Αθανάσιος Κωστούλας Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος

Transcript

1 Αθανάσιος Κωστούλας Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος

2 Η παρουσία στην ατμόσφαιρα αερίων ή σωματιδίων σε συγκεντρώσεις οι οποίες προξενούν βλάβες τόσο στο φυσικό περιβάλλον όσο και στους ζωντανούς οργανισμούς ιακρίνεται σε: - Ρύπανση εξωτερικού χώρου - Ρύπανση εσωτερικών χώρων (οικίες, χώροι εργασίας κλπ.)

3 Προέλευση της ρύπανσης Φυσικές πηγές (σκόνη από ανεμοθύελλες, εκρήξεις ηφαιστείων κλπ.) Ανθρωπογενείς πηγές Σταθερές (βιομηχανίες, οικίες) Κινητές (Ι.Χ., Μέσα μαζικής μεταφοράς)

4 Οξείδια του θείου (SO2, SO3) Οξείδια του αζώτου (ΝΟ,ΝΟ2) Όζον (Ο3) Μονοξείδιο του άνθρακα (CO) Αιωρούμενα σωματίδια (Particulate matters, PM) Μικρότερης συγκέντρωσης ρύποι (βενζόλιο, πολυκυκλικοι υδρογονάνθρακες, μόλυβδος, ραδόνιο, πολυβινυλόχλωρίδια κ.α)

5 Προέρχονται από την καύση του θείου που περιέχεται σε καύσιμα όπως ο άνθρακας και το πετρέλαιο. Κυριότερες πηγές ρύπανσης είναι τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, διυλιστήρια και βιομηχανίες χημικών. Μεταφέρονται με τον αέρα σε μεγάλες αποστάσεις, αναμειγνύονται με την υγρασία της ατμόσφαιρας και επιστρέφουν στη γη διαλυμένα στο νερό της βροχής (όξινη βροχή) Στην αέρια μορφή τους προκαλούν συμπτώματα από το ανώτερο αναπνευστικό, τους οφθαλμούς και βρογχόσπασμο ιδιαίτερα σε άτομα με βρογχικό άσθμα.

6 Προέρχονται από οχήματα κυρίως αλλά και συσκευές υγραερίου, σόμπες, τζάκια (σε εσωτερικούς χώρους) Σε ιδιαίτερα υψηλές συγκεντρώσεις μπορούν να προκαλέσουν πνευμονικό οίδημα ή/και αιφνίδιο θάνατο. Σε μικρότερες συγκεντρώσεις προκαλούν Βρογχόσπασμο ιδιαίτερα σε ασθματικά παιδιά αλλά και ηλικιωμένους με ΧΑΠ Αυξημένη προσέλευση στα επείγοντα και νοσηλείες λόγω καρδιαναπνευστικών ενοχλημάτων Ελλειμματική ανάπτυξη του αναπνευστικού συστήματος σε βρέφη και παιδιά

7 Προέρχεται από αντίδραση των οξειδίων του αζώτου η οποία διευκολύνεται από το ηλιακό φως (φωτο-χημικό φαινόμενο). Είναι από τα κυριότερα συστατικά του νέφους που συναντάται σε πόλεις με έντονο κυκλοφοριακό πρόβλημα και πολύ ηλιοφάνεια (π.χ Los Angeles, Mexico City, Αθήνα) Η έκθεση σε αυξημένες συγκεντρώσεις όζοντος συνδέεται με Βρογχόσπασμο και μείωση της αναπνευστικής λειτουργίας Αυξημένη προσέλευση στα ΤΕΠ και αυξημένο αριθμό εισαγωγών για νοσηλεία Σε πιο αυξημένες συγκεντρώσεις ενοχοποιείται για πρόκληση άσθματος

8

9

10

11

12 Προέρχεται από την ατελή καύση του άνθρακα που περιέχεται σε καύσιμα και άλλες οργανικές χημικές ενώσεις. Το CO συνδέεται με την αιμοσφαιρίνη του αίματος, απομακρύνοντας το οξυγόνο που φυσιολογικά μεταφέρει. Σε υψηλές συγκεντρώσεις σε κλειστούς χώρους μπορεί να επιφέρει ταχύτατη απώλεια αισθήσεων, κώμα και θάνατο. Σε μικρότερες συγκεντρώσεις ενοχοποιείται για εμφάνιση στηθαγχικών επεισοδίων και αρρυθμιών σε άτομα με ιστορικό καρδιοπαθειών. Ακόμα και σε υγιείς ευθύνεται για μη ειδικά συμπτώματα όπως ζάλη, κεφαλαλγία, αδυναμία συγκέντρωσης, διαταραχές ύπνου κλπ.

13 Είναι σωματίδια με διάμετρο 0,1-10 μm και ανάλογα με το μέγεθος τους ταξινομούνται σε: - PM10: ιάμετρος έως 10 μm - PM2,5 : ιάμετρος έως 2,5 μm - PM0,1: ιάμετρος εώς 0,1 μm Προέρχονται από: - Φυσικές πηγές (καιρικές συνθήκες) - Ανθρώπινη δραστηριότητα (βιομηχανίες, οχήματα, οικίες)

14 Σωματίδια με διάμετρο >10 μm φιλτράρονται αποτελεσματικά από το ανώτερο αναπνευστικό Σωματίδια διαμέτρου >2,5 μm και <10μm εναποτίθενται στο τραχειοβρογχικό δέντρο και απομακρύνονται με το μηχανισμό αποβολής βλέννης Σωματίδια <2,5 μm φτάνουν μέχρι τις κυψελίδες αποφεύγοντας τους μηχανισμούς άμυνας του τραχειοβρογχικού δέντρου Σωματίδια <0,1 μm περνούν μέσω διάχυσης στην κυκλοφορία του αίματος

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24 Αυξημένα συμπτώματα βρογχόσπασμου σε ασθενείς με βρογχικό άσθμα Μειωμένη ανάπτυξη του αναπνευστικού συστήματος σε βρέφη και παιδιά Ταχύτερη απώλεια της αναπνευστικής λειτουργίας σε ενήλικες Αύξηση του κινδύνου ανάπτυξης ΧΑΠ Αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου πνεύμονα Αυξημένη θνησιμότητα από καρδιαναπνευστικά αίτια

25 Θέσπιση περιοχών εντός των αστικών ζωνών οπού απαγορευόταν η χρήση ρυπογόνων καυσίμων Κίνητρα για χρήση καθαρότερων καυσίμων Απομάκρυνση βιομηχανιών σε μεγάλη απόσταση από τα αστικά κέντρα Τοποθέτηση φίλτρων στις βιομηχανίες Προδιαγραφές ύψους σε καπνοδόχους σπιτιών

26 Επιβράδυνση του ρυθμού απώλειας της αναπνευστικής λειτουργίας σε ενήλικες (υγιείς και στους ασθενείς με ΧΑΠ) Βελτιωμένη αναπνευστική λειτουργία σε βρέφη και παιδιά Μείωση των επισκέψεων στα ΤΕΠ και των νοσηλειών για καρδιοαναπνευστικά προβλήματα Αύξηση του προσδόκιμου επιβιώσης του γενικού πληθυσμού

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36 Τα χρονικά διαστήματα με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση PM στην πόλη των Ιωαννίνων συνοδεύονταν από αύξηση των επισκέψεων στα ΤΕΠ Όσο μεγαλύτερη ήταν η συγκέντρωση των PM τόσο μεγαλύτερη η αύξηση στις επισκέψεις στα ΤΕΠ Χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για την καλύτερη μελέτη του φαινομένου.

37