Περιεχόμενα. Ανάλυση προβλήματος. Δομή ακολουθίας. Δομή επιλογής. Δομή επανάληψης. Απαντήσεις. 1. Η έννοια πρόβλημα Επίλυση προβλημάτων...

Περιεχόμενα Ανάλυση προβλήματος 1. Η έννοια πρόβλημα...13 2. Επίλυση προβλημάτων...17 Δομή ακολουθίας 3. Βασικές έννοιες αλγορίθμων...27 4. Εισαγωγή στην ψευδογλώσσα...31 5. Οι πρώτοι μου αλγόριθμοι...54 6. Ασκήσεις στη δομή ακολουθίας...60 7. Σύνθετες ασκήσεις στη δομή ακολουθίας...64 8. Βασικά στοιχεία προγραμματισμού στη ΓΛΩΣΣΑ...69 Δομή επιλογής 9. Λογικές εκφράσεις...85 10. Η δομή απλής επιλογής...92 11. Ασκήσεις στη δομή απλής επιλογής...102 12. Η δομή σύνθετης επιλογής...106 13. Ασκήσεις στη δομή σύνθετης επιλογής...115 14. Εμφωλευμένες δομές επιλογής...121 15. Δομή πολλαπλής επιλογής...135 16. Η δομή πολλαπλής επιλογής Επίλεξε...152 17. Κλιμακωτή επεξεργασία δεδομένων...163 18. Γενικές ασκήσεις στη δομή επιλογής...170 19. Η δομή επιλογής στη ΓΛΩΣΣΑ...183 Δομή επανάληψης 20. Η δομή επανάληψης Όσο...193 21. Οι πρώτες ασκήσεις με τη δομή Όσο...205 22. Η δομή επανάληψης Μέχρις_ότου...213 23. Οι πρώτες ασκήσεις με τη δομή Μέχρις_ότου...220 24. Η δομή επανάληψης Για...225 25. Οι πρώτες ασκήσεις με τη δομή Για...233 26. Συγκριτική μελέτη των δομών επανάληψης...242 27. Εμφωλευμένες δομές επανάληψης...254 28. Μετατροπές...262 29. Διαγράμματα ροής στις δομές επανάληψης...273 30. Ασκήσεις στις δομές επανάληψης Ι...291 31. Ασκήσεις στις δομές επανάληψης ΙΙ...296 32. Ασκήσεις στις δομές επανάληψης ΙΙΙ...304 33. Ασκήσεις στις δομές επανάληψης ΙV...311 34. Γενικές ασκήσεις στις δομές επανάληψης Ι...318 35. Γενικές ασκήσεις στις δομές επανάληψης ΙΙ...325 36. Οι δομές επανάληψης στη ΓΛΩΣΣΑ...333 Απαντήσεις Απαντήσεις και λύσεις των ασκήσεων...343

Πρόταση αξιοποίησης βιβλίου Το βιβλίο χωρίστηκε σε δύο τεύχη με ομοιόμορφη κατανομή του υλικού. Το πρώτο τεύχος περιέχει την ενότητα ανάλυση προβλήματος και ενότητες που περιγράφουν τις αλγοριθμικές δομές ακολουθίας, επιλογής και επανάληψης. Στο δεύτερο τεύχος περιλαμβάνονται οι ενότητες δομές δεδομένων, τεχνικές σχεδίασης αλγορίθμων, εισαγωγή στον προγραμματισμό και τμηματικός προγραμματισμός. Κάθε ενότητα του βιβλίου έχει διασπαστεί σε κεφάλαια, με τη λογική «κεφάλαιο ανά αντικείμενο διδασκαλίας». Μ αυτόν τον τρόπο ο καθηγητής, αλλά και ο μαθητής έχουν στη διάθεσή τους πλούσιο υλικό (ερωτήσεις, ασκήσεις λυμένες, ασκήσεις για λύση κ.λπ.) που αφορά σε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο. Επίσης, υπάρχουν κεφάλαια που περιέχουν μόνο ασκήσεις και προτείνεται να αξιοποιηθούν στην επανάληψη. Η αρίθμηση των κεφαλαίων είναι ενιαία και στα δυο τεύχη. Ακόμη, στην αρχή κάθε κεφαλαίου αναφέρεται η ενότητα που ανήκει, αλλά και οι σχετικές με αυτό σελίδες στο σχολικό βιβλίο μαθητή. Έχει φανεί από τις απόψεις έμπειρων συναδέλφων πως είναι προτιμότερο να παρουσιάζονται ταυτόχρονα η ψευδογλώσσα και η ΓΛΩΣΣΑ. Αυτό προτείνεται άλλωστε και από το βιβλίο του καθηγητή. Στο βιβλίο αυτό η ΓΛΩΣΣΑ παρουσιάζεται σε ανεξάρτητα κεφάλαια στο τέλος κάθε ενότητας (κεφάλαια 8, 19, 36, 56). Έτσι, ο διδάσκων, αν το επιθυμεί, έχει τη δυνατότητα να ακολουθήσει τη σπειροειδή προσέγγιση. Μπορεί, εναλλακτικά, να τα παρουσιάσει σε δεύτερη φάση. Καταβλήθηκε ιδιαίτερη προσπάθεια, ώστε κάθε κεφάλαιο-διδακτική ενότητα να είναι ανεξάρτητο από τα υπόλοιπα. Για παράδειγμα, οι δομές επανάληψης Όσο, Μέχρις_ότου και Για, αποτελούν ξεχωριστά κεφάλαια, με τη σειρά που αναφέρθηκαν. Ωστόσο, μπορούν να διδαχθούν με οποιαδήποτε διάταξη ή ακόμα και ταυτόχρονα. Η δομή απλής επιλογής μπορεί να παρουσιαστεί πριν ή και παράλληλα με τη δομή σύνθετης επιλογής. Όμοια για τις λειτουργίες της αναζήτησης και της ταξινόμησης στους πίνακες αλλά και για τις διαδικασίες και τις συναρτήσεις στην ενότητα του τμηματικού προγραμματισμού. Με λίγα λόγια, η διάταξη των κεφαλαίων αποτελεί πρόταση για τη σειρά διδασκαλίας των αντικειμένων αλλά δεν είναι δεσμευτική και το υλικό δίνει στο διδάσκοντα την ευχέρεια να ακολουθεί όποιο μονοπάτι εξυπηρετεί καλύτερα το έργο του. Το βιβλίο καλύπτει όλα τα ζητήματα που πραγματεύεται το σχολικό διδακτικό πακέτο, τα θέματα των απολυτήριων εξετάσεων καθώς και πολλά άλλα πιο εύκολα ή πιο δύσκολα. Τα θέματα πρέπει να επιλυθούν και να μελετηθεί η μεθοδολογία που χρησιμοποιούν. Οι ερωτήσεις κατανόησης πρέπει να επιλυθούν όλες, ώστε να γίνουν αντιληπτά τα «λεπτά» σημεία της θεωρίας. Μετά την ολοκλήρωση κάθε ενότητας πρέπει να επιλύονται και τα κριτήρια αξιολόγησης. Σε αυτό το σημείο, προτείνονται κάποια απαραίτητα θέματα που πρέπει να μελετηθούν ειδικότερα από τον μαθητή στη διάρκεια της προετοιμασίας του και στην επανάληψη. Ενότητα: Δομή ακολουθίας 4.17, 4.18, 4.24, 4.25, 4.26, 5.1, 5.6, 6.1, 6.4, 7.3, 8.11. Ενότητα: Δομή επιλογής 10.13, 10.14, 11.3, 11.4, 12.8, 12.9, 12.11, 13.4, 13.5, 14.6, 14.7, 14.10, 15.8, 15.12, 15.14, 16.7, 16.11, 17.1, 17.4, 18.1, 18.2, 19.7. Ενότητα: Δομή επανάληψης 20.11, 20.12, 21.5, 21.6, 21.7, 22.9, 23.1, 23.2, 24.8, 25.1, 25.2, 25.5, 26.8, 26.9, 26.12, 27.6, 27.9, 28.4, 28.5, 28.6, 29.5, 29.6, 29.7, 30.3, 31.2, 31.4, 31.5, 32.1, 32.3, 33.4, 34.2, 35.1, 36.5.

1.1 Ερωτήσεις ανάπτυξης 1. Να δώσετε τον ορισμό του προβλήματος. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2006) Πρόβλημα είναι μια κατάσταση που χρήζει αντιμετώπισης, απαιτεί λύση, η δε λύση της δεν είναι γνωστή ούτε προφανής. [Δείτε και σελίδα 3 σχολικού βιβλίου.] 2. Τι εννοούμε με τον όρο κατανόηση προβλήματος; Τη σωστή διατύπωση εκ μέρους του δημιουργού του και τη σωστή ερμηνεία εκ μέρους του λύτη. [Δείτε και σελίδα 5 σχολικού βιβλίου.] 3. Ποιο μέσο χρησιμοποιείται για τη διατύπωση ενός προβλήματος; Ο προφορικός είτε ο γραπτός λόγος. [Δείτε και σελίδα 6 σχολικού βιβλίου.] 4. Να δώσετε τους ορισμούς των παρακάτω όρων: α. Δεδομένο β. Πληροφορία γ. Επεξεργασία δεδομένων (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2007) Δεδομένο είναι οποιοδήποτε γνωσιακό στοιχείο μπορεί να γίνει αντιληπτό από έναν τουλάχιστον παρατηρητή με μία από τις πέντε αισθήσεις του. Πληροφορία είναι οποιοδήποτε γνωσιακό στοιχείο προέρχεται από επεξεργασία δεδομένων. Επεξεργασία είναι η διαδικασία κατά την οποία ένας «μηχανισμός» δέχεται δεδομένα, τα επεξεργάζεται και αποδίδει πληροφορίες. [Δείτε και σελίδα 8 σχολικού βιβλίου.] 5. Να δώσετε τον ορισμό της δομής ενός προβλήματος. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2006) ΕΝΟΤΗΤΑ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ 13

Δομή προβλήματος είναι τα συστατικά του μέρη, τα επιμέρους τμήματα που το αποτελούν, καθώς και ο τρόπος που συνδέονται μεταξύ τους. Αναπαρίσταται με διαγραμματική απεικόνιση. [Δείτε και σελίδα 8 σχολικού βιβλίου.] 6. Να περιγράψετε τους τρόπους περιγραφής και αναπαράστασης των προβλημάτων. Φραστικά και διαγραμματικά. [Δείτε και σελίδα 10 σχολικού βιβλίου.] 7. Τι εννοούμε με τον όρο καθορισμός απαιτήσεων ενός προβλήματος; Καθορισμός δεδομένων και καταγραφή των ζητούμενων. [Δείτε και σελίδα 11 σχολικού βιβλίου.] 8. Να περιγράψετε τα τρία στάδια αντιμετώπισης ενός προβλήματος. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2006) Κατανόηση, ανάλυση, επίλυση. [Δείτε και σελίδα 16 σχολικού βιβλίου.] 1.2 Ερωτήσεις του τύπου Σωστό-Λάθος 1. Πρόβλημα είναι μια αποκλειστικά μαθηματική κατάσταση που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. 2. Πρόβλημα είναι μια οποιαδήποτε κατάσταση που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. 3. Ο υπολογιστής και το πρόβλημα είναι έννοιες αλληλένδετες. 4. Η κατανόηση ενός προβλήματος εξαρτάται από τη σωστή διατύπωση του δημιουργού του. 5. Η κακή διατύπωση ενός προβλήματος μπορεί να οδηγήσει στη μη επίλυσή του. 6. Η κατανόηση ενός προβλήματος εξαρτάται μόνο από τη διατύπωσή του. 7. Πριν από την επίλυση ενός προβλήματος πρέπει αυτό να έχει διατυπωθεί με ακρίβεια και σαφήνεια. 8. Η σαφήνεια στη διατύπωση ενός προβλήματος είναι πολύ σημαντική για την επίλυσή του. 9. Μόνο μέσω του προφορικού λόγου μπορεί να αποτυπωθεί επαρκώς ένα πρόβλημα. 10. Ένα πρόβλημα για την ευκολότερη επίλυσή του πρέπει να αναλυθεί σε επιμέρους προβλήματα. 11. Δομή ενός προβλήματος είναι μόνο η εύρεση του συνόλου των μερών που το απαρτίζουν. 12. Στη δομή ενός προβλήματος περιλαμβάνονται τα συστατικά του μέρη. 13. Ένα πρόβλημα μπορεί να αναπαρασταθεί είτε διαγραμματικά είτε φραστικά. 14 1 - Η ΕΝΝΟΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

14. Η καταγραφή της δομής ενός προβλήματος σημαίνει αυτόματα ότι έχει αρχίσει η διαδικασία ανάλυσης του προβλήματος σε άλλα απλούστερα. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2008) 1.3 Ερωτήσεις του τύπου Σωστό-Λάθος 1. Τα δεδομένα ενός προβλήματος είναι πάντοτε κάποιοι αριθμοί. 2. Πληροφορία είναι το αποτέλεσμα από την επεξεργασία των δεδομένων. 3. Για την παραγωγή πληροφοριών απαιτούνται δεδομένα ή άλλες πληροφορίες. 4. Αν υποβάλλουμε τα δεδομένα σε επεξεργασία, παίρνουμε πληροφορίες. 5. Αν επαναϋποβάλλουμε πληροφορίες σε επεξεργασία, παίρνουμε νέες πληροφορίες. 6. Με τον όρο δεδομένο αναφέρεται οποιοδήποτε γνωσιακό στοιχείο προέρχεται από επεξεργασία δεδομένων. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2002) 7. Το ότι το ύψος ενός ατόμου είναι 1.90 αποτελεί δεδομένο, ενώ το ότι το άτομο αυτό είναι ψηλό αποτελεί πληροφορία. 8. Για την επίλυση ενός προβλήματος πρέπει να έχουν καθοριστεί τα δεδομένα και τα ζητούμενα. 9. Η διαδικασία μέσω της οποίας βρίσκεται το ζητούμενο ενός προβλήματος ονομάζεται επίλυση του προβλήματος. 10. Η κατανόηση ενός προβλήματος ακολουθεί την ανάλυσή του. 1.4 Ερωτήσεις συμπλήρωσης κενού 1. Η είναι η βάση της επίλυσης ενός προβλήματος. 2. Σημαντικός παράγοντας στην κατανόηση ενός προβλήματος είναι η του. 3. Η είναι το αποτέλεσμα επεξεργασίας δεδομένων. 4. Τα μπορούν να παρέχουν όταν υποβάλλονται σε. 5. Οποιοδήποτε στοιχείο γίνεται αντιληπτό με μία από τις πέντε αισθήσεις ενός παρατηρητή ονομάζεται. 6. Με τον όρο προβλήματος αναφερόμαστε στα συστατικά μέρη του προβλήματος, καθώς και στον τρόπο που αυτά συνδέονται μεταξύ τους. 7. Τα συστατικά μέρη που αποτελούν ένα πρόβλημα προσδιορίζουν τη του. 8. Η μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την απεικόνιση της δομής ενός προβλήματος. 9. Ένα πρόβλημα αναπαρίσταται είτε. 10. Για την επίλυση ενός προβλήματος πρέπει να γίνει ο καθορισμός. 11. Τα στάδια αντιμετώπισης προβλήματος είναι: κατανόηση,, επίλυση. ΕΝΟΤΗΤΑ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ 15

1.5 Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. Τα δεδομένα ενός προβλήματος πρέπει: α. να είναι δομημένα β. να έχουν καθοριστεί με σαφήνεια γ. να είναι αριθμητικά. 2. Η διαδικασία μέσω της οποίας βρίσκουμε το ζητούμενο ενός προβλήματος ονομάζεται: α. επίλυση β. ανάλυση γ. αξιολόγηση δ. εύρεση. 1.6 Να τοποθετήσετε τις παρακάτω έννοιες στην ορθή σειρά. 1. α. επίλυση β. ανάλυση γ. κατανόηση. 2. α. επεξεργασία β. έλεγχος γ. έξοδος δ. είσοδος. 1.7 Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς 1, 2, 3, 4, από τη Στήλη Α και δίπλα το γράμμα α, β, της Στήλης Β που δίνει το σωστό χαρακτηρισμό. Στήλη Α 1. Εύστοχη χρήση ορολογίας 2. Τήρηση λεξικολογικών και συντακτικών κανόνων 3. Επακριβής προσδιορισμός δεδομένων 4. Λεπτομερειακή καταγραφή ζητουμένων Στήλη Β α. Σαφήνεια διατύπωσης προβλήματος β. Καθορισμός απαιτήσεων (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2008) 16 1 - Η ΕΝΝΟΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

2.1 Ερωτήσεις ανάπτυξης 1. Σύμφωνα με ποιους τρόπους κατηγοριοποιούμε τα προβλήματα; Ως προς τη δυνατότητα επίλυσης, τον βαθμό δόμησης και το είδος επίλυσης. [Δείτε και σελίδα 16 σχολικού βιβλίου.] 2. Να περιγράψετε τις κατηγορίες προβλημάτων σύμφωνα με τη δυνατότητα επίλυσής τους. Να αναφέρετε παραδείγματα. Επιλύσιμα (παράδειγμα: επίλυση δευτεροβάθμιας εξίσωσης), ανοικτά (παράδειγμα: ενοποίηση των τεσσάρων πεδίων δυνάμεων) και άλυτα (παράδειγμα: τετραγωνισμός του κύκλου). [Δείτε και σελίδα 16 σχολικού βιβλίου.] 3. Να περιγράψετε τις κατηγορίες προβλημάτων σύμφωνα με το βαθμό δόμησής τους. Να αναφέρετε παραδείγματα. Δομημένα (παράδειγμα: επίλυση δευτεροβάθμιας εξίσωσης), ημιδομημένα (παράδειγμα: επιλογή μέσου μεταφοράς) και αδόμητα (παράδειγμα: επιλογή τρόπου, τόπου και χρόνου εφηβικού πάρτι). [Δείτε και σελίδα 17 σχολικού βιβλίου.] 4. Να αναφέρετε ονομαστικά τις κατηγορίες στις οποίες διακρίνονται τα προβλήματα, με κριτήριο το είδος της επίλυσης που επιζητούν αυτά. Aναφέρετε παραδείγματα. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2007) Απόφασης (παράδειγμα: έλεγχος αν ένας αριθμός είναι άρτιος), υπολογιστικά (παράδειγμα: υπολογισμός μέσου όρου αριθμών) και βελτιστοποίησης (παράδειγμα: εύρεση της παραγοντοποίησης αριθμού Ν με το μεγαλύτερο πλήθος παραγόντων). [Δείτε και σελίδες 17-18 σχολικού βιβλίου.] ΕΝΟΤΗΤΑ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ 17

5. Με ποια κριτήρια κατηγοριοποιούνται τα προβλήματα σε επιλύσιμα, άλυτα και δομημένα; Να αναφέρετε από ένα παράδειγμα για καθεμιά από τις παραπάνω κατηγορίες. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2002) Επιλύσιμα: δυνατότητα επίλυσης (παράδειγμα: επίλυση δευτεροβάθμιας εξίσωσης). Άλυτα: δυνατότητα επίλυσης (παράδειγμα: τετραγωνισμός κύκλου). Δομημένα: βαθμός δόμησης (παράδειγμα: επίλυση δευτεροβάθμιας εξίσωσης). [Δείτε και σελίδες 16-17 σχολικού βιβλίου.] 6. 1. Πότε λέμε ότι ένα πρόβλημα είναι: α. επιλύσιμο β. άλυτο γ. δ ομημένο; (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2002) 2. Πότε ένα πρόβλημα χαρακτηρίζεται: α. απόφασης β. βελτιστοποίησης; (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2008) 1. α. Επιλύσιμα: η λύση τους είναι ήδη γνωστή και έχει διατυπωθεί ή είναι προβλήματα συναφή με ήδη λυμένα προβλήματα. β. Άλυτα: έχει αποδειχτεί ότι δεν επιλύονται. γ. Δομημένα: Η λύση τους προέρχεται από μια αυτοματοποιημένη διαδικασία. [Δείτε και σελίδες 16-17 σχολικού βιβλίου.] 2. α. Πρέπει να δοθεί απάντηση σε ένα πρόβλημα με Ναι/ Όχι. β. Ζητείται η βέλτιστη λύση για συγκεκριμένα δεδομένα ενός προβλήματος. [Δείτε και σελίδες 17-18 σχολικού βιβλίου.] 7. 1. Πότε ένα πρόβλημα χαρακτηρίζεται: α. ημιδομημένο β. ανοικτό γ. δομημένο; 2. Να αναφέρετε από ένα παράδειγμα προβλήματος για καθεμία από τις προηγούμενες κατηγορίες. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2005) 1. α. Όταν η λύση του προβλήματος διερευνάται στα πλαίσια ενός εύρους πιθανών λύσεων και ο ανθρώπινος παράγοντας έχει σημαντικό ρόλο στην επίλυσή του. β. Όταν η λύση του προβλήματος δεν έχει βρεθεί και δεν έχει αποδειχτεί ότι δεν επιδέχεται λύση. γ. Όταν η λύση του προβλήματος προέρχεται από μια αυτοματοποιημένη διαδικασία. 2. α. Επιλογή μεταφορικού μέσου για μετακίνηση. β. Ενοποίηση των τεσσάρων πεδίων δυνάμεων. γ. Επίλυση πρωτοβάθμιας εξίσωσης. [Δείτε και σελίδες 16-17 σχολικού βιβλίου.] 8. Να γράψετε από ένα παράδειγµα για τις ακόλουθες κατηγορίες προβληµάτων: α. άλυτο β. αδόµητο γ. ανοικτό δ. επιλύσιµο ε. δοµηµένο. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2001) α. Τετραγωνισμός του κύκλου. β. Επιλογή τόπου εφηβικού πάρτι. γ. Ενοποίηση των τεσσάρων πεδίων δυνάμεων. δ. Επίλυση δευτεροβάθμιας εξίσωσης. ε. Εύρεση εμβαδού κύκλου. [Δείτε και σελίδες 16-17 σχολικού βιβλίου.] 18 2 - ΕΠΙΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ

9. Ποιοι είναι οι μηχανισμοί επεξεργασίας δεδομένων; Ανθρώπινος εγκέφαλος, ηλεκτρονικός υπολογιστής. [Δείτε και σελίδα 18 σχολικού βιβλίου.] 10. Να αναφέρετε συνοπτικά τους λόγους για τους οποίους αναθέτουμε την επίλυση ενός προβλήματος σε υπολογιστή. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2002) Πολυπλοκότητα υπολογισμών, επαναληπτικότητα διαδικασιών, ταχύτητα εκτέλεσης πράξεων και ικανότητα χειρισμού μεγάλου όγκου δεδομένων. [Δείτε και σελίδα 19 σχολικού βιβλίου.] 11. Να αναφέρετε τις τρεις λειτουργίες που μπορεί να εκτελέσει ένας υπολογιστής. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2007) Πρόσθεση, σύγκριση, μεταφορά δεδομένων. [Δείτε και σελίδα 19 σχολικού βιβλίου.] 2.2 Ερωτήσεις του τύπου Σωστό-Λάθος 1. Επιλύσιμο είναι ένα πρόβλημα για το οποίο ξέρουμε ότι έχει λύση, αλλά αυτή δεν έχει βρεθεί ακόμη. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2000) 2. Άλυτα χαρακτηρίζονται εκείνα τα προβλήματα για τα οποία έχουμε φτάσει στην παραδοχή ότι δεν επιδέχονται λύση. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2005) 3. Ανοικτά είναι τα προβλήματα που δεν είναι άλυτα ούτε επιλύσιμα. 4. Ανοικτά είναι τα προβλήματα που μπορούν να επιλυθούν με πολλούς τρόπους. 5. Ο υπολογισμός του εμβαδού ενός τριγώνου είναι ανοικτό πρόβλημα. 6. Ο υπολογισμός του εμβαδού τετραγώνου είναι πρόβλημα άλυτο. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2000) 7. Τα προβλήματα για τα οποία δεν μπορούμε να απαντήσουμε ακόμη εάν είναι δυνατόν να επιλυθούν ονομάζονται μη επιλύσιμα. 8. Ένα επιλύσιμο πρόβλημα είναι πάντοτε δομημένο. 9. Ένα δομημένο πρόβλημα είναι πάντοτε επιλύσιμο. 10. Ένα επιλύσιμο πρόβλημα μπορεί να είναι αδόμητο. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2007) 11. Η επίλυση της πρωτοβάθμιας εξίσωσης αποτελεί αδόμητο πρόβλημα. 12. Ο υπολογισμός του εμβαδού ενός τριγώνου είναι δομημένο πρόβλημα. 13. Άλυτα ονομάζουμε τα προβλήματα των οποίων η λύση δεν έχει βρεθεί. 14. Με κριτήριο το είδος επίλυσης ενός προβλήματος, διακρίνουμε τις εξής κατηγορίες προβλημάτων: επιλύσιμα, βελτιστοποίησης και απόφασης. 15. Με κριτήριο τη δυνατότητα επίλυσης ενός προβλήματος, διακρίνουμε τις εξής κατηγορίες προβλημάτων: επιλύσιμα, υπολογιστικά και άλυτα. ΕΝΟΤΗΤΑ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ 19

2.3 Ερωτήσεις του τύπου Σωστό-Λάθος 1. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ένας μηχανισμός επεξεργασίας δεδομένων. 2. Ο ταχύτερος μηχανισμός επεξεργασίας δεδομένων είναι ο υπολογιστής. 3. Ο Η/Υ δεν μπορεί να επιτελέσει όλες τις λειτουργίες του ανθρώπινου εγκεφάλου. 4. Η χρήση Η/Υ για την επίλυση προβλημάτων ενδείκνυται στις περιπτώσεις που χρειάζεται διαχείριση μεγάλου όγκου δεδομένων. 5. Αν ένα πρόβλημα απαιτεί απλούς υπολογισμούς σε μικρό όγκο δεδομένων, δεν μπορεί να ανατεθεί σε έναν Η/Υ. 6. Όλα τα προβλήματα μπορούν να λυθούν με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2000) 7. Με τη χρήση αλγορίθμων επιλύονται όλα τα προβλήματα. 8. Για κάθε πρόβλημα υπάρχει μοναδικός αλγόριθμος επίλυσής του. 9. Αλγόριθμος είναι μια «συνταγή» που ορίζει τι πρέπει να γίνει ώστε να φτάσουμε στον επιθυμητό σκοπό. 10. Ένα άλυτο πρόβλημα είναι και αδόμητο. 11. Η πρόσθεση είναι μία από τις βασικές λειτουργίες που μπορεί να επιτελέσει ένας Η/Υ. 12. Η μεταφορά δεδομένων είναι μία από τις λειτουργίες που εκτελεί ο υπολογιστής. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2007, 2008) 13. Αναθέτουμε την επίλυση προβλημάτων στους υπολογιστές, λόγω της δυνατότητάς τους να επιτελούν πρόσθεση, σύγκριση και μεταφορά δεδομένων. 2.4 Ερωτήσεις συμπλήρωσης κενού 1. Το πρόβλημα μεγιστοποίησης των κερδών μιας επιχείρησης είναι πρόβλημα. 2. Το πρόβλημα τετραγωνισμού του κύκλου είναι πρόβλημα. 3. Ανάλογα με το, τα προβλήματα διακρίνονται σε υπολογιστικά, βελτιστοποίησης και απόφασης. 4. Ο είναι ο ταχύτερος μηχανισμός επεξεργασίας δεδομένων. 2.5 Επιλέξτε από τα παρακάτω όσα θεωρείτε κατάλληλα. 1. Τα ημιδομημένα είναι κατηγορία προβλημάτων που διακρίνονται με κριτήριο: α. το είδος επίλυσης β. τη δυνατότητα επίλυσης γ. τον βαθμό δόμησης (Μία επιλογή σωστή.) 2. Οι λόγοι για τους οποίους αναθέτουμε την επίλυση προβλημάτων σε Η/Υ σχετίζονται με: α. την ταχύτητα εκτέλεσης πράξεων β. τον χειρισμό μεγάλου όγκου δεδομένων γ. την ικανότητα εκτέλεσης συγκρίσεων 20 2 - ΕΠΙΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ

δ. την ικανότητα για ανάλυση δεδομένων ε. το ότι μπορεί να λύσει όλα τα υπολογιστικά προβλήματα δεδομένων. 3. Βασικές λειτουργίες που μπορεί να επιτελέσει ένας Η/Υ είναι: α. ο πολλαπλασιασμός β. ο χειρισμός μεγάλου όγκου δεδομένων γ. η μεταφορά δεδομένων δ. η ικανότητα για ανάλυση δεδομένων ε. η σύγκριση στ. ο υπολογισμός δυνάμεων. 4. Ανάλογα με το είδος επίλυσης που επιζητούν τα προβλήματα διακρίνονται σε: α. ημιδομημένα β. απόφασης γ. ανοικτά δ. υπολογιστικά. 2.6 Ερωτήσεις αντιστοίχισης Να αντιστοιχίσετε τα στοιχεία της στήλης Α με τα στοιχεία της στήλης Β. 1. Στήλη Α (Προβλήματα) 1. Η διαδικασία λύσης τους είναι αυτοματοποιημένη. 2. Δεν έχει βρεθεί ακόμη λύση, αλλά δεν έχει αποδειχθεί και η μη ύπαρξη λύσης. 3. Ο τρόπος λύσης τους μπορεί να επιλεγεί από πλήθος δυνατών λύσεων. Στήλη Β (Είδος προβλημάτων) α. Ανοικτά β. Δομημένα γ. Άλυτα δ. Ημιδομημένα (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2000) 2. Στήλη Α (Τύπος προβλήματος) 1. Υπολογιστικό 2. Βελτιστοποίησης 3. Απόφασης Στήλη Β (Παράδειγμα προβλήματος) α. Εύρεση εμβαδού κύκλου β. Αγορά ενός συγκεκριμένου αυτοκινήτου γ. Ταχύτερη διανομή επιστολών δ. Έλεγχος αν ένας αριθμός είναι άρτιος ε. Πόσοι μαθητές θα πάρουν αριστείο στ. Ο μαθητής Ιωάννου θα πάρει αριστείο (Κάθε στοιχείο της στήλης Α μπορεί να αντιστοιχίζεται με περισσότερα στοιχεία της στήλης Β.) 3. Στήλη Α (Τύπος προβλήματος) 1. Ανοικτό 2. Δομημένο 3. Απόφασης Στήλη Β (Χαρακτηριστικό προβλήματος) α. Έχει αποδειχθεί ότι δεν επιδέχεται λύση β. Απαντά σε κάποιο ερώτημα με ένα «Ναι» ή ένα «Όχι» γ. Η λύση προέρχεται από μια αυτοματοποιημένη διαδικασία δ. Η λύση του δεν έχει βρεθεί, αλλά δεν έχει αποδειχτεί ότι δεν επιδέχεται λύση ε. Η λύση του επιδιώκεται στα πλαίσια ενός εύρους πιθανών λύσεων ΕΝΟΤΗΤΑ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ 21

4. Στήλη Α Στήλη Β 1. Λόγος ανάθεσης της επίλυσης προβλήματος σε υπολογιστή 2. Λειτουργίες που μπορεί να εκτελέσει ένας υπολογιστής α. Μεταφορά δεδομένων β. Ταχύτατη εκτέλεση πράξεων γ. Επαναληπτικότητα διαδικασιών δ. Σύγκριση και κατ επέκταση λογικές πράξεις ε. Χειρισμός μεγάλου όγκου δεδομένων (Κάθε στοιχείο της στήλης Α μπορεί να αντιστοιχίζεται με περισσότερα στοιχεία της στήλης Β.) 5. Στήλη Α (Κατηγορίες) 1. Ανοικτά 2. Επιλύσιμα 3. Άλυτα Στήλη Β (Προβλήματα) α. Εύρεση ζωής στη Γη β. Αποικισμός του Ήλιου γ. Ύπαρξη ζωής στο σύμπαν δ. Τετραγωνισμός του κύκλου ε. Ενοποίηση τεσσάρων πεδίων δυνάμεων στ. Υπολογισμός εμβαδού κύκλου ζ. Εύρεση μέσου όρου τριών αριθμών 2.7 Δίνεται το παρακάτω τμήμα κειμένου: Οι λόγοι που αναθέτουμε την επίλυση ενός προβλήματος σε υπολογιστή σχετίζονται με: την...1... των υπολογισμών. την...2... των διαδικασιών. την ταχύτητα εκτέλεσης των...3.... το μεγάλο πλήθος των...4.... Δίνονται οι παρακάτω λέξεις: α. πολυπλοκότητα β. δ εδ ομένων γ. ζητουμένων δ. αληθοφάνεια ε. πράξεων στ. επαναληπτικότητα Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς 1, 2, 3, 4 που βρίσκονται στα κενά διαστήματα και δίπλα να γράψετε το γράμμα α, β, γ, δ, ε, στ που αντιστοιχεί στη σωστή λέξη. Δύο λέξεις δεν χρησιμοποιούνται. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2008) 2.8 Σταυρόλεξο επαναληπτικό στα κεφάλαια 1 και 2 Οριζόντια 2. Η κατανόηση ενός προβλήματος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την του, είτε γραπτή είτε προφορική. 4. Οποιοδήποτε στοιχείο γίνεται αντιληπτό από έναν παρατηρητή με μία από τις πέντε αισθήσεις του. 22 2 - ΕΠΙΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ

6. Κατηγορία προβλημάτων των οποίων η λύση δεν έχει ακόμη βρεθεί, αλλά και δεν έχει αποδειχτεί ότι δεν επιδέχονται λύση. 10. Λόγος που αναθέτουμε την επίλυση ενός προβλήματος σε Η/Υ: διαδικασιών. 12. Κατηγορία προβλημάτων όπου απαιτείται η διενέργεια υπολογισμών για την εύρεση της απάντησης. 13. Κατάσταση που χρήζει αντιμετώπισης, απαιτεί λύση, η δε λύση δεν είναι προφανής. 20. Με τον όρο προβλήματος αναφερόμαστε στα συστατικά μέρη ενός προβλήματος και τον τρόπο που αυτά συνδέονται μεταξύ τους. 23. Ο προσδιορισμός των δεδομένων και των ζητούμενων ενός προβλήματος ονομάζεται και καθορισμός. 24. Λειτουργία που μπορεί να επιτελέσει ένας υπολογιστής, σχετική με δεδομένα. 25. Στάδιο αντιμετώπισης ενός προβλήματος: Κατανόηση Ανάλυση. 26. Κατηγορία προβλημάτων των οποίων η λύση επιδιώκεται στα πλαίσια ενός εύρους πιθανών λύσεων. Κατακόρυφα 1. Κατηγορία προβλημάτων των οποίων η λύση προέρχεται από μια αυτοματοποιημένη διαδικασία. ΕΝΟΤΗΤΑ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ 23

3. Κατηγορία προβλημάτων που δεν μπορούν να δομηθούν. 5. Διαδικασία δημιουργίας πληροφοριών από δεδομένα. 7. Κατηγορία προβλημάτων όπου ζητείται το βέλτιστο αποτέλεσμα για τα συγκεκριμένα δεδομένα που διαθέτουμε. 8. Αναπαράσταση της δομής ενός προβλήματος με γραφικό τρόπο. 9. Λόγος που αναθέτουμε την επίλυση προβλήματος σε Η/Υ: εκτέλεσης πράξεων. 11. Λόγος που αναθέτουμε την επίλυση ενός προβλήματος σε Η/Υ: υπολογισμών. 13. Οποιοδήποτε γνωσιακό στοιχείο προέρχεται από επεξεργασία δεδομένων. 14. Κατηγορία προβλημάτων για την οποία έχουμε φτάσει στην παραδοχή πως δεν επιδέχονται λύση. 15. Λειτουργία που μπορεί να επιτελέσει ένας υπολογιστής, σχετική με τις λογικές πράξεις. 16. Ταχύτερος μηχανισμός επεξεργασίας δεδομένων από τον ανθρώπινο εγκέφαλο. 17. Κατηγορία προβλημάτων των οποίων η λύση είναι ήδη γνωστή και έχει διατυπωθεί. 18. Λειτουργία που μπορεί να επιτελέσει ένας υπολογιστής, σχετική με αριθμητικές πράξεις. 19. Κατηγορία προβλημάτων τα οποία απαντούν σε κάποιο ερώτημα με ένα «Ναι» ή ένα «Όχι». 21. Η σωστή διατύπωση και ερμηνεία ενός προβλήματος αποτελούν εγγύηση για την του. 22. Στάδιο αντιμετώπισης ενός προβλήματος. Σχετίζεται με τη διάσπαση ενός προβλήματος σε επιμέρους απλούστερα προβλήματα. 24 2 - ΕΠΙΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ

3.1 Ερωτήσεις ανάπτυξης 1. Να δώσετε τον ορισμό του αλγορίθμου. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2000, 2006) Αλγόριθμος είναι μια πεπερασμένη σειρά ενεργειών, αυστηρά καθορισμένων και εκτελέσιμων σε πεπερασμένο χρόνο που στόχο έχουν την επίλυση ενός προβλήματος. [Δείτε και σελίδα 25 σχολικού βιβλίου.] 2. Να αναφέρετε τα κριτήρια που πρέπει να ικανοποιεί κάθε αλγόριθμος. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2004, 2005) Κάθε αλγόριθμος πρέπει να διαθέτει είσοδο, έξοδο, καθοριστικότητα, περατότητα και αποτελεσματικότητα. [Δείτε και σελίδα 26 σχολικού βιβλίου.] 3. Από ποιες σκοπιές μελετά τους αλγορίθμους η Πληροφορική; Η πληροφορική μελετά τους αλγορίθμους από τις σκοπιές: υλικού, γλωσσών προγραμματισμού, θεωρητική και αναλυτική. [Δείτε και σελίδα 27 σχολικού βιβλίου.] 4. Ποια η διαφορά της θεωρητικής από την αναλυτική προσέγγιση στην επίλυση ενός προβλήματος με χρήση αλγορίθμου; Η θεωρητική προσέγγιση προσδιορίζει τα όρια της λύσης ενός αλγορίθμου που θα βρεθεί σε σχέση με ένα συγκεκριμένο πρόβλημα, ενώ η αναλυτική προσέγγιση μελετά τους υπολογιστικούς πόρους που απαιτούνται απο έναν αλγόριθμο. [Δείτε και σελίδα 27 σχολικού βιβλίου.] 5. Με ποιους τρόπους μπορεί να αναπαρασταθεί ένας αλγόριθμος; Ποια μειονεκτήματα έχει ο καθένας; (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2000) Ή αλλιώς: Να αναφέρετε τους τρόπους αναπαράστασης ενός αλγορίθμου. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2006) ΕΝΟΤΗΤΑ: ΔΟΜΗ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ 27

Ένας αλγόριθμος μπορεί να αναπαρασταθεί με: ελεύθερο κείμενο (παραβίαση αποτελεσματικότητας), φυσική γλώσσα κατά βήματα (παραβίαση καθοριστικότητας), διαγραμματικές τεχνικές (όχι η καλύτερη λύση) και κωδικοποίηση. [Δείτε και σελίδα 28 σχολικού βιβλίου.] 3.2 Ερωτήσεις του τύπου Σωστό-Λάθος 1. Η έννοια του αλγορίθμου συνδέεται αποκλειστικά και μόνο με προβλήματα της Πληροφορικής. (EΞΕΤΑΣΕΙΣ 2007) 2. Η έννοια του αλγορίθμου συνδέεται αποκλειστικά με την Πληροφορική. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2003) 3. Η αλγοριθμική υποστήριξη βοηθά στην επίλυση προβλημάτων. 4. Ο αλγόριθμος αποτελείται από ένα πεπερασμένο σύνολο εντολών. 5. Ένας αλγόριθμος είναι μία πεπερασμένη σειρά ενεργειών. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2003) 6. Ο αλγόριθμος μπορεί να περιλαμβάνει και εντολές που δεν είναι σαφείς. 7. Ένας αλγόριθμος στοχεύει στην επίλυση ενός προβλήματος. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2003) 8. Ένας αλγόριθμος μπορεί να μη διαθέτει έξοδο, αρκεί να ικανοποιεί τα άλλα κριτήρια. 9. Οι ενέργειες που ορίζει ένας αλγόριθμος είναι αυστηρά καθορισμένες. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2003) 10. Ο αλγόριθμος ουσιαστικά είναι η περιγραφή ενός προβλήματος με συγκεκριμένα βήματα. 11. Ένας αλγόριθμος επιλύει μόνο υπολογιστικά προβλήματα. 12. Όλα τα προβλήματα λύνονται και αλγοριθμικά. 3.3 Ερωτήσεις του τύπου Σωστό-Λάθος 1. Ένας αλγόριθμος πρέπει απαραίτητα να έχει έξοδο. 2. Ο αλγόριθμος τελειώνει έπειτα από πεπερασμένα βήματα εκτέλεσης εντολών. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2003) 3. Η περατότητα ενός αλγορίθμου αναφέρεται στο γεγονός ότι καταλήγει στη λύση του προβλήματος έπειτα από πεπερασμένο αριθμό βημάτων (εντολών). (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2000) 4. Κάθε εντολή ενός αλγορίθμου πρέπει να καθορίζεται χωρίς αμφιβολία για τον τρόπο εκτέλεσής της. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2008) 5. Η αποτελεσματικότητα είναι ένα από τα κριτήρια που πρέπει να ικανοποιεί ένας αλγόριθμος. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2005) 6. Μια διαδικασία που δεν τελειώνει έπειτα από συγκεκριμένο αριθμό βημάτων αποτελεί λογιστική διαδικασία. 7. Η Πληροφορική μελετά τους αλγορίθμους μόνο από τη σκοπιά των γλωσσών προγραμματισμού. 28 3 - ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΑΛΓΟΡΙΘΜΩΝ

8. Η ταχύτητα εκτέλεσης ενός αλγορίθμου επηρεάζεται από τις διάφορες τεχνολογίες του υλικού του υπολογιστή. 9. Η αναπαράσταση των αλγορίθμων μπορεί να γίνει μόνο με χρήση ελεύθερου κειμένου και φυσικής γλώσσας. 10. Η απεικόνιση αλγορίθμων με φυσική γλώσσα κατά βήματα εγκυμονεί τον κίνδυνο παραβίασης του κριτηρίου της καθοριστικότητας. 11. Ο πιο δομημένος τρόπος παρουσίασης αλγορίθμων είναι με ελεύθερο κείμενο. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2003) 12. Η απεικόνιση αλγορίθμων με ελεύθερο κείμενο ενδείκνυται σε κάποιες κατηγορίες προβλημάτων. 13. Η αναπαράσταση ενός αλγορίθμου γίνεται συνήθως με ελεύθερο κείμενο. 14. Ο επικρατέστερος τρόπος απεικόνισης αλγορίθμων είναι η ψευδογλώσσα. 3.4 Ερωτήσεις συμπλήρωσης κενού 1. Η ενός αλγορίθμου γίνεται με ένα πρόγραμμα που όταν εκτελεσθεί θα δώσει τα ίδια αποτελέσματα με έναν αλγόριθμο. 2. Από την σκοπιά, η πληροφορική μελετά τους αλγορίθμους σε σχέση με τις ανάγκες τους σε υπολογιστικούς πόρους. 3. Ένας αλγόριθμος πρέπει να τελειώνει έπειτα από αριθμό βημάτων. 3.5 Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. Κάθε αλγόριθμος πρέπει να ικανοποιεί το κριτήριο της: α. επιλογής β. ακολουθίας γ. ανάθεσης δ. περατότητας. 2. Η επιστήμη της Πληροφορικής περιλαμβάνει τη μελέτη των αλγορίθμων μεταξύ άλλων και από τη σκοπιά: α. υλικού β. ελεύθερου κειμένου γ. αποτελεσματικότητας δ. ανάγνωσης / εκτύπωσης. 3. Ένας από τους τρόπους αναπαράστασης των αλγορίθμων είναι: α. λογικές εκφράσεις β. θεωρητική τυποποίηση γ. διαγραμματικές τεχνικές δ. αριθμητικές πράξεις. 3.6 Επιλέξτε από τα παρακάτω όσα θεωρείτε κατάλληλα. 1. Ποια από τα παρακάτω κριτήρια πρέπει να ικανοποιεί απαραίτητα ένας αλγόριθμος; α. είσοδος / έξοδος β. ύπαρξη βρόχου ή συνθήκης επανάληψης γ. μη περατότητα δ. καθοριστικότητα ε. αποτελεσματικότητα. 2. Η πληροφορική είναι η επιστήμη που μελετά τους αλγορίθμους από τις ακόλουθες σκοπιές: α. υλικού β. θεωρητική γ. πιθανολογική δ. αναλυτική. ΕΝΟΤΗΤΑ: ΔΟΜΗ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ 29

3.7 Να κάνετε τις απαραίτητες διορθώσεις στις παρακάτω προτάσεις ώστε να ισχύουν. 1. Η αναπαράσταση αλγορίθμου με ελεύθερο κείμενο αποτελεί τον πιο καλά δομημένο τρόπο παρουσίασης αλγορίθμου. 2. Η κωδικοποίηση ενός αλγορίθμου γίνεται με ένα πρόγραμμα που όταν εκτελεσθεί μπορεί και να μη δώσει τα ίδια αποτελέσματα με τον αλγόριθμο. 3.8 Δίνονται οι παρακάτω έννοιες: 1. Έξοδος 2. Περατότητα 3. Διάγραμμα ροής - διαγραμματικές τεχνικές 4. Ψευδοκώδικας - κωδικοποίηση 5. Καθοριστικότητα 6. Αποτελεσματικότητα 7. Είσοδος 8. Ελεύθερο κείμενο 9. Φυσική γλώσσα με βήματα. Ποιες από τις παραπάνω έννοιες ανήκουν: α. στα χαρακτηριστικά-κριτήρια ενός αλγορίθμου, και β. στους τρόπους περιγραφής-παρουσίασης-αναπαράστασής του; (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2001) 3.9 Ερώτηση αντιστοίχισης Να αντιστοιχίσετε τα στοιχεία της στήλης Α με τα στοιχεία της στήλης Β. Στήλη Α ( Χαρακτηριστικά ) αλγορίθμων 1. Περατότητα 2. Είσοδος 3. Έξοδος Στήλη Β (Αλγοριθμικές έννοιες) α. Δεδομένα β. Αποτελέσματα γ. Ακρίβεια στην έκφραση των εντολών δ. Πεπερασμένος χρόνος εκτέλεσης (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2000) 30 3 - ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΑΛΓΟΡΙΘΜΩΝ

4.1 Ερωτήσεις ανάπτυξης 1. Να αναφέρετε τις βασικές αλγοριθμικές δομές (συνιστώσες/εντολές ενός αλγορίθμου). (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2001) Δομή ακολουθίας, δομή επιλογής και δομή επανάληψης. [Δείτε και σελίδα 28 σχολικού βιβλίου.] 2. Να δώσετε τον ορισμό της δομής ακολουθίας. Η ακολουθιακή δομή εντολών χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση απλών προβλημάτων όπου είναι δεδομένη η σειρά εκτέλεσης ενός συνόλου ενεργειών. [Δείτε και σελίδα 28 σχολικού βιβλίου.] 3. Ποια είναι τα κυριότερα χρησιμοποιούμενα γεωμετρικά σχήματα σε ένα διάγραμμα ροής και τι ενέργεια ή λειτουργία δηλώνει το καθένα; (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2008) Σε ένα διάγραμμα ροής χρησιμοποιείται η έλλειψη, που δηλώνει την αρχή και το τέλος του αλγορίθμου, το πλάγιο παραλληλόγραμμο, που δηλώνει την είσοδο και έξοδο τιμών, το ορθογώνιο παραλληλόγραμμο, που δηλώνει την εκτέλεση πράξεων, και ο ρόμβος, που εκφράζει τις συνθήκες που διατυπώνονται σε έναν αλγόριθμο. [Δείτε και σελίδα 29 σχολικού βιβλίου.] 4. Τι είναι οι μεταβλητές; Ποια είναι τα είδη μεταβλητών που υπάρχουν; Μεταβλητή είναι ένα γλωσσικό αντικείμενο που χρησιμοποιείται για να αναπαραστήσει ένα στοιχείο δεδομένου. Το περιεχόμενο μιας μεταβλητής (όπως και το όνομά της δηλώνει) μπορεί να τροποποιείται κατά τη διάρκεια εκτέλεσης ενός αλγορίθμου. Τα είδη των μεταβλητών είναι: αριθμητικές, αλφαριθμητικές (κείμενο ή χαρακτήρες) και λογικές (τιμές αληθής/ψευδής). [Δείτε και σελίδα 31 σχολικού βιβλίου.] ΕΝΟΤΗΤΑ: ΔΟΜΗ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ 31

5. Τι είναι οι σταθερές; Οι σταθερές είναι προκαθορισμένες τιμές που δεν τροποποιούνται κατά τη διάρκεια εκτέλεσης ενός αλγορίθμου. [Δείτε και σελίδα 31 σχολικού βιβλίου.] 6. Για τις απλές αριθµητικές πράξεις να αναφέρετε τους αντίστοιχους τελεστές και να δώσετε τη σειρά προτεραιότητας (ιεραρχία) των τελεστών αυτών στις αριθµητικές εκφράσεις. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2001) Οι αριθμητικοί τελεστές είναι οι: +,, *, /, ^, div, mod. [Δείτε και σελίδα 46 του σχολικού βιβλίου.] Η ιεραρχία είναι η ίδια που ισχύει και στα μαθηματικά: ^, * /, +. Όσον αφορά την ιεραρχία στις πράξεις οι τελεστές div και mod ιεραρχούνται στο ίδιο επίπεδο με τον πολλαπλασιασμό και τη διαίρεση και ακολουθούν όλα όσα αναφέρονται στη σελίδα 154 του βιβλίου του μαθητή. [Έγγραφο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου με αρ. πρωτ. 630/24-01-2008.] Έτσι, η χρήση παρενθέσεων αλλάζει την ιεραρχία, ενώ, όταν υπάρχουν πράξεις ίδιας προτεραιότητας σε μια έκφραση, αυτές εκτελούνται από αριστερά προς τα δεξιά. [Δείτε και σελίδα 154 σχολικού βιβλίου.] 7. Τι είναι οι τελεστές και ποιες είναι οι κατηγορίες των τελεστών; Να αναφέρετε τους τελεστές ανά κατηγορία. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2007) Τελεστές είναι ειδικά σύμβολα που χρησιμοποιούνται στις διάφορες πράξεις. [Δείτε και σελίδα 31 του σχολικού βιβλίου.] Υπάρχουν οι αριθμητικοί τελεστές (+,, *, /, ^, div, mod), οι συγκριτικοί (>, <, >=, <=, =, <>) και οι λογικοί τελεστές (και, ή, όχι). [Δείτε και σελίδα 46 σχολικού βιβλίου.] 8. Τι είναι έκφραση; Οι εκφράσεις διαμορφώνονται από μεταβλητές, σταθερές, τελεστές και παρενθέσεις. [Δείτε και σελίδα 31 σχολικού βιβλίου.] 9. Για την εντολή εκχώρησης: α. Να γράψετε τη σύνταξή της. β. Να περιγράψετε τη λειτουργία της. (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2007) α. Μεταβλητή έκφραση. β. Αρχικά αποτιμάται η τιμή της έκφρασης στο δεξί σκέλος και αποδίδεται η τιμή αυτή στη μεταβλητή που υπάρχει αριστερά. Η έκφραση και η μεταβλητή πρέπει να είναι του ίδιου τύπου. [Δείτε και σελίδα 31 σχολικού βιβλίου.] 10. Με ποιες εντολές ξεκινά και τερματίζεται ένας αλγόριθμος; Για την έναρξη ενός αλγορίθμου χρησιμοποιείται η δεσμευμένη Αλγόριθμος και ακολουθεί το όνομά του. Ο τερματισμός δηλώνεται με τη δεσμευμένη λέξη Τέλος, που ακολουθείται 32 4 - ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΕΥΔΟΓΛΩΣΣΑ