Βιολογία προσανατολισμού ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση. Α1. Αν μια ασθένεια καθορίζεται από επικρατές φυλοσύνδετο γονίδιο θα εμφανίζεται: α. Σε όλους τους απογόνους εφόσον ο ένας γονέας έχει την ασθένεια β. Σε όλους τους γιους όταν η μητέρα έχει την ασθένεια γ. Σε όλες τις κόρες εφόσον ο πατέρας έχει την ασθένεια δ. Σε πιθανότητα 25% στους απογόνους εφόσον οι γονείς είναι φορείς της ασθένειας. Α2. Εσώνια υπάρχουν: α. Στους ιούς που προσβάλλουν βακτήρια β. Στους ιούς που προσβάλλουν ευκαρυωτικούς οργανισμούς γ. Στα βακτήρια δ. Στο ώριμο mrna. Α3. Μόριο trna που μεταφέρει τη μεθειονίνη έχει ως αντικωδικόνιο: α. 3 AUG5 β. 5 UAC3 γ. 3 UAC5 δ. 5 AUG3 Α4. Ένας φυσιολογικός γαμέτης ανθρώπου μπορεί να περιέχει: α. 46 χρωμοσώματα β. Ένα Χ χρωμόσωμα γ. Πλασμίδια δ. DNA μήκους 1,5 x 10 9 ζευγών βάσεων. Α5. Ένα ιχνηθετημένο με 32 P δίκλωνο μόριο DNA μεταφέρεται σε περιβάλλον ραδιενεργού 35 S, όπου και αντιγράφεται 2 φορές in vitro. Μετά και το τέλος της 2ης αντιγραφής: α. όλες οι αλυσίδες των νέων μορίων θα είναι ραδιενεργές β. κάθε νέο μόριο θα έχει μια αλυσίδα ραδιενεργή γ. δυο νέα μόρια θα έχουν και τις 2 αλυσίδες τους μη ραδιενεργές δ. δυο νέα μόρια θα έχουν και τις 2 αλυσίδες τους ραδιενεργές Μονάδες 25
ΘΕΜΑ B Β1. Να χαρακτηρίσετε ως Σωστή (Σ) ή Λανθασμένη (Λ) καθεμία από τις ακόλουθες προτάσεις: α. Δύο φορείς της κυστικής ίνωσης έχουν 50% πιθανότητα να αποκτήσουν παιδί με γονότυπο όμοιο με αυτούς. β. Πολλαπλά αλληλόμορφα υπάρχουν μόνο για τους πολυγονιδιακούς χαρακτήρες. γ. Ανιχνευτής για το γονίδιο, που κωδικοποιεί τον παράγοντα VIII, υβριδοποιείται σε DNA από ηπατικό κύτταρο φυσιολογικού άντρα, που βρίσκεται στην πρόφαση, 2 φορές. δ. Κάθε ευκαρυωτικό γονίδιο διαθέτει αλληλουχίες λήξης της μεταγραφής και ένα κωδικόνιο λήξης της μετάφρασης. ε. Το ίδιο αμινοξύ μπορεί να μεταφέρεται στα ριβοσώματα, κατά τη διάρκεια της πρωτεϊνοσύνθεσης από μόρια trna με διαφορετική αλληλουχία βάσεων. ζ. Ο αριθμός των βακτηριακών κλώνων μιας γονιδιωματικής βιβλιοθήκης είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των βακτηριακών κλώνων μιας cdna βιβλιοθήκης από ένα ιστό του ίδιου οργανισμού. η. Για τις ομάδες αίμαστος στο σύστημα ΑΒΟ στον ανθρώπινο πληθυσμό παρατηρούνται 3 αλληλόμορφα, 5 γονότυποι και 4 φαινότυποι. Μονάδες 7 Β2. Nα ερνηνεύσετε πώς μετά την ολοκλήρωση της μεταγραφής προκύπτει ένα μόριο RNA που: α. δεν κωδικοποιεί τη σύνθεση πολυπεπτιδικής αλυσίδας β. κωδικοποιεί τη σύνθεση δύο ή περισσότερων διαφορετικών πολυπεπτιδικών αλυσίδων Β3. Να περιγράψετε το στάδιο της έναρξης της μετάφρασης. Μονάδες 5 Β4. Ποιοι είναι οι λόγοι που καθιστούν δύσκολες τις μελέτες κληρονομικότητας στον άνθρωπο; Β5. Να αναφέρετε τρεις ομοιότητες που έχουν δύο αυτοσωμικά χρωμοσώματα που ταξινομούνται στο ίδιο ζεύγος (θεωρήστε ότι το άτομο από το οποίο τα απομονώσατε έχει φυσιολογικό καρυότυπο). Επίσης, αν κάθε χρωμόσωμα το κόψετε με την ίδια περιοριστική ενδονουκλεάση θα προκύψει ο ίδιος αριθμός κομματιών σε κάθε περίπτωση; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 5 (3 + 2)
ΘΕΜΑ Γ Γ1. Στη δροσόφιλα από τη διασταύρωση θηλυκών ατόμων που είχαν κόκκινο χρώμα ματιών με αρσενικά άτομα που είχαν κίτρινο χρώμα ματιών γεννήθηκαν τα παρακάτω άτομα: 131 με πορτοκαλί χρώμα ματιών, 129 με κίτρινο χρώμα ματιών, 125 με κόκκινο χρώμα ματιών. Αν η ιδιότητα αυτή ελέγχεται από ένα ζευγάρι αλληλόμορφων γονιδίων, να βρεθούν οι γονότυποι των ατόμων της πατρικής γενιάς και να γίνει η διασταύρωση αν είναι γνωστό ότι ο καθορισμός του φύλου στη δροσόφιλα είναι ίδιος με τον αντίστοιχο στον άνθρωπο. Να μη ληφθεί υπόψη η περίπτωση μετάλλαξης. 1 2 Μονάδες 10 1 2 3 4 5 1 2 Γ2. Το παραπάνω δένδρο απεικονίζει την εμφάνιση μιας ασθένειας σε μια οικογένεια. α. Με βάση τα δεδομένα του δένδρου να προσδιορίσετε τον τρόπο κληρονόμησης της ασθένειας. β. Να προσδιορίσετε την πιθανότητα το άτομο 1 της δεύτερης γενιάς να είναι ετερόζυγο;. Μονάδες 2 γ. Αν τα άτομα 4 και 5 της δεύτερης γενιάς περιμένουν και 3ο παιδί να προσδιορίσετε την πιθανότητα αυτό να είναι αγόρι και να πάσχει από την ασθένεια, αιτιολογώντας την απάντησή σας. Μονάδες 3 δ. Αν το άτομο 2 της πρώτης γενιάς δεν διακρίνει το πράσινο και κόκκινο χρώμα και είναι το μοναδικό άτομο με το συγκεκριμένο πρόβλημα ανάμεσα στα άτομα της πρώτης και δεύτερης γενιάς, να προσδιορίσετε την πιθανότητα ο εγγονός του, ατόμου 2 της τρίτης γενιάς, να έχει το ίδιο πρόβλημα όρασης με τον παππού του.
ΘΕΜΑ Δ Δ1. Δίνονται τα ακόλουθα τμήματα DNA. Το ένα εξαυτών προέρχεται από γονιδιωματική βιβλιοθήκη και το άλλο από cdna βιβλιοθήκη. Τμήμα 1 CGAGGGCGAATTCATGTTATTGTGTGGCCAGCGATGTGGTGGTGCCATATATGΑGAATTC GCTCCCGCTTAAGTACAATAACACACCGGTCGCTACACCACCACGGTATATACΤCTTAAG Τμήμα 2 GAATTCATGTTATTGTCGATGTGGTGGTGCCATATATGΑGAATTC CTTAAGTACAATAACAGCTACACCACCACGGTATATACΤCTTAAG Σε αμφότερα τα τμήματα DNA περιλαμβάνεται το ίδιο γονίδιο, που κωδικοποιεί το πεπτίδιο: H2N met-leu-leu-ser-met-trp-trp-cys-his-ile COOH α. Να εξηγήσετε ποιο τμήμα προέρχεται από τη γονιδιωματική βιβλιοθήκη και ποιο από τη cdna βιβλιοθήκη. β. Το εν λόγω γονίδιο προέρχεται από ευκαρυωτικό ή προκαρυωτικό οργανισμό; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. γ. Να γράψετε την αλληλουχία του υποκινητή του γονιδίου. Σε ποια από τις δύο βιβλιοθήκες περιέχεται; Μονάδες 2 Δ2. α. Το τμήμα DNA που προέρχεται από τη cdna βιβλιοθήκη κόβεται με την περιοριστική ενδονουκλεάση EcoRI και συνδέεται κατάλληλα με το παρακάτω πλασμίδιο, στο οποίο όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα υπάρχει η ειδική αλληλουχία που αναγνωρίζει η EcoRI. i. Να περιγράψετε πώς επιτυγχάνεται στο εργαστήριο η επιλογή των βακτηρίων που διαθέτουν το ανασυνδυασμένο μόριο DNA, αν διαθέτετε τα κατάλληλα θρεπτικά υλικά και τα αντιβιοτικά αμπικιλίνη και τετρακυκλίνη. Για τον εντοπισμό του κλώνου που περιέχει το γονίδιο της cdna βιβλιοθήκης πρόκειται επίσης να κατασκευαστεί
τρίτο γ ράμμα Γ ΚΥΚΛΟΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΤΙΚΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ανιχνευτής μήκους 11 νουκλεοτιδίων. ii. Να εξηγήσετε τι είναι οι ανιχνευτές και σε ποια ιδιότητα των νουκλεϊκών οξέων στηρίζεται η δράση τους. Μονάδες 3 iii. Να γράψετε την καταλληλότερη πιθανή αλληλουχία για τον εντοπισμό της αλληλουχίας αυτής, δεδομένου ότι οι ερευνητές δε γνωρίζουν την αλληλουχία βάσεων στο γονίδιο, αλλά μόνον την αλληλουχία των αμινοξέων στο εν λόγω πεπτίδιο (H2Ν-met-leu-leu-ser-met-trp-trp-cys-his-ile-COOH) Δίνεται ο γενετικός κώδικας δεύτερο γ ράμμα πρώ τογ ράμμα ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους) 1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω-πάνω να συμπληρώσετε τα Ατομικά στοιχεία μαθητή. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις το όνομά σας. 2. Να γράψετε το Ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δε θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δε σβήνει. 4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις(3) ώρες. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: μετά τις 13.00. ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ ΤΑ ΚΙΝΗΤΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ