Κέρκυρα UNESCO: Πλεονέκτημα ή Πρόβλημα; Ευκαιρία ή Αδυναμία; Ημερίδα ανταλλαγής εμπειρίας και καινοτομίας. Κέρκυρα, 15 Απριλίου 2016, 09:00 Φαληράκι. Γιώργος Ριζικάρης Αρχιτέκτων, ειδικός σύμβουλος Δημάρχου. ΤΡΕΙΣ ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΦΛΩΡΕΝΤΙΑ 1. Πλατεία Dei Ciompi 2. Πλατεία San Lorenzo 3. Καφέ και εστιατόρια στους δρόμους
1. Πλατεία Dei Ciompi Η πλατεία αυτή δημιουργήθηκε το 1930 με κατεδαφίσεις κτιρίων στη γειτονιά της Santa Croce της Φλωρεντίας. Εδώ μεταφέρθηκε τo 1955 η Loggia del pesce, κατασκευασμένη από τον Giorgio Vasari το 1568 στην παληά αγορά, όπου σήμερα είναι η Piazza della Repubblica. Την ίδια εποχή η δημοτική αρχή κατασκεύασε στο κέντρο της πλατείας μια σειρά από παλαιοπωλεία που παραχωρήθηκαν σε παλαιοπώλες, ακολουθόντας τις τάσεις ανάπτυξης της οικονομίας του μεταπολεμικού τουρισμού. Ήταν μια πολύ πετυχημένη επέμβαση που έκανε την piazza dei Ciompi έναν από τους σημαντικότερους προορισμούς του τουρισμού. Αεροφωτογραφία Piazza dei Ciompi 2015. Η Loggia del pesce στην παληά αγορά.
Η Loggia del pesce στην Piazza dei Ciompi. Με τον καιρό οι κατασκευές υπέστησαν σημαντικές φθορές λόγω έλλειψης συντήρησης και οι παλαιοπώλες κατέγραψαν προοδευτική μείωση πελατών και εισοδήματος. Γύρω από την πλατεία αντίθετα ο δημόσιος χώρος αναβαθμιζόταν και οι οικονομικές δραστηριότητες κατέγραψαν ουσιαστική άνοδο. Τα παλαιοπωλεία αποτελούσαν πλέον μια ένδοξη ανάμνηση και μόνον, και η δημοτική αρχή άρχισε ένα διάλογο με τους κατοίκους και τους επιχειρηματίες για την κατάργησή τους. Είχαν πλέον γίνει ενόχληση στην ποιότητα του αστικού περιβάλλοντος, ενόχληση για τους κατοίκους και φρένο στην οικονομία. Παρόλο του ότι η κατάσταση ήταν αυτονόητη, η διαδικασία ήταν μακρόχρονη και περίπλοκη και κατέληξε στην κατεδάφισή τους το 2016. Η υποβάθμιση. Η κατεδάφιση. Ο πέριξ χώρος μεταμορφώνεται.
Η πλατεία ελεύθερη, 2016. 2. Η Piazza San Lorenzo. Μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, η δημοτική αρχή έδωσε άδειες στην τοπική παραδοσιακή χειροτεχνία για την πώληση των χαρακτηριστικών προιόντων σε ορισμένες επιλεγμένες περιοχές της πόλης. Έτσι γεννήθηκε και στο San Lorenzo η υπαίθρια αγορά στους δρόμους, με κινητές προθήκες που μεταφέρονταν και άνοιγαν το πρωί και έφευγαν το βράδυ. Η ώθηση για την χειροτεχνική οικονομία της πόλης ήταν σημαντική, αύξησε τα εισοδήματα και ενδυνάμωσε την παραγωγή, ενώ η αγορά του San Lorenzo έγινε φημισμένη σε όλο τον κόσμο. Με τον καιρό όμως η ποιότητα και η προέλευση των προιόντων άλλαξε. Έγινε μαζική εισβολή ευτελών και εισαγώμενων ειδών που καμία σχέση δεν είχαν πλέον με την τοπική χειροτεχνία. Ο αριθμός των πωλητών αυξήθηκε έντονα, το ύψος και το βάθος των κινητών προθηκών μεγιστοποιήθη, τα γύρω μαγαζιά έγιναν χώροι βραδυνής αποθήκευσης των προθηκών. Η Εφορεία Μνημείων διαμαρτυρήθηκε έντονα για την αισθητική ενόχληση των μνημείων και την παρεμπόδιση της θέασής τους, αποτελόντας «σκιά» για τα μάτια των διερχόμενων επισκεπτών.
Ο κώνος «σκιάς» της υπαίθριας αγοράς στα μνημεία. Τα τελευταία χρόνια η δημοτική αρχή ξεκίνησε μιαν εκστρατεία για τον περιορισμό των υπαίθριων αυτών αγορών ξαναφέρνοντάς τες στα πλαίσια των αναγκών της παραδοσιακής χειροτεχνίας και απαντώντας θετικά στις διαμαρτυρίες της Εφορείας. Η αντίδραση των πωλητών ήταν εντονότατη αλλά η δημοτική αρχή προχώρησε αποφασιστικά δίχως ενδιασμούς δεδομένου ότι τα ωφέλη για την ποιότητα του αστικού ιστορικού τοπίου και το οικονομικό κέρδος για την βιωσιμότητα της συνολικής τουριστικής οικονομίας της πόλης ήταν αναμφισβήτητα.
Η απελευθέρωση του μνημείου, της βασιλικής του San Lorenzo και των Cappelle dei Medici. Αεροφωτογραφία της απελευθερωμένης περιοχής. Φαίνεται και ο δρόμος όπου το υπαίθριο εμπόριο παραμένει.
3. Καφέ και εστιατόρια στους δρόμους. Η συνήθεια τοποθέτησης τραπεζιών στα πεζοδρόμια και στους δρόμους στην Φλωρεντία, είναι σχετικά πρόσφατη. Η δημοτική αρχή θεώρησε ότι πρόκειται για μία χρήση που συμβάλει στην ανάπτυξη της οικονομίας αλλά που εμπεριέχει και σοβαρούς κινδύνους από μιάν ανεξέλεγκτη λειτουργία της. Γι αυτό απεφάσισε δίχως καθυστέρηση να προχωρήσει στον σχεδιασμό και στον κανονισμό της χρήσης του δημόσιου χώρου. Ένας αρχιτεκτονικός διαγωνισμός ιδεών, που έγινε το 2013, λειτούργησε σαν πλαίσιο για τον καθορισμό προδιαγραφών της μορφής, των διαστάσεων και της αστικής χωροθέτησης λυώμενων εγκαταστάσεων. Μια από τις προτάσεις του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για τα dehors στην Φλωρεντία. Ορισμένοι δρόμοι και πλατείες του ιστορικού κέντρου αποκλείστηκαν και απαγορεύτηκε οποιαδήποτε εγκατάσταση, ενώ δώθηκε πρωτεραιότητα στα ιστορικά και παραδοσιακά καφέ και εστιατόρια. Το κόστος της μελέτης και της κατασκευής και συντήρησης βαρύνουν τους επιχειρηματίες, ενώ η δημοτική αστυνομία επιμελείται της τήρησης των κανονισμών. Δύο ιστορικά καφέ στις κεντρικότερες πλατείες του ιστορικού κέντρου.
Παραλλαγές του βασικού μοντέλου. Περιοχές και δρόμοι απαγόρευσης εγκαταστάσεων. Η εμπειρίες των πόλεων, όπως αυτές της Φλωρεντίας, είναι χρήσιμες, αλλά δεν υπάρχουν έτοιμες λύσεις. Κάθε ιστορικό κέντρο θέλει την δική του νέα λύση, γράφοντας την δική του νέα εμπειρία.