ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Αθήνα, 9.10.2017 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ομιλία του Πρωθυπουργού στη Βουλή για την αλλαγή ταυτότητας φύλου Κυρίες και Κύριοι βουλευτές, Η Εθνική Αντιπροσωπεία, καλείται αυτές τις μέρες να πράξει το αυτονόητο, απέναντι σε ένα σημαντικό τμήμα συμπολιτών μας που για δεκαετίες παρέμεινε ηθελημένα από την Πολιτεία, αόρατο. Καλείται να διασφαλίσει το δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό για κάθε άνθρωπο που ζει σε αυτή τη χώρα. Καλείται να άρει τον παραλογισμό της μη αποδοχής της επιλογής ενός προσώπου να καθορίσει εκείνο την ταυτότητα του φύλου του, δίχως προσβλητικές προϋποθέσεις και κριτήρια, και χωρίς την ψυχιατρικοποίηση της απόφασης του. Ναι, είναι το αυτονόητο. Αλλά για τον καθένα από μας, από όσους τουλάχιστον θέλουν να λέγονται και να είναι προοδευτικοί, ή φιλελεύθεροι, εκτός από αυτονόητο είναι και μια πράξη γενναιότητας. Που θα επιβεβαιώσει ή θα διαψεύσει, αν τα στοιχεία που αναγράφονται σε μια άλλη ταυτότητα, στην πολιτική μας ταυτότητα, αντιστοιχούν στην πραγματικότητα. Μια πράξη γενναιότητας, γιατί έχουμε γίνει όλοι κοινωνοί των πιέσεων που ασκούνται από διάφορες πλευρές, και που επιδιώκουν να μείνουν τα πράγματα ως έχουν, εν ονόματι της παράδοσης, της πατρίδας, της θρησκείας, της οικογένειας. Καμιά παράδοση, όμως, καμιά θρησκεία, καμιά αντίληψη οικογένειας, δεν επιτάσσει να παραμένουν άνθρωποι στο περιθώριο, ή να πετιούνται σε ένα θεσμικό και κοινωνικό Καιάδα. Καμιά. Και θέλω να θυμίσω εδώ σε όλους, καθώς καλούμαστε να εγκρίνουμε, να απορρίψουμε, ή και να κρυφτούμε πίσω από το δάχτυλό μας, όπως αποφάσισε να κάνει ο κος Μητσοτάκης, Να θυμίσω τους στίχους του Μανόλη Αναγνωστάκη: Είστε υπέρ, ή κατά;
Έστω απαντήστε μ ένα ναι, ή μ ένα όχι. Το έχετε το πρόβλημα σκεφτεί. Το έχουμε σκεφτεί, ναι. Όλοι μας το έχουμε σκεφτεί. Σκοντάφτοντας, ή συμμετέχοντας, στους αγώνες της ομάδας των συμπολιτών μας, που αφορά το παρόν νομοσχέδιο. Σκοντάφτοντας όμως και πάνω σε ανθρώπινες τραγωδίες, που έχουν τη ρίζα τους στην θεσμική αβελτηρία που έχουν επιδείξει μέχρι σήμερα τα κόμματα εξουσίας. Στο ρου της ιστορίας, εύκολα διαπιστώνει κάποιος ότι η συνισταμένη της συλλογικής προόδου των κοινωνιών βρίσκεται στην διαρκή αντιπαράθεση. Από τη μία ένα κατεστημένο σύστημα αρχών, ιδεών και πρακτικών, και από την άλλη με τη διαρκή ανάγκη των ανθρώπων για χειραφέτηση, ισότητα, ελευθερία. Σε αυτή την αντιπαράθεση, οι αρνητές της συλλογικής προόδου κατέφευγαν πάντα στην υπεράσπιση μιας συγκεκριμένης τάξης πραγμάτων, διότι «έτσι έχουν τα πράγματα». Έτσι τα όρισε κάποιος ή κάποιοι να είναι. Και υπάρχει ένα νήμα που ενώνει τον τρόπο σκέψης και δράσης αυτών των ανθρώπων που τους συναντάμε στο διάβα του χρόνου. Είναι η βαθιά πίστη τους στη φυσική νομοτέλεια των κοινωνικών ανισοτήτων. Αυτή που πρόσφατα ανακάλεσε και ο κ. Μητσοτάκης, με τρόπο απολύτως ανατριχιαστικό αλλά ευθύ, στη ΔΕΘ. Ή όπως έγραψε πρόσφατα και πιο παραστατικά, ένας επιφανής νεοφιλελεύθερος, ότι "το λιοντάρι δεν είναι ίσο με τη ζέβρα". Τοποθετώντας, βέβαια, όπως και όλοι όσοι εμφορούνται από αντίστοιχη ιδεολογία, τον εαυτό του στα λιοντάρια. Εμείς, λοιπόν, τι να κάνουμε αγαπητοί φίλοι, είμαστε με τις ζέβρες κι όχι με τα λιοντάρια. Είμαστε με αυτούς που δεν έχουν φωνή ή πνίγεται η φωνή τους. Με τους στιγματισμένους, με τις καταπιεσμένες μειονότητες, με τους ανθρώπους που βιώνουν κάθε είδους ανισότητα και απομόνωση. Αυτών τα δικαιώματα έχουμε στόχο να υπερασπιστούμε. Γιατί, η συλλογική πρόοδος μιας κοινωνίας, έγκειται στη διαρκή μάχη για την άρση των συνεπειών του αποκρουστικού ισχυρισμού περί φυσικής ανισότητας, σε όλους τους τομείς της κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Άλλωστε το τι είναι φυσιολογικό να συμβαίνει και τι όχι, καθορίζεται και από τους εκάστοτε πολιτικούς και ιδεολογικούς συσχετισμούς. Κάποτε, για παράδειγμα, ήταν φυσιολογικό και νομικά κατοχυρωμένο οι εργάτες να δουλεύουν 16 ώρες την ημέρα.
Ήταν φυσιολογικό και νομικά κατοχυρωμένο οι γυναίκες να μην λογίζονται ίσες απέναντι στους άνδρες. Ή ακόμα χειρότερα να αποτελούν ιδιοκτησία τους. Κάποτε η μοιχεία ήταν ποινικό αδίκημα. Και η σκλαβιά θεωρούνταν απώτατη συνέπεια του δικαιώματος στην ιδιοκτησία. Γιατί; Γιατί έτσι είχαν τα πράγματα. Και οι ισχυροί έντυναν, όπως και τώρα, την ανισότητα, την εκμετάλλευση ανθρώπων από ανθρώπους, την περιθωριοποίηση μεγάλων κοινωνικών ομάδων με στολές μεταφυσικές, πατριωτικές, ή ό, τι άλλο θέλετε. Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε σε δεκάδες παραδείγματα, απωθητικών αντιλήψεων που οι σύγχρονες κοινωνίες με τη δράση τους κατάφεραν να ξεπεράσουν, αν και κατάλοιπα τους θα βρίσκονται πάντα εδώ, υπενθυμίζοντας την ανάγκη για διαρκή εγρήγορση απέναντι στην οπισθοδρόμηση. Σήμερα, όμως, στην Ελλάδα του 2017, σε ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος, η συζήτηση για τη διεύρυνση των ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων γίνεται πολλές φορές στο έδαφος των στρεβλώσεων ενός συντηρητισμού που καλεί όχι μόνο για τον μη σεβασμό στην διαφορετικότητα, αλλά για την εκούσια τιμωρία των συνεπειών της διαφορετικότητας. Με άλλα λόγια, και για να επανέλθω στο θέμα της σημερινής συνεδρίασης, όσοι μας καλούν να αποσύρουμε το νόμο, μας ζητούν όχι μόνο να μη γίνει σεβαστός ο αυτοπροσδιορισμός ενός ατόμου ως προς το φύλο του, αλλά να αφήσουμε να συνεχίζεται εκ των πραγμάτων η περιθωριοποίηση, το bullying και ο εξευτελισμός της προσωπικότητας μερίδας συμπολιτών μας, που βρίσκονται απροστάτευτοι απέναντι στον κοινωνικό συντηρητισμό, και τα στερεότυπα. Τους απαντάμε ότι η ελληνική κυβέρνηση, έχει επιλέξει έναν άλλο δρόμο. Το δρόμο της υπεράσπισης και της διεύρυνσης των ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων, όπως άλλωστε αρμόζει σε ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος δικαίου. Όπως επίσης επιτάσσει το γράμμα και το πνεύμα της Οικουμενικής Διακήρυξης του Ανθρώπου, το μεταπολεμικό συμβόλαιο ειρηνικής συνύπαρξης και ευημερίας, πάνω στην οποία δομήθηκαν οι σύγχρονες κοινωνίες. Η οποία στο δεύτερο άρθρο της αναφέρει ότι : «Κάθε άνθρωπος δικαιούται να επικαλείται όλα τα δικαιώματα και όλες τις ελευθερίες, χωρίς καμία απολύτως διάκριση, ειδικότερα ως προς τη φυλή, το χρώμα, το φύλο, τη γλώσσα, τις θρησκείες, τις πολιτικές ή οποιεσδήποτε άλλες πεποιθήσεις, την εθνική ή κοινωνική καταγωγή, την περιουσία, τη γέννηση ή οποιαδήποτε άλλη κατάσταση». Περί αυτού πρόκειται λοιπόν.
Και η νομική κατοχύρωση της ταυτότητας φύλου είναι ένα ακόμα μικρό, αλλά σημαντικό βήμα στη σταδιακή άρση των διακρίσεων που δηλητηριάζουν και εν τέλει διχάζουν την κοινωνία. Και αν το ερώτημα προς την κυβέρνηση απαντάται με παρρησία και ευθυκρισία, το ερώτημα προς την αντιπολίτευση ποιός θα το απαντήσει ; Γιατί είναι ερώτημα αμείλικτο και δε χωράν υπεκφυγές : Θα υποστηρίξει αυτή την πολιτική και νομική τομή που θεμελιώνεται στα ιδρυτικά νομικά κείμενα του σύγχρονου κόσμου αλλά και στο άρθρο 2 του Συντάγματος για την προστασία της αξίας του ανθρώπου καθώς και στις αρχές της ισότητας και της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας; Ή θα στρίψετε δια της τροπολογίας και της κατάθεσης άλλων νόμων ; Και αν θα στρίψετε κάτω από το βάρος ορισμένων εκ των ιεραρχών ή της ακροδεξιάς σας πτέρυγάς, θα μας εξηγήσετε που εξαντλείτε το φιλελεύθερο χαρακτήρα της ιδεολογίας σας; Διότι ξέρετε ο φιλελευθερισμός δεν μπορεί είναι αλα καρτ. Δεν μπορείτε να είστε φιλελεύθεροι όταν έρχεται η συζήτηση στα θέματα της αγοράς εργασίας και όταν πρέπει να συγκρουστείτε με κατεστημένες αντιλήψεις αλλά και φοβικά συντηρητικά αντανακλαστικά, να υποχωρείτε. Εξάλλου ήταν ο ίδιος ο κος Μητσοτάκης που πριν λίγες εβδομάδες μετά από συνάντηση με την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, στις 12 Ιουλίου, είχε δεσμευτεί ότι θα στηρίξει και θα ψηφίσει επι της αρχής, τη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης. Τι έγινε ξαφνικά και άλλαξε γνώμη; Δε σας άφησε ο κος Γεωργιάδης; Και για να χρυσώσετε το χάπι μετά, του πήρατε και το χαρτοφυλάκιο της άμυνας;... Εμ, δε του χρειάζεται το χαρτοφυλάκιο της άμυνας του αντιπροέδρου, γιατί έχει το χαρτοφυλάκιο του καθορισμού της γραμμής και της πολιτικής σας... Γιατί στην προσπάθεια σας να διατηρήσετε τη συνοχή σας, κάνετε διαρκώς παραχωρήσεις όχι μόνο στον αντιπρόεδρο, αλλά και στην ατζέντα ακροδεξιάς. Και έχετε μετατρέψει την Νέα Δημοκρατία σε ένα υβρίδιο νεοφιλελεύθερου φανατισμού στην οικονομία και ακραίου δεξιού λαϊκισμού στα ζητήματα του κράτους δικαίου και της προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Από την άλλη μεριά, χαίρομαι ειλικρινά που δεν σας ακολουθούν οι συνήθεις σύμμαχοί σας, από το χώρο του κέντρου και της κεντροαριστεράς. Γιατί, κάποια στιγμή, όλοι θα πρέπει να πούμε το ναι, ή το όχι, σε κάποια μέτρα που ο χαρακτήρας και η σημασία τους για ανθρώπινες υπάρξεις, και όχι για κάποιους αριθμούς, ξεπερνά τις κομματικές λογικές.
Κάποια στιγμή, όμως, και το ΠΑΣΟΚ, που διαρκώς μας εγκαλεί για τη συνεργασία με τους ΑΝΕΛ, τους οποίους μάλλον από ενοχή που συγκυβερνήσατε με τον κο Βορίδη και τον κο Γεωργιάδη, τους αποκαλείτε ακροδεξιούς, θα πρέπει να παραδεχτεί ότι αυτή η κυβέρνηση έχει κάνει πράξη μια σειρά από σημαντικές και δύσκολές προοδευτικές τομές. Εσείς παρά τον αδιαμφισβήτητο προοδευτικό χαρακτήρα των κυβερνήσεων σας, κυβερνήσατε 24 χρόνια τη χώρα, αλλά δεν τολμήσατε να προχωρήσετε σε αυτές τις μεγάλες δικαιωματικές τομές. Αλλά είναι αυτή η κυβέρνηση, που έχει κάνει πράξη το σύμφωνο συμβίωσης των ομόφυλων ζευγαριών, Είναι αυτή η κυβέρνηση που έχει νομοθετήσει για την απόκτηση ιθαγένειας των παιδιών της δεύτερης γενιάς μεταναστών, που γεννιούνται στην Ελλάδα. Είναι αυτή η κυβέρνηση που έχει το θάρρος και το σθένος να προχωρήσει σε μεγάλες τομές, να συγκρουστεί με κατεστημένες αντιλήψεις και με την δύναμη της αδράνειας των θεσμών. Κυρίες και Κύριοι, Η συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία δεν γίνεται στη βάση της ανοχής στη διαφορετικότητα. Διότι για μας το θέμα δεν είναι η ανοχή αλλά η ελευθερία. Ο Καντ έλεγε ότι το Δίκαιο είναι το σύνολο των προϋποθέσεων, υπό τις οποίες η ελεύθερη επιλογή του καθενός μπορεί να συνυπάρχει με την ελεύθερη επιλογή καθενός άλλου, σύμφωνα με έναν καθολικό νόμο της ελευθερίας. Και είναι ακριβώς γιαυτό το λόγο που η σημερινή νομοθέτηση συνιστά υποχρέωση. Και έχει σημασία αυτό. Διότι η Πολιτεία δεν πρέπει νομοθετεί στη βάση της ανοχής. Νομοθετεί στη βάση της αρχής της ισότητας και της ελευθερίας. Όταν δεν υφίσταται η ισότητα όλων απέναντι στο νόμο, τότε παράγονται γκρίζες ζώνες εντός της κοινωνίας που επιτρέπουν την περιθωριοποίηση και τον αποκλεισμό κάποιων που η ίδια τους η χώρα επιλέγει να τους κατατάσσει ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Και να θυμόμαστε και κάτι ακόμα: Τα δικαιώματα έχουν νόημα γιαυτούς που τα χρειάζονται. Για αυτούς που τελούν σε διαρκή κίνδυνο αποκλεισμού. Για τους αδύναμους και τις μειοψηφίες. Κυρίες και Κύριοι, Η χώρα με σταθερά, κάνει βήματα προόδου σε όλους τους τομείς. Από την οικονομία, τα εργασιακά δικαιώματα, την προστασία και διεύρυνση των ατομικών ελευθεριών και των κοινωνικών δικαιωμάτων.
Κάνουμε πράξη προοδευτικές μεταρρυθμίσεις που κατά την άποψη μας συνιστούν υλοποίηση αυτονόητων δεσμεύσεων απέναντι σε τμήματα του πληθυσμού που αντιμετώπισαν άδικες και παράλογες διακρίσεις εις βάρος τους. Σήμερα, ελπίζω με την ευρύτατη δυνατή συναίνεση, το Ελληνικό Κοινοβούλιο αποκαθιστά μια στρέβλωση δεκαετιών, απέναντι σε ένα σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας μας. Και, αλήθεια, όσοι σε αυτοί την αίθουσα κόπτονται όψιμα για την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας, θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους ότι 19 χώρες της Ένωσης, έχουν ήδη κάνει το βήμα που εμείς συζητάμε σήμερα, Κάνουμε λοιπόν πράξη γενναίες προοδευτικές τομές, γιατί για εμάς το "μένουμε Ευρώπη" δε σημαίνει μένουμε στα μνημόνια. Δε μπορεί να είστε με την Ευρώπη για τη λιτότητα και με τον αναχρονισμό, το σκοταδισμό για τα δικαιώματα. Γιατί τότε επιλέγετε τα χειρότερα σε όλες τις εκδοχές. Για μας λοιπόν το να μείνουμε Ευρώπη, σημαίνει να δώσουμε μάχες, πρώτα από όλα εντός της χώρας, για να υπερβούμε τις στρεβλώσεις τις αγκυλώσεις τις αδικίες και να βγούμε από τα μνημόνια. Και σημαίνει : μεταρρυθμίζουμε τη χώρα, εκσυγχρονίζουμε τη χώρα και διευρύνουμε τα δικαιώματα όλων των πολιτών. Γνωρίζουμε καλά, ότι τα βήματα που πρέπει να γίνουν στον τομέα των δικαιωμάτων, είναι ακόμα πολλά. Όμως σήμερα, μπορούμε τόσο εμείς όσο και οι άνθρωποι που βίωσαν τις συνέπειες ενός αναχρονιστικού παραλογισμού, και βρίσκονται σήμερα σε αυτή την αίθουσα, να αισθανόμαστε χαρά και ελπίδα. Ελπίδα και δικαίωση που για κάποιους, όπως οι εκπρόσωποι της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, έρχεται μετά από δύσκολους αγώνες πολλών δεκαετιών. Γιατί καμία προοδευτική τομή δε γίνεται εύκολα. Άλλα έρχεται κάποια στιγμή το πλήρωμα του χρόνου. Η ώρα της δικαίωσης. Σας ευχαριστώ.