Ο Αηλιάς της Αμυγδαλιάς ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΓΙΟΥ ΗΛΙΑ «Ο ΑΗ ΣΩΣΤΗΣ» ΤΕΥΧΟΣ 1 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2009 Aη' σώματος 2009 Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου προκειμένου να αναπτύξει πιο ενεργή επαφή με όλα τα μέλη και τους φίλους αποφάσισε την έκδοση αυτού του περιοδικού με στόχο την ενημέρωση και συμμετοχή σας στην προσπάθεια όλοι μαζί, να θυμόμαστε και να ζούμε όμορφες στιγμές αλλά και -από κοινού- να βοηθάμε να διατηρηθούν και να αναδειχθούν στο τόπο μας τα χαρακτηριστικά πολιτιστικά του στοιχεία, όπως είναι το θαυμάσιο περιβάλλον του, τα ήθη και έθιμά μας, ο ρυθμός και η εικόνα του χωριού μας.
Εξώφυλλο: Πανοραμική άποψη Αγίου Ηλία Γράμμα της έκδοσης 3 ΤΕΥΧΟΣ 1 Ο Αηλιάς της Αμυγδαλιάς ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΓΙΟΥ ΗΛΙΑ... ΕΚΔΟΤΗΣ Πολλιτιστικός Σύλλογος Αγίου Ηλία ΕΔΡΑ: Άγιος Ηλίας Δ. Αιτωλικού Τηλ.: 2632 0 51... Fax: 2632 0 51... E-mail:info@psagiosilias.gr web-site:www.psagiosilias.gr ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ: Δ. Σ. Πολλιτιστικού Συλλόγου Αγίου Ηλία ΣΥΝΤΑΣΣΕΤΑΙ: Από επιτροπή ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ Αργοστολίου 17, 113 62 τηλ.:210 8822005 e-mail:smartco@otenet.gr Φίλοι αναγνώστες, Η συντακτική επιτροπή απευθύνει την πρόσκληση προς όλους τους αναγνώστες που θέλουν να υποβάλλουν τα άρθρα τους προς δημοσίευση στο περιοδικό μας. Άρθρα προς δημοσίευση καθώς επίσης παρατηρήσεις ή και κριτικές μπορούν να αποστέλλονται στη Διεύθυνση: Αργοστολίου 17, Κυψέλη, Αθήνα, Τ.Κ. 113 62 και ηλεκτρονικά στη διεύθυνση e-mail: info@psagiosilias.gr ή smartco@otenet.gr Ευνόητο είναι ότι η επιλογή των προς δημοσίευση άρθρων αποτελεί αρμοδιότητα της συντακτικής επιτροπής. Τα ενυπόγραφα άρθρα δεν σημαίνει ότι απηχούν τις απόψεις του περιοδικού. 2 O Aηλιάς της Αμυγδαλιάς Δημιουργική επιμέλεια - Σελιδοποίηση: Σαπλαούρας Σταύρος & Σια Ο.Ε. Αργοστολίου 17 Αθήνα 113-62, Tηλ.: 210 8822005 - Fax: 210 8822008 e-mail:smartco@otenet.gr
Γράμμα της έκδοσης Φίλοι Αναγνώστες, Το Καλοκαίρι φτάνει στο τέλος. Αυτή την εποχή όλη η ελληνική επαρχία ξαναζωντανεύει. Ακόμη και τα μέρη μας, που δεν έχουν ακόμη τουριστικοποιηθεί σφύζουν αυτή την περίοδο από ζωή. Οι ξενιτεμένοι επιστρέφουν, τα κλειστά σπίτια ανοίγουν, οι πλατείες και τα μαγαζιά γεμίζουν, τα εκκλησάκια καθαρίζονται και οι γιορτές δίνουν και παίρνουν. Αυτή την περίοδο έχουν και οι εθνικοτοπικοί σύλλογοι την τιμητική, μιας και αυτοί μήνες πριν, προγραμματίζουν τις καλοκαιρινές τους πολιτιστικές εκδηλώσεις. Κοντά σ αυτούς τους συλλόγους και ο δικός μας, ο οποίος εφέτος για ακόμη μια χρονιά διοργανώνει πολιτιστικές εκδηλώσεις στο χωριό μας, τον Άγιο Ηλία του Αιτωλικού. Μαζί με τις εκδηλώσεις και η παρούσα έκδοση του περιοδικού μας. Επηρεασμένοι ίσως από τα προαναφερθέντα, σε αυτό το πρώτο τεύχος κάνουμε μια αναδρομή στο παρελθόν για να ξυπνήσουμε όμορφες μνήμες και σε συνδυασμό με το παρόν να δώσουμε μια όμορφη νότα για το κλείσιμο το πολιτιστικών μας εκδηλώσεων του καλοκαιριού που τελειώνει. Θέλουμε να ευχαριστήσουμε όλους αυτούς που βοήθησαν σ αυτή την πρώτη έκδοση. Καλή Ανάγνωση και Καλό Καλοκαίρι Φίλοι αναγνώστες, ΓΙΝΕ ΚΙ ΕΣΥ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗΣ ΣΤΟ ΔΙΚΟ ΣΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ Η έκδοση του περιοδικού, το οποίο κρατάτε στα χέρια σας αποτελεί μια ειλικρινά δύσκολη και επίπονη προσπάθεια, η οποία πέρα των οποιονδήποτε άλλων προσωπικών και αντικειμενικών δυσκολιών, έχει και ένα σημαντικό κόστος. Όσοι επιθυμούν να συμμετάσχουν και να συνεισφέρουν οικονομικά στη προσπάθειά μας μέσω της συνδρομής τους παρακαλούνται να επικοινωνήσουν με τον γραμματέα του συλλόγου... στο τηλ.... O Aηλιάς της Αμυγδαλιάς 3
Με λίγα λόγια... «Αη Σώστης» ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΙΟΥ ΗΛΙΑ ΟΠολιτιστικός Σύλλογος Αγίου Ηλία «Ο ΑΗ ΣΩΣΤΗΣ» ιδρύθηκε το 1994 από νέους του χωριού οι οποίοι ήθελαν να ταράξουν τα ήρεμα έως τότε, νερά του χωριού μας. Δεν σας κρύβουμε ότι πολλοί στην αρχή είδαν αυτή τη κίνηση σαν μια κίνηση εντυπωσιασμού της κοινής γνώμης ή σαν ένα παιδικό αστείο. Με το πέρασμα του χρόνου όμως όλοι κατανοήσαμε πόσο σημαντική είναι η ύπαρξη ενός πολιτιστικού συλλόγου σε μια κοινωνία ειδικά μετά τη ν υλοποίηση του Καποδίστρια. Πολλές μικρές κοινωνίες στον Ελλαδικό χώρο έχασαν τα ήθη και εθιμά τους, έχασαν το ύφος και το χρώμα τους και απορροφήθηκαν από μεγαλύτερες κοινωνίες. Τα μέλη του πολιτιστικού συλλόγου είχαμε την διορατικότητα να αντιληφθούμε τον κίνδυνο αυτό και με ανιδιοτέλεια, σεβασμό και προσωπική εργασία καταφέραμε να κρατήσουμε αναλλοίωτα τα ήθη τα έθιμα, τις παραδόσεις μας και το χρώμα της κοινωνίας του χωριού μας παρόλο που κάναμε και λάθη. Τα λάθη αυτά έγιναν από απειρία και για σε καμία περίπτωση για ίδιον όφελος. Για την ιστορία το πρώτο διοικητικό συμβούλιο του συλλόγου απαρτίζονταν από τα παρακάτω μέλη: Μαυρομμάτης Ηλία του Σπυρίδων, Μαυρομμάτη Λεωνίδα του Κωνστανίνου, Κατσαδούρη Μαρία του Ιωάννη, Σαλτού Νίκη του Βασιλείου,και Μπάλλα Μιχαήλ του Νικολάου. Φυσικά μεγάλη ήταν και η συνεισφορά του νομικού Μαυρομμάτη Ελευθερίου που ανέλαβε εξολοκλήρου την διαδικασία ίδρυσης του συλλόγου στο πρωτοδικείο Μεσολογγίου. Τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας ο σύλλογος προσπάθησε να δημιουργήσει ένα πυρήνα νέων ατόμων που με αγάπη και ανιδιοτέλεια θα μπορούσαν να προσφέρουν έργο στους χωριανούς μας. Την προσπάθεια αυτή στήριξε με όλες του τις δυνάμεις ο αείμνηστος Δήμος Μαυρομμάτης που αποτέλεσε για τους περισσότερους από εμάς τους νέους φίλο, πατέρα και αδερφό και μας δίδαξε με το ήθος του και την μεγαλοκαρδία του. Ο πυρήνας αυτός των νέων με το πέρασμα των χρόνων έγινε δυνατός και μεγαλώνει συνέχεια. Το μεγαλύτερο έργο που προσέφερε ο σύλλογος στην κοινωνία μας είναι η σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των νέων του χωριού μας που βρίσκονται σε όλα τα μήκη και πλάτη της Ελλάδας. Ενωθήκαμε μεταξύ μας σε καιρούς δύσκολους χωρίς να υπολογίσουμε κόμματα και χρώματα, που στην εποχή που ιδρύθηκε ο σύλλογος ήταν έντονα, παραμερίσαμε τις απαρχαιωμένες αντιλήψεις των γεροντότερων και τα προσωπικά μας πάθη και εμπάθειες σε πρόσωπα και καταστάσεις και δώσαμε δείγματα των αξιών μας και των ιδανικών μας. Η προσφορά του συλλόγου υλική και πνευματική στην τοπική κοινωνία δεν άφησε περιθώρια αμφισβήτησης από κανένα. Μέσα από αυτή τη στήλη έχουμε την δυνατότητα να παραθέσουμε την υλική προσφορά μας. Σύμφωνα με την παροιμία, η καθαριότητα είναι μισή αρχοντιά, το πρώτο μας έργο δεν μπορούσε παρά να αφορά την καθαριότητα του χωριού. Έτσι πήραμε απόφαση και τοποθετήσαμε καλάθια σκουπιδιών σε όλο το χωριό για να μπορεί ο περαστικός να πετάξει τα σκουπίδια του. Προσπαθήσαμε να αλλά- 4 O Aηλιάς της Αμυγδαλιάς Η Βρύση στον Αη Σώματο
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΙΟΥ ΗΛΙΑ Το site τουσυλλόγου μας Οι αυριανοί συνεχιστές του Συλλόγου μας. Γιατί έχουμε και Μέλλον. ξουμε την ελληνική νοοτροπία και να δείξουμε στους χωριανούς με το έργο μας ότι θα ήταν καλύτερο το χωριό μας χωρίς σκουπίδια στους δρόμους και στα σοκάκια. Το επόμενο μας έργο αφορούσε την νεολαία του χωριού στην οποία στηριχθήκαμε. Τοποθετήθηκαν δύο μπασκέτες στο δημοτικό σχολείο του χωριού και διαμορφώθηκε ένα μικρό γήπεδο μπάσκετ. Έτσι ανοίξαμε δημιουργικούς δρόμους για την νεολαία μας και προσπαθήσαμε να δείξουμε στους μικρούς μας φίλους ότι μέσω του ανταγωνισμού και του αθλητισμού μπορούν να γίνουν καλύτεροι. Το μεγάλο μας όνειρο όμως ήταν η κατασκευή ενός κτιρίου στον περιβάλλοντα χώρο του Αϊ ταξάρχη που θα μπορούσε να στεγάσει τις ανάγκες του συλλόγου, της παρέας αλλά και οποιουδήποτε θα ζητούσε τη χρήση του για διάφορες εκδηλώσεις. Το όνειρο αυτό πραγματοποιείται σιγά σιγά. Πρίν χρόνια έπεσαν το μπετό στις βάσεις του, μετά από κάποια χρόνια άρχισε το χτίσιμο με πέτρα, τοποθετήθηκε το τζάκι και πριν λίγο καιρό τοποθετήθηκαν και τα πορτοπάραθυρα. Οι υπόλοιπες εργασίες θα πραγματοποιηθούν στο άμεσο μέλλον ελπίζουμε ότι σε δύο τρία χρόνια θα έχει ολοκληρωθεί. Το κτίριο αυτό κατασκευάστηκε από το σύλλογο με τη βοήθεια και κάποιων χορηγών για την εξυπηρέτηση των σκοπών του συλλόγου, της παρέας των αρματωμένων αλλά και κάθε χωριανού που θα θέληση να διοργάνωση κάποια εκδήλωση όπως βάπτιση, συνεστίαση, γάμος. Ήδη εδώ και δύο χρόνια με πρωτοβουλία της παρέας των αρματωμένων πραγματοποιήται θεία λειτουργία στο εκκλησάκι και μετά ακολουθεί γλέντι με τους ήχους της πίπιζας και του νταουλιού μέχρι το χάραμα. Στον περιβάλλοντα χώρο της εκκλησίας του Αϊ ταξάρχη έχει κατασκευαστεί μια πέτρινη βρύση ώστε να μπορεί ο περαστικός να ξαποστάσει κάτω από τον παχύ ίσκιο των πεύκων, να δροσιστεί πίνοντας το γάργαρο νερό και να μαγευτεί με τη θέα της λιμνοθάλασσας. Επειδή ο σύλλογος μας στηρίζεται στη νεολαία ήταν αδύνατο να μην ακκολουθήσει την τεχνολογία, έτσι κατασκευάσαμε το έτος 2001 την ιστοσελίδα μας στο internet. Στην ιστοσελίδα www.psagiosilias.gr μπορεί κανείς να διαβάσει την ιστορία του χωριού, να πληροφορηθεί για τα παραδοσιακά επαγγέλματα που υπήρχαν στο χωριό, να δει παλιές και νέες φωτογραφίες των κατοίκων του χωριού, να πληροφορηθεί τα νέα του χωριού αλλά και να αφήσει το μήνυμα του στο βιβλίο επισκεπτών. Από την κατασκευή της μέχρι και σήμερα την έχουν επισκεφτεί περίπου 14.000 επισκέπτες και οι περισσότεροι έχουν να πουν ένα καλό λόγο για το χωριό μας όπως προβάλλεται από την ιστοσελίδα Ο σύλλογος άφησε το στίγμα του και στην είσοδο του χωριού. Στην γέφυρα που συνδέει το χωριό μας με τον δρόμο της παραλίας κατασκευάστηκε πέρυσι μια πέτρινη βρύση στην οποία μπορούν να ξεδιψάσουν οι βοσκοί που περνάνε τα πρόβατα τους και οι αγρότες που επιστρέφουν από την επίπονη εργασία τους. Από την συμμετοχή μας στην έξοδο του Μεσολογγίου Το κόψιμο των βαΐων για να καούν στην πλατεία O Aηλιάς της Αμυγδαλιάς 5
Με λίγα λόγια... ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΙΟΥ ΗΛΙΑ Χορευτικά το έτος 2006 Χορευτικά το έτος 2007 Χορευτικά το έτος 2008 Όμως υποχρέωση ενός πολιτιστικού συλλόγου δεν είναι η κατασκευή διαφόρων έργων αλλά η παραγωγή πολιτισμού, η ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και η χάραξη πνευματικών δρόμων. Στα μέσα τις δεκαετίας του 80 ο Δήμος Μαυρομμάτης αναβίωσε το παραδοσιακό πανηγύρι του Αι ταξάρχη. Την ευθύνη του πανηγυριού την έχει η παρέα των αρματωμένων και την εξυπηρέτηση των πανηγυριστών είχε αναλάβει ο Σαπλαούρας Ιωάννης ο οποίος την εποχή εκείνη εκμεταλλεύονταν το κοινοτικό καφενείο. Μετά από κάποια χρόνια επήλθε η κούραση και αδυνατούσε να αναλάβει την εξυπηρέτηση των πανηγυριστών και μετά από συζήτηση με την παρέα των αρματωμένων ο πολιτιστικός σύλλογος ανέλαβε την εξυπηρέτηση των πανηγυριστών και συνέβαλε τα μέγιστα στην ανάδειξη του πανηγυριού. Με πολύ κόπο, προσωπική εργασία και ανιδιοτέλεια δώσαμε όλο το βάρος στην ανάδειξη του πανηγυριού και έγινε σημείο αναφοράς για το χωριό μας. Σε όλο το νομό πλέον είναι γνωστός ο Αϊ-Λιας και για το πανηγύρι του. Απορροφήσαμε τις αρχές που μας μετεδωσε ο Καπετάνιος της παρέας και προσπαθήσαμε να τις διατηρήσουμε και να λειτουργήσουμε σαν πομπός για την επόμενη γενιά. Είναι ωραίο να βλέπεις τις ημέρες του πανηγυριού μονιασμένους και αγαπημένους όλους τους χωριανούς και τους επισκέπτες, να βλέπεις όλα τα σπίτια του χωριού ανοικτά γεμάτα κόσμο, με ασπρισμένες μάντρες και αυλές και την μυρωδιά της ριβανής από τις κουζίνες να συμπληρώνει την πανηγυρική ατμόσφαιρα, να βλέπεις ηλικιωμένους να διηγούνται στα εγγόνια τους ιστορίες από παλιότερα πανηγύρια, να βλέπεις μικρά παιδάκια με τις φουστανελίτσες τους να χορεύουν στους ρυθμούς του ζουρνά και τις πίπιζας, να βλέπεις ηλικιωμένους παραμονές του πανηγυριού να ξανανιώνουν φορώντας την σκούφια τους και τα τσαρούχια τους. Για όλα αυτά υπεύθυνος είναι ο Καπετάνιος της παρέας και έπειτα ο πολιτιστικός σύλλογος του χωριού. Έπειτα από αυτές τις εικόνες ήταν αδύνατο για το σύλλογο να μην αξιοποιήσουμε τον περιβάλλοντα χώρο του Αι ταξάρχη ώστε να αναδείξουμε και την ομορφιά του τοπίου. Κάθε χρόνο ο σύλλογος μας έχει κάνει θεσμό την εβδομάδα πολιτιστικών εκδηλώσεων που ξεκινάει μια εβδομάδα πριν το πανηγύρι. Την εβδομάδα αυτή λαμβάνουν χώρα ποιοτικές εκδηλώσεις που περιλαμβάνουν διάφορα δρώμενα. Τα πρώτα χρόνια η μόνη μας εκδήλωση ήταν η παρουσίαση χορευτικών συγκροτημάτων από την ευρύτερη περιοχή του Αιτωλικού. Στην προσπάθεια μας αυτή μας βοήθησε ο Πολιτιστικός Σύλλογος του Αιτωλικού με τον οποίο έχουμε πλέον μια άψογη συνεργασία τόσο σε συλλογικό αλλά και προσωπικό επίπεδο. Αφού αποκτήσαμε εμπειρία στην διοργάνωση εκδηλώσεων προσπαθήσαμε και δημιουργήσαμε την πολιτιστική εβδομάδα. Η πρώτη διοργάνωση ήταν αφιερωμένη στον Καπετάνιο της παρέας τον Δήμο Μαυρομμάτη και περιελάμβανε παρουσίαση χορευτικών συγκροτημάτων, θεατρική παράσταση από το θέατρο βαφείου από την Αθήνα, έκθεση φωτογραφίας η οποία λειτουργεί κάθε χρόνο και προβολή φωτογραφιών και βίντεο στην πλατεία του χωριού. Τα πρώτα μηνύματα που λάβαμε ήταν θετικά και η κοινωνία αγκάλιασε τις εκδηλώσεις αυτές με θέρμη και αγάπη. Το βλέπαμε στα μάτια και αισθανόμαστε τον χτύπο από τις καρδιές των παραβρι- 6 O Aηλιάς της Αμυγδαλιάς
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΙΟΥ ΗΛΙΑ σκόμενων. Την επόμενη χρονιά η εβδομάδα περιελάμβανε παρουσίαση χορευτικών συγκροτημάτων, θεατρική παράσταση βασισμένη στο παραμύθι «ο Ζαχαρούλης», έκθεση φωτογραφίας και ομιλία από την αρχαιολόγο κα Σιώρε με θέμα την παρουσίαση της ιστορίας του χωριού μας στην αρχαιότητα. Πλέον έχει γίνει θεσμός η πολιτιστική εβδομάδα στον Άγιο Ηλία και το χωρίο μας έχει γίνει σημείο πολιτικής αναφοράς στην ευρύτερη περιοχή. Πέρυσι η πολιτιστική εβδομάδα περιελάμβανε εκτός της έκθεσης φωτογραφίας, των χορευτικών συγκροτημάτων και την θεατρική ομάδα του πολιτιστικού συλλόγου του Αιτωλικού με το έργο «Βγάλε τον υπουργό από την μπρίζα». Φέτος εκτός τα παρουσίαση των χορευτικών συκγροτημάτων και την έκθεση φωτογραφίας, στον προγραμματισμό μας βρίσκεται και μια «βραδιά παραδοσιακής κουζίνας». Οι νοικόκυρές του χωριού μαγείρεψαν παραδοσιακές συνταγές με αγάπη και μεράκι και εξέθεσαν τα φαγητά τους με την συνοδεία ζωντανής μουσικής στην πλατεία του χωριού. Με την εκδήλωση αυτή θέλουμε να τιμήσουμε τις νοικοκυρές του χωριού οι οποίες όλα αυτά τα χρόνια αθόρυβα και ακούραστα διατηρούν τις παραδοσιακές συνταγές των μανάδων και των γιαγίαδων μας. Επίσης θα διοργανώσουμε και μια βραδιά δημοτικού και κλέφτικου τραγουδιού στο προαύλιο του δημοτικού σχολείου. Είναι μια πρώτης τάξης ευκαιρία για όλους τους νέους να ακούσουν και να μάθουν τα δημοτικά και κλέφτικα τραγούδια με τα οποία οι προγονοί μας εξέφραζαν τους καϋμους, τα βάσανα αλλα και την αγάπη, τον έρωτα. Με τις εκδηλώσεις αυτές προσπαθούμε κάθε χρόνο να δίνουμε μια διαφορετική νότα στην καθημερινότητα αλλά και να δίνουμε και μια αφορμή να γεμίσει η πλατεία του χωριού, το προαύλιο του σχολείου και το προαύλιο του Αϊ ταξάρχη. Υπάρχουν όμως και χωριανοί οι οποίοι δεν έχουν την δυνατότητα να παρεβρίσκονται στις εκδηλώσεις και έχουν χάσει την επαφή τους με το χωριό. Για αυτή την κατηγορία των χωριανών ο σύλλογος διορνανώνει κάθε χρόνο χοροεσπερίδα στην Αθήνα που βρίσκεται και ο μεγαλύτερος αριθμός χωριανών μας. Έτσι τους δίνεται η δυνατότητα έστω και μια βραδιά το χρόνο να έρθουν κοντά στο χωριό μας, να συναντήσουν αγαπημένα πρόσωπα που έχουν χρόνια να δουν και να διασκεδάσουν με τον τρόπο που μόνο οι Αϊλιώτες γνωρίζουν. Είναι απερίγραπτο το συναίσθημα στο τέλος της βραδιάς να βλέπεις στα μάτια των παρεβεισκομένων την ευχαρίστηση για αυτό το αντάμωμα. Τότε καταλαβαίνεις πόσο σημαντικό έργο παράγει ο σύλλογος αφού μπορεί να ενώσει τους εταιροδημότες με τις ρίζες τους και να φέρει στο μυαλό τους εικόνες από το παρελθόν. Ολα αυτά που έχει πετύχει ο σύλλογος μέχρι σήμερα είναι οι καρποί μιας μεγάλης προσπάθειας των μελών του συλλόγου και ολόκληρης της τοπικής κοινωνίας που αγκάλιασε και στήριξε αυτή την προσπάθεια. Σε όλους αυτούς οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ και τους υποσχόμαστε ότι θα συνεχίσουμε την προσπαθεια για την παραγωγή πολιτισμού, την διατήρηση των εθίμων και την περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ της νεολαίας μας. Με την έκδοση αυτού του περιοδικού θα έχουμε την ευκαιρία να μπορούμε να εκθέσουμε τις απόψεις μας, τις ιδέες και τους προβλήματισμούς μας σε θέματα που αφορούν το χωριό μας. Από τον Χειμωνιάτικο Αη Ταξιάρχη Οι μικροί πανυγηριστές αναπόσπατο κομμάτι του Συλλόγου και η Ελπίδα μας Από τον ετήσιο χορό στην Αθήνα O Aηλιάς της Αμυγδαλιάς 7
Αη ταξάρχης 2009 8 O Aηλιάς της Αμυγδαλιάς
Ζουρνάς γλυκός ακούγεται βασιλικός στενάζει. O Aη λιάς ξεχύνεται στον Άη ταξάρχη πάει. Συνεχίζοντας τις πολιτιστικές μας εκδηλώσεις σας προσκαλούμε να ζήσετε μαζί μας στις 3 Σεπτεμβρίου στο Δημοτικό Σχολείο μια μοναδική βραδιά παραδοσιακού τραγουδιού που οργανώνει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Επίσης σας περιμένουμε στις 5 Σεπτεμβρίου 2009 στον Άη ταξάρχη κάτω από το πεύκο να γλεντήσουμε όλοι μαζί για άλλη μια φορά. O Aηλιάς της Αμυγδαλιάς 9
Η παρέα των αρματωμένων με τα δικά μου μάτια. Γράφει o Γιώργος Μιμμής Ήρθε η σειρά μας να αναλάβουμε τις υποχρεώσεις της παρέας καθώς οι παλαιότεροι είχαν ολοκληρώσει το καθήκον τους και μας «παρέδωσαν» μια παρέα που ήξερε να γλεντάει διονυσιακά, ήξερε να σέβεται όλους τους πανηγυριστές και είχε αποκτήσει τη δική της ταυτότητα σε σχέση με τα άλλα πανηγύρια. Από μικρός όλα τα καλοκαίρια, λόγο της δουλειάς του πατέρα μου βρισκόμουν στο χωριό. Θυμάμαι ήταν αρχές Σεπτέμβρη, μικρό παιδάκι επτά οκτώ ετών, άκουσα από τους μεγαλύτερους τότε ότι θα γίνει παραδοσιακό πανηγύρι με ζουρνάδες και αρματωμένους. Ρωτώντας τους γονείς μου γιατί γίνεται αυτό, πήρα την απάντηση ότι πρόκειται για αναβίωση ενός παλιού πανηγυριού που την ανέλαβε ο Μπάρμπα Δήμος. Και μόνο η ιδέα της παραδοσιακής φουστανέλας και του γλεντιού ήταν αρκετή να αρχίσουν τα πρώτα παιδικά «θέλω» προς τους γονείς μου. Μπαμπά θέλω να ντυθώ αρματωμένος κι εγώ, του είπα και ο πατέρας μου μη θέλοντας να μου χαλάσει το χατίρι απευθύνθηκε στον Καπετάνιο για να μου βρει φουστανέλα και γιλέκο. Αυτό ήταν, με το που άρχισε να παίζει ο ζουρνάς στην πλατεία του χωριού όλα τα παιδιά με τις φουστανελίτσες μας ήμασταν στο πλευρό του Μπάρμπα Δήμου, του Μπάρμπα Κωστάκη, του Μπάρμπα Γρηγόρη, του Μπάρμπα Γιάννη, του Μπάρμπα Πίπη, του Σολδάτου, του Μπάρμπα Μιχάλη, του Αντωνάτου αλλά και των μικρότερων του Σταύρου, του Νάσου και του Λευτέρη συνεπαρμένοι με τον περίεργο αλλά γλυκό ήχο του ζουρνά. Από τότε όλο το καλοκαίρι περίμενα με ανυπομονησία το πανηγύρι που γίνονταν στις αρχές του Σεπτέμβρη. Το πανηγύρι για εμένα είχε γλυκόπικρη γεύση γιατί μου άρεσε η παρέα, ο ζουρνάς και το νταούλι αλλά σήμαινε το τέλος των διακοπών και την αρχή της νέας σχολικής χρονιάς. Τα χρόνια περνούσαν, η παρέα μεγάλωνε, έρχονταν και άλλοι νέοι αρματωμένοι και Ο Μπάρμπα Δήμος καμάρωνε που μας είχε στο πλευρό του. Πριν το πανηγύρι τα μεσημέρια, όλη η νεολαία μαζευόμασταν στο καφενείο του Γιάννη στην πλατεία του χωριού. Βάρδια στο καφενείο είχε η Θεια Μαρία η οποία με μεγάλη επιμονή προσπαθούσε να μας μάθει χορό. Μας έλεγε χαρακτηριστικά «να μάθετε χορό, πως θα πάτε 1 0 O Aηλιάς της Αμυγδαλιάς
αρματωμένοι αν δεν ξέρετε να πάρετε τα πόδια σας;». Μας έβαζε και πιανόμασταν χέρι χέρι και μας έλεγε τα βήματα χωρίς τη συνοδεία μουσικής. Όποιος τολμούσε να κάνει λάθος άκουγε τις φωνές και τα πειράγματα της Θεια Μαρίας. Επίσης κάποια μεσημέρια κάτω από το πεύκο, έρχονταν στην παρέα ο Μπάρμπα Φώντας, ο Μπάρμπα Βασίλης και ο Διδάχος και στήνονταν γλέντι τρικούβερτο. Τότε ο Καπετάνιος μας έβαζε να καθίσουμε δίπλα στο ζουρνά και μας εξηγούσε τα λόγια των τραγουδιών και το σκοπό που έπαιζε ο Ασημάκης με το ζουρνά του. Ο Καπετάνιος κάποιες φορές τσακώνονταν με το Ασημάκη αλλά και το Σαλέα, τον νταουλίερη γιατί δεν μας έπαιζε καλά το νταούλι όταν χορεύαμε και εμείς κοιτούσαμε με απορία και αναρωτιόμαστε τι να συμβαίνει. Τα χρόνια περνούσαν εμείς τα παιδιά με τις φουστανελίτσες γίναμε άντρες. Ήρθε η σειρά μας να αναλάβουμε τις υποχρεώσεις της παρέας καθώς οι παλαιότεροι είχαν ολοκληρώσει το καθήκον τους και μας «παρέδωσαν» μια παρέα που ήξερε να γλεντάει διονυσιακά, ήξερε να σέβεται όλους τους πανηγυριστές και είχε αποκτήσει τη δική της ταυτότητα σε σχέση με τα άλλα πανηγύρια. Ακολουθήσαμε την συνταγή των παλιότερων και βαδίσαμε στα χνάρια τους. Διορθώσαμε κάποια κακώς κείμενα που υπάρχουν σε όλες τις παρέες αλλά κάναμε και λάθη. Τα λάθη δεν έγιναν με σκοπιμότητα αλλά λόγο της έλλειψης εμπειρίας και στη συνέχεια διορθώθηκαν. Υπήρχαν και περιπτώσεις μελών που δεν ήθελαν να δεχθούν τον τρόπο λειτουργίας της παρέας και αυτοβούλως αποχώρησαν. Μέσα από την παρέα μάθαμε να συνεργαζόμαστε αρμονικά μεταξύ μας, να καλύπτει ο ένας τις αδυναμίες του άλλου ώστε το πανηγύρι να είναι όπως πρέπει. Δεν βάλαμε ποτέ το εγώ πάνω από το εμείς και καταφέραμε να κρατήσουμε αυτά που μας δίδαξαν οι παλαιότεροι. Οι διαφορές μέσα σε μια παρέα είναι τεράστιες, όπως διαφορά ηλικίας, διαφορετικοί χαρακτήρες, διαφορά στην οικονομική κατάσταση, αλλά έχουμε και πολλά κοινά που με λίγη θέληση και καλή καρδιά, όλα τα παραπάνω τα κάνουν να φαίνονται ασήμαντα. Η βασική απορία όσων αγνοούν τις αρχές της παρέας είναι «τι κοινό έχει ο πενηντάρης με τον δεκαεξάχρονο και κάνουν μαζί βόλτα ή τρώνε μαζί στη Σταμνά;» η απάντηση είναι απλή και αφοπλιστική «είναι αρματωμένοι». Δεθήκαμε συναισθηματικά μεταξύ μας με σημείο αναφοράς το πανηγύρι και πλέον είμαστε συμπαγής παρέα με γερές βάσεις. Είμαι σίγουρος ότι αν υπήρχε η δυνατότητα να κοιτάξουμε στα μάτια όλους αυτούς που αναβίωσαν το πανηγύρι και μας καθοδήγησαν όλα αυτά τα χρόνια θα βλέπαμε στα μάτια τους την ευχαρίστηση για το επίπεδο της παρέας των αρματωμένων. Τα πρώτα χρόνια του πανηγυριού μπορώ να τα χαρακτηρίσω δύσκολα και κάποιοι κοπίασαν αρκετά για να επιβιώσει η παρέα των αρματωμένων. Είναι κρίμα που δεν μπορούν να βρίσκονται μαζί μας για να «θερίσουν ότι έσπειραν». Όταν παίζει ο ζουρνάς κάτω από τη σκαμνιά στην πλατεία η μνήμη μας είναι σε αυτούς που είναι «υπεύθυνοι» για αυτή τη μάζωξη κάθε χρόνο. Αυτά τα 23 χρόνια που έχω την τιμή να είμαι μέλος αυτής της παρέας πέρασα άπειρες στιγμές που θα μείνουν για πάντα χαραγμένες στην καρδιά μου και στην μνήμη μου. Μέσα από την παρέα έμαθα να γλεντάω, να χορεύω αλλά και να εξωτερικεύω τα συναισθήματά μου, να σέβομαι και να με σέβονται. Έμαθα το άδικο και το δίκαιο, να αντιμετωπίζω καταστάσεις και ανθρώπους μεγαλύτερους από εμένα, ίσο προς ίσο. Όλα Είμαι σίγουρος ότι αν υπήρχε η δυνατότητα να κοιτάξουμε στα μάτια όλους αυτούς που αναβίωσαν το πανηγύρι και μας καθοδήγησαν όλα αυτά τα χρόνια θα βλέπαμε στα μάτια τους την ευχαρίστηση για το επίπεδο της παρέας των αρματωμένων. αυτά για εμένα είναι ένα σχολείο το οποίο με έχει βοηθήσει τα μέγιστα στη ζωή μου μέχρι τώρα. Το πανηγύρι και η παρέα είναι πλέον στο πετσί μου, στο αίμα μου και δεν νοείται να λείπω από το κάλεσμα του ζουρνά κάθε χρόνο. Αυτό προσπαθώ σαν μέλος της να το περάσω και στα νεώτερα μέλη. Για εμένα είναι υποχρέωση να λειτουργήσω σαν πομπός να εκπέμψω τα μηνύματα που έλαβα από τους παλαιότερους. Ήδη νεώτερα μέλη έχουν μάθει τον τρόπο λειτουργίας της παρέας και με οδηγό την καρδιά και το ζουρνά βλέπεις να γλεντούν αληθινά μέσα από τις αρχές και τις αξίες του πανηγυριού. Πιστεύω ότι τα δύσκολα χρόνια για την επιβίωση του πανηγυριού πέρασαν αλλά τώρα υπάρχει ο κίνδυνος να αλλοιωθεί ο χαρακτήρας και το ύφος του. Εμείς οι πανηγυριστές έχουμε ηθική υποχρέωση να διαφυλάξουμε τα στοιχεία αυτά σαν κόρη οφθαλμού. Ειδικά εμείς οι νέοι σε ηλικία οφείλουμε να μην υιοθετήσουμε ξένα προς την παράδοση του πανηγυριού ήθη και έθιμα και να διατηρήσουμε την ταυτότητα και την ιδιαιτερότητα του αναλλοίωτα στο χρόνο. O Aηλιάς της Αμυγδαλιάς 1 1
Λένε ότι πίσω από κάθε επιτυχημένο άντρα βρίσκεται μια μοναδική γυναίκα! Εμείς την επιτυχία του Συλλόγου και του πανηγυριού μας την οφείλουμε κατά κύριο λόγο σε όλες αυτές τις γυναίκες (μάνες, αδελφές, συζύγους). Γι' αυτό λέμε από καρδιάς όλοι μαζί ένα μεγάλο Ε Υ Χ Α Ρ Ι Σ Τ Ω Μοναδική βραδιά έζησαν όσοι βρέθηκαν την Παρασκευή 14 Αυγούστου στον Αηλιά. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίου Ηλία σε συνεργασία με τις γυναίκες του χωριού μας, δημιούργησαν μια βραδιά ενός άτυπου διαγωνισμού «μαγειρέματος». Μια βραδιά, που είχε σκοπό να αναδείξει τα παραδοσιακά γευστικά πιάτα της περιοχής μας. Γεύσεις που μας συνοδεύουν σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας, όπου και αν βρεθούμε. Τις μοναδικές πίτες, σπανακόπιτες, λαχανόπιτες, κολοκυθόπιτες, μακαρονόπιτες, πιπερόπιτες κ.α. όλες με φύλο ανοιγμένο στο χέρι και ψημένες στα κάρβουνα. Τα μοναδικά γλυκά και ψωμιά που μας φέρνουν μνήμες σε χρόνια δύσκολα, όταν στο χωριό φουρνίζανε, οι μυρουδιές, μας τύλιγαν σαν πέπλο και μας χόρταιναν. Μια βραδιά που ο ρόλος των γυναικών ήταν πρωταγωνιστικός, ήταν το επίκεντρο όλων μας. Η βραδιά κύλισε κάτω από λαϊκούς σκοπούς έως αργά το πρωΐ με μια κομπανία που φρόντισε να φέρει ο Π. Σύλλογος. Στην εκδήλωση αυτή εκτός από τους κατοίκους του χωριού μας παραβρέθηκε ο Δήμαρχος κος Ν. Γαλάνης, τον οποίο και ευχαριστούμε, καθώς και πολλοί ξένοι επισκέπτες. Ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Πολιτιστικό Σύλλογο Αγίου Ηλία για την ωραία βραδιά που μας πρόσφερε. Εκφράζουμε την επιθυμία μου τέτοιες βραδιές να διοργανώνωνται κάθε χρόνο. 1 2 O Aηλιάς της Αμυγδαλιάς
O Aηλιάς της Αμυγδαλιάς 1 3
Η ενασχόληση μου με τον Σύλλογο Γράφει o Κώστας Σαπλαούρας Έχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε που έλαβα την απόφαση να ασχοληθώ ενεργά με τον Πολιτιστικό Σύλλογο. Στην αρχή της ενασχολησής μου πολλοί μου έλεγαν «τι θες να ασχοληθείς; Μείνε στην άκρη για να σου λένε μια καλημέρα στο χωριό». Επειδή ήταν αρχή και δεν έιχα καμία εμπειρία με τα κοινά έκλεισα τα αυτιά μου σε όλες αυτές τις φωνές και ακολούθησα την καρδιά μου. Μετά από αυτά τα χρόνια δεν είναι ψέμα να αναφέρω, ότι ερωτήματα που μου δημιουργήθηκαν τότε σήμερα κατάφερα να τα απαντήσω. Τα βασικά ερώτηματα «αξίζει τελικά να ασχολείσαι;», «ο σύλλογος τι έχει προσφέρει στον κάθε ένα από εμάς ανεξάρτητα αν ασχολούμαστε;». Υπάρχουν και πιο προχορημένα ερωτήματα όπως «Μα καλά αυτοί μπήκαν στον Σύλλογο, για να προσφέρουν ή για να ωφεληθούν;». Όταν κάποιος ο οποίος έχει ασχοληθεί με τα κοινά φτάσει στο τέλος μιας διαδρομής πρέπει να σκεφτεί το αυτονόητο. Αξίζει τελικά η προσπάθεια ή δεν αξίζει; Τότε κάνεις έναν προσωπικό απολογισμό, μετράς τα υπέρ και τα κατά και αποφασίζεις. Στη συνέχεια θα εκφραστώ σε α ενικό πρόσωπο, γιατί αυτές οι σκέψεις αφορούν εμένα και δεν έχω την συγκατάθεση των υπολοίπων μελών. Για να δεις, το αποτέλεσμα της σχέση του ατόμου και του Συλλόγου αρκεί να κάνεις την διαίρεση, τι πήρες και τι έδωσες. Στο σημείο αυτό μπαίνει το ερώτημα. Τι έχει δώσει ο κάθενας από εμάς στο σύλλογο; Η απάντηση είναι απλή, τον ελεύθερο χρόνο του και τον προσωπικό του κόπο. Άξιζε αυτή η προσπάθεια; είναι το αμέσως επόμενο ερώτημα. Κατά την προσωπική μου αποψη πιστέυω ότι έδωσε μερικά πράγματα στον τόπο μου. Το μυαλό μου όμως πάει παραπέρα. Καλά στον τόπο, σε μένα προσωπικά τι έδωσε; Εδωσε και σε εμένα μερικές εμπειρίες οι οποίες πραγματικά έχουν χαράξει την καρδιά και το μυαλό μου. Μικρά αλλά ουσιώδη πράγματα έχουν πολύ μεγάλη σημασία για μένα. Είναι πολύ σημαντικό να βλέπεις πριν από κάθε εκδήλωση όλες τις ηλικίες να συμμετέχουν και να δουλεύουν ανιδιοτελώς για την επιτυχία της. Να βλέπεις αγωνία στα προσωπά τους για το αν θα πάνε όλα καλά, αν θα βρέξει και θα μας χαλάσει την εκδήλωση ή αν θα έρθει κόσμος. Γιατί είναι πολύ σημαντικό να βλέπεις, ύστερα από τα χορευτικά συγκροτήματα χαμόγελα να μιλάνε και να σου λένε ότι αυτό πρέπει να ξαναγίνει. Γιατί είναι πολύ σημαντικό να αντικρίζεις ύστερα από μία εκδήλωση πρόσωπα ευχαριστημένα να σου ζητούν να ξαναγίνει ο χορός στην Αθήνα για να ξανανταμώσουμε όλοι μαζί. Γιατί είναι πολύ σημαντικό να σε σταματούν στο δρόμο και να ρωτούν αρκετά παιδάκια πότε θα ξεκινήσει το πανηγύρι. Γιατί είναι πολύ σημαντικό να ανακαλύπτεις την δημιουργική σου πλευρά σαν άτομο μέσα από την συμμετοχή σου στο σύλλογο. Γιατί είναι πολύ σημαντικό να αντιμετωπίζεις ένα προσωπικό πρόβλημα και να αισθάνεσαι ότι δεν είσαι μόνος σου. Εν τέλει γιατί είναι πολύ σημαντικό να αισθάνεσαι ωφέλιμος. Το πιο σημαντικό όμως το για εμένα προσωπικά είναι ότι στο σύλλογο έτυχε να συνεργαστώ άτομα τα οποία μέχρι τότε δεν τα γνώριζα καν ή τα αγνοούσα και πλέον είναι αδερφικοί μου φίλοι. Επίσης η συμμετοχή μου στον Σύλλογο με έκανε να συνεργαστώ με συγχωριανούς μου, τους οποίους ειλικρινά το αναφέρω δεν τους ήξερα καλά. Πολλές φορές οι απόψεις μας ήταν διαφορετικές. Πάντοτε όμως με δημοκρατία και δικαιοσύνη επικαρατούσε η πλειοψηφία. Είμαι λοιπόν πάρα πολύ περήφανος, γιατί αυτή η ενασχολησή μου ήταν εκτός από εποικοδομητική και ουσιώδης. Κατάφερε να γίνει συναισθηματική. Αισθάνομαι ότι πήρα περισσότερα ως άτομο από το σύλλογο παρά έδωσα. 1 4 O Aηλιάς της Αμυγδαλιάς
Σπανακόπιτα Υλικά: 1 ½ κιλό σπανάκι, 2-3 κρεμμύδια ξηρά, 2-3 πράσα, άνηθο, 200γ τυρί, 2 αυγά. Αλάτι, πιπέρι, δυόσμο, βούτυρο, λάδι, 6 φύλλα. Εκτέλεση: Καθαρίζουμε και πλένουμε όλα τα λαχανικά, τα κόβουμε σε μικρά κομμάτια και τα βάζουμε σε ένα τρυπητό. Ψιλοκόβουμε τα κρεμμύδια και τα πράσα, τα καβουρδίζουμε σε λίγο λάδι να μαραθούν λιγάκι και τα βγάζουμε από τη φωτιά. Αλατίζουμε το σπανάκι και τον άνηθο, τα τρίβουμε να πάρουν μυρωδιά, τα ρίχνουμε στην κατσαρόλα με το κρεμμύδι και μαζί με αυτά το τυρί σε κομμάτια, το αυγό, αλάτι, πιπέρι και ανακατεύουμε. Ραντίζουμε το ταψί με βούτυρο, στρώνουμε ένα φύλλο και το βουτυρώνουμε, μετά άλλα δύο βουτυρωμένα και αυτά, ρίχνουμε τη μισή γέμιση, τη σκεπάζουμε με ένα φύλλο βουτυρωμένο, ρίχνουμε την υπόλοιπη γέμιση και κλίνουμε με δύο φύλα πάνω βουτυρωμένα και αυτά, περιποιούμαστε τα φύλα που προεξέχουν, χαρακώνουμε σε κομμάτια της αρεσκείας μας και την ψήνουμε στους 180 για 1 ώρα. O Aηλιάς της Αμυγδαλιάς 1 5
Ρεμβάζοντας απ το... «μπαλκόνι» Για να δείξεις ότι η φύση δεν είναι μια τυχαία συνένωση ατόμων, επιβάλλεται να δώσεις στον άνθρωπο τη δικαιωματική θέση στη σκηνή του σύμπαντος. 1 6 O Aηλιάς της Αμυγδαλιάς Γράφει η Δέσποινα Σκόνδρα Οι νέοι του Αη Λια, αφουγκράστηκαν την υποβάθμιση της αρχαϊκής αλήθειας και ως γηγενείς παράγοντες της φύσης χρησιμοποίησαν τα υλικά της λειτουργίας της για να μυήσουν τους επόμενους στα «αγαθά κόποις κτώνται» Η πέτρα, αναζήτησε την προσοχή τους και διεκδίκησε από τους ίδιους την ενθρόνισή της στη συντροφικότητα για τα έθιμά τους. Κι αυτοί, με γνώση και σύνεση της έδωσαν σχήμα και μορφή, αντικριστά με τον Αράκυνθο. Στέκι, καλοδουλεμένο και με μεράκι το πέτρινο κτίσμα, όπου ο λόγος θα εκφράζει τις προσδοκίες τους παρέα με το δημοτικό τραγούδι που θα υμνεί την ιστορία των προγόνων τους, η νέα γενιά του Αη Λια έστησε γέφυρα πολιτισμού ανάμεσα στα χρώματα της φύσης και τις μυρωδιές των ελαιώνων για να ανταμώσουν την αλμύρα και τη γαλήνη της λιμνοθάλασσας και να ξανασάνουν, όνειρα και αναμνήσεις στο αγνάντεμα του Αιτωλικού. Σ αυτή την ειδυλλιακή λωρίδα γης των αγίων Ασωμάτων οι νέοι του πολιτιστικού δίνουν το στίγμα τους κάθε χρόνο αποφασιστικά, αποδεικνύοντας με την εμφανή δραστηριότητά τους ότι: το καθισιό κρατάει σε χαμηλά επίπεδα τον μεταβολισμό της ενέργειας. Το μέλλον για τους Αη Λιώτες του πολιτιστικού, βγαίνει μέσα από τη συνεχή ροή του παρόντος και το παρόν, με τη σειρά του αναδύεται από το παρελθόν. Βλέπουν, ακούνε κι ερευνούν, μεταβιβάζοντας έτσι τη ζωτική τους ενέργεια σε οτιδήποτε αγγίζουν. Είμαι σίγουρη ότι οι πολιτιστικές τους ανησυχίες, θα δώσουν πολύ γρήγορα την ποιοτική αλλαγή των προσδοκιών τους στο «μπαλκόνι της Αιτωλοακαρνανίας»