Εργασία Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων

Εργασία Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων Αλμπάνη Βάλια Καραμήτρου Ασημίνα Π.Π.Σ.Π.Α. Υπεύθυνος Καθηγητής: Δημήτριος Μανωλάς Αθήνα 2013

1 Πίνακας περιεχομένων ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ...2 Εξαντλούμενοι φυσικοί πόροι...2 Ανανεώσιμοι φυσικοί πόροι.. 3 Δυνητικά ανανεώσιμοι φυσικοί πόροι...4 Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΚΑΙ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ...4 Ρύπανση..4 Η ατμοσφαιρική ρύπανση και η επίδρασή της...4 ΟΞΙΝΗ ΒΡΟΧΗ.5 Συνέπειες..6 ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ...7 Περιγραφή φαινομένου 7 Παράγοντες.7 Συνέπειες...7 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.9 1

2 Φυσικοί πόροι: Γενικά με τον όρο φυσικοί πόροι χαρακτηρίζονται διάφορες φυσικές ουσίες που είναι χρήσιμες στον άνθρωπο καλύπτοντας "ως έχουν" ανάγκες του. Συνεπώς φυσικοί πόροι είναι κυρίως φυσικά αγαθά εύκολα προσβάσιμα και διαθέσιμα τα οποία ο άνθρωπος έχει την ικανότητα να τα χρησιμοποιήσει για κάλυψη αναγκών του. Ανανεώσιμοι Φυσικοί πόροι Εξαντλούμενοι Δυνητικά ανανεώσιμοι Εικόνα 1.1 Οι κατηγορίες των φυσικών πόρων Εξαντλούμενοι φυσικοί πόροι Οι φυσικοί πόροι που υπάρχουν σε πεπερασμένη ποσότητα στο φλοιό της γης και γι αυτό θεωρητικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε όλη τους την ποσότητα λέγονται μη ανανεώσιμοι ή εξαντλούμενοι πόροι. Οι εξαντλούμενοι ή μη ανανεώσιμοι φυσικοί πόροι μπορούν να ανανεωθούν από τις γεωλογικές διεργασίες και κατεργασίες σ ένα χρονικό πλαίσιο εκατομμυρίων ή και δισεκατομμυρίων ετών. Οι πόροι αυτοί, σε πολύ μικρότερους χρονικούς ορίζοντες (εκατοντάδων ή χιλιάδων ετών) μπορούν να εξαντληθούν γρηγορότερα απ ότι μπορούν να ξαναδημιουργηθούν. 2

3 Μη μεταλλοφόροι πόροι Εξαντλούμενοι φυσικοί πόροι Ενεργειακοί πόροι Μεταλλοφόροι ορυκτοί πόροι Εικόνα 1.2 Οι κατηγορίες των εξαντλούμενων/ μη ανανεώσιμων φυσικών πόρων Παραδείγματα : Μεταλλοφόροι ορυκτοί πόροι: χαλκό, σίδηρο, αλουμίνιο κ.α. Μη μεταλλοφόροι ορυκτοί πόροι: αλάτι, άμμο, άργιλο, φωσφορικά κ.α. Ενεργειακοί πόροι: άνθρακας, πετρέλαιο, φυσικό αέριο, ουράνιο κ.α. Μη ανανεώσιμοι ενεργειακοί πόροι, όπως ο άνθρακας, το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, δεν μπορεί να ανακυκλωθούν ή να επαναχρησιμοποιηθούν. Μετά την καύση τους, η χρήσιμη ενέργεια των απολιθωμένων αυτών καυσίμων χάνεται εκλύοντας θερμότητα και αέριους ρυπαντές. Ανανεώσιμοι φυσικοί πόροι Ανανεώσιμοι φυσικοί πόροι ονομάζονται αυτοί που ανανεώνονται με φυσικές ή τεχνικές διεργασίες. Παραδείγματα ανανεώσιμων φυσικών πόρων Τα δέντρα, που μπορούν να δώσουν ξυλεία. Κόβονται για να ληφθεί η πρώτη ύλη (ξυλεία) αλλά μπορούν να αντικατασταθούν με φυσική ή τεχνητή αναδάσωση. 3

4 Η ηλιακή ενέργεια είναι ένας ανανεώσιμος φυσικός πόρος, επειδή δεν εξαντλείται αν υπολογισθεί με τους χρονικούς ορίζοντες του ανθρώπινου είδους. (Υπολογίζεται να διαρκέσει το λιγότερο 6,5 δισεκατομμύρια χρόνια μέχρις ότου ο ήλιος θα συμπληρώσει τον κύκλο ύπαρξης του.) Δυνητικά ανανεώσιμοι φυσικοί πόροι Δυνητικά ανανεώσιμοι φυσικοί πόροι ονομάζονται οι φυσικοί πόροι οι οποίοι μπορούν να εξαντληθούν αν χρησιμοποιούνται γρηγορότερα από την ταχύτητα της φυσικής ανανέωσής τους. Ένας δυνητικά ανανεώσιμος φυσικός πόρος μπορεί να ανανεωθεί σχετικά σύντομα (λίγες ώρες έως μερικές δεκαετίες) μέσω των φυσικών διεργασιών. Οι «δυνητικά ανανεώσιμοι πόροι" μπορεί να εξαντληθούν. Ο υψηλότερος ρυθμός που ένας δυνητικά ανανεώσιμος πόρος μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς τον κίνδυνο να μειωθεί η διάθεσή του ονομάζεται βιώσιμη απόδοση. Παραδείγματα δυνητικά ανανεώσιμων φυσικών πόρων Δάση Η χλόη των λιβαδιών Τα άγρια ζώα Οι λίμνες και τα ποτάμια Το υπόγειο νερό Το γόνιμο έδαφος Η ατμοσφαιρική ρύπανση και η επίδρασή της στο περιβάλλον Ρύπανση Ρύπανση γενικότερα ονομάζουμε κάθε αλλοίωση της σύστασης (ποιοτικής και ποσοτικής) ή της μορφής των φυσικών, χημικών και βιολογικών χαρακτηριστικών του περιβάλλοντος με αποτέλεσμα τη διαταραχή της ισορροπίας του οικοσυστήματος, την υποβάθμιση τον περιβάλλοντος και την πρόκληση βλαβών στον άνθρωπο. Η ατμοσφαιρική ρύπανση και η επίδρασή της Ατμοσφαιρική ρύπανση θεωρούμε τη μεταβολή της σύστασης του ατμοσφαιρικού αέρα. Οι κυριότεροι ρυπαντές του αέρα είναι: Οξείδια του αζώτου και του θείου Μονοξείδιο του άνθρακα 4

5 Υδρογονάνθρακες Αιωρούμενα στερεά Η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει άμεση και έμμεση επίδραση στο περιβάλλον. Όταν οξείδια του θείου, οξείδια του αζώτου, υδρογονάνθρακες που εκλύονται κατά τις βιομηχανικές καύσεις, χρήση Εικόνα 1.3 Η ατμοσφαιρική ρύπανση αυτοκινήτων κ.λπ., βρίσκονται στον ατμοσφαιρικό αέρα σε μεγάλες συγκεντρώσεις, τότε προκαλούν βλάβες στα δένδρα και φυτά, επηρεάζουν την υγεία του ανθρώπου, διαβρώνουν μεταλλικές κατασκευές, κ.ά. Αυτή η άμεση επίδραση, που ονομάζεται "ξηρή εναπόθεση" (dry deposition), είναι μεγαλύτερη κοντά στις πηγές ρύπανσης. Ωστόσο το διοξείδιο του θείου και τα οξείδια του αζώτου με την ατμοσφαιρική υγρασία σχηματίζουν θειικό και νιτρικό οξύ που μπορεί να μεταφερθούν με τους ανέμους σε πολύ μακρινές αποστάσεις, πριν διαλυθούν στο νερό της βροχής ή στο χιόνι και πέσουν στη Γή ως, "όξινη βροχή", ("υγρή εναπόθεση", wet deposition). Όξινη βροχή Όξινη βροχή ονομάζεται το φαινόμενο των ασυνήθιστα όξινων ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων. 1 Παραδείγματα κατακρημνισμάτων Βροχή Χαλάζι Χιόνι Ομίχλη Πάχνη Ξηρή σκόνη 1 Με τον όρο ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα εννοούμε το νερό που φτάνει από την ατμόσφαιρα στο έδαφος με οποιαδήποτε μορφή, είτε είναι υγρή (βροχή, δροσιά, βροχοομίχλη) είτε στερεή (χαλάζι, χιόνι, πάχνη) και αέρια (υδρατμοί). 5

6 Ο όρος όξινη βροχή αναφέρεται στην παρουσία όξινων διαλυμένων ρύπων, δηλαδή ουσιών που δεν αποτελούν φυσιολογικά χαρακτηριστικά της καθαρής ατμόσφαιρας, αλλά είναι προϊόντα ανθρώπινης δραστηριότητας ή άλλων ρυπογόνων αιτιών (π.χ. ηφαιστειακής δραστηριότητας). Επειδή τα διάφορα καυσαέρια ορυκτών καυσίμων, όπως το πετρέλαιο και οι γαιάνθρακες, περιέχουν συχνά οξείδια του θείου και του αζώτου, μεταξύ άλλων, παράγεται όξινη βροχή που περιέχει σε διάλυση τα αντίστοιχα οξέα. Εικόνα 1.4 Σχηματική αναπαράσταση του σχηματισμού της όξινης βροχής Συνέπειες της όξινης βροχής H όξινη βροχή επιφέρει καταστροφικά αποτελέσματα σε : Οικοσυστήματα Καλλιέργειες Πολιτιστικά μνημεία Περιουσιακά στοιχεία των πολιτών. Οι βαριές επιπτώσεις του φαινομένου ανάγκασαν, τα τελευταία χρόνια, πολλές κυβερνήσεις, να επιβάλλουν νόμους και άλλα μέτρα με σκοπό τη μείωση του φαινομένου, άρα και των επιπτώσεών του. Φαινόμενο του θερμοκηπίου/ Greenhouse Effect 6

7 Μια πολύ σοβαρή συνέπεια της ρύπανσης του ατμοσφαιρικού αέρα είναι το φαινόμενο του θερμοκηπίου πού έχει ως αποτέλεσμα την αλλαγή του κλίματος της γης. Φαινόμενο του θερμοκηπίου ονομάζεται η φυσική διαδικασία κατά την οποία οι ακτίνες του ηλίου παγιδεύονται και αντανακλώνται στη Γη με τη βοήθεια κάποιων συγκεκριμένων αερίων. Περιγραφή φαινομένου Αέρια προερχόμενα από ανθρωπογενείς δραστηριότητες (βιομηχανία, καύσεις, αποδασώσεις κ.λπ.) δημιουργούν στα κατώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας ένα πυκνό στρώμα που επιτρέπει στις ακτίνες του ήλιου να διαπερνούν την ατμόσφαιρα και να θερμαίνουν την επιφάνεια της γης. Το μεγαλύτερο όμως μέρος της ενέργειας που έχει δεχθεί η γη παγιδεύεται κοντά στην επιφάνειά της λόγω του πυκνού στρώματος των αερίων, και αντανακλάται πάλι στην επιφάνεια της γης αυξάνοντας το ποσοστό θερμότητας που εγκλωβίζεται, ενώ ένα μέρος αυτής της ενέργειας επανεκπέμπεται από τη γη στο διάστημα. Το στρώμα δηλαδή αυτό των αερίων επιτρέπει την είσοδο των ηλιακών ακτινών (υπεριώδεις) στη γήινη ατμόσφαιρα, αλλά εμποδίζει την έξοδο της θερμότητας (υπέρυθρες ακτίνες), με αποτέλεσμα να επικρατούν στην επιφάνεια της γης συνθήκες «θερμοκηπίου», να αυξάνεται δηλαδή η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας. Παράγοντες που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου Πυρκαγιές και μείωση των δασών Αλόγιστη χρήση πετρελαίου και άνθρακα Αύξηση των καυσαερίων των οχημάτων και των βιομηχανιών Αυξημένη χρήση λιπασμάτων Συνέπειες του φαινομένου του θερμοκηπίου Μείωση απορρόφησης άνθρακα από ωκεανούς Μείωση απορρόφησης άνθρακα από δάση Σταδιακό λιώσιμο πάγων Αύξηση της στάθμης των θαλασσών από 20-40 εκατοστά. Αύξηση της θερμότητας των θαλασσών 7

8 Εξαφάνιση πολλών θαλάσσιων ειδών Αύξηση βροχών και χιονοπτώσεων, σε κάποιες περιοχές και επικίνδυνη μείωση σε άλλες. Λειψυδρία Πλημμύρες πολλών δέλτα ποταμών Εικόνα 1.5 Το φαινόμενο του θερμοκηπίου 8

9 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/dsgl-b115/90/712,2690/ http://el.wikipedia.org/wiki/%ce%a6%cf%85%cf%83%ce%b9%ce%b A%CE%BF%CE%AF_%CF%80%CF%8C%CF%81%CE%BF%CE%B9 http://el.wikipedia.org/wiki/%ce%8c%ce%be%ce%b9%ce%bd%ce%b 7_%CE%B2%CF%81%CE%BF%CF%87%CE%AE http://el.wikipedia.org/wiki/%ce%a6%ce%b1%ce%b9%ce%bd%cf%8 C%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%B 8%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CE%B7%CF%80%CE%AF% CE%BF%CF%85 9