱ σοβαρὲς καὶ μεγάλες ἀφορμὲς εἶναι λίγες. Οἱ περισσότερες εἶναι ἀφορμὲς ἀσήμαντες, ἀνάξιες λόγου, ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ ξερασθοῦν εὔκολα, χωρὶς νὰ ἀσχοληθῇ κάποιος πολὺ πολὺ μαζί τους. Συννεφάκια ποὺ ἔρχονται καὶ φεύγουν. ʺΝεφύδριαʺ τὰ ὁποῖα ʺτάχιον παρελεύσονταιʺ. Καὶ ὅμως. Αὐτὲς τὶς μικρὲς ἀφορμὲς πολλὰ ζευγάρια δὲν τὶς ἀποῤῥίπτουν, τὶς κρατοῦν μὲ τὸ πάθος τῆς μνησικακίας, μὲ τὸ πάθος τῆς καχυποψίας καὶ τῆς ὑπονοίας καὶ τῆς φαντασίας, μὲ τὸ πάθος τοῦ κακοῦ λογισμοῦ. Καὶ αὐξάνονται καὶ μεγαλώνουν καὶ πολλαπλασιάζονται. Καὶ μετατρέπονται ἀπὸ συννεφάκια σὲ παρατεταμένη συννεφιὰ στὶς συζυγικὲς σχέσεις, σὲ κακοκαιρία, σὲ μπόρα... Μιὰ γυναίκα ἔλεγε γιὰ τὸν ἄνδρα της: Γνωρίζω πὼς ὅταν ὁ ἄνδρας μου θυμώνει εἶναι σὰν νὰ ξεσπάει ἕνα ἡφαίστειο, ἕνα μπουρλότο. Ἀλλὰ ὁ θυμός του γρήγορα περνάει ὅταν ἐγὼ θὰ κάνω σιωπὴ καὶ ὑπομονή.

9 Κιʹ ἕνας ἄνδρας ἔλεγε γιὰ τὴ γυναίκα του: Τὸ γυναικεῖο πεῖσμα εἶναι χαρακτηριστικό. Εὐτυχῶς ποὺ γνωρίζω τὸν τρόπο νὰ τὸ ἀντιμετωπίζω. Μὲ ὑπομονὴ καὶ μὲ ἀγάπη. Συχνὰ ἐμφανίζονται συγκρούσεις μεταξὺ τοῦ συζυγικοῦ ζευγαριού διότι δὲν ὑπάρχει κοινὴ ἀντιμετώπιση. Κοινή, ἴδια ἀντιμετώπιση καὶ τοῦ ἑνὸς καὶ τοῦ ἄλλου ἀπέναντι: στοὺς ξένους, στοὺς φίλους, στοὺς κουμπάρους, στοὺς συγγενεῖς, στὰ παιδιά τους. Ἄσπρο λέει ὁ ἕνας. Μαῦρο, λέει ὁ ἄλλος. Ἀκρότητες. Τελεία ἀποχὴ καὶ ʺδιακοπὴ τῶν διπλωματικῶν (!) σχέσεωνʺ μὲ τὰ πεθερικά, λέει ὁ ἕνας. Παθολογικὴ ἀγάπη καὶ ἐξάρτηση ἀπὸ ἐκείνους μέχρι ʺβηχὸςʺ καὶ πτερνίσματος, (!) λέει ὁ ἄλλος. Ἄκρα ἐπιείκια καὶ ἀσυδοσία στὰ παιδιά, λέει ὁ ἕνας. Ἄκρα αὐστηρότητα καὶ βλοσυρότητα στὰ παιδιά, λέει ὁ ἄλλος. Μὰ γιατί; Χάθηκε ἡ μέση ὁδός; Πόσο καλὰ καὶ ἁρμονικὰ εἶναι ὅλα ὅταν συζητοῦνται μεταξύ τους μὲ πνεῦμα εἰρήνης καὶ ταπεινοφροσύνης καὶ ἀποφασίζουν νὰ ἔχουν μία κοινὴ γραμμὴ καὶ κοινὴ ἀντιμετώπιση ὅλων τῶν προβλημάτων καὶ τῶν περιπτώσεων, τῶν προσωπικῶν, τῶν οἰκογενειακῶν, τῶν συγγενικῶν, τῶν παιδιῶν τους. Καὶ ὅσον ἀφορᾶ τοὺς ξένους καὶ τὶς λεγόμενες κοινωνικὲς ὑποχρεώσεις ἄς προσέξει τὸ ἀνδρόγυνο. Μὴ τὸ μεταβάλλουν τὸ σπίτι τους σὲ ξέφραγο ἀμπέλι. Μοῦ ἔλεγε πρὸ ἐτῶν ἕνας ἄνδρας, κλαίγοντας μὲ λυγμούς: Μοῦ πῆρε τὴ γυναίκα μου ὁ καλύτερός μου φίλος! Ἀπὸ αὐτὰ τὰ ʺπήγαινε ἔλαʺ στὰ σπίτια μὲ τοὺς καφέδες καὶ τὶς ἀφορισμένες κοινωνικὲς ὑποχρεώσεις. Ὡς πρὸς τοὺς συγγενεῖς, τοὺς γονεῖς καὶ τὰ πεθερικά. Ἐδῶ εἶναι τὸ μέγα, τὸ δυσεπίλυτο γιὰ ἀμέτρητα ζευγάρια πρόβλημα. Κατʹ ἀρχὴν ἐκεῖνοι μέν, οἱ γονεῖς καὶ τὰ πεθερικά, πρέπει νὰ καταλάβουν ὅτι κάθε ἐπέμβαση στὸ ζευγάρι κάνει κακό. Ἄν εἶναι μία διακριτικὴ γνώμη καὶ συμβουλή, καλῶς. Εὐλογημένη νἆναι. Τὸ ζευγάρι ἀπὸ τὴ δική του πλευρὰ νὰ ἀγαπάῃ καὶ νὰ σέβεται γονεῖς καὶ πεθερικά, σύμφωνα μὲ τὸν Νόμο τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ δὲν θὰ ἐξαρτῶνται ἀπὸ ἐκείνους. Αἰσθάνομαι μεγάλη λύπη ὅταν ἀκούω μία νύφη νὰ λέει γιὰ τὴν πεθερά της: Ἐγὼ δὲν μπορῶ μὲ κανένα τρόπο νὰ χωνέψω αὐτὴ τὴν πεθερά μου. Δὲν μπορεῖς νὰ χωνέψῃς τὴν πεθερά σου; Γιατὶ παιδί μου; Αὐτὴ ἡ πεθερὰ σου εἶναι ἡ μάνα τοῦ ἀνδρός σου κι ἑπομένως εἶναι καὶ δική σου

10 μάνα. Ἄν δὲν ὑπῆρχε αὐτή, δὲν θὰ εἶχες τὸν ἄνδρα σου. Δὲν ξέρεις, ὅτι ὅσο ἀγαπᾷς τὴν πεθερά σου τόσο πιὸ πολὺ θὰ σὲ ἀγαπάῃ καὶ ὁ ἄνδρας σου; Ὑπάρχουν καὶ κακὲς πεθερές. Συμφωνῶ. Ἀλλὰ ὑπάρχουν καὶ κακὲς νυφάδες. Ἡ Παναγία νὰ σὲ φυλάῃ ἀπὸ κακιὰ πεθερά. Ἀλλὰ ἄν σοῦ τύχῃ καὶ κάνῃς ὑπομονή, χρυσὸ στεφάνι θὰ πάρῃς. Ὑπάρχουν πεθερὲς ποὺ χωρίζουν ἀνδρόγυνα. ʺΧώρισέ τον χώρισέ τηνʺ συμβουλεύουν, οἱ ἀσυμβούλευτες καὶ ἀχαΐρευτες. Πόσο εὐλογημένες ἐκεῖνες οἱ γυναῖκες ποὺ μᾶς λένε: Γιὰ δέκα, εἴκοσι χρόνια γηροκόμησα τὸν πεθερό μου ἢ τὴν πεθερά μου! ʺΤὸ δικό μου καὶ τὸ δικό σουʺ Ἀφορμὴ ψυχρότητος στὸ ζευγάρι ἀποτελεῖ καὶ τὸ γεγονὸς ὅταν ὁ καθένας ἔχει καὶ κατέχει δικό του καὶ ὄχι κοινὸ πορτοφόλι. Ὅπως ὅλες οἱ προσπάθειες καὶ ὅλος ὁ ἀγώνας καὶ ὅλες οἱ φροντίδες καὶ τὰ πάντα στὸ ζεῦγος εἶναι κοινά, ἔτσι καὶ οἱ οἰκονομικοὶ πόροι. Ψυχῇ καὶ σώματι οἱ σύζυγοι εἶναι ἕνας ἄνθρωπος. Πῶς μπορεῖς νὰ ἔχεις ξεχωριστὸ ταμεῖο, κρυφὸ μάλιστα ἀπὸ τὸ δεύτερο ἑαυτό σου, ποὺ εἶναι ὁ ἢ ἡ σύζυγός σου; Τὸν κοινὸ ζυγὸ τῆς συ ζυγίας μαζὶ τὸν τραβᾶτε. Κοινὸς ὁ ἀγώνας, κοινοὶ οἱ στόχοι καὶ οἱ σκοποί, κοινὰ τὰ ὄνειρα, κοινὲς οἱ ἐπιδιώξεις. Διασαλεύεται αὐτὴ ἡ κοινότης; Τραυματίζεται καὶ ἡ ἑνότητα τῶν συζύγων. Ὅταν, λοιπόν, ὁ καθένας ἔχει τὰ δικά του χρήματα, τὴ δική του οἰκονομία, κάνει τὰ δικά του, πολλὲς φορὲς κρυφὰ σχέδια καὶ ἐναποθέτει τὶς ἐλπίδες του στὰ χρήματα μὲ τάση φιλαργυρίας, ὑποσυνείδητα ἀνεξαρτητοποιεῖται ἀπὸ τὸν ἢ τὴν σύζυγό του. Ἐνῶ οἱ καλοὶ σύζυγοι εἶναι ἀνεξάρτητοι ἀπὸ ὅλους καὶ καμμία ἐξάρτηση, οὔτε ἡ συγγενικὴ μὲ τοὺς γονεῖς ἢ τὰ πεθερικὰ δὲν τοὺς δεσμεύει, ὅμως ἡ μεταξύ τους ἐξάρτηση καὶ ὁ μεταξύ τους δεσμὸς εἶναι ζωτικὰ καὶ ἀναπόδραστα καὶ ἀπαραίτητα. Ὄχι μόνο ἐξάρτηση μεταξύ τους χρειάζεται, ἀλλὰ ἀπόλυτη ἐφαρμογή, ὅπως δύο ὡραῖα, πλανεμένα σανίδια τοῦ ξυλουργοῦ, γιὰ νὰ ποῦμε ὅτι ἁρμόζει σʹ αὐτοὺς ἡ ἀληθινὴ εὐτυχία καὶ προκοπή: ʺΔέσποτα, ἐξαπόστειλον τὴν χεῖρα σου...καὶ ἅρμοσον τὸν δοῦλον σου...καὶ τὴν δούλην σου...ʺ λέει ἡ εὐχὴ τοῦ γάμου. ʺΤὸ δικό μου καὶ τὸ δικό σουʺ γράφει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομοςαὐτὰ ἔφεραν τὰ ἄνω κάτω στὴν κοινωνία, ἀλλὰ αὐτὰ κάνουν ʺἄνω κάτωʺ τὴν συζυγία καὶ τὴν οἰκογένεια.

11 Χρόνος τρόπος λόγος Ἀπὸ τὴ μεγάλη, παγκόσμια ἐπιδημία ποὺ λέγεται ʺἄγχοςʺ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἐξαιρηθῇ τὸ σύγχρονο ζευγάρι. Συχνὰ ἀγχωμένοι καὶ οἱ δύο σύζυγοι κυνηγοῦν τὸ χρόνο καὶ τοὺς κυνηγάει ὁ χρόνος. Ἀπὸ τὶς πολλὲς δουλειὲς καὶ ἀπὸ τὶς πολλὲς μέριμνες, γιὰ τὶς ὁποῖες ὁμιλεῖ τὸ ἅγιο καὶ ἱερὸ Εὐαγγέλιο. Ἀλλὰ ποῦ νὰ βροῦνε χρόνο νὰ ἀνοίξουν τὸ Εὐαγγέλιο, ποὺ κάνει εἰρηνικὸ καὶ εὐτυχισμένο τὸ ζευγάρι; Ἔτσι τὸ ἄγχος τοὺς κυνηγάει, ὁ χρόνος τοὺς κυνηγάει καὶ ἡ ζωή τους γίνεται ἀνειρήνευτη. Καὶ γίνονται κυνηγημένοι ἀπὸ παντοῦ. Καὶ οἱ ἴδιοι κυνηγᾶνε τὴ δουλειά, ποὺ μεταβάλλεται σὲ δουλεία. Καὶ σὰν δοῦλοι κυνηγοὶ τρέχουν καὶ δὲν φθάνουν νὰ κυνηγήσουν τὶς σκιὲς τῆς εὐτυχίας. Μέσα σὲ μιὰ βιασύνη καὶ βία καὶ ἔνταση, ποὺ στὸ τέλος καταλήγει στὴν...τεχνητὴ ἠρεμία τῶν ἠρεμιστικῶν καὶ ἀγχολυτικῶν φαρμάκων. Μετὰ ἀπʹ ὅλο αὐτὸ τὸ κυνήγι ποῦ νὰ βροῦνε χρόνο νὰ ἰδωθοῦν μεταξύ τους; Καὶ ὅμως. Ἡ πρώτη μέριμνα καὶ ἡ πρώτη τους δουλειὰ εἶναι νὰ διαθέτουν χρόνο, τὸν περισσότερο χρόνο τῆς ζωῆς τους, ὁ ἕνας γιὰ τὸν ἄλλον. Ἔτσι δὲν θὰ εἴχαμε τόσα δυστυχισμένα καὶ τόσα διαζευγμένα ζευγάρια. Μέσα στὴν ἀγχωμένη, πεζὴ καθημερινότητα καὶ τὴν πλεονεξία καὶ τὴ δίψα ἢ μᾶλλον τὴ λύσσα γιὰ τὰ ὑλικὰ ἀγαθά, βάλαμε μπροστὰ στὰ μάτια μας τὴν ἀγαπημένη μας ὕλη καὶ καλύψαμε τὸ πρόσωπο τοῦ ἀγαπημένου ἢ τῆς ἀγαπημένης μας συζύγου. Μαζὶ μὲ τὴν ἔλλειψη χρόνου ἄς προσθέσουμε καὶ τὸν κακὸ τρόπο καὶ τὸν κακὸ λόγο, γιὰ νὰ ποῦμε ὅτι ὅλα αὐτὰ μαζὶ συντελοῦν στὴ δυσαρμονία τῆς συζυγικῆς ζωῆς. Πόση ἀντίθεση ὑπάρχει, στʹ ἀλήθεια! Στοὺς ξένους ἀπέναντι μπορεῖ νὰ εἶναι ὁ τρόπος καὶ ἡ συμπεριφορὰ ἄψογα. Μεταξύ τους ὅμως, κάθε ἄλλο παρὰ εὐγενικὸς καὶ προσεκτικὸς ὁ τρόπος. Ὅλοι μας πάσχουμε ἀπὸ τὸν τρόπο, μὲ τὸν ὁποῖο θὰ ἐκφρασθοῦμε ἤ θὰ ἐνεργήσουμε. Γιατὶ ἆραγε; Διότι ὁ τρόπος καὶ ἡ συμπεριφορὰ εἶναι ἀντανάκλαση αὐτοῦ ποὺ ἔχουμε μέσα στὴν καρδιά μας. Ἂν ἡ καρδιὰ εἶναι γεμάτη ἀγάπη καὶ μοσχοβολάει ἀπὸ τὸ ἄρωμα τῆς ταπεινώσεως, τότε καὶ ὁ τρόπος τοῦ ἑνὸς συζύγου πρὸς τὸν ἄλλον θὰ εἶναι γλυκὸς καὶ εὐσπρόδεκτος καὶ εὐπροσήγορος καὶ συγκαταβατικός. Ἂν ἡ καρδιὰ εἶναι ἀκάθαρτη ἀπὸ τὰ πάθη τοῦ ἀλόγου θυμοῦ, ἀκαλλιέργητη καὶ ἄγρια, ἄγριος καὶ ἀπότομος καὶ θηριώδης θὰ εἶναι καὶ ὁ τρόπος. Πολλὲς φορὲς βέβαια δὲν θέλουμε ὅλοι μας νὰ συμπεριφερθοῦμε ἀνάρμοστα, μὲ ἀγένεια, μὲ ἀναίδεια, μὲ κακία, ἀλλὰ παρασυρόμεθα ἀπὸ

12 ἀνάλογες συμπεριφορές, ποὺ μᾶς διδάσκουν οἱ ὄχι καλὲς συναναστροφές. ʺΦθείρουσιν ἤθη χρηστὰ ὁμιλίαι (=συναναστροφαί) κακαίʺ. Ἂς ἠχεῖ παντοτε στʹ αὐτιά μας ὁ ὡραῖος ἀποστολικὸς λόγος: ʺΠᾶσα πικρία καὶ θυμὸς καὶ ὀργὴ καὶ κραυγὴ καὶ βλασφημία ἀρθήτω (=ἄς πεταχθῇ) ἀφʹ ὑμῶν σὺν πάσῃ κακίᾳʺ (Ἐφεσ.4,31). Εἴπαμε ὅτι οἱ περισσότερες ἀφορμὲς τῶν συζυγικῶν διαφορῶν εἶναι λεπτομέρειες, ʺγιὰ ψύλλου πήδημαʺ, γκρίνιες ἢ μεμψιμοιρίες ἢ γογγυσμοὶ ἢ παρατηρήσεις τοῦ ἑνὸς πρὸς τὸν ἄλλον. Λ.χ. γιατὶ νὰ φορέσῃς αὐτὸ τὸ σακκάκι ἢ αὐτὸ τὸ παντελόνι; Γιατὶ νὰ μαγειρέψῃς αὐτὸ τὸ φαγητὸ καὶ ὄχι τὸ ἄλλο; Γιατὶ μίλησες ἔτσι στὸ παιδί; Γιατὶ φέρθηκες ἔτσι ἐδῶ; Γιατὶ κοίταξες ἔτσι ἐκεῖ; κ.ο.κ. Οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ ποὺ ἀγαπῶνται ἀληθινὰ δὲν κατατρύχονται μὲ μικροπρέπειες. Εἶναι ἀνώτεροι, εὐχάριστοι καὶ εὐχαριστημένοι μὲ ὅλα. Ἰδιαίτερα πάντοτε εὐχαριστημένοι μὲ τὸν καλό τους ἢ τὴν καλή τους σύζυγο. Τὸν ἢ τὴν θέλουν ὅπως ὁ Κύριος καὶ Θεὸς τὸν ἢ τὴν ἔπλασε. Μὲ τὸν ἰδιαίτερο χαρακτῆρα τους. Λάθος νὰ λένε μερικοὶ ἀνόητοι ὅτι ἡ διαφορὰ τῶν χαρακτήρων εἶναι μειονέκτημα. Πλεονέκτημα εἶναι. Ὅταν, βέβαια, προϋποτίθεται ἀγάπη, ἀνοχή, συνεργασία, συννενόηση. Μποροῦσε ὁ Φιλάνθρωπος Θεὸς νὰ μᾶς πλάσῃ ὅλους μὲ τὴν ἴδια ἰδιοσυγκρασία, μὲ τὸν ἴδιο χαρακτῆρα, ʺκλωνοποιημένουςʺ, ἀντίγραφα καὶ ὄχι ποικιλία. Ἀλλὰ δὲν τὸ ἔκανε. Διότι αὐτὸ ἔχει χάρη καὶ ὀμορφιά. Ἡ ποικιλία. Καὶ αὐτὸ γίνεται στὸ ζευγάρι. Ὁ ἕνας συμπληρώνει καὶ ἀναπληρώνει τὸν ἄλλον ἁρμονικά. Ἂν βλέπουμε τὰ πράγματα ἀπὸ αὐτὴ τὴν ὀπτικὴ γωνία, πόσο ὄμορφα καὶ καλὰ θὰ εἶναι. Καὶ ὁ τρόπος καὶ ὁ λόγος θὰ κατευθύνωνται ἀναλόγως. Λέει μία παροιμία: ʺΣὲ μιὰ κουταλιὰ μέλι περισσότερες μέλισσες μαζεύονται, παρὰ σʹ ἕνα βαρέλι ξύδιʺ. Ἡ κουταλιὰ τὸ μέλι εἶναι ὁ γλυκός, ὁ καλὸς λόγος. Μάθε τὴ γλῶσσά σου να ἐπαινῇ καὶ νὰ ὁμιλῇ πάντοτε εὐχάριστα καὶ μὲ εὐγνωμοσύνη γιὰ τὸν ἢ τὴν σύζυγό σου. Μάθε τὴ γλῶσσά σου νὰ μὴ ʺρίχνῃ λάδι στὴ φωτιάʺ, ἀλλὰ νὰ γίνεται πυροσβεστήρας. Μάθε στὴν γλώσσα σου τὸ μάθημα τοῦ ταπεινοῦ καὶ πράου καὶ εἰρηνικοῦ λόγου. Ἡ κακὴ γλῶσσα, ἡ ἀχαλίνωτη προδίδει ἀκαλλιέργητο ἄνθρωπο καὶ πολὺ γρήγορα ἔχει τὴν καταστρεπτικὴ δύναμη νὰ ʺσπάῃ κόκκαλαʺ, ἀλλὰ καὶ τὸν δυνατώτερο συζυγικὸ δεσμὸ καὶ σύνδεσμο.

13 Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΙΤΙΚΟ ΤΗΣ Ἡ ἀπασχόληση τῆς γυναίκας σὲ ἐπαγγελματικὲς δραστηριότητες ἔφερε πολλὰ τὰ κακά. Εἶναι τόσα τὰ μειονεκτήματα αὐτῆς τῆς ἀπασχολήσεως, ὥστε ἀποτελεῖ μέγα κοινωνικὸ καὶ οἰκογενειακὸ πρόβλημα. Ἡ σύγχρονη γυναίκα ὑπέκυψε κατὰ κανόνα ἐκτὸς ἀπὸ ἐξαιρέσεις φωτεινές στὰ μοντέρνα συνθήματα τῆς δυτικῆς κοινωνίας περὶ δῆθεν ἀπελευθερώσεως καὶ ἰσότητας. Καὶ ἀντὶ νὰ ἀπελευθερωθῇ ὑποδουλώθηκε. Στὸ χρῆμα. Στὴ φιλαργυρία. Στὴ φιλοδοξία. Στὴ φιληδονία. Ἀντὶ νὰ ἐξισωθῇ μὲ τὸν ἄνδρα ἰσοπεδώθηκε ἠθικά. Ἔχασε τὸ μεγαλεῖο της. Ἀπώλεσε τὸ κάλλος της. Σὰν παρθένος. Σὰν μητέρα. Σὰν σύζυγος. Ἡ ἀγχώδης ἐπαγγελματικὴ ἀπασχόληση ἔξω ἀπὸ τὸ σπίτι δημιουργεῖ στὴ γυναίκα: 1.Ἀνισοῤῥοπία τῆς προσωπικότητάς της. 2.Ἀναποδογύρισμα τῶν ἀξιῶν καὶ προτεραιοτήτων. Ἔβαλε πρωτεῦον τὴν ἐργασία, δευτερεῦον τὴ μητρότητα, δευτερεῦον τὴ συζυγία καὶ τὴν οἰκογένεια. 3.Ἄγχος καὶ ἀγωνία καὶ στειρότητα. 4.Διαταραχὴ τοῦ νευρικοῦ συστήματος. Ἀναγκάζεται νὰ ἐργάζεται καὶ ἔξω, καὶ νὰ τρέχῃ νὰ προλάβῃ τὶς ἐργασίες τοῦ σπιτιοῦ. 5.Αὐτάρκεια καὶ ἀνεξαρτησία οἰκονομική. Ἄλλο τὸ δικό της πορτοφόλι. Ἔλλειψη κοινοκτημοσύνης. 6.Αἴτια γιὰ τὸ εὔκολο, ἀντιευαγγελικό, ἀντιχριστιανικὸ διαζύγιο. 7.Κινδύνους γιὰ τὴν ἠθική της ὑπόσταση ἀπὸ τὴν ἐπικοινωνία μὲ προϊσταμένους καὶ συναδέλφους. 8.Ἀπόῤῥιψη τῆς εὐλογημένης τεκνογονίας, τῆς μητρότητος καὶ τῆς τρυφερότητος, ποὺ εἶναι δῶρο τοῦ Δημουργοῦ στὴ γυναίκα. Πολλὰ παιδιὰ μεγαλώνουν χωρὶς τὴ μάνα στὴν οὐσία. Αὔξηση τῆς ἐγκληματικότητας. 9.Ἄρση τῆς συζυγικῆς πίστεως. Στεγανὰ καὶ ἐγωϊσμοὶ στὸν ψυχικὸ κόσμο τῶν συζύγων. 10.Διάλυση τοῦ μυστηρίου τοῦ γάμου καὶ τῆς οἰκογενείας ἢ δύο οἰκογενειῶν καὶ κατάῤῥευση τῆς κοινωνίας ἔξω ἀπὸ τὴν Ἑλληνορθόδοξη Παράδοση. Ἡ ἀληθινὴ μητέρα κάνει τὴν καλύτερη ἐπιλογή: Προτιμᾷ τὴν εἰρήνη καὶ τὴ συνοχὴ τῆς συζυγίας καὶ τῆς οἰκογενείας ἀπὸ τὰ πολλὰ χρήματα.

14 Συνήθως τὰ πολλὰ χρήματα διαλύουν τὶς οἰκογένειες. Ἄν ὑπάρχει ἀπόλυτη ἀνάγκη νὰ ἐργασθῇ, προτιμᾷ μιὰ ἐργασία μέσα στὴν οἰκογένεια. Ὁ Ντὲ Γκὼλ ἔλεγε μιὰ σοφὴ κουβέντα: ʺΔὲν ἔχει ἀνάγκη ἡ Γαλλία ἀπὸ ἐργατικὲς γυναῖκες. Ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ Γαλλίδες μητέρεςʺ. Κιʹ ἐμεῖς, μὲ πόνο ψυχῆς γιὰ τὸ μέλλον τῆς ἀγαπημένης μας Πατρίδος, λέγομε: ʺΔὲν ἔχει ἀνάγκη ἡ Ἑλλάδα ἀπὸ ἐργάτριες ἢ στρατιωτίνες γυναῖκες. Ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ Ἑλληνίδες μητέρεςʺ. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΓΩΜΕΝΗΣ ΣΥΖΥΓΙΑΣ Γενικῶς ἡ θεραπεία τῆς πληγωμένης συζυγίας γίνεται ἂν ἀφαιρεθοῦν τὰ αἴτια καὶ οἱ ἀφορμὲς τῆς κρίσεως, ἡ ὁποία μαστίζει τὴ σύγχρονη συζυγία. 1.Εἰδικώτερα τώρα τὸ πρῶτο καὶ σπουδαιότερο φάρμακο εἶναι ἕνας καλὸς Πνευματικὸς πατέρας καὶ σύμβουλος καὶ γιὰ τοὺς δύο, ποὺ θὰ τοὺς βοηθήσῃ νὰ συγχωρεθοῦν, νὰ στηριχθοῦν στὴν πρώτη τους ἀγάπη, ποὺ εἶχαν ὅταν ξεκίνησαν, νὰ ζήσουν μέσα στὴν Ἐκκλησία σὰν ἀληθινὰ παιδιὰ τοῦ Θεοῦ. Πάνω στὴν εἰσβολὴ τοῦ πειρασμοῦ καὶ τῆς φιλονεικίας πολλὰ συζυγικὰ ζευγάρια μένουν ἀβοήθητα, μετέωρα, χωρὶς κανένα στήριγμα, χωρὶς ἕνα σοβαρὸ πρόσωπο ποὺ νὰ τοὺς ἀγαπάῃ ἀληθινὰ καὶ νὰ θέλη νὰ σωθῇ ὁ γάμος καὶ ἡ οἰκογένειά τους. Μάλιστα καὶ οἱ ἴδιοι οἱ γονεῖς, συχνότατα, καὶ ἀπὸ τὸ ἕνα καὶ ἀπὸ τὸ ἄλλο μέρος, ἀντὶ νὰ γίνουν ἀντιστηρίγματα καὶ ἀντερείσματα, σπρώχνουν τὸ ζευγάρι στὸ γκρεμό. Καὶ μάλιστα ὅταν ὑπάρχει καὶ μοιχεία, τότε διαλύονται δύο ὁλόκληρες οἰκογένειες. 2.Πάσῃ θυσία νὰ ἐπαναφέρουν τὴ χαμένη ἐπικοινωνία τους. Ἔστω ἀπὸ τώρα καὶ μπρός, μετὰ τὸν πειρασμὸ καὶ τὴν κρίση, νὰ μάθουν νὰ συζητοῦν,νὰ κάνουν διάλογο, νὰ ἐπικοινωνοῦν. Χωρὶς διαπληκτισμούς, χωρὶς φωνὲς καὶ ὑστερίες, χωρὶς ἐγωϊσμοὺς καὶ ταραχές, χωρὶς κλάματα καὶ δικαιολογίες. Ἡ ἐπικοινωνία καὶ ὁ διάλογος θὰ φέρῃ ἀποτέλεσμα ὅταν ζητήσῃ ὁ ἕνας ἀπὸ τὸν ἄλλον συγχώρεση. ʺΣυγχώρεσέ με. Σὲ λύπησα. Εἶμαι ἐγωϊστής. Ἢ εἶμαι ἐγωΐστρια.ʺ ʺΚι ἐμένα συγχώρεσέ μεʺ. 3.Καλλιέργεια τῆς ὑπομονῆς. Ὑπομονὴ σὲ ὅλα. Καὶ ὁ ἄνδρας καὶ ἡ γυναίκα μὲ ὑπομονὴ θὰ νικήσουν τὸ Σατανᾶ. Γνωρίζω ἕναν ὑπομονετικὸ ἄνδρα ποὺ ἤθελε νὰ τοποθετῇ πολλὲς εἰκόνες στὸ σπίτι του. Ἡ γυναῖκα του δὲν ἤθελε. Τὸν γκρίνιαζε, τοῦ φερόταν μὲ ἀσέβεια, μὲ σκαιότητα. Γιὰ νὰ εἰρηνεύσῃ, ἀναγκάσθηκε καὶ ἔβγαλε τὶς εἰκόνες καὶ ἄφησε μόνο τρεῖς. Καὶ

15 πρόσθεσε πάνω στὴν ὑπομονὴ καὶ ἄλλη ὑπομονή. Γιὰ νὰ προσθέσῃ πάνω στὸ ἕνα κιʹ ἄλλο, πιὸ λαμπρὸ στεφάνι. 4.Τὰ παιδιὰ στὸ ἀνδρόγυνο πρέπει νὰ γίνωνται αἰτία νὰ ἑνώνονται καὶ νὰ συνδέωνται περισσότερο οἱ σύζυγοι μεταξύ τους. Γιʹ αὐτὸ ἡ πολυτεκνία εἶναι πολύπλευρη εὐλογία ἀπὸ τὸ Θεό. Τὰ πολλὰ παιδιὰ ὅταν ἀνατρέφωνται ʺἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίουʺ αὐξάνουν καὶ δυναμώνουν τὴ συζυγικὴ κοινότητα καὶ ἑνότητα. Δὲν πρέπει, ἀντιθέτως, τὰ παιδιὰ νὰ μετατρέπωνται σὲ αἰτία διαιρέσεως καὶ ἀντιπαραθέσεως τῶν συζύγων. Εἴπαμε καὶ τὸ ξαναλέμε. Πρῶτα ἡ συζυγικὴ ἀγάπη καὶ μετὰ ἡ ἀγάπη γιὰ τὰ παιδιά. Δὲν μπορεῖτε νὰ καταλάβετε, καλοί μου σύζυγοι, πόσο εὐχαριστοῦνται τὰ παιδιὰ ὅταν βλέπουν τὸν πατέρα νʹ ἀγαπάῃ καὶ νὰ βοηθάῃ τὴ μητέρα καὶ ἡ μητέρα νὰ σέβεται καὶ νὰ θυσιάζεται γιὰ τὸν πατέρα. 5.Συνηθίστε νὰ συμφωνῆτε σὲ ὅλα. Ἐξαφανίστε τὶς διαφορές. Ὄχι διχογνωμίες, ἀλλὰ κοινὴ ἀντιμετώπιση. Σʹ αὐτὸ χρειάζεται ἀγώνας νὰ ὑποχωροῦμε, νὰ ἀνεχόμεθα, νὰ ταπεινώνουμε τὸν ἑαυτό μας. Ἡ ἁγία καὶ εὐλογημένη ταπείνωση δὲν εἶναι ἀδυναμία. Εἶναι δύναμη. Καὶ μʹ αὐτὴ τὴν οὐράνια δύναμη πρέπει νὰ ὁπλισθῇ καὶ ὁ ἕνας καὶ ὁ ἄλλος. Σᾶς βεβαιώνω, ἀγαπητοί μου σύζυγοι. Μὲ τὴ δύναμη αὐτὴ τῆς ταπεινώσεως καὶ μὲ τὴ δύναμη τῆς πολλῆς προσευχῆς θὰ δῆτε στὴ ζωή σας θαύματα. Ἐκεῖνα ποὺ δὲν μποροῦν νὰ κατορθώσουν οἱ ἀνθρώπινες προσπάθειες καὶ τὰ ἀνθρώπινα μέσα, τὰ κατορθώνει ἡ θεία δύναμη τῆς προσευχῆς καὶ τῆς ταπεινῆς ζωῆς. 6.Ἡ προσευχὴ μάλιστα θεωρεῖται ἕνα φάρμακο πολυδύναμο. Θεραπευτικὸ γιὰ πολλὰ κακά. Μεταξὺ τῶν ἄλλων ἡ προσευχή, ὅταν γίνεται προγραμματισμένη καὶ μὲ μέθεξη ψυχῆς, μὲ θερμότητα καὶ μὲ κατάνυξη, μὲ συντριβὴ καὶ μὲ δάκρυα, τότε γίνεται τὸ πιὸ ἀποτελεσματικὸ ἀγχολυτικὸ γιὰ τὸ ἄγχος καὶ τὴν ἀγωνιώδη μέριμνα ποὺ βασανίζει πολλὰ ζευγάρια. 7.Μάλιστα ἡ καθημερινὴ προσευχὴ στὴν Παναγία μας καὶ ἡ καλλιέργεια τῆς ἀδιάλειπτης εὐχῆς ʺΚύριε Ἰησοῦ Χριστὲ Υἱὲ τοῦ Θεοῦ ἐλέησόν μεʺ, ὅπου κιʹ ἂν εἴμεθα, ὅ,τι κι ἂν κάνουμε, ἁπλώνει μέσα στὴν καρδιὰ καὶ στὸ νοῦ μιὰ γλυκειὰ εἰρήνη, πνέει μιὰν αὔρα δροσιᾶς καὶ ἀναζωογονήσεως, ποὺ ἐκδηλώνεται καὶ ἐξωτερικὰ στὸν τρόπο καὶ στὸ λόγο τῆς συμπεριφορᾶς μας. Τότε ἡ συμπεριφορά μας δὲν εἶναι ἄγρια, οὔτε θρασεία, οὔτε ἔχει παρρησία καὶ ἀναίδεια, ἀλλὰ εἶναι ἁπλῆ, σεβάσμια καὶ σεβαστή, προσεκτικὴ καὶ εὐγενική, χωρὶς νὰ χάνῃ τὸν αὐθορμητισμὸ καὶ τὴν ἁπλότητά της.

16 8.Ἀγαπητοί μου σύζυγοι, μὴ σύρεσθε καὶ παρασύρεσθε ἀπὸ τὶς ἀλόγιστες σπατάλες στὴ σύγχρονη ὑπὲρ καταναλωτικὴ κοινωνία. Δὲν φέρνουν εὐτυχία τὰ πολλὰ ὑλικὰ ἀγαθά. Τὰ πολλὰ ῥοῦχα καὶ ἐνδύματα, τὰ πολλὰ φαγητά, τὰ μεγάλα καὶ πολυτελῆ σπίτια καὶ μέγαρα, τὰ ἀκριβὰ αὐτοκίνητα, τὰ κτήματα, οἱ καταθέσεις, κινητὴ καὶ ἀκίνητη περιουσία. Ὅλα εἶναι ʺματαιότης ματαιοτήτωνʺ. Πόσοι ἄνθρωποι μᾶς εἶπαν: Τί νὰ τὰ κάνουμε; Ὅλα τὰ ἔχουμε. Καὶ λεφτά, καὶ καταθέσεις στὶς τράπεζες καὶ διπλὲς κατοικίες καὶ ἐξοχικά, ʺτοῦ πουλιοῦ τὸ γάλαʺ. Εὐτυχισμένοι δὲν εἴμαστε. Κάθε μέρα φαγωμάρα ἔχουμε. Κάθε μέρα φαρμάκια. Γιʹ αὐτὸ ἀγαπᾶτε τὴ λιτότητα, τὴν εὐλογημένη ἁπλότητα. Στὴν ἔνδυση, στὴ διατροφή, σὲ κάθε τι ὑλικό. Ἄλλωστε ὅ,τι ἔχετε δὲν εἶναι δικό σας. Τοῦ Θεοῦ εἶναι. Καὶ ὅλου τοῦ κόσμου εἶναι. Δὲν ἔχετε τὸ δικαίωμα νὰ σπαταλᾶτε ἄμυαλα. Οὔτε τὴν σπατάλη, οὔτε τὴν τσιγγουνιὰ θέλει ὁ Θεός. Νἄχετε ἀνοιχτὸ χέρι πρὸς τοὺς πτωχούς, τοὺς ἀπόρους, τοὺς πολυτέκνους, τὰ ὀρφανά. ʺἹλαρὸν δότην ἀγαπᾷ ὁ Θεόςʺ. Δηλαδὴ αὐτὸν ποῦ δίνει μὲ χαρά, μὲ ἱλαρότητα, ὄχι γογγύζοντας. Ὅσα δίνεις, ἀδελφέ, τόσα καὶ πολλαπλάσια θὰ σοῦ δώσῃ ὁ Κύριος. Ἐγνώρισα πρὸ ἐτῶν ἕνα εὐλογημένο καὶ ἀγαπημένο ἀνδρόγυνο. Ὁ ἄνδρας ὁ Ε...ἦταν καθηγητής. Ἡ γυναίκα του ἡ Κ...ἂν καὶ μποροῦσε νὰ ἐργασθῇ, ὅμως δὲν ἤθελε. Προτιμοῦσε τὸ κύριο ἔργο, τὴ Μητρότητα, γιὰ τὰ πέντε χαριτωμένα παιδάκια της, νἆναι ἀπαλλαγμένη ἀπὸ τὸ ἄγχος καὶ τὶς παρενέργειες τῆς ἐργασίας ἔξω ἀπὸ τὸ σπίτι. Ἔτσι ζοῦσαν μʹ ἕνα μισθὸ καὶ σὲ ἐνοικιαζόμενο σπίτι ἐπὶ 15 χρόνια περίπου. Ἂν θέλει ὁ Θεὸς θὰ χτίσουμε σπίτι. Ἂν ὄχι, ἂς μένουμε μὲ ἐνοίκιο, ἔλεγαν. Εἶχαν συνηθίσει στὴν λιτὴ καὶ ἁπλῆ ζωὴ καὶ ὅλα τὰ παιδιά τους. Δὲν ἦσαν σπάταλα, μίζερα ἢ μεμψίμοιρα ἢ ἀπαιτητικά. Τὸ φαγητὸ ποὺ θὰ ἐπρόσφερε τὸ τραπέζι ἀπὸ ἐκεῖνο θὰ ἔτρωγαν. Τὸ ῥοῦχο, ποὺ θὰ τοὺς ἔδιναν, ἐκεῖνο θὰ φοροῦσαν. Πολλὰ μάλιστα ροῦχα τὰ μεταποιοῦσε καὶ τὰ ἔῤῥαβε ἡ ἴδια ἡ μάνα τους ἀπὸ τὸν ἕναν στὸν ἄλλον, τὸν μικρότερο. Πέρασαν τὰ χρόνια. Σπούδασαν τὰ παιδιά. Τοὺς βοήθησε ὁ Κύριος καὶ ἡ Παναγία μας, πῆραν ἕνα μικρὸ δάνειο, ἔκτισαν καὶ σπίτι ὡραῖο, ἐξοχικό, ἔξω ἀπὸ τὴ Θεσσαλονίκη. (Τό φυλλάδιο αὐτό ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ. Εἶναι ἀπόσπασμα ἀπό το βιβλίο «ΤΑ ΖΕΥΓΑΡΙΑ» τοῦ Ἀρχιμ. Ἰωαννικίου Κοτσώνη Καθηγουμένου τῆς Ι.Μ. Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος Σοχοῦ ἀπ ὃπου μπορεῖτε να προμηθευτεῖτε ὃσα φυλλάδια θέλετε, στό τηλ. 23950 22562 ἀπό 9:00 π.μ. ἒως 1:00μ.μ.)