ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 17/01/2016 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΩΝ: ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΕΛΕΝΗ ΧΑΛΙΚΙΑ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: Α1. Αυτότροφος οργανισμός είναι: Α. Η αλεπού Β. Τα κυονοβακτήρια Γ. Οι αποικοδομητές Δ. Ο γυρίνος Α2. Η αμμωνία που συγκεντρώνεται στο έδαφος: Α. Μετατρέπεται σε μοριακό άζωτο Β. Απορροφάται από τους παραγωγούς Γ. Υφιστάμενη τη δράση των νιτροποιητικών βακτηρίων μετατρέπεται σε νιτρικά ιόντα Δ. Υφιστάμενη τη δράση των αποικοδομητών μετατρέπεται σε νιτρικά ιόντα Α3. Βιοτικό παράγοντα ενός οικοσυστήματος δεν αποτελεί/-ούν: Α. Η νεκρή οργανική ύλη Β. Οι αποικοδομητές Γ. Τα απονιτροποιητικά βακτήρια Δ. Οι μύκητες Α4. Σε ένα οικοσύστημα οι αλεπούδες τρέφονται με κουνάβια και λαγούς. Εάν η βιομάζα του πληθυσμού των λαγών είναι 500 κιλά, η βιομάζα των αλεπούδων είναι: Α. 50 κιλά Β. 5.000 κιλά Γ. Μεγαλύτερη από 50 κιλά Δ. Μικρότερη από 50 κιλά Σελίδα 1 από 5
Α5. Ένας οικολογικός τρόπος εμπλουτισμού του εδάφους σε άζωτο είναι: Α. Ο ευτροφισμός Β. Η κυτταρική αναπνοή Γ. Η φωτοσύνθεση Δ. Η αγρανάπαυση ΘΕΜΑ Β Β1. Να ορίσετε τις παρακάτω έννοιες: Α. βιότοπος Β. βιόσφαιρα Γ. τροφικό πλέγμα Δ. ποικιλότητα Β2. Να αναφέρετε ποιες κατηγορίες μικροοργανισμών συμμετέχουν στον βιογεωχημικό κύκλο του αζώτου και να εξηγήσετε τον ρόλο κάθε μίας κατηγορίας αυτών των μικροοργανισμών στον κύκλο. Μονάδες 9 (4+5) Β3. Να γράψετε τις βασικές προϋποθέσεις για την ύπαρξη και τη διατήρηση ενός οικοσυστήματος. Β4. Να εξηγήσετε τι είναι η διαπνοή και ποιος είναι ο ρόλος της στα οικοσυστήματα. ΘΕΜΑ Γ Γ1. Να γράψετε ένα παράδειγμα οικοσυστήματος για καθεμία από τις ακόλουθες περιπτώσεις: i. Φυσικό αυτότροφο οικοσύστημα ii. Φυσικό ετερότροφο οικοσύστημα iii. Τεχνητό αυτότροφο οικοσύστημα iv. Τεχνητό ετερότροφο οικοσύστημα Γ2. Εξαιτίας παρεμβάσεων του ανθρώπου σε ένα δάσος παρατηρήθηκε μείωση των παραγωγών. i. Να γράψετε για ποιους λόγους οι ανθρώπινες παρεμβάσεις οδηγούν σε μείωση των παραγωγών σε μία δασώδη περιοχή. ii. Να γράψετε ποιες είναι οι συνέπειες των παρεμβάσεων αυτών στον κύκλο του άνθρακα. Σελίδα 2 από 5
iii. Να γράψετε τις μεταβολές του υδρολογικού που παρατηρούνται εξαιτίας αυτών των παρεμβάσεων. Μονάδες 10 (4+2+4) Γ3. Δίνονται οι ακόλουθες τροφικές αλυσίδες: Α: Γρασίδι Κουνέλια Αλεπού Β: Γρασίδι Κουνέλια Φίδι Αλεπού i. Να εξηγήσετε σε ποια από τις αλυσίδες Α ή Β η βιομάζα των κορυφαίων καταναλωτών θα είναι μεγαλύτερη. Να θεωρηθεί ότι η βιομάζα του γρασιδιού και στις δύο περιπτώσεις είναι ίση. ii. Εάν η βιομάζα των φιδιών είναι 200 κιλά, να υπολογίσετε (χωρίς να αιτιολογήσετε) τη βιομάζα των κουνελιών και των αλεπούδων στην αλυσίδα Β. ΘΕΜΑ Δ Δ1. Δίνονται τα τροφικά πλέγματα των οικοσυστημάτων Α και Β. Οικοσύστημα Α Αετός Μονάδες 11 (8+3) Φίδι Κότσυφας Σπίνος Ακρίδα Κάμπια Πεύκο Ποώδη φυτά Σελίδα 3 από 5
Οικοσύστημα Β Αλεπού Δρυοκολάπτης Κουνέλι Κάμπια Βελανιδιά Το μέγεθος των πληθυσμών του οικοσυστήματος Β δίνεται στον πίνακα: Οργανισμοί Μέγεθος πληθυσμού Κουνέλια 20 Αλεπούδες 10 Δρυοκολάπτες 60 Βελανιδιές 10 Κάμπιες 5000 α. Να σχεδιάσετε την πυραμίδα πληθυσμού για το οικοσύστημα Β. Να εξηγήσετε την μορφή της. (3+3) β. Κάθε κουνέλι του οικοσυστήματος Β έχει βιομάζα 2 κιλά. Δεδομένου ότι όλες οι βελανιδιές του οικοσυστήματος έχουν βιομάζα 1.000 κιλά, να υπολογίσετε τη μέση βιομάζα ενός δρυοκολάπτη του οικοσυστήματος αυτού. γ. Εάν η συνολική ενέργεια που εμπεριέχεται στα πεύκα του οικοσυστήματος Α είναι 6.10 6 ΚJ, να υπολογίσετε την ενέργεια που εμπεριέχεται στο τροφικό επίπεδο των φιδιών, καθώς και την ενέργεια που χάνεται από το τροφικό επίπεδο των πεύκων προς το τροφικό επίπεδο των σπίνων. δ. Εξηγήστε ποιο οικοσύστημα (Α ή Β) σε περίπτωση εξαφάνισης ενός καταναλωτή θα επαναφέρει γρηγορότερα την ισορροπία του. Σελίδα 4 από 5
Δ2. Δίνεται το διάγραμμα: Διοξείδιο άνθρακα Νερό ατμόσφαιρας Άζωτο ατμόσφαιρας Ε Α Β Γ Δ Δ Αμμωνία Ζώα Φυτά Χερσαίο οικοσύστημα Να γράψετε τα ονόματα των διαδικασιών που αντιστοιχούν στις θέσεις Α, Β, Γ, Δ, Ε. ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!! Σελίδα 5 από 5