ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Τετάρτη 1 Απριλίου 015 ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α1 Α4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Α1. Ο καταλληλότερος δείκτης (Η ) για την ογκοµέτρηση ασθενούς οξέος µε ισχυρή βάση, έχει: α. K (Η )=10 - β. K (Η )=10-4 γ. K (Η )=10-6 δ. K (Η )=10-9 Α. Σε υδατικό διάλυµα ασθενούς οξέος ΗΑ προσθέτουµε αέριο ΗCl, χωρίς να µεταβληθεί ο όγκος και η θερµοκρασία του διαλύµατος. Ποιο από τα παρακάτω µεγέθη αυξάνεται; α. Ph β. K ΗΑ γ. α ΗΑ δ. [Η Ο + ] Α. Κατά την ογκοµέτρηση διαλύµατος ΗCl µε πρότυπο διάλυµα ΝΟΗ στο ισοδύναµο σηµείο το διάλυµα έχει α. ph=1 β. ph= 6 γ. ph= 7 δ. ph= Α4. Από τις οργανικές ενώσεις C C (A), C (B), OH(Γ) και OΝ ( ) εµφανίζουν όξινες ιδιότητες: α.µόνον η Β. β. οι Α και Β. γ. οι Β, Γ και. δ. οι Β και Γ. Α5. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράµµα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασµένη. α. Η µοναδική κορεσµένη µονοσθενής αλκοόλη, που δεν µπορεί να αφυδατωθεί προς αλκένιο, είναι η µεθανόλη. β. Κατά την εστεροποίηση του CΟΟΗ µε την ΟΗ, το Η Ο που προκύπτει, σχηµατίζεται από το ΟΗ του οξέος και το Η του ΟΗ της αλκοόλης γ. Η συζυγής βάση του H O + είναι το OH - δ. Το ph υδατικού διαλύµατος KNO 0,1M στους 5 ο C, είναι µικρότερο του 7.
ε. Κατά την αντίδραση αλκυλαλογονιδίου µε αλκοξείδιο του νατρίου (RON) σχηµατίζεται αιθέρας. Μονάδες 5 x 5 = 5 ΘΕΜΑ Β: Β1. Σε υδατικό διάλυµα µονοπρωτικού οξέος ΗΑ µε ph= προσθέτουµε µικρή ποσότητα άλατος ΝA χωρίς µεταβολή του όγκου του διαλύµατος και του ph. Το οξύ ΗΑ είναι ισχυρό ή ασθενές; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας Μονάδες 11 Β. ίνονται τα παρακάτω υδατικά διαλύµατα: ιάλυµα 1 ασθενούς οξέος ΗΑ, συγκέντρωσης c και όγκου V. ιάλυµα άλατος ΝA, συγκέντρωσης c και όγκου V. Αναµειγνύουµε τα διαλύµατα 1 και και προκύπτει ρυθµιστικό διάλυµα. α. Στο διάλυµα προστίθεται: 1. µικρή ποσότητα αερίου HCl.. µικρή ποσότητα στερεού ΝOH. Να γραφούν οι αντιδράσεις που πραγµατοποιούνται σε καθεµιά από τις παραπάνω περιπτώσεις. β. Να χαρακτηρίσετε ως σωστή ή λανθασµένη την παρακάτω πρόταση: Όταν το διάλυµα αραιώνεται σε διπλάσιο όγκο, το ph του αυξάνεται. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 8 Β. Να µεταφέρετε στο τετράδιό σας σωστά συµπληρωµένες (προϊόντα και συντελεστές) τις παρακάτω χηµικές εξισώσεις: α. C + HCl κύριο προϊόν β. C Ν + Η γ. Br + NOH αλκοολικοδιαλυµα Μονάδες 6 ΘΕΜΑ Γ: Γ1. 1, g ενός αλκυλοβρωµιδίου Α αντιδρούν πλήρως µε υδατικό διάλυµα NOH και προκύπτει η οργανική ένωση Β η οποία αντιδρά µε περίσσεια µεταλλικού N, οπότε ελευθερώνονται 1,1L αερίου σε stp συνθήκες. Ποιος ο Μ.Τ. της Β; Ποια τα ισοµερή; ίνονται Αr: C=1, H=1 Br =80 Μονάδες 1 Γ. Να προσδιοριστούν οι συντακτικοί τύποι των οργανικών ενώσεων Α έως Ζ στην παρακάτω σειρά αντιδράσεων: ( ) KCN + H O + RC l A B H + Γ + = O + Mg + H O Α... E Γ+ΕC 7 H 14 O (Z) Μονάδες 1 ΘΕΜΑ : Υδατικό διάλυµα 1 περιέχει ΝΗ.Για την πλήρη εξουδετέρωση 40 ml του διαλύµατος 1 απαιτούνται 0 ml υδατικού διαλύµατος ΗCl 0,M. 1. Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση του 1 και τον βαθµό ιοντισµού της ΝΗ στο διάλυµα 1
. Πόσα mol αέριας ΝΗ πρέπει να προσθέσουµε σε 500ml του διαλύµατος 1, ώστε να µεταβληθεί το ph του διαλύµατος κατά µισή µονάδα;. Με ποια αναλογία όγκων πρέπει να αναµίξουµε το διάλυµα 1 µε διάλυµα ΗΝΟ 0,5Μ ώστε να προκύψει διάλυµα µε ph=8; ίνονται: Kb(NH ) =10-5, Kw= 10-14 Mε την προσθήκη αέριας ΝΗ δεν µεταβάλλεται ο όγκος του διαλύµατος Μονάδες 5+10+1 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α: Α1. δ, Α. δ, Α. γ, Α4. δ, Α5. α) Λ, β) Σ, γ) Λ, δ) Λ, ε) Σ ΘΕΜΑ Β: Β1. NA N + A + HA+ H O A + H O Αν το οξύ είναι ασθενές, τότε έχουµε επίδραση κοινού ιόντος, µετατόπιση της ισορροπίας προς τα αριστερά κι εποµένως µείωση της [Η Ο + ] και αύξηση του ph. Αφού το ph δεν µεταβάλλεται συµπεραίνουµε ότι το οξύ είναι ισχυρό. Β. α.1. NA+HClNCl +HA,. HA+NOHNA+H O β. [HA]' =, [ ] NA ' = [ ] [ HA ]' [ NA] [ NA] [ NA] NA ' ph ' = pk+ log = pk+ log = pk+ log = ph Το ph παραµένει σταθερό, εποµένως η πρόταση είναι λανθασµένη. Β. α. C + HCl Cl C Cl β. C N+H NH γ. Br + NOH αλκοολικοδιαλυµα = + + C NBr H O ΘΕΜΑ Γ: αλκοολ Γ1. RBr+ NOH ROH+ NBr nmol nmol 1 ROH+ N RON+ H n n mol mol
n V n 1,1, 4 H : = = n= = 0,1 mol, 4, 4,4 m m 1, RBr : CvHv+ 1Br : n= Mr= = = 1 Mr n 0,1 Mr=1v+v+1+80=1 14v=4 v= Άρα ΜΤ Α : C H 7 Br και MT B : C H 7 OH Ισοµερή: - - -OH OH Γ. Α. - -Cl, B. - -CN, Γ. - -COOH,. - MgCl, Ε., Ζ. COO OH ΘΕΜΑ : NH+ HCl NH4Cl 1. n n HC l : n= c v= 0, 0,0= 4 10 mol= n NH n 4 10 NH : c= = = v 4 10 1 10 M c ΝΗ +ΗΟ ΝΗ 4 +ΟΗ Αρχ. C - - Ι/Π x x x Kb Ι.Ι C-x C 10 C x x x 5 1 Kb= x= Kb C = 10 10 = 10 M= OH C poh= Ph= 11 x 10 α= = = 10 1 C 10. ph ' = 11,5 (Το ph του διαλύµατος θα αυξηθεί αφού προσθέτουµε βάση χωρίς να µεταβληθεί ο όγκος κι εποµένως αυξάνεται η C NH.,5 Άρα poh' =,5 [ OH ]' = 10 c NH+ HO NH4 + OH Ι.Ι C -y C y y=10 -,5 5 y y 10 Kb= C ' = = = 1M 5 C' Kb 10
Τελικό δµ: n= C ' V= 0,5 mol. Αρχικό δµ: n= C V= 0,05 mol. Άρα προστέθηκαν 0,5-0,05=0,45 mol ΝΗ. NH : n= C V= 0,1V mol 1 HNO : n= C V= 0,5V mol mol NH + HNO NH 4 NO Αρχ 0,1 V 1 0,5 V - Αντ/Παρ 0,5 V 0,5 V 0,5 V Τελ. 0,1 V 1-0,5 V - 0,5 V - Αν είχαµε πλήρη εξουδετέρωση θα είχαµε όξινο δµ NH NO NH + NO 4 4 + + 4 + + NH H O NH H O - Αν περίσσευε ΗΝΟ θα είχαµε επίσης όξινο δµ. - Άρα συµπεραίνουµε ότι περίσσευε ΝΗ. Τελικό διάλυµα NH : C 1 0,1V 0,5V = V + V 1 1 NH NO NH + NO 4 4 C C C c NH + H O NH NO : C 4 0,5V = V + V NH + 4 + OH - 1 Αρχ C 1 C Ι/Π x x x Ι.Ι C 1 -x C 1 C +x C x=10-6 M(pH=8 poh=6) 6 x C 5 10 C C Kb= 10 = 10= C = 10C C1 C1 C1 0,5V 0,1V1 0,5V = 10 V1 + V V1 + V V1 5,5 0,5V = V1 5V 5, 5V = V1 = V 1 1 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙΜΕΛΗΘΗΚΕ Ο ΤΟΜΕΑΣ ΤΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ «ΟΜΟΚΕΝΤΡΟ» ΦΛΩΡΟΠΟΥΛΟΥ www.floropoulos.gr