«Εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στο νερό και στο έδαφος από την εφαρμογής του προγράμματος αύξησης των βροχοπτώσεων»

«Εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στο νερό και στο έδαφος από την εφαρμογής του προγράμματος αύξησης των βροχοπτώσεων» Αποτελέσματα της επίδρασης του AgI στο νερό και στο έδαφος ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ CHEM Α. Ανθεμίδης, Γ. Ζαχαριάδης, Ι. Στράτης, Α. Ζαχαριάδης, Β. Κατσικά Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας, Τμήμα Χημείας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης CHEM DAPHNE 2013 2015 1

Ερευνητικό πρόγραμμα ΔΑΦΝΗ: «Ένα Καινοτόμο και Ολοκληρωμένο Εννοιολογικό Μοντέλο για την Αντιμετώπιση των Επιπτώσεων της Κλιματικής Μεταβολής στην Ξηρασία: Δυνητικότητα Εφαρμογής ενός Προγράμματος Αύξησης των Βροχοπτώσεων στη Θεσσαλία» ΠΕ 5.3: Καμπάνιες Μετρήσεων. ΠΕ 9.1 & 9.2: Μελέτη επιπτώσεων της σποράς στο έδαφος και στο νερό, και δημιουργία βάσης δεδομένων. ΠΕ 10. Δημοσίευση των αποτελεσμάτων. CHEM DAPHNE 2013 2015 2

ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Μια συνήθης διαδικασία τροποποίηση του καιρού με σκοπό την προστασία των γεωργικών καλλιεργειών από την ξηρασία ή τις χαλαζοπτώσεις, είναι η «σπορά νεφών» με χρήση ιωδιούχου αργύρου ως παράγοντα πυρήνωσης. Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για παρακολούθηση των επιπέδων αργύρου, ώστε να αποφεύγονται μεγάλες συγκεντρώσεις του και τυχόν επιπτώσεις στο περιβάλλον. CHEM DAPHNE 2013 2015 3

Η περιοχή της έρευνας είναι ιδιαίτερης σημασίας γεωργική περιοχή, με αποτέλεσμα ο καιρός και το κλίμα να παίζουν πολύ σημαντικό κοινωνικό οικονομικό ρόλο. Μελετήθηκαν δείγματα εδάφους από γεωργικές και μη γεωργικές εκτάσεις στη Θεσσαλία, και στην ευρύτερη Κεντρική Ελλάδα. Μελετήθηκαν δείγματα φυσικών νερών από ποταμούς και ρέματα καθώς και βρόχινου νερού. CHEM DAPHNE 2013 2015 4

Σπορά Νεφών AgI Σχηματισμός μικρών σταγόνων, νιφάδων ή κόκκων με βελτίωση της πυρήνωσης με σπορά AgI CHEM DAPHNE 2013 2015 5

Εκτοξευτήρες ιωδιούχου αργύρου Καύση φυσιγγίων AgI

Φυσίγγια με AgI που πυροδοτούνται κατά την εφαρμογή τηςσποράςτωννεφών CHEM DAPHNE 2013 2015 7

Ο άργυρος (ασήμι) ανήκει στα βαρέα μέταλλα με σχετική ατομική μάζα 107,87. Είναι σπάνιο, μαλακό μέταλλο με έντονη μεταλλική λάμψη. Η περιεκτικότητα του στερεού φλοιού της Γης σε άργυρο είναι μεταξύ 0,07 και 0,08 γραμμάρια ανά τόνο (g/t ή ppm) CHEM DAPHNE 2013 2015 8

ΤοξικότηταΑργύρουκαιΙωδιούχουΑργύρου Γενικά υπάρχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον αν υπάρχει συσσώρευση (Ag και AgI) Τα ιόντα αργύρου (Ag + )(από υδατοδιαλυτά άλατα αργύρου) είναι τοξικά για τα βακτήρια και υδρόβιους οργανισμούς. Η τοξικότητα των ιόντων αργύρου στο νερό επηρεάζεται και από την παρουσία στο νερό άλλωνιόντωνόπωςπχ. τα χλωριούχα. Μέγιστη συνιστώμενη ποσότητα αργύρου στο πόσιμο νερό: 0,05 mg/l. 9

ΤοξικότηταΑργύρουκαιΙωδιούχουΑργύρου Αδιάλυτα άλατα αργύρου, όπως ο ιωδιούχος άργυρος είναι λιγότερο τοξικά για το περιβάλλον. Ιόντα αργύρου προσροφώνται ισχυρά στα αιωρούμενα σωματίδια του νερού ή στα σωματίδια του πυθμένα και περιορίζεται η δραστικότητά τους. Στο έδαφος η κινητικότητα του AgI είναι περιορισμένη.

Διάσταση του AgΝΟ 3 : AgΝΟ 3 => Ag + + Clˉ Διάσταση του AgCl: AgCl (s) <=> Ag + (aq) + Clˉ (aq) Το γινόμενο διαλυτότητας είναι: K sp = [Ag + ] [Clˉ]= 1.77 10ˉ10 Διάσταση του AgΙ: AgI (s) <=> Ag + (aq) + Iˉ (aq) Το γινόμενο διαλυτότητας είναι: K sp = [Ag + ] [Iˉ]= 8.52 10ˉ17 Πολύ διαλυτό Πολύ δυσδιάλυτο Εξαιρετικά δυσδιάλυτο

Περιοχές εφαρμογής του προγράμματος ΔΑΦΝΗ

Τα δείγματα εδάφους και νερού που συλλέχθηκαν αναφέρονται παρακάτω με βάση τις ενδείξεις: SR: δείγματα εδάφους από περιοχές εκτός έρευνας. SP: δείγματα εδάφους από περιοχές εντός έρευνας. WR: δείγματα νερού από περιοχές εκτός έρευνας. WP: δείγματα νερού από περιοχές εντός έρευνας. RW: δείγματα βρόχινου νερού εντός έρευνας. CHEM DAPHNE 2013 2015 13

Σημεία δειγματοληψίας (SP) εδάφους ΕΝΤΟΣ της περιοχήςεφαρμογής του προγράμματος CHEM DAPHNE 2013 2015 14

Σημεία δειγματοληψίας (SP) εδάφους ΕΚΤΟΣ περιοχήςεφαρμογής του προγράμματος CHEM DAPHNE 2013 2015

Σημεία (WP) δειγματοληψίας νερού εντός και εκτός περιοχής προγράμματος CHEM DAPHNE 2013 2015 16

Καμπάνιες Δειγματοληψιών CHEM DAPHNE 2013 2015 17

Καμπάνιες Δειγματοληψιών CHEM DAPHNE 2013 2015 18

CHEM DAPHNE 2013 2015 19

CHEM DAPHNE 2013 2015 20

Συλλογή δειγμάτων και διατήρησή τους CHEM DAPHNE 2013 2015 21

Συλλογή δειγμάτων αναφοράς και διατήρησή τους CHEM DAPHNE 2013 2015 22

Αριθμός δείγματος Ημερομηνία Περιοχή Συντεταγμένες Παρατηρήσεις SR01 04 09 2014 Ραψάνη Πυργετός B 39 o 54 27.07 A 22 o 37 7.15 SP01 02 09 2014 Γυρτώνη B 39 o 45 38.28 A 22 o 26 54.12 SP02 02 09 2014 Τύρναβος B 39 o 44 43 A 22 o 16 01.10 SP03 02 09 2014 Ραχούλα Γιάννουλη B 39 o 37 28.3 A 22 o 17 22.8 SP11 02 09 2014 Φαρκαδόνα B 39 o 34 23.8 A 22 o 4 42.3 SP05 02 09 2014 Παλαμάς B 39 o 27 16.31 A 22 o 4 29.16 SP04 02 09 2014 Μεγαλοχώρι B 39 o 35 10.33 A 21 o 52 38.10 SR04 02 09 2014 Καλαμπάκα B 39 o 43 23.88 A 21 o 38 53.94 SP06 02 09 2014 Αγναντερό B 39 o 28 2.11 A 21 o 50 13.04 SP07 02 09 2014 Καρδίτσα B 39 o 25 5.58 A 21 o 52 59.34 SR05 02 09 2014 Μοσχάτο B 39 o 18 28.08 A 21 o 46 34.26 SP10 02 09 2014 Κρήνη B 39 o 23 3.24 A 22 o 21 56.04 SR06 04 09 2014 Κάρλα (Κερασιά) B 39 o 28 6.65 A 22 o 54 43.95 SR07 04 09 2014 Αλμυρός B 39 o 8 47.40 A 22 o 46 26.52 SR09 04 09 2014 Πορταριά B 39 o 22 53.72 A 22 o 58 53.19 SR10 04 09 2014 Κιλελέρ B 39 o 30 1.89 A 22 o 38 27.58 Επιφανειακό και εις βάθος Επιφανειακό Επιφανειακό Επιφανειακό και εις βάθος Επιφανειακό Επιφανειακό Επιφανειακό Επιφανειακό Επιφανειακό Επιφανειακό και εις βάθος Επιφανειακό Επιφανειακό Επιφανειακό και εις βάθος Επιφανειακό και εις βάθος Επιφανειακό και εις βάθος Επιφανειακό και εις βάθος

Δειγματοληψία βρόχινου νερού με βάση τα μοντέλα πρόγνωσης βροχόπτωσης Πρόγνωση βροχόπτωσης για τις 2/9/2014 με βάση πολλά διαφορετικά μοντέλα http://www.meteociel.fr/cartes_obs/gens_display.php?ext=1&lat=40.516&lon=22.977 CHEM DAPHNE 2013 2015 24

Τρίκαλα, 2 Σεπτεμβρίου 2014, αναμενόταν βροχή ή καταιγίδα, με μεγάλη πιθανότητα και σε συγκεκριμένες ώρες CHEM DAPHNE 2013 2015 25

Σπορές της 2 Σεπτεμβρίου 2014 1 η Σπορά (εκκίνηση περιοχή βόρεια του Αγναντερού, στο Γλίνο) Ώρα: 14:34 μέχρι 14:37 Αρχικές Συντεταγμένες: Ν 39,5126 Ε 21,8581 Τελικές Συντεταγμένες: Ν 39,5599 Ε 21,9968 2 η Σπορά (εκκίνηση περιοχή ελαφρώς δυτικά της Φαρκαδώνας) Ώρα: 15:40 μέχρι 15:43 Αρχικές Συντεταγμένες: Ν 39,5729 Ε 22,0441 Τελικές Συντεταγμένες: Ν 39,5300 Ε 21,9065 CHEM DAPHNE 2013 2015 26

Οι πτήσεις σποράς του Σεπτεμβρίου 2014 CHEM DAPHNE 2013 2015 27

CHEM DAPHNE 2013 2015 28

Πειραματική διαδικασία συνεχούς εκχύλισης με συσκευή Soxhlet Δείγμα εδάφους Διαλύτης ακετόνη CHEM DAPHNE 2013 2015 29

Εικόνα 2.3.β Χαλύβδινο αυτόκλειστο 9 θέσεων Εικόνα 2.3.ε Προσθήκη των αντιδραστηρίων χώνευσης στα χωνευτήρια τεφλόν CHEM DAPHNE 2013 2015 30

Το ICP AES της Perkin Elmer, μοντέλο Optima 3100XL στο Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας, ΑΠΘ Διαδοχική ανάλυση των δειγμάτων στο ICP AES CHEM DAPHNE 2013 2015

ΤοICP AES της Perkin Elmer, μοντέλο Optima 3100XL στο Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας, ΑΠΘ Ο θάλαμος του πλάσματος όπου ψεκάζεται από τον εκνεφωτή το δείγμα και ατομοποιείται CHEM DAPHNE 2013 2015 32

Φωτογραφίες του συστήματος ατομοποίησης της τεχνικής φούρνου θερμαινόμενου γραφίτη με Zeeman background correction (ETAAS). Σημείο έγχυσης δείγματος CHEM DAPHNE 2013 2015 33

Σήματα απόκρισης Ag, σε τεχνητά επιβαρυμένο και σε φυσικό δείγμα εδάφους CHEM DAPHNE 2013 2015 34

Καμπύλη αναφοράς για τον προσδιορισμό Ag με την τεχνική ETAAS CHEM DAPHNE 2013 2015 35

Δημιουργία βάσης δεδομένων και αποτελεσμάτων Περιοχή / Χαρακτηριστικά Ημερομηνία Δειγμ Γεωγραφικό μήκος (Β) Γεωγραφικό πλάτος (Α) Είδος δείγματος (Επιφ/Βά θος) Κωδικός σημείου Συγκέντ. Ag Συγκέντ. AgI Μονάδες συγκέντρ. Γυρτώνη 28 10 2013 39ο 45' 38.28'' 22ο 26' 54.12'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ E SP 01 0.38 <0.02 mg/kg Γυρτώνη 2 9 2014 39o 45' 38.28'' 22o 26' 54.12'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ Ε SP 01 0.10 <0.02 mg/kg Τύρναβος 28 10 2013 39ο 44' 50.16' 22ο 15' 44.10'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ E SP 02 0.37 <0.02 mg/kg Τύρναβος 2 9 2014 39o 44' 43'' 22o 16' 01.10'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ Ε SP 02 0.14 <0.02 mg/kg Γιάννουλη 28 10 2013 39ο 40' 5.46'' 22ο 22' 28.32'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ E SP 03 2.11 <0.02 mg/kg Ραχούλα (Γιάννουλη) 2 9 2014 39o 37' 28.3'' 22o 17' 22.8'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ E SP 03 0.04 <0.02 mg/kg Ραχούλα (Γιάννουλη) 2 9 2014 39o 37' 28.3'' 22o 17' 22.8'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ B SP 03 B 0.18 <0.02 mg/kg Μεγαλοχώρι 28 10 2013 39o 35' 14.52'' 21o 52' 33.36'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ E SP 04 0.98 <0.02 mg/kg Μεγαλοχώρι 2 9 2014 39o 35' 10.33'' 21o 52' 38.10'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ Ε SP 04 0.06 <0.02 mg/kg Κλοκοτός 28 10 2013 39o 27' 10.08'' 22o 4' 51.54'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ E SP 05 2.66 <0.02 mg/kg Παλαμάς 2 9 2014 39o 27' 16.31'' 22o 4' 29.16'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ Ε SP 05 0.51 <0.02 mg/kg Αγναντερό 28 10 2013 39o 28' 43.44'' 21o 50' 11.16'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ E SP 06 1.68 <0.02 mg/kg Αγναντερό 2 9 2014 39o 28' 2.11'' 21o 50' 13.04'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ Ε SP 06 0.39 <0.02 mg/kg Καρδίτσα 28 10 2013 39o 25' 5.58'' 21o 52' 59.34'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ E SP 07 1.22 <0.02 mg/kg Καρδίτσα 2 9 2014 39o 25' 5.58'' 21o 52' 59.34'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ E SP 07 0.62 <0.02 mg/kg Καρδίτσα 2 9 2014 39o 25' 5.58'' 21o 52' 59.34'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ B SP 07 B 0.88 <0.02 mg/kg Σοφάδες 28 10 2013 39o 16' 51.84'' 21o 57' 10.56'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ E SP 08 1.40 <0.02 mg/kg Νέο Μοναστήρι 28 10 2013 39o 14' 48.84'' 22o 17' 24.06'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ E SP 09 0.83 <0.02 mg/kg Κρήνη 28 10 2013 39o 23' 3.24'' 22o 21' 56.04'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ E SP 10 0.86 <0.02 mg/kg Κρήνη Καλλιφώνι 2 9 2014 39o 23' 3.24'' 22o 21' 56.04'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ Ε SP 10 0.20 <0.02 mg/kg Πυργάκια Ελληνικό 30 1 2015 39ο 21' 30.31'' 22ο 18' 37.88'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ E SP 41 0.26 <0.02 mg/kg Σταυρός Λάρισας 17 4 2015 39ο 19' 9.98'' 22ο 13' 44.10'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ E SP 42 0.02 <0.02 mg/kg Νέο Μοναστήρι Γραμματικό 30 1 2015 39ο 14' 37.41'' 22ο 15' 59.23'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ E SP 43 0.49 <0.02 mg/kg Αχλαδέα Ανάβρα 30 1 2015 39ο 11' 41.22'' 22ο 6' 53.03'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΝΤΟΣ E SP 44 0.22 <0.02 mg/kg

Ραψάνη Πυργετός 28 10 2013 39o 54' 54.90'' 22o 36' 49.08'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ E SR 01 0.68 <0.02 mg/kg Ραψάνη Πυργετός 4 9 2014 39o 54' 27.07'' 22o 37' 7.15'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ E SR 01 0.11 <0.02 mg/kg Ραψάνη Πυργετός 4 9 2014 39o 54' 27.07'' 22o 37' 7.15'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ B SR 01 B 2.82 <0.02 mg/kg Γεφυράκι Χείμαρρος 28 10 2013 39o 41' 50.58'' 22o 13' 8.52'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ E SR 02 1.3 <0.02 mg/kg Βερδικούσα 28 10 2013 39o 46' 8.28'' 22o 0' 12.14'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ E SR 03 1.39 <0.02 mg/kg Φαρκαδόνα (Βερδικούσα) 2 9 2014 39o 34' 23.8'' 22o 4' 42.3'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ Ε SR 03 0.59 <0.02 mg/kg Καλαμπάκα 28 10 2013 39o 43' 23.88'' 21o 38' 53.94'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ E SR 04 1.12 <0.02 mg/kg Μετέωρα Καλαμπάκα 2 9 2014 39o 43' 23.88'' 21o 38' 53.94'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ Ε SR 04 0.12 <0.02 mg/kg Μοσχάτο 28 10 2013 39o 18' 28.08'' 21o 46' 34.26'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ E SR 05 0.61 <0.02 mg/kg Μοσχάτο 2 9 2014 39o 18' 28.08'' 21o 46' 34.26'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ Ε SR 05 0.31 <0.02 mg/kg Κάρλα 23 11 2013 39o 28' 2.58'' 22o 55' 49.08'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ E SR 06 0.46 <0.02 mg/kg Κάρλα (Κερασιά) 4 9 2014 39o 28' 6.65'' 22o 54' 43.95'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ E SR 06 0.17 <0.02 mg/kg Κάρλα (Κερασιά) 4 9 2014 39o 28' 6.65'' 22o 54' 43.95'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ B SR 06 B 1.87 <0.02 mg/kg Αλμυρός 23 11 2013 39o 8' 47.40'' 22o 46' 26.52'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ E SR 07 0.32 <0.02 mg/kg Αλμυρός 4 9 2014 39o 8' 47.40'' 22o 46' 26.52'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ E SR 07 4.11 <0.02 mg/kg Αλμυρός 4 9 2014 39o 8' 47.40'' 22o 46' 26.52'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ B SR 07 B 1.02 <0.02 mg/kg Αγ. Κωνσταντίνος 23 11 2013 38o 44' 52.68'' 22o 51' 10.02'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ E SR 08 0.15 <0.02 mg/kg Πορταριά 4 9 2014 39o 22' 53.72'' 22o 58' 53.19'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ E SR 09 0.24 <0.02 mg/kg Πορταριά 4 9 2014 39o 22' 53.72'' 22o 58' 53.19'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ B SR 09 B 0.22 <0.02 mg/kg Κιλελέρ 4 9 2014 39o 30' 1.89'' 22o 38' 27.58'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ E SR 10 0.08 <0.02 mg/kg Κιλελέρ 4 9 2014 39o 30' 1.89'' 22o 38' 27.58'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ B SR 10 B 0.13 <0.02 mg/kg Λάρισα προς Νίκαια 26 1 2015 39ο 35' 52.42'' 22ο 26' 52.72'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ E SR 41 0.04 <0.02 mg/kg Ευαγγελισμός 17 4 2015 39ο 49' 52.67'' 22ο 31' 1.41'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ E SR 42 1.18 <0.02 mg/kg ανάμεσα σε Κατερίνη Νέα Έφεσος 26 1 2015 40ο 15' 2.14'' 22ο 31' 23.11'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ E SR 43 1.30 <0.02 mg/kg Λεπτοκαρυά Κόκκινος 26 1 2015 40ο 2' 51.22'' 22ο 32' 57.82'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ E SR 44 0.56 <0.02 mg/kg Αγ. Γεώργιος Φερών Βελεστίνο 17 4 2015 39ο 23' 8.90'' 22ο 48' 51.72'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ E SR 45 0.02 <0.02 mg/kg Πελασγία Βαθύκοιλο 26 1 2015 38ο 56' 57.15'' 22ο 53' 28.33'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ E SR 46 0.02 <0.02 mg/kg

Μουργκάνη Ορθοβούνι Τριφυλλιά 21 4 2015 39ο 44' 21.17'' 21ο 32' 36.86'' ΕΔΑΦΟΣ ΕΚΤΟΣ E SR 56 0.09 <0.02 mg/kg Κάτω Κτημέρι Ασημοχώρι 30 1 2015 39ο 8' 23.10'' 22ο 8' 3.13'' ΝΕΡΟ ΕΝΤΟΣ WP 31 0.15 <0.2 μg/l Αμυγδαλιά Συνοικισμός Προσφύγ 30 1 2015 39ο 39' 26.59'' 22ο 16' 4.42'' ΝΕΡΟ ΕΝΤΟΣ WP 32 0.05 μg/l Γωνιά Ζάρκο 16 4 2015 39ο 35' 0.89'' 22ο 7' 18.16'' ΝΕΡΟ ΕΝΤΟΣ WP 33 0.22 μg/l Ψαθοχώρι Κοσκινάς 30 1 2015 39ο 28' 27.44'' 22ο 0' 39.87'' ΝΕΡΟ ΕΝΤΟΣ WP 34 0.30 μg/l Ανώγειο Άμπελος Αγ. Παρασκευή 30 1 2015 39ο 17' 55.24'' 22ο 4' 36.19'' ΝΕΡΟ ΕΝΤΟΣ WP 35 0.52 μg/l Φύλλο Αμπελώνας 30 1 2015 39ο 25' 55.05'' 22ο 11' 38.51'' ΝΕΡΟ ΕΝΤΟΣ WP 36 0.08 μg/l Αγναντερό Αγ. Κυριακή Μεγ. Καλ 16 4 2015 39ο 30' 20.83'' 21ο 50' 14.53'' ΝΕΡΟ ΕΝΤΟΣ WP 37 <0.05 μg/l Μητρόπολη (Γαβράς ποταμός) 28 10 2013 39o 20' 11.40'' 21o 50' 26.70'' ΝΕΡΟ ΕΚΤΟΣ WR 04 <0.05 <0.2 μg/l Κάρλα 23 11 2013 39o 29' 44.10'' 22o 47' 6.18'' ΝΕΡΟ ΕΚΤΟΣ WR 05 0.16 μg/l Κάρλα στασ. 4 9 2014 39o 28' 2.58'' 22o 55' 49.08'' ΝΕΡΟ ΕΚΤΟΣ WR 05 0.13 μg/l Σπερχειάδα (κανάλι) 23 11 2013 38o 56' 10.86'' 22o 8' 25.08'' ΝΕΡΟ ΕΚΤΟΣ WR 06 0.09 μg/l Πηνειός (περιοχή Κεραμίδι) 23 11 2013 39o 34' 10.32'' 22o 4' 45.90'' ΝΕΡΟ ΕΚΤΟΣ WR 07 <0.05 μg/l Καλύβια Φυλακτής Τεχνητή Λίμνη 30 1 2015 39ο 18' 34.47'' 21ο 43' 35.72'' ΝΕΡΟ ΕΚΤΟΣ WR 31 0.05 μg/l Στεφανοβίκειο Τεχνητή Λίμνη Κάρ 17 4 2015 39ο 28' 9.48'' 22ο 47' 46.12'' ΝΕΡΟ ΕΚΤΟΣ WR 32 0.18 μg/l Σιδηρ. Σταθμός Ραψάνης Πηνειός 17 4 2015 39ο 53' 49.77'' 22ο 36' 46.80'' ΝΕΡΟ ΕΚΤΟΣ WR 33 0.06 μg/l Κόμμα Ανθήλη Σπερχειός 26 1 2015 38ο 50' 58.55'' 22ο 26' 26.62'' ΝΕΡΟ ΕΚΤΟΣ WR 34 0.35 μg/l Φαρκαδόνα (>5min μετά τη σπορά 2 9 2014 39o 35' 01'' 22o 04' 17'' ΒΡΟΧΙΝΟ ΝΕΡΟ RW P01 <0.05 <0.05 μg/l Φαρκαδόνα (>15min μετά τη σπορ 2 9 2014 39o 35' 01'' 22o 04' 17'' ΒΡΟΧΙΝΟ ΝΕΡΟ RW P02 <0.05 <0.05 μg/l Κλοκοτός με Γεωργανάδες (μετά τ 2 9 2014 39o 34' 31'' 22o 00' 23'' ΒΡΟΧΙΝΟ ΝΕΡΟ RW P03 <0.05 <0.05 μg/l Γριζάνο (μετά τη σπορά) 2 9 2014 39o 37' 34'' 22o 02' 47'' ΒΡΟΧΙΝΟ ΝΕΡΟ RW P04 <0.05 <0.05 μg/l Οιχαλία (μετά τη σπορά) 2 9 2014 39o 35' 56'' 21o 58' 38'' ΒΡΟΧΙΝΟ ΝΕΡΟ RW P05 <0.05 <0.05 μg/l Πετρωτό (μετά τη σπορά) 2 9 2014 39o 34' 44'' 21o 58' 09'' ΒΡΟΧΙΝΟ ΝΕΡΟ RW P06 <0.05 <0.05 μg/l Πηνειάδα (μετά τη σπορά) 2 9 2014 39o 35' 21'' 22o 10' 12'' ΒΡΟΧΙΝΟ ΝΕΡΟ RW P07 <0.05 <0.05 μg/l Πετρωτό (>30min μετά τη σπορά) 2 9 2014 39o 34' 44'' 21o 58' 09'' ΒΡΟΧΙΝΟ ΝΕΡΟ RW P08 <0.05 <0.05 μg/l Τερψιθέα (μετά τη σπορά) 2 9 2014 39o 36' 42'' 22o 20' 51'' ΒΡΟΧΙΝΟ ΝΕΡΟ RW P09 <0 05 <0 05 μg/l

Δημιουργία βάσης δεδομένων και αποτελεσμάτων Αποτελέσματα προσδιορισμού Ag σε δείγματα επιφανειακού εδάφους (εντός περιοχής έρευνας, SP). CHEM DAPHNE 2013 2015 39

Δημιουργία βάσης δεδομένων και αποτελεσμάτων Αποτελέσματα προσδιορισμού Ag σε δείγματα επιφανειακού εδάφους (εκτός περιοχής CHEM DAPHNE 2013 2015 έρευνας, SR). 40

Δημιουργία βάσης δεδομένων και αποτελεσμάτων Αποτελέσματα προσδιορισμού Ag σε δείγματα φυσικών επιφανειακών νερών (εντός περιοχής CHEM DAPHNE 2013 2015 έρευνας, WP). 41

Δημιουργία βάσης δεδομένων και αποτελεσμάτων Αποτελέσματα προσδιορισμού Ag σε δείγματα φυσικών επιφανειακών νερών (εκτός περιοχής CHEM DAPHNE 2013 2015 έρευνας, WP). 42

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 1) Στα περισσότερα δείγματα επιφανειακού εδάφους τα επίπεδα Ag ήταν της τάξης κάτω από 1 2mg/kg. 2) ΔενανιχνεύτηκανίχνηAgI στα δείγματα εδάφους, επομένως τυχόν επιβάρυνση κρίνεται αμελητέα. 3) Δεν προέκυψαν ουσιαστικές διαφοροποιήσεις στα δείγματα από την περιοχή της έρευνας σε σχέση με όμορες περιοχές. CHEM DAPHNE 2013 2015 43

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 4) Στα φυσικά νερά και στους δύο τομείς οι συγκεντρώσεις Ag ήταν γενικά μη ανιχνεύσιμες ή κάτω από τα επίπεδα του 1 μg/l. 5) Στο βρόχινο νερό που συλλέχθηκε δεν ανιχνεύτηκαν ίχνη ιωδιούχου αργύρου. 6) Η τυχόν επιβάρυνση των νερών είναι ασήμαντη και μη ανιχνεύσιμη. 7) Η βάση δεδομένων είναι χρήσιμη για μελλοντική παρακολούθηση της κατάστασης των επιφανειακών εδαφών και των φυσικών νερών της περιοχής. CHEM DAPHNE 2013 2015 44

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Η ερευνητική αυτή εργασία έγινε με την υποστήριξη του 11ΣΥΝ_8_1088 action Reg.No. 61201/2013, και χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό πρόγραμμα Συνεργασία του Υπουργείου Παιδείας, ΕΣΠΑ 2007 2013, Γ.Γ.Ε.Τ./ΕΥΔΕ ΕΤΑΚ. Όλες οι αναλύσεις και επεξεργασίες των δειγμάτων έγιναν σε εργαστηριακούς χώρους του ΑΠΘ. CHEM DAPHNE 2013 2015 45