ΔΟΜΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΑΠΘ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΕΞΑΡΤΗΣΕΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΣΩΦΡΟΝΙΣΜΟΥ» Η ΠΟΙΝΙΚΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ Μαρία Μ. Μηλαπίδου ΔρΝ, Δικηγόρος Επιστημονικός συνεργάτις Νοπμικής Σχολής ΑΠΘ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΕΣ ΜΗ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΙ Άρθρο 20 (βασικές μορφές διακίνησης) Άρθρο 21 (ιδιαίτερες περιπτώσεις) Άρθρο 22 (διακεκριμένες περιπτώσεις) Άρθρο 23 (ιδιαίτερα διακεκριμένες περιπτώσεις) Άρθρο 24 (πρόκληση και διαφήμιση) ΔΡΑΣΤΕΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΙ Άρθρο 30 4β, 4γ, 5 1. Όποιος, εκτός από τις περιπτώσεις που προβλέπονται στα άρθρα 21, 22 και 23, διακινεί παράνομα ναρκωτικά, τιμωρείται με κάθειρξη τουλάχιστον οκτώ (8) ετών και με χρηματική ποινή μέχρι τριακόσιες χιλιάδες (300.000) ευρώ. 2. Με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 29, ως έγκλημα διακίνησης ναρκωτικών νοείται κάθε πράξη με την οποία συντελείται η κυκλοφορία ναρκωτικών ουσιών ή πρόδρομων ουσιών που αναφέρονται στους πίνακες της παραγράφου 2 του άρθρου 1 και ιδίως η εισαγωγή, η εξαγωγή, η διαμετακόμιση, η πώληση, η αγορά, η προσφορά, η διανομή, η διάθεση, η αποστολή, η παράδοση, η αποθήκευση, η παρακατάθεση, η παρασκευή, η κατοχή, η μεταφορά, η νόθευση, η πώληση νοθευμένων ειδών μονοπωλίου ναρκωτικών ουσιών, η καλλιέργεια ή η συγκομιδή οποιουδήποτε φυτού του γένους της κάνναβης, του φυτού της μήκωνος της υπνοφόρου, οποιουδήποτε είδους φυτού του γένους ερυθρόξυλου, καθώς και οποιουδήποτε άλλου φυτούαπό το οποίο παράγονται ναρκωτικές ουσίες, η παραγωγή και η εκχύλιση ναρκωτικών ουσιών, η χορήγηση ουσιών για υποκατάσταση της εξάρτησης κατά παράβαση των σχετικών διατάξεων, η διεύθυνση καταστήματος στο οποίο γίνεται εν γνώσει του δράστη συστηματική διακίνηση ναρκωτικών, η χρηματοδότηση, η οργάνωση ή η διεύθυνση δραστηριοτήτων διακίνησης ναρκωτικών ουσιών, η νόθευση ή η κατάρτιση ή η χρησιμοποίηση πλαστής ιατρικής συνταγής για τη χορήγηση ναρκωτικών με σκοπό τη διακίνησή τους, καθώς και η μεσολάβηση σε κάποια από τις πράξεις αυτές. 3. Αν περισσότερες πράξεις διακίνησης αφορούν την ίδια ποσότητα ναρκωτικών συντρέχει μόνο ένα έγκλημα διακίνησης. Κατά την επιμέτρηση της ποινής λαμβάνεται υπόψη το σύνολο των επί μέρους πράξεων διακίνησης, το είδος, η συνολική ποσότητα και η καθαρότητα του ναρκωτικού, καθώς και η βαρύτητα των σχετικών επιπτώσεων στην υγεία. 1
«.παράνομα διακινεί» αντί της παραθετικής διατύπωσης πολυάριθμων τρόπων τέλεσης η βασική περιγραφή της άδικης πράξης στην παράγραφο 1 («όποιος διακινεί παράνομα ναρκωτικά» ερμηνευτική η παράγραφος 2, όπου αναφέρονται ενδεικτικά διάφοροι τρόποι τέλεσης «ιδίως» «εισαγωγή» = διακίνηση μέσω εισαγωγής «κατοχή» = κατοχή ως τη στιγμή της διακίνησης Νομολογία ΑΠ: «ως διακίνηση νοείται κάθε πράξη με την οποία συντελείται ή διευκολύνεταιη κυκλοφορία των ουσιών αυτώνβάσει οποιασδήποτεαιτίας» Προσθήκη στον κατάλογοτης διακίνησης των προδρόμωνουσιών Προσθήκη της λέξης «παράνομα» εισαγωγή / εξαγωγή / διαμετακόμιση - υπέρβαση των συνόρων με οποιοδήποτε τρόπο (στεριά, θάλασσα, αέρα) και μέσω ταχυδρομείου - απαιτείταιαπομάκρυνση απότο σημείου ελέγχου - αν ο δράστηςσυλληφθείκατά τον τελωνειακόέλεγχο = απόπειρα - στην περίπτωσητης εξαγωγήςαπαιτείταιαπομάκρυνσηαπό το ελληνικό έδαφος - στην περίπτωση της διαμετακόμισης το έγκλημα διαρκεί όσο η διέλευση από το ελληνικό έδαφος 2
πώληση / αγορά / προσφορά / διανομή / διάθεση / αποστολή / παράδοση / αποθήκευση / παρακατάθεση - Πώληση = 513 ΑΚ μεταβίβαση κυριότητας της ουσίας στον αγοραστή έναντι συγκεκριμένου τιμήματος - Προφορά = δεν απαιτείταιοικονομ. αντάλλαγμαούτε αποδοχή - Διανομή = η προσφορά απευθύνεταισε πολλούς - Διάθεση = μετακίνηση του ναρκωτικού από τον κάτοχο σε τρίτο πρόσωπο με οποιονδήποτε άλλο τρόπο εκτός από αυτούς που μνημονεύονται στο νόμο (π.χ. χωρίς οικονομ. αντάλλαγμα, χάριν φύλαξης κ.λπ.) - Αποστολή = τελειωμένη με την παράδοση του δέματος στο ταχυδρομείο ή στον μεταφορέα - Παραλαβή= τελειωμένη με την απόκτησηκατοχής επί του δέματος - Αποθήκευση = φύλαξη με κάποιους όρους ασφαλείας των ναρκωτικών σε συγκεκριμένοχώρο, έτσι ώστε ο δράστης να έχει πρόσβαση ανά πάσα στιγμή - Παρακατάθεση = παράδοση πράγματος προς φύλαξη - Μεσολάβηση = ενέργεια με την οποία ο δράστης φέρνει σε επαφή ή συνεννόηση τρίτους προκειμένου να αγοραστεί ή να πωληθεί ή να διατεθεί ναρκωτική ουσία, χωρίς να απαιτείταικαι η ολοκλήρωσητων πράξεων Παρασκευή, παραγωγή και εκχύλιση ναρκωτικών ουσιών - Απόφαση-πλαίσιο 2004/757 ΔΕΥ (Ν. 3727/2008) - Τόσο οι ναρκωτικές όσο και οι πρόδρομες ουσίες 3
κατοχή / μεταφορά - Κατοχή = η φυσική εξουσίαση των ναρκωτικών, ώστε να μπορεί ο δράστης ανά πάσα στιγμή να διαπιστώνει την ύπαρξή τους και με κατ ιδίαν βούληση να τις διαθέτει πραγματικά αναγκαία η στοιχειώδης διάρκεια - Μεταφορά = η μετακίνηση των ναρκωτικών από τόπο σε τόπο με οποιονδήποτε τρόπο ή μέσο είτε στο έδαφος της ελληνικής Επικράτειας, είτε παραπλέοντας ή διασχίζοντας την αιγιαλίτιδα ζώνη είτε με πτήση στο ελληνικό εναέριο χώρο νόθευση / πώληση νοθευμένων ειδών μονοπωλίου ναρκωτικών - Ναρκωτικέςουσίες αναγκαίεςγια ιατρική χρήση - Παγκόσμιοπρόβλημααπό την έλλειψή τους - Ύπαρξη κρατικού μονοπωλίου για τη νόμιμη χρήση αυτών των ναρκωτικών ουσιών = εξασφάλιση διαθεσιμότητας για την ενδεδειγμένη χρήση + αποφυγή διοχέτευσης στην αγορά - Αποφυγή νόθευσης πρόσμιξης με άλλες ουσίες Καλλιέργεια / συγκομιδή κάνναβης ή άλλων φυτών από τα οποία παράγονται ναρκωτικές ουσίες - Ενδεικτική απαρίθμησηφυτώναπό τα οποία παράγονταιναρκωτικέςουσίες - Καλλιέργεια = σπορά, περιποίηση, πότισμα, συστηματική επίδειξη φροντίδας, λίπανση και οποιαδήποτε άλλη ενέργεια που τείνει στην ανάπτυξη και την αποδοτικότητα των φυτώνπου παράγουνναρκωτικήουσίας - Συγκομιδή = η λήψη των στοιχείων εκείνων και των μερών του φυτού που είναι πρόσφορα για χρήση, αυτούσιαή μετά από επεξεργασία 4
Παράνομη χορήγηση ουσιών για υποκατάσταση της εξάρτησης - Άρθρο 22 του ν. 4139/2013 = επιτρεπόμενος τρόπος χορήγησης ουσιών για την υποκατάσταση τηςεξάρτησης Η χορήγηση ουσιών για υποκατάσταση της εξάρτησης επιτρέπεται μόνον από: α) Δημόσιες, ειδικές προς τούτο μονάδες, στις οποίες χορηγείται η σχετική άδεια, με απόφαση του Υπουργού Υγείας, ύστερα από γνώμη του Ο.ΚΑ.ΝΑ.. β) Τον Ο.ΚΑ.ΝΑ., ύστερα από σχετική άδεια που χορηγείται με απόφαση του Υπουργού Υγείας. Στις ανωτέρω αποφάσεις καθορίζονται ειδικώς οι ουσίες, των οποίων επιτρέπεται η χορήγηση και οι όροι κάτω από τους οποίους θα χορηγούνται, γ) Από μονάδες του Ο.ΚΑ.ΝΑ. σε χώρους νοσοκομείων του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ), στρατιωτικών νοσοκομείων, σε χώρους και υποδομές των Ενόπλων Δυνάμεων και καταστημάτων κράτησης, με τους όρους και προϋποθέσεις που ορίζουν οι προηγούμενες υπουργικές αποφάσεις. Με άλλη απόφαση του Υπουργού Υγείας και των κατά περίπτωση συναρμόδιων Υπουργών, ύστερα από γνώμη του Ο.ΚΑ.ΝΑ., καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις και κάθε αναγκαίο θέμα σχετικά: α) με τον καθορισμό των νοσοκομείων του ΕΣΥ, των στρατιωτικών νοσοκομείων και των χώρων και υποδομών των Ενόπλων Δυνάμεων και των καταστημάτων κράτησης, όπου θα εγκατασταθούν και θα λειτουργήσουν μονάδες του Ο.ΚΑ.ΝΑ. και τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνουν τα νοσοκομεία έναντι του Ο.ΚΑ.ΝΑ., β) με τον τρόπο παραχώρησης της χρήσης κτιρίων ή και αδόμητων χώρων των παραπάνω νοσοκομείων και των νοσοκομείων των Ενόπλων Δυνάμεων προς τον Ο.ΚΑ.ΝΑ., γ) με τους όρους και τις προϋποθέσεις τοποθέτησης και εγκατάστασης προκατασκευασμένων δομών του Ο.ΚΑ.ΝΑ., όπου αυτό είναι αναγκαίο, δίχως να απαιτείται η έκδοση οικοδομικής άδειας, δ) με τις κάθε είδους συμβατικές υποχρεώσεις του Ο.ΚΑ.ΝΑ. από τη χρήση των παραπάνω ακινήτων, ε) με την τοποθέτηση στις παραπάνω μονάδες ιατρών από τον κατάλογο των επικουρικών ιατρών που τηρείται στο Υπουργείο Υγείας, μετά από αίτημα του Ο.ΚΑ.ΝΑ., με σκοπό την κάλυψη των αναγκών και εφόσον δεν επαρκεί το ιατρικό προσωπικό του Ο.ΚΑ.ΝΑ.. διεύθυνση καταστήματος όπου γίνεται συστηματική χρήση ναρκωτικών - Επιχειρηματική ή πάντως καλά μεθοδευμένη δραστηριότητα παροχής των συγκεκριμένων χώρων σε αόριστο αριθμό προσώπων, ή σε μεγάλο κύκλο που υπερβαίνει τον ιδιοκτήτη ή το μισθωτή του σπιτιού ή τους εργαζόμενουςστο χώρο κατάρτιση πλαστών ή νόθευση ιατρικών συνταγών για ναρκωτικά και χρήση τους - Κατάρτιση πλαστής συνταγής = κατασκευή ενός τελείως πλαστού εγγράφου - Νόθευση συνταγής= αλλοίωση του περιεχομένου μιας γνήσιας συνταγής - Σκοπός η διακίνηση ναρκωτικών Άρα, αν ο δράστης ενεργεί αποκλειστικά για να κάνει χρήση των ναρκωτικών ο ίδιος, η συμπεριφοράτου δεν εμπίπτει εδώ, αλλάστο άρθρο 29 παρ. 4 5
Οργάνωση, χρηματοδότηση και διεύθυνση δραστηριοτήτων διακίνησης - Για την τιμώρηση με βάση τη διάταξη αυτή απαιτείται πάντως να έχει τελεστεί τουλάχιστοναπόπειρα της κύριας πράξηςαπό τον αυτουργό Κακουργήματα Δόλος οποιουδήποτεβαθμού, εκτός αν προκύπτειδιαφορετικάαπό το γράμμα του νόμου Προσοχή στους ειδικούς σκοπούς (π.χ. νόθευση ή κατάρτιση πλαστών ιατρικών συνταγών για χορήγηση ναρκωτικών ουσιών με σκοπό τη διακίνηση αλληλοαποκλεισμός στις περιπτώσεις σκοπού προσωπικήςχρήσης σκοπού διακίνησης) Αν η πράξη τελέστηκε με περισσότερους τρόπους, αλλά αφορά την ίδια ποσότητα ναρκωτικών = μία μόνο ποινή Αν περισσότερες πράξεις διακίνησης αφορούν την ίδια ποσότητα ναρκωτικών = ένα μόνο έγκλημα διακίνησης Ποινή κάθειρξης τουλάχιστον 8 ετών + χρημ. ποινή 300.000 ευρώ (ΜονΕφ) 6
Πρακτικά θέματα 1. Ο Α συνελήφθη στο Τελωνείο των Κήπων, να έχει κρυμμένα σε ειδικές κρύπτες του αυτοκινήτου του 18.627 κιλά ηρωίνης, 500,5 γραμμάρια κοκαΐνης και 0,007 γραμμάρια ινδικής κάνναβης. Για ποιες πράξεις θα ασκούσατε εναντίον του ποινική δίωξη (ΑΠ 1090/2010 ); 2. Ο Α επιχειρεί να μπει στα ελληνικά χωρικά ύδατα με πλοίο φορτωμένο με ναρκωτικά. Αναχαιτίζεταιαπό το λιμενικό σώμα. Πώς αξιολογείτενομικά το περιστατικό; 3. Ο Α συλλαμβάνεται στο τελωνείο των Κήπων να έχει κρυμμένη σε διάφορες κρύπτες του αυτοκινήτου του μια λευκή ουσία. Το Χημείο του Κράτους βεβαιώνει ότι η ουσία είναι αλεύρι ανακατωμένο με μη επικίνδυνη ουσία. Μπορεί να ασκηθεί ποινική δίωξη κατάτου Α; (ΕφΘεσ 1328/05, ΠοινΧρ 2007, 745) Πρακτικά θέματα 4. Σε τι διαφέρει εισαγωγή από διαμετακόμιση; (ΑΠ 1429/08, ΠοινΧρ 2009, 532) 5. Ο Α επικοινωνεί τηλεφωνικά με τον Β και συμφωνούν να του πουλήσει 1 κ. ινδικής κάνναβης έναντι 300.000 ευρώ. Θα ασκηθεί εναντίον τους δίωξη για αγορά και πώληση ναρκωτικώνουσιών; (ΑΠ 2098/02, ΠοινΛ 2002, 2408). Πρακτικά θέματα 6. Κάποιος παραλαμβάνει δέμα με ναρκωτικά από το ταχυδρομείο τελεί το έγκλημα της διακίνησης; 7. Ο Π φύτεψε στο μπαλκόνι του 10 δενδρύλλια ινδικής κάνναβης, τα οποία, όμως, ξεράθηκαν μετά από μικρό χρονικό διάστημα; Έχει τελέσει την πράξη της καλλιέργειας ναρκωτικών ουσιών; 7
Πρακτικά θέματα 8. Στο πλοίο το εφοπλιστή Κ φορτώθηκε ποσότητα κοκαϊνης που μεταφέρθηκε σε πολυσύχναστο νησί. Σημειώνεται ότι ο Κ δεν επέβαινε στο πλοίο κατά τη μεταφορά. Έχει τελέσει το έγκλημα της κατοχής και μεταφοράς ναρκωτικών ουσιών; 9. Ο Ν αποστέλλει με ιδιωτική εταιρεία μεταφορών 120 γρ. ηρωϊνης στον Π. Το πακέτο χάνεται στη διαδρομή και δε φτάνει ποτέ στον παραλήπτη του. Έχει τελέσει ο Ν το έγκλημα της αποστολήςναρκωτικώνουσιών; 8