LIFE08 ENV/GR/000578 Ανάπτυξη πολιτικής για την ολοκληρωμένη διαχείριση αγροτοβιομηχανικών αποβλήτων με στόχο τη μεγιστοποίηση της ανάκτησης υλικών και ενέργειας Αγροτοβιομηχανικά απόβλητα & Αγροτικά υπολείμματα Υφιστάμενη κατάσταση στο Νομό Αχαΐας Νομαρχιακή Επιχείρηση Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας Βαφείδης Παναγιώτης, Διπλ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, MSc
Αγροτοβιομηχανικά Απόβλητα & Αγροτικά υπολείμματα Κύρια αγροτοβιομηχανικά απόβλητα του Νομού Αχαΐας θεωρούνται: Απόβλητα ελαιοτριβείων Απόβλητα κτηνοτροφικών μονάδων Απόβλητα τυροκομείων Απόβλητα οινοποιείων Υπολείμματα αγροτικής παραγωγής θεωρούνται: Υπολείμματα πατάτας, τομάτας, καρπουζιού
Χαρακτηριστικά της επεξεργασίας ελιάς Ελαιοτριβεία Διασκορπισμένη καλλιέργεια Ελαιοκομική περίοδος: Οκτώβριος - Φεβρουάριος Μονάδες ελαιοτριβείων μικρής & μεσαίας κλίμακας Κυμαινόμενη παραγωγή λαδιού: 8,5 500 τόνους ετησίως Μονάδες χωρίς βιολογικό καθαρισμό, λόγω υψηλού κόστους Σύνολο μονάδων ελαιοτριβείων: 109 Μονάδες κλασσικού τύπου: 25 Εξαγωγή λαδιού με συμπίεση, ετήσια παραγωγή: 900 τόνοι ελαιολάδου Μονάδες φυγοκεντρικού τύπου: 84 Εξαγωγή λαδιού με φυγοκέντριση ελαιοζύμης, ετήσια παραγωγή: 8300 τόνοι ελαιολάδου Συνολική παραγωγή ελαιολάδου 9200 τόνοι από 46000 τόνους καρπού * Στοιχεία από Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας (περίοδος 2004-2005)
Ελαιοτριβεία Διαδικασία Παραγωγής Εξαγωγή λαδιού με 3 μεθοδολογίες: Κλασσική μέθοδος Συμπίεση ελαιοπολτού σε υδραυλικό πιεστήριο Φυγοκεντρική μέθοδος: Τριών φάσεων (παλαιότερη & πιο συνηθισμένη) Δύο φάσεων (πιο σύγχρονη) Διαφορές στη ποιότητα του ελαιόλαδου αλλά και στη σύσταση και τον όγκο των παραπροϊόντων Κλασσική μέθοδος (καλύτερης ποιότητας λάδι, μη συνεχής διαδικασία) Τριών φάσεων (λάδι, φυτικά υγρά & ελαιοπυρήνας) Δύο φάσεων (λάδι, υγρός ελαιοπυρήνας)
Ελαιοτριβεία Κλασσικής Μεθόδου Κοψαχείλης Α. 2009
Ελαιοτριβεία Φυγοκεντρικής Μεθόδου Κοψαχείλης Α. 2009
Απόβλητα Ελαιοτριβείων Γενικά υπάρχουν 3 είδη αποβλήτων: Φύλλα και τμήματα κλαδιών Ελαιοπυρήνας και τμήμα αλεσμένου καρπού Υγρή απορροή (λάδι & στερεά καρπού & νερό καρπού & νερό διαδικασίας - κατσίγαρος ή μούργα) Έχει υπολογιστεί για την Αχαΐα: 3500 κ.μ. υγρών αποβλήτων από μονάδες κλασσικού τύπου* 66000 κ.μ. υγρών αποβλήτων από μονάδες φυγοκεντρικού τύπου* Συνολικά περίπου 70.000 κ.μ. υγρά απόβλητα ετησίως (5 μήνες) (Συγκριτικά: 1500 κ.μ. / μήνα τα αστικά λήμματα 30.000 κατοίκων) * Στοιχεία από Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας
Πρακτική Διαχείρισης Οι πρακτικές που συστήνονται με Νομαρχιακές εγκυκλίους είναι: Χώνευση και διάθεση σε ειδικούς σηπτικούς ή απορροφητικούς βόθρους Εξουδετέρωση και καθίζηση π.χ. με υδρασβέστιο Πρακτικά τα απόβλητα καταλήγουν σε ρυάκια, χείμαρρους, ποτάμια κ.λ.π. Περιβαλλοντικές επιπτώσεις: Προβλήματα δυσοσμίας Μόλυνση υδάτων (ευτροφισμός, αδιαπέρατο φίλμ, χρωματισμός υδάτων...) Μόλυνση εδάφους (μεταβολή στο πορώδες του εδάφους, φυτοτοξική δράση...)
Κτηνοτροφικές Μονάδες Χαρακτηριστικά κτηνοτροφίας (βάσει αδειών) Νομού Αχαΐας: Διασκορπισμένες μονάδες Σταβλισμένα ζώα και ελεύθερης βοσκής 163 μονάδες συνολικά* 102 ποιμνιοστάσια 13 βουστάσια 7 χοιροστάσια 41 μικτές μονάδες Ετήσια λειτουργία *Στοιχεία από Δ/νση Υγείας Ν.Α. Αχαΐας
Απόβλητα & Πρακτικές Διαχείρισης Στερεά απόβλητα Κοπριά Υγρά απόβλητα Απόβλητα αρμεκτηρίου Από βουστάσια μόνο: 1,14 τόνοι κοπριάς / ημέρα* Συλλογή και απομάκρυνση κοπριάς Χώνευση και πώληση ως εδαφοβελτιωτικό Υγρή απορροή (από πλύσεις) που καταλήγει στο έδαφος *Στοιχεία από Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας
Τυροκομεία Χαρακτηριστικά Τυροκομίας Νομού Αχαΐας: 17 τυροκομικές μονάδες* Περίοδος μέγιστης λειτουργίας: Νοέμβριος Ιούνιος Δυναμικότητα επεξεργασίας πρώτης ύλης: 0,5 60 τόνους / ημέρα* Συνολική δυναμικότητα: περίπου 130 τόνοι γάλα / ημέρα* *Στοιχεία από Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας
Απόβλητα Τυροκομείων Τυρόγαλο (εν μέρει απόβλητο & εν μέρει υποπροϊόν) Μυζήθρα, μανούρι, ανθότυρο Ζωοτροφή για χοίρους Νερά πλύσης, απώλειες γάλακτος, υγρά απόβλητα άλμης, πρόσθετα Τυρόγαλο = 70% γάλακτος* Νερά πλύσης = 30% - 80% γάλακτος* (μέσο βαθμό αυτοματοποίησης μονάδας) Συνεπώς, Υγρά απόβλητα 1:1 έως 1,5:1 Γάλα* Συγκεκριμένα στο Νομό Αχαΐας, Υγρά απόβλητα: 195 τόνοι / ημέρα** *Φιλλιπόπουλος, Παπαδάκης (2001) **Στοιχεία από Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας
Πρακτική Διαχείρισης Διαχείριση και επεξεργασία (σπάνια) Παρασκευή άλλων τυριών (μυζήθρα, μανούρι, ανθότυρο) Ζωοτροφή για χοίρους Εξαγωγή πρωτεϊνών Εξαγωγή λακτόζης Εξαγωγή γαλακτικού οξέως Μη διαχείριση (σύνηθες) Κατάληξη σε υδάτινους αποδέκτες
Οινοποιεία Οινοποιεία Αχαΐας: 11 οινοποιεία* Περίοδος λειτουργίας: Σεπτέμβριος Νοέμβριος Μικρής και μεσαίας δυναμικότητας: 1-100 τόνοι σταφύλια / ημέρα* Συνολική δυναμικότητα περίπου: 390 τόνοι σταφύλια / ημέρα* *Στοιχεία από Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας
Απόβλητα Πρακτική Διαχείρισης Στερεά απόβλητα (110 τόνοι / ημέρα)* Πούλπα (σάρκα, φλούδα & κουκούτσια σταφυλιού) Πούλπα, μετέχει στη διεργασία ζύμωσης Βόστρυχοι (κοτσάνια καρπού) Βόστρυχοι, χρησιμοποιείται για τη παρασκευή τσίπουρου Ίζημα (από συμπίεση ιλύος) Υγρά απόβλητα (620 τόνοι / ημέρα)* Υγρά πλύσεων *Στοιχεία από Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας
Αγροτικά Υπολείμματα Αγροτική Παραγωγή Νομού Αχαΐας: Παραγωγή καρπουζιού - πεπονιού: 32000 τόνοι / έτος Παραγωγή πατάτας: 143500 τόνοι / έτος Παραγωγή τομάτας: 60200 τόνοι / έτος ΣΥΝΟΛΟ: 235700 τόνοι / έτος* Παραδοχή: 5% υπόλειμμα αγροτικής παραγωγής Περίπου 11785 τόνοι / έτος ως υπόλειμμα στη περιοχή καλλιέργειας Εδαφοβελτιωτικό Καύση Ζωοτροφή *Στοιχεία από Εθνική Στατιστική Υπηρεσία
Συμπεράσματα Μεγάλος όγκος αγροτοβιομηχανικών αποβλήτων & αγροτικών υπολειμμάτων Ελαιοτριβεία: 46000 τόνοι / έτος (ελιά) - 70000 τόνοι / έτος (υγρά απόβλητα) Βουστάσια: 1,14 τόνοι / ημέρα (κοπριά) Τυροκομεία: 130 τόνοι / ημέρα (γάλα) - 195 τόνοι / ημέρα (υγρά απόβλητα) Οινοποιεία: 390 τόνοι / ημέρα (σταφύλια) - 620 τόνοι / ημέρα (υγρά απόβλητα) Αγροτική παραγωγή: 235700 τόνοι / έτος 11785 τόνοι / έτος (στερεά υπολ. 5%) Απόβλητα που απαιτούν ιδιαίτερη διαχείριση Σε ελάχιστες περιπτώσεις υποβάλλονται σε περαιτέρω επεξεργασία Απαίτηση για νέα προσέγγιση στην αξιοποίηση τους
Ευχαριστώ