ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας Τμήμα Λογιστικής. Θέμα πτυχιακής εργασίας:

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας Τμήμα Λογιστικής Θέμα πτυχιακής εργασίας: Διάκριση εργολάβου-υπεργολάβου αναφορά στους πρόσφατους νόμους Υποβληθείσα στην καθηγήτρια κ. Πόπη Καλαμπούκα από τις σπουδάστριες: ΜΑΤΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑ ΔΕΔΟΥΣΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΚΑΒΑΛΑ 2008

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 4-5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1.1 Η νομική μορφή των συμβάσεων βιομηχανικής υπεργολαβίας 6-7 1.2 Έννοια σύμβαση έργου 8 1.3 Εφαρμογή γενικών διατάξεων 8 1.4 Φύση σύμβασης 8-9 1.5 Τύπος σύμβασης 9 1.6 Έννοια έργου 9-10 1.7 Αμοιβή 10 1.8 Τρόπος καθορισμού αμοιβής 11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ 2.1Υποχρεώσεις εργολάβου 12-13 2.2Υποχρεώσεις εργοδότη 14-15 2.3Μορφές εργολαβίας 15-16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ 3.1Υποκατάσταση άλλου (υπεργολαβία) 17-18 3.2Υποχρεώσεις του εργολάβου 18-19 3.3Δικαιώματα του εργοδότη 20 3.4Υπαναχώρηση εργοδότη 20-21 3.5Υπερημερία εργολάβου 21 3.6Διόρθωση ελαττωμάτων 21 1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Ευθύνη των μερών και ρήτρες απαλλαγής τους 22-27 4.1Ουσιώδη ελαττώματα του έργου 28 4.2Ελλείψεις από υπαιτιότητα 28 4.2.1 Δικαιώματα και προϋποθέσεις 28 4.3Ελλείψεις από υπαιτιότητα 29 4.4Έγκριση του έργου 29-30 4.5Ποιος φέρει τον κίνδυνο του έργου 30-32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ 5.ΛΟΓΟΙ ΛΥΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΡΓΟΛΑΒΙΑΣ 5.1Δικαιώματα του εργοδότη για καταγγελία 33-34 5.2Θάνατος του εργολάβου 34-35 5.3Πτωχευση εργολάβου 35 5.4Εκπτωση αμοιβής εργολάβων 35 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ 6.1Εργοληπτικές επιχειρήσεις 36-39 6.2Μητρωο εργοληπτικών επιχειρήσεων και επανάκριση εργοληπτικών επιχειρήσεων 39-42 6.3 Οι τάξεις του Μ.Ε.Ε.Π. 42-44 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ 7.1Διαδικασία κατάθεσης και εξέτασης προσφορών 45-49 7.2Η ανάδειξη αναδόχου εκτέλεσης των έργων 49 7.3Έγκριση του αποτελέσματος της δημοπρασίας 49-50 2

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ 8.1Υπεργολαβία και κατασκευαστική κοινοπραξία 52-54 8.2Σύμβαση κατασκευής του έργου 54-56 8.3Διοικηση του έργου επίβλεψης 57-58 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ 9.1Γενικες υποχρεώσεις του αναδόχου 59-61 9.2Υποχρεώσεις μελών αναδόχου κοινοπραξίας 61-64 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ: 10.1ΕπΑν930/2003 Στ Τμ (.Σύμβαση.του έργου.) 65-66 10.2ΕπΑν124/2004Στ Τμ (.Δυνατότητα.εκτελέσεως ) 67-68 10.3Σ.τ.Ε.527/2004 Στ Τμ (.Μετά την ανταλλάγματος ) 69-70 10.4Σ.τ.Ε.551/2004 Στ Τμ(.Δημόσια έργα 24ωρών.) 70-72 10.5Πεντ.Εφ.Αθ 5096/2003(.Αμοιβή έργων οδού.) 73-74 10.6Αριθ.6716/2003 Μον.(Ασφ.μ.) (Διακήρυξη έργου) 75-82 10.7Αριθ.320/2003 Τμ. Στ (Ανθρωποκτονία-αμέλεια-δημόσια έργα) 82-87 10.8ΜονΠρΚατερ 1538/2004 (Σύμβαση σχετικό όρο) 87-91 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 92-93 3

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύμφωνα με την σύμβαση εργολαβίας ο ένας από τους δύο συμβαλλομένους (ο εργολάβος) υποχρεούται να εκτελέσει έργο, ο άλλος (εργοδότης) να καταβάλλει την συμφωνημένη αμοιβή. Ο εργολάβος αναλαμβάνει όλες τις δαπάνες από την έκδοση της άδειας οικοδομήσεως και της αγοράς των υλικών μέχρι την πληρωμή των εργατικών και όλων των φόρων. Εάν ο εργολάβος δεν κάνει εγκαίρως την έναρξη της εκτέλεσης του έργου ή την επιβραδύνει ο εργοδότης μπορεί να υπαναχωρήσει από την σύμβαση. Εάν ο εργολάβος δεν εγγυήθηκε την ακρίβεια του προϋπολογισμού ο εργοδότης σε περίπτωση που υπερεκτιμήθηκαν οι εργασίες που είχαν εκτιμηθεί αρχικά διαφορετικά μπορεί να υπαναχωρήσει από την σύμβαση παρέχοντας την μέχρι τότε αμοιβή. Τον κίνδυνο του έργου φέρει μέχρι την παράδοση αυτού ο εργολάβος ενώ τον κίνδυνο των υλικών φέρει απεριορίστως ο εργοδότης από απόψεως χρόνου. Ανάλογα με τα λάθη του εργολάβου εάν φυσικά έχει αναφερθεί στη σύμβαση ο εργοδότης έχει κάθε δικαίωμα να ζητήσει την διόρθωση του. Ο εργολάβος απαλλάσσεται από κάθε ευθύνη μετά την έγκριση του έργου, οι αξιώσεις του εργοδότη για ελλείψεις παραγράφονται μετά από δέκα έτη. Μια τέτοια εργολαβική σύμβαση μπορεί να λυθεί με τον α)θάνατο του εργολάβου, β)με καταγγελία καταγγελία εκ μέρους του εργοδότη, γ)με πτώχευση του εργολάβου κλπ. Ανάλογη νομοθεσία αλλά με περισσότερες 4

ευθύνες και περισσότερο έλεγχο λειτουργούν και οι εργοληπτικές επιχειρήσεις δημοσίων έργων. Σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 2166/93 ορίζεται ότι οι κοινοπραξίες και οι λοιπές επιχειρήσεις, οποιασδήποτε μορφής, κατασκευής δημόσιων τεχνικών έργων, εντάσσονται στην τρίτη κατηγορία βιβλίων του Κ.Β.Σ., εφόσον ο προϋπολογισμός του έργου που αναλαμβάνουν, ξεπερνά το όριο εσόδων της τήρησης βιβλίων τρίτης κατηγορίας, πρέπει να τονιστεί ότι η υποχρέωση αυτή, της τήρησης βιβλίων τρίτης κατηγορίας, καταλαμβάνει όλες τις επιχειρήσεις κατασκευής δημόσιων τεχνικών έργων, δηλαδή προσωπικές εταιρίες και κοινοπραξίες. Ως δημόσια τεχνικά έργα λαμβάνονται υπόψη όπως αυτά καθορίζονται στη φορολογία εισοδήματος, με βάση τις διατάξεις του άρθρου 34 του Ν. 2238/94, δηλαδή τα τεχνικά έργα του δημοσίου, των δήμων και κοινοτήτων, των δημοσίων επιχειρήσεων ή εκμεταλλεύσεων, των οργανισμών ή επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου εν γένει. 1 1 Κων/νος Α. Βαβούσκος Εγχειρίδιο Αστικού Δικαίου ΕΚΔ.ΣΑΚΚΟΥΛΑ Αθήνα Θες/νικη 1995 Σελ.209-211 - Οικονομικό περιοδικό ACCOUNT τεύχος 2008 Αύγουστος Σελ.22 5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1.1 H νομική μορφή των συμβάσεων βιομηχανικής υπεργολαβίας Στο πλαίσιο της βιομηχανικής υπεργολαβίας μια επιχείρηση, ο «εργολάβος» ή «κυρίως κατασκευαστής», προμηθεύεται από μία άλλη επιχείρηση, τον «υπεργολάβο» αγαθά ή υπηρεσίες, τις οποίες χρειάζεται για τους δικούς της ε- μπορικούς σκοπούς, ενσωματώνοντας συχνά, αν και όχι πάντοτε, τα αγαθά ή τις υπηρεσίες αυτές σε κάποιο ευρύτερο σύνολο. Το επίπεδο τεχνικής ικανότητας που θα πρέπει να διαθέτει ο υπεργολάβος σημαίνει ότι η σχέση του με τον εργολάβο - κυρίως κατασκευαστή - δεν περιορίζεται απλώς σε μία σχέση πωλητή - αγοραστή, αλλά λαμβάνει τη μορφή συμμετοχής σε μία κοινή δραστηριότητα στα πλαίσια της συνεργασίας τους, όπως π.χ. στην ανάθεση κατασκευής κάποιου οικοδομικού ή τεχνικού έργου, στην κατασκευή κάποιου προϊόντος - αγαθού, στη διενέργεια μιας μελέτης κ.λπ. Η βιομηχανική υπεργολαβία συνάπτεται μεταξύ εμπόρων που ασκούν κατά σύνηθες επάγγελμα εμπορικές πράξεις. Στην ελληνική νομοθεσία, όμως, δεν υπάρχει ειδική πρόβλεψη για τη βιομηχανική υπεργολαβία. Γι' αυτό, εφαρμόζονται όπως και για την εργολαβία, οι διατάξεις του ΑΚ για τη σύμβαση έργου ακόμη και όταν η εργολαβία αποτελεί εμπορική πράξη, εφόσον βέβαια 6

δεν υπάρχουν αντίθετες ειδικές διατάξεις. 2 Έτσι, μπορεί να θεωρηθεί ως υπεργολαβία και η μίσθωση έργου η οποία είναι καταρχήν σύμβαση του αστικού δικαίου, φέρει όμως το χαρακτήρα της εμπορικότητας με όλες τις, έννομες συνέπειες που συνεπάγεται αυτό, όταν το αντικείμενο των εργασιών της φέρει το χαρακτήρα της εμπορικής πράξεως. Επίσης, η υπεργολαβία έχει εμπορικό χαρακτήρα όταν καταρτίζεται από πρόσωπο που φέρει την ιδιότητα του εμπόρου και ενεργεί πράξεις ομοειδείς προς το έργο που εκτελείται. Γενικά, όμως, η εργολαβία είναι σύμβαση ενοχική, υποσχετική, άτυπη, αμφοτεροβαρής και διαρκής ενώ ο εργολάβος δεν θεωρείται προ-στηθείς του εργοδότη εκτός εάν ο εργοδότης, έχει τη διεύθυνση και την επίβλεψη του έργου. 3 Τέλος αναφορικά με τον έγγραφο τύπο της "συμβάσεως, στην Ελλάδα, δεν υπάρχουν τυποποιημένα έντυπα συμβάσεων υπεργολαβίας, που να έχουν συμφωνηθεί από κάποια ε- παγγελματική οργάνωση ή από κάποια εμπορική ένωση. Αντίθετα, τα συμβαλλόμενα μέρη είναι ελεύθερα να συντάξουν, να διαμορφώσουν και να καταρτίσουν το τελικό κείμενο της συμβάσεως υπεργολαβίας σύμφωνα με την ελεύθερη βούληση τους. Παρ' όλα αυτά, δεν αποκλείεται κάποιες μεγάλες κατασκευαστικές εταιρίες να χρησιμοποιούν για παρόμοιες συμβάσεις έντυπα στα οποία έχουν προδιατυπωθεί οι όροι. 2 Βλ. Γεωργιάδη-Σταθόπουλου Ερμηνεία κατά άρθρο,ακ,αρθ.681-702 3 Βλ.Ι.Σπυριδάκη, Ειδικό Ενοχικό Δίκαιο, εκδ.αντ.σάκουλα,αθήνα,1993,σ.126 Νομικό Περιοδικό Συνήγορος, τεύχος 2002 Σελ.122 7

1.2 Έννοια σύμβασης έργου: Με τη σύμβαση έργου ο εργολάβος έχει υποχρέωση να εκτελέσει το έργο και ο εργοδότης να καταβάλει τη συμφωνημένη αμοιβή. 4 Με εξαίρεση την ΑΚ 702, οι διατάξεις των αρθρ 681-701 ΑΚ έχουν ενδοτικό χαρακτήρα και ισχυρή είναι αντίθετη συμφωνία εφόσον δε προσκρούει σε άλλη διάταξη δημόσιας τάξης. 1.3 Εφαρμογή γενικών διατάξεων: Εφαρμόζονται οι διατάξεις που ρυθμίζουν: Την υποχρέωση για παροχή, την ευθύνη από πταίσμα, το δικαίωμα επίσχεσης, την ανώμαλη εξέλιξη της ενοχής, τις αμφοτεροβαρείς συμβάσεις, την απρόοπτη μεταβολή των συνθηκών, τη συμβατική υπαναχώρηση και τέλος την ποινική ρήτρα. Επίσης εφαρμόζονται και οι διατάξεις περί αδικοπραξιών για ζημίες που προξενήθηκαν σε τρίτους. 1.4 Φύση σύμβασης: Είναι σύμβαση ενοχική, αμφοτεροβαρής, ανταλλακτική. Κύριο χαρακτηριστικό της είναι η επίτευξη ενός αποτελέσματος. Μπορεί να είναι και εμπορική, όπως όταν κατά κύριο επάγγελμα αναλαμβάνει κάποιος, σε εκτέλεση συμβάσεων, την ανέγερση οικοδομών σε ξένο έδαφος με το σκοπό μεταπώλησης του, με κέρδος. Έγκυρη η σύμβαση για έργο αυθαίρετο (παράνομο) για την οποία εφαρμόζονται τα αρθρ 365, 362-364 ΑΚ. Αν όμως και 4 Βασίλειος Αντ. Βαθρακοκοίλης Αναλυτική Ερμηνεία Αστικού Κώδικα Α Τόμος Εκδ.οικ.Σάκκουλα Αθήνα 1989 Σελ.919-920 8

οι δύο συμβαλλόμενοι γνωρίζουν την απαγόρευση τότε είναι άκυρη. Οι συμβαλλόμενοι αποσκοπούν στο τελικό αποτέλεσμα της εργασίας.. Με την πραγματοποίηση του έργου λύνεται η σύμβαση αυτοδικαίως ΑΠ 410/59 ΝοΒ 8/5. Η περάτωση του έργου, αν δε συμφωνήθηκε ο χρόνος είναι ο εύλογος από τη φύση και τις περιστάσεις του έργου. 1.5 Τύπος Σύμβασης; Είναι άτυπη. Υπόκειται σε τύπο αν συνδέεται με άλλη σύμβαση για την οποία ο νόμος αξιώνει τύπο. Από το νόμο τύπος απαιτείται σε ορισμένες περιπτώσεις όπως η σύμβαση ανάμεσα στο θεατρικό επιχειρηματία και θεατρικό συγγραφέα (αρθρ 2 ν 988/43) ή στα δημόσια έργα (αρθρ 3 και 4 νδ 1266/72 και 3 ν 1418/28-2-84). 5 1.6 Έννοια έργου: Μπορεί να είναι υλικό ή άυλο, ορατό ή αόρατο, νόμιμο ή παράνομο, να συνδέεται με ενσώματο αντικείμενο άμεσα ή έμμεσα, να ενέχει επενέργεια στο ανθρώπινο σώμα, ν' αποτελεί αυτοτελές προϊόν της ανθρώπινης διανοίας. Πρέπει να έχει αγοραία αξία, αυτοτελή και ανεξάρτητη από την εργασία. Κάθε τελικό αποτέλεσμα της εργασίας και δραστηριότητας του εργολάβου, αδιαφόρως από τη φύση του, στην εκτέλεση του οποίου απέβλεψαν τα μέρη. Η παροχή του εργολάβου είναι 5 Βασίλειος Αντ. Βαθρακοκοίλης Αναλυτική Ερμηνεία Αστικού Κώδικα Α Τόμος Εκδ.οικ.Σάκκουλα Αθήνα 1989 Σελ.920 9

αδιαίρετη. 1.7 Αμοιβή: Αποτελεί ουσιώδες στοιχείο της μίσθωσης έργου το εργολαβικό αντάλλαγμα. 6 Μπορεί να είναι εκ των προτέρων καθορισμένη ή να μένει ακαθόριστη, οπότε θα γίνει με αντικειμενικά κριτήρια αλλιώς ορίζεται ρητώς από τη σύμβαση ή λογίζεται σιωπηρώς συμφωνημένη με την ΑΚ 682 1. Δεν έχει δικαίωμα αποζημίωσης ο εργολάβος από το γεγονός ότι συνάντησε υπέδαφος διάφορο από εκείνο που είχε προβλέψει. Και σε είδος μπορεί να συμφωνηθεί. Αν αφορά τη μεταβίβαση εμπράγματου δικαιώματος σε ακίνητο πρέπει να τηρηθεί ο συμβολαιογραφικός τύπος, αλλιώς είναι άκυρη η μεταβίβαση, ενώ η όλη σύμβαση όχι, εκτός αν συντρέχει θέμα εφαρμογής της. Πρέπει να είναι ορισμένη, αληθής και εύλογη. Σε αλλοδαπό νόμισμα, έγκυρη είναι αν θα πληρωθεί σε διαμένοντα στην αλλοδαπή. 6 ΑΠ191/67 ΝοΒ 15/899,ΑΠ 490/81 ΝοΒ 30/913, ΑΠ 729/74ΝοΒ 23/309 Άρθρο 682 ΑΚ Βασίλειος Αντ. Βαθρακοκοίλης Αναλυτική Ερμηνεία Αστικού Κώδικα Α Τόμος Εκδ.οικ.Σάκκουλα Αθήνα 1989 Σελ.921 10

1.8 Τρόπος καθορισμού αμοιβής; -Κατ' αποκοπήν όταν καθορίζεται εκ των προτέρων το ύψος σε ορισμένο πάγιο ποσό. -Με βάση προϋπολογισμό: Αναλογιστικός: Όταν καταβάλλονται στον εργολάβο όλα τα έξοδα του και προσθέτως εργολαβική αμοιβή. Χρονική: Όταν ο υπολογισμός του ύψους της γίνεται με βάση τη χρονική έκταση του αποτελέσματος. Με ποσοστά: Όταν συνίσταται σε μέρος του έργου που θα εκτελεστεί ή των κερδών ή των ακαθαρίστων εισπράξεων. 7 7 Άρθρο 288 ΑΚ Βασίλειος Αντ. Βαθρακοκοίλης Αναλυτική Ερμηνεία Αστικού Κώδικα Α Τόμος Εκδ.οικ.Σάκκουλα Αθήνα 1989 Σελ.922 11

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ 2.1 Υποχρεώσεις εργολάβου: Προσήκουσα εκτέλεση: Το περιεχόμενο της υποχρέωσης του εργολάβου, που είναι η προσήκουσα εκτέλεση του έργου, κρίνεται από τη σύμβαση όπως ερμηνεύεται με τους κανόνες της καλής πίστης και των συναλλακτικών αρχών. Πρέπει να εκτελέσει το έργο και αν απαιτούνται μεγαλύτερες προσπάθειες ή δαπάνες απ' αυτές που προβλέφτηκαν. 8 Δεν υποχρεώνεται να συμμορφώνεται με τις οδηγίες του εργοδότη και δε βρίσκεται σε σχέση πρόστησης με αυτόν. Έχει παρεπόμενη υποχρέωση διαφύλαξης από τον κίνδυνο κλοπής των κινητών πραγμάτων του εργοδότη που έχει στην κατοχή του. Η ανάληψη υποχρέωσης από εργολάβο καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών που βαρύνουν εργοδότη δε μεταθέτουν το βάρος στον εργολάβο. Πρόστηση: Αν ο εργολάβος διαφυλάξει για τον ίδιο τη διεύθυνση και επίβλεψη εκτέλεσης του έργου ως και το δικαίωμα παροχής οδηγιών, τότε ευθύνεται απέναντι στους τρίτους με την ΑΚ 922 για τα πταίσματα του εργολάβου στην εκτέλεση του έργου. Με παροχή δεσμευτικών για τον εργολάβο εντολών και οδηγιών. 9 Μεταβίβαση - Παράδοση έργου: Έχει υποχρέωση να κάνει κάθε ενέργεια για να περιέλθει το έργο στον εργοδότη 8 ΑΠ 1310/84 Δνη 26/405 ΑΚ922 9 ΑΠ 102/83 ΝοΒ 31/1537ΑΚ 686 Βασίλειος Αντ. Βαθρακοκοίλης Αναλυτική Ερμηνεία Αστικού Κώδικα Α Τόμος Εκδ.οικ.Σάκκουλα 12

με τα σχετικά δικαιώματα επί του έργου. Να παραδόσει το έργο χωρίς ελαττώματα και να έχει τις συμφωνημένες ιδιότητες. Αν δεν παραδοθεί το έργο μέσα στο χρόνο που συμφωνήθηκε, ο εργολάβος γίνεται υπερήμερος (341 ΑΚ) και υποχρεώνεται σε αποζημίωση του εργοδότη (343 ΑΚ). Αγώγιμη αξίωση; έχει ο εργοδότης κατά του εργολάβου για την εκτέλεση του έργου. Αν ο εργοδότης είναι υπερήμερος έχει δικαίωμα απέναντι στον εργοδότη, όχι όμως και αξίωση διαφυγόντος κέρδους. Πλημμελής εκπλήρωση του έργου: Με την υπαναχώρηση από την σύμβαση του εργοδότη, προκύπτει το δικαίωμα αποκατάστασης ζημιών από τον εργολάβο. Υπερημερία: Για την κατασκευή του έργου ο εργολάβος έχει την ιδιότητα οφειλέτη. Γίνεται υπερήμερος οφειλέτης από την καθυστέρηση παράδοσης του έργου και αν προηγήθηκε υπαναχώρηση του εργοδότη με την ΑΚ 686. Χαρτόσημο: Τα τέλη χαρτοσήμου των τιμολογίων (τώρα ΦΠΑ) εργολάβου βαρύνουν και τα δύο μέρη (κατ' αναλογία 527 ΑΚ). Αθήνα 1989 Σελ.923-926 13

2.2 Υποχρεώσεις εργοδότη: Η εξόφληση της αμοιβής, για την οποία, αν είναι χρηματική, δε χωρεί απαλλαγή από ανώτερη βία. Η υποχρέωση για καταβολή της αμοιβής γεννιέται με την πραγματική παραλαβή του έργου, η οποία δεν έχει την έννοια της έγκρισης αλλιώς, ότι από την παραλαβή γεννιέται η αξίωση του εργολάβου όταν συνδυάζεται με έγκριση. Παραλαβή και έγκριση έργου: Δεν υπάρχει τέτοια υποχρέωση. 10 Η αθέτηση της υποχρέωσης καταβολής της αμοιβής κατά την περάτωση του έργου καθιστά τον εργοδότη υπερήμερο του δικαιώματος του εργολάβου. Υποχρέωση υπάρχει όταν υπάρχει ειδική συμφωνία ή η υποχρέωση προκύπτει από την καλή πίστη. Το χαρτόσημο: της σύμβασης που βαρύνει και τον εργοδότη και τον εργολάβο. Σύμπραξη εργοδότη: Δεν υπάρχει υποχρέωση για σύμπραξη του εργοδότη και αν ακόμη είναι αναγκαίο από τη φύση του. Υπερημερία δανειστή: Σε υπερημερία δανειστή μπορεί να περιέλθει ο εργοδότης αν: α)δε συμπράξει με τον εργολάβο, β)αν δε θέτει στη διάθεση του εργολάβου το ακίνητο για την εκτέλεση του έργου, χωρίς να απαιτείται υπαιτιότητα του, 10 Διαμαντάκος,Αρμ13/672 ΝοΒ 7/925,Δελληγιάννης οπ,αρ94/99. 15/491 Βασίλειος Αντ. Βαθρακοκοίλης Αναλυτική Ερμηνεία Αστικού Κώδικα Α Τόμος Εκδ.οικ.Σάκκουλα Αθήνα 1989 Σελ.926 14

γ)αν δεν προβαίνει σε πράξη ή σύμπραξη για την εκτέλεση του έργου, δ) αν δεν προβαίνει στην παροχή του εδάφους ή των υλικών, των σχεδίων, των μελετών που είναι αναγκαία για την εκτέλεση του έργου. Η μη σύμπραξη του εργοδότη μπορεί να θεωρηθεί ως καταγγελία της σύμβασης οπότε υποχρεώνεται σε καταβολή της αμοιβής της. Αν με συμφωνία έχει αναλάβει υποχρέωση για σύμπραξη τότε η παράβαση καθιστά υπερήμερο τον εργοδότη. 2.3 Μορφές εργολαβίας; Δημόσια έργα; 11 Στρατιωτικά έργα και έργα που εκτελούνται από τα Νομαρχιακά Ταμεία. Δημοτικά έργα: Μετά τη 15 Ιουλίου 1980 το ΠΔ 28/1980 για την επίλυση των διαφορών μετά την 24-7-1980 (αρθρ 199 ν 1065/80 «περί κυρώσεως του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα). Μετά ισχύει ο 1416/84 και το ΠΔ 76/85 «περί κωδικοποιήσεως σε ενιαίο κείμενο των διατάξεων Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα». Άλλα έργα: Όπως έργα ΔΕΗ, δημόσια έργα, έργα Ο.Σ.Ε., Έργα Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, Διεθνείς 11 Βλ.Ζιάννη, Δημόσια έργα,1984,αφουξενίδη,ταδημόσια έργα,χριστοφιλόπουλο Νομοθεσία Δημ.Έργων κλπ,1980,ζεάκη, Νομοθεσία Δημ,Έργων και εργοληπτών,1980-κώδικας νομικής βιβλιοθήκης Νομοθεσία ΙΙ Δημοσιών Έργων και Προμηθειών σελ. 27 Νομική βιβλιοθήκη ΑΘΗΝΑ 1999 Βασίλειος Αντ. Βαθρακοκοίλης Αναλυτική Ερμηνεία Αστικού Κώδικα Α Τόμος Εκδ.οικ.Σάκκουλα Αθήνα 1989 Σελ.927 15

σιδηροδρομικές μεταφορές κ.α. 16

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ 3.1 Υποκατάσταση άλλου: Σύμφωνα με το άρθρο 684 του αστικού κώδικα ο εργολάβος δεν έχει δικαίωμα να υποκαταστήσει άλλον στην εκτέλεση του έργου, εκτός αν προκύπτει το αντίθετο από τη σύμβαση ή από τη φύση του έργου. Η διάταξη, η οποία, όπως από την λεκτική διατύπωση της προκύπτει, αποτελεί κανόνα ενδοτικού δικαίου, παρέχει στον εργολάβο δικαίωμα υποκατάστασης ενός ή περισσότερων προσώπων, για το όλο ή μέρος του έργου και σ' όλη τη διάρκεια εκτέλεσης του, εφόσον προκύπτει αυτό από τη σύμβαση ή με μεταγενέστερη τροποποίηση της αρχικής, ρητώς ή σιωπηρώς. Η υποκατάσταση δε δημιουργεί νομικό σύνδεσμο ανάμεσα στον εργοδότη και υποκατάστατο, ούτε καταλύει ή αλλοιώνει τον, από τη σύμβαση, δεσμό εργοδότη - εργολάβου και συνακόλουθα τις απ' αυτό συνέπειες και για τα δύο μέρη. Ο αποκλεισμός της υποκατάστασης δεν αφορά τους βοηθούς εκπλήρωσης, διότι η χρησιμοποίηση τους δεν αποτελεί εκπλήρωση παροχής από τρίτο. Η παράβαση της υποχρέωσης του εργολάβου παρέχει στο δανειστή δικαίωμα απόκρουσης της παροχής, χωρίς να γίνεται υπερήμερος, αφού η υποκατάσταση αποτελεί εκπλήρωση από τρίτο που είναι ανεπίτρεπτη στην προκείμενη περίπτωση, αν δε συντρέχουν οι προϋποθέσεις της διάταξης. Για την απόκρουση βεβαίως της παροχής θα ληφθούν υπόψη και οι κανόνες της 17

καλής πίστης ιδία σε σχέση με τη βλάβη ή όχι των συμφερόντων του εργοδότη. 12 Ο υπεργολάβος δεν έχει ευθεία αγωγή κατά του αρχικού εργοδότη για την καταβολή της αμοιβής του, εκτός αν εργάζεται σωματικά, οπότε δικαιούται ν' ασκήσει τα δικαιώματα της. Ο υπεργολάβος ευθύνεται απέναντι στον εργοδότη σύμφωνα με τις διατάξεις των αδικοπραξιών. 3.2 Υποχρεώσεις του εργολάβου: Σύμφωνα με το άρθρο 685 ο εργολάβος έχει την υποχρέωση να χρησιμοποιεί με επιμέλεια την ύλη που χορήγησε ο εργοδότης, να λογοδοτήσει σχετικά και να επιστρέψει στον εργοδότη το τυχόν υπόλοιπο της ύλης. Αν, κατά την εκτέλεση του έργου, η ύλη που χορήγησε ο εργοδότης ή το γήιτεδο που αυτός υπέδειξε παρουσιάσουν ελαττώματα ή αν προκύψει από άλλη αιτία κατάσταση από την οποία κινδυνεύει η έγκαιρη ή προσήκωσα,ο εργολάβος οφείλει να ειδοποιήσει σχετικά τον εργοδότη χωρίς υπαίτια καθυστέρηση αλλιώς ευθύνεται για τις επιζήμιες συνέπειες. Δύο υποχρεώσεις ορίζει η διάταξη για τον εργολάβο από τις οποίες η μία αναφέρεται στη διαχείριση της ύλης που χορηγεί ο εργοδότης για την κατασκευή του έργου και η άλλη στους κινδύνους που συνάπτονται με την έγκαιρη και προσήκωσα εκτέλεση του έργου. 12 Βασίλειος Αντ. Βαθρακοκοίλης Αναλυτική Ερμηνεία Αστικού Κώδικα Α Τόμος Εκδ.οικ.Σάκκουλα Αθήνα 1989 Σελ.938 18

Η ύλη περιλαμβάνει κάθε υλικό που χορηγεί ο εργοδότης και έχει σχέση με την εκτέλεση του έργου ενώ δεν καλύπτει τα υλικά που δεν σχετίζονται με το έργο. Ευθύνεται για κάθε πταίσμα όσον αφορά τη ύλη που χορήγησε σ αυτό για τον ανώτερο σκοπό άσχετα από την έλλειψη αμοιβής για την φύλαξη και συντήρηση της και από την ίδια την διάταξη προκύπτει η υποχρέωση του για λογοδοσία στον εργοδότη η αθέτηση της οποίας κρίνεται με τις ΑΚ303. Ο εργολάβος αν συμμορφωθεί μα τις οδηγίες του εργοδότη, τις οποίες πρέπει να αναμένει δεν έχει ευθύνη και δεν παραβλέπονται τα δικαιώματα του. Η παράλειψη της ειδοποίησης είναι δημιουργική ευθύνης του εργολάβου σε αποζημίωση του εργοδότη για την αποκατάσταση κάθε ζημίας που επήλθε σ αυτόν από την παράλειψη του πρώτου, χωρίς όμως να θίγεται η αξίωση του για την αμοιβή από την εκτέλεση του έργου. Η αθέτηση της υποχρέωσης του εργολάβου παρέχει στον εργοδότη ενοχική ή αξίωση από τις διατάξεις για την κυριότητα και νομή για αναζήτηση του υπόλοιπου τη ύλης και αποζημίωση. Η παράλειψη υποχρέωσης δεν καταλύει το δικαίωμα του εργολάβου να ζητήσει την συμφωνημένη αμοιβή του. Δεν υπάρχει υποχρέωση ειδοποίησης αν δεν είναι εμφανή τα ελλατώματα της ύλης και συνακόλουθα δεν μπορεί να αξιωθεί η από τον εργολάβο διάγνωση τους. Πρέπει η κατάσταση που δημιούργει τον κίνδυνο της μη έγκαιρης και προσήκουσας εκτέλεσης του έργου να μην είναι αποτέλεσμα παράλειψης του εργοδότη. Αν δεν ειδοποιήσει ο 19

εργολάβος ευθύνεται σε αποζημίωση για κάθε ζημία του εργοδότη. 3.3 Δικαιώματα του εργοδότη: Αν ο εργολάβος δεν αρχίσει εγκαίρως την εκτέλεση του έργου ή αν, χωρίς υπαιτιότητα του εργοδότη, επιβραδύνει την εκτέλεση στο σύνολο της ή εν μέρει με τρόπο που αντιβαίνει στη σύμβαση και καθιστά αδύνατη την έγκαιρη περάτωση του έργου, ο εργοδότης μπορεί να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση, χωρίς να περιμένει το χρόνο της παράδοσης του έργου. Όταν υπάρχει υπερημερία του εργολάβου, διατηρούνται ακέραια τα δικαιώματα που έχει ο εργοδότης εξαιτίας της. 3.4 Υπαναχώρηση εργοδότη: Παράβαση υποχρεώσεων εργολάβου: Δεν απαιτείται υπαιτιότητα του εργολάβου για την παράβαση των υποχρεώσεων του και τα τυχηρά γεγονότα και η ανώτερη βία βαρύνουν τον εργολάβο. Σε περίπτωση διακοπής των οικοδομικών εργασιών από την πολεοδομική αρχή για λόγους που δεν ανάγονται στο πρόσωπο του εργοδότη, με ποιες προϋποθέσεις δικαιούται ο εργοδότης να ζητήσει τη διαφορά της αμοιβής που καταβλήθηκε από εκείνη που δικαιούται ο εργολάβος. Η υπαιτιότητα του εργοδότη αποκλείει τις συνέπειες της διάταξης. 13 13 Αποστολίδης,παρ.156,Ζέπος 385,σημ,2,Κρδαράς οπ,αρ,12 Δημήτριος Σολδάτος Δημόσια Έργα Εκδ.Δημόπουλου Θες/νίκη 2005 Σελ. 269 20

3.5 Υπερημερία εργολάβου: Δεν απαιτείται να τάξει προθεσμία στον εργολάβο αν δείχνει πλήρη αδιαφορία για την εκπλήρωση της παροχής του. Άρση υπερημερίας: Η υπερημερία εργολάβου αίρεται με άφεση χρέους αν ο εργοδότης παραλάβει ανεπιφύλακτα το έργο και παραιτηθεί από κάθε αξίωση του και γίνει αποδεκτή από εργολάβο. Επιτρεπτή η διαφορετική ρύθμιση των συνεπειών υπερημερίας. 3.6 Διόρθωση ελαττωμάτων: Το δικαίωμα υπάρχει για τα επουσιώδη και ουσιώδη ελαττώματα και ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή όχι πταίσματος του εργολάβου. Η παρέλευση της εύλογης προθεσμίας και η απ' αυτή επέλευση της υπερημερίας του εργολάβου παρέχει δικαίωμα στον εργοδότη να κάνει ο ίδιος τη διόρθωση σε βάρος του εργολάβου με απόδοση λογαριασμού για τις δαπάνες που έγιναν. Η αξίωση διόρθωσης βρίσκεται σε διαζευκτική συρροή με τις αξιώσεις για μείωση αμοιβής και αναστροφή της σύμβασης και η αποζημίωση και η επιλογή της μίας είναι αμετάκλητη και αποκλείει την άσκηση άλλης από τις υπόλοιπες. Βασίλειος Αντ. Βαθρακοκοίλης Αναλυτική Ερμηνεία Αστικού Κώδικα Α Τόμος Εκδ.οικ.Σάκκουλα Αθήνα 1989 Σελ.940-941 21

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ 4.1 Ευθύνες των μερών και ρήτρες απαλλαγής τους: Αν η υπεργολαβία έχει τη νομική μορφή της "πώλησης, ο νόμος ορίζει ότι η συμφωνία που αποκλείει ή περιορίζει την ευθύνη του πωλητή είναι άκυρη, αν ο πωλητής αποσιώπησε με δόλο το ελάττωμα ή την έλλειψη της συμφωνημένης ιδιότητας. 14 Αντίθετα, αν η υπεργολαβία έχει τη νομική μορφή της σύμβασης έργου, επειδή η ρύθμιση της ευθύνης του υπεργολάβου για ελλείψεις του έργου έχει ενδοτικό χαρακτήρα, μπορούν τα μέρη ελεύθερα, με τη θέληση τους, να τροποποιούν τη διάταξη αυτή, ρυθμίζοντας εξαρχής την ευθύνη, είτε αυξάνοντας την είτε μειώνοντας την, είτε και συμφωνώντας την πλήρη απαλλαγή του υπεργολάβου από την ευθύνη του, υπό τους περιορισμούς των γενικών διατάξεων. 15 Συνεπώς, η συνομολόγηση απαλλακτικών ρητρών είναι καταρχήν, έγκυρη με την επιφύλαξη όσων γίνονται από τη νομολογία δεκτά για τους γενικούς όρους συναλλαγών. Γενικότερα, γίνεται δεκτό ότι οι απαλλακτικές ρήτρες πρέπει να ερμηνεύονται σε συνδυασμό με το περιεχόμενο ολόκληρης της σύμβασης, ότι πρέπει να αναζητείται η αληθής βούληση των μερών και επίσης να ερμηνεύονται σύμφωνα με τους κανόνες της καλής πίστης 14 Βλ,αρθ.538ΑΚ και Π.Φίλιού Ενοχικό Δίκαιο, Ειδικό Μέρος,β έκδοση,εκδ.αντ.σάκκουλα Αθήνα 1980,σ.91 15 Βλ.αρθ.332παρ.1ΑΚ,βλ.Δελληγιάννη-Κορνηλάκη,Ειδικό Ενοχικό δίκαιο εκδ.σάκκουλα, Θες/νικη,1992,σ.273-274 22

λαμβανομένων υπόψη και των συναλλακτικών ηθών. 16 Βέβαια, στο σημείο αυτό, πρέπει να αναφερθεί ότι η σπουδαιότερη περίπτωση απαλλαγής είναι εκείνη κατά την οποία δεν ευθύνεται ο κατασκευαστής για τη ζημία που προκάλεσε το προϊόν του, αν αποδείξει ότι το επίπεδο των επιστημονικών και τεχνικών γνώσεων κατά τη στιγμή που το προϊόν τέθηκε σε κυκλοφορία, δεν επέτρεπε να διαπιστωθεί το ελάττωμα. Ωστόσο, στην περίπτωση της πώλησης, ο πωλητής έχει υποχρέωση να πληροφορήσει τον αγοραστή για τα πραγματικά γεγονότα που στηρίζουν τις νομικές σχέσεις του αντικειμένου της πώλησης, καθώς και να του παραδώσει όσα έγγραφα είναι χρήσιμα για την απόδειξη των νομικών αυτών σχέσεων. 17 Αντίθετα, στην περίπτωση της σύμβασης έργου, ο υπεργολάβος είναι υποχρεωμένος να ενημερώνει τον κυρίως κατασκευαστή για ενδεχόμενους κινδύνους από την ακαταλληλότητα ή την ελαττωματικότητα της ύλης που του παρασχέθηκε και γενικά για την πορεία της εκτέλεσης του έργου. Στην περίπτωση που ο κυρίως κατασκευαστής δίνει οδηγίες στον υπεργολάβο, τότε πρέπει ο δεύτερος να αρνείται να συμμορφωθεί προς αυτές, αν μετά από έλεγχο τις κρίνει εσφαλμένες. 18 Αν δεν συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις του αυτές, ο υπεργολάβος θα ευθύνεται για την τυχόν καταστροφή ή τις ελλείψεις του έργου. 16 αρθ.173 ΑΚ και Α.Γεωργιάδη, Ενοχικό Δίκαιο,Γενικό Μέρος, βέκδοση,εκδ.σάκκουλα,θες/νικη,1993,σ.111επ. 17 αρθ.519ακ και Π.Φίλιου, Ενοχικό Δίκαιο, Ειδικό Μέρος,β έκδοση,εκδ.αντ.σάκκουλα Αθήνα 1980,σ.31 18 Αρθ.691,699ΑΚ και βλ.οπ.δελληγιάνηη-κορνηλάκη,σ.62 επ. 23

Τέλος, ο υπεργολάβος οφείλει να ειδοποιεί χωρίς υπαίτια καθυστέρηση, τον κυρίως κατασκευαστή αν κατά την εκτέλεση του έργου προέκυψαν ελαττώματα στην ύλη που δημιουργούν κινδύνους για την έγκαιρη και προσήκωσα εκτέλεση του έργου και επίσης να τον ειδοποιεί για την ενδεχόμενη ανάγκη υπέρβασης των τιμών του ενδεικτικού προϋπολογισμού του έργου. Η καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη επιβάλλουν ακόμη στον υ- περγολάβο την υποχρέωση σύνταξης λεπτομερούς απολογισμού των εργασιών που έγιναν και των δαπανών που απαιτήθηκαν. 19 Αναφορικά με την ευθύνη, αν πρόκειται για πώληση, ο πωλητής - υπεργολάβος ευθύνεται για τα νομικά ελαττώματα που υπάρχουν κατά τον χρόνο της πώλησης, εκτός αν ο αγοραστής τα γνώριζε. Βέβαια, στην περίπτωση που υπάρχει κατάσχεση ή ενέχυρο, ο πωλητής - υπεργολάβος ευθύνεται ακόμη κι αν ο αγοραστής - κυρίως κατασκευαστής - εργοδότης γνώριζε την ύ- παρξη των ελαττωμάτων. Επίσης, ο πωλητής ευθύνεται αν κατά το χρόνο που ο κίνδυνος μεταβαίνει στον αγοραστή, το πράγμα που πουλήθηκε έχει πραγματικά ελαττώματα τα οποία αναιρούν ή μειώνουν ουσιωδώς την αξία ή τη χρησιμότητα του και επίσης, αν το πράγμα δεν έχει τις συμφωνημένες ιδιότητες. Όσον αφορά, τέλος, τα κρυμμένα ελαττώματα, ο υπεργολάβος έχει ευθύνη η οποία είναι ανεξάρτητη από πταίσμα του, όπως συνάγεται από το άρθ. 692 ΑΚ, εφόσον ο εργοδότης - κατασκευαστής ανακαλύψει αργότερα, μετά την έγκριση του 19 Ι.Σ.Σπυριδάκη,Ενοχικό Δίκαιο Ειδικό Μέρος, εκδ.αντ.σάκκουλα,αθήνα1993,σ.136 24

πράγματος, ελαττώματα ή ελλείψεις που δεν μπορούσαν να διαγνωστούν με κανονική εξέταση. Ως κανονική εξέταση, όπως γίνεται δεκτό από τη θεωρία και τη νομολογία, θεωρείται εκείνη που γίνεται από ειδικό, δηλ. άνθρωπο που έχει ειδική γνώση για το συγκεκριμένο έργο. Αν επομένως, ο εργοδότης δεν έχει τέτοιες γνώσεις, οφείλει να προσλάβει, ανάλογα με τις περιστάσεις, ειδικό εμπειρογνώμονα κατά την παραλαβή του έργου ή του πράγματος. Αν δεν το κάνει αυτό, δεν μπορεί εκ των υστέρων να προβάλει ελαττώματα ή ελλείψεις του πράγματος, εφόσον ενέκρινε ήδη το έργο, 20 οπότε η ευθύνη του υπεργολάβου μετατρέπεται από συμβατική σε ευθύνη εκ του νόμου με βάση την ιδέα της εγγυοδοσίας. Αν όμως ο εργολάβος - κατασκευαστής ανακαλύψει επουσιώδη ελαττώματα, μπορεί να απαιτήσει είτε τη διόρθωση τους μέσα σε εύλογη προθεσμία, υπό την προϋπόθεση ότι η διόρθωση δεν απαιτεί δυσανάλογη δαπάνη, είτε ανάλογη μείωση της αμοιβής του υπεργολάβου. Αν αντίθετα, ανακαλύψει ουσιώδη ελαττώματα που καθιστούν το προϊόν άχρηστο ή αν λείπουν συμφωνημένες ιδιότητες, έχει δικαίωμα, ο κατασκευαστής, αντί για τα παραπάνω, να ζητήσει την αναστροφή της σύμβασης. Τέλος, αν οι ελλείψεις του έργου που ανακάλυψε, οφείλονται σε υπαιτιότητα του υπεργολάβου, ο εργοδότης - κατασκευαστής έχει δικαίωμα αντί για αναστροφή ή μείωση του τιμήματος να 20.Δελληγιάνηη-Κορνελάκη,σ.67 και Μ.Σταθόπουλου,Γενικό Ενοχικό Δίκαιο,εκδ.Αντ.Σάκκουλα Αθήνα,1997,σ.90επ 25

απαιτήσει αποζημίωση για μη εκτέλεση του έργου. 21 Ο καθορισμός, όμως, της ελαττωματικότητας ενός προϊόντος γίνεται όχι σε συνάρτηση με τη μη καταλληλότητα του προς χρήση, αλλά σε συνάρτηση με την έλλειψη της ασφάλειας που δικαιούται να αναμένει από αυτό το καταναλωτικό κοινό. Έτσι, ευθύνεται ο παραγωγός για τη ζημία που προκλήθηκε από το ελαττωματικό προϊόν του σε πρόσωπα και συνίσταται στην πρόκληση σωματικών βλαβών ή θανάτου. Στην ελληνική ρύθμιση, προστέθηκε και η κάλυψη ζημιών τρίτων προσώπων, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθ. 928-930 ΑΚ. Επίσης, ο παραγωγός ευθύνεται και για τη ζημία που προκλήθηκε από το ελαττωματικό προϊόν του σε περιουσιακά στοιχεία. Εκτός όμως από τα παραπάνω, ο εργοδότης - κατασκευαστής δικαιούται να ζητήσει την αποκατάσταση και των λεγόμενων «περαιτέρω ζημιών» δηλ. των ζημιών - πέρα από αυτές που οφείλονται ευθέως στην ελαττωματικότητα του έργου - οι οποίες αναφέρονται σε άλλα περιουσιακά στοιχεία του εργοδότη και αν και έμμεσα οφείλονται και αυτές αιτιωδώς στην ε- λαττωματικότητα του έργου, δεν συνδέονται εντούτοις άμεσα με τη μη εκπλήρωση της κύριας παροχής του υπεργολάβου αλλά έχουν αυτοτελή αιτία. Η αιτία αυτή μπορεί να είναι η παράβαση από τον υπεργολάβο της παρεπόμενης υποχρέωσης του περί προστασίας ή και της ειδικής υποχρέωσης του περί επιμέλειας της ύλης του εργοδότη. Βέβαια, ο υπεργολάβος, θεωρούμενος ως παραγωγός 21 Βλ.αρθ.690 ΑΚ 26

της πρώτης ύλης ή ενός συστατικού του τελικού προϊόντος, απαλλάσσεται της ευθύνης του, αν αποδείξει ότι το ελάττωμα οφείλεται στο σχεδιασμό του προϊόντος στο οποίο το συστατικό μέρος έχει ενσωματωθεί ή στις οδηγίες που παρέσχε ο εργοδότης - κατασκευαστής του προϊόντος, οπότε παραγωγός θεωρείται ο εργοδότης - κατασκευαστής του προϊόντος στο οποίο ενσωματώθηκε το συστατικό. 44 Αντίθετα, ευθύνεται ο υπεργολάβος όταν το ελάττωμα του συστατικού ή της πρώτης ύλης οφείλεται σε μη τήρηση από μέρους του των κανόνων της τεχνικής. Εάν δύο ή περισσότερα πρόσωπα ευθύνονται για την ίδια ζημία από ελαττωματικό προϊόν, τα πρόσωπα αυτά ευθύνονται εις ολόκληρον έναντι του τρίτου και έχουν κατ' αλλήλων δικαίωμα αναγωγής, αναλόγως προς τη συμμετοχή τους στην επέλευση της ζημίας. Επιπλέον, η ευθύνη του κυρίως εργοδότη - κατασκευαστή δεν μειώνεται αν η ζημία οφείλεται σωρευτικά τόσο σε ελάττωμα του προϊόντος όσο και σε πράξη ή παράλειψη τρίτου. Μπορεί, όμως, εν όψει όλων των ειδικών συνθηκών, να μειωθεί ή και να αρθεί η ευθύνη του, όταν συντρέχει πταίσμα του ζημιωθέντος ή προσώπου για το οποίο ευθύνεται ο ζημιωθείς. 27

4.2 Ουσιώδη ελαττώματα του έργου: Σύμφωνα με το άρθρο 689 22 αν το έργο που εκτελέστηκε έχει ουσιώδη ελαττώματα που το κάνουν άχρηστο ή αν του λείπουν συμφωνημένες ιδιότητες, ο εργοδότης έχει, αντί για τα δικαιώματα του προηγούμενου άρθρου, το δικαίωμα να απαιτήσει την αναστροφή της σύμβασης. Στην περίπτωση της αναστροφής ή μείωσης της αμοιβής εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των άρθρων 541, 546 έως 549, 551 έως 553, που ισχύουν για την πώληση. 4.2.1 Δικαιώματα και προϋποθέσεις: Αν ο εργολάβος αρνείται τη διόρθωση των ελλείψεων, ο εργοδότης έχει δικαίωμα αποζημίωσης. Το έργο πρέπει να έχει την μορφολογική του ταυτότητα σύμφωνα με τη σύμβαση και παρά την ύπαρξη ουσιωδών ελαττωμάτων, δηλαδή να μην είναι διάφορο του συμφωνημένου. Το πότε συμβαίνει αυτό κρίνεται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, σύμφωνα με τους κανόνες της καλής πίστης. Η μελέτη οικοδομής από πολιτικό μηχανικό ή αρχιτέκτονα που αντιβαίνει σε απαγορευτική διάταξη του ΓΟΚ (ύψος οικοδομής κλπ) φέρει ουσιώδες πραγματικό ελάττωμα που καθιστά το έργο άχρηστο, εφόσον η μελέτη δεν μπορεί να εφαρμοστεί. 22 Βλ.άρθρο689 ΑΚ Νομικό περιοδικό ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ Τεύχος 2002 σελ.122 28

4.3 Ελλείψεις από υπαιτιότητα: Σύμφωνα με το άρθρο 690 23 του ΑΚ ο εργοδότης έχει δικαίωμα αντί για αναστροφή ή μείωση, να απαιτήσει αποζημίωση για μη εκτέλεση της σύμβασης, αν οι ελλείψεις του έργου οφείλονται σε υπαιτιότητα του εργολάβου. Ελλείψεις του έργου: Νοούνται τόσο τα πραγματικά ελαττώματα, επουσιώδη και ουσιώδη, όσο και η στέρηση των συμφωνημένων ιδιοτήτων. Οι ελλείψεις πρέπει να είναι αποτέλεσμα υπαιτιότητας εργολάβου και να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ ζημίας εργοδότη και ζημιογόνου ενέργειας. Υπαιτιότητα: Περιλαμβάνει και την ελαφρά αμέλεια και το πταίσμα των προσώπων που χρησιμοποιεί ο εργολάβος για την εκτέλεση του έργου. 4.4 Έγκριση του έργου: Σύμφωνα με το άρθρο 692 του ΑΚ μετά την έγκριση του έργου από τον εργοδότη ο εργολάβος απαλλάσσεται από κάθε ευθύνη για τις ελλείψεις του, εκτός αν αυτές δεν μπορούσαν να διαπιστωθούν με κανονική εξέταση όταν έγινε η παραλαβή του έργου ή αν ο εργολάβος τις απέκρυψε με δόλο. Η απαλλαγή του εργολάβου, με τη συνδρομή των προϋποθέσεων που ορίζει η διάταξη, αφορά την ευθύνη και τις απ' αυτή συνέπειες που απορρέουν από τις ΑΚ 688-690, όχι και 23 Λιτζερόπουλος,ΕΕΝ14/51,Μαριδάκης,Γνμ,Αρμ26/289.Βασίλης Αντ. Βαθρακοκοίλης Αναλυτική Ερμηνεία Νομολογία Αστικού Δικαίου Α τόμος Εκδ.Νομική Βιβλιοθήκη Αθήνα 1989 σελ.945-946 29

τις υποχρεώσεις που ο δικαιοπαραγωγικός λόγος είναι άλλος, όπως ειδικές συμφωνίες. Ακόμη δεν καταλαμβάνει τις αξιώσεις από αδικοπραξία, όταν συρρέει με αξιώσεις ενδοσυμβατικές. Η έγκριση, η οποία αποτελεί μονομερή δήλωση, άτυπη και ανακοινωτέα, δεν οριοθετείτε χρονικά από το νόμο και συνεπώς μπορεί να γίνει οποτεδήποτε μετά την εκτέλεση του έργου, της οποίας προϋπόθεση αποτελεί, αφού και με την εννοιολογική σημασία της έγκρισης δε νοείται αυτή χωρίς την εκτέλεση του αντικειμένου της έγκρισης. Δεν έχει όμως ως προϋπόθεση την παράδοση και παραλαβή του έργου. Η αναφορά της διάταξης στην παραλαβή του έργου γίνεται για να προσδιοριστεί το χρονικό σημείο κατά το οποίο κρίνεται η διαπίστωση της ύπαρξης ελλείψεων του έργου. 4.5 Ποιος φέρει τον κίνδυνο του έργου: Ο εργολάβος φέρει τον κίνδυνο του έργου ωσότου γίνει η παράδοση του. Αν ο εργοδότης έγινε υπερήμερος ως προς την αποδοχή, αυτός φέρει τον κίνδυνο. Ο εργοδότης φέρει τον κίνδυνο της τυχαίας καταστροφής και χειροτέρευσης του υλικού που είχε δώσει. Κίνδυνος έργου: Ο κίνδυνος που έως την παράδοση του έργου βαρύνει τον εργολάβο, αναφέρεται στην τυχαία ή από ανώτερη βία απώλεια, καταστροφή, χειροτέρευση ή αδυναμία αποπεράτωσης του έργου, ενώ αν είναι αποτέλεσμα υπαίτιας συμπεριφοράς του εργολάβου ή εργοδότη εφαρμογή έχουν οι 30

γενικές διατάξεις. Από και με την παράδοση του έργου ή την αποπεράτωση του, αν είναι ανεπίδεκτο παράδοσης, ο κίνδυνος μεταφέρεται στον εργοδότη. Η παράδοση λαμβάνεται με την έννοια που έχει στην ΑΚ 694' Ακόμη τον κίνδυνο φέρει ο εργοδότης και στην περίπτωση υπερημερίας του ως προς την αποδοχή του έργου δηλαδή την παραλαβή και έγκριση του, εφόσον βεβαίως η προσφορά του εργολάβου ήταν εκείνη που αυτοδικαίως καθιστά υπερήμερο τον εργοδότη, χωρίς πρόσθετη δικαιοπρακτική δήλωση ή πταίσμα αυτού δηλαδή πραγματική και προσήκωσα. 24 Αν με αίτηση του εργοδότη το έργο αποσταλεί σε άλλο τόπο από εκείνο της παροχής, ο κίνδυνος μεταβαίνει στον εργοδότη με την παράδοση του έργου για αποστολή. Συνέπειες: Ο εργολάβος σε περίπτωση καταστροφής ή χειροτέρευσης του πράγματος δε διατηρεί την αξίωση του για αμοιβή και δαπάνες, έχει υποχρέωση εκτέλεσης του έργου ή του προσήκοντος, αν η εκτέλεση δεν ήταν η προσήκωσα. Αντίθετα η επιβάρυνση του εργοδότη με τον κίνδυνο δε θίγει το δικαίωμα αμοιβής του εργολάβου και την αξίωση του για τις δαπάνες, ενώ δεν έχει δικαίωμα να ζητήσει νέα κατασκευή του έργου. Μερική καταστροφή: Στην μερική καταστροφή του έργου, πριν από την παράδοση, μερική είναι και η υποχρέωση του εργολάβου για ανακατασκευή του μέρους που καταστράφηκε. Αν όμως ο εργοδότης παραλάβει το έργο στην κατάσταση που 24.Βασίλης Αντ. Βαθρακοκοίλης Αναλυτική Ερμηνεία Νομολογία Αστικού Δικαίου Α τόμος Εκδ.Νομική 31

βρίσκεται, μερική υποχρέωση καταβολής αμοιβής έχει, δηλαδή για ποσό που αντιστοιχεί στο μέρος που δε φέρει βλάβες. Στην περίπτωση τμηματικής παράδοσης του έργου και τμηματικής καταβολής της αμοιβής, αν το έργο αποτελεί ενιαίο σύνολο, ο εργοδότης μπορεί να ζητήσει την επανεκτέλεση των τμημάτων που καταστράφηκαν, να υπαναχωρήσει από την όλη σύμβαση και να ασκήσει τα, από την ΑΚ 380, δικαιώματα για όλη τη σύμβαση, ενώ αν τα τμήματα έχουν αυτοτέλεια μπορεί να ζητήσει την επανεκτέλεση των τμημάτων που καταστράφηκαν και να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση γι' αυτά. Υλικά :Για τα υλικά που παρέδωσε στον εργολάβο για να χρησιμοποιηθούν στην εκτέλεση του έργου και όχι για άλλα που δε σχετίζονται με το έργο, τον κίνδυνο της τυχαίας καταστροφής και χειροτέρευσης φέρει ο εργοδότης. Αδιάφορο είναι αν χρησιμοποιήθηκαν στο έργο, αρκεί ότι αφορούσαν αυτό. Αν το έργο καταστραφεί ή υποστεί βλάβες από υπαιτιότητα του εργοδότη ή των προσκτηθέντων, απ' αυτόν, προσώπων, τότε μπορούν να εφαρμοστούν οι διατάξεις για τις αδικοπραξίες. Αν ο εργοδότης έχει ασφαλίσει το έργο κατά των κινδύνων ο εργολάβος δεν μπορεί ν' ασκήσει πλαγιαστικά κατά του ασφαλιστή τα δικαιώματα του εργοδότη, εφόσον τον κίνδυνο φέρει ο εργολάβο και δεν ευθύνεται απέναντι σ' αυτόν ο εργοδότης. Βιβλιοθήκη Αθήνα 1989 σελ.959 32

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ 5 ΛΟΓΟΙ ΛΥΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΡΓΟΛΑΒΙΑΣ 5.1 Δικαίωμα του εργοδότη για καταγγελία: Σύμφωνα με το άρθρο 700 του ΑΚ ο εργοδότης έχει δικαίωμα έως την αποπεράτωση του έργου να καταγγείλει οποτεδήποτε τη σύμβαση. Αν γίνει καταγγελία, οφείλεται στον εργολάβο η συμφωνημένη αμοιβή, αφαιρείται όμως απ αυτήν η δαπάνη που εξοικονομήθηκε από τη ματαίωση της σύμβασης, καθώς και οτιδήποτε άλλο ωφελήθηκε ο εργολάβος από άλλη εργασία του ή παρέλειψε με δόλο να ωφεληθεί. Με την ΑΚ 700 25 παρέχεται δικαίωμα καταγγελίας της εργολαβικής σύμβασης μόνο στον εργοδότη, η οποία είναι μονομερής δικαιοπραξία, άτυπη, γνωστοποιείτε σ' εκείνο που απευθύνεται, απρόθεσμη, ρητή ή σιωπηρή, και έχει νομική ενέργεια, χωρίς να απαιτείται αποδοχή, αφότου εκείνος στον οποίο απευθύνεται λάβει γνώση αυτής. Μπορεί να ασκηθεί έως την περάτωση του έργου, δηλαδή την πραγματική εκτέλεση του έργου για οποιοδήποτε λόγο, χωρίς να αποτελεί προϋπόθεση για το κύρος της, η υπαιτιότητα του εργολάβου ή η ρηματική προσφορά στον εργολάβο της αμοιβής που ορίζει η διάταξη. Το δικαίωμα καταγγελίας έχουν και οι κληρονόμοι του εργοδότη, καθώς και οι ειδικοί στη σύμβαση, όχι 25 Βαβούσκος,Αρμ.17/429. Κωνσταντίνος Α. Βαβούσκος Εγχειρίδιο Αστικού Δικαίου Εκδ.Σάκκουλα Αθήνα-Θεσσαλονίκη 1995 σελ.211 33

όμως και οι δανειστές του. Η καταγγελία αποτελεί πράξη διαχείρισης και συνεπώς αν οι εργοδότες είναι πολλοί και υπάρχει μεταξύ τους σχέση κοινωνίας πρέπει να ασκηθεί από όλους. Η διάταξη περιέχει κανόνα ενδοτικού δικαίου γι' αυτό είναι ισχυρή συμφωνία των μερών με την οποία ορίζεται ρύθμιση διαφορετική από εκείνη της διάταξης. Μπορεί να συμφωνηθεί κατάργηση, περιορισμός ή διεύρυνση των δικαιωμάτων που ορίζει η διάταξη, ή να παρασχεθεί και στον εργολάβο το δικαίωμα της καταγγελίας. 5.2 Θάνατος του εργολάβου: Η σύμβαση λύνεται με το θάνατο του εργολάβου, αν τα μέρη επέβλεψαν κυρίως στο πρόσωπο του. Σε τέτοια περίπτωση ο εργοδότης οφείλει να καταβάλει την αξία του χρήσιμου υλικού και το μέρος της αμοιβής που αναλογεί στην εργασία που εκτελέστηκε. 26 Αποτελεί κανόνα ενδοτικού δικαίου. Αυτός που επικαλείται τη λύση της εργολαβικής σύμβασης με το θάνατο του εργολάβου βαρύνεται με την απόδειξη ότι τα μέρη επέβλεψαν κυρίως στο πρόσωπο του, δηλαδή τον προσωπικό χαρακτήρα της σύμβασης, που προσδόθηκε από τα μέρη. Αφορά μόνο τον εργολάβο, όχι και τον εργοδότη. Αναφέρεται στο φυσικό πρόσωπο, με το θάνατο του οποίου εξομοιώνεται και η αφάνεια. 26 Άρθρα 700-702 του ΑΚ Κωνσταντίνος Α. Βαβούσκος Εγχειρίδιο Αστικού Δικαίου Εκδ.Σάκκουλα Αθήνα-Θεσσαλονίκη 1995 σελ.211 34

Αν εργολάβος είναι το νομικό πρόσωπο η σύμβαση είναι ενεργός και συνεχίζεται από τον εκκαθαριστή, εκτός αν πρόκειται για ομόρρυθμη ή ετερόρρυθμη εταιρία και πέθαναν όλοι οι εταίροι. Η αξία των υλικών καταβάλλεται από τον εργοδότη ή τους κληρονόμους του, στους κληρονόμους του εργολάβου, είτε χρησιμοποιήθηκαν είτε όχι. Η ίδια ρύθμιση υπάρχει και στην περίπτωση θανάτου, συγχρόνως ή διαδοχικώς, εργολάβου και εργοδότη. 5.3 Πτώχευση εργολάβου: Η πτώχευση ενός εργολάβου ή μιας εργοληπτικής επιχείρησης δηλώνει αυτόματα την λύση της εργολαβικής σύμβασης. 5.4 Έκπτωση αμοιβής εργολάβου: Η ένσταση έκπτωσης από την αμοιβή του εργολάβου της δαπάνης που εξοικονομήθηκε από την ματαίωση της σύμβασης και οτιδήποτε άλλο ωφελήθηκε ο τελευταίος από άλλη εργασία του ή παρέλειψε με δόλο να ωφεληθεί, είναι καταχρηστική, ανατρεπτική ή καταλυτική του δικαιώματος του εργολάβου. 27 27 ΑΠ79/74ΝοΒ 22/891,ΕΘ519/72ΝοΒ 20/775 Βασίλης Αντ. Βαθρακοκοίλης Αναλυτική Ερμηνεία Νομολογία Αστικού Δικαίου Α τόμος Εκδ.Νομική Βιβλιοθήκη Αθήνα 1989 σελ.965 35

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ 6.1 Εργοληπτικές επιχειρήσεις: Την κατασκευή των δημοσίων έργων επιτρέπεται να αναλαμβάνουν ημεδαπές επιχειρήσεις που είναι εγγεγραμμένες στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (ΜΕΕΠ) και στην αντίστοιχη με το έργο κατηγορία και τάξη εγγραφής, καθώς και εργοληπτικές επιχειρήσεις Κρατών-Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις. 28 Οι επιχειρήσεις αυτές μπορεί να είναι ατομικές ή εταιρίες οποιασδήποτε νομικής μορφής ή συνεταιρισμοί. Κατασκευαστικές επιχειρήσεις, χωρών εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν τα ουσιαστικά προσόντα, γίνονται δεκτές στους διαγωνισμούς και μπορούν να αναλάβουν την εκτέλεση δημόσιων έργων σε όσες περιπτώσεις αυτό προκύπτει από διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας. Σε άλλες περιπτώσεις αλλοδαπές κατασκευαστικές επιχειρήσεις μπορεί να γίνουν δεκτές όταν προκηρύσσεται ειδικός διεθνής διαγωνισμός σύμφωνα με διακήρυξη ή τύπους διακήρυξης που εγκρίνονται απ' τον Υπουργό Δημοσίων Έργων. Για την παρακολούθηση της τεχνικής εμπειρίας στην κατασκευή έργων των προσώπων που στελεχώνουν τις εργοληπτικές επιχειρήσεις του ΜΕΕΠ τηρείται στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευαστών (ΜΕΚ), 28 Το εδάφιο αυτό τίθεται όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.1 αρθρ.4ν.2229/94,φεκ138α. 36

σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 17 του νόμου αυτού. Με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου αυτού, η εγγραφή στο ΜΕΕΠ μιας επιχείρησης και η διατήρηση σε ισχύ της εγγραφής αυτής με την αναθεώρηση της, όπως προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 16, αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την ανάληψη από την επιχείρηση αυτή της κατασκευής δημόσιου έργου, κατά τις διατάξεις του νόμου αυτού. Οι εργοληπτικές επιχειρήσεις που αναλαμβάνουν την εκτέλεση των δημόσιων έργων υπόκεινται στον έλεγχο της Γ.Γ.Δ.Ε. του Υ.Π.Ε.ΧΩ.Δ.Ε, Ο Υπουργός Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων για παραβάσεις στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων τους μπορεί να επιβάλει στις επιχειρήσεις αυτές διοικητική ποινή προστίμου μέχρι είκοσι πέντε εκατομμύρια (25.000.000) δραχμές, σύμφωνα με τα οριζόμενα με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. 29 Με απόφαση του αυτού Υπουργού μπορεί να αυξάνεται το ανωτέρω ποσό. Παράβαση στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων είναι ιδίως η κατά την εκτέλεση του έργου, έλλειψη προσήκουσας προστασίας του περιβάλλοντος ή παράλειψη μέτρων για την αποκατάσταση του, η μη λήψη μέτρων προστασίας του κοινού, η παρακώλυση λειτουργίας ή βλάβη ή καθυστέρηση στην αποκατάσταση φθορών σε άλλα δημόσια έργα ή κοινόχρηστα πράγματα. Η διοικητική αυτή ποινή είναι 29 Ν.1418/84(Αποφ.Υπ.Εθν.Οικ.Βιομ. και ΠΕΧΩΔΕ Δ1/Φ.18/1140/95) (Γνωμ.Ν.Σ.Κ. 510/97Νομ.Δελτ.1997) Δημήτριος Σολδάτος Δημόσια Έργα Εκδ.Δημόπουλου Θες/νίκη 2005 σελ.119-123 37

ανεξάρτητη από την τυχόν ποινική ή αστική ευθύνη. Το πρόστιμο της παραγράφου αυτής εισπράττεται σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου περί εισπράξεως δημοσίων εσόδων. Η ανακοπή κατά της πράξης επιβολής του προστίμου ασκείται ενώπιον του τριμελούς διοικητικού εφετείου, το οποίο δικάζει σε πρώτο και τελευταίο βαθμό. Από το έσοδο αυτό αποδίδεται στο Ταμείο Εθνικής Οδοποιίας (ΤΕΟ) ποσοστό που καθορίζεται με απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και Οικονομικών. Με την απόφαση αυτή καθορίζεται ο τρόπος απόδοσης των σχετικών ποσών και κάθε άλλη λεπτομέρεια. Οι εργοληπτικές επιχειρήσεις που αναλαμβάνουν την εκτέλεση δημοσίων έργων και τα στελέχη των επιχειρήσεων αυτών υπόκεινται σε πειθαρχικό έλεγχο για κάθε υπαίτια αθέτηση που αναλαμβάνουν υποχρεώσεων έναντι του κυρίου ή του φορέα κατασκευής του έργου, καθώς και για κάθε συμπεριφορά ασυμβίβαστη με την εργολαβική τους ιδιότητα και για χρήση της βεβαιώσεως χωρίς να συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις. Σε περίπτωση αθέτησης των υποχρεώσεων ή διάπραξης άλλων παραβάσεων επιβάλλονται διοικητικές και παρεπόμενες χρηματικές κυρώσεις. Οι κυρώσεις αυτές είναι: α) ο αποκλεισμός από δημοπρασίες της εργοληπτικής επιχείρησης μέχρι έξι (6) μήνες β) ο υποβιβασμός της τάξης της εργοληπτικής επιχείρησης από ορισμένες ή όλες τις κατηγορίες έργων, γ) η προσωρινή διαγραφή της εργοληπτικής επιχείρησης ή του στελέχους της από το 38

μητρώο που τηρεί η αρμόδια υπηρεσία της Γ.Γ.Δ.Ε., από έξι (6) μήνες έως τρία (3) χρόνια, δ) η οριστική διαγραφή της επιχείρησης ή του στελέχους της από τα τηρούμενα ως άνω Μητρώα. Η διοικητική κύρωση της περίπτωσης α' επιβάλλεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ύστερα από εισήγηση της αρμόδιας τεχνικής υπηρεσίας. Οι λοιπές διοικητικές κυρώσεις των περιπτώσεων β', γ' και δ' επιβάλλονται από το πρωτοβάθμιο και δευτεροβάθμιο πειθαρχικό συμβούλιο. Η παραπομπή στο πειθαρχικό συμβούλιο γίνεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ή την αρμόδια τεχνική υπηρεσία ή την προϊσταμένη αρχή. 6.2 Μητρώο εργοληπτικών επιχειρήσεων και επανάκριση εργοληπτικών επιχειρήσεων: Σύμφωνα με το άρθρο 16 η εγγραφή και κατάταξη των εργοληπτικών επιχειρήσεων στο Μ.Ε.Ε.Π, καθώς και η τακτική και η έκτακτη αναθεώρηση της εγγραφής τους, που ορίζονται στο άρθρο αυτό, γίνεται με αίτηση τους. Ή εγγραφή, κατάταξη και αναθεώρηση στηρίζεται σε όλα τα στοιχεία που είναι αναγκαία για την εξέταση της αίτησης και τον έλεγχο της ακρίβειας των υποβαλλόμενων στοιχείων και τα οποία υποχρεούνται να υποβάλουν οι εργοληπτικές επιχειρήσεις στο Μ.Ε.ΕΠ. Τα στοιχεία αυτά συγκεντρώνονται από την υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων που είναι αρμόδια για την τήρηση του Μ.Ε.ΕΠ.. Μεταξύ 39

των στοιχείων αυτών περιλαμβάνονται ιδίως τα πιστοποιητικά Μ.Ε.ΕΠ., τα οποία συντάσσονται από τον κύριο του έργου ή το φορέα κατασκευής, για κάθε έργο, και περιέχουν πληροφορίες και αξιολογήσεις για τη δημοπρασία και την ανάδοχο επιχείρηση, για τις τεχνικές επιχειρήσεις που έχουν συμπράξει στην κατασκευή του έργου με συμβάσεις κατασκευαστικής κοινοπραξίας ή υπεργολαβίας, οι οικονομικές καταστάσεις των χρήσεων των τριών τελευταίων ετών, οι προσωρινές οικονομικές καταστάσεις πριν την υποβολή αίτησης, οι δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος, οι ειδικές καταστάσεις τιμολογίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων, τα τιμολόγια ιδιωτικών έργων όλων των κατηγοριών, τα δικαιολογητικά πιστοποίησης των παγίων στοιχείων και της αξίας τους (οικόπεδα, γήπεδα, κτίρια, μηχανολογικός εξοπλισμός και μεταφορικά μέσα πλην επιβατικών αυτοκινήτων), δικαιολογητικά για την απόδειξη της βασικής και της συμπληρωματικής στελέχωσης, καθώς και οποιοδήποτε άλλο στοιχείο κριθεί απαραίτητο για την αξιολόγηση των εργοληπτικών επιχειρήσεων Μ.Ε.Ε.Π. Οι εγγεγραμμένοι στο Μ.Ε.Κ. επιτρέπεται να στελεχώνουν μία μόνο εργοληπτική επιχείρηση εγγεγραμμένη στο Μ.Ε.ΕΠ. Η συμμετοχή τους πρέπει να είναι ενεργός και παρακολουθείται από την Υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ. Η υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ. μπορεί να παραπέμπει ανωτέρω στελέχη των οποίων η συμμετοχή κρίνεται εικονική ή ανεπαρκής, στο αρμόδιο πειθαρχικό όργανο. 40

Η ελάχιστη στελέχωση της επιχείρησης πρέπει να είναι συνεχής καθ' όλη τη διάρκεια της λειτουργίας της 30 'και να αποδεικνύεται με βεβαίωση ασφάλισης του προσωπικού από τον οικείο ασφαλιστικό φορέα. Οποιαδήποτε μεταβολή στελεχών της επιχείρησης, που είναι εγγεγραμμένα στο Μ.Ε.Κ., γίνεται ύστερα από αίτηση της επιχείρησης ή του στελέχους προς την Επιτροπή του Μ.Ε.ΕΠ., η οποία εγκρίνει τη μεταβολή αυτή εξετάζοντας τους προβαλλόμενους λόγους μεταβολής. Ο κύριος του έργου ή ο φορέας κατασκευής οφείλει να συντάσσει και υποβάλλει τα σχετικά πιστοποιητικά με τις αρμόδιες υπηρεσίες του, οι υπάλληλοι των οποίων, σε περίπτωση που αμελούν να το πράξουν, υπέχουν και πειθαρχικές ευθύνες, κατ' ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 9 του άρθρου 6 του ν. 1418/1984, που προστέθηκε με την παράγραφο 11 του άρθρου 2 του ν. 2229/1994 (ΦΕΚ 38 Α'). Οι εργοληπτικές επιχειρήσεις, που λειτουργούν με τη μορφή ανώνυμης εταιρείας, υποχρεούνται να υποβάλουν ετησίως τις οικονομικές τους καταστάσεις και έκθεση δραστηριότητας, πριν από το τέλος του πρώτου εξαμήνου του έτους που έπεται της χρήσης στην οποία αναφέρονται οι οικονομικές καταστάσεις. Η εγγραφή, η κατάταξη ή η αναθεώρηση της εργοληπτικής επιχείρησης στο Μ.Ε.Ε.Π. γίνεται από την Επιτροπή Μ.Ε.ΕΠ.. Η Επιτροπή αρνείται την εγγραφή εργοληπτικής επιχείρησης στο 30 Γνωμ.Νομ.Συμβ.του Κρ.238/2000 Δημήτριος Σολδάτος Δημόσια Έργα Εκδ.Δημόπουλου Θες/νίκη 2005 σελ.124 Θεόδωρος Στίγκας Νομοθεσία Δημοσίων Έργων και Προμηθειών Εκδ.Νομική Βιβλιοθήκη Αθήνα 1999 σελ.225 41

Μ.Ε.ΕΠ. ή την κατάταξη στην κατηγορία ή τάξη για την οποία έχει υποβληθεί η αίτηση, αν από τα στοιχεία που ορίζονται στην παράγραφο 2 κρίνει ότι η επιχείρηση αυτή δεν έχει την απαιτούμενη τεχνική ιδιότητα και τεχνική ικανότητα, με βάση τα κριτήρια που ορίζονται στην παράγραφο 1. Η κατάταξη εργοληπτικών επιχειρήσεων στις τάξεις έκτη και έβδομη γίνεται με απόφαση που εκδίδεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, ύστερα από γνώμη της Επιτροπής. 6.3 Οι τάξεις του Μ.Ε.Ε.Π: Οι τάξεις του Μ.Ε.ΕΠ. ορίζονται σε επτά και επιπλέον αυτών ορίζονται και δύο ειδικές τάξεις οι ΑΙ, Α2 για μικρές επιχειρήσεις. Η κατάταξη στο Μ.Ε.ΕΠ. των εργοληπτικών επιχειρήσεων γίνεται σε μία ή περισσότερες από τις εξής βασικές κατηγορίες έργων: οδοποιίας, οικοδομικών, υδραυλικών, ηλεκτρομηχανολογικών, λιμενικών, βιομηχανικών και ενεργειακών. 31 Κάθε επιχείρηση κατατάσσεται σε μία μόνο τάξη για κάθε κατηγορία. Με απόφαση που εκδίδεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων μπορεί να αναπροσδιορίζονται οι κατηγορίες αυτές και το περιεχόμενο τους με σκοπό τη μεγαλύτερη εξειδίκευση των κατηγοριών και να ρυθμίζονται τα μεταβατικά ζητήματα που ανακύπτουν στην περίπτωση αυτή. 31 Δημήτριος Σολδάτος Δημόσια Έργα Εκδ.Δημόπουλου Θες/νίκη 2005 σελ.131 42