Π α ν ε π ι σ τ ή μ ι ο Κ ρ ή τ η ς Φ ι λ ο σ ο φ ι κ ή Σ χ ο λ ή Τ μ ή μ α Ι σ τ ο ρ ί α ς & Α ρ χ α ι ο λ ο γ ί α ς

Π α ν ε π ι σ τ ή μ ι ο Κ ρ ή τ η ς Φ ι λ ο σ ο φ ι κ ή Σ χ ο λ ή Τ μ ή μ α Ι σ τ ο ρ ί α ς & Α ρ χ α ι ο λ ο γ ί α ς Π ε ρ ι γ ρ α φ ή Μ α θ η μ ά τ ω ν Χ ε ι μ ε ρ ι ν ο ύ ε ξ α μ ή ν ο υ 2 0 1 7-1 8 Ρ έ θ υ μ ν ο, Σ ε π τ έ μ β ρ ι ο ς 2 0 1 7

Π Ρ Ο Π Τ Υ Χ Ι Α Κ Α Μ Α Θ Η Μ Α Τ Α (Χειμερινό εξάμηνο 2017-2018) Τομέας Αρχαίας και Μεσαιωνικής Ιστορίας Αρχαία Ιστορία (ΑΙΣ) AIΣ 403 Κώστας Βλασόπουλος Τι είναι η ιστορία της αρχαιότητας; (Π) Το μάθημα αυτό αποτελεί μια γενική εισαγωγή στην ιστορία της αρχαιότητας. Σκοπός του είναι να εξετάσει το πώς οι σύγχρονοι ιστορικοί αντιλαμβάνονται την έννοια της αρχαιότητας, τους διάφορους τρόπους με τους οποίους έχουν γράψει την ιστορία της, και τον πλούτο των πηγών και των ερωτημάτων που θέτουν σε αυτές. Το μάθημα θα καλύψει τις κοινωνίες και τους πολιτισμούς της Εγγύς Ανατολής και της Μεσογείου την περίοδο μεταξύ 3000 π.χ. - 600 μ.χ. AIΣ 606 Κατερίνα Παναγοπούλου Ο θεσμός των πόλεων στους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους (Π) To μάθημα εξετάζει την ανασηματοδότηση και μετεξέλιξη του θεσμού των πόλεων από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου μέχρι τη ρωμαϊκή αυτοκρατορική περίοδο, μέσα από τη μελέτη των συναφών τεκμηρίων (φιλολογικών, αρχαιολογικών, επιγραφικών, νομισματικών). Η παρακολούθηση των μεταβολών που σημειώνονται σε έναν από τους σημαντικότερους θεσμούς της αρχαιότητας κατά το παραπάνω διάστημα σε επίπεδο διοικητικό, οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό επιτρέπει στους φοιτητές να κατανοήσουν καλύτερα πώς συντελείται η μετάβαση από την κλασική στην ελληνιστική και στη ρωμαϊκή περίοδο. Θα μας απασχολήσει ιδιαίτερα η αναδιάρθρωση των πολιτειακών δικτύων ως αποτέλεσμα της ανάρρησης των Ελληνιστικών βασιλέων, της Ρώμης και των ρωμαίων αυτοκρατόρων αντίστοιχα και οι επιπτώσεις που αυτή είχε στη Μεσογειακή ιστορία. Επιλεκτική Βιβλιογραφία Γενικά Ηοrden, P.-Purcell, N. (επιμ.), Mεσόγειος, θάλασσα πονηροδιδάσκαλος (Αθήνα: Οδυσσέας, 2004), Μέρος 2 ο, κεφ. 5. Hansen, M., Polis. An Introduction to the Ancient Greek City State (Oxford New York: Oxford University Press, 2006). Billows, R., Cities, στο Erskine, A., The Blackwell Companion to the Hellenistic World (London: Blackwell, 2003) 196-215. Bresson, A., Η οικονομία στις ελληνικές πόλεις-κράτη, Α. Οι δομές και η παραγωγή (Αθήνα: Πατάκης, 2007). Paschides, P., Between City and King: Prosopographical Studies on the Intermediaries Between the Cities of the Greek Mainland and the Aegean and the Royal Courts in the Hellenistic Period (322-190 BC), Meletemata 59 (Aθήνα 2008). Engberg-Pedersen, Troels, The Relationship between Intellectual and Political Centres in the Hellenistic World, στο Bilde et al. (ed.), Centre and Periphery in the Hellenistic World (Aarhus: University Press, 1993) 285-315. Fraser, P., Cities of Alexander the Great (Oxford: University Press, 1996). 2

Bruneau, P.- Ducat, J., Guide de Délos (École Française d Athènes 2005). Βugh, G.R. (επιμ.), The Cambridge Companion to the Hellenistic World (Cambridge: University Press, 2006). Habicht, Chr., Athen: die Geschichte der Stadt in hellenistischer Zeit (München: Beck, 1994) Αγγλική μετάφραση, Athens from Alexander to Antony, μτφ. D.L.Schneider (Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1997) Ελληνική μετάφραση, Eλληνιστική Αθήνα (Aθήνα: Οδυσσέας, 1998). Flower, H.I. (επιμ.), The Cambridge Companion to the Roman Republic (Cambridge: University Press, 2004). Le Glay, M., Voisin, J.-L., Le Bohec, Y., A History of Rome (1996 2, repr. 2001). Goodman, M.-Sherwood, J., The Roman World, 44 BC AD 180 (London New York: Routledge, 1997, ανατ. 2001). Βυζαντινή Ιστορία (ΒΙΣ) ΒIΣ 507 Τόνια Κιουσοπούλου Κράτος και κοινωνία την εποχή των Μακεδόνων (Π) Στο πλαίσιο αυτού του μαθήματος θα εξεταστεί η βυζαντινή κοινωνία κατά την εποχή των αυτοκρατόρων της Μακεδονικής δυναστείας (867-1056). Ειδικότερα θα εξεταστούν τα ακόλουθα θέματα: 1. Η αυτοκρατορική εξουσία. Αξιώματα. Διοίκηση 2. Η αγροτική πολιτική των Μακεδόνων αυτοκρατόρων 3. Σχέσεις Κράτους και Εκκλησίας. Μοναστήρια 4. Η ανάπτυξη των πόλεων 5. Ανάπτυξη του εμπορίου και βιοτεχνίας. Η λειτουργία των συντεχνιών ΒIΣ 651 Κωνσταντίνος Μουστάκας Βυζάντιο και Οθωμανοί (Π) Στην παράδοση αυτή εξετάζεται η τελευταία περίοδος της βυζαντινής ιστορίας σε συσχέτιση με την οθωμανική κατάκτηση και την συγκρότηση της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Καταρχάς διερευνάται το ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο συντελείται η πτώση του Βυζαντίου και η οθωμανική επικράτηση (συσχετισμός δυνάμεων, πολιτικές διεργασίες, διπλωματία). Επιπλέον το αντικείμενο του μαθήματος επεκτείνεται στην εξέταση των κοινωνικών και πολιτισμικών διεργασιών που σημαδεύουν την απορρόφηση του βυζαντινού κόσμου από το ανερχόμενο οθωμανικό σύστημα, καθώς και στα βιώματα των τότε συγχρόνων απέναντι σε εκείνες τις εξελίξεις. Ειδικότερα, η ύλη της παράδοσης διαρθρώνεται ως εξής: - η αρχική τουρκική κατάκτηση της Μικράς Ασίας τον 11 ο αιώνα, η εγκατάσταση των Τούρκων και οι βυζαντινές προσπάθειες για ανάκτηση - η συγκρότηση του σουλτανάτου των Σελτζούκων και οι σχέσεις του με το Βυζάντιο - η πτώση των Σελτζούκων, η συγκρότηση των τουρκικών εμιράτων, και η τελική πτώση της βυζαντινής Μικράς Ασίας - θεωρίες για τις καταβολές των Οθωμανών και τα χαρακτηριστικά του αρχικού οθωμανικού κράτους στην Βιθυνία - η εμπλοκή των Τούρκων και ειδικότερα των Οθωμανών στους βυζαντινούς εμφυλίους πολέμους των μέσων του 3

14 ου αι., ο γάμος Ορχάν και Θεοδώρας Καντακουζηνής, η οθωμανική κατάληψη της Καλλίπολης - η εξέλιξη του οθωμανικού κράτους σε μεγάλη δύναμη της εποχής, οθωμανική κατίσχυση επί του Βυζαντίου, το Βυζάντιο μεταξύ Τούρκων και Λατίνων - η βυζαντινή πολιτική στα χρόνια του οθωμανικού interegnum - η τελική πτώση του Βυζαντίου - στάσεις των βυζαντινών πληθυσμών απέναντι στην κατάκτηση. Η παρακολούθηση της παράδοσης δεν απαιτεί ιδιαίτερο υπόβαθρο γνώσεων στο χώρο της βυζαντινής ιστορίας (πέραν των πολύ βασικών που οι φοιτητές οφείλουν να έχουν λάβει από τη μέση εκπαίδευση), άρα αυτή συνίσταται και στους φοιτητές των μικρών εξαμήνων. Βιβλιογραφία Α. Πηγές (Για ένα συγκεντρωτικό κατάλογο πηγών της εποχής (που βέβαια είναι πολύ περισσότερες από όσες εκτίθενται παρακάτω) βλ.: Καραγιαννόπουλος, Ι., Πηγαί της βυζαντινής ιστορίας, Θεσσαλονίκη 1970) - Παχυμέρης: εκδ. Failler, A., George Pachymère, rélations historiques, 2 τ., Παρίσι 1984. - Γρηγοράς: εκδ. Schopen, L., Nicephori Gregorae byzantina historia, Βόννη 1829. - Καντακουζηνός: εκδ. Schopen, L., Ioannes Cantacuzeni ex imperatoris historiarum libri IV, Βόννη 1828 - Κανανός: εκδ. Bekker, I., Georgius Phrantzes, Ioannes Cananus, Ioannes Anagnostes, Βόννη 1838. - Ιωάννης Αναγνώστης: εκδ. Τσάρας, Γ., Ιωάννου Αναγνώστου Διήγησις περί της τελεευταίας Αλώσεως της Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 1958. - Βραχέα Χρονικά: εκδ. Schreiner, P., Die Byzantinische Kleinchroniken, 3 τ., Βιέννη 1975-79. - Δούκας: εκδ. Grecu, V., Ducas Historia Turco-byzantina, Βουκουρέστι 1958. - Κριτόβουλος: εκδ. Reinsch, D., Critobuli Imbriotae Historia, Βερολίνο 1983. - Σφραντζής: εκδ. Grecu, V., Memorii : 1401-1477 ; in anexa, Pseudo-Phrantzes: Macarie Mellisenos, Cronica : 1258-1481, Βουκουρέστι 1966. - Χαλκοκονδύλης: εκδ. Bekker, I., Laonici Chalcocondylae Atheniensis Historiarum libri decem, Βόννη 1843. - Ashikpashazade: ελλ. εκδ. Ζαχαριάδου, Ε., Ιστορία και θρύλοι των παλαιών σουλτάνων (1300-1400), Αθήνα 1990. - F. Miklosich J. Müller (εκδ.), Acta et Diplomata Graeca Medii Aevi. Sacra et Profana, 6 τ., Βιέννη 1860 1890. Β. Βοηθήματα **: οι τίτλοι με αυτή την ένδειξη συγκροτούν ράφι περιορισμένου δανεισμού στην Βιβλιοθήκη. - 1453-1953. Η πεντακοσιοστή επέτειος από της Αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως, Αθήναι 1953. - Babinger, Fr., Mehmed the Conqueror and his time, Princeton 1978 [Μόναχο 1958]. - Βακαλόπουλος, Α., Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, τ. Α. Αρχές και διαμόρφωσή του, Θεσσαλονίκη 1962. - Βακαλόπουλος, Α., Ιστορία της Μακεδονίας, 1354-1833, Θεσσαλονίκη 1970. 4

- Barker, J.W., Manuel II Palaeologus (1391-1425). A Study in Late Byzantine Statemanship, New Brunswick 1969. - Βογιατζής, Γ., Η πρώιμη οθωμανοκρατία στην Θράκη. Άμεσες δημογραφικές συνέπειες, Αθήνα 1998** - Bryer, A.A.M. H. Lowry (επιμ.), Continuity and Change in Late Byzantine and Early Ottoman Society, Birmingham Washington D.C. 1986. - Βρυώνης, Σπ., Byzantium: its internal history and relations with the Muslim world, London 1971 (συλλογή μελετών). - Βρυώνης, Σπ., Η Παρακμή του Μεσαιωνικού Ελληνισμού στη Μικρά Ασία και η Διαδικασία του Εξισλαμισμού (11 ος 15 ος αιώνας), Αθήνα 2000 [Berkeley 1971]. ** - Βρυώνης, Σπ., Studies on Byzantium, Seljuks, and Ottomans, Malibu 1981 (συλλογή μελετών). - Cahen, Cl., Pre-Ottoman Turkey, London 1968. - Χρυσός, Ε. (επιμ.), Η Άλωση της Πόλης, Αθήνα 1994. - Holt, P.M. A.K.S. Lambton B. Lewis (επιμ.), The Cambridge History of Islam, 1a. The Central Islamic Lands from Pre-Islamic Times to the First World War, Cambridge 1970. - Imber, C., The Ottoman Empire, 1300-1481, Κωνσταντινούπολη 1990. - Inalcik, H., Η Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η Κλασική Εποχή, μετ. Μ. Κοκολάκης, Αθήνα 1995 [Λονδίνο 1973]** - Kafadar, C., Ανάμεσα σε δύο κόσμους. Η κατασκευή του οθωμανικού κράτους, μετ. Α. Αναστασόπουλος, Αθήνα 2008 [Berkeley 1995].** - Köprülü, M.F., The Origins of the Ottoman Empire, Νέα Υόρκη 1992 [Παρίσι 1938]. - Lindner, R.P., Nomads and Ottomans in Medieval Anatolia, Bloomington 1983. - Lowry, H.W., Η φύση του πρώιμου οθωμανικού κράτους, Αθήνα 2004 [Νέα Υόρκη 2003]. - Necipoglu, N., Byzantium between the Ottomans and the Latins. Politics and Society in the late empire, Cambridge 2009** - Nicol, D.M., Το τέλος της βυζαντινής αυτοκρατορίας, Αθήνα 1997 [Λονδίνο 1979]. - Nicol, D.M., Οι Τελευταίοι Αιώνες του Βυζαντίου, 1261 1453, Αθήνα 1996 [Cambridge 1993].** - Nicol, D.M., The Immortal Emperor. The Life and Legend of Constantine Palaiologos, Last Emperor of the Romans, Cambridge 1992. - Ostrogorski, G., Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους, τ. 3, Αθήνα 1981 [Μόναχο 1963].** - Runciman, St., Η Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως, Αθήνα 1979 [Cambridge 1964]. - Taeschner, F., «Οι Τούρκοι και η Βυζαντινή Αυτοκρατορία ως το Τέλος του Δέκατου Τρίτου Αιώνα», στο J.M. Hussey (επιμ.), Η Ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας [The Cambridge Medieval History, IV. The Byzantine Empire], Αθήνα 1979 [Cambridge 1966], τ. Α, σσ. 543-53, τ. Β, σσ. 1114. - Taeschner, F., «Οι Οθωμανοί Τούρκοι ως το 1453», στο J.M. Hussey (επιμ.), Η Ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας [The Cambridge Medieval History, IV. The Byzantine Empire], Αθήνα 1979 [Cambridge 1966], τ. Α, σσ. 554-69, τ. Β, σσ. 1114-16. 5

- Τωμαδάκης, Ν., Δούκα Κριτόβουλου Σφραντζή Χαλκοκονδύλη, Περί Αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως, Αθήναι 1953. - Treadgold, W., A History of the Byzantine State and Society, Stanford 1997. - Wittek, P., La formation de l empire ottoman, Λονδίνο 1982 (συλλογή μελετών). - Wittek, P., Η Γένεση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Αθήνα 1988 [Βρυξέλες 1938].** - Yerasimos, St., La fondation de Constantinople et de Saint Sophie dans les traditions turques, Κωνσταντινούπολη Παρίσι 1990. - Ζαχαριάδου, Ε., Romania and the Turks (c. 1300 c. 1500), London 1985 (συλλογή μελετών). - Ζαχαριάδου, Ε. (επιμ.), The Ottoman Emirate (1300 1389), Ρέθυμνο 1993. ΒIΣ 346 Κωνσταντίνος Μουστάκας Τοπογραφία της βυζαντινής Ελλάδας (Σ) 10 ECTS Αντικείμενο του σεμιναρίου είναι η ιστορική τοπογραφία του ελληνικού χώρου στα βυζαντινά χρόνια. Βασικό θέμα της ιστορικής τοπογραφίας είναι η θέση όπου συγκροτούνται και αναπτύσσονται ιστορικά οι οικισμοί σε σχέση με γεωγραφικούς και γενικότερα τοπογραφικούς παράγοντες, και το πώς αυτοί επιδρούν στην μορφή τους. Το σεμινάριο επικεντρώνεται στον χώρο της ηπειρωτικής Ελλάδας. Μία ομάδα εργασιών από αυτές που θα εκπονήσουν οι φοιτητές θα αναφέρεται στην περίοδο από τον 6 ο έως και τον 9 ο αιώνα, και θέμα της κάθε εργασίας θα είναι η μελέτη μίας συγκεκριμένης περιοχής και ο εντοπισμός της κατοίκησης σε αυτήν, κατά την συγκεκριμένη περίοδο, μέσα από γραπτές και υλικές μαρτυρίες. Άλλη ομάδα εργασιών θα αναφέρεται στην ύστερη μεσαιωνική περίοδο (13 ος 15 ος αι.). Αυτές οι εργασίες θα ξεκινούν με την καταγραφή των οικισμών της περιόδου σε συγκεκριμένη περιοχή από γραπτές πηγές, και θα συνεχίζουν με τον εντοπισμό τους στον χώρο, την αναζήτηση και υλικής τους τεκμηρίωσης, την εξέταση των προϋποθέσεων συγκρότησής τους στις συγκεκριμένες τοποθεσίες. 6

Τομέας Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών Τουρκολογία (ΤΟΥ) TOY 243 Αντώνης Αναστασόπουλος Ιστορία της Τουρκικής Δημοκρατίας (Π) Το μάθημα είναι μια επισκόπηση της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ιστορίας της Τουρκίας από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας το 1923 ως σήμερα. Αφετηρία θα αποτελέσει η ανάλυση των αρχών πάνω στις οποίες στήριξε τη λειτουργία της Τουρκικής Δημοκρατίας ο Κεμάλ Ατατούρκ, της πολιτικής που ακολούθησε για να προωθήσει το όραμά του για το νέο κράτος και των συνεπειών που είχε αυτή η πολιτική στο πολιτικό, το οικονομικό και το πολιτισμικό πεδίο. Στη συνέχεια, θα εξετάσουμε τη μετάβαση από τον μονοκομματισμό στον πολυκομματισμό, το ρόλο του στρατού στην πολιτική και οικονομική ζωή, την άνοδο και εδραίωση του πολιτικού ισλάμ και την αμφισβήτηση της κεμαλικής πολιτικής και πολιτισμικής κληρονομιάς, καλύπτοντας παράλληλα τις εξελίξεις στην οικονομική και κοινωνική ζωή της Τουρκίας. Στο πλαίσιο που περιγράψαμε παραπάνω, θα δώσουμε έμφαση σε ιδεολογικά ζητήματα, ενώ θα αναφερθούμε και στη θέση της Τουρκίας στο διεθνές περιβάλλον. Διάγραμμα μαθήματος 1 ο μάθημα: Εισαγωγή στο θέμα του μαθήματος. 2 ο μάθημα: Η ύστερη οθωμανική περίοδος και ο Πόλεμος της Ανεξαρτησίας. 3 ο μάθημα: Η ίδρυση της Δημοκρατίας της Τουρκίας ιδεολογικό περιβάλλον βασικές αρχές στις οποίες βασίστηκε η ίδρυση της Τουρκίας. 4 ο μάθημα: Η μονοκομματική περίοδος μέχρι τον θάνατο του Κεμάλ Ατατούρκ (1923-1938). 5 ο μάθημα: Η μετάβαση από τον μονοκομματισμό στον πολυκομματισμό (1938-1950). 6 ο μάθημα: Η περίοδος διακυβέρνησης του Δημοκρατικού Κόμματος (1950-1960). 7 ο μάθημα: Η περίοδος ανάμεσα στο στρατιωτικό πραξικόπημα του 1960 και το στρατιωτικό τελεσίγραφο του 1971. 8 ο μάθημα: Η ταραγμένη δεκαετία του 1970. 9 ο μάθημα: Οι εξελίξεις από το 1980 και εξής. 10 ο μάθημα: Το τουρκικό κράτος και η τουρκική κοινωνία ο ρόλος του τουρκικού στρατού. 11 ο μάθημα: Η διεθνής θέση της Τουρκίας σχέσεις της Τουρκίας με τους γείτονές της. 12 ο μάθημα: Ιδεολογικά ζητήματα: κεμαλισμός, εθνικισμός, ισλάμ. 13 ο μάθημα: Ανασκόπηση συζήτηση. Ενδεικτική βασική βιβλιογραφία Erik Jan ZÜRCHER, Σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας, μτφρ. Βαγγέλης Κεχριώτης, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2004 Hamit BOZARSLAN, Ιστορία της σύγχρονης Τουρκίας, μτφρ. Μάρθα Οικονόμου, Σαββάλας, Αθήνα 2004 7

Hugh POULTON, Ημίψηλο, γκρίζος λύκος και ημισέληνος: ο τουρκικός εθνικισμός και η Δημοκρατία της Τουρκίας, μτφρ. Εύα Πέππα, Εκδόσεις Οδυσσέας, Αθήνα 2000 Ιωάννης Ν. ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ, Θρησκεία και εθνικισμός σε Ελλάδα και Τουρκία: μια «ιερά σύνθεση», Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2015Donald Metin HEPER και Sabri SAYARI (επιμ.), The Routledge Handbook of Modern Turkey, Routledge, Λονδίνο και Νέα Υόρκη 2012 Douglas A. HOWARD, The History of Turkey. Second Edition, Greenwood, Γουέστπορτ 2016 TOY 348 Αντώνης Αναστασόπουλος Ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ και η εποχή του (Σ) 10 ECTS Θέμα του μαθήματος αποτελεί ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ (1881-1923), αξιωματικός του οθωμανικού στρατού, ηγέτης κατόπιν του Τουρκικού Πολέμου Ανεξαρτησίας και θεμελιωτής και πρώτος πρόεδρος της Δημοκρατίας της Τουρκίας. Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα κληθούν να εξετάσουν κριτικά αφενός πτυχές του βίου και της δράσης του Ατατούρκ, αφετέρου του τρόπου με τον οποίο προσεγγίζεται από τη βιβλιογραφία. Παράλληλα, θα απαιτηθεί να τον εντάξουν στο πλαίσιο της εποχής του. Στο τέλος του εξαμήνου θα προβληθεί η ταινία «Μουσταφά» του Τζαν Ντουντάρ και οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα κληθούν να τη συζητήσουν. Η αξιολόγηση των φοιτητών και των φοιτητριών θα γίνει στη βάση ενός συνδυασμού γραπτών και προφορικών εργασιών. Διάγραμμα μαθήματος 1 ο μάθημα: Επιλογή φοιτητών παρουσίαση πλαισίου σεμιναρίου 2 ο μάθημα: Μεθοδολογικά ζητήματα ανάθεση εργασιών 3 ο 11 ο μάθημα: εργασίες μαθήματος 12 ο μάθημα: Προβολή και συζήτηση ταινίας για τη ζωή του Κεμάλ Ατατούρκ 13 ο μάθημα: Ανασκόπηση καταληκτική συζήτηση Ενδεικτική βιβλιογραφία Βαμίκ Ν. ΒΟΛΚΑΝ και Νόρμαν ΙΤΣΚΟΒΙΤΣ, Ατατούρκ: μια ψυχογραφία, μτφρ. Κώστας Ζερβός, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2005 Alexandre JEVAKHOFF, Κεμάλ Ατατούρκ. Ο δρόμος προς τη Δύση, μτφρ. Αικατερίνη Ζησίμου, Εκδοτικός Οίκος Π. Τραυλός, Αθήνα 2002 M. Şükrü HANİOĞLU, Atatürk: An Intellectual Biography, Princeton University Press, Πρίνστον 2011 Andrew MANGO, Atatürk: The Biography of the Founder of Modern Turkey, Overlook Press, Γούντστοκ 2002 Erik J. ZÜRCHER, Σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας, μτφρ. Βαγγέλης Κεχριώτης, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2004 Gazi Mustafa Kemal, Nutuk: ο μέγας ρητορικός, 2 τόμοι, μτφρ. Μάρω Μαυροπούλου, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2009 TOY 223 Ηλίας Κολοβός Η Οθωμανική Αυτοκρατορία μέσα από την περιήγηση του Εβλιά Τσελεμπή (Π) 8

Τρίτη, 11:30-14:30 Αιθ. 5 Ώρες συνεργασίας (γραφείο αρ. 61) Τρίτη: 9:30-11:30 Επικοινωνία: kolovos@uoc.gr Ο Οθωμανός περιηγητής Εβλιά Τσελεμπή ταξίδεψε στην αχανή Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά τον 17 ο αιώνα, καταγράφοντας τις εντυπώσεις του σε ένα 10τομο Οδοιπορικό (Σεγιαχάτ-ναμέ). Στην παράδοση θα χρησιμοποιήσουμε όσα είδε και κατέγραψε ως πηγή για να γνωρίσουμε την Οθωμανική Αυτοκρατορία ως κράτος, ως κοινωνία και ως πολιτισμό, μέσα από την οπτική γωνία του ανώτερου οθωμανικού στρώματος. Γενική βιβλιογραφία Dankoff, Robert. Ottoman mentality : the world of Evliya Çelebi / Leiden ; Boston : Brill, 2006 [Βιβλιοθήκη DR486.E95 D36] Faroqhi, Suraiya, Κουλτούρα και καθημερινή ζωή στην Οθωμανική Αυτοκρατορία : από τον Μεσαίωνα ως τις αρχές του 20ου αιώνα / [Αθήνα] : Εξάντας, [2000] [Βιβλιοθήκη DR432 F37] Το Οδοιπορικό και οι μεταφράσεις του Narrative of travels in Europe, Asia, and Africa : in the seventeenth century / New York : Johnson Reprint Corp., 1968 [Βιβλιοθήκη DR424.E44 1968b] Οδοιπορικό στην Ελλάδα (1668-1671) : Πελλοπόννησος-Νησιά Ιονίου-Κρήτη- Κυκλάδες-Νησιά Ανατολικού Αιγαίου, εισαγωγή, απόδοση από τα τουρκικά, σημειώσεις Δ. Λούπης, Αθήνα : Εκάτη, 1994 [Βιβλιοθήκη DF721.C83 1994b] Δημητριάδης, Βασίλης. Η Κεντρική και Δυτική Μακεδονία κατά τον Εβλιγιά Τσελεμπή : (Εισαγωγική-Μετάφραση-Σχόλια) / Θεσσαλονίκη : Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, 1973 [Βιβλιοθήκη DF901.M14 D4 ] «Η Ελλάς κατά τον Εβλιά Τσελεμπή Μια τουρκική περιγραφή της Ελλάδος κατά τον ΙΖ αιώνα Κριτική ανάλυσις και έλεγχος του «Οδοιπορικού» (Σαγιαχατναμέ) του Τούρκου περιηγητού», μετάφραση, διασκευή, υπομνηματισμός Ν. Μοσχόπουλου, Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, τ. 14 (1938), σ. 486-513, τ. 15 (1939), σ. 145-181, τ. 16 (1940), σ. 321-363. Α. Α. Πάλλης, Σελίδες από τη ζωή της παλιάς γενιτσαρικής Τουρκίας κατά την περιγραφή του Τούρκου περιηγητή του 17 ου αιώνα Εβλιά Τσελεμπή, Αθήνα 1941 [Βιβλιοθήκη DR720.P355 1990]. Ταξίδι στην Ελλάδα, έρευνα, λογοτεχνική απόδοση Ν. Χειλαδάκης, Αθήνα : Εκάτη, 1991 [Βιβλιοθήκη DF721.C83 1991] Εβλιά Τσελεμπί John Covel, Από Κωνσταντινουπόλεως εις Ανδριανούπολιν Δύο παράλληλα ταξίδια μέσα στο χρόνο, απόδοση Ν. Χειλαδάκης, Αθήνα : Εκάτη, 1993 [Βιβλιοθήκη DR13.C43 1994b] Κ. Μπίρης, Τα Αττικά του Εβλιά Τσελεμπή (Αι Αθήναι και τα περίχωρά των κατά τον 17 ον αιώνα), Αθήνα 1959 [Βιβλιοθήκη Ορλάνδος (Κλ. Συλ.) ΟΡΛ 62188] «Η Δυτική Θράκη κατά τον Εβλιγιά Τσελεπήν, περιηγητήν του XVII αιώνος», μετ. Ι. Σπαθάρη, Θρακικά 4 (1933), σ. 113-128 και 5 (1934), σ. 179-217. 9

«Η Ανατολική Θράκη κατά τον Τούρκον περιηγητήν του XVII αιώνος Εβλιγιά Τσελεπήν», μετ. Ι. Σπαθάρη, Θρακικά 7 (1936), σ. 153-176 και 9 (1938), σ. 23-36. «Ταξίδι Τούρκου περιηγητού στην Ήπειρο», μετ. Α. Κεχαγιόγλου Χ. Λογοθέτη, επεξ. Χ.Ι. Σούλη, Ηπειρωτικά Γράμματα 1 (1944), σ. 162-166, 197-200, 246-252. Α. Ξυγγόπουλος, Τα μνημεία των Σερβίων, Αθήνα 1957 [Βιβλιοθήκη NA5601.S47 X9 1994]. «Τα Ευβοϊκά του Εβλιά Τσελεμπή», μετ. Ι. Αργυροπούλου, διασκευή ερμηνευτική παρουσίαση Γ. Ι. Φουσάρα, Αρχείο Ευβοϊκών Μελετών 6 (1959), σ. 150-171. «Η περιήγησις του Εβλιά Τσελεμπή ανά την Στερεά Ελλάδα», μετ. Γ. Μαυροχαλυβίδης, απόδοση παρουσίαση υπομνηματισμός Ι.Γ. Γιαννόπουλος, Επετηρίς Εταιρείας Στερεοελλαδικών Μελετών, 2 (1969), σ. 139-198. Ι. Γιαννόπουλος, «Ο Εβλιά Τσελεμπή εις την Λευκάδα», Επετηρίς της Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών 2 (1972), σ. 377-393. «Ο Εβλιά Τσελεμπή στην Πελοπόννησο», άρθρο Θ.Π. Κωστάκη, μετ. Ε. Ανδρεάδης Ε. Τσαλίκογλου Π. Στάθη, Πελοποννησιακά 16 (1980), σ. 238-306. Κ. Σιμόπουλος, Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα, τ. Α, σ. 580-600, Αθήνα 1970 [Βιβλιοθήκη DF721.S54 2001] P. MacKay, Acrocorinth in 1668. A Turkish Account, Hesperia 37/4 (1968), σ. 386-397 Η νέα έκδοση: [Στα τουρκικά] Evliya Çelebi Seyahatnâmesi : Topkapi Sarayi Bagdat 304 Yazmasinin transkripsiyonu, dizini / Beyoglu, İstanbul : Yapi Kredi Yayinlari Ltd. Sti., 1996- < 2007> [Βιβλιοθήκη Oversize G460 E95] Στην παράδοση θα συνδράμει και ο ίδιος ο Εβλιάς Τσελεμπής αν τον ακολουθήσετε στη σελίδα του στο facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=100011387882016 10

Τομέας Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης Κλασική Αρχαιολογία (ΚΑΡ) ΚΑΡ 125 Παυλίνα Καραναστάση Εισαγωγή στην αρχαία ελληνική γλυπτική. Από την αρχαϊκή έως και την ελληνιστική περίοδο (Π) Μάθημα εισαγωγικού χαρακτήρα με αντικείμενο την αρχαία ελληνική γλυπτική από την αρχαϊκή μέχρι και την ελληνιστική περίοδο (7 ος -1 ος αι. π.χ.). Στόχος είναι η εξοικείωση των φοιτητών με τα σημαντικότερα έργα της πλαστικής του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, τις ιδιαιτερότητες στην εμφάνιση και στη λειτουργία τους ανάλογα με την εποχή στην οποία αυτά δημιουργούνται, καθώς και με τους κυριότερους γλύπτες της αρχαιότητας. Τα έργα θα εξεταστούν χρονολογικά και κατά κατηγορίες (ελεύθερα γλυπτά, ανάγλυφα και αρχιτεκτονικά γλυπτά), ενώ θα εξεταστούν και ζητήματα τεχνικά που αφορούν στη διαδικασία κατασκευής τους. Ενδεικτική Βιβλιογραφία Γ. Κοκκορού-Αλευρά, Η τέχνη της αρχαίας Ελλάδας. Σύντομη ιστορία (1050-50 π.χ.) (εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα 1995 3 ) T. Hölscher, Κλασική Αρχαιολογία. Βασικές γνώσεις (University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2005) C. Rolley, Η ελληνική γλυπτική (μετάφραση του C. Rolley, La sculpture grecque, 1. Des origines au milieu du Ve siècle [Paris, 1994] εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2006) C. Rolley, La sculpture grecque, 2. La période classique (Paris 1999) J. Boardman, Ελληνική Γλυπτική. Αρχαϊκή Περίοδος (εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2001 2 ) J. Boardman, Ελληνική Γλυπτική. Κλασική Περίοδος (εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2002 2 ) J. Boardman, Ελληνική πλαστική: Ύστερη κλασική περίοδος και γλυπτική στις υπερπόντιες αποικίες (εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα 1999) Ο. Παλαγγιά, Ο Γλυπτός Διάκοσμος του Παρθενώνα (Αθήνα 1983) R. R. R. Smith, Ελληνιστική πλαστική [μετάφραση του R. R. R. Smith, Hellenistic Sculpture (London 1991)] εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2009) A.Stewart, Greek sculpture. An exploration Vol. I-II (New Haven 1990) N. Spivey, Understanding Greek Sculpture: Ancient Meanings, Modern Readings (London 1996) Greek Sculpture (Cambridge University Press, New York 2013) D. T. Steiner, Images in Mind: Statues in Archaic and Classical Greek Literature and Thought (2001) Μ. Fullerton, Greek Sculpture (2016) B. S. Ridgway, The Archaic Style in Greek Sculpture, 1978 The Severe Style in Greek Sculpture, 1970 The Fifth Century Styles in Greek Sculpture, 1981 Hellenistic Sculpture I, The Styles of ca. 331-200 B.C., 1990 11

Hellenistic Sculpture II. The Styles of ca. 200-100 BC, 2001 Hellenistic Sculpture III. The Styles of ca. 100-31 BC, 2001 S. Dillon, The female portrait statue in the Greek world (Cambridge University Press 2011) J. Ma, Statues and cities: honorific portraits and civic identity in the Hellenistic world (Oxford University Press 2014) ΚΑΡ 304 Δημήτρης Μποσνάκης Η αθηναϊκή αγορά: μνημεία και επιγραφές (Σ) 10 ECTS Σκοπός του σεμιναρίου είναι η παρουσίαση της μνημειακής τοπογραφίας της αρχαίας αγοράς, από την αρχαϊκή περίοδο μέχρι και την ύστερη αρχαιότητα. Με βάση τα οικοδομήματα, τα μνημεία, τα ευρήματα και τον πλούτο των γραπτών πηγών θα επιχειρηθεί η ανάδειξη της εξέλιξης της μορφής και της λειτουργίας του χώρου. Στην ανάπτυξη των θεμάτων θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στο ιστορικό υποκείμενο του χώρου, τον αθηναίο πολίτη, στις θρησκευτικές, πολιτικο-κοινωνικές και πνευματικές του δραστηριότητες, αλλά και στις καθαρά οικονομικού ενδιαφέροντος, τις εμπορικές και τις βιοτεχνικές. ΚΑΡ 307 Νικόλαος Σταμπολίδης Ο Έρωτας στην αρχαία Ελλάδα (Σ) 10 ECTS Το σεμινάριο του Χ.Ε. 2017-2018 «Ο Έρωτας στην αρχαία Ελλάδα», αναφέρεται στο θέμα του έρωτα από τον Ησίοδο έως και τη Ρωμαϊκή αρχαιότητα και περιλαμβάνει μια σειρά παραμέτρων του: τον Έρωτα και την Αφροδίτη, τις Ιδιότητες και δραστηριότητες του Έρωτα, τους Έρωτες και τους γάμους των θεών και των ηρώων, τους Έρωτες και γάμους των θνητών, τους Έρωτες που άλλαξαν τον ρου της ιστορίας, τους αγοραίους έρωτες, τους όμοιους έρωτες, τους βουκολικούς έρωτες και τέλος τις ιθυφαλλικές θεότητες και τα φαλλικά σύμβολα. Ιστορία Τέχνης της Δύσης (ΙΤΔ) ΙΤΔ 205 Ευγένιος Ματθιόπουλος Το κίνημα Νταντά στην Ευρώπη 1916-1922 (Π) Στόχος του μαθήματος είναι να μελετηθεί η ιστορία του κινήματος Νταντά στην Ευρώπη τα χρόνια 1916-1922, με έμφαση αφενός στα σημαντικότερα κέντρα του (Ζυρίχη, Βερολίνο, Κολωνία, Παρίσι), αφετέρου στις εκδηλώσεις του στο πεδίο των εικαστικών τεχνών. Θα αναλυθούν οι κοινωνικές-πολιτικές και ιδεολογικές προϋποθέσεις του πολιτιστικού/ιδεολογικού αυτού κινήματος, οι θεωρητικές απόψεις και δράσεις που αναπτύχθηκαν στον πλαίσιό του και θα παρουσιαστεί η συνεισφορά των σημαντικότερων πρωταγωνιστών του. Ενδεικτική βιβλιογραφία 1. Rubin, William Stanley, Dada and surrealist art, New York, H. N. Abrams, [1968]. 2. Dada, edited by Rudolf Kuenzli, New York, Phaidon Press, 2006. 12

3. Sanouillet, Michel, Dada in Paris, revised and expanded by Anne Sanouillet, μτφρ. Sharmila Ganguly, Cambridge, Mass, MIT Press, 2009. 4. Richter, Hans, Νταντά : τέχνη και αντιτέχνη, μτφρ. Ανδρέας Ρικάκης, Αθήνα, Υποδομή, 1983. 5. Gale, Matthew, Νταντά & Υπερρεαλισμός, μτφρ. Γιώργος-Ικαρος Μπαμπασάκης, Αθήνα : Καστανιώτης, 1999. 6. Hal Foster, Rosalind Krauss, Yve - Alain Bois, Benjamin H. D. Buchloh, Η τέχνη από το 1900 : μοντερνισμός, αντιμοντερνισμός, μεταμοντερνισμός, πρόλογος - επιμέλεια Μιλτιάδης Παπανικολάου, μετάφραση Ιουλία Τσολακίδου, Αθήνα : Επίκεντρο, 2007. NX456.A7816 2007 7. http://sdrc.lib.uiowa.edu/dada/digitaldadalib/index.html ΙΤΔ 399 Ευγένιος Ματθιόπουλος Εισαγωγή στις θεωρίες και μεθόδους της Ιστορίας της Τέχνης της Δύσης (Σ) 10 ECTS Στόχος του σεμιναρίου είναι να εξοικειώσει τους προπτυχιακούς φοιτητές με τις βασικές θεωρίες και μεθόδους καθώς και με τις έννοιες και την ορολογία της επιστήμης της Ιστορίας της Τέχνης της Δύσης, όπως αυτές έχουν αναπτυχθεί και εφαρμοστεί από τον 19 ο αιώνα μέχρι σήμερα: μορφολογική θεωρία, εικονογραφία, εικονολογία, κοινωνιολογική θεωρία, ερμηνευτική θεωρία, θεωρία της πρόσληψης, φεμινιστική θεωρία. Ενδεικτική βιβλιογραφία 1. Εισαγωγή στην ιστορία της τέχνης / Hans Belting κ.α. (επιμ.), μετάφραση Λ. Γυιόκα, πρόλογος-επιμέλεια Μ. Παπανικολάου. Θεσσαλονίκη : Βάνιας, 1995. N380.K86 1995b 2. Making art history: a changing discipline and its institutions / edited by Elizabeth Mansfield. New York : Routledge, 2007. N7480.M35 2007 3. Art in theory 1648-1815 : an anthology of changing ideas / edited by Charles Harrison, Paul Wood, and Jason Gaiger. Malden, MA : Blackwell Publishers, 2001. N6420.A78 2001 4. Art in theory, 1815-1900 : an anthology of changing ideas / edited by Charles Harrison and Paul Wood with Jason Gaiger. Oxford, UK ; Malden, Mass. : Blackwell, 1998. N6450.A779 1998 5. Art in theory, 1900-1990 : an anthology of changing ideas / edited by Charles Harrison and Paul Wood. Oxford [England] ; Malden, Mass. : Blackwell, 1992. N6450.A779 1998 13

Εργαστηριακά μαθήματα ΕΜ002 Αριάδνη Γκαζή Διαδίκτυο & ανθρωπιστικές επιστήμες: Ιστορία μέσου- Κατηγορίες ιστοσελίδων - Μέθοδοι αξιολόγησης - Διαδικτυακά ερευνητικά εργαλεία Κύκλος εργαστηριακών μαθημάτων που απευθύνεται σε ομάδες προπτυχιακών φοιτητών (μέχρι 30 άτομα) και θα ολοκληρώνεται σε 4 μαθήματα που θα επαναλαμβάνονται 3 φορές κατά τη διάρκεια του εξαμήνου, ώστε να μπορεί να το παρακολουθεί ένας σχετικά μεγάλος αριθμός φοιτητών συνολικά. Kάθε ένα από τα 4 μαθήματα διαρκεί 3 ώρες, παραδίδεται μία φορά την εβδομάδα και αποτελείται από δύο μέρη, το ένα θεωρία και το δεύτερο άσκηση (στο Εργαστήριο Υπολογιστών της Φιλοσοφικής Σχολής). Παρουσιάζονται οι ακόλουθες ενότητες: Α. Ιστορία του μέσου Κατηγορίες ιστοσελίδων Β. Μέθοδοι αξιολόγησης και σωστής χρήσης Γ. Γνωριμία με διαδικτυακά εργαλεία της ιστορικής και αρχαιολογικής έρευνας (σε δύο μέρη). ΕΜ004 Αριάδνη Γκαζή Χρήση εφαρμογών πληροφορικής και διαδικτυακών εργαλείων για την προετοιμασία εργασιών Το μάθημα έχει ως στόχο να καταρτίσει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες του Τμήματος στη χρήση διαφόρων εφαρμογών πληροφορικής, καθώς και πλατφόρμων/εργαλείων που διατίθενται στο διαδίκτυο με ελεύθερη πρόσβαση, η γνώση και ο σωστός χειρισμός των οποίων κρίνονται ως απαραίτητα στοιχεία για την προετοιμασία των σεμιναριακών και λοιπών εργασιών που εκπονούν κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους στο Τμήμα. Η διδασκαλία θα ολοκληρώνεται σε ένα κύκλο πέντε παραδόσεων, οι οποίες θα περιλαμβάνουν παρουσίαση και πρακτική εξάσκηση στο εργαστήριο Η/Υ της Φιλοσοφικής Σχολής και θα είναι δομημένες ως εξής: πρώτες δύο παραδόσεις: σάρωση-κατέβασμα εικόνων-βίντεο και επεξεργασία τους τρίτη έως πέμπτη παράδοση: δημιουργία-επεξεργασία αρχείων pdf χρήση πλατφόρμων για μεταφορά αρχείων, χρήση διαδικτυακών εφαρμογών βιβλιογραφίας Ο μέγιστος αριθμός φοιτητών/τριών που θα μπορούν να παρακολουθήσουν το μάθημα είναι περίπου 20, όσες είναι και οι θέσεις εργασίας στο εργαστήριο Η/Υ. ΕΜ001 Αλέξανδρος Μαριδάκης Βασικές υπολογιστικές εφαρμογές και χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή 3ωρο μάθημα-εργαστήριο για τους πρωτοετείς φοιτητές, σε κύκλους των τεσσάρων εβδομάδων για ομάδες των 30 ατόμων (ώστε να καλύπτεται το σύνολο των φοιτητών του έτους). 14

ΕΜ005 Αλέξανδρος Μαριδάκης Βασικές υπολογιστικές εφαρμογές και χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή 2ωρο μάθημα-εργαστήριο σχετικά με την αξιοποίηση εφαρμογών και εργαλείων Τ.Π.Ε. για την ανάπτυξη επιστημονικού και ερευνητικού ψηφιακού περιεχόμενου. Απευθύνεται σε φοιτητές που έχουν βασική γνώση δεξιοτήτων Τ.Π.Ε., αλλά και ενδιαφέρον για τις νέες τεχνολογίες, για ομάδες μέχρι 25 ατόμων. Σήμερα κυριαρχεί η αντίληψη ότι οι φοιτητές στο πλαίσιο των σπουδών τους πρέπει να έχουν δεξιότητες δημιουργίας ψηφιακού περιεχομένου και όχι να είναι απλοί χρήστες του περιεχομένου αυτού. Στο Τμήμα μας οι φοιτητές θεωρείται ότι πλέον έχουν τη δυνατότητα εκμάθησης δεξιοτήτων απλής χρήσης υπολογιστών και διαδικτύου από άλλα εργαστηριακά μαθήματα. Έτσι ο φοιτητής/-τρια έχει την ευχέρεια να σχεδιάσει και να αξιοποιήσει εφαρμογές Τ.Π.Ε., κυρίως ανοιχτού λογισμικού, για να υλοποιήσει ακαδημαϊκές εργασίες και ερευνητικές δράσεις, ώστε να αξιοποιήσει με ψηφιακά εργαλεία το επιστημονικό περιεχόμενο των σπουδών του/της με σκοπό τη βελτίωση των ικανοτήτων του/της στα μαθήματα της επιστήμης του/της. Το εργαστήριο στοχεύει στην ανάπτυξη, προσαρμογή και επικαιροποίηση ανοικτών εκπαιδευτικών πόρων και στην ανάδειξη και προβολή καλών πρακτικών αξιοποίησης ψηφιακού περιεχομένου. Οι φοιτητές/-τριες θα μάθουν να σχεδιάζουν ψηφιακό υλικό (ιστοσελίδα, ιστολόγιο, κλπ) αξιοποιώντας την εμπειρία τους, αλλά και να επιλέγουν ψηφιακά εργαλεία τα οποία έχουν τη βέλτιστη δυνατή απόδοση. Παράλληλα, οι φοιτητές/-τριες εξοικειώνονται με διάφορες κατηγορίες σύγχρονων τεχνολογικών εργαλείων, όπως διαδραστικά περιβάλλοντα, προσομοιώσεις, διαδικτυακές ή/και πολυμεσικές εφαρμογές, ψηφιακές αφηγήσεις, ψηφιακό βίντεο, εικονικά περιβάλλοντα και ψηφιακά παιχνίδια. 15