ΚΕΙΜΕΝΟ 1 Τὴν μὲν παρασκευὴν ὁρᾶτε ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι καὶ τὴν παράταξιν ὅση γεγένηται καὶ τὰς κατὰ τὴν ἀγορὰν δεήσεις αἷς κέχρηνταί τινες ὑπὲρ τοῦ τὰ μέτρια καὶ τὰ συνήθη μὴ γίγνεσθαι ἐν τῇ πόλει ἐγὼ δὲ πεπιστευκὼς ἥκω πρῶτον μὲν τοῖς θεοῖς δεύτερον δὲ τοῖς νόμοις καὶ ὑμῖν ἡγούμενος οὐδεμίαν παρασκευὴν μεῖζον ἰσχύειν παρ ὑμῖν τῶν νόμων καὶ τῶν δικαίων. Ἐβουλόμην μὲν οὖν ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι καὶ τὴν βουλὴν τοὺς πεντακοσίους καὶ τὰς ἐκκλησίας ὑπὸ τῶν ἐφεστηκότων ὀρθῶς διοικεῖσθαι καὶ τοὺς νόμους οὓς ἐνομοθέτησεν ὁ Σόλων περὶ τῆς τῶν ῥητόρων εὐκοσμίας ἰσχύειν ἵνα ἐξῆν τῷ πρεσβυτάτῳ τῶν πολιτῶν ὥσπερ οἱ νόμοι προστάττουσι σωφρόνως ἐπὶ τὸ βῆμα παρελθόντι ἄνευ θορύβου καὶ ταραχῆς ἐξ ἐμπειρίας τὰ βέλτιστα τῇ πόλει συμβουλεύειν. Aισχίνης, Κατά Κτησιφώντος Την προετοιμασία, άνδρες Αθηναίοι, και την πολιτική οργάνωση, πόσο μεγάλη έχει γίνει, τη βλέπετε και τις παρακλήσεις στην αγορά που χρησιμοποιούν κάποιοι, για να μη γίνονται στην πόλη τα νόμιμα και τα συνηθισμένα (τα δίκαια) εγώ όμως έχω έρθει έχοντας αποκτήσει εμπιστοσύνη πρώτα στους θεούς, έπειτα στους νόμους και σε σας, γιατί πιστεύω πως καμιά προετοιμασία (ραδιουργία) δεν ασκεί επιρροή σε σας μεγαλύτερη απ τους νόμους και τα δίκαια. Ήθελα, λοιπόν, άνδρες Αθηναίοι, να διευθύνονται σωστά απ' αυτούς που είναι επικεφαλής και η βουλή των πεντακοσίων και οι συνελεύσεις των πολιτών και να ισχύουν οι νόμοι που θέσπισε ο Σόλωνας για την καλή συμπεριφορά των ρητόρων, για να επιτρεπόταν πρώτα στον πιο ηλικιωμένο από τους πολίτες, όπως ακριβώς προστάζουν οι νόμοι, αφού ανέβει με σύνεση στο βήμα [χωρίς θόρυβο και ταραχή] να συμβουλεύει με την εμπειρία του τα καλύτερα για την πόλη, και δεύτερον και από τους άλλους πολίτες αυτός που θέλει, σύμφωνα με την ηλικία του χωριστά [και με τη σειρά του] για κάθε ζήτημα να εκφράζει τη γνώμη του γιατί έτσι μου φαίνεται πως και η πόλη μπορεί με τον πιο καλό τρόπο να διοικείται και οι δίκες θα ήταν ελάχιστες.
ΚΕΙΜΕΝΟ 2 Καίτοι λίαν προθύμως οἱ σύμμαχοι συμβεβουλεύκασιν ὑμῖν ὡς χρὴ Μεσσήνην ἀφέντας ποιήσασθαι τὴν εἰρήνην. Οἷς ὑμεῖς δικαίως ἂν ὀργίζοισθε πολὺ μᾶλλον ἢ τοῖς ἐξ ἀρχῆς ἀποστᾶσιν ἡμῶν. Ἐκεῖνοι μὲν γὰρ ἀφέμενοι τῆς ἡμετέρας φιλίας τὰς αὑτῶν πόλεις ἀπώλεσαν εἰς στάσεις καὶ σφαγὰς καὶ πολιτείας πονηρὰς ἐμβαλόντες οὗτοι δ ἡμᾶς ἥκουσι κακῶς ποιήσοντες τὴν γὰρ δόξαν ἣν ἡμῖν οἱ πρόγονοι μετὰ πολλῶν κινδύνων ἐν ἑπτακοσίοις ἔτεσιν κτησάμενοι κατέλιπον ταύτην ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ πείθουσιν ὑμᾶς ἀποβαλεῖν ἧς οὔτ ἀπρεπεστέραν τῇ Λακεδαίμονι συμφορὰν οὔτε δεινοτέραν οὐδέποτ ἂν εὑρεῖν ἠδυνήθησαν. Εἰς τοῦτο δ ἥκουσι πλεονεξίας καὶ τοσαύτην ἡμῶν κατεγνώκασιν ἀνανδρίαν ὥστε πολλάκις ἡμᾶς ἀξιώσαντες ὑπὲρ τῆς αὑτῶν πολεμεῖν ὑπὲρ Μεσσήνης οὐκ οἴονται δεῖν κινδυνεύειν. Ισοκράτης, Αρχίδαμος, 11-13 Κι όμως, πολύ πρόθυμα οι σύμμαχοι σας έχουν συμβουλεύσει ότι πρέπει, αφού παραιτηθείτε από τη Μεσσήνη, να κάνετε ειρήνη. Εσείς δίκαια θα οργιζόσασταν πολύ περισσότερο εναντίον τους παρά εναντίον αυτών που από την αρχή αποχώρησαν από τη συμμαχία μας. Γιατί εκείνοι, μόλις απαρνήθηκαν τη δική μας φιλία, κατέστρεψαν τις δικές τους πόλεις, αφού τις περιέπλεξαν σε εσωτερικές στάσεις και σφαγές και σε ολέθρια πολιτεύματα, ενώ αυτοί έρχονται για να μας βλάψουν. Τη δόξα δηλαδή, που μας άφησαν οι πρόγονοι, αφού την απέκτησαν με πολλούς κινδύνους μέσα σε επτακόσια χρόνια, προσπαθούν να μας πείσουν να την αποβάλουμε μέσα σε λίγο χρόνο, απ' την οποία δεν θα μπορούσαν να βρουν ποτέ συμφορά ούτε πιο ανάρμοστη ούτε πιο φοβερή για τη Σπάρτη. Κι έχουν φτάσει σε τέτοιο βαθμό πλεονεξίας και μας έχουν καταλογήσει τόση ανανδρία, ώστε, ενώ αξίωσαν πολλές φορές από μας να πολεμήσουμε για τη (χώρα) τους, δεν νομίζουν ότι πρέπει να κινδυνεύουν για τη Μεσσήνη.
ΚΕΙΜΕΝΟ 3 Εἴχομεν δέ ὦ Ἀθηναῖοι καὶ ἡμεῖς ταύτην τὴν γνώμην ὅτε τῶν Ἑλλήνων ἤρχομεν καὶ ἐδοκοῦμεν καλῶς βουλεύεσθαι περιορῶντες μὲν τὴν χώραν τεμνομένην οὐ νομίζοντες δὲ χρῆναι περὶ αὐτῆς διαμάχεσθαι ἄξιον γὰρ ἦν ὀλίγων ἀμελοῦντας πολλῶν ἀγαθῶν φείσασθαι. Νῦν δέ ἐπεὶ ἐκείνων μὲν ἁπάντων μάχῃ ἐστερήμεθα ἡ δὲ πατρὶς ἡμῖν λέλειπται ἴσμεν ὅτι ὁ κίνδυνος οὗτος μόνος ἔχει τὰς ἐλπίδας τῆς σωτηρίας. Ἀλλὰ γὰρ χρὴ ἀναμνησθέντας ὅτι ἤδη καὶ ἑτέροις ἀδικουμένοις βοηθήσαντες ἐν τῇ ἀλλοτρίᾳ πολλὰ τρόπαια τῶν πολεμίων ἐστήσαμεν ἄνδρας ἀγαθοὺς περὶ τῆς πατρίδος καὶ ἡμῶν αὐτῶν γίγνεσθαι πιστεύοντας μὲν τοῖς θεοῖς ἐλπίζοντας δὲ ἔτι τὸ δίκαιον μετὰ τῶν ἀδικουμένων ἔσεσθαι. Δεινὸν γὰρ ἂν εἴη ὦ Ἀθηναῖοι εἰ ὅτε μὲν ἐφεύγομεν ἐμαχόμεθα Λακεδαιμονίοις ἵνα κατέλθωμεν κατελθόντες δὲ φευξόμεθα ἵνα μὴ μαχώμεθα. Λυσίας, Περί της Πολιτείας, 9-11 Είχαμε, Αθηναίοι, και εμείς αυτή τη γνώμη, όταν ήμαστε ηγεμόνες των Ελλήνων, και νομίζαμε πως δεν σκεφτόμαστε σωστά ανεχόμενοι απ τη μια να λεηλατείται η χώρα μας και πιστεύοντας απ την άλλη ότι δεν πρέπει να αγωνιζόμαστε γι αυτή- γιατί άξιζε, παραμελώντας λίγα, να ενδιαφερθούμε για πολλά αγαθά. Αλλά τώρα, επειδή σε μάχη έχουμε στερηθεί όλα εκείνα και έχει απομείνει σε μας η πατρίδα, γνωρίζουμε ότι αυτός ο κίνδυνος μόνο δίνει τις ελπίδες της σωτηρίας. Αλλά πρέπει, βέβαια, αφοΰ θυμηθούμε ότι, αφού ήδη βοηθήσαμε (στο παρελθόν) και άλλους που αδικούνταν, στήσαμε στην ξένη χώρα πολλά τρόπαια νίκης εναντίον των εχθρών, (πρέπει) να γίνουμε γενναίοι άνδρες για την πατρίδα (μας) και για τους εαυτούς μας, έχοντας αφενός πίστη στους θεούς και ελπίζοντας αφετέρου ότι θα είναι το δίκαιο μ αυτούς που αδικούνται ακόμη. Γιατί θα ήταν φοβερό, άνδρες Αθηναίοι, αν απ τη μια πολεμούσαμε ενάντια στους Λακεδομονίους, για να επιστρέψουμε στην πατρίδα μας, όταν ήμαστε εξόριστοι, και απ' την άλλη, αν τώρα που γυρίσαμε στην πατρίδα, θα τραπούμε σε φυγή, για να μην πολεμήσουμε. Δεν είναι, λοιπόν, ντροπή που θα φτάσουμε σ' αυτό το σημείο δειλίας, ώστε οι πρόγονοι μας διακινδύνευαν ακόμη και για την ελευθερία των άλλων, ενώ εσείς ούτε για τη δική σας τολμάτε να πολεμάτε;
ΚΕΙΜΕΝΟ 4 Ἀκριβῶς δ εἰδώς ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι τὸ λέγειν περὶ ὧν αὐτὸς εἶπέ τις καὶ περὶ αὑτοῦ παρ ὑμῖν ἀεὶ τῶν πάνυ λυσιτελούντων τοῖς τολμῶσιν ὄν οὕτως ἡγοῦμαι φορτικὸν καὶ ἐπαχθὲς ὥστε ἀνάγκην οὖσαν ὁρῶν ὅμως ἀποκνῶ. Νομίζω δ ἄμεινον ἂν ὑμᾶς περὶ ὧν νῦν ἐρῶ κρῖναι μικρὰ τῶν πρότερόν ποτε ῥηθέντων ὑπ ἐμοῦ μνημονεύσαντες. Ἐγὼ γάρ ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι πρῶτον μέν ἡνίκ ἔπειθόν τινες ὑμᾶς τῶν ἐν Εὐβοίᾳ πραγμάτων ταραττομένων βοηθεῖν Πλουτάρχῳ καὶ πόλεμον ἄδοξον καὶ δαπανηρὸν ἄρασθαι πρῶτος καὶ μόνος παρελθὼν ἀντεῖπον καὶ μόνον οὐ διεσπάσθην ὑπὸ τῶν ἐπὶ μικροῖς λήμμασιν πολλὰ καὶ μεγάλ ὑμᾶς ἁμαρτάνειν πεισάντων Δημοσθένης, Περί ειρήνης, 4-5 Επειδή γνωρίζω καλά, άντρες Αθηναίοι, ότι το να μιλάει κανείς γι" αυτά που είπε ο ίδιος και για τον εαυτό του είναι από εκείνα που πάντοτε ωφελούν πολύ αυτούς που τολμούν (να μιλούν), τόσο θεωρώ (τούτο) ενοχλητικό και δυσάρεστο, ώστε, μολονότι βλέπω ότι είναι ανάγκη (να μιλήσω), διστάζω. Νομίζω ότι καλύτερα θα κρίνατε γι αυτά που θα πω, εάν φέρνατε στη μνήμη σας λίγα από όσα πιο μπροστά κάποια στιγμή λέχτηκαν από μένα. Εγώ δηλαδή, άντρες Αθηναίοι, πρώτα πρώτα, όταν μερικοί προσπαθούσαν να σας πείσουν, επειδή η πολιτική κατάσταση στην Εύβοια ήταν ταραγμένη, να βοηθάτε τον Πλούταρχο και να αναλάβετε πόλεμο άδοξο και δαπανηρό, πρώτος πρώτος και μόνος, αφού ανέβηκα στο βήμα, έφερα αντιρρήσεις (σε αυτούς) και σχεδόν κινδύνεψα να κομματιαστώ από αυτούς που προσπαθούσαν να σας πείσουν να κάνετε πολλά και μεγάλα σφάλματα για μικρά κέρδη.
ΚΕΙΜΕΝΟ 5 Εἰδότες ὑμᾶς ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι καὶ τοῖς ἀδικουμένοις προθύμως βοηθεῖν εἰθισμένους καὶ τοῖς εὐεργέταις μεγίστην χάριν ἀποδιδόντας ἥκομεν ἱκετεύσοντες μὴ περιιδεῖν ἡμᾶς εἰρήνης οὔσης ἀναστάτους ὑπὸ Θηβαίων γεγενημένους. Πολλῶν δ ἤδη πρὸς ὑμᾶς καταφυγόντων καὶ διαπραξαμένων ἅπανθ ὅσων ἐδεήθησαν ἡγούμεθα μάλισθ ὑμῖν προσήκειν περὶ τῆς ἡμετέρας πόλεως ποιήσασθαι πρόνοιαν. Οὔτε γὰρ ἂν ἀδικώτερον οὐδένας ἡμῶν εὕροιτε τηλικαύταις συμφοραῖς περιπεπτωκότας οὔτ ἐκ πλείονος χρόνου πρὸς τὴν ὑμετέραν πόλιν οἰκειότερον διακειμένους. Ἔτι δὲ τοιούτων δεησόμενοι πάρεσμεν ἐν οἷς κίνδυνος μὲν οὐδεὶς ἔνεστιν ἅπαντες δ ἄνθρωποι νομιοῦσιν ὑμᾶς πειθομένους ὁσιωτάτους καὶ δικαιοτάτους εἶναι τῶν Ἑλλήνων. Ισοκράτης, Πλαταϊκός, 1-2 Επειδή ξέρουμε, άνδρες Αθηναίοι, ότι εσείς συνηθίζετε να βοηθάτε με προθυμία αυτούς που αδικούνται, και ότι χρωστάτε μέγιστη ευγνωμοσύνη στους ευεργέτες, έχουμε έλθει, για να (σας) παρακαλέσουμε να μην ανεχθείτε να έχουμε καταστραφεί από τους Θηβαίους, αν και είναι ειρήνη, και επειδή, μέχρι τώρα πολλοί κατέφυγαν σε σας και πέτυχαν όλα, όσα είχαν ανάγκη, νομίζουμε ότι προπάντων σ' εσάς αρμόζει να φροντίσετε για την πόλη μας διότι ούτε θα μπορούσατε να βρείτε κανένα να έχει περιπέσει σε τόσο μεγάλες συμφορές πιο άδικα από μας ούτε να διάκειται για περισσότερο χρόνο πιο φιλικά προς την πόλη σας. Ακόμη, βρισκόμαστε κοντά σας, για να παρακαλέσουμε για τέτοια πράγματα, στα οποία δεν υπάρχει κανένα κίνδυνος, αλλά αντιθέτως όλοι οι άνθρωποι, αν πεισθείτε, θα πιστέψουν ότι εσείς είστε οι πιο όσιοι και δίκαιοι από τους Έλληνες.
ΚΕΙΜΕΝΟ 6 Ἄξιον δὲ τοῦ Λυκούργου καὶ τόδε ἀγασθῆναι τὸ κατεργάσασθαι ἐν τῇ πόλει αἱρετώτερον εἶναι τὸν καλὸν θάνατον ἀντὶ τοῦ αἰσχροῦ βίου καὶ γὰρ δὴ ἐπισκοπῶν τις ἂν εὕροι μείους ἀποθνῄσκοντας τούτων ἢ τῶν ἐκ τοῦ φοβεροῦ ἀποχωρεῖν αἱρουμένων. Ὡς τἀληθὲς εἰπεῖν καὶ ἕπεται τῇ ἀρετῇ τὸ σῴζεσθαι εἰς τὸν πλείω χρόνον μᾶλλον ἢ τῇ κακίᾳ καὶ γὰρ ῥᾴων καὶ ἡδίων καὶ εὐπορωτέρα καὶ ἰσχυροτέρα. Δῆλον δὲ ὅτι καὶ εὔκλεια μάλιστα ἕπεται τῇ ἀρετῇ καὶ γὰρ συμμαχεῖν πως πάντες τοῖς ἀγαθοῖς βούλονται. ᾗ μέντοι ὥστε ταῦτα γίγνεσθαι ἐμηχανήσατο καὶ τοῦτο καλὸν μὴ παραλιπεῖν. Ἐκεῖνος τοίνυν σαφῶς παρεσκεύασε τοῖς μὲν ἀγαθοῖς εὐδαιμονίαν τοῖς δὲ κακοῖς κακοδαιμονίαν. Ἐν μὲν γὰρ ταῖς ἄλλαις πόλεσιν ὁπόταν τις κακὸς γένηται ἐπίκλησιν μόνον ἔχει κακὸς εἶναι ἀγοράζει δὲ ἐν τῷ αὐτῷ ὁ κακὸς τἀγαθῷ καὶ κάθηται καὶ γυμνάζεται ἐὰν βούληται ἐν δὲ τῇ Λακεδαίμονι πᾶς μὲν ἄν τις αἰσχυνθείη τὸν κακὸν σύσκηνον παραλαβεῖν πᾶς δ ἂν ἐν παλαίσματι συγγυμναστήν. Ξενοφώντας, Λακεδαιμονίων Πολιτεία, 9, 1-4 Αξίζει να θαυμάσει (κανείς) και αυτό εδώ (το εργο) του Λυκούργου, το ότι δηλαδή πέτυχε να είναι προτιμότερος στην πόλη ο έντιμος θάνατος παρά η ντροπιαστική ζωή και πραγματικά, λοιπόν, αν κάποιος εξέταζε (το πράγμα), θα διαπίστωνε ότι σκοτώνονται λιγότεροι απ' αυτούς παρά από εκείνους που προτιμούν να απομακρύνονται από τον κίνδυνο. Και για να πούμε την αλήθεια, στις περισσότερες περιπτώσεις ακολουθεί και η σωτηρία μάλλον την ανδρεία παρά τη δειλία γιατί πραγματικά (η ανδρεία είναι) ευκολότερη και πιο ευχάριστη και περισσότερο εφευρετική και ισχυρότερη (από τη δειλία). Ακόμη, (είναι) φανερό ότι και η δόξα ακολουθεί προπάντων την ανδρεία, γιατί βέβαια όλοι θέλουν να είναι σύμμαχοι με κάποιο τρόπο με τους γενναίους. Όμως (είναι) καλό να μη παραλείψω και τούτο, πώς δηλαδή μηχανεύτηκε, ώστε να γίνονται αυτά. Εκείνος, λοιπόν, εξασφάλισε με βεβαιότητα απ τη μια την ευτυχία στους γενναίους και από την άλλη στους δειλούς τη δυστυχία. Γιατί στις άλλες πόλεις, όταν κάποιος γίνει δειλός, έχει μόνο το χαρακτηρισμό ότι είναι δειλός, συχνάζει όμως ο δειλός στο ίδιο μέρος με το γενναίο και κάθεται και γυμνάζεται αν θέλει στη Σπάρτη όμως ο καθένας θα ντρεπόταν να έχει το δειλό συγκάτοικο (στην ίδια σκηνή) και καθένας (θα ντρεπόταν να έχει το δειλό) συναθλητή στην πάλη.
ΚΕΙΜΕΝΟ 7 Δοκεῖ γὰρ καὶ ἐμοὶ τοῦτο τὸ μάθημα τοῖς νέοις ὠφέλιμον εἶναι ἐπίστασθαι πολλαχῇ. Καὶ γὰρ τὸ μὴ ἄλλοθι διατρίβειν ἐν οἷς δὴ φιλοῦσιν οἱ νέοι τὰς διατριβὰς ποιεῖσθαι ὅταν σχολὴν ἄγωσιν ἀλλ ἐν τούτῳ εὖ ἔχει ὅθεν καὶ τὸ σῶμα βέλτιον ἴσχειν ἀνάγκηοὐδενὸς γὰρ τῶν γυμνασίων φαυλότερον οὐδ ἐλάττω πόνον ἔχεικαὶ ἅμα προσήκει μάλιστ ἐλευθέρῳ τοῦτό τε τὸ γυμνάσιον καὶ ἡ ἱππική οὗ γὰρ ἀγῶνος ἀθληταί ἐσμεν καὶ ἐν οἷς ἡμῖν ὁ ἀγὼν πρόκειται μόνοι οὗτοι γυμνά ζονται οἱ ἐν τούτοις τοῖς περὶ τὸν πόλεμον ὀργάνοις γυμναζόμενοι. Ἔπειτα ὀνήσει μέν τι τοῦτο τὸ μάθημα καὶ ἐν τῇ μάχῃ αὐτῇ ὅταν ἐν τάξει δέῃ μάχεσθαι μετὰ πολλῶν ἄλλων μέγιστον μέντοι αὐτοῦ ὄφελος ὅταν λυθῶσιν αἱ τάξεις καὶ ἤδη τι δέῃ μόνον πρὸς μόνον ἢ διώκοντα ἀμυνομένῳ τινὶ ἐπιθέσθαι ἢ καὶ ἐν φυγῇ ἐπιτιθεμένου ἄλλου ἀμύνασθαι αὐτόν οὔτ ἂν ὑπό γε ἑνὸς εἷς ὁ τοῦτ ἐπιστάμενος οὐδὲν ἂν πάθοι ἴσως δ οὐδὲ ὑπὸ πλειόνων ἀλλὰ πανταχῇ ἂν ταύτῃ πλεονεκτοῖ. Πλάτωνας, Λάχης, 182e-182b Μου φαίνεται λοιπόν ότι είναι ωφέλιμο σε πολλά να γνωρίζουν οι νέοι αυτό το μάθημα. Γιατί και το να μην περνούν τον καιρό τους σε άλλα μέρη, όπου βέβαια συνηθίζουν οι νέοι να περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους, όταν δεν έχουν ασχολίες, αλλά σ' αυτό τo μέρος, είναι καλό. Απ' αυτό και το σώμα είναι ανάγκη να έχουν καλύτερο -γιατί από καμιά άσκηση δεν έχει κατώτερο ή λιγότερο κόπο (εξάσκηση)- και έπειτα ταιριάζει πάρα πολύ αε ελεύθερο και αυτή η άσκηση και η ιππική. Γιατί στον αγώνα που είμαστε αθλητές (αγωνιζόμαστε) και σ' αυτά (στις δυσκολίες) που μας προβάλλει ο αγώνας γυμνάζονται μόνο αυτοί που εξασκούνται σ αυτά τα όργανα του πολέμου. Έπειτα αυτό το μάθημα θα ωφελήσει αρκετά και στην ίδια τη μάχη, όταν χρειαστεί να πολεμήσει (κάποιος) παραταγμένος μαζί με πολλούς άλλους. Το μεγαλύτερο του όφελος όμως (θα είναι), όταν διαλυθεί η παράταξη και πρέπει πια κάποιος ένας προς ένα ή καταδιώκοντας να επιτεθεί σε κάποιον που αμύνεται ή υποχωρώντας να αποκρούσει αυτός (μόνος του) άλλον που επιτίθεται. Ένας που γνωρίζει αυτή την τέχνη ούτε από έναν θα πάθει τίποτα, ίσως ούτε και από περισσότερους, αλλά σε κάθε περίπτωση με αυτή (την τέχνη) θα είναι σε πλεονεκτική θέση.
ΚΕΙΜΕΝΟ 8 Νῦν τοίνυν τοὺς μὲν ὄντας οἰκείους καὶ βελτίους αὑτῶν οὐκ ἐδύναντο πεῖσαι τὴν προῖκ ἀποδεδωκέναι σφᾶς μαρτυρεῖν ἑτέρους δ εἰ παρέχοιντο μάρτυρας μηδὲν γένει προσήκοντας οὐκ ἂν ἡγοῦνθ ὑμᾶς αὐτοῖς πιστεύειν. Ἔτι δ ἁθρόαν μὲν φάσκοντες δεδωκέναι τὴν προῖκα ᾔδεσαν ὅτι τοὺς ἀπενεγκόντας οἰκέτας ἐξαιτήσομεν οὓς μὴ γεγενημένης τῆς δόσεως παραδοῦναι μὴ θέλοντες ἠλέγχοντ ἄν εἰ δ αὐτοὶ μόνοι μόνῳ τοῦτον τὸν τρόπον ἀποδεδωκέναι λέγοιεν ἐνόμιζον οὐκ ἐλεγχθήσεσθαι. Διὰ τοῦτο τοῦτον εἵλοντ ἐξ ἀνάγκης ψεύδεσθαι τὸν τρόπον. Τοιαύταις τέχναις καὶ πανουργίαις ὡς ἁπλοῖ τινὲς εἶναι δόξοντες ἡγοῦνται ῥᾳδίως ὑμᾶς ἐξαπατήσειν ἁπλῶς οὐδ ἂν μικρὸν ὑπὲρ τῶν διαφερόντων ἀλλ ὡς οἷόν τ ἀκριβέστατα πράξαντες. Δημοσθένης, Προς Ονήτορα, 1, 23-24 Στην προκειμένη περίπτωση, λοιπόν, δεν μπορούσαν να πείσουν τους πραγματικούς συγγενείς και τους καλύτερους από αυτούς να καταθέσουν ως μάρτυρες ότι αυτοί (= Ονήτορας...) είχαν δώσει την προίκα, και, αν παρουσίαζαν ως μάρτυρες άλλους που δεν είχαν καμιά συγγένεια μαζί τους, νόμιζαν ότι εσείς (= οι δικαστές) δε θα τους πιστεύατε. Επιπλέον, αν ισχυρίζονταν ότι είχαν δώσει εφάπαξ την προίκα, ήξεραν ότι εμείς θα ζητήσουμε τους δούλους που την είχαν καταβάλει- και αν δεν ήθελαν να μας τους παραδώσουν αυτούς (για ανάκριση), αφού δεν είχε δοθεί η προίκα, θα αποδεικνύονταν ένοχοι. Αν όμως έλεγαν ότι oι ίδιοι χωρίς μάρτυρες είχαν δώσει την προίκα σ αυτόν (= τον Αφοβο) κατ' ιδίαν με αυτόν τον τρόπο, νόμιζαν ότι δε θα ελεγχθούν. Γι αυτό και προτίμησαν αναγκαστικά να καταφύγουν έτσι στο ψέμα. Με τέτοιες σκευωρίες και πανουργίες, με την ιδέα δηλαδή ότι θα φανούν πως είναι πολύ αφελείς, πιστεύουν ότι εύκολα θα σας εξαπατήσουν αυτοί, που για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους δε θα έκαναν τίποτε απολύτως με αφέλεια αλλά αντίθετα με τον πιο μεγάλο υπολογισμό.