ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2017 ΟΜΑΔΑ Α Ονοματεπώνυμο:. Α.Μ.: /.. ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι απαντήσεις δίνονται κάτω από κάθε ζήτημα. Δεν επιτρέπεται η χρήση άλλης κόλλας και δεν παραλαμβάνεται παρά μόνο το παρόν έντυπο, συμπληρωμένο στα κενά διαστήματα. Πρέπει να απαντηθούν όλα τα ερωτήματα. Επιτρέπεται η χρήση ασχολίαστου Αστικού Κώδικα. 1. Η νομική φύση του συναινετικού διαζυγίου. (3 βαθμοί) Βλ. Παναγόπουλο, Στοιχεία Οικογενειακού Δικαίου, σελ. 359, υπό Α.α. 2. Κυκλώστε τη σωστή ή τις σωστές απαντήσεις: (2 βαθμοί) Σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο υφίσταται κώλυμα γάμου: Α. Μεταξύ διαζευγμένου άνδρα και της κόρης της αδελφής της πρώην συζύγου του. Β. Μεταξύ διαζευγμένης γυναίκας και του πρώτου εξαδέλφου του πρώην συζύγου της. Γ. Μεταξύ πρώτων εξαδέλφων. Δ. Μεταξύ του θετού τέκνου και του τέκνου του αδελφού του φυσικού του πατέρα.
3. Από την εξώγαμη σχέση του Α και της Β γεννιέται ο Γ. Όταν αυτός είναι τριών ετών, η άνεργη και εξαθλιωμένη οικονομικά Β συναινεί στην υιοθεσία του από το έγγαμο ζευγάρι Δ και Ε. Ο Δ είναι 58 ετών και πατέρας, από προηγούμενο γάμο του, ενός γιου, του Ζ, ενώ η Ε είναι 45 ετών. Όταν ο Γ είναι 10 ετών, οι θετοί γονείς του σκοτώνονται σε αυτοκινητικό δυστύχημα και ο Γ κληρονομεί μία τεράστια περιουσία. Ερωτάται: 1. Είναι έγκυρη η υιοθεσία του Γ; 2. Ποιος θα έχει την επιμέλεια του Γ μετά τον θάνατο των Δ και Ε; 3. Υποχρεούται ο Γ να παρέχει διατροφή στη Β; (5 βαθμοί) 1. α) Σύμφωνα με το άρθρο 1543 αυτός που υιοθετεί πρέπει να έχει συμπληρώσει το 30 ο έτος της ηλικίας του και να μην έχει υπερβεί το 60 ο. Οι Δ και Ε βρίσκονται εντός αυτού του ηλικιακού πλαισίου. Όμως, το άρθρο 1544 παρ. 1 ΑΚ ορίζει επιπλέον ότι μεταξύ υιοθετούντος και υιοθετουμένου πρέπει να υπάρχει διαφορά ηλικίας τουλάχιστον 18 και το πολύ 50 ετών. Εν προκειμένω ο Δ είναι 58 ετών και ο Γ τριών, επομένως η μεταξύ τους ηλικιακή διαφορά υπερβαίνει τα 50 έτη, ανερχόμενη στα 55. Ωστόσο, με τη δεύτερη παράγραφο του άρθρου 1545 εισάγεται εξαίρεση από τα ηλικιακά όρια, όταν η υιοθεσία γίνεται από συζύγους. Στην περίπτωση αυτή αυτά αρκεί να συντρέχουν στο πρόσωπο του ενός. Επομένως, αφού η Ε είναι 45 ετών, δηλαδή η ηλικιακή διαφορά της από τον Γ είναι 42 ετών, εντός του νόμιμου πλαισίου δηλαδή, η υιοθεσία του Γ όσον αφορά τις ηλικιακές προϋποθέσεις δεν εμφανίζει πρόβλημα εγκυρότητας. β) Ούτε το γεγονός ότι ο Δ έχει ήδη άλλο παιδί (βιολογικό τέκνο) επηρεάζει την εγκυρότητα της υιοθεσίας, καθώς τέτοιο κώλυμα δεν υφίσταται κατά το ισχύον δίκαιο, όπως συνάγεται και από 1556 ΑΚ (για την ακρόαση των τέκνων του υιοθετούντος). γ) Τέλος, για να είναι έγκυρη η υιοθεσία ανηλίκου, πρέπει σύμφωνα με το άρθρο 1550 ΑΚ κατ αρχήν να συναινούν και οι δύο φυσικοί γονείς (ανεξάρτητα από το ποιος ασκεί τη γονική μέριμνα). Ο Γ είναι τέκνο γεννημένο εκτός γάμου. Εφόσον η πατρότητά του δεν έχει αναγνωρισθεί, από νομική άποψη δεν έχει πατέρα. Κατά συνέπεια αρκεί για την υιοθεσία του η συναίνεση της Β, αφού αυτή είναι κατά νόμον ο μοναδικός γονέας του Γ. Αν βέβαια, ο Α είχε αναγνωρίσει τον Γ, η υιοθεσία θα ήταν άκυρη, αφού για την τέλεσή της θα απαιτείτο και η δική του συναίνεση. 2. Στο δίκαιό μας ισχύει ο κανόνας της πλήρους υιοθεσίας (ΑΚ 1560: με την υιοθεσία διακόπτεται κάθε δεσμός του ανηλίκου με τη φυσική οικογένεια) και σύμφωνα με το άρθρο 1566 ΑΚ με την τέλεση της υιοθεσίας τη γονική μέριμνα των φυσικών γονέων αντικαθιστά αυτοδικαίως η γονική μέριμνα των θετών. Επομένως, οι Δ και Ε ήταν από την τέλεση της υιοθεσίας μοναδικοί φορείς και δικαιούχοι άσκησης της γονικής μέριμνας. Με τον θάνατό τους η γονική τους μέριμνα παύει (βλ. 1538 ΑΚ), δεν επανέρχεται, ωστόσο, όπως ορίζει ρητά το άρθρο 1568 ΑΚ στους φυσικούς γονείς, δηλαδή εν προκειμένω στην Β, αλλά εφαρμόζονται οι διατάξεις για την επιτροπεία. Κατά συνέπεια, η Β δεν θα ανακτήσει τη γονική μέριμνα του Γ, αλλά αυτός θα τεθεί υπό επιτροπεία. Αμφισβητούμενο είναι το ζήτημα αν επίτροπος μπορεί να διορισθεί και ο φυσικός γονέας. 3. Όπως αναφέρθηκε ήδη, με την υιοθεσία διακόπτονται οι δεσμοί με τη φυσική οικογένεια (ΑΚ 1560). Επίσης, λόγω του κανόνα της πλήρους υιοθεσίας ανηλίκων, η υιοθεσία δεν λύνεται με τον θάνατο των θετών γονέων. Συνεπώς, μετά την υιοθεσία του Γ δεν ισχύουν στη σχέση του με τη Β οι κανόνες για την αμοιβαία υποχρέωση διατροφής μεταξύ ανιόντων και κατιόντων. Άρα, η Β δεν έχει αξίωση διατροφής απέναντι στον Γ, όπως άλλωστε ούτε ο Γ απέναντι στη Β.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2017 ΟΜΑΔΑ Β Ονοματεπώνυμο:. Α.Μ.: /.. ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι απαντήσεις δίνονται κάτω από κάθε ζήτημα. Δεν επιτρέπεται η χρήση άλλης κόλλας και δεν παραλαμβάνεται παρά μόνο το παρόν έντυπο, συμπληρωμένο στα κενά διαστήματα. Πρέπει να απαντηθούν όλα τα ερωτήματα. Επιτρέπεται η χρήση ασχολίαστου Αστικού Κώδικα. 1. Αποκλίσεις της μεταγαμιαίας διατροφής από το γενικό δίκαιο διατροφής. (3 βαθμοί) Βλ. Παναγόπουλο, Στοιχεία Οικογενειακού Δικαίου, σελ. 368-369, υπό γ. (τελευταία παράγραφος) 2. Κυκλώστε τη σωστή ή τις σωστές απαντήσεις: (2 βαθμοί) Σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο: Α. Δεν επιτρέπεται ο γάμος μεταξύ συγγενών εξ αίματος σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και σε πλάγια ως τον τρίτο βαθμό. Β. Δεν επιτρέπεται τέταρτος γάμος. Γ. Η συγγένεια εξ αγχιστείας συνιστά κώλυμα γάμου σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και σε πλάγια ως τον τρίτο βαθμό. Δ. Οι σύντροφοι που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, πριν αυτό ακυρωθεί ή λυθεί με αμετάκλητη απόφαση, δεν μπορούν να συνάψουν γάμο με τρίτον, αλλά μόνο μεταξύ τους.
3. Ο Α και η Β απέκτησαν κατά τη διάρκεια της ελεύθερης συμβίωσής τους μια κόρη, την οποία ο Α αναγνώρισε εκούσια, με τη συναίνεση της Β, πέντε ημέρες πριν έλθει στον κόσμο. Ένα χρόνο μετά τη γέννηση της κόρης τους, ο Α και η Β παντρεύτηκαν με θρησκευτικό γάμο και βάπτισαν το κοριτσάκι, το οποίο έλαβε το όνομα Πηνελόπη, παραλείποντας, ωστόσο, κατά την τέλεση του γάμου τους να δηλώσουν ποιο θα είναι το επώνυμο των παιδιών που θα αποκτήσουν. 1. Είναι έγκυρη η αναγνώριση της Πηνελόπης από τον Α; 2. Ποιο είναι το επώνυμο της Πηνελόπης και τι ισχύει ως προς τη γονική της μέριμνα; (5 βαθμοί) 1. Δεδομένου ότι το παιδί είναι γεννημένο εκτός γάμου και η αναγνώριση έγινε με τη συναίνεση της μητέρας, ενώ δεν φαίνεται από το ιστορικό να τίθενται ζητήματα τύπου ή δικαιοπρακτικής ανικανότητας, το όλο ζήτημα επικεντρώνεται στο επιτρεπτό ή μη της αναγνώρισης κατά τη διάρκεια της κυοφορίας. Η διάταξη του άρθρου 1475 ΑΚ κάνει μεν λόγο για τέκνο «που γεννήθηκε», περισσότερο όμως σύμφωνη με το πνεύμα του νόμου, ερμηνευόμενου με βάση το συμφέρον του τέκνου, είναι η αντιμετώπιση ως έγκυρης και της αναγνώρισης που γίνεται πριν από τον τοκετό, μετά, όμως, από τη σύλληψη, ώστε να είναι δυνατός ο προσδιορισμός του συγκεκριμένου τέκνου. Στην περίπτωση αυτή τα αποτελέσματα επέρχονται εφόσον το τέκνο γεννηθεί ζωντανό και η μητέρα δεν έχει τελέσει γάμο. Άρα η αναγνώριση δεν πάσχει από κάποια ακυρότητα. 2. Για το επώνυμο: Η Πηνελόπη γεννήθηκε μεν εκτός γάμου, όμως, αναγνωρίσθηκε ήδη πριν από τη γέννησή της από τον Α, οπότε απέκτησε θέση τέκνου γεννημένου σε γάμο απέναντι και στους δύο γονείς της και τους συγγενείς τους, κατά ΑΚ 1484, που ορίζει ότι αυτό (δηλ. η εξομοίωση, σε περίπτωση αναγνώρισης, των εκτός γάμου με τα εντός γάμου γεννημένα τέκνα) συμβαίνει αν ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά. Και ο νόμος ορίζει διαφορετικά σε δύο περιπτώσεις, του επωνύμου (ΑΚ 1506) και της γονικής μέριμνας (ΑΚ 1515). Σύμφωνα με το άρθρο 1506 ΑΚ το τέκνο που γεννήθηκε χωρίς γάμο των γονέων του παίρνει το επώνυμο της μητέρας του, ενώ αν γίνει αναγνώριση, εκούσια ή δικαστική, το ενήλικο τέκνο ή, αν αυτό είναι ανήλικο, οι γονείς του ή και ένας από αυτούς ή ο επίτροπός του δικαιούνται, μέσα σε προθεσμία ενός έτους από την ολοκλήρωση της αναγνώρισης, να προσθέσουν, με δήλωση στο ληξίαρχο, το πατρικό επώνυμο στο επώνυμο του τέκνο. Αν στη δήλωση προβαίνουν οι δύο γονείς από κοινού, μπορούν να προσδιορίσουν το νέο επώνυμο του τέκνου σύμφωνα με τη δεύτερη παράγραφο του προηγούμενου άρθρου. Εδώ δεν διευκρινίζεται αν οι γονείς είχαν με κοινή δήλωση προσδιορίσει το επώνυμο της Πηνελόπης ως ανωτέρω. Όμως, τελικά οι γονείς παντρεύτηκαν, οπότε κατ άρθρο 1473 ΑΚ («επιγενόμενος γάμος των γονέων») επήλθε πλήρης και ανεξαίρετη εξομοίωσή της με τα εντός γάμου γεννημένα τέκνα. Άρα, λόγω του άρθρου 1506 παρ. 2 που ορίζει ότι σε περίπτωση επιγενόμενου γάμου των γονέων του τέκνου εφαρμόζονται ως προς το επώνυμό του, εφόσον αυτό είναι ανήλικο, οι διατάξεις του προηγούμενου άρθρου, δηλαδή του άρθρου 1505 ΑΚ για τα εντός γάμου γεννημένα τέκνα, η Πηνελόπη, όπως και τα τυχόν αδέλφια της (βλ. ΑΚ 1505 παρ. 2 «κοινό για όλα τα τέκνα») θα είχε όποιο επώνυμο δήλωναν οι γονείς της κατά την τέλεση του γάμου τους. Δεν δήλωσαν, ωστόσο, επώνυμο, αλλά η σχετική δήλωση παραλείφθηκε, άρα θα ισχύσει η τρίτη παράγραφος του άρθρου 1505 ΑΚ και η Πηνελόπη θα έχει το επώνυμο του πατέρα της. Για τη γονική μέριμνα: Σύμφωνα με το άρθρο 1515 ΑΚ η γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου που γεννήθηκε και παραμένει χωρίς γάμο των γονέων του ανήκει στη μητέρα του. Σε περίπτωση αναγνώρισής του, αποκτά γονική μέριμνα και ο πατέρας, που όμως την ασκεί αν έπαυσε η γονική μέριμνα της μητέρας ή αν αυτή αδυνατεί να την ασκήσει για νομικούς ή πραγματικούς λόγους. Με αίτηση του πατέρα το δικαστήριο μπορεί και σε κάθε άλλη περίπτωση να αναθέσει και σ' αυτόν την άσκηση της γονικής μέριμνας ή μέρους αυτής, εφόσον αυτό επιβάλλεται από το συμφέρον του τέκνου. Αυτά ισχύουν αρχικά και για την Πηνελόπη με τη διαφορά ότι επειδή η αναγνώρισή της έχει ολοκληρωθεί πριν από τον τοκετό, θα μπορούσε να γίνει, όπως υποστηρίζεται για τις περιπτώσεις
αυτές, εξαρχής δεκτός ο κανόνας της κοινής άσκησης της γονικής μέριμνας (ΑΚ 1510) κατά τελολογική συστολή του κανόνα του άρθρου 1515 ΑΚ. Σε κάθε περίπτωση πάντως μετά τον γάμο των γονέων της λόγω του κανόνα του άρθρου ΑΚ 1473 (πλήρης εξομοίωση εκτός και εντός γάμου γεννημένων τέκνων μετά τον γάμο των γονέων τους και την αναγνώρισή τους) θα εφαρμοσθεί η ΑΚ 1510 και αμφότεροι οι γονείς θα είναι φορείς και από κοινού δικαιούχοι άσκησης της γονικής μέριμνας.