ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΙΔΡΥΣΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΔΙΕΛΑΣΗΣ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ ΠΑΝΤΣΙΟΣ ΠΑΣΧΑΛΗΣ ΑΕΜ.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΙΔΡΥΣΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΔΙΕΛΑΣΗΣ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ ΠΑΝΤΣΙΟΣ ΠΑΣΧΑΛΗΣ ΑΕΜ.: 4886 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ ΠΑΤΡΟΚΛΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΙΟΥΝΙΟΣ 2014

Ευχαριστίες Η παρούσα διπλωματική εργασία εκπονήθηκε στα πλαίσια ολοκλήρωσης των σπουδών στο τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, και ειδικότερα του Τομέα της Βιομηχανικής Διοίκησης. Επιβλέπων καθηγητής ήταν ο κ. Καθηγητής Πάτροκλος Γεωργιάδης, τον οποίο και ευχαριστώ θερμά για τη βοήθειά του και τις πολύτιμες συμβουλές του, καθώς και για τον χρόνο που αφιέρωσε για μένα και για την ορθή εκπόνηση της παρούσας εργασίας. Επιπλέον, αισθάνομαι υποχρεωμένος στον κ. Χαράλαμπο Τζιώγα, διπλωματούχο Μηχανολόγο Μηχανικό και Υποψήφιο Διδάκτορα του Τμήματος, καθώς η θετική του διάθεση και η στήριξή του αποτέλεσαν συνέβαλαν καθοριστικά στην ολοκλήρωση της εργασίας. Τέλος, με περισσή ειλικρίνεια δηλώνω πως η συλλογή δεδομένων και η πρόσβαση σε κατάλληλη πληροφορία θα ήταν αδύνατη, εάν ο Κώστας Λαγκάζαλης, διπλωματούχος Μηχανολόγος Μηχανικός, τεχνικός σύμβουλος του ομίλου Alumil, απόφοιτος του παρόντος Τμήματος και Τομέα, δεν είχε επιδείξει το ανάλογο ενδιαφέρον για το σύνολο του εγχειρήματος. Τον ευχαριστώ θερμά για το πλήθος και διάρκεια των συναντήσεών μας, τόσο εντός όσο και εκτός του εργασιακού χώρου, καθώς και για την όσο το δυνατόν ποιοτικότερη μεταφορά εμπειριών και γνώσεων επί του αντικειμένου.

Περιεχόμενα ΕΙΣΑΓΩΓΗ... I ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ... II ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ... III ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΤΟ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ... 1 1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 1.2 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ... 1 1.3 ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ ΚΑΙ Ο ΚΛΑΔΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ... 3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Ο ΟΜΙΛΟΣ ALUMIL... 8 2.1 ΓΕΝΙΚΑ... 8 2.2 ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ... 8 2.3 ΓΡΑΜΜΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ... 10 2.4 ΈΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ (R&D)... 10 2.5 ΠΡΟΪΟΝΤΑ... 11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΔΙΕΛΑΣΗ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ... 14 3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 14 3.2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΕΛΑΣΗΣ... 14 3.2.1 Προετοιμασία του ακατέργαστου αλουμινίου... 14 3.2.2 Περιγραφή λειτουργίας πρέσας διέλασης... 15 3.2.3 Περιγραφή κατεργασίας διελασμένων προφίλ... 16 3.2.4 Περιγραφή κατεργασίας μητρών... 16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Η ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑ... 17 4.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 17 4.2 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΥ ΚΛΑΔΟΥ... 17 4.3 ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟ ΚΛΑΔΟ... 21 4.4 ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΡΩΣΙΑΣ... 22 4.4.1 Εισαγωγή... 22 4.4.2 Κύριες ανταγωνιστικές εταιρίες... 22 4.4.3 Η περίπτωση της Alcoa SMZ... 23 4.4.4 Η περίπτωση της KUMZ... 24 4.5 ΑΝΑΛΥΣΗ SWOT... 24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΧΩΡΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ... 26

5.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 26 5.2 ΓΕΝΙΚΑ... 26 5.3 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ... 26 5.4 ΔΙΑΚΡΑΤΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ... 27 5.5 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ... 27 5.6 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΠΑΡΚΑ... 28 5.7 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ... 29 5.8 ΑΝΑΛΥΣΗ PEST... 30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ... 34 6.1 ΓΕΝΙΚΑ... 34 6.2 ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΧΕΔΙΟΥ... 34 6.3 ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ... 35 6.4 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ... 36 6.5 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ... 38 6.6 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ... 38 6.7 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ... 40 6.7.1 Γενικά... 40 6.7.2 Σημαντικές παραδοχές... 40 6.8 ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ... 41 6.9 ΚΛΙΜΑΚΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ... 44 6.10 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ... 44 6.11 ΕΤΗΣΙΟΣ ΟΓΚΟΣ ΠΩΛΗΣΕΩΝ... 45 6.12 ΕΤΗΣΙΑ ΕΣΟΔΑ ΠΩΛΗΣΕΩΝ... 46 6.13 ΈΞΟΔΑ ΠΡΩΤΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΥΛΩΝ... 46 6.14 ΓΕΝΙΚΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΕΞΟΔΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ (ΈΜΜΕΣΟ ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ)... 47 6.15 ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (ΆΜΕΣΑ ΈΞΟΔΑ)... 48 6.16 ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΗ ΔΑΝΕΙΟΥ... 48 6.17 ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ... 49 6.18 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ... 50 6.19 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ (ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟ ΣΕΝΑΡΙΟ)... 50 6.19.1 Μέθοδος επανείσπραξης κόστους επένδυσης... 50 6.19.2 Μέθοδος καθαρής παρούσας αξίας (αναμενόμενο σενάριο)... 51 6.19.3 Μέθοδος εσωτερικής απόδοσης (αναμενόμενο σενάριο)... 53 6.19.4 Ανάλυση νεκρού σημείου... 53 6.20 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ (ΑΠΑΙΣΙΟΔΟΞΟ ΣΕΝΑΡΙΟ)... 54

6.20.1 Γενικά... 54 6.20.2 Χρηματοοικονομικά στοιχεία απαισιόδοξου σεναρίου... 54 6.21 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ (ΑΙΣΙΟΔΟΞΟ ΣΕΝΑΡΙΟ)... 55 6.21.1 Γενικά... 55 6.21.2 Χρηματοοικονομικά στοιχεία αισιόδοξου σεναρίου... 56 6.21.3 Μέθοδος καθαρής παρούσας αξίας (αισιόδοξο σενάριο)... 56 6.21.4 Μέθοδος εσωτερικής απόδοσης (αισιόδοξο σενάριο)... 57 6.22 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ... 57 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... 58 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 59 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... 61

Κατάλογος πινάκων, διαγραμμάτων και εικόνων ΠΙΝΑΚΑΣ 4.1: ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΟΜΗΣΗΣ ΚΤΗΡΙΩΝ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ (2011-2012)... 18 ΠΙΝΑΚΑΣ 4.2: ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΟΜΗΣΗΣ ΚΤΗΡΙΩΝ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ (ΤΡΙΜΗΝΑ 2012-2013)... 19 ΠΙΝΑΚΑΣ 4.3: ΕΞΕΛΙΞΗ ΘΕΣΕΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ (ΩΣ ΤΟ 2012)... 19 ΠΙΝΑΚΑΣ 4.4: ΕΞΕΛΙΞΗ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ (ΤΡΙΜΗΝΑ 2012-2013)... 20 ΠΙΝΑΚΑΣ 4.5: ΕΤΗΣΙΑ ΑΞΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ (ΩΣ ΤΟ 2012)... 21 ΠΙΝΑΚΑΣ 5.1: ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΑΝΑ ΒΑΘΜΙΔΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (2009-2012)... 26 ΠΙΝΑΚΑΣ 6.1: ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ... 37 ΠΙΝΑΚΑΣ 6.2: ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ... 38 ΠΙΝΑΚΑΣ 6.3: ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ... 42 ΠΙΝΑΚΑΣ 6.4: ΆΜΕΣΑ ΕΡΓΑΤΙΚΑ ΕΞΟΔΑ... 43 ΠΙΝΑΚΑΣ 6.5: ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΔΙΕΛΑΣΗΣ 1800ΜΤ... 44 ΠΙΝΑΚΑΣ 6.6: ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΔΙΕΛΑΣΗΣ 2500ΜΤ... 45 ΠΙΝΑΚΑΣ 6.7: ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΕΣ ΕΤΗΣΙΕΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ... 45 ΠΙΝΑΚΑΣ 6.8: ΈΣΟΔΑ ΕΤΗΣΙΩΝ ΠΩΛΗΣΕΩΝ... 46 ΠΙΝΑΚΑΣ 6.9: ΔΑΠΑΝΕΣ ΠΡΩΤΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΥΛΩΝ... 47 ΠΙΝΑΚΑΣ 6.10: ΓΕΝΙΚΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΕΞΟΔΑ... 48 ΠΙΝΑΚΑΣ 6.11: ΆΜΕΣΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ... 48 ΠΙΝΑΚΑΣ 6.12: ΌΡΟΙ ΔΑΝΕΙΟΔΟΤΗΣΗΣ... 49 ΠΙΝΑΚΑΣ 6.13: ΕΤΗΣΙΕΣ ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ... 49 ΠΙΝΑΚΑΣ 6.14: ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ (2015-2019)... 50 ΠΙΝΑΚΑΣ 6.15: ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ... 50 ΠΙΝΑΚΑΣ 6.16: ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ (2020-2024)... 52 ΠΙΝΑΚΑΣ 6.17: ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΑΠΑΙΣΙΟΔΟΞΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ (2015-2019)... 54 ΠΙΝΑΚΑΣ 6.18: ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΑΙΣΙΟΔΟΞΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ (2015-2019)... 56... ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1: ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΡΩΤΟΧΥΤΟΥ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ (1950-2010)... 2 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.2: ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΓΟΡΑΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΟΥΦΩΜΑΤΩΝ (ΕΛΛΑΔΑ, 1994-2006)... 3 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5.1: ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ (2002-2012... 28 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5.2: ΔΕΙΚΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ... 31 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5.3: ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΤΑΛΛΟΥ, ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΜΕ ΑΥΤΕΣ ΤΟΥ 2008.... 31 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5.4: ΕΞΑΓΟΜΕΝΑ ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ... 32...

ΕΙΚΟΝΑ 1.1: ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ ΣΕ ΚΤΗΡΙΟ... 7 ΕΙΚΟΝΑ 3.1: ΣΧΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΠΡΕΣΑΣ ΔΙΕΛΑΣΗΣ... 15 ΕΙΚΟΝΑ 3.2: ΣΧΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΓΡΑΜΜΗΣ ΔΙΕΛΑΣΗΣ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ... 16 ΕΙΚΟΝΑ Π.1: ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΕΛΑΣΗΣ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ... 61 ΕΙΚΟΝΑ Π.2: ΜΗΤΡΑ ΔΙΕΛΑΣΗΣ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ... 61 ΕΙΚΟΝΑ Π.3: ΠΡΩΤΗ ΥΛΗ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ (ΜΠΙΓΙΕΤΑ)... 62 ΕΙΚΟΝΑ Π.4: ΦΟΥΡΝΟΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΜΗΤΡΩΝ... 62 ΕΙΚΟΝΑ Π.5: ΦΟΥΡΝΟΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΜΠΙΓΙΕΤΩΝ... 63 ΕΙΚΟΝΑ Π.6: ΦΟΡΤΩΤΗΣ ΗΜΙΚΑΤΕΡΓΑΣΜΕΝΟΥ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ... 63 ΕΙΚΟΝΑ Π.7: ΈΞΟΔΟΣ ΠΡΟΦΙΛ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΕΣΑ... 64 ΕΙΚΟΝΑ Π.8: ΠΥΡΓΟΙ ΨΥΞΗΣ ΠΡΟΦΙΛ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ... 64 ΕΙΚΟΝΑ Π.9: ΠΡΙΟΝΙ ΖΕΣΤΗΣ ΚΟΠΗΣ... 65 ΕΙΚΟΝΑ Π.10: ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΛΞΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΦΙΛ (PULLER)... 65 ΕΙΚΟΝΑ Π.11: ΦΟΥΡΝΟΣ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΓΗΡΑΝΣΗΣ ΤΕΛΙΚΟΥ ΠΡΟΦΙΛ... 66 ΕΙΚΟΝΑ Π.12: ΜΗΧΑΝΗ ΤΥΛΙΞΗΣ ΕΤΟΙΜΩΝ ΠΡΟΦΙΛ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ... 66 ΕΙΚΟΝΑ Π.13: ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΟΜΕΣ ΠΡΟΦΙΛ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ... 67

Εισαγωγή Ολοκληρώνοντας τον δεύτερο και τελευταίο κύκλο σπουδών μου στον τομέα Βιομηχανικής Διοίκησης, μου γεννήθηκε η επιθυμία να ασχοληθώ με μια περισσότερο πρακτική εφαρμογή του. Δίνοντας μου την επιλογή ένα στέλεχος του ομίλου Alumil, είχα τη δυνατότητα να εργαστώ και να αποκομίσω εμπειρίες μέσα στο σύγχρονο διεθνές βιομηχανικό περιβάλλον, στον τομέα του αλουμινίου εν προκειμένω. Τα τελευταία χρόνια, που ολόκληρη η οικονομία, και όχι μόνο, χαρακτηρίζεται από αστάθεια, ύφεση και συνεχείς ανακατατάξεις στους παράγοντές της, η λειτουργία, η σταθερότητα, η ανάπτυξη και, εντέλει, η επικράτηση ενός βιομηχανικού ομίλου σε ένα επαρκές μερίδιο της αγοράς αποτελεί πρόκληση, σε όλα τα επίπεδα. Από την ομαλότητα της εσωτερικής λειτουργίας των εκάστωτε βιομηχανιών, μέχρι την επιτυχή διάθεση των προϊόντων τους με σαφώς ορισμένους στόχους διεύρυνσής τους, οι ανησυχίες και τα καθήκοντα των υπευθύνων, μεταξύ αυτών -σε υψηλό ποσοστό- συναδέλφων, φαντάζουν ατέρμονα. Οι σκληρές συνθήκες ανταγωνισμού που διογκώνονται με την οικονομική κρίση, καθώς και η εγχώρια πολιτειακή και δημοσιονομική αστάθεια (άτακτη μεταβολή νομοθετημάτων, νομοσχεδίων και ως εκ τούτου φορολογιών, διατιμήσεις και ανατιμήσεις και ούτω καθεξής) επιτάσσουν τον προγραμματισμό και την υλοποίηση ιδιαίτερα δραστικών βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων μέτρων και σχεδίων, από μεριάς ομίλου, ώστε να επιτευχθεί το μακροπρόθεσμο όραμά του για διεθνοποίηση της δράσης του. Στο περιγραφόμενο, αυτό, περιβάλλον, αναγνώρισα με περισσό ενδιαφέρον, και σε ορισμένα σημεία, θα έλεγα, με τρόμο, τις αρμοδιότητες ενός αποφοίτου του τμήματός μας στον ευρύτερο επιχειρησιακό τομέα. Οι όποιες εμπειρίες αποκτήθηκαν από την ενασχόλησή μου με τη διεκπεραίωση της παρούσας εργασίας με βοήθησαν να κάνω κτήμα μου τις αρχές και τις αρετές που οφείλουν να διακατέχουν έναν Μηχανολόγο Μηχανικό: Τόλμη, αλλά και σωφροσύνη, ευελιξία, αλλά και συνέπεια, οξυδέρκεια, αλλά και, σε κάποιον βαθμό, διαλλακτικότητα. -i-

Σκοπός της διπλωματικής εργασίας Η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται την εκπόνηση μελέτης οικονομικής σκοπιμότητας κατασκευής βιομηχανικής μονάδας διέλασης αλουμινίου για την κάλυψη της αγοράς της Ρωσίας. Η βιομηχανία θα εδραιωθεί σε κοντινή χώρα, έπειτα από εντολή της ηγεσίας του ομίλου Alumil. Διάρθρωση της διπλωματικής εργασίας 1 Το αλουμίνιο Στο εισαγωγικό αυτό κεφάλαιο τεκμηριώνεται η βιωσιμότητα του αλουμινίου, και συγκεκριμένα στον κατασκευαστικό κλάδο, καθώς σε αυτόν δραστηριοποιείται κατά κύριο λόγο ο όμιλος. Ξεκινάει με μια γνωριμία με αυτό το θαυμαστό μέταλλο και καταλήγει με τις πολλαπλές εφαρμογές του στην κατασκευή. 2 Περιγραφή του ομίλου Alumil Στο παρόν, έχουμε μια εκτενή περιγραφή του ομίλου, παρουσιάζοντας τη δυναμική του και την πολύχρονη διεθνή του παρουσία, με ορισμένα ενδεικτικά κατασκευαστικά έργα που ολοκλήρωσε. Τονίζεται η, πολλές φορές ασύγκριτη, ποιότητα των προϊόντων του ομίλου, με σφραγίδες διεθνών πιστοποιήσεων αλλά και με βραβεύσεις, καθώς και το μέγεθός του στην ευρύτερη περιοχή. Τέλος, αναφέρονται τα ποικίλα προϊόντα που προσφέρονται από τον όμιλο. 3 Περιγραφή διαδικασίας διέλασης αλουμινίου Έκρινα απαραίτητο να περιγράψω τη διαδικασία που θα λαμβάνει χώρα στη βιομηχανία ώστε να γίνει κατανοητή η πολυπλοκότητα και δομή των στοιχείων που θα ακολουθήσουν στο κεφάλαιο 6. Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί πως ο όμιλος κατεργάζεται μόνον με διέλαση το αλουμίνιο, τα προϊόντα του αποτελούνται σχεδόν κατ αποκλειστικότητα από διελασμένα προφίλ αλουμινίου. 4 Κατάσταση στη Ρωσία Εδώ, έχουμε την περιγραφή του κατασκευαστικού κλάδου στη Ρωσία, που τα τρέχοντα και επόμενα έτη παρουσιάζει ραγδαία αύξηση. Παράλληλα, πραγματοποιείται προσπάθεια ψηλάφησης των ανταγωνιστικών εταιριών, καθώς η Ρωσία έχει μακρά παράδοση στην παρασκευή και επεξεργασία αλουμινίου, λόγω του Σοβιετικού καθεστώτος και ως εκ τούτου του ισχυρού στρατού. Επιπλέον, παρατηρείται πως με τη διόγκωση της ανοικοδόμησης, νέοι -ii-

παίκτες εισβάλλουν στη ρωσική αγορά. Παρόλα αυτά, με το δυνατότερο όπλο του ομίλου την ποιότητα, η διείσδυση στη ρωσική αγορά φαντάζει από κάθε πλευρά δυνατή. 5 Χώρα εγκατάστασης της βιομηχανίας Η χώρα που επέλεξε η ηγεσία του ομίλου για να στηθεί το εργοστάσιο έχει πολύ λίγο καιρό που προσελκύει ανοιχτά, δηλαδή οργανωμένα κρατικά, επενδύσεις. Με ισχυρό πλεονέκτημα τις εμπορικές συμβάσεις και μηδαμινούς εμπορικούς δασμούς με τη Ρωσία, μαζί με εντυπωσιακά κίνητρα νέων επενδύσεων και αξιοσημείωτα επίπεδα φορολογίας, αποτελεί την ιδανικότερη επιλογή εγκατάστασης. 6 Χρηματοοικονομική ανάλυση Στο κεφάλαιο αυτό καταγράφονται τα οικονομικά μεγέθη εγκατάστασης, καθώς και τα μεταβλητά έξοδα και έσοδα. Ελέγχονται τρία σενάρια, αισιόδοξο, απαισιόδοξο και πιθανότερο, αυτό, δηλαδή, που στοχεύει να ακολουθήσει ο όμιλος, και παρουσιάζονται τα αποτελέσματα. 7 Συμπεράσματα Τέλος, εξάγονται τα συμπεράσματα από την ανάλυση και αξιοποίηση κυρίως των χρηματοοικονομικών ελέγχων. -iii-

Κεφάλαιο 1: Το αλουμίνιο 1.1 Εισαγωγή Το μέταλλο που ονομάζεται αλουμίνιο και τα κράματά του, έχει μικρή ιστορία στην ανθρωπότητα, περίπου ενάμιση αιώνα, ωστόσο αποτελεί επανάσταση στην τεχνολογία και στις εφαρμογές της. Ξεκινώντας τη μαζική παραγωγή του στον έναν τόνο την ημέρα, πλέον παράγονται περισσότεροι από 50 εκατομμύρια τόνοι πρωτόχυτου αλουμινίου παγκοσμίως, με τις 10 ηγετικές εταιρίες του κλάδου να χυτεύουν πάνω από τη μισή ποσότητα. 1.2 Ιστορία του αλουμινίου Ο άνθρωπος χρησιμοποιεί μέταλλα εδώ και περίπου επτά χιλιάδες χρόνια. Τα διακόσια χρόνια από τη βιομηχανική επανάσταση και τα περίπου εκατό από τη βιομηχανική παραγωγή του αλουμινίου μοιάζουν σαν κόκκος άμμου στην κλεψύδρα της ιστορίας. Σε αντίθεση με τον χαλκό, τον χρυσό και τον σίδηρο, το αλουμίνιο δεν υπάρχει στη φύση σε απλές χημικές ενώσεις, εύκολα διασπάσιμες, επομένως η απομόνωση του μετάλλου αυτού καθυστέρησε αρκετά. Η ανακάλυψη και έπειτα η παραγωγή του έγινε δυνατή μετά την ευρεία χρήση του ηλεκτρισμού και μόνο όταν η χημεία αποχωρίστηκε και τα τελευταία φαντάσματα της αλχημείας. Το1825 ο Δανός επιστήμονας Χανς Κρίστιαν Έρστεντ (Hans Christian Ersted) απομόνωσε πρώτη φορά το αργίλιο, όταν κατεργάστηκε άνυδρο χλωριούχο αργίλιο με αμάλγαμα καλίου. Ο Έρστεντ ανεβάζοντας τη θερμοκρασία του μίγματος σε κατάσταση χαμηλής πίεσης πέτυχε την απομάκρυνση του ψευδαργύρου και το εναπομείναν υλικό ήταν το αλουμίνιο. Έτσι, γεννήθηκε το μέταλλο που άλλαξε την ιστορία και οδήγησε τον άνθρωπο στο φεγγάρι. Αρχικά, ωστόσο, λόγω της πολυδάπανης και δύσκολης μεθόδου παραγωγής του, το αλουμίνιο αποτελούσε ένα ιδιαίτερα πολύτιμο μέταλλο, καθώς η τιμή του ήταν υψηλότερη αυτής του χρυσού και της πλατίνας. Στο παρακάτω χρονοδιάγραμμα αποτυπώνεται συνοπτικά η εξέλιξη παραγωγής του αλουμινίου: 1808: Ο Βρετανός Σερ Χάμφρεϊ Ντέιβι (Davy) ανακαλύπτει τυχαία την ύπαρξη του μετάλλου. 1821: Ο Γάλλος γεωλόγος Πιέρ Μπερτιέ (Pierre Berthier) ανακαλύπτει κοντά στην πόλη Μπω μια σκληρή κοκκινωπή ουσία που περιέχει 52% αλουμίνιο και την ονομάζει Βωξίτη. Σελίδα 1

1825: Ο Δανός επιστήμονας Χανς Κρίστιαν Έρστεντ (Hans Christian Ørsted) παράγει μια μικρή ποσότητα αλουμινίου χρησιμοποιώντας διάλυμα ποτάσας. 1827: Ο Γερμανός Βέλερ (Woehler) περιγράφει αναλυτικά μια μέθοδο παρασκευής αργιλίου σε σκόνη από άνυδρο χλωριούχο αργίλιου και κάλιο. 1845: Ο ίδιος καταγράφει την πυκνότητα του αλουμινίου και την ελαφρότητα του. 1854: Ο Γάλλος Ανρί Σεν-Κλερ Ντεβίλ (Henri St-Claire Deville), βασισμένος στις εργασίες του Βέλερ επινοεί την πρώτη εμπορική μέθοδο παραγωγής του. 1855: Μια ράβδος αλουμινίου εκτίθεται στη Διεθνή Έκθεση των Παρισίων μαζί με άλλα πολύτιμα μέταλλα. 1886: Δυο νέοι και άγνωστοι επιστήμονες, ο Γάλλος Heroult και ο Αμερικάνος Hall εφευρίσκουν τη μέθοδο παραγωγής αλουμινίου μέσω της ηλεκτρόλυσης διαλύματος αλουμίνας (οξείδιο του αλουμινίου με 2 άτομα αλουμίνιο και 3 οξυγόνου). 1888: Γεννιούνται οι πρώτες εταιρίες παραγωγής αλουμινίου σε Γαλλία, Ελβετία και ΗΠΑ. 1889: Ο Αυστριακός Μπάγιερ (Bayer) εφευρίσκει τη μέθοδο μαζικής παραγωγής α- λουμίνας από τον βωξίτη. Το αλουμίνιο άρχισε, έκτοτε, να δημιουργεί τη δική του αγορά, καθώς έγινε οικονομικότερη και απλούστερη η παραγωγή του. Ξεκινώντας με την παραγωγή καλωδίων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας υψηλής τάσης, μηχανικών μερών και άλλων, δημιουργήθηκε η πρώτη μονάδα παραγωγή πρωτόχυτου αλουμινίου σε βιομηχανικές ποσότητες με παραγωγή ενός τόνου την ημέρα. Με την ανάπτυξη της χημείας και κραματοποιίας στον κλάδο, δημιουργήθηκε μια σειρά από κράματα αλουμινίου με εξαιρετικές ιδιότητες και απλά στην κατασκευή και τη χρήση τους, καθώς και άλλα περισσότερο εξειδικευμένα για λιγότερο ευρείες χρήσεις. Φτάνοντας στις μέρες μας, η παγκόσμια παραγωγή αλουμινίου είναι περισσότερο από 45 εκατομμύρια τόνοι ετησίως. Για το 2013 η παγκόσμια κατανάλωση αλουμινίου έφτασε τους 50.2 εκατομμύρια τόνους, με πρωταθλητή την Κίνα με 23.2 εκατομμύρια τόνους. Σελίδα 2

Διάγραμμα 1.1: Εξέλιξη παγκόσμιας παραγωγής πρωτόχυτου αλουμινίου (1950-2010) 1.3 Αλουμίνιο και ο κλάδος της κατασκευής Ο κύριος κλάδος εμπορίας και διάθεσης προϊόντων αλουμινίου, και δη προϊόντων διέλεσης, είναι ο κατασκευαστικός. Από κουφώματα και υαλοπετάσματα, μέχρι σκάλες και λοιπά βοηθητικά εργαλεία, όλα μπορούν να καλυφθούν από επεξεργασία αλουμινίου. Η ευελιξία των τεχνικών κατεργασίας του, καθώς και οι ιδιαίτερες μηχανικές του ιδιότητες (υψηλό σε αντοχή σε σχέση με το βάρος του, για παράδειγμα) το καθιστά ιδιαίτερα προτιμητέο στις κατασκευές. Επιπλέον, παρόλο που τα τελευταία χρόνια παρουσιάστηκε μια αύξηση στην αγορά πλαστικών κουφωμάτων ως φθηνότερα και εν γένει μη αγώγιμα θερμικά, το αλουμίνιο, λόγω των πολύ ευνοϊκών περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών που έχει η παραγωγή και επεξεργασία του διαμετρικά αντίθετων του πλαστικού, κατορθώνει να είναι ο κυρίαρχος της αγοράς. Σελίδα 3

Διάγραμμα 1.2: Εξέλιξη αγοράς εξωτερικών κουφωμάτων (Ελλάδα, 1994-2006) Η πρώτη ευρέως γνωστή εφαρμογή του σε κτίρια χρονολογείται από το 1898, όταν ο τρούλος του Ναού του San Gioacchino στη Ρώμη επενδύθηκε με φύλλα αλουμινίου. Ο εντυπωσιακός, εμπνευσμένος από το στυλ Art Deco, ουρανοξύστης Empire State Building στη Νέα Υόρκη είναι το πρώτο κτήριο όπου χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από ανοδιωμένο αλουμίνιο το 1931. Το αλουμίνιο χρησιμοποιείται πλέον σε πολυάριθμες εφαρμογές για κτήρια και άλλα κατασκευαστικά έργα και αποτελεί υλικό πρώτης επιλογής για υαλοπετάσματα, κουφώματα, επενδύσεις και άλλες κατασκευές στις οποίες χρησιμοποιούνται υαλοπίνακες. Χρησιμοποιείται ευρέως για την κατασκευή παντζουριών, θυρών, εξωτερικών επενδύσεων και οροφών, σε ψευδοροφές, πάνελ τοίχου και χωρίσματα, στον εξοπλισμό θέρμανσης και εξαερισμού, σε συστήματα σκίασης, ανακλαστήρες, καθώς και σε πλήρως προκατασκευασμένα κτήρια. Επίσης, από αλουμίνιο κατασκευάζονται συνήθως και οικίσκοι, ελικοδρόμια, κιγκλιδώματα, σκαλωσιές και φορητές σκάλες. Πέρα από την προφανέστατη και σχεδόν πάγια χρήση του αλουμινίου στην ανοικοδόμηση, το μέταλλο αυτό παρουσιάζει μια πληθώρα πλεονεκτημάτων που το καθιστάν εύχρηστο και ποιοτικότατο και με συνεχώς αυξημένη εφαρμογή στον κλάδο. Ευρεία επιλογή κραμάτων Στην καθαρή μορφή του, του αλουμίνιο είναι πολύ μαλακό και, συνεπώς, δεν είναι κατάλληλο για κτηριοδομικές εφαρμογές. Χάρη, όμως, στην προσθήκη κραματικών στοιχείων, όπως ο χαλκός, το μαγγάνιο, το μαγνήσιο, ο ψευδάργυρος και άλλα, και στις κατάλληλες παραγωγικές Σελίδα 4

διαδικασίες, οι φυσικές και μηχανικές ιδιότητες μπορεί να ποικίλλουν σημαντικά ώστε να καλύπτουν τις απαιτήσεις μεγάλου εύρους εφαρμογών. Ευελιξία σχεδιασμού Η διαδικασία της διέλασης προσφέρει αμέτρητες δυνατότητες δημιουργίας μορφών και προφίλ, επιτρέποντας στους σχεδιαστές να ενσωματώνουν πολυάριθμες λειτουργίες σε ένα προφίλ. Τα βαμμένα πάνελ, όπως και τα σύνθετα πάνελ, μπορούν να παραχθούν σε επίπεδη ή καμπύλη μορφή, διαμορφωμένα σε σχήμα κασέτας ή σε συνδυασμούς με άλλα υλικά. Επιπλέον, το αλουμίνιο επιδέχεται κοπή, διάτρηση, ύλωση, βίδωμα, λύγισμα, συγκόλληση στο εργαστήριο ή στο εργοτάξιο. Μεγάλη διάρκεια ζωής Τα δομικά προϊόντα αλουμινίου κατασκευάζονται από κράματα ανθεκτικά στις καιρικές συνθήκες, στη διάβρωση, στις βλαβερές επιπτώσεις της υπεριώδους ακτινοβολίας, εξασφαλίζοντας άριστη απόδοση για πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα. Είναι ενδεικτικό πως η επένδυση με φύλλα αλουμινίου το 1898 στον ναό του San Gioacchio στη Ρώμη εξακολουθεί να βρίσκεται σε άριστη κατάσταση, παρά τα περισσότερα από 100 χρόνια ζωής. Ελάχιστη συντήρηση Πέρα από τον τακτικό καθαρισμό για λόγους αισθητικής, είτε με είτε χωρίς επιφανειακή επεξεργασία, το αλουμίνιο δε χρειάζεται συντήρηση, κάτι που μεταφράζεται σε σημαντικότατο οικονομικό και περιβαλλοντικό όφελος καθ όλη τη διάρκεια ζωής του προϊόντος. Απεριόριστες δυνατότητες επιφανειακής κατεργασίας Το αλουμίνιο μπορεί να ανοδιωθεί ή να βαφεί σε οποιοδήποτε χρωματισμό για οποιοδήποτε οπτικό αποτέλεσμα και επιφανειακή υφή, έτσι ώστε να καλύψει της ανάγκες κάθε μελετητή ή καταναλωτή. Οι διεργασίες αυτές βοηθούν επίσης στην αύξηση της αντοχής και της αντιδιαβρωτικής προστασίας του υλικού, καθώς και στη δημιουργίας μίας επιφάνειας η οποία καθαρίζεται πολύ εύκολα. Υψηλός λόγος αντοχής προς βάρος Αυτή η μοναδική ιδιότητα δίνει τη δυνατότητα στους μελετητές να πληρούν της απαιτήσεις απόδοσης και να περιορίζουν στο ελάχιστο το φορτίο που προστίθεται στη φέρουσα κατασκευή του κτηρίου. Πρόκειται για ένα βασικό πλεονέκτημα για εφαρμογές εδικής επένδυσης του κτηρίου συμπεριλαμβανομένης και της στέγης. Ακόμα, χάρη στην εγγενή αντοχή και ανθεκτικότητα του μετάλλου, οι διατομές των παραθύρων και υαλοπετασμάτων αλουμινίου Σελίδα 5

μπορούν να γίνουν σημαντικά στενότερες, επιτρέποντας τη μεγιστοποίηση της γυάλινης επιφάνειας και τη βέλτιστη αξιοποίηση του φυσικού φωτός. Παράλληλα, το χαμηλό βάρος του υλικού διευκολύνει τη μεταφορά και το χειρισμό στο εργοτάξιο, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο εργατικών ατυχημάτων. Υψηλή ανακλαστικότητα Οι ηλιακοί συλλέκτες και οι φωτοδίοδοι αλουμινίου μπορούν να περιορίσουν την κατανάλωση ενέργειας που απαιτείται για τεχνητό φωτισμό και θέρμανση τον χειμώνα. Για την ελάττωση των αναγκών κλιματισμού το καλοκαίρι μπορούν να χρησιμοποιηθούν σκίαστρα αλουμινίου. Θερμική αγωγιμότητα Το αλουμίνιο είναι καλός αγωγός της θερμότητας και αυτή του η ιδιότητα το κάνει να είναι άριστο υλικό για την παραγωγή εναλλακτών θερμότητας, οι οποίοι χρησιμοποιούνται σε συστήματα εξαερισμού χαμηλής κατανάλωσης ή συλλέκτες ηλιακής ενέργειας. Παρόλο που φαίνεται ότι αποτελεί μειονέκτημα σε εφαρμογές παραθύρων και προσόψεων κτηρίων, αντιμετωπίζεται με τον κατάλληλο σχεδιασμό των προφίλ και τη χρήση υλικών χαμηλής αγωγιμότητας. Πυρασφάλεια Το αλουμίνιο δεν καίγεται και, συνεπώς, κατατάσσεται στα άφλεκτα δομικά υλικά (ευρωπαϊκή κλάση πυραντίστασης Α1). Τα κράματα αλουμινίου, παρόλα αυτά, λιώνουν στους 650 o C, χωρίς όμως να εκλύουν επιβλαβή αέρια. Οι βιομηχανικές οροφές και οι εξωτερικοί τοίχοι κατασκευάζονται ολοένα και περισσότερο με λεπτά πάνελ επένδυσης από αλουμίνιο, τα οποία λιώνουν σε περιπτώσεις σφοδρής πυρκαγιάς, επιτρέποντας έτσι την απελευθέρωση θερμότητας και καπνού με αποτέλεσμα να ελαχιστοποιείται το ενδεχόμενο ατυχημάτων. Δεν εκλύει επικίνδυνες ουσίες Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει ότι τα δομικά προϊόντα αλουμινίου δεν αποτελούν κίνδυνο για τους ενοίκους του κτηρίου ή το περιβάλλον. Και από τις δύο απόψεις, οι σύγχρονες μελέτες αποδεικνύουν ότι τα κράματα που χρησιμοποιούνται, η επιφανειακή επεξεργασία τους και τα χρησιμοποιούμενα υλικά είναι όλα ουδέτερα. Τα δομικά προϊόντα αλουμινίου δεν βλάπτουν ούτε την ποιότητα του αέρα στο εσωτερικό κτηρίου αλλά ούτε μολύνουν το έδαφος, τα επιφανειακά και τα υπόγεια ύδατα. Βέλτιστη ασφάλεια Εάν οι απαιτήσεις ασφαλείας είναι μεγάλες, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ειδικά σχεδιασμένα και ενισχυμένα πλαίσια αλουμινίου. Παρόλο που το κρύσταλλο σε τέτοιες εφαρμογές πιθανόν Σελίδα 6

να είναι βαρύ, το συνολικό βάρος της κατασκευής παραμένει διαχειρίσιμο χάρη στο μικρό βάρος του πλαισίου από αλουμίνιο. Για το λόγο αυτό αναπτύσσονται τεχνικές λύσεις ικανές να προστατέψουν το χρήστη του κτηρίου από φωτιά, διαρρήξεις, εκρήξεις και πυρά. Εικόνα 1.1: Εφαρμογές προϊόντων αλουμινίου σε κτήριο Σελίδα 7

Κεφάλαιο 2: Ο όμιλος Alumil 2.1 Γενικά Η Alumil αποτελεί επί του παρόντος τη μεγαλύτερη ελληνική βιομηχανία και ένας από τους κορυφαίους ομίλους στην Ευρώπη που αφορά: Ολοκληρωμένα συστήματα προφίλ αλουμινίου, πιστοποιημένα από παγκοσμίου φήμης ινστιτούτα (Ift Rosenheim, AAMA New York, κλπ.) Βιομηχανικά προφίλ για αυτοκινητοβιομηχανίες, βιομηχανίες κατασκευής πλοίων, μεταφορές κλπ Από την ίδρυσή της το 1988, η Alumil έχει εξελιχθεί σε μια κορυφαία εταιρία με εργοστάσια και αποθήκες όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και εξαπλωμένα σε άλλες χώρες της Ευρώπης (Ρουμανία, Βουλγαρία, Βοσνία, Σερβία και Αλβανία). Συνολικά οι εγκαταστάσεις της καλύπτουν 600 000 τετραγωνικά μέτρα γης και 230 000 τετραγωνικά μέτρα βιομηχανικών υποδομών, παράγοντας πάνω από 80 000 τόνους προφίλ αλουμινίου σε ετήσια βάση. Στον Όμιλο Alumil ανήκουν 25 θυγατρικές εταιρίες, 19 εκ των οποίων σε Ευρώπη, Βαλκάνια, Αφρική και Μέση Ανατολή απασχολώντας 2 300 υπαλλήλους παγκοσμίως και διανέμοντας υψηλής ποιότητας προϊόντα σε 45 χώρες σε 4 ηπείρους. Η έδρα του ομίλου, καθώς και το βασικό βιομηχανικό συγκρότημα βρίσκονται στο Κιλκίς, σε απόσταση 45 χιλιομέτρων από τη Θεσσαλονίκη. Από το 1998, που η Alumil εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών, έχει βραβευθεί από την GrowthPlus Europe s 500 οκτώ φορές (1996, 1998, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005 και 2007) ως μια από της ταχύτερα αναπτυσσόμενες και κορυφαίες εταιρίες που δημιούργησαν τις περισσότερες θέσεις εργασίας στην Ευρώπη. 2.2 Εγκαταστάσεις του Ομίλου Η Alumil ισχυροποίησε την παρουσία στην παγκόσμια βιομηχανία αλουμινίου έπειτα από τη διεύρυνση των βιομηχανιών και των αποθηκών της, την εγκατάσταση νέων εργοστασίων ηλεκτροστατικής βαφής και την παραγωγή θερμομονωτικών συστημάτων μέσω θυγατρικών εταιριών. Ο Όμιλος ανέπτυξε ένα διεθνές δίκτυο πωλήσεων σε περισσότερες από 45 χώρες και στοχεύει να το διευρύνει ιδρύοντας περισσότερες θυγατρικές εταιρίες για παραγωγή και εμπορία. Στις περισσότερες χώρες που δραστηριοποιείται η Alumil, οι γραμμές παραγωγής και οι αποθήκες Σελίδα 8

είναι ιδιόκτητες (Ρουμανία, Γερμανία, Βουλγαρία, Σερβία, Αλβανία, Βοσνία κ.ά.). Σε κάποιες χώρες νοικιάζει αποθήκες (Ουγγαρία, Ουκρανία, Πολωνία, Αίγυπτος, ΠΓΔΜ, Κύπρος, Τουρκία κ.ά.) Σήμερα, η Alumil αποτελεί τον μεγαλύτερο λιανοπωλητή στη Νότια Ευρώπη, με 70 ιδιόκτητα εργοστάσια και αποθήκες. Η Alumil έχει αυτόνομη εμπορική παρουσία σε περισσότερες από 25 χώρες με ιδιαίτερα εντυπωσιακά αποτελέσματα: Είναι μια από τις κορυφαίες εταιρίες στην αγορά αρχιτεκτονικών συστημάτων αλουμινίου σε Ρουμανία, Σερβία, Αλβανία, Κύπρο, Βοσνία, Ουγγαρία, Πολωνία, Τουρκία, χώρες της Βαλτικής, Ρωσία, Ντουμπάι κ.ά. Προώθηση των προϊόντων της σε χώρες με μακρά παράδοση και εμπειρία στην παραγωγή συστημάτων αλουμινίου, όπως Γερμανία, Βέλγιο, Ολλανδία, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία κ.ά. Στις προαναφερθείσες χώρες τα προϊόντα του ομίλου χρησιμοποιούνται από μεγάλες βιομηχανίες, με υψηλές απαιτήσεις, για κατασκευή αυτοκινήτων, πλοίων και αμαξοστοιχιών. Σε συνεργασία με πάνω από 500 μεγάλες τεχνικές εταιρίες και αρχιτεκτονικά γραφεία υψηλού κύρους έχει φέρει εις πέρας την ανέγερση των εξής: Το Υπουργείο Οικονομικών στην Πολωνία, το Γερμανικό Πανεπιστήμιο στην Αίγυπτο, τον σιδηροδρομικό σταθμό στο Κίεβο (Ουκρανία), το ξενοδοχείο Kempinski στην Τανζανία, το ξενοδοχείο Kempinski στη Νεκρά Θάλασσα (Ιορδανία), το εμπορικό κέντρο Zara στο Αμμάν (Ιορδανία), το μουσείο Ακρόπολις στην Αθήνα, το ξενοδοχείο Rixos στην Τουρκία (το δεύτερο επτάστερο ξενοδοχείο στον κόσμο), και άλλα. Ο όμιλος Alumil έχει μεγάλη εμπειρία στην απαιτητική αγορά της Βόρειας Αμερικής και στις αναδυόμενες αγορές της Μέσης Ανατολής, της Κεντρικής Ασίας και της Αφρικής. Προβάλλει τα συστήματα αλουμινίου του σε εκθέσεις σε όλο τον κόσμο, όπως σε Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Αθήνα, Κωνσταντινούπολη, Λευκωσία, Φρανκφούρτη και αλλού. Διαθέτει μια εξαιρετικά έμπειρη ομάδα 100 μηχανικών για τεχνική υποστήριξη σε 45 διαφορετικές χώρες. Σελίδα 9

2.3 Γραμμές παραγωγής Σε αγορές όπου υπάρχει αυξημένη ζήτηση των προϊόντων, η Εταιρεία δημιουργεί μονάδες επεξεργασίας προφίλ για την πληρέστερη και ταχύτερη εξυπηρέτηση των πελατών της. Στόχος της Εταιρείας είναι η δημιουργία αυτόνομων μονάδων παραγωγής προφίλ (πρέσα, βαφείο και χυτήριο) στις χώρες εκείνες που η ζήτηση είναι επαρκής και μπορεί να απορροφηθεί. Στα πλαίσια αυτής της στρατηγικής η Εταιρεία προχώρησε από το 2000 σε ανέγερση (ή εξαγορά) ολοκληρωμένων παραγωγικών εγκαταστάσεων στο εξωτερικό. Από το 2005 λειτουργούν: Ολοκληρωμένη γραμμή παραγωγής και βαφής προφίλ αλουμινίου στην Αλβανία. Ολοκληρωμένη γραμμή παραγωγής και βαφής προφίλ αλουμινίου στη Βοσνία. Ολοκληρωμένη γραμμή παραγωγής και βαφής προφίλ αλουμινίου στη Σερβία. Ολοκληρωμένες γραμμές βαφής προφίλ αλουμινίου και θερμομονωτικού προφίλ σε Βουλγαρία και Ρουμανία. Σε εξέλιξη βρίσκονται επενδύσεις και δημιουργία θυγατρικών εταιρειών στην περιοχή του Κόλπου, καθώς επίσης και στην αγορά των ΗΠΑ. 2.4 Έρευνα και Ανάπτυξη (R&D) Η εταιρία, από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσής της κιόλας, δημιούργησε και στελέχωσε ανεξάρτητη Διεύθυνση Έρευνας και Ανάπτυξης, η οποία σχεδιάζει, μελετά και εξελίσσει νέα προϊόντα. Εν συνεχεία τα προϊόντα της εταιρίας στέλνονται σε διεθνή πιστοποιημένα Ινστιτούτα για έλεγχο και πιστοποίηση όπως πχ το Institut Fur Fenstertechnik (IFT Rosenheim), διεθνώς αναγνωρισμένος οργανισμός, με έδρα το Ρόζενχάιμ της Γερμανίας, οποίος ασχολείται με την πιστοποίηση συστημάτων αλουμινίου. Όλα τα συστήματα αλουμινίου της Alumil (πάνω από 48 Αρχιτεκτονικά Συστήματα Αλουμινίου, με 5.000 SKUs) είναι διεθνώς κατοχυρωμένα (WIPO) και σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχουν και οι σχετικές πατέντες. Η πιστοποίηση των συστημάτων της εταιρίας από διεθνώς αναγνωρισμένους φορείς πιστοποίησης (π.χ. Ift Rosenheim- ΕΚΑΝΑΛ) παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη διεθνή της καταξίωση καθώς προϋποθέτει την ύπαρξη πολύ αυστηρών κριτηρίων και σχολαστικού ελέγχου των προϊόντων της. Επίσης πραγματοποιούνται ενδελεχείς έλεγχοι και εργαστηριακές μετρήσεις σε εργαστήρια και ερευνητικά κέντρα (Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ, ΑΠΘ, ΕΚΑΝΑΛ). Συστήματα της εταιρίας Σελίδα 10

έχουν πιστοποιηθεί ως προς τις ηχομονωτικές τους ιδιότητες από Εργαστήριο του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του ΑΠΘ. Η Διεύθυνση Έρευνας και Ανάπτυξης αποτελείται από 20 έμπειρους μηχανικούς και συνεργάζεται με πάνω από 10 διεθνώς αναγνωρισμένα ερευνητικά κέντρα σε Ελλάδα και εξωτερικό στα παρακάτω θέματα : Σύγχρονες αρχιτεκτονικές τάσεις Αξιοποίηση του αλουμινίου για νέες χρήσεις Νέα υλικά και η κατεργασίες τους Θερμομονωτικά υλικά και εξοικονόμηση ενέργειας Αυτοματισμοί Η Alumil επίσης συμμετέχει σε ερευνητικά προγράμματα (ΠΑΒΕ,ΠΕΠΕΡ,ΕΠΑΝ) για την ανάπτυξη νέων καινοτομικών προϊόντων καθώς και σε Ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα (I.S.T.) για τη βελτιστοποίηση της διαχείρισης των παραγωγικών διαδικασιών. 2.5 Προϊόντα Η κυρίαρχη ομάδα προϊόντων του Ομίλου είναι τα Αρχιτεκτονικά Συστήματα, για όλες τις αρχιτεκτονικές εφαρμογές, όπως πόρτες, παράθυρα, προσόψεις (υαλοπετάσματα), αίθρια, διαχωριστικά γραφείων κ.ά, σχεδιασμένα με γνώμονα τον τελικό χρήστη και την κάλυψη των αναγκών του. Η Alumil διαθέτει 48 διαφορετικά αρχιτεκτονικά συστήματα αλουμινίου για κάθε εφαρμογή, επιθυμία και επιλογή, όπως και 18 άλλες ιδιαίτερες εφαρμογές. Τα συστήματα αλουμινίου της Alumil διακρίνονται για την κατασκευαστική τους αρτιότητα, για το σύγχρονο σχεδιασμό τους, για την ανθεκτικότητα στην χρήση, ενώ είναι υψηλής αισθητικής και λειτουργικότητας. Επίσης, η συμβατότητα που παρουσιάζεται στα διάφορα συστήματα ενισχύει τη δυνατότητα συνδυασμού των επιλογών του χρήστη. Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση σε θέματα διασφάλισης της ποιότητας των τελικών προϊόντων, καθώς επίσης και της πιστοποίησης των προϊόντων και των παραγωγικών διαδικασιών, βάσει των προδιαγραφών διεθνώς αναγνωρισμένων οργανισμών. Σελίδα 11

Η εταιρία διαθέτει τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης, όπου σχεδιάζει μελετά και εξελίσσει νέα προϊόντα. Εν συνεχεία τα προϊόντα της Εταιρείας στέλνονται σε διεθνή πιστοποιημένα ινστιτούτα για έλεγχο και πιστοποίηση, όπως π.χ. IFT Rosenheim. Τα συστήματα αλουμινίου της ALUMIL είναι επιλογές ζωής, χωρίς ουσιαστικό κόστος συντήρησης, ενώ σε περίπτωση αλλαγής των κουφωμάτων είναι πλήρως ανακυκλώσιμα, συνεργώντας ενεργά στην προστασία του περιβάλλοντος. Τα κυριότερα προϊόντα είναι τα εξής: Ανοιγμένα συστήματα Προσφέρουν μόνωση, ασφάλεια και υψηλή αισθητική. Κατέχουν το μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά. Τοποθετούνται σε μονοκατοικίες, κτίρια και πολυκατοικίες. Προσφέρονται σε απλές σειρές, αλλά και σε θερμομονωτικές εκδόσεις. Χαρακτηρίζονται από: τις απεριόριστες εφαρμογές και τυπολογίες τις κατάλληλες λύσεις που ταιριάζουν σε κάθε περίπτωση το πλήθος των διαθέσιμων αξεσουάρ το ότι δέχονται τζάμια (μονά, διπλά, τριπλά), παντζούρια και ρολά Συρόμενα συστήματα Τα συρόμενα κουφώματα αποτελούν μία επιλογή, η οποία αναπτύχθηκε ιδιαίτερα στην ελληνική αγορά. Χρησιμοποιούνται στις πολυκατοικίες σαν οικονομικότερες επιλογές ή σε μικρότερους χώρους, για καλύτερη αξιοποίησή του. Είναι η ιδανική λύση για κατοικίες με περιορισμένο διαθέσιμο χώρο εσωτερικά. Τα βασικά τους γνωρίσματα είναι ότι: χρειάζονται λιγότερο χώρο για να λειτουργήσουν επιδέχονται μονό ή διπλό τζάμι, σήτα, παντζούρι, εξωτερικό ρολό, αντικωνωπικό σύστημα προσφέρονται σε όλες τις τυπολογίες (χωνευτά, δίφυλλα, επάλληλα) Σελίδα 12

Ειδικές κατασκευές Για την ανάδειξη μιας κατασκευής, αλλά και τη συνολική λειτουργικότητα ενός χώρου, πολλές φορές υπάρχει η επιλογή ή η ανάγκη ειδικών κατασκευών, όπως: αίθριων πτυσσόμενων πορτών (φυσσούνων) χωρισμάτων γραφείων κιγκλιδωμάτων, κ.ά. Η τεχνολογική ανάπτυξη των συστημάτων αλουμινίου της Alumil, επιτρέπει στον αρχιτέκτονα/μελετητή να καλύψει μεγάλα ανοίγματα στο χώρο, επιτυγχάνοντας παράλληλα αντοχή, στεγανότητα, θερμομόνωση και design. Υαλοπετάσματα Τα υαλοπετάσματα χρησιμοποιούνται κυρίως σε κτίρια, αλλά έχει αρχίσει η χρήση τους και σε ιδιωτικές κατοικίες, καλύπτοντας μικρές ή μεγάλες επιφάνειες (π.χ. χώροι καθιστικού με θέα, κλιμακοστάσιο, μεσαίου τύπου ανοίγματα κλπ). Αυτοματισμοί Υψηλής τεχνολογίας αυτοματισμοί για πόρτες εισόδου, ηλεκτρικά μοτέρ και πόρτες ανελκυστήρων. Πόρτες Είτε αφορούν πόρτες εσωτερικού χώρου, είτε θωρακισμένες, είτε πυρασφάλειας. Σύνθετα πάνελ αλουμινίου Εφαρμογές αυτών είναι οι εξής: Εξωτερικές, αλλά και εσωτερικές διακοσμήσεις κτιρίων Σημάνσεις, εξωτερική διαφήμιση, περίπτερα εκθέσεων, επιγραφές καταστημάτων Τούνελ, εσωτερικά υπογείων σιδηροδρόμων, σταθμούς τρένων, αεροδρόμια, στάσεις λεωφορείων, σταθμούς καυσίμων Υπόστεγα, ψευδοροφές, διαχωριστικά Κυλιόμενες σκάλες, ανελκυστήρες, τηλεφωνικούς θαλάμους Έπιπλα οικιακής χρήσης, ντουλάπια κουζίνας. Βιομηχανικά προφίλ Σελίδα 13

Η παραγωγή βιομηχανικού προφίλ αποτελεί έναν από τους κύριους λόγους που καθιστούν την Alumil πρωτοπόρο στον κλάδο του αλουμινίου. Οι υπερσύγχρονες και ευέλικτες γραμμές παραγωγής σε συνδυασμό με την τεχνογνωσία και εμπειρία του ανθρώπινου δυναμικού της Alumil έχουν ως αποτέλεσμα την κατασκευή ειδικών προφίλ αλουμινίου με εφαρμογή σε κλάδους που αναζητούν πρωτοποριακά προϊόντα. Το χαμηλό βάρος του αλουμινίου καθώς και οι καλές μηχανικές του ιδιότητες σε χαμηλές και υψηλές θερμοκρασίες είναι ζητούμενα για τις εταιρίες αεροναυπηγικής και τις αυτοκινητοβιομηχανίες, όπου το μεγαλύτερος μέρος του βιομηχανικού προφίλ καταλήγει. παράλληλα, το βιομηχανικό προφίλ έχει πολλές μηχανολογικές και ηλεκτρονικές εφαρμογές και προσφέρει λύσεις στον κατασκευαστικό κλάδο. Η Alumil ικανοποιεί τις προδιαγραφές/απαιτήσεις και των πιο απαιτητικών εταιριών για προφίλ ειδικών απαιτήσεων με μικρές/μεγάλες διαστάσεις, μικρό βάρος, προφίλ μεγάλης διαμέτρου, προφίλ μικρής ανοχής, προφίλ ειδικών κραμάτων και ειδικών κατασκευών. Κεφάλαιο 3: Διέλαση αλουμινίου 3.1 Εισαγωγή Στην παρούσα μελέτη, εξετάζουμε την περίπτωση βιομηχανίας εξώθησης (διέλασης) αλουμινίου. Η διέλαση αποτελεί μια διαδικασία πλαστικής παραμόρφωσης εν θερμώ, δίνοντάς μας από απλούς σωλήνες μέχρι ιδιαίτερα πολύπλοκα επιμήκη προφίλ αλουμινίου. 3.2 Περιγραφή διέλασης 3.2.1 Προετοιμασία του ακατέργαστου αλουμινίου Η πρώτη ύλη που κατεργάζεται μια βιομηχανία διέλασης αλουμινίου είναι η μπιγιέτα (κολώνα αλουμινίου ή κράματος αυτού με τις διαστάσεις να κυμαίνονται περίπου 6-10 διάμετρος και 5-7 μέτρα μήκος), που την προμηθευόμαστε από χυτήρια. Αρχικά, έχουμε την παραγγελία για συγκεκριμένο τύπο προφίλ αλουμινίου. Αφού ορίσουμε τη γεωμετρία και το κράμα του, κατασκευάζεται, αν δεν προϋπάρχει, στο τμήμα μητράδικου η κατάλληλη μήτρα. Έπειτα, η πρώτη ύλη εισάγεται κατά τον διαμήκη άξονα της στον φούρνο μπιγιετών όπου το πρώτο της κομμάτι θερμαίνεται σε θερμοκρασία από 460 έως 500 o C περίπου. Στη συνέχεια, κόβεται σε μήκη από 350mm έως 950mm από το μηχάνημα που αποκαλείται ψαλίδι μπιγιετών, και Σελίδα 14

εισάγεται στην πρέσα διελάσεως, έτοιμο να διελαστεί. Οι μήτρες, επίσης, προτού τοποθετηθούν στην πρέσα για παραγωγή θερμαίνονται σε ειδικό φούρνο μητρών. 3.2.2 Περιγραφή λειτουργίας πρέσας διέλασης Μέσα στην πρέσα έχει ήδη τοποθετηθεί η μήτρα που κατασκευάστηκε ή επιλέχτηκε από το μητράδικο και η διέλαση ξεκινά επιβάλλοντας με την χρήση υδραυλικής δύναμης, στο κομμάτι του αλουμινίου να περάσει μέσα από την μήτρα, για να πάρει το σχήμα (διατομή) που απαιτείται. Το αποτέλεσμα της διέλασης είναι ένα κομμάτι προφίλ αλουμινίου μήκους από 30 έως 60m με κατάλληλη διατομή που κατόπιν ψύχεται, τανύζεται και κόβεται σε κατάλληλα μήκη. Εικόνα 3.1: Σχηματική αναπαράσταση πρέσας διέλασης Η υδραυλική πρέσα διέλασης έχει οριζόντια διάταξη. Περιλαμβάνει έναν κεντρικό κύλινδρο που τροφοδοτείται με λάδι κι ένα οριζόντιο έμβολο που μεταφέρει την πίεση και πραγματοποιεί τη διέλαση. Η καρδιά της διαδικασίας διέλασης είναι η μήτρα (καλούπι) που απλά μπορεί να περιγραφεί σαν δίσκος με μία οπή η οποία αναπαριστά το επιθυμητό σχήμα διατομής του εκάστοτε προφίλ. Η μήτρα στηρίζεται (συγκρατείται) στην κασέτα με βοηθητικές διατάξεις. Σφιχτά στη μήτρα συγκρατείται από ειδική διάταξη το κοντέινερ, κατασκευασμένο από ειδικό χάλυβα. Στο κοντέινερ εισέρχεται με τη βοήθεια του φορτωτή η μπιγιέτα αφού προηγουμένως θερμανθεί σε θερμοκρασία γύρω στους 500 C. Το κοντέινερ θερμαίνεται κι αυτό για να διατηρείται η μπιγιέτα σε σταθερή θερμοκρασία. Το έμβολο ασκεί πίεση στη μπιγιέτα και προκαλεί εξώθηση του αλουμινίου από την οπή της μήτρας, παράγοντας μία βέργα της οποίας η τομή έχει το σχήμα της οπής της μήτρας. Η μέγιστη δύναμη που ασκεί ο κεντρικός κύλινδρος σε τόνους (συχνότερα αναφερόμενοι ως Metric Ton(ne)s-MT) αντιπροσωπεύει και την ισχύ της πρέσας. Σελίδα 15

3.2.3 Περιγραφή κατεργασίας διελασμένων προφίλ Το προφίλ κατά την έξοδό του από την πρέσα ψύχεται με αέρα ή νερό μέσω κατάλληλης διάταξης. Το προφίλ συγκρατείται, έλκεται και οδηγείται από το puller (οδηγός) το οποίο και περιορίζει το στριφογύρισμα, την στρέβλωση, την κάμψη και τον κυματισμό του προφίλ. Στο τέλος της διέλασης κάθε μπιγιέτας το πριόνι ζεστής κοπής κόβει το προφίλ και στη συνέχεια το puller το οδηγεί στο πάγκο ψύξης, όπου συνεχίζεται η ψύξη του προφίλ. Στο τέλος του πάγκου ψύξης το προφίλ τανύζεται στο τανυστικό μηχάνημα που αποτελείται από δύο κινητές κεφαλές που πιάνουν το προφίλ από τις άκρες και το τανύζουν ευθυγραμμίζοντάς το. Η τάνυση επίσης μπορεί να διορθώσει τις διαστάσεις και το σχήμα της διατομής του προφίλ. Στη συνέχεια το προφίλ οδηγείται στο πάγκο κοπής και στο πριόνι κρύας κοπής, όπου κόβεται σε βέργες στο ζητούμενο μήκος. Οι βέργες φορτώνονται στα τελάρα και εισέρχονται στον φούρνο γήρανσης για να αποκτήσουν τις κατάλληλες μηχανικές ιδιότητες. Η εσωτερική μετακίνηση των τελάρων γίνεται με επιδαπέδια ράουλα, γερανογέφυρες και περονοφόρα οχήματα. Εικόνα 3.2: Σχηματική αναπαράσταση γραμμής διέλασης αλουμινίου 3.2.4 Περιγραφή κατεργασίας μητρών Η μήτρα αφού παραληφθεί από το μητράδικο (διορθωτήριο μητρών) καθαρίζεται και προετοιμάζεται για την πρώτη πρόβα σε επιλεγμένη πρέσα. Οι διαδικασίες από εδώ και πέρα ισχύουν και για τις παλιές μήτρες. Στη συνέχεια γίνεται καθαρισμός στο σύστημα σόδας (βράσιμο με καυστική σόδα) για διάλυση των υπολειμμάτων αλουμινίου πάνω στη μήτρα. Μετά την απομάκρυνση του αλουμινίου η μήτρα προωθείται στο μηχάνημα αμμοβολής για περαιτέρω καθαρισμό. Εάν από την πρόβα ή παραγωγή κρίθηκε ότι το αποτέλεσμα (δηλαδή το προφίλ) δεν είναι ικανοποιητικό ως προς την ποιότητα και διαστατική ακρίβεια, γίνεται διόρθωση της μήτρας. Μετά ακολουθεί η εναζώτωση που γίνεται με διάχυση αμμωνίας στην μήτρα με σκοπό την επιφανειακή σκλήρυνσή της. Μετά την εναζώτωση η μήτρα είναι έτοιμη για παραγωγή Σελίδα 16

Κεφάλαιο 4: Η αγορά της Ρωσία 4.1 Εισαγωγή Το Ρωσικό κράτος είναι μοναδικό παγκοσμίως λόγω αρκετών εντυπωσιακών στοιχείων. Ο πληθυσμός του υπολογίζεται περίπου 143 εκατομμύρια να κατοικούν σε πάνω από 17 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα- διασχίζοντας τη χώρα από άκρη σε άκρη αλλάζει κανείς δέκα ζώνες ώρας! Ο ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ ξεπερνάει τις 6.5 μονάδες, και, σύμφωνα με αισιόδοξες εκτιμήσεις, το 2025 το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 4 φορές σε σχέση με το σημερινό, κάνοντάς την 7 η ισχυρότερη οικονομία παγκοσμίως. Η Ρωσία αποτελεί τη χώρα με την μακρότερη παράδοση στην παραγωγή πρωτόχυτου αλουμινίου. Μπορεί όχι σε θέμα παλαιότητας, καθώς η πρώτη εταιρία παρασκευής αλουμινίου είναι αμερικάνικη, αλλά σε ό,τι αφορά κραματική εξέλιξη του μετάλλου και μαζική εφαρμογή του κατέχει ηγετική θέση παγκοσμίως. Η ετήσια κατανάλωσή του σε επίπεδα χώρας ξεπερνάει τους 800,000 τόνους ενώ η παραγωγή τα 3.8 εκατομμύρια τόνους. Σαφώς, ο περισσότερος όγκος παραγωγής εξάγεται, ενώ από αυτό που μένει στη χώρα μόνον το 16% τίθεται σε επεξεργασία και γίνεται μπιγιέτεςτο υπόλοιπο πλάκες, σύρμα, αλουμινόχαρτο, κουτιά συσκευασίας και άλλα. Η κατά κεφαλή ετήσια κατανάλωση αλουμινίου προβλέπεται να ξεπερνάει τα 7.5 κιλά με εκτιμήσεις να λένε για 12.3 το 2020. Βέβαια, ενώ η χώρα έχει προοπτικές, σχέδια ανάπτυξης, περαιτέρω αστικοποίησης και επαναδιαμόρφωσης αστικών χώρων, μερικοί κολοσσοί του κλάδου δραστηριοποιούνται ήδη στην περιοχή. Γεγονός που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, αρχικά τουλάχιστον, για την ομαλή και επιτυχημένη διείσδυση στην αγορά της χώρας. 4.2 Κατάσταση του κατασκευαστικού κλάδου Η Μόσχα είναι μια ραγδαία αναπτυσσόμενη μεγαλούπολη και ο πρωταθλητής στον κατασκευαστικό τομέα της Ρωσίας. Ολοένα και περισσότερα εμπορικά κέντρα, εταιρικά γραφεία και ξενοδοχεία εμφανίζονται στο χάρτη της πόλης. Σύμφωνα με τα κυβερνητικά σχέδια, έως το τέλος του 2025 θα είναι διαθέσιμα 37 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα για επαγγελματική στέγη, και αυτά μόνο στη Μόσχα. Από αυτά, σύμφωνα με τους αρμόδιους, τα 20 περίπου εκατομμύρια θα είναι νεόκτιστα και συγκεκριμένα θα μοιράζονται σε πάνω από 145 πολυκατοικίες που ήδη κάποιες από αυτές έχουν ξεκινήσει να κατασκευάζονται. Γύρω από την πόλη της Μόσχας, η κυβέρνηση σχεδιάζει την ανέγερση οικοδομών για επαγγελματίες στη βιομηχανική περιοχή και Σελίδα 17

παράλληλα με την περιφερειακή οδό της πόλης. Εντωμεταξύ δρομολογούνται μεγαλεπήβολα σχέδια μεταξύ των οποίων το Linkor Business center που θα αποτελείται από 63000 τετραγωνικά μέτρα, το Diamont hall με 61500 τ.μ. και το Moscow-City, που έχει οριστεί να γίνει το διεθνές επιχειρηματικό κέντρο της Μόσχας, και εκτείνεται σε περιοχή 60 εκταρίων (600 στρέμματα) και η ολοκλήρωσή του δεν έχει πραγματοποιηθεί μέχρι στιγμής. Παράλληλα με αυτά, πρέπει να τονίσουμε την ραγδαία αύξηση στην ανοικοδόμηση κατοικιών χαμηλού ύψους, με ολοφάνερες τις προθέσεις της κυβέρνησης για δημιουργία κατοικημένων περιοχών με κατοικίες έως 3 ορόφους. Χαρακτηριστικά, το 2011 χτίστηκαν πάνω από 8.5 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα χαμηλών κατοικιών, πολλαπλασιάζοντάς τα 3.8 φορές σε σχέση με το 2002. Σύνολο υπό κατασκευή κτηρίων Συμπεριλαμβανομένου: Αριθμός κτηρίων Συνολικός όγκος κτηρίων (εκατομ. κυβικά μέτρα) Συνολική δαπέδια επιφάνεια κτηρίων (εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα) 2011 2012 2011 2012 2011 2012 227111 241343 422.8 485.1 98.9 110.1 Κατοικίες 211182 223002 296.5 316.9 77.2 82.0 Κτήρια για άλλες χρήσεις 15929 18341 126.3 168.2 21.6 28.1 Εκ των οποίων: Βιομηχανικά 2722 3097 32.7 43.6 3.4 4.5 Αγροτικά 1928 2828 15.2 24.6 3.4 5.1 Εμπορικά/καταστήματα 5160 6256 35.3 45.4 6.0 7.6 Γραφεία 968 1135 7.4 9.2 1.7 2.1 Εκπαιδευτικά 702 662 9.5 13.5 2.2 2.9 Υγείας/πρόνοιας/περίθαλψης 730 521 5.8 5.0 1.3 1.1 Λοιπά 3719 3842 20.3 26.9 3.6 4.8 Πίνακας 4.1: Εξέλιξη δόμησης κτηρίων στη Ρωσία (2011-2012) Σελίδα 18

3 ο Σύνολο στους 4 ο τρίμηνο 9 μήνες τρίμηνο 2012 2013 Σύνολο Σύνολο 1 ο 2 ο εξαμήνου έτους τρίμηνο τρίμηνο 3 ο Σύνολο στους 9 μήνες τέταρτο Αριθμός κτηρίων σε χιλιάδες 57.6 148.0 93.3 241.3 44.2 52.7 96.9 62.1 159.0 Συμπεριλαμβανομένου: Κατοικίες 53.9 138.5 84.5 223.0 41.4 49.3 90.7 58.2 149.0 Κτήρια άλλων χρήσεων 3.7 9.5 8.8 18.3 2.8 3.3 6.1 3.9 10.0 Συνολικός όγκος κτηρίων υπό κατασκευή (εκατομμύρια κυβικά μέτρα) 97.8 244.3 240.8 485.1 72.3 96.8 169.1 111.5 280.6 Συμπεριλαμβανομένου: Κατοικίες 64.6 166.5 150.3 316.9 50.3 58.0 108.3 76.9 185.2 Κτήρια άλλων χρήσεων 33.1 77.7 90.5 168.2 22.0 38.7 60.8 34.6 95.4 Συνολική δαπέδια επιφάνεια (εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα) 22.1 55.4 54.7 110.1 16.9 20.3 37.2 26.4 63.6 Συμπεριλαμβανομένου: Κατοικίες 16.8 42.9 39.1 82.0 12.9 14.9 27.8 20.2 48.0 Κτήρια άλλων χρήσεων 5.3 12.5 15.6 28.1 4.0 5.4 9.4 6.2 15.6 Πίνακας 4.2: Εξέλιξη δόμησης κτηρίων στη Ρωσία (τρίμηνα 2012-2013) Βέβαια, μαζί με τη ραγδαία ανάπτυξη και ανοικοδόμηση κατοικιών και επαγγελματικών στεγών, αυξάνονται και οι παρεχόμενες κρατικές υπηρεσίες, ως προς την ποσότητα τουλάχιστον. Αυτό αφορά την κάλυψη περισσότερων θέσεων εξυπηρέτησης σε τομείς κυρίως υγείας και παιδείας. Έτη Ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα Δευτεροβάθμια επαγγελματικά εκπαιδευτικά ιδρύματα Πρωτοβάθμια επαγγελματικά εκπαιδευτικά ιδρύματα (χιλιάδες μαθητές) 1992 139.3 22.8 8.4 2000 105.6 18.2 0.6 2005 161.3 11.5 0.3 2007 151.8 22.7 1.3 2008 216.2 38.5 0.08 2009 154.6 11.7 1.9 2010 219.7 60.4 1.2 2011 154.9 10.8 3.5 2012 371.4 36.7 2.0 Πίνακας 4.3: Εξέλιξη θέσεων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στη Ρωσία (ως το 2012) Σελίδα 19

Σύνολο 9 μηνών 2012 2013 4 ο τρίμηνο Σύνολο έτους 1 ο τρίμηνο 2 ο τρίμηνο Σύνολο 1 ου εξαμήνου 3 ο τρίμηνο Σύνολο 9 μηνών 3 ο τρίμηνο Υπό κατασκευή: Διάφορες εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις (χιλιάδες θέσεις μαθητών) 18.2 23.7 25.1 48.8 3.0 5.2 8.2 32.7 40.9 Εγκαταστάσεις προσχολικής εκπαίδευσης (θέσεις) 10941 20898 32997 53895 3719 7801 11520 15395 26915 Νοσοκομεία (κλίνες) 1393 3368 6155 9523 268 1655 1923 3037 4960 Πολυκλινικές (χιλιάδες επισκεπτήρια ανά βάρδια) 2.0 6.9 12.0 18.9 2.7 1.0 3.7 5.4 9.2 Ποσοστιαία συσχέτιση με τις αντίστοιχες περιόδους του προηγούμενου έτους Υπό κατασκευή: Διάφορες εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις (χιλιάδες θέσεις μαθητών) 78.6 71.9 91.1 80.7 84.2 274.5 149.5 179.8 172.7 Εγκαταστάσεις προσχολικής εκπαίδευσης (θέσεις) 111.8 132.4 113.1 119.9 63.7 189.2 115.7 140.7 128.8 Νοσοκομεία (κλίνες) 178.6 134.9 87.4 99.9 32.3 144.7 97.4 218.0 147.3 Πολυκλινικές (χιλιάδες ε- πισκεπτήρια ανά βάρδια) 79.5 81.9 71.4 74.9 157.6 33.6 76.8 271.4 133.3 Πίνακας 4.4: Εξέλιξη ιδρυμάτων κοινωνικών παροχών στη Ρωσία (τρίμηνα 2012-2013) Το εντυπωσιακό είναι πως κάθε χρόνο οι δείκτες ανάπτυξης του κατασκευαστικού κλάδου παρουσιάζουν αύξηση, με καινούρια πρότζεκτς να σχεδιάζονται και να βαίνουν προς υλοποίηση (μόνο στην περιοχή της Μόσχας, ανέγερση νέων ολοκληρωμένων οικισμών), με εξαίρεση ίσως τους δείκτες του 2013, πράγμα που, όμως, δεν ανησυχεί ιδιαίτερα τους αναλυτές, καθώς υπήρξε πολύ μεγάλη ανοικοδόμηση λόγω χειμερινών ολυμπιακών αγώνων, οι οποίοι και ολοκληρώθηκαν. Για το 2013 συγκεκριμένα ενώ παρατηρήθηκε ποσοστιαία πτώση 1.5% στην κατασκευή σε σχέση με το 2012, στην πραγματικότητα, σύμφωνα με την ερευνητική εταιρία PMR, η συνολική αξία στον κλάδο υπολογίστηκε σε 5971.2 δισεκατομμύρια ρούβλια αντιπαραθετικά με 5711.8 δισ. ρούβλια το 2012. Σελίδα 20

Έτη Δισ. Ρούβλια (1992 σε τρις. σε πραγματικές τιμές) Ποσοστιαία συσχέτιση (σταθερές τιμές) Με προηγούμενο έτος 1992 1.5 64.0 63.0 2000 503.8 113.5 36.1 2005 1754.4 113.2 57.7 2007 3293.3 118.2 80.5 2008 4528.1 112.8 90.8 2009 3998.3 86.8 78.9 2010 4454.1 105.0 82.8 2011 5140.3 105.1 87.0 2012 5711.8 102.4 89.1 Με το 1990 Πίνακας 4.5: Ετήσια αξία κατασκευαστικού κλάδου στη Ρωσία (ως το 2012) Βέβαια, μετά από αυτά ξεκινάει και 2 ο κύμα ανοικοδόμησης σε όλη τη χώρα, καθώς θα φιλοξενηθεί στη Ρωσία το παγκόσμιο κύπελλο ποδοσφαίρου το 2018. 4.3 Εξελίξεις παράλληλα με τον κατασκευαστικό κλάδο Ωστόσο, η γραφειοκρατία και τα ποικίλα προβλήματα που προκύπτουν από αυτήν είναι ευρέως γνωστά για το κράτος της Ρωσίας. Γι αυτό, η χώρα, με σκοπό να διευκολύνει τις διαδικασίες περαιτέρω ανάπτυξης του κατασκευαστικού τομέα, προσφάτως θέσπισε νομοθέτημα με το οποίο μειώνεται ο χρόνος απόκτησης κατασκευαστικών αδειών και εγκρίσεων κατά 70%. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με αυτήν την πρωτοβουλία, από το 2015 θα μειωθούν οι διαδικασίες αδειοδότησης από 51 σε 15, μεταφράζοντάς το σε χρόνο από 423 σε 130 μέρες ως μέση διάρκεια ολοκλήρωσης απαιτούμενων ενεργειών λήψης οικοδομικών αδειών. Αυτό εν γένει, και μαζί με τις προοπτικές της χώρας, αποτελεί το πράσινο φως για προσέλκυση επενδύσεων στον κατασκευαστικό τομέα. Επιπρόσθετα, αξίζει να σημειωθεί ακόμα ένα κυβερνητικό σχέδιο που επηρεάζει άμεσα τις κατασκευές και την κατανάλωση προϊόντων αλουμινίου. Αυτό είναι το πρόγραμμα για ενεργειακή οικονομία και αύξηση της ενεργειακής απόδοσης ως το 2020, με όραμα την πτώση κατά 40 ποσοστιαίες μονάδες επί του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος στην κατανάλωση Σελίδα 21

ενέργειας σε σχέση με τις τιμές του 2007. Η Ρωσία είναι η τρίτη πιο ενεργοβόρα χώρα παγκοσμίως. Χαρακτηριστικά, έρευνα του 2011, που διεξήχθη από την International Energy Agency, έδειξε πως μια μέση κατοικία της Ρωσίας καταναλώνει περισσότερη από διπλάσια ενέργεια σε σχέση με μια κατοικία στον Καναδά με αντίστοιχη γεωγραφία και κλιματολογικές συνθήκες. Άλλες έρευνες των τελευταίων χρόνων έδειξαν πως το 58% από την ενέργεια που καταναλώνεται σε μια κατοικία αφορά την θέρμανση του χώρου. Παράλληλα με αυτό, οφείλουμε να αναλογιστούμε πως παραδοσιακά στη χώρα με τα πολύ φτηνά και άφθονα καύσιμα οι κατασκευαστικές εταιρίες, οι εργολάβοι και οι αρχιτέκτονες ουδέποτε μπήκαν στη διαδικασία να μεριμνήσουν και κατασκευάσουν κτήρια μονωμένα, μέχρι τα τελευταία χρόνια. Οπότε, πέραν του ότι τα νεόκτιστα έχουν σύγχρονες προδιαγραφές μόνωσης, τα ήδη υπάρχοντα κτήρια έχουν προοπτικές ανακαίνισης με νέα κουφώματα και άλλα συστήματα. 4.4 Ανταγωνιστικό περιβάλλον Ρωσίας 4.4.1 Εισαγωγή Πρώτα απ όλα, παρότι δεν αποτελεί υφιστάμενη ανταγωνιστική εταιρία, αξίζει μια ειδική μνεία στον παγκόσμιο ηγέτη παραγωγής αλουμινίου, τη ρωσική εταιρία Rusal. Ιδρυμένη το 2000, έπειτα από σύμπραξη άλλων εταιριών (με κυριότερη την εξίσου γιγάντια SUAL), παράγει και διανέμει σχεδόν το 9% του αλουμινίου ετησίως, σε παγκόσμια κλίμακα. Έχει στην κατοχή της 15 χυτήρια, 12 εργοστάσια ραφιναρίσματος αλουμίνας και 8 ορυχεία βωξίτη. Είναι ο βασιλιάς στη Ρωσία, ωστόσο, εδώ και λίγα χρόνια εισήχθη στη χώρα ο δεύτερος παγκόσμιος παίχτης, με πιο ποικίλα δράση. Βέβαια, όλες οι βιομηχανίες αλουμινίου, κατασκευαστές και κατεργαστές, στοχεύουν και επενδύουν στην γειτονική αναπτυσσόμενη αγορά της Ρωσίας, την Κίνα. Οπότε, σαν στρατηγικές κινήσεις οι μελλοντικοί μας ανταγωνιστές δεν έχουν την εξέλιξή ή έστω σταθερότητά τους στη ρωσική αγορά, αλλά διείσδυση στην κινεζική. Παρακάτω παρουσιάζονται οι κρισιμότεροι ανταγωνιστές, με την μεγαλύτερη παραγωγική δυναμικότητα στη χώρα. 4.4.2 Κύριες ανταγωνιστικές εταιρίες Η συνολική ετήσια παραγωγή προϊόντων διέλασης αλουμινίου στη Ρωσία ανέρχεται σε περισσότερους από 200,000 τόνους, από 56 εγκατεστημένες πρέσες. Από αυτές, η μεγαλύτερη (και μια από τις δύο μεγαλύτερες στον κόσμο) ανήκει στην Alcoa SMZ, ενώ η εταιρία KUMZ κατέχει 39. Οπότε και η προσοχή μας πέφτει πάνω σε αυτές τις δύο. Σελίδα 22