ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ [1] ΜΝΗΣΤΕΙΑ. α. Η εμφάνιση της μνηστείας...2. β. Η σύμβαση της μνηστείας...6. γ. Έννομες συνέπειες... 11

Transcript

1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... IX ΓΕΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...XLVIII [1] ΜΝΗΣΤΕΙΑ Περιεχόμενα...1 Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία...2 I. Εισαγωγικές παρατηρήσεις...2 α. Η εμφάνιση της μνηστείας Omnis instabilis et incerta felicitas est Στο πεδίο του Ποινικού Κώδικα Στο πεδίο του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας Στο πεδίο του Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου...4 β. Η σύμβαση της μνηστείας Δικαιοπρακτική ικανότητα Τύπος Σύμπτωση βουλήσεων Ελαττώματα βούλησης Αντιπροσώπευση Αίρεση ή προθεσμία Μη αντίθεση της σύμβασης στο νόμο και στα χρηστά ήθη...10 γ. Έννομες συνέπειες Το γενικό καθήκον αμοιβαίας πίστεως, σεβασμού, συμπαράστασης, υπόληψης και φροντίδας Στις περιουσιακές σχέσεις των μνηστών, κληρονομικές σχέσεις Στις εργασιακές σχέσεις Το δικαίωμα χρηματικής ικανοποίησης λόγω ψυχικής οδύνης του μνηστού...13 δ. Τρόποι λύσης Αναμνήστευση...14 ε. Παραγραφή XI

2 ΙΙ. Η αγωγή αποζημίωσης για μονόπλευρη λύση της μνηστείας (άρθρο 1347 ΑΚ)...15 XII α. Η νομοθετική ρύθμιση (άρθρο 1347 ΑΚ) β. Τα στοιχεία της αγωγής Ανυπαρξία σπουδαίου λόγου Αποζημίωση (δαπάνες και μέτρα) Ειδικά η περίπτωση του άρθρου ΑΚ...20 γ. Διάδικοι Ενάγων Εναγόμενος...21 δ. Δικονομικά ζητήματα Γενικά Καθ ύλην αρμοδιότητα Κατά τόπο αρμοδιότητα Απόδειξη, βάρος απόδειξης Τόκοι...23 ε. Άμυνα εναγομένου στ. Η αδικοπρακτική αξίωση αποζημίωσης (άρθρα 914 επ. ΑΚ) ζ. Ευθύνη από τις διαπραγματεύσεις (άρθρο 198 ΑΚ); ΙΙΙ. Η αγωγή για απόδοση της δωρεάς ή του συμβόλου μνηστείας λόγω ματαίωσης του γάμου...24 α. Η νομοθετική ρύθμιση (άρθρο 1348 ΑΚ) Σύγκριση με την 1347 ΑΚ Η παραπομπή στις διατάξεις αδικαιολογήτου πλουτισμού...26 β. Τα στοιχεία της αγωγής Η έννοια της δωρεάς και του συμβόλου μνηστείας Ματαίωση γάμου-ειδικά η περίπτωση της ΑΚ Ειδικά για το αίτημα της αγωγής...28 γ. Διάδικοι Ενάγων Εναγόμενος...28 δ. Δικονομικά ζητήματα Γενικά Καθ ύλην αρμοδιότητα Κατά τόπο αρμοδιότητα...29

3 4. Απόδειξη, βάρος απόδειξης...29 ε. Άμυνα εναγομένου ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ: 1. Αγωγή αποζημίωσης λόγω λύσης μνηστείας Αγωγή επιστροφής δώρων λόγω λύσης μνηστείας...34 [2] ΓΑΜΟΣ Περιεχόμενα...37 Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία...37 Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις...38 α. Γενικά β. Στο πλαίσιο του Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου ΙΙ. Έγκυρος γάμος...41 α. Θετικές προϋποθέσεις Ηλικία Δικαιοπρακτική ικανότητα Συμφωνία μελλονύμφων Διαφορά φύλου...47 β. Αρνητικές προϋποθέσεις (κωλύματα) Υφιστάμενος γάμος Συγγένεια Υιοθεσία...50 γ. Τύπος Γενικά Προκαταρκτικό στάδιο (άδεια, γνωστοποίηση) Τελετή...53 ΙΙΙ. Ελαττωματικός γάμος - Νομιζόμενος γάμος...55 α. Άκυρος β. Ανυπόστατος γ. Ακυρώσιμος δ. Αποτελέσματα-Νομιζόμενος XIII

4 IV. Η αγωγή ακυρότητας γάμου...62 α. Γενικά β. Περιεχόμενο γ. Διάδικοι Ενάγων Εναγόμενος...66 δ. Δικονομικά ζητήματα Καθ ύλην αρμοδιότητα Κατά τόπον αρμοδιότητα...68 ε. Άμυνα εναγομένου Ειδικά η ένσταση καταχρηστικής ασκήσεως δικαιώματος (άρθρο 281 ΑΚ)...72 στ. Παραγραφή V. Η αγωγή ακύρωσης ακυρώσιμου γάμου...73 α. Περιεχόμενο β. Διάδικοι Ενάγων Εναγόμενος...74 γ. Δικονομικά ζητήματα δ. Άμυνα εναγομένου ε. Παραγραφή ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ: 1. Αγωγή αναγνώρισης γάμου ως ανυπόστατου Αγωγή ακύρωσης γάμου λόγω απειλής Αγωγή ακύρωσης γάμου λόγω συγγένειας Αίτηση τέλεσης γάμου ανήλικης λόγω σπουδαίου λόγου...82 [3] ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΖΥΓΩΝ Περιεχόμενα...85 Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία...86 Ι. Έννοια και περιεχόμενο των προσωπικών σχέσεων...87 XIV

5 ΙΙ. Υποχρέωση συμβίωσης (ΑΚ 1386)...88 α. Διάταξη αναγκαστικού δικαίου β. Όρια της υποχρέωσης συμβίωσης - περιπτώσεις καταχρήσεως γ. Συνέπειες καταχρήσεως Διακοπή της συμβίωσης από εύλογη αιτία Αναγνωριστική αγωγή - Δικονομικά ζητήματα...89 δ. Υποχρέωση συμβίωσης και ελευθερία του ατόμου ε. Παράβαση της υποχρέωσης συμβίωσης Περιπτώσεις Έννομες συνέπειες παραβίασης...90 στ. Προστασία της υποχρέωσης συμβίωσης Αποκαταστατική αγωγή Αναγνωριστική αγωγή - Δικονομικά ζητήματα Αγωγή αποζημίωσης ή χρηματικής ικανοποίησης...93 ΙΙΙ. Ρύθμιση του συζυγικού βίου (ΑΚ 1387)...96 α. Θεμελίωση και σκοπός της διάταξης β. Νομική φύση της διάταξης γ. Δεσμευτικότητα συναπόφασης - Δικαστική προστασία δ. Ανάκληση της συναπόφασης ε. Επιτρεπτό μονομερούς απόφασης στ. Όρια συζυγικού βίου Επαγγελματική δραστηριότητα Προσωπικότητα...99 IV. Επώνυμο των συζύγων (ΑΚ 1388) α. Το αμετάβλητο του επωνύμου β. Εξαίρεση ως προς τις κοινωνικές σχέσεις γ. Παράνομη χρήση επωνύμου και δικαστική προστασία δ. Προσθήκη επωνύμου V. Κοινή συμβολή στις οικογενειακές ανάγκες (ΑΚ ) α. Υπόχρεοι β. Ο χαρακτήρας της διάταξης γ. Σκοπός της διάταξης δ. Νομική φύση της διάταξης XV

6 ε. Διάταξη αναγκαστικού δικαίου Άκυρες συμφωνίες Έγκυρες συμφωνίες στ. Προϋποθέσεις εφαρμογής των διατάξεων Σύστημα ρύθμισης περιουσιακών σχέσεων των συζύγων Ύπαρξη γάμου ζ. Έκταση της υποχρέωσης συνεισφοράς η. Έννοια και περιεχόμενο «οικογενειακών αναγκών» θ. Υποχρέωση συνεισφοράς και διακινδύνευση διατροφής ι. Απορία ή ευπορία συζύγου ια. Απαλλαγή από την υποχρέωση συνεισφοράς ιβ. Μέτρο της υποχρέωσης συνεισφοράς Πρώτο κριτήριο προσδιορισμού «η αναλογία των δυνάμεων» Δεύτερο κριτήριο προσδιορισμού «οι συνθήκες της οικογενειακής ζωής» ιγ. Μέσα και τρόπος εκπλήρωσης της υποχρέωσης συνεισφοράς Προσωπική εργασία Εισοδήματα Περιουσία ιδ. Τρόπος υπολογισμού της υποχρέωσης συνεισφοράς ιε. Τρόπος εκπλήρωσης της υποχρέωσης συνεισφοράς ιστ. Προστασία της αξίωσης συμβολής στις οικογενειακές ανάγκες Άμεση προστασία Άμυνα εναγομένου Έμμεση προστασία VI. Το μέτρο της ευθύνης των συζύγων (ΑΚ 1396) α. Υποκειμενικό και αντικειμενικό πεδίο εφαρμογής β. Διάταξη αναγκαστικού δικαίου ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ: 1. Αναγνωριστική αγωγή παραβίασης υποχρεώσεων της έγγαμης συμβίωσης Αναγνωριστική αγωγή παραβίασης της υποχρέωσης για κοινή συνεισφορά στις οικογενειακές δαπάνες XVI

7 [4] ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΖΥΓΩΝ Περιεχόμενα Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία Ι. Τεκμήρια για τα κινητά (ΑΚ 1398) α. Γενικά Η Ρύθμιση Διάταξη ενδοτικού δικαίου Το μαχητό των τεκμηρίων Έκταση εφαρμογής των τεκμηρίων και έννοια κινητών Προϋπόθεση εφαρμογής της ΑΚ β. Τεκμήριο υπέρ των δανειστών (ΑΚ ) Η ρύθμιση Εξαίρεση από την ΑΚ Η ισχύς του τεκμηρίου Μαχητό τεκμήριο Έκταση εφαρμογής του τεκμηρίου Δικαιούχοι επίκλησης του τεκμηρίου Κατά ποιου αντιτάσσεται το τεκμήριο γ. Τεκμήριο υπέρ των συζύγων (ΑΚ ) Η ρύθμιση Έκταση εφαρμογής τεκμηρίου Το μαχητό του τεκμηρίου και ανταπόδειξη Ισχύς του τεκμηρίου Η σχέση του τεκμηρίου με το εξαίρετο δ. Τεκμήριο για τα κινητά προσωπικής χρήσης (ΑΚ ) Έκταση εφαρμογής του τεκμηρίου Ερμηνεία της διάταξης Ισχύς του τεκμηρίου Το μαχητό του τεκμηρίου ΙΙ. Διαχείριση της περιουσίας του κάθε συζύγου (ΑΚ 1399) α. Ανάθεση της διαχείρισης Ρύθμιση Διάταξη ενδοτικού δικαίου Ευθύνη διαχειριστή XVII

8 4. Ανάθεση διαχείρισης από ανήλικο Σημασία διάταξης β. Μη κτήση κυριότητας από το διαχειριστή γ. Μέτρο ευθύνης διαχειριστή δ. Απόδοση δαπανών ε. Περιπτωσιολογία παύσης διαχείρισης στ. Συνέπειες λύσης της ανάθεσης ζ. Αυτόβουλη διαχείριση η. Ευθύνη έναντι τρίτων IIΙ. Τα περιουσιακά συστήματα των συζύγων α. Σύστημα περιουσιακής αυτοτέλειας των συζύγων β. Σύστημα κοινοκτημοσύνης (ΑΚ 1403 επ.) γ. Σκοπός θέσπισης της ΑΚ ΙV. Αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα (ΑΚ ) α. Νομική φύση Προσδοκία Αξίωση ενοχική Αξίωση για αυτούσια ή χρηματική απόδοση Αξίωση προσωποπαγής (ΑΚ 1401) Πλαγιαστική άσκηση Αναγκαστικού δικαίου αξίωση β. Οι προϋποθέσεις της αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα (ΑΚ 1400) Θετικές προϋποθέσεις Αρνητική προϋπόθεση γ. Ύπαρξη γάμου Τύπος γάμου Εγκυρότητα γάμου Ελεύθερη ένωση δ. Λύση ή ακύρωση γάμου ή συμπλήρωση τριετούς διαστάσεως Γενικά Χρόνος γέννησης της αξίωσης ε. Αύξηση της περιουσίας Έννοια περιουσίας Περιεχόμενο της περιουσιακής αύξησης XVIII

9 3. Διαφορά τελικής-αρχικής περιουσίας στ. Η εξαίρεση (ΑΚ ) Γενικά Γονικές παροχές Δωρεές μεταξύ συζύγων Παράνομα αποκτήματα Τυχερά Συγχώνευση περιουσιακών στοιχείων Συνυπολογισμός καταδολιευτικών παροχών ζ. Διάθεση εξαιρουμένων Γενικά-Ρύθμιση Προϋποθέσεις εφαρμογής της ΑΚ η. Αντικατάσταση, εκποίηση ή καταστροφή του αποκτήματος θ. Καρποί-Lucrum ex negotiatione ι. Η παροχή πληροφοριών ια. Το τραπεζικό απόρρητο Ν 1509/ Ν 2915/ Θέση νομολογίας ιβ. Συμβολή στην αύξηση της περιουσίας Ρύθμιση Έννοια Μορφές Χρόνος και αποτίμηση Περιπτωσιολογία Αποτίμηση οικιακής εργασίας Η σημασία του μαχητού του τεκμηρίου της συμβολής Αναιρετικός έλεγχος Αρνητική συμβολή ιγ. Αιτιώδης σύνδεσμος ιδ. Παραγραφή της αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα (ΑΚ 1401 εδ. γ ) ιε. Εξασφάλιση της αξίωσης Νόμιμος τίτλος εγγραφής υποθήκης (ΑΚ 1262 αρ. 4) Παροχή ασφάλειας (ΑΚ 1402) Ασφαλιστικά μέτρα XIX

10 4. Προσφυγή σε γενικές διατάξεις Μη δυνατή η διάρρηξη βάσει της ΑΚ Ευθύνη από αδικοπραξία ιζ. Δικονομικά ζητήματα Αρμοδιότητα Διαδικασία Μη εγγραφή σε βιβλίο διεκδικήσεων Σώρευση αιτημάτων-εκκρεμοδικία Ορισμένο αγωγής Βάρος απόδειξης Μάρτυρες Άμυνα του εναγομένου Δεδικασμένο Αναιρετικός έλεγχος V. Κοινοκτημοσύνη (ΑΚ ) α. Έννοια (ΑΚ εδ. β ) β. Χρόνος σύστασης (ΑΚ εδ. α ) γ. Τύπος και δημοσιότητα (ΑΚ ) δ. Νομική φύση ε. Περιεχόμενο και έκταση (ΑΚ ) στ. Λειτουργία της κοινοκτημοσύνης (ΑΚ ) ζ. Μέτρο ευθύνης (ΑΚ 1396) η. Διάθεση ιδανικού μεριδίου (ΑΚ 1403) θ. Επιχείρηση δικαιοπραξιών ι. Υπεγγυότητα ια. Λήξη ( ) Λόγοι (ΑΚ ) Αποτελέσματα λήξης της κοινοκτημοσύνης (ΑΚ 1415) ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ: 1. Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων για εξασφάλιση αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα Αγωγή αποκτημάτων συζύγων Αγωγή για λύση κοινοκτημοσύνης XX

11 [5] ΔΙΑΚΟΠΗ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ - ΔΙΑΖΥΓΙΟ Α. ΡΥΘΜΙΣΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΣΤΕΓΗΣ Περιεχόμενα Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία Ι. Εισαγωγικά ΙΙ. Έννοια της οικογενειακής στέγης ΙΙΙ. Κανόνας ενδοτικού δικαίου - Συμβατική ρύθμιση της χρήσης ΙV. Δικαστική ρύθμιση α. Προϋποθέσεις της 1393 ΑΚ β. Η παραχώρηση της χρήσης της οικογενειακής στέγης - Καταβολή ανταλλάγματος; V. Οι έννομες σχέσεις των συζύγων και των τρίτων μετά την παραχώρηση VI. Παραχώρηση της οικογενειακής στέγης και δικαίωμα διατροφής VII. Δυνατότητα εκποίησης της οικογενειακής στέγης VIII. Έκδοση διαζυγίου ΙX. Δικονομικά Β. ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΙΝΗΤΩΝ Περιεχόμενα Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία Ι. Εισαγωγικά ΙΙ. Συνταγματικότητα των διατάξεων ΙΙΙ. Κατανομή της χρήσης των κινητών που ανήκουν στον ένα σύζυγο (1394 ΑΚ) α. Εξαίρεση: Οικιακά αντικείμενα β. Αποζημίωση για την παραχώρηση της χρήσης; γ. Δυνατότητα εκποίησης παραχωρηθέντων κινητών δ. Κατανομή κινητών και δικαίωμα διατροφής IV. Kατανομή της χρήσης των κινητών που ανήκουν και στους δύο συζύγους (1395 ΑΚ) α. Εκούσια κατανομή XXI

12 XXII β. Δικαστική κατανομή γ. Συγκυριότητα σε οικιακά αντικείμενα δ. Δικαιώματα επί των κινητών μετά την κατανομή της χρήσης ε. Διατροφή και εύλογη αποζημίωση V. Δικονομικά ζητήματα Γ. ΤΟ ΔΙΑΖΥΓΙΟ Περιεχόμενα Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία Α. Το διαζύγιο Ι. Έννοια ΙΙ. Διάκριση από άλλες έννοιες α. Άκυρος, ακυρώσιμος και ανυπόστατος γάμος ΙΙΙ. Είδη α. Κατ αντιδικία διαζύγιο β. Συναινετικό διαζύγιο ΙV. Αρχές V. Πνευματική λύση του γάμου VI. Δικαίωμα διάζευξης α. Γέννηση και απόσβεση του δικαιώματος διάζευξης VII. Συμφωνίες των συζύγων VIII. Συνέπειες του διαζυγίου IX. Χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη Β. Διαζύγιο κατ αντιδικία ( ΑΚ) I. Εισαγωγικά ΙI. Ισχυρός κλονισμός του γάμου ( ΑΚ) α. Κλονιστικό γεγονός β. Ισχυρός κλονισμός της έγγαμης σχέσης και βάσιμα αφόρητο της εξακολούθησης της έγγαμης συμβίωσης γ. Μαχητά τεκμήρια ισχυρού κλονισμού ( ΑΚ) Διγαμία Μοιχεία...246

13 3. Εγκατάλειψη Επιβουλή της ζωής Άσκηση ενδοοικογενειακής βίας IIΙ. Διετής συνεχής διάσταση ( ΑΚ) α. Έννοια της διάστασης β. Διετής διάρκεια της διάστασης IV. Αφάνεια V. Καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος προς διάζευξη α. Καταχρηστική άσκηση δικαιώματος λόγω προηγούμενης υπαίτιας συμπεριφοράς του ενάγοντα β. Προβολή με ένσταση VΙ. Δικονομικά ζητήματα α. Αρμοδιότητα β. Διαδικασία γ. Νομική φύση της αγωγής-διάδικοι δ. Περιεχόμενο αγωγής ε. Επίκληση περισσότερων λόγων διαζυγίου στ. Εκκρεμοδικία ζ. Απόφαση η. Αντίθετες αγωγές για ισχυρό κλονισμό Γ. Συναινετικό διαζύγιο (άρθρο 1441 ΑΚ) Ι. Έννοια ΙΙ. Προϋποθέσεις α. Η συμφωνία των συζύγων για τη λύση του γάμου Ελαττώματα της βούλησης β. Ελάχιστη διάρκεια του γάμου γ. Επικύρωση της συμφωνίας από το δικαστήριο δ. Συμφωνία για τα ανήλικα τέκνα ΙΙΙ. Δικονομικά ζητήματα α. Αρμοδιότητα β. Διαδικασία γ. Υποβολή των συμφωνιών στο δικαστήριο XXIII

14 δ. Εκκρεμοδικία ε. Απόφαση, προσβολή με ένδικα μέσα και αίτηση ανάκλησης Δ. Ζητήματα ιδιωτικού διεθνούς δικαίου Ι. Εφαρμοστέο δίκαιο ΙΙ. Διεθνής δικαιοδοσία, αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ: 1. Εξώδικη δήλωση διακοπής συμβίωσης Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων μετοίκησης Αγωγή ρύθμισης οικογενειακής στέγης Αγωγή αποζημίωσης χρήσης οικογενειακής στέγης μετά το διαζύγιο Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατανομής κινητών Αγωγή διαζυγίου λόγω ισχυρού κλονισμού Αγωγή διαζυγίου διετίας Αίτηση έκδοσης συναινετικού διαζυγίου Συμφωνητικό συναινετικού διαζυγίου [6] ΔΙΑΤΡΟΦΗ Περιεχόμενα Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις ΙΙ. Η διατροφή από το νόμο α. Δικαιούχοι και υπόχρεοι διατροφής β. Προϋποθέσεις άσκησης της αξίωσης διατροφής Η «απορία» του δικαιούχου Η «ευπορία» του υπόχρεου Αδυναμία αυτοδιατροφής του δικαιούχου «από την περιουσία του» Η αδυναμία εύρεσης κατάλληλης εργασίας γ. Η αξίωση διατροφής Η ρύθμιση της ΑΚ Χρόνος και τρόπος καταβολής της διατροφής XXIV

15 3. Διατροφή για το παρελθόν Παραίτηση - Προκαταβολή Απόσβεση λόγω θανάτου δ. Η άμυνα του εναγόμενου Η ένσταση διακινδύνευσης της ιδίας διατροφής Η ένσταση παραπομπής Η ένσταση συνεισφοράς του άλλου γονέα Η ένσταση του υπόχρεου συζύγου Η ένσταση στοιχειώδους ή ελαττωμένης διατροφής Η ένσταση κατάχρησης δικαιώματος Η ένσταση προσβολής της πατρότητας ε. Ειδικότερα ζητήματα Η διατροφή ανήλικου τέκνου Η διατροφή ενήλικου τέκνου Η μεταρρύθμιση της διατροφής Προσωρινή επιδίκαση διατροφής σε τέκνο γεννημένο χωρίς γάμο Δαπάνες τοκετού και διατροφή άγαμης μητέρας Η διατροφή μεταξύ αδελφών ΙΙΙ. Διατροφή κατά τη διάσταση α. Εισαγωγή β. Προϋποθέσεις χορήγησης της διατροφής Υποστατός γάμος Διακοπή της έγγαμης συμβίωσης Εύλογη αιτία Ασθενέστερη οικονομική κατάσταση του ενός συζύγου γ. Η αξίωση διατροφής δ. Παύση της υποχρέωσης διατροφής ή αυξομείωση του ύψους της ε. Η ανάλογη εφαρμογή κατά την ΑΚ IV. Διατροφή κατά το διαζύγιο α. Εισαγωγή β. Προϋποθέσεις χορήγησης της διατροφής Η απορία του δικαιούχου Η ευπορία του υπόχρεου Η αδυναμία άσκησης κατάλληλου επαγγέλματος λόγω ηλικίας ή κατάστασης υγείας XXV

16 4. Η αδυναμία άσκησης κατάλληλου επαγγέλματος λόγω της επιμέλειας ανήλικου τέκνου Η αδυναμία ανεύρεσης σταθερής κατάλληλης εργασίας ή ανάγκη επαγγελματικής εκπαίδευσης Λόγοι επιείκειας γ. Η αξίωση διατροφής δ. Μεταρρύθμιση και παύση της διατροφής ε. Η άμυνα του εναγόμενου Η ένσταση της ΑΚ Η ένσταση της ΑΚ Άλλες ενστάσεις V. Δικονομικά ζητήματα VII. Ιδιωτικό διεθνές δίκαιο ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ: 1. Αγωγή διατροφής λόγω νομιζόμενου γάμου Αγωγή δαπανών τοκετού και διατροφής άγαμης μητέρας Αγωγή διατροφής συζύγου λόγω διακοπής της συμβίωσης Αγωγή διατροφής συζύγου λόγω διαζυγίου Αγωγή παροχής πληροφοριών για αξίωση διατροφής Αρνητική αναγνωριστική αγωγή διατροφής Αγωγή διατροφής ανηλίκου Έφεση κατά απόφασης διατροφής ανηλίκου Αγωγή διατροφής ενήλικου σπουδαστή Αγωγή διατροφής αδελφού Μήνυση για παραβίαση υποχρέωσης διατροφής [7] ΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΟΒΟΗΘΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Περιεχόμενα Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις XXVI

17 α. Η νομοθετική ρύθμιση β. Γενικοί όροι επιτρεπτού Περιορισμοί Ιατρική αναγκαιότητα Ηλικία Γενική συναίνεση Ανάκληση της συναίνεσης γ. Γεννητικό υλικό (άρθρα 1459 και 1460 ΑΚ) δ. Παράβαση των όρων - Κυρώσεις ΙΙ. Η δικαστική άδεια μεταθανάτιας (post mortem) τεχνητής γονιμοποίησης (άρθρο 1457 ΑΚ) α. Έννοια β. Ειδικοί όροι επιτρεπτού - Δικαστική απόφαση γ. Συγγένεια δ. Δικονομικά ζητήματα Διαδικασία Αιτούσα - Η προβληματική για τον αιτούντα Καθ ύλη αρμοδιότητα Κατά τόπο αρμοδιότητα Ένδικα μέσα III. Η δικαστική άδεια για παρένθετη μητρότητα (άρθρο 1458 ΑΚ) α. Έννοια β. Ειδικοί όροι επιτρεπτού γ. Η συγγένεια με τη μητέρα δ. Δικονομικά ζητήματα Διαδικασία - Ληξιαρχική καταχώρηση Αιτούσα - Η προβληματική για τον αιτούντα Καθ ύλη αρμοδιότητα Κατά τόπο αρμοδιότητα Ένδικα μέσα ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ: 1. Παροχή άδειας απόκτησης τέκνου με παρένθετη μητέρα Παροχή άδειας μεταθανάτιας τεχνητής γονιμοποίησης XXVII

18 XXVIII [8] ΣΥΓΓΕΝΕΙΑ Περιεχόμενα Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις α. Βιολογική συγγένεια β. Κοινωνικοσυναισθηματική συγγένεια γ. Συγγένεια εξ αγχιστείας ΙΙ. Η μητρότητα α. Θεμελίωση μητρότητας Ο κανόνας της ΑΚ 1463 εδ. α Η εξαίρεση της ΑΚ β. Αγωγή αναγνώρισης της μητρότητας Ιστορική βάση Νομική βάση Ζητήματα απόδειξης γ. Αγωγή προσβολής της μητρότητας Ιστορική - Νομική βάση Προθεσμία Έννομες συνέπειες Ιδιωτικό διεθνές δίκαιο Δικονομικά ζητήματα ΙII. Η πατρότητα α. Θεμελίωση πατρότητας β. Τεκμήριο πατρότητας Προϋποθέσεις εφαρμογής του τεκμηρίου πατρότητας Έννομες συνέπειες από την εφαρμογή του τεκμηρίου πατρότητας Ανατροπή του τεκμηρίου πατρότητας Σύγκρουση τεκμηρίων πατρότητας γ. Γέννηση του τέκνου μετά την 300η ημέρα δ. Πατρότητα και μεταθανάτια τεχνητή γονιμοποίηση Μεταθανάτια τεχνητή γονιμοποίηση με δικαστική άδεια (ΑΚ ) Μεταθανάτια τεχνητή γονιμοποίηση χωρίς δικαστική άδεια (ΑΚ εδ. β ) ε. Η αγωγή προσβολής πατρότητας

19 1. Γενικά Ιστορική βάση Λόγοι αποκλεισμού προσβολής της πατρότητας Δικονομικά ζητήματα IV. Εκούσια αναγνώριση πατρότητας α. Έννοια β. Προϋποθέσεις εκούσιας αναγνώρισης Ως προς το τέκνο Ως προς το πρόσωπο του αναγνωρίζοντος Η συναίνεση της μητέρας του τέκνου γ. Χαρακτηριστικά της δήλωσης της εκούσιας αναγνώρισης δ. Εκούσια αναγνώριση και υποβοηθούμενη αναπαραγωγή ε. Δικονομικά ζητήματα V. H δικαστική αναγνώριση πατρότητας α. Έννοια β. Προϋποθέσεις δικαστικής αναγνώρισης γ. Δικονομικά ζητήματα VI. Αποτελέσματα αναγνώρισης (εκούσιας και δικαστικής) ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ: 1. Αναγνωριστική αγωγή ύπαρξης ή ανυπαρξίας συγγένειας Δικαστική αναγνώριση πατρότητας Αγωγή προσβολής εκούσιας αναγνώρισης Αγωγή προσβολής πατρότητας Αγωγή προσβολής μητρότητας [9] ΣΧΕΣΕΙΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ - ΓΟΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ Περιεχόμενα Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία Επώνυμο τέκνου/υποχρεώσεις μεταξύ γονέων και τέκνων (ΑΚ ) XXIX

20 Ι. Επώνυμο τέκνου (ΑΚ ) α. Τέκνο γεννημένο σε γάμο (ΑΚ 1505) β. Τέκνο γεννημένο χωρίς γάμο των γονέων (ΑΚ 1506) ΙΙ. Υποχρεώσεις γονέων και τέκνων (ΑΚ ) α. Αμοιβαία υποχρέωση βοήθειας, στοργής και σεβασμού (ΑΚ 1507) β. Υποχρέωση του τέκνου για παροχή υπηρεσιών (ΑΚ 1508) ΙΙΙ. Γονική παροχή (ΑΚ 1509) Η γονική μέριμνα του ανηλίκου τέκνου (ΑΚ ) Ι. Έννοια και νομική φύση ΙΙ. Φορείς της γονικής μέριμνας α. Τέκνα γεννημένα σε γάμο β. Τέκνα γεννημένα χωρίς γάμο των γονέων (ΑΚ 1515) γ. Λοιπές περιπτώσεις ΙΙΙ. Η άσκηση της γονικής μέριμνας α. Ο κανόνας της από κοινού άσκησης β. Διαφωνία κατά την άσκηση της γονικής μέριμνας (ΑΚ 1512) γ. Άσκηση μόνο από τον έναν γονέα (ΑΚ ,3 και 1516) δ. Διάκριση του φορέα της γονικής μέριμνας και του δικαιούχου της άσκησής της ΙV. Περιεχόμενο της γονικής μέριμνας α. Επιμέλεια του προσώπου (ΑΚ 1518) β. Διοίκηση της περιουσίας Γονική διοίκηση Περιουσία του τέκνου από δωρεά ή διαθήκη (ΑΚ 1521, 1522) Σύνταξη απογραφής (ΑΚ 1523) Δωρεές από την περιουσία του τέκνου (ΑΚ 1524) Επωφελής τοποθέτηση μετρητών (ΑΚ 1525) Διαχείριση με διατυπώσεις - Πράξεις με δικαστική άδεια (ΑΚ 1526) Αίτηση για παροχή δικαστικής άδειας - Δικονομικά ζητήματα Αποδοχή κληρονομίας με το ευεργέτημα της απογραφής (ΑΚ 1527) Ακυρότητα πράξεων (ΑΚ 1528) Χρήση εισοδημάτων (ΑΚ 1529) Δαπάνες των γονέων (ΑΚ 1530) XXX

21 12. Ευθύνη των γονέων (ΑΚ 1531) γ. Εκπροσώπηση του τέκνου V. Το συμφέρον του τέκνου (ΑΚ 1511) α. Θεσμικό πλαίσιο - Έννοια β. Κριτήρια προσδιορισμού γ. Η γνώμη του τέκνου (ΑΚ ) VI. Η γονική μέριμνα μετά το διαζύγιο, τη διάσταση ή την ακύρωση του γάμου (ΑΚ ) α. Σχέση των ΑΚ με άλλες διατάξεις β. Περιεχόμενο της ρύθμισης γ. Κριτήρια απόφασης (ΑΚ ) δ. Δικονομικά και Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου ζητήματα επί της αγωγής για τη ρύθμιση της γονικής μέριμνας κατ ΑΚ Αρμοδιότητα - Διαδικασία - Διεθνής Δικαιοδοσία Διάδικοι Περιεχόμενο της αγωγής - Αίτημα Άμυνα εναγομένου - Ανταγωγή Απόδειξη Υποχρεωτική προδικασία Γνώμη του τέκνου Συνέπειες ερημοδικίας Ανάκληση και μεταρρύθμιση της απόφασης Έλεγχος ΑΠ Ασφαλιστικά μέτρα VII. Το ειδικότερο δικαίωμα της προσωπικής επικοινωνίας (ΑΚ 1520) α. Το γενικό πλαίσιο της ρύθμισης - Σκοπός της επικοινωνίας β. Απώτεροι ανιόντες και άλλα πρόσωπα γ. Περιεχόμενο επικοινωνίας - Έξοδα δ. Ρύθμιση του δικαιώματος με συμφωνία των γονέων ε. Ρύθμιση της επικοινωνίας από το δικαστήριο στ. Η συμπεριφορά του γονέα που ασκεί την επιμέλεια στo πλαίσιo της άσκησης του δικαιώματος επικοινωνίας - Η παρεμπόδιση της επικοινωνίας ως μορφή κακής άσκησης της γονικής μέριμνας ζ. Περιορισμοί του δικαιώματος XXXI

22 η. Πλήρης αποκλεισμός θ. Δικονομικά ζητήματα επί της αγωγής για τη ρύθμιση του δικαιώματος επικοινωνίας Φορείς του δικαιώματος - Ενεργητική και παθητική νομιμοποίηση Διαδικασία - Αρμοδιότητα δικαστηρίου - Διεθνής δικαιοδοσία Στοιχεία δικογράφου Ένσταση 281 ΑΚ Συνέπειες ερημοδικίας Απόδειξη Ανταγωγή Υποχρεωτική προδικασία Επικοινωνία του δικαστή με το ανήλικο τέκνο Εκτέλεση της απόφασης (950 παρ. 2 και 947 ΚΠολΔ) Εκτέλεση της απόφασης απόδοσης ή παράδοσης του τέκνου Ανάκληση ή μεταρρύθμιση της απόφασης Έλεγχος Αρείου Πάγου Ασφαλιστικά μέτρα VIII. Αφαίρεση, έκπτωση, παύση - Έννομες συνέπειες α. Περιπτώσεις κακής άσκησης της γονικής μέριμνας (ΑΚ 1532) Η παράβαση των καθηκόντων που επιβάλλει το λειτούργημα της γονικής μέριμνας Η καταχρηστική άσκηση του λειτουργήματος της γονικής μέριμνας Η αδυναμία των γονέων να ανταποκριθούν στο λειτούργημα της γονικής μέριμνας β. Η προϋπόθεση του κινδύνου για την παρέμβαση του δικαστηρίου γ. Τα διατασσόμενα μέτρα (ΑΚ ) δ. Η δυνατότητα παρέμβασης του εισαγγελέα σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις (ΑΚ 1532 παρ. 3) ε. Δικονομικά ζητήματα επί της αγωγής αφαίρεσης της γονικής μέριμνας (ΑΚ ) Αρμοδιότητα δικαστηρίου - Διαδικασία Ενεργητική και παθητική νομιμοποίηση Περιεχόμενο της αγωγής - Αίτημα Απόδειξη Ανταγωγή Υποχρεωτική προδικασία XXXII

23 7. Γνώμη του τέκνου Μάρτυρες Συνέπειες ερημοδικίας Ένδικα μέσα Ανάκληση και μεταρρύθμιση της απόφασης Ασφαλιστικά μέτρα στ. Κίνδυνος ζωής ή υγείας για το παιδί (ΑΚ 1534) ζ. Αφαίρεση με αίτηση των γονέων (ΑΚ 1535) η. Η μεταβολή των συνθηκών (ΑΚ 1536) θ. Έκπτωση από τη γονική μέριμνα (ΑΚ 1537) ι. Παύση της γονικής μέριμνας (ΑΚ 1538) ια. Έννομες συνέπειες (ΑΚ ) Υποχρέωση λογοδοσίας (ΑΚ 1539) Εξακολούθηση πράξεων (ΑΚ 1540) Θάνατος ή αφάνεια τέκνου (ΑΚ 1541) ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ: 1. Αγωγή ανάθεσης επιμέλειας Συμφωνητικό επιμέλειας, επικοινωνίας, διατροφής τέκνων Αγωγή άρσης διαφωνίας γονέων Αγωγή αφαίρεσης γονικής μέριμνας Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων επικοινωνίας τέκνων Αγωγή προσβολής προσωπικότητας λόγω παραβίασης επικοινωνίας γονέα-τέκνου Αίτηση για άδεια εκποίησης ακινήτου ανηλίκου Αίτηση παροχής άδειας αποποίησης κληρονομίας ανηλίκου [10] ΥΙΟΘΕΣΙΑ Α. ΥΙΟΘΕΣΙΑ ΑΝΗΛΙΚΟΥ Περιεχόμενα Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία I. Έννοια XXXIII

24 II. Συμφέρον τέκνου α. Γενικά (ΑΚ 1542) β. Κριτήρια εξειδίκευσής του (ΑΚ 1558) ΙΙΙ. Νομική φύση IV. Νομοθετικό πλαίσιο V. Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο α. Γενικά β. Διεθνείς και διακρατικές υιοθεσίες (Ν 2447/1996) Άρθρο 3 Ν 2447/ Άρθρα 4-7 Ν 2447/ Ν 3765/ Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την υιοθεσία παιδιών (2008) Διαχρονικό δίκαιο VI. Προϋποθέσεις υιοθεσίας ως προς τον υιοθετούντα α. Δικαιοπρακτική ικανότητα (ΑΚ 1543) β. Ελάχιστη και μέγιστη ηλικία (ΑΚ 1543) γ. Διαφορά ηλικίας (ΑΚ 1544 εδ. α ) δ. Συναίνεση VII. Προϋποθέσεις της υιοθεσίας ως προς τον υιοθετούμενο α. Ανηλικότητα (ΑΚ 1542) β. Συναίνεση Και οι δύο φυσικοί γονείς του βάσει της ΑΚ εδ. α Ο ένας γονέας Ο επίτροπος Από την κοινωνική υπηρεσία ή οργάνωση (ΑΚ ) Και ο ίδιος ο υιοθετούμενος ανήλικος Υιοθεσία από έγγαμο (ΑΚ 1546) Δικαστική αναπλήρωση της συναίνεσης των γονέων Ανάκληση συναίνεσης VIII. Παροχή γενικής εξουσιοδότησης (ΑΚ 1554) IX. Ακρόαση τέκνων αυτού που υιοθετεί (ΑΚ 1556) X. Υιοθεσία πολλών (ΑΚ 1547) XXXIV

25 XI. Αρνητικές προϋποθέσεις (ΑΚ 1545 & 1548) α. Υιοθεσία από περισσότερους (ΑΚ 1545) ΑΚ εδ. α ΑΚ εδ. β ΑΚ β. Αίρεση ή προθεσμία (ΑΚ 1548) XII. Διαδικασία της υιοθεσίας α. Δικαστική απόφαση β. Ισχύς απόφασης (ΑΚ 1569, 1570) γ. Αίτηση (ΑΚ 1548) - Προδικασία δ. Αρμοδιότητα δικαστηρίου και δικαιοδοσία ε. Κριτήρια λήψης της απόφασης (ΑΚ 1558) στ. Παρέμβαση (ΚΠολΔ 752, 741, 79, 80) ζ. Προσδοκία (ΑΚ 1557) η. Προσωρινή προστασία θ. Ένδικα μέσα και βοηθήματα Γενικά Προθεσμίες Τριτανακοπή i. Μυστικότητα της υιοθεσίας (ΑΚ 1559) Σκοπός και περιεχόμενο (ΑΚ εδ. α ) ΑΚ εδ. β ΑΚ XIII. Αποτελέσματα της υιοθεσίας α. Γενικά (ΑΚ 1560) β. Συγγένεια - Πλήρης ένταξη στη θετή οικογένεια και πλήρης ρήξη με τη φυσική οικογένεια γ. Διατροφή δ. Κληρονομικό δικαίωμα ε. Ιθαγένεια στ. Επώνυμο (ΑΚ 1563) ζ. Κύριο όνομα του θετού τέκνου (ΑΚ 1565) η. Γονική μέριμνα (ΑΚ 1566) Γενικά XXXV

26 2. Υιοθεσία του φυσικού τέκνου του άλλου συζύγου ΑΚ θ. Δεδικασμένο XΙV. Η προσβολή της υιοθεσίας α. Γενικά (ΑΚ και ΚΠολΔ ) β. Λόγοι προσβολής (ΑΚ 1569) γ. Ενεργητική νομιμοποίηση (ΑΚ 1570) δ. Τρόπος προσβολής (ΑΚ 1570) ε. Προθεσμίες προσβολής (ΚΠολΔ & 4) στ. Άλλοι τρόποι προσβολής της απόφασης ζ. Αναγνωριστική αγωγή για την ύπαρξη ή όχι της υιοθεσίας Δικαιοδοσία Διάδικοι Αρμοδιότητα δικαστηρίου Β. ΛΥΣΗ ΥΙΟΘΕΣΙΑΣ Περιεχόμενα Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις II. Δικαστική λύση της υιοθεσίας α. Λύση κατ αντιδικία Δικαστική λύση για λόγους αφορούντες στο θετό γονέα Δικαστική λύση για λόγους αφορούντες στο θετό τέκνο Δικονομικά ζητήματα β. Συναινετική λύση Ουσιαστικές προϋποθέσεις Δικονομικές προϋποθέσεις Δικονομικά ζητήματα γ. Ανασύσταση της υιοθεσίας ΙΙΙ. Αυτοδίκαιη λύση α. Περιπτώσεις που δεν επιφέρουν αυτοδίκαιη λύση της υιοθεσίας β. Περιπτώσεις που επιφέρουν αυτοδίκαιη λύση της υιοθεσίας Σύναψη γάμου θετού γονέα και θετού τέκνου Σύναψη συμφώνου συμβίωσης XXXVI

27 3. Αναγνώριση του θετού τέκνου IV. Αποτελέσματα της λύσης της υιοθεσίας α. Έννομα αποτελέσματα δικαστικής λύσης υιοθεσίας β. Έννομα αποτελέσματα αυτοδίκαιης λύσης της υιοθεσίας γ. Έννομα αποτελέσματα σε κάθε περίπτωση λύσης της υιοθεσίας Αναβίωση της συγγένειας του θετού τέκνου με τους φυσικούς γονείς Άσκηση της γονικής μέριμνας του ανηλίκου από τρίτους Επώνυμο τέκνου Λύση κοινής υιοθεσίας ως προς τον έναν σύζυγο Γ. ΥΙΟΘΕΣΙΑ ΕΝΗΛΙΚΟΥ Περιεχόμενα Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις ΙΙ. Ανάλογη εφαρμογή και ειδικές ρυθμίσεις ΙΙΙ. Δικονομικά ζητήματα α. Αρμοδιότητα δικαστηρίου β. Αίτηση υιοθεσίας γ. Ζητήματα ιδιωτικού διεθνούς δικαίου δ. Καταχώρηση απόφασης στο ληξιαρχείο ΙV. Αποτελέσματα (AK ) V. Ειδικά ζητήματα VI. Λύση της υιοθεσίας ενηλίκου (ΑΚ 1588) α. Μονομερής δικαστική λύση β. Συναινετική δικαστική λύση γ. Αυτοδίκαιη λύση VII. Δικονομικά ζητήματα επί της αγωγής λύσης της υιοθεσίας α. Αρμοδιότητα δικαστηρίου - Διαδικασία β. Ενεργητική νομιμοποίηση γ. Στοιχεία βάσης της αγωγής - Αίτημα δ. Άμυνα εναγομένου ε. Απόδειξη XXXVII

28 στ. Ένδικα μέσα - Δεδικασμένο ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ: 1. Αίτηση υιοθεσίας ανηλίκου Αίτηση συναινετικής λύσης υιοθεσίας Αίτηση λύσης υιοθεσίας Αίτηση σύστασης υιοθεσίας ενηλίκου [11] ΕΠΙΤΡΟΠΕΙΑ ΑΝΗΛΙΚΟΥ Περιεχόμενα Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία Ι. Έννοια της επιτροπείας α. Περιεχόμενο (ΑΚ 1603) β. Περιπτώσεις επιτροπείας (ΑΚ 1589) Έλλειψη γονικής μέριμνας Διορισμός επιτρόπου από το δικαστήριο γ. Αναγνωριστική αγωγή για την ύπαρξη ή μη της σχέσης επιτροπείας - Δικονομικά ζητήματα ΙΙ. Τα όργανα της επιτροπείας (ΑΚ 1590) α. Το δικαστήριο Αίτηση για τον διορισμό επιτρόπου - Δικονομικά ζητήματα Αυτεπάγγελτη ενέργεια του δικαστηρίου για το διορισμό επιτρόπου α. Ο επίτροπος Διακρίσεις - Καθήκοντα και Αρμοδιότητες Αριθμός επιτρόπων Αποκλεισμός επιτρόπου - Έννομες συνέπειες (ΑΚ ) Αποποίηση - Παραίτηση επιτρόπου (ΑΚ 1599) γ. Το εποπτικό συμβούλιο Αρμοδιότητες Σύνθεση εποπτικού συμβουλίου (ΑΚ 1634, 1635, 1636) Συνεδριάσεις Αποφάσεις δ. Ο ρόλος της κοινωνικής υπηρεσίας XXXVIII

29 ΙΙΙ. Άσκηση της επιτροπείας α. Έναρξη της επιτροπείας β. Κριτήρια λήψης αποφάσεων Ακρόαση του ανηλίκου Το συμφέρον του ανηλίκου ΙV. Περιεχόμενο της επιτροπείας - Αρμοδιότητες του επιτρόπου (ΑΚ 1603) α. Η επιμέλεια του προσώπου του ανηλίκου Ανάλογη εφαρμογή της ΑΚ Ανάθεση της φροντίδας του ανηλίκου σε τρίτους (ΑΚ 1607) Εισαγωγή σε ειδικό ίδρυμα (ΑΚ ) β. Διοίκηση της περιουσίας του ανηλίκου Σύνταξη απογραφής (ΑΚ 1611) Προϋπολογισμός δαπανών Διαχείριση μετρητών, τίτλων και πολύτιμων αντικειμένων Τίτλος για εγγραφή υποθήκης Η διαχειριστική εξουσία του επιτρόπου Η ακυρότητα λόγω μη τήρησης διατυπώσεων (ΑΚ 1630) Λογοδοσία (ΑΚ 1626) Ευθύνη επιτρόπου Ευθύνη εποπτικού συμβουλίου γ. Εκπροσώπηση του ανηλίκου V. Αμοιβή επιτρόπου και αποκατάσταση δαπανών α. Περιεχόμενο της αξίωσης αμοιβής (ΑΚ ) Δικονομικά ζητήματα β. Περιεχόμενο της αξίωσης της αποκατάστασης δαπανών (ΑΚ ) Δικονομικά ζητήματα VI. Λήξη της επιτροπείας (ΑΚ ) α. Οριστική λήξη β. Λήξη ως προς συγκεκριμένο επίτροπο γ. Αυτοδίκαιη παύση δ. Παύση με δικαστική απόφαση Αίτηση παύσης του επιτρόπου - Δικονομικά ζητήματα XXXIX

30 ε. Πράξεις μετά τη λήξη της επιτροπείας στ. Απόδοση περιουσίας ζ. Τελική λογοδοσία Αγωγή για παροχή λογοδοσίας VII. Ζητήματα παραγραφής (ΑΚ 1653) ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ: 1. Αίτηση διορισμού επιτρόπου Αίτηση διορισμού ειδικού επιτρόπου Αγωγή λογοδοσίας επιτρόπου Παύση και αντικατάσταση επιτρόπου [12] ΑΝΑΔΟΧΗ ΑΝΗΛΙΚΟΥ Περιεχόμενα Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις ΙΙ. Τα πρόσωπα του θεσμού της αναδοχής ανηλίκων α. Ο ανήλικος β. Οι ανάδοχοι γονείς ΙΙΙ. Προϋποθέσεις τοποθέτησης ανηλίκου σε ανάδοχους γονείς α. Δικαιοπρακτική ικανότητα ανάδοχων γονέων β. Πλήρωση συγκεκριμένων ηλικιακών ορίων γ. Ελάχιστα κριτήρια καταλληλότητας των ανάδοχων γονέων δ. Επάρκεια οικονομικών πόρων των γονέων IV. Τρόποι σύστασης αναδοχής α. Σύσταση αναδοχής με σύμβαση Σύσταση αναδοχής από τους γονείς του ανηλίκου Σύσταση αναδοχής από τον επίτροπο του ανηλίκου Νομική φύση της σύμβασης αναδοχής β. Σύσταση αναδοχής με δικαστική απόφαση Περιπτώσεις που ενεργοποιούν τη δικαστική αναδοχή ανηλίκου XL

31 2. Επιπλέον περιπτώσεις που ενεργοποιούν τη δικαστική αναδοχή ανηλίκου Δικονομικά ζητήματα επί της δικαστικής αναδοχής ανηλίκου Κριτήρια επιλογής αναδόχου από το δικαστήριο γ. Αναδοχή με εισαγγελική διάταξη V. Υποχρεώσεις, αρμοδιότητες και δικαιώματα των ανάδοχων γονέων α. Υποχρεώσεις των ανάδοχων γονέων β. Αρμοδιότητες και δικαιώματα των ανάδοχων γονέων γ. Ευθύνη των ανάδοχων γονέων VI. Αφαίρεση αρμοδιοτήτων από τους γονείς ή τον επίτροπο α. Αφαίρεση αρμοδιοτήτων από τους γονείς Δικονομικά ζητήματα κατά την αφαίρεση αρμοδιοτήτων από τους γονείς β. Αφαίρεση αρμοδιοτήτων από τον επίτροπο Δικονομικά ζητήματα κατά την αφαίρεση αρμοδιοτήτων από τον επίτροπο VII. Παύση αναδοχής α. Αυτοδίκαιη άρση της αναδοχής β. Άρση από τους γονείς ή από τον επίτροπο γ. Καταγγελία από τον ανάδοχο γονέα δ. Άρση αναδοχής με δικαστική απόφαση Δικονομικά ζητήματα κατά την άρση της αναδοχής με δικαστική απόφαση VIΙI. Αναδοχή ενηλίκων ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ: 1. Αίτηση αναδοχής ανηλίκου Αίτηση άρσης αναδοχής ανηλίκου [13] ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΗ Περιεχόμενα Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις ΙΙ. Βασικές αρχές δικαστικής συμπαράστασης α. Η αρχή της προστασίας της προσωπικότητας του πάσχοντος XLI

32 β. Η αρχή της προστασίας του συμφέροντος του πάσχοντος ΙΙΙ. Πρόσωπα που υποβάλλονται σε δικαστική συμπαράσταση α. Δικαστική συμπαράσταση και ενήλικοι Πάσχοντες από σωματικές και μη παθήσεις Πρόσωπα που πάσχουν από χαρακτηρολογικά ελαττώματα β. Δικαστική συμπαράσταση και πρόσωπα που εκτίουν στερητική της ελευθερίας ποινή γ. Δικαστική συμπαράσταση και ανήλικοι IV. Δικονομικά ζητήματα α. Περιεχόμενο δικογράφου της αίτησης β. Υλική και τοπική αρμοδιότητα γ. Ενεργητικά νομιμοποιούμενα πρόσωπα για υποβολή αίτησης Αίτηση του πάσχοντος Ικανότητα δικαστικής παράστασης Αίτηση από τον σύζυγο του πάσχοντος Αίτηση από τους γονείς του πάσχοντος Αίτηση από τα τέκνα του πάσχοντος Αίτηση από τον εισαγγελέα Αυτεπάγγελτη κίνηση της διαδικασίας δ. Παρέμβαση - Προσεπίκληση - Ερημοδικία ε. Απόδειξη στ. Επικοινωνία με τον συμπαραστατούμενο και πραγματογνωμοσύνη ζ. Έκθεση κοινωνικής υπηρεσίας η. Τρόπος διεξαγωγής της δίκης θ. Δημοσιότητα της απόφασης ι. Ένδικα μέσα ια. Υποθέσεις με στοιχεία αλλοδαπότητας V. Διορισμός δικαστικού συμπαραστάτη και εποπτικού συμβουλίου α. Διορισμός δικαστικού συμπαραστάτη Κριτήρια διορισμού δικαστικού συμπαραστάτη Καταλληλότητα του δικαστικού συμπαραστάτη Αποκλεισμός και αδυναμία διορισμού ως δικαστικού συμπαραστάτη β. Αντικατάσταση ή παύση του δικαστικού συμπαραστάτη XLII

33 1. Δικονομικά ζητήματα γ. Προσωρινός δικαστικός συμπαραστάτης Διορισμός πριν την τελεσιδικία της απόφασης Διορισμός μετά την τελεσιδικία της απόφασης Εξουσίες του προσωρινού δικαστικού συμπαραστάτη Λήξη προσωρινής δικαστικής συμπαράστασης δ. Ειδικός δικαστικός συμπαραστάτης ε. Εποπτικό συμβούλιο VI. Έννομες συνέπειες υποβολής σε δικαστική συμπαράσταση α. Κατηγορίες εννόμων συνεπειών β. Επιμέλεια του προσώπου του συμπαραστατούμενου γ. Άλλες έννομες συνέπειες δ. Έναρξη αποτελεσμάτων Ως προς τη δικαιοπρακτική ανικανότητα Ως προς τον διορισμό δικαστικού συμπαραστάτη VII. Εξουσίες και περιορισμοί του δικαστηρίου α. Κατά την έκδοση της απόφασης β. Μετά την έκδοση της απόφασης VIII. Στερητική και επικουρική δικαστική συμπαράσταση α. Στερητική δικαστική συμπαράσταση Έννοια στερητικής δικαστικής συμπαράστασης Στερητική δικαστική συμπαράσταση και ακυρότητα δικαιοπραξιών Περιεχόμενο της απόφασης β. Επικουρική δικαστική συμπαράσταση Έννοια επικουρικής δικαστικής συμπαράστασης Παροχή συναίνεσης του δικαστικού συμπαραστάτη IX. Άρση της δικαστικής συμπαράστασης α. Αυτοδίκαιη άρση β. Άρση με δικαστική απόφαση γ. Υποχρεώσεις του δικαστικού συμπαραστάτη μετά τη λήξη της δικαστικής συμπαράστασης X. Ακούσια νοσηλεία α. Ουσιαστικού δικαίου ζητήματα XLIII

34 β. Δικονομικά ζητήματα Ενεργητικά νομιμοποιούμενα πρόσωπα Υλικά και τοπικά αρμόδιο δικαστήριο Διαδικασία ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ: 1. Αίτηση δικαστικής συμπαράστασης Αίτηση αντικατάστασης δικαστικού συμπαραστάτη Αίτηση άρσης δικαστικής συμπαράστασης Αίτηση υποβολής προσώπου σε ακούσια νοσηλεία [14] ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΞΕΝΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Περιεχόμενα Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία Ι. Έννοια και πεδίο εφαρμογής ΙΙ. Λειτουργία α. Διορισμός του επιμελητή β. Αρμοδιότητες ΙΙΙ. Άρση (ΑΚ 1694) α. Με δικαστική απόφαση β. Αυτοδίκαιη άρση ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ: 1. Αίτηση διορισμού επιμελητή ξένων υποθέσεων [15] ΣΥΜΦΩΝΟ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ - ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΝΩΣΗ Περιεχόμενα Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία Ι. Το σύμφωνο συμβίωσης (άρθρα 1-13 Ν 3719/2008) α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις XLIV

35 β. Έννοια-Νομική φύση-υποχρεώσεις γ. Έγκυρο σύμφωνο (άρθρα 1 και 2 Ν 3719/2008) Θετικές προϋποθέσεις Αρνητικές προϋποθέσεις (κωλύματα) Τύπος δ. Ελαττωματικό σύμφωνο (άρθρα 2 παρ. 3 και 3 Ν 3719/2008) ε. Ρυθμιστικό πεδίο Πεδίο εφαρμογής (άρθρο 13 Ν 3719/2008)- Ιδιωτικό διεθνές δίκαιο Οι σχέσεις μεταξύ των συμβίων Οι σχέσεις μεταξύ των συμβίων και των τέκνων στ. Λύση Τρόποι λύσης (άρθρο 4 Ν 3719/2008) Διατροφή μετά τη λύση (άρθρο 7 Ν 3719/2008) Λύση λόγω θανάτου-κληρονομικό δικαίωμα (άρθρο 11 Ν 3719/2008) ζ. Το δικαίωμα αποζημίωσης λόγω ψυχικής οδύνης του συμβίου (άρθρο 932 ΑΚ) II. Η ελεύθερη ένωση α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις β. Η εμφάνισή της στην πράξη γ. Η νομική της αντιμετώπιση Η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα (άρθρο 1400 ΑΚ) Το δικαίωμα αποζημίωσης λόγω ψυχικής οδύνης (άρθρο 932 ΑΚ) Δικονομικά ζητήματα ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ: 1. Σύμφωνο Συμβίωσης Εξώδικη δήλωση λύσης συμφώνου συμβίωσης Αγωγή διατροφής λόγω λύσης συμφώνου συμβίωσης Αγωγή ακύρωσης συμφώνου συμβίωσης λόγω απειλής Αγωγή αποκτημάτων συντρόφων Αγωγή αδικαιολόγητου πλουτισμού λόγω λύσης ελεύθερης ένωσης ENIAIO ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ XLV