Γυμνάσιο Προφήτη Ηλία Σχολικό Έτος 2015-2016 Τάξη Γ Project Β τριμήνου: ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΓΙΟΥ ΣΥΛΛΑ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΟΥ
Μονή Αστράτηγος. Ανάμεσα στην Καρκαδιώτισα και το Ρουκάνι, σε ένα τοπίο εξαιρετικής ομορφιάς, βρίσκονται τα ερείπια της μονής του Μιχαήλ Αρχαγγέλου, που ονομάζεται Αστράτηγος. Είναι μετόχι της μονής Επανωσήφη. Πρόκειται για ένα σημαντικό μοναστηριακό σύνολο, από το οποίο σώζεται σήμερα το καθολικό της μονής και κάποια κτίσματα γύρω από την εσωτερική αυλή του μοναστηριού. Έξω από τον περίβολο βρίσκεται το "καβούσι" (κτισμένη πηγή), όπου και σήμερα αναβλύζει νερό. Το μοναστήρι κτίστηκε πιθανότατα κατά τη Β' Βυζαντινή περίοδο, όπως μαρτυράει και ο καταγράφος με τοιχογραφίες(15ου αιώνα). Ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου, ναός σταυρεπίστεγος, που σώζεται σε αρκετά καλή κατάσταση. Στη Μονή Επανωσήφη σώζονται και κειμήλια και έγγραφα της μονής. Το 2004 η εκκλησία συντηρήθηκε από την αρχαιολογική υπηρεσία. Όμως, ο χώρος έχει ανάγκη να προστατευτεί, να καθαριστεί και να ερευνηθεί επιστημονικά, αξίζει να αξιοποιηθεί σαν συνεδριακό κέντρο, αφού συντηρηθεί και αναστηλωθεί, κάτι που αποτελεί πρόθεση της μονής Επανωσήφη στην οποία ανήκει το μοναστήρι. Ο χώρος της μονής πλαισιώνεται με αιωνόβιους δρυς.
Δημοτικό σχολείο, στον Άγιο Σύλλα, λειτούργησε για πρώτη φορά το 1916. Ένα μικρό απλό κτήριο, μιας αίθουσας, στο κέντρο του χωριού. Στη θέση Τζαμί μεταφέρθηκε και λειτούργησε έως και το 1954. Ένα κτήριο ακόμη πιο μικρό από το προηγούμενο που με μεγάλη δυσκολία χωρούσε μαθητές και δασκάλους. Το σημερινό κτήριο του σχολείου με τη σημερινή του μορφή κτίστηκε και λειτούργησε για πρώτη φορά το 1954. Είναι χτισμένο στη μέση περίπου μιας έκτασης 12.000 τ.μ. στο ψηλότερο και ομορφότερο σημείο του χωριού, πάνω στην κορφή του λόφου και κάτω από την ψηλότερη κορυφή του Γιούχτα από όπου μπορεί να αγναντεύει όλη τη γη μέχρι τις κορφές του Ψηλορείτη. Είναι ένα κτήριο 240 τ.μ. κτισμένο με πέτρες της περιοχής από ντόπιους τεχνίτες. Έχει τέσσερις αίθουσες διδασκαλίας, μία αίθουσα Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, ένα γραφείο για τους δασκάλους και μια αποθήκη. Ο χώρος που χρησιμοποιείται από τους μαθητές σαν αυλή είναι 2.000 τ.μ.. Από το 1954 και μετά το σχολείο λειτούργησε ως τριθέσιο με μια μικρή παρένθεση από το 1994 ως το 1997 που λειτούργησε ως διθέσιο. Σήμερα υπηρετούν σε αυτό τέσσερις δάσκαλοι. Πληροφορίες: Χριστίνα Φρυσουλάκη
Γιαμπάμπα. Παρέα στην ταβέρνα του ''Γιαμπάμπα''. Φωτογραφία του 1929. Κανλί Καστέλι.
Η ταβέρνα «Γιαμπάμπα» σύμφωνα με την μαρτυρία του κυρίου Θωμά Μπολάκη, πρέπει να χτίστηκε το 1918-1923. Εκείνα τα χρόνια το χωριό ήταν σε δύσκολη οικονομική κατάσταση κι ο «Γιαμπάμπας», ήταν ο πιο οικονομικός γι αυτό και τον προτιμούσαν περισσότεροι άνθρωποι. Η ταβέρνα του «Γιαμπάμπα», ήταν υπό την επιτήρηση των Τούρκων. Άλλη μια πληροφορία που μας δόθηκε, ήταν ότι δεν είχε συγγενείς. (Σήμερα, στο χωριό υπάρχει μια οικογένεια με το παρανόμι «Γιαμπάμπα».) Πληροφορίες: Μπικάκη Εμμανουέλα
Η έκδοση πραγματοποιήθηκε με αφορμή των 100 χρόνων από την Κρητική επανάσταση (1827) όπου το Κανλί Καστέλι πρόσφερε βοήθεια στον μακροχρόνιο και δίκαιο αγώνα της Κρήτης για την ελευθερία. Στο Κανλί Καστέλι και στην γύρω περιοχή σημαδεύτηκε η ιστορία της Κρήτης με ανεξίτηλα ίχνη προβάλλοντας μερικές από τις πατριωτικές πράξεις της νεότερης ιστορίας μας. Άνθρωποι που ξαφνικά γιγαντώνουν το ανάστημα τους, πάλευαν με νύχια και με δόντια σε έναν αγώνα και ξεπερνούν κάθε έννοια λογικής δαμάζοντας την βάρβαρη υπεροχή των τούρκων κατακτητών. Στη γιγαντομαχία της 14 ης Ιουνίου του 1897 κάθε κανστελιανός άνδρας ή κανστελιανή γυναίκα ή παιδί θεριεύει ξαφνικά με την δύναμη του. Αποδείξαμε με αυτή την υπεράνθρωπη νίκη. Η Ευρώπη είχε στρέψει το βλέμμα της στην Κρήτη. Σήμερα οι αξίες μοιάζουν να έχουν ξεφτίσει ή να μένουν άψυχες σε κάποιο βιβλίο. Όμως έχει μεγάλη σημασία να αισθανθούμε το μεγαλείο εκείνης της ιστορίας που γράφτηκε σε αυτά τα υψώματα γύρω μας. Σημαντική η απόφαση του Δήμου Τεμένους να καταγράψει για πρώτη φόρα τα συμβάν, μαρτυρίες που αφορούν τη συμμετοχή των κατοίκων της περιοχής του Δήμου Τεμένους στον ξεσηκωμό του 1897. Η προσπάθεια μας αυτή ευχόμαστε να γίνει αφετηρία να ζωντανέψουν οι μνήμες που έχουν κάτι να πουν στα νέα παιδία σήμερα και να γίνου καινούριοι ορίζοντες στην περιοχή. ΙΟΥΝΙΟΣ 1997 ΑΠΟ ΤΟΝ Κ.ΝΙΚΟ ΓΙΓΟΥΡΤΑΚΗ ΟΜΑΔΑ: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΒΟΛΙΤΑΚΗ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΙΓΟΥΡΤΑΚΗΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΧΑΙΡΕΤΗ, ΑΘΗΝΑ ΚΟΛΥΒΑΚΗ
10 Μάη 1896-13 Νοέμβρη 1978 1913, 17 ετών, Η.Π.Α. 1952, επιστροφή στην Κρήτη. ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΝΕΓΕΡΣΕΩΣ: Μιχαήλ Μπολάκης, πρόεδρος Πατήρ Θεόκλητος, ταμίας Καλλιοντζάκης Στυλιανός Μαρτιμιανάκης Εμμανουήλ Δακανάλης Νικόλαος
ΙΟΥΝΙΟΣ 1953-ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ 1953 ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΜΕ ΕΠΙΠΛΑ 150 θρανία 1964 ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΧΤΙΣΙΜΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Ημερήσιο Γυμνάσιο Προφήτη Ηλία Άδεια ιδρύσεως ιδιωτικού ημερησίου Γυμνασίου εις την κοινότητα Προφήτου Ηλιού (13-10-66/αριθμ.367 Τεύχος Γ' ΦΕΚ). Σχολικό έτος: 1966-1967