Σχολιασµός αποτελεσµάτων ηµόσιας ιαβούλευσης 17.5.12 σχετικά µε τροποποίηση της µεθοδολογίας καθορισµού του Ετήσιου Κόστους των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας Αθήνα, Ιούλιος 2012 /
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ Στη Δημόσια Διαβούλευση συμμετείχαν συνολικά 4 ενδιαφερόμενοι ως εξής: 1. Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ) Α.Ε. 2. Ο Διαχειριστής του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ Α.Ε.) 3. Η εταιρεία ELPΕDISON Power 4. Η Ένωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ) Ο Διαχειριστής του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε.) δήλωσε στη ΡΑΕ ότι οι απόψεις που υποβλήθηκαν από τη ΔΕΗ απηχούν και τις απόψεις της ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ, καθώς η συγκεκριμένη απάντηση της ΔΕΗ έγινε με κοινή επεξεργασία από τις δύο εταιρείες, δεδομένου ότι η Διαβούλευση τις αφορούσε από κοινού. Κανένας συμμετέχων δεν υπέβαλλε στοιχεία υπό όρους εμπιστευτικότητας ούτε ζήτησε να μη δημοσιοποιηθούν τα στοιχεία της ταυτότητάς του. Η ΡΑΕ ευχαριστεί όλους όσους συμμετείχαν στη Δημόσια Διαβούλευση. ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Σε συνέχεια της δημοσιοποίησης των επιστολών που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο δημόσιας διαβούλευσης της ΡΑΕ για την τροποποίηση της μεθοδολογίας καθορισμού του Ετήσιου Κόστους των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας (17.5.12), η ΡΑΕ θεωρεί σκόπιμο να σχολιάσει τις απόψεις που εκφράσθηκαν, παρουσιάζοντας παράλληλα το σκεπτικό της ενόψει έκδοσης απόφασης επί του θέματος, λαμβάνοντας υπόψη και τα αποτελέσματα της διαβούλευσης. Στο πλαίσιο της διαβούλευσης εκφράσθηκε η άποψη ότι η πρόταση της ΡΑΕ σχετικά με τον τρόπο προσδιορισμού της αξίας της ΡΠΒ και συγκεκριμένα η απόρριψη της υπεραξίας που προέκυψε από την αναπροσαρμογή των ενσωμάτων περιουσιακών στοιχείων της 31.12.09, «δεν έχει τεκμηριωθεί επαρκώς στο πλαίσιο του ρυθμιστικού διαλόγου και της ανταλλαγής απόψεων με τους Διαχειριστές» και «χρησιμοποιείται ως όχημα εξυπηρετώντας συγκεκριμένη επιδίωξη της ΡΑΕ για μείωση των τελικών χρεώσεων προς τους καταναλωτές για τη χρήση των δικτύων». Σε σχέση με τις απόψεις αυτές η ΡΑΕ θεωρεί αναγκαίο να σημειώσει τα ακόλουθα: 1. Η επανεκτίμηση της αξίας των ενσώματων ιδιοχρησιμοποιούμενων παγίων της ΔΕΗ την 31.12.09 δημιούργησε υπεραξίες στα πάγια που παραχωρούνται στις δραστηριότητες Μεταφοράς Διανομής ως εξής: - Μεταφορά: 340 εκ. (αύξηση 25% σε σχέση με κεφαλαιακή παραχώρηση 31.12.08) - Διανομή: 422 εκ. (αύξηση 19% σε σχέση με κεφαλαιακή παραχώρηση 31.12.08) Σημειώνεται ότι η προηγούμενη επανεκτίμηση είχε γίνει την 31.12.04. 2. Οι παραπάνω υπεραξίες παρουσιάσθηκαν για πρώτη φορά στις εισηγήσεις των Διαχειριστών για το ετήσιο κόστος του 2011 (Νοέμβριος 2010). Η ΡΑΕ δεν έκανε αποδεκτή την ενσωμάτωση των υπεραξιών στη ΡΠΒ για τους λόγους που αναφέρονται στις σχετικές γνωμοδοτήσεις της. Στη συνέχεια, η ΡΑΕ ανέθεσε σε ανεξάρτητο σύμβουλο μελέτη για την αξιολόγηση της έκθεσης επανεκτίμησης των παγίων των δικτύων της ΔΕΗ, προκειμένου να αποτυπωθούν και να αξιολογηθούν οι μεθοδολογίες αποτίμησης καθώς και οι παραδοχές και οι παράμετροι εφαρμογής τους. Αντικείμενο του έργου αυτού δεν ήταν η ανεξάρτητη αποτίμηση των παγίων της ΔΕΗ, γεγονός που προκύπτει από την περιγραφή αλλά και από τον προϋπολογισμό του 1. Τα κυριότερα ευρήματα αυτής της εργασίας που σχετίζονται με τις προτάσεις της ΡΑΕ για τη 1 Απόφαση ΡΑΕ υπ αριθµ. 1415/2011 (http://static.diavgeia.gov.gr/doc/456ζι Ξ-ΩΦΝ) Ιούλιος 2012 2 από 13/
μεθοδολογία προσδιορισμού της αξίας της ΡΠΒ αναφέρθηκαν επιγραμματικά στο κείμενο της διαβούλευσης 2. 3. Παρότι και οι δύο μέθοδοι αποτίμησης που χρησιμοποιήθηκαν (κόστους αντικατάστασης και αξίας αγοράς) είναι έγκυρες, στην περίπτωση χρήσης των αποτελεσμάτων της περιοδικής αναπροσαρμογής κατά τα ΔΛΠ για τον καθορισμό του ρυθμιζόμενου εσόδου των δραστηριοτήτων Μεταφοράς και Διανομής βάσει της ισχύουσας μεθοδολογίας, προκύπτουν ενόψει των προαναφερθέντων ευρημάτων προβληματισμοί, ως ακολούθως: - Η επιχείρηση ανακτά κεφάλαια κατά κανόνα μεγαλύτερα από τα επενδεδυμένα και, ιδίως, εισπράττει και απόδοση επί αυτών. Ιδίως όσον αφορά σε πάγια με λογιστική διάρκεια ζωής σημαντικά μικρότερη της οικονομικά ωφέλιμης, η επιχείρηση ανακτά κεφάλαια πολλαπλάσια των επενδεδυμένων. - Η μεταβολή στην αξία της ΡΠΒ λόγω αναπροσαρμογής της αξίας των παγίων βάσει κόστους αντικατάστασης, υπολογιζόμενου με στοιχεία τρέχοντος κόστους επενδύσεων, εμπεριέχει μεταξύ άλλων και την επίδραση του πληθωρισμού στο κόστος επενδύσεων. Παράλληλα, στην απόδοση που έχει εισπραχθεί για τα απασχολούμενα κεφάλαια την περίοδο που προηγείται της αναπροσαρμογής, συνυπολογίζεται ο πληθωρισμός λόγω του ονομαστικού προ φόρων επιτοκίου απόδοσης. - Η αξία της ΡΠΒ επαναπροσδιορίζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα (4-5 έτη) βάσει του κόστους επενδύσεων που παρατηρείται κατά το έτος της αναπροσαρμογής. Ως εκ τούτου, το επιτρεπόμενο έσοδο που προσδιορίζεται για κάθε έτος μεταξύ δύο διαδοχικών αναπροσαρμογών ενδέχεται να επηρεάζεται από παροδικές μεταβολές του κόστους επενδύσεων. Σε σχέση με αυτή την παρατήρηση, ενδιαφέρον παρουσιάζει η μεταβολή του κόστους επενδύσεων στο δίκτυο διανομής την περίοδο 2004-2009 3. Τη διετία 2008-2009 οι δαπάνες επενδύσεων ανά km δικτύου διανομής αυξήθηκαν κατά 20% σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη διετία. Η αύξηση αποδόθηκε κυρίως στην αύξηση κατά 75% των δαπανών κατασκευής ανά km δικτύου (λόγω επιβολής αυστηρότερων χρόνων υλοποίησης, αυξημένου όγκου έργων και αυξημένου ποσοστού υπογείωσης δικτύων). Επιπροσθέτως, την περίοδο 2004-2009 οι δαπάνες μισθοδοσίας προσωπικού της Εταιρεία Διανομής που παγιοποιούνται αυξήθηκαν κατά 70% αύξηση ανά θέση εργασίας. Οι παραπάνω αυξήσεις στο κόστος επενδύσεων που σημειώθηκαν μεταξύ δύο διαδοχικών επανεκτιμήσεων (31.12.04 και 31.12.09) ενσωματώνονται, μέσω της τελευταίας αναπροσαρμογής, στο σύνολο της αξίας του πάγιου ενεργητικού που παρουσιάζεται στις λογιστικές καταστάσεις της ΔΕΗ. Ωστόσο, οι συνθήκες που σχετίζονται με τις μεταβολές αυτές έχουν πλέον εκλείψει (ο όγκος έργων ηλεκτροδότησης και ιδίως ενίσχυσης του δικτύου διανομής αλλά και το κόστος μισθοδοσίας παρουσιάζουν αισθητή μείωση ήδη από το 2010). 4. Η απόφαση της ΡΑΕ να μην κάνει αποδεκτή για ρυθμιστικούς σκοπούς την αναπροσαρμογή της αξίας των παγίων Μεταφοράς και Διανομής και να προγραμματίσει ενέργειες για τη συνολική επανεξέταση της ρυθμιστικής πολιτικής για τα δίκτυα, βασίζεται στα προαναφερθέντα ευρήματα και λαμβάνει υπόψη τις διεθνείς τάσεις, όπως αναλύεται στη συνέχεια. 5. Η ΡΑΕ επικοινώνησε τους παραπάνω προβληματισμούς, το σκεπτικό και τις προτάσεις της στο πλαίσιο συναντήσεων με τους Διαχειριστές. Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι απόψεις της ΡΑΕ επί συγκεκριμένων θεμάτων που αναδείχθηκαν από τη δημόσια διαβούλευση. 2 http://www.rae.gr/site/file/categories_new/about_rae/activity/global_consultation/history_new/17052012?p=file&i=0, παρ. Β.1 3 Έκθεση απολογισµού δαπανών για το ίκτυο ιανοµής της ΕΗ Α.Ε. την περίοδο 2004-2009, (http://www.rae.gr/site/system/docs/misc1/03112011.csp?viewmode=normal) Ιούλιος 2012 3 από 13/
1. Αποτίµηση ΡΠΒ Ρυθµιστικό Μητρώο 1.1 ιεθνής πρακτική αναφορικά µε αποτίµηση της ΡΠΒ 1. Οι περισσότερες χώρες εφαρμόζουν μεθόδους αναπροσαρμογής της αξίας των παγίων (επανεκτίμηση, αναπροσαρμογή βάσει πληθωρισμού ή δείκτη τιμών παραγωγού κλπ.) ενώ ελάχιστες ακολουθούν τη μέθοδο του ιστορικού κόστους Ασφαλώς, χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση σχετικά με της μεθόδους αυτές καθώς οι λεπτομέρειες εφαρμογής της δεν είναι απολύτως σαφείς από τη μελέτη. 2. Οι μέθοδοι Υπολειμματικού Κόστους Αντικατάστασης Depreciated Replacement Cost) και Εμπορικής Αξίας που χρησιμοποιούνται για την αποτίμηση της αξίας των παγίων της ΔΕΗ εφαρμόζονται σε αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες και αποτελούν κοινή πρακτική μεταξύ Ευρωπαίων Διαχειριστών Μεταφοράς Η/Ε για τον προσδιορισμό της ΡΠΒ. Στη ΔΕΗ, η αναπροσαρμογή της αξίας πραγματοποιείται από ανεξάρτητους εκτιμητές και κατά την εκτίμηση λαμβάνονται υπόψη όχι μόνο επαυξήσεις της αξίας, αλλά και απομειώσεις που οφείλονται σε απώλεια αξίας λόγω φυσιολογικής, λειτουργικής και οικονομικής απαξίωσης των παγίων. 3. Η μεθοδολογία αποτίμησης που προτείνει η ΡΑΕ ως προτιμότερη για το βραχυπρόθεσμο διάστημα δεν περιλαμβάνεται πλέον στις διαδεδομένες πρακτικές ΔΕΗ/ΔΕΔΔΗΕ/ΑΔΜΗΕ Για τη διαμόρφωση των απόψεων και της πρότασης που έθεσε σε δημόσια διαβούλευση, η ΡΑΕ έλαβε υπόψη και τη διεθνή πρακτική 4, ιδίως το συμπέρασμα που προκύπτει από την επισκόπηση αυτής, ότι η αποτίμηση της ΡΠΒ για ρυθμιστικούς σκοπούς κατά κανόνα δεν υπαγορεύεται από την τακτική αναπροσαρμογή των αξιών των παγίων των ρυθμιζόμενων επιχειρήσεων λόγω επανεκτίμησης σύμφωνα με τα ΔΛΠ. Συγκεκριμένα, μεταξύ 17 χωρών της Κεντρικής & Δυτικής Ευρώπης (πηγή 1) παρατηρούνται αναφορικά με την αποτίμηση της ΡΠΒ των δικτύων Η/Ε τα εξής: α. Εφαρμοζόμενες μέθοδοι: - Ιστορικού (HC) αναπροσαρμοζόμενου ιστορικού κόστους (IHC): 10 χώρες - Eπανεκτίμησης με μεθοδολογίες κόστους αντικατάστασης (DRC, DORC) ή αξίας (DV): 3 χώρες - Συνδυασμός ιστορικού κόστους (HC,IHC) και κόστους αντικατάστασης ή αξίας (DRC, DORC, DV): 4 χώρες β. Ακόμη και μεταξύ των χωρών που εφαρμόζουν μεθόδους κόστους αντικατάστασης ή αξίας (7 χώρες) παρατηρούνται αρκετές διαφοροποιήσεις στον τρόπο εφαρμογής τους: - Σε 4 χώρες, η επανεκτίμηση διενεργήθηκε άπαξ για πάγια ενσωματωμένα στη ΡΠΒ έως το χρόνο επανεκτίμησης. - Σε 2 χώρες επανεκτιμήθηκαν μόνο πάγια που ενσωματώθηκαν στη ΡΠΒ μετά από καθορισμένη χρονική στιγμή (η αξία παλαιότερων παγίων καθορίσθηκε βάσει ιστορικού κόστους). - Σε 1 μόνο χώρα (Βέλγιο) η ΡΠΒ επανεκτιμάται συστηματικά με βάση το χρονοδιάγραμμα επανεκτίμησης κατά ΔΛΠ. 4 Πηγές: (1) CEER WS EFB, Internal Report on Investment Conditions in European Countries (Oct 2011) (2) Overview of European Framework in Energy Transport, Robert Schuman Centre for Advanced Studies (2009) Ιούλιος 2012 4 από 13/
αποτίμησης στον Ευρωπαϊκό χώρο. - Στις παραπάνω περιπτώσεις, η αποτίμηση της ΡΠΒ βασίζεται σε διάφορα δεδομένα όπως, πρότυπα κοστολογικά στοιχεία (standard/catalogue costs), κόστος νέων επενδύσεων, μελέτες κατά παραγγελία του Ρυθμιστή και όχι αποκλειστικά στο κόστος επενδύσεων της επιχείρησης (ή την τρέχουσα αγοραία αξία των παγίων της) κατά το χρόνο της επανεκτίμησης. γ. Στις περιπτώσεις αποτίμησης της ΡΠΒ βάσει αναπροσαρμογής του ιστορικού κόστους (IHC), χρησιμοποιούνται τόσο δείκτες πληθωρισμού (RPI, CPI), όσο και ειδικοί ή κλαδικοί δείκτες (fixed investment deflator, construction cost index). δ. Παρατηρούνται επίσης διαφοροποιήσεις της μεθόδου αποτίμησης της ΡΠΒ με κριτήρια όπως το ποσοστό δανεισμού και η χρήση του αποτελέσματος της αποτίμησης (υπολογισμός αποσβέσεων, υπολογισμός απόδοσης κεφαλαίου). Από τη δεύτερη μελέτη (στην οποία αναφέρεται ο ΑΔΜΗΕ) δεν προκύπτουν εξίσου χρήσιμες λεπτομέρειες όσον αφορά στον τρόπο εφαρμογής των διάφορων μεθόδων αποτίμησης. Σημειώνεται ωστόσο ότι σε 5 από τις 7 χώρες που αφορά η εν λόγω μελέτη, η ΡΠΒ αποτιμάται με μεθόδους ιστορικού ή αναπροσαρμοσμένου ιστορικού κόστους. Η ποικιλία των μεθόδων αποτίμησης που χρησιμοποιούνται και οι διαφοροποιήσεις όσον αφορά στις λεπτομέρειες εφαρμογής τους, επιβάλλουν πιο διεξοδική μελέτη του θέματος στο πλαίσιο συνολικής επανεξέτασης της μεθοδολογίας. Σημειώνεται τέλος ότι η πρόταση της ΡΑΕ για τη μεταβατική περίοδο 2012-2013 αποδέχεται αποτίμηση της ΡΠΒ με συνδυασμό μεθόδων Κόστους Αντικατάστασης/Εμπορικής Αξίας και Ιστορικού Κόστους, δηλαδή εφαρμόζεται σε 4 από τις 7 χώρες που χρησιμοποιούν μεθόδους κόστους αντικατάστασης ή αξίας για την αποτίμηση της ΡΠΒ. Συγκεκριμένα, βάσει της πρότασης αυτής, η ΡΠΒ αποτιμάται ως ακολούθως: - Οι αξίες παγίων που δημιουργήθηκαν έως 31.12.2004 έχουν υποστεί αναπροσαρμογή (31.12.2004) και συγκεκριμένα προσδιορίζονται βάσει υπολειμματικού κόστους αντικατάστασης (πάγια που αφορούν εξειδικευμένο τεχνικό εξοπλισμό και έργα) και εμπορικών αξιών (πάγια που αφορούν ακίνητα). - Οι αξίες παγίων που δημιουργήθηκαν από 1.1.2005 προσδιορίζονται βάσει ιστορικού κόστους, χωρίς αναπροσαρμογή (αξία κτήσης). 1.2 Εναλλακτικές προτάσεις για τον προσδιορισµό της αξίας της ΡΠΒ 1. Η μέχρι σήμερα διαδικασία προέβλεπε (βάσει των λογιστικών προτύπων) την επανεκτίμηση μόνο σε ΔΕΗ/ΔΕΔΔΗΕ Η ΡΑΕ θεωρεί ότι για τα θέματα που θίγονται απαιτείται διεξοδική μελέτη και διάλογος και για το λόγο αυτό προγραμματίζει περαιτέρω ενέργειες, όπως αναφέρει και στο κείμενο της διαβούλευσης. Ιούλιος 2012 5 από 13/
περίπτωση σημαντικής μεταβολής της εύλογης αξίας των παγίων (σε διαστήματα 4-5 ετών) με αποτέλεσμα να παρατηρούνται αξιόλογες διακυμάνσεις τόσο στην αξία όσο και στην ωφέλιμη ζωή των παγίων. Προκειμένου να εξομαλυνθεί η όποια επίπτωση της επανεκτίμησης, θα μπορούσε είτε αυτή να επιμερίζεται στη διάρκεια της ρυθμιστικής περιόδου, είτε να πραγματοποιείται η επανεκτίμηση σε συχνότερα διαστήματα. Με τον τρόπο αυτό, η οποιαδήποτε μεταβολή στην αξία των παγίων θα εξελισσόταν ομαλά ενώ δεν θα παρατηρούνταν φαινόμενα επιμήκυνσης της ωφέλιμης ζωής τους. Επιπροσθέτως σημειώνεται ότι δεν έχουν παρουσιασθεί στη ΡΑΕ συγκεκριμένες εναλλακτικές προτάσεις σχετικά με τα θέματα αυτά, οι οποίες θα μπορούσαν να εφαρμοστούν άμεσα για το μεταβατικό διάστημα. 2. Αν και η μέθοδος του Υπολειμματικού Κόστους Αντικατάστασης θεωρείται από τη ΔΕΗ ως η πλέον ενδεδειγμένη εντούτοις, ακόμη και στην παρούσα φάση, θα μπορούσαν να εξεταστούν ισοδύναμα και διαφορετικού τύπου αναπροσαρμογές της αξίας των παγίων οι οποίες εφαρμόζονται σε άλλες χώρες. Για τη ΔΕΗ είναι θέμα ζωτικής σημασίας το να προβλέπεται μια μέθοδος αναπροσαρμογής της ΡΠΒ που να ανταποκρίνεται στις εκάστοτε οικονομικές συνθήκες. 1.3 Παράλληλη αναθεώρηση µεθοδολογιών αποτίµησης ΡΠΒ και καθορισµού επιτοκίου απόδοσης 1. Στη διαβούλευση εξετάζονται όλα τα στοιχεία που επηρεάζουν το Ρυθμιζόμενο Έσοδο, εκτός από την μέθοδο υπολογισμού του επιτοκίου απόδοσης επί των απασχολούμενων κεφαλαίων, με αποτέλεσμα να μην είναι ολοκληρωμένη η προτεινόμενη αναθεώρηση της μεθοδολογίας, έστω και για τα 2 εξεταζόμενα χρόνια. Σημειώνεται και εδώ ότι στη μελέτη της CEER (πηγή 1) φαίνεται ότι η συνήθης πρακτική είναι να εξετάζεται η Ρυθμιζόμενη Περιουσιακή Βάση όχι μόνη της αλλά από κοινού με το Επιτόκιο Απόδοσης. 2. Οποιαδήποτε μεταβολή του τρόπου προσδιορισμού της ΡΠΒ πρέπει απαραίτητα να συνοδεύεται με ΔΕΗ/ΔΕΔΔΗΕ Η τροποποίηση που πρότεινε η ΡΑΕ στον τρόπο προσδιορισμού των απασχολούμενων κεφαλαίων που καθορίζεται στον ΚΔΣ, αφορά σε μη αποδοχή της αναπροσαρμογής τους με βάση το αποτέλεσμα της τελευταίας επανεκτίμησης των πάγιων περιουσιακών στοιχείων (31.12.2009). Η μοναδική παράμετρος προσδιορισμού της απόδοσης που καθορίζεται στον ΚΔΣ και η οποία μπορεί να θεωρηθεί ότι συναρτάται μεθοδολογικά με την αποτίμηση της ΡΠΒ, αφορά στον συνυπολογισμό του πληθωρισμού στο ποσοστό απόδοσης επί των απασχολούμενων κεφαλαίων, με την αποδοχή από τη ΡΑΕ ονομαστικού προ φόρων επιτοκίου. Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι δεν απαιτείται κάποια τροποποίηση στον ΚΔΣ σε ότι αφορά τις παραμέτρους του επιτοκίου απόδοσης που καθορίζονται με τις διατάξεις του, ως συνέπεια της προτεινόμενης τροποποίησης στον τρόπο προσδιορισμού των απασχολούμενων κεφαλαίων. Ιούλιος 2012 6 από 13/
ταυτόχρονη αναθεώρηση της απόδοσης επί των απασχολουμένων κεφαλαίων. Αν αυτά δεν εξεταστούν συνδυαστικά, δεν είναι δυνατό να εκτιμηθούν αξιόπιστα οι οικονομικές επιπτώσεις. 3. Τέλος οποιεσδήποτε ρυθμίσεις αποφασίζονται θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη και, σε κάθε περίπτωση, να μην αντιβαίνουν στις αρχές που πρέπει να τηρεί μια εταιρεία εισηγμένη στο Χρηματιστήριο, όπως η ΔΕΗ Α.Ε, η οποία θα πρέπει να προασπίζεται τα συμφέροντα όλων των μετόχων της. Επισημαίνονται επίσης τα ακόλουθα: - οι τρέχουσες συνθήκες και οι λοιπές παράμετροι προσδιορισμού του ποσοστού απόδοσης λαμβάνονται υπόψη στο πλαίσιο έγκρισης του ρυθμιζόμενου εσόδου, που επί του παρόντος γίνεται σε ετήσια βάση. - η ΡΑΕ, όπως αναφέρεται στο κείμενο της διαβούλευσης, θεωρεί αναγκαία τη συνολική επανεξέταση της μεθοδολογίας καθορισμού του εσόδου των δραστηριοτήτων διαχείρισης των δικτύων (μεθοδολογία αποτίμησης ΡΠΒ και καθορισμού επιτοκίου απόδοσης) και προγραμματίζει περαιτέρω ενέργειες σχετικά. Παράλληλα έχει ολοκληρωθεί, μετά από ανάθεση της ΡΑΕ σε ανεξάρτητο Σύμβουλο, σχετική μελέτη για τον υπολογισμό του WACC ως παράμετρο υπολογισμού του επιτρεπόμενου εσόδου των ρυθμιζόμενων δικτύων (Σύμβουλος Economic Consulting Associates Ltd), τα αποτελέσματα της οποίας θα αξιολογηθούν από τη ΡΑΕ στο πλαίσιο των εργασιών για την έκδοση απόφασης για το Ετήσιο Κόστος των ρυθμιζόμενων δικτύων για το 2012. - Η πρόταση της ΡΑΕ γίνεται σύμφωνα με το γενικότερο πλαίσιο αρμοδιοτήτων της που ορίζει το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο για τη λειτουργία ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται η αρμοδιότητα λήψης αποφάσεων επί θεμάτων σχετικών με την τιμολόγηση των μη ανταγωνιστικών δραστηριοτήτων με τρόπο που να αντικατοπτρίζουν το κόστος των παρεχόμενων υπηρεσιών. 1.4 Συνυπολογισµός επενδύσεων στη ΡΠΒ 1. Δεν νοείται να περιλαμβάνονται αδιάκριτα επενδύσεις που προγραμματίζονται ή βρίσκονται σε εξέλιξη. Απουσιάζει κατ αυτόν τον τρόπο το κίνητρο για έγκαιρη ολοκλήρωση, ενώ η περιουσιακή Βάση επιβαρύνεται με επενδύσεις που δεν έχουν αρχίσει να αποδίδουν. Θα πρέπει κατ ελάχιστο να ορίζεται πως η ένταξη στην Περιουσιακή Βάση θα πραγματοποιείται μόνο αφού τα εν λόγω έργα τεθούν σε λειτουργία. ΕΒΙΚΕΝ Ο συνυπολογισμός των επενδύσεων σε εξέλιξη, που ακολουθείται ούτως ή άλλως και στη μέχρι σήμερα πρακτική για τον υπολογισμό των απασχολούμενων κεφαλαίων, κρίνεται αναγκαίος προκειμένου να εξασφαλίζονται επαρκή κίνητρα ανάπτυξης των υποδομών, καθιστώντας εφικτή τη συνεχή χρηματοδότηση νέων επενδύσεων οι οποίες έχουν ενταχθεί στο αντίστοιχο Πρόγραμμα Ανάπτυξης των δικτύων. Επιπρόσθετα, η υπό εξέταση από τη ΡΑΕ διαδικασία μηχανισμού εκκαθάρισης του επιτρεπόμενου εσόδου λόγω απόκλισης από τις προϋπολογιζόμενες δαπάνες επενδύσεων, διασφαλίζει ότι ποσά για επενδύσεις που είτε δεν υλοποιήθηκαν είτε αναιτιολόγητα δεν ολοκληρώθηκαν σύμφωνα με το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα θα εκκαθαρίζονται σε μετέπειτα περίοδο. 1.5 Ρυθµιστικό Μητρώο Παγίων 1. Η ανάπτυξη ενός τρίτου, Ρυθμιστικού Μητρώου Παγίων, παράλληλα με το Μητρώο κατά ΔΠΧΑ και το Μητρώο κατά Ν.2190, θα απαιτήσει σημαντικό χρόνο ΔΕΗ/ΔΕΔΔΗΕ Η τήρηση και παρακολούθηση του Ρυθμιστικού Μητρώου Παγίων που προτείνεται από τη ΡΑΕ, βασίζεται στην μορφή και περιεχόμενο του Μητρώου Παγίων κατά τα ΔΠΧΑ που υπήρχε 31 η Δεκεμβρίου 2009 προ Ιούλιος 2012 7 από 13/
και κόστος όχι μόνο για την υλοποίησή του αλλά και για την τήρησή του, σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο λόγω της πρόσφατης απόσχισης του κλάδου διανομής και των αναγκαίων ρυθμιστικών μεταβολών που αυτή επιφέρει. 2. Επιπλέον, η ζητούμενη πληροφορία με διάκριση των συμμετοχών ανά πάγιο, δεν υφίσταται στο υφιστάμενο μητρώο παγίων. Προκειμένου για τα νέα πάγια να τηρηθεί μητρώο στην επιθυμητή μορφή, θα απαιτηθούν μεγάλες και χρονοβόρες μεταβολές σε συστήματα μηχανοργάνωσης, στη μεθοδολογία υπολογισμού των συμμετοχών αλλά και στις διαδικασίες παρακολούθησης των έργων από πλήθος εμπλεκόμενων Υπηρεσιών. Πιστεύουμε δε, ότι η ποιότητα της σημερινής πληροφόρησης εξυπηρετεί πλήρως τον υπολογισμό της ΡΠΒ, καθώς οι χρηματοδοτήσεις τρίτων αναγνωρίζονται και επιμετρώνται σε ιστορικό κόστος, η αξία τους δεν αναπροσαρμόζεται και παρουσιάζονται αφαιρετικά των αποσβέσεων παγίων. αναπροσαρμογής. Βάσει των σχετικών παρατηρήσεων που αναλυτικά εκτέθηκαν από τους Διαχειριστές, με κύριο επιχείρημα το σημαντικό κόστος και χρόνο που ενδεχομένως προϋποθέτει η τήρηση αυτού του Ρυθμιστικού Μητρώου και δεδομένου ότι η περίοδος 2012 2013 χαρακτηρίζεται ως μεταβατική περίοδος, η ΡΑΕ θα ζητήσει την άντληση της σχετικής πληροφόρησης για τον υπολογισμό των απασχολούμενων κεφαλαίων συγκεντρωτικά (ως ένα σύνολο των υφισταμένων παγίων, επενδύσεων, αποσβέσεων και απομακρύνσεων ανά έτος και χωρίς τον υπολογισμό των αποτελεσμάτων της αναπροσαρμογής 31.12.2009) μέσα από τις οικονομικές καταστάσεις των Διαχειριστών και τις λογιστικά διαχωρισμένες καταστάσεις της ΔΕΗ ΑΕ. 1. Δεν θεωρείται εφικτή η έγκαιρη δόμηση ενός ρυθμιστικού Μητρώου Παγίων το οποίο θα τηρεί αφ ενός τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την εφαρμογή της ρυθμιστικής πολιτικής και αφ ετέρου θα συμβαδίζει με τις παραπάνω αρχές, σε εύλογο χρονικό διάστημα ώστε να χρησιμοποιηθεί ως βάση για τον προσδιορισμό του Ετήσιου Ανταλλάγματος για τα έτη 2012 και 2013. Ως εκ τούτου προτείνεται αναπροσαρμογή του ορίζοντα εφαρμογής του ρυθμιστικού Μητρώου Παγίων για το 2014 αφού οποιαδήποτε προσπάθεια εφαρμογής για το 2012 και το 2013 θεωρείται ανέφικτη. ΑΔΜΗΕ 2. Τήρηση κοινού μητρώου παγίων τόσο για ρυθμιστικούς όσο και ΔΠΧΑ σκοπούς. Ιούλιος 2012 8 από 13/
1.6 Σταδιακή ευθυγράµµιση του τρόπου υπολογισµού της ΡΠΒ 1. Λαμβάνοντας υπ όψιν την πρόταση της ΡΑΕ για τροποποίηση της μεθοδολογίας προσδιορισμού της ΡΠΒ από το 2014 με την ενσωμάτωση των υπεραξιών (βάσει κοινά αποδεκτής μεθοδολογίας) παρατηρούμε τον κίνδυνο αντιστάθμισης όποιου οφέλους επιτυγχάνεται βραχυπρόθεσμα σε όρους μείωσης των τελικών χρεώσεων των καταναλωτών, δεδομένης της αναμενόμενης απότομης αύξησης της ΡΠΒ που αυτή θα επιφέρει (ενδεχόμενο «σοκ χρεώσεων» από το 2014). ΑΔΜΗΕ Η ΡΑΕ ποτέ δεν παρουσίασε πρόταση για αποδοχή στο μέλλον των υπεραξιών που προέκυψαν από την αναπροσαρμογή των αξιών παγίων της ΔΕΗ ΑΕ 31.12.2009. Αντιθέτως, όπως ενημέρωσε και στη συνάντηση στις 25/4/2012, προτίθεται να επανεξετάσει συνολικά τη μεθοδολογία υπολογισμού του Ετήσιου Ενοικίου για τα Δίκτυα, όπου μεταξύ άλλων θα συμπεριλαμβάνεται και ο τρόπος παρακολούθησης της αξίας των παγίων που λαμβάνονται υπόψη στον υπολογισμό των απασχολούμενων κεφαλαίων της ρυθμιζόμενης δραστηριότητας. Σκοπός της μελέτης που θα ανατεθεί θα είναι η ανάδειξη της πλέον ενδεδειγμένης μεθοδολογίας, μετά την αξιολόγηση του συνόλου των γενικών και ειδικών συνθηκών. 2. Εκκαθάριση επιτρεπόµενου εσόδου για το κόστος δικτύων 2.1 Σκοπιµότητα και λεπτοµέρειες εφαρµογής µηχανισµού εκκαθάρισης 1. Η ex-post εκκαθάριση του επιτρεπόμενου εσόδου εξαλείφει το κίνητρο για βελτιστοποίηση της λειτουργίας του Διαχειριστή. Στην περίπτωση που κριθεί αναγκαία η εφαρμογή του, θα πρέπει να συνδυαστεί με την μετάβαση στη μεθοδολογία Performance Base Rate. 2. Η ex-post εκκαθάριση του επιτρεπόμενου εσόδου, εξαλείφει τον επιχειρηματικό κίνδυνο από τη λειτουργία της δραστηριότητας και θα πρέπει να υπάρξει αντίστοιχη προσαρμογή στο ονομαστικό προ φόρων επιτόκιο που δίνεται ως εύλογη απόδοση στα απασχολούμενα κεφάλαια, λόγω του χαμηλού ρίσκου που εμπεριέχει η δραστηριότητα. 3. Σε σχέση με την εκκαθάριση λόγω αποκλίσεων από το προϋπολογιζόμενο ύψος επενδύσεων, σημειώνεται ότι οι επενδυτικές αποφάσεις θα πρέπει να εξετάζονται σε κάθε περίπτωση από τη ΡΑΕ από ELPEDISON 1. Αναφορικά με τις λειτουργικές δαπάνες, εκφράζεται η άποψη ότι η ex-post εκκαθάριση εξαλείφει κάθε κίνητρο που θα είχε ο Διαχειριστής για βελτίωση της αποτελεσματικότητας και επομένως, τυχόν ενσωμάτωση μηχανισμού εκκαθάρισης θα πρέπει να συνδυαστεί με αλλαγή στη μέθοδο ρύθμισης της δραστηριότητας (από cost plus σε performance based rate). Η ΡΑΕ συμφωνεί με την πρώτη άποψη, όπως άλλωστε αναφέρει και στο κείμενο της διαβούλευσης, ωστόσο θεωρεί ότι αναλόγως των λεπτομερειών εφαρμογής του μηχανισμού εκκαθάρισης (π.χ. καθορισμός ζώνης αδιαφορίας, εξέταση εκκαθάρισης κατά περίπτωση) είναι δυνατό να διασφαλισθεί ότι δεν εξαλείφεται παντελώς το κίνητρο αυτό. Η δεύτερη άποψη δεν γίνεται κατανοητή, δεδομένου ότι το κίνητρο του Διαχειριστή για βελτίωση της αποτελεσματικότητας αποτελεί θεμελιώδη παράμετρο των performance based rate μεθόδων ρύθμισης, άποψη που άλλωστε και η συμμετέχουσα συμμερίζεται (γενικά σχόλια της επιστολής). Η ΡΑΕ, όπως αναφέρει και στο κείμενο της διαβούλευσης, θεωρεί αναγκαία τη συνολική επανεξέταση της ρυθμιστικής πολιτικής για τα δίκτυα. Επί του παρόντος, η ΡΑΕ θεωρεί ότι η δυνατότητα απολογιστικής εκκαθάρισης είναι αναγκαία λόγω του κοστοστρεφούς προσδιορισμού του επιτρεπόμενου εσόδου σε συνδυασμό με την απουσία μηχανισμού αποτίμησης του αποτελέσματος της δραστηριότητας που απολαμβάνουν οι πελάτες (ποιότητα υπηρεσιών). Πρόσθετο λόγο αποτελεί η πιθανότητα επίδρασης εξωγενών παραγόντων, είτε αυξάνοντας ή μειώνοντας σημαντικά το λειτουργικό κόστος της Ιούλιος 2012 9 από 13/
πλευράς οικονομικής αποτελεσματικότητας, σκοπιμότητας, λειτουργικής ασφάλειας και ασφάλειας εφοδιασμού. Επομένως θεωρείται εύλογο η ΡΑΕ να αποφασίζει για την ενσωμάτωση νέων επενδύσεων στη ΡΠΒ (και κατ επέκταση στο Ετήσιο Κόστος), στη βάση σχετικής εκτενούς ανάλυσης και τεκμηρίωσης από την πλευρά του αρμόδιου Διαχειριστή. δραστηριότητας. 2. Η παρατήρηση σημειώνεται στο πλαίσιο καθορισμού του επιτοκίου απόδοσης από τη ΡΑΕ, ο οποίος λαμβάνει υπόψη τον επιχειρηματικό κίνδυνο της δραστηριότητας. 3. Αναφορικά με τις επενδύσεις, γίνεται αποδεκτή η άποψη ότι το ενδεχόμενο εκκαθάρισης του επιτρεπόμενου εσόδου πρέπει να εξετάζεται κατά περίπτωση από τη ΡΑΕ, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της για την έγκριση των προγραμμάτων ανάπτυξης των δικτύων και των αντίστοιχων επενδυτικών σχεδίων. ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Ως προς την εκκαθάριση αποσβέσεων και απόδοσης απασχολούμενων κεφαλαίων επενδύσεων θα πρέπει να τροποποιηθεί η φόρμουλα υπολογισμού του Π3, λαμβάνοντας υπόψη τα εξής: τις αποκλίσεις του κεφαλαίου κίνησης το οποίο αποτελεί συστατικό της Ρυθμιζόμενης Περιουσιακής Βάσης. τη μέση τιμή του συνόλου των απασχολουμένων κεφαλαίων, λαμβάνοντας υπόψη την αρχή και το τέλος του υπό εξέταση έτους. ότι η Ρυθμιζόμενη Περιουσιακή Βάση της δραστηριότητας διανομής ηλεκτρικής ενέργειας θα πρέπει τυπικά να υπολογίζεται και να παρακολουθείται σε διακεκριμένη βάση αφενός για τα κεφάλαια της Μητρικής Εταιρείας του Ομίλου ΔΕΗ Α.Ε. (επενδύσεις δικτύου διανομής) και αφετέρου για τα κεφάλαια της ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. ΔΕΗ/ΔΕΔΔΗΕ Θεωρείται αυτονόητο ότι η Ρυθμιζόμενη Περιουσιακή Βάση της δραστηριότητας της Διανομής περιλαμβάνει και τα απασχολούμενα κεφάλαια της ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε.. Τα δύο τμήματα της ΡΠΒ (ΔΕΗ, ΔΕΔΔΗΕ) κρίνεται πράγματι σκόπιμο να παρακολουθούνται διακριτά. Η πρακτική αυτή θα αποτυπωθεί στον Κώδικα Διαχείρισης του Δικτύου. Προκειμένου τα σχετικά μεγέθη να αναφέρονται διακριτά στις αποφάσεις της ΡΑΕ για την έγκριση του ετήσιου κόστους του Δικτύου, απαιτείται τα σχετικά στοιχεία να παρασχεθούν διακριτά από τον ΔΕΔΔΔΗΕ. Διευκρινίζεται ότι ως κεφάλαιο κίνησης επιλέξιμο για ενσωμάτωση στη ΡΠΒ της διανομής θεωρείται μόνο το απαιτούμενο κεφάλαιο κίνησης της ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. Αναφορικά με το μηχανισμό εκκαθάρισης, η ΡΑΕ προτείνει την εκκαθάριση στο σημαντικότερο παράγοντα προσδιορισμού των απασχολούμενων κεφαλαίων που είναι οι επενδύσεις. Αναφορικά με το Κεφάλαιο Κίνησης, δεν υπάρχει τεκμηρίωση ως προς την αναγκαιότητα να συνυπολογίζεται στο μηχανισμό εκκαθάρισης. Επιπρόσθετα, εκτιμάται ότι μια τέτοιου είδους εκκαθάριση ενδεχομένως μειώνει το κίνητρο του Διαχειριστή για την τήρηση βέλτιστων πρακτικών εμπορικής πολιτικής (παρακολούθηση «ενηλικίωσης» υπολοίπων πελατών, λήψη αποφάσεων για βελτίωση του χρόνου εξόφλησης των απαιτήσεων κλπ), με κίνδυνο μετακύλισης αυξημένου κόστους στο σύνολο των Πελατών (χρηστών των δικτύων). ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ 1. H μέθοδος εκκαθάρισης πρέπει να παρέχει κίνητρα στον Διαχειριστή για την ουσιαστική μείωση του ΔΕΗ/ΔΕΔΔΗΕ 1. Η ΡΑΕ συμφωνεί με αυτή την άποψη. 2. Όσον αφορά τις προτάσεις για την οριοθέτηση της «ζώνη αδιαφορίας» εντός της οποίας δεν θα γίνεται εκκαθάριση αποκλίσεων των λειτουργικών δαπανών, σημειώνονται τα εξής: Ιούλιος 2012 10 από 13/
λειτουργικού κόστους (συστημική και όχι ευκαιριακή). Μια στοχευμένη ενέργεια μείωσης του κόστους οδηγεί σε μείωση των χρεώσεων προς τους καταναλωτές - για την ίδια ή αναβαθμισμένη ποιότητα υπηρεσιών - σε βάθος χρόνου. Εάν ο Διαχειριστής δεν έχει τέτοιου είδους κίνητρα, αργά ή γρήγορα θα ατονήσει η όποια προσπάθεια ουσιαστικής βελτίωσης του κόστους. 2. Η απόκλιση λόγω αποδεκτού σφάλματος εκτιμήσεων μπορεί να τεθεί στο ±3%, οπότε τυχόν αποκλίσεις εντός του συγκεκριμένου εύρους δεν θα εκκαθαρίζονται (μέθοδος διαδρόμου corridor). Η θέση αυτή συνυπολογίζει ότι η ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. θα λαμβάνει το προταθέν εύλογο περιθώριο κέρδους 6%, όποτε θα μπορεί να απορροφήσει ανάλογες ή/και μεγαλύτερες αποκλίσεις, χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η βιωσιμότητά της. 3. Σε περίπτωση που η απόκλιση είναι εκτός του προαναφερθέντος αποδεκτού ορίου (corridor), τότε αυτή εξετάζεται μεταξύ Ρυθμιστή και Διαχειριστή. Εξωγενείς, μη ελεγχόμενοι παράγοντες θα πρέπει να αξιολογούνται κατά περίπτωση. Ειδικότερα, όταν τα απολογιστικά στοιχεία κόστους είναι: - υψηλότερα σε σχέση με τον προϋπολογισμό και η απόκλιση οφείλεται σε μη ελεγχόμενους παράγοντες (πχ φυσικές καταστροφές, ακραίες καιρικές συνθήκες, κανονιστικό πλαίσιο κλπ), το ποσό της απόκλισης θα πρέπει να εκκαθαρίζεται υπέρ του Διαχειριστή. Διαφορετικά, δεν θα εκκαθαρίζεται. - χαμηλότερα σε σχέση με τον προϋπολογισμό και η απόκλιση οφείλεται σε στοχευμένες δράσεις με - Θεωρείται εύλογο η ζώνη αδιαφορίας να εφαρμόζεται ενιαία, ανεξαρτήτως αιτίου απόκλισης. - Σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του ΚΔΣ, οι οποίες εφαρμόζονται αναλογικά για τον καθορισμό του επιτρεπόμενου εσόδου της Διανομής, δεν προβλέπεται μηχανισμός εκκαθάρισης. Επομένως, έως και το 2011, η ΔΕΗ ήταν δυνητικά εκτεθειμένη σε κίνδυνο σε περίπτωση σημαντικής υπέρβασης του εγκεκριμένου προϋπολογισμού λειτουργικών δαπανών του Δικτύου Διανομής. Το ρυθμιζόμενο κέρδος της δραστηριότητας προέκυπτε αποκλειστικά από τη ρυθμιζόμενη απόδοση επί των απασχολούμενων κεφαλαίων, καλύπτοντας και κινδύνους από την εκμετάλλευση των αντίστοιχων παγίων. Οι κίνδυνοι αυτοί εκλείπουν πλέον για τη ΔΕΗ ως Κύριο του Δικτύου και μεταφέρονται στον ΔΕΔΔΗΕ, ως Διαχειριστή του. Η ΡΑΕ θεωρεί ότι τα θέματα κερδοφορίας του ΔΕΔΔΗΕ θα πρέπει να προσεγγιστούν σε μια τέτοια βάση. - Το προτεινόμενο από ΔΕΗ/ΔΕΔΔΗΕ εύρος της ζώνης (±3%) κρίνεται εύλογο, για μια πρώτη εφαρμογή του μηχανισμού εκκαθάρισης. 3. Λαμβάνοντας υπόψη τις προτάσεις ΔΕΗ/ΔΕΔΔΗΕ, η πρόταση της ΡΑΕ αναφορικά με τον τρόπο εφαρμογής του μηχανισμού εκκαθάρισης του λειτουργικού κόστους διαμορφώνεται ως εξής: - Αποκλίσεις εντός της «ζώνης αδιαφορίας» δεν εκκαθαρίζονται. - Κάθε απόκλιση εκτός της «ζώνης αδιαφορίας», ανεξαρτήτως αιτίας και περιλαμβανομένων εξωγενών παραγόντων, εξετάζεται προς εκκαθάριση από τη ΡΑΕ στη βάση στοιχείων και τεκμηριωμένων απόψεων του Διαχειριστή. Η εκκαθάριση δύναται να αφορά όλο το τμήμα της απόκλισης από τον προϋπολογισμό πέραν της «ζώνης αδιαφορίας» ή μέρος αυτού. - Όσον αφορά σε αποκλίσεις λόγω εξωγενών παραγόντων μη δυνάμενων να προβλεφθούν κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού, η αντιμετώπιση πρέπει να είναι «συμμετρική» (εκκαθαρίζονται αποκλίσεις προς τα πάνω και προς τα κάτω). - Για λοιπές αποκλίσεις, η γενική αρχή είναι ότι αποκλίσεις προς τα πάνω δεν εκκαθαρίζονται ενώ αποκλίσεις προς τα κάτω εκκαθαρίζονται. - Σε κάθε περίπτωση, δηλαδή τόσο για αποκλίσεις που οφείλονται σε στοχευμένες δράσεις όσο και για αποκλίσεις λόγω εξωγενών παραγόντων, για τη λήψη απόφασης σχετικά με την εκκαθάριση και το ύψος αυτής συνεκτιμώνται, στο μέτρο του εφικτού, οι ενέργειες του Διαχειριστή και οι συνέπειες (βραχυχρονίως και μακροχρονίως) όσον αφορά στο κόστος της δραστηριότητας, στα παρεχόμενα προϊόντα και τις υπηρεσίες. Οι ανωτέρω λεπτομέρειες εφαρμογής του μηχανισμού εκκαθάρισης των λειτουργικών δαπανών κρίνονται εύλογες επί του παρόντος δεδομένου ότι: Ιούλιος 2012 11 από 13/
παραμένοντα οφέλη, τότε το επιπλέον έσοδο θα πρέπει να παραμένει στον Διαχειριστή. Διαφορετικά, θα επιστρέφεται. - Γενικά προτείνεται, η εκκαθάριση να αφορά στη διαφορά μεταξύ πραγματικής απόκλισης και αποδεκτού ορίου απόκλισης. 4. Η προτεινόμενη μεθοδολογία αναφέρει ότι για τον υπολογισμό του ετήσιου εσόδου t θα εφαρμόζεται η εκκαθάριση των προϋπολογιστικών-απολογιστικών δαπανών του έτους t-2 δεδομένου ότι αυτά είναι και τα μόνα απολογιστικά στοιχεία που είναι διαθέσιμα κατά τον χρόνο έγκρισης του έτους t που πραγματοποιείται χρονικά στο τέλος του έτους t-1. Για το έτος 2012 δεν συντρέχει τέτοιος περιορισμός δεδομένου ότι τα απολογιστικά στοιχεία για το έτος 2011 (t-1) είναι άμεσα διαθέσιμα. - Εφαρμόζεται μονοετής περίοδος ρύθμισης, επιτρέποντας ακριβείς εκτιμήσεις κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού σε ότι αφορά την επίδραση ακόμη και βραχυπρόθεσμων πλάνων και δράσεων του Διαχειριστή στο κόστος της δραστηριότητας, - Δεν υφίσταται μηχανισμός αποτίμησης, με οικονομικούς όρους, τυχόν συνεπειών στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών από τις αποφάσεις του Διαχειριστή. 4. Κατά την έγκριση του Ετησίου Κόστους 2012 θα εξεταστεί η εφαρμογή του μηχανισμού εκκαθάρισης λόγω απόκλισης δαπανών λειτουργίας και επενδύσεων τα έτη 2010 και 2011. Η σχετική διατύπωση στον ΚΔΣ θα είναι επαρκώς γενική (π.χ. τα παρελθόντα έτη στα οποία αφορά η εκκαθάρισης θα καθορίζονται βάσει των απολογιστικών στοιχείων που είναι διαθέσιμα κατά την έγκριση του ετήσιου κόστους για κάθε έτος). 2.2 Εφαρµοσιµότητα µηχανισµού εκκαθάρισης 1. Θεωρείται σκόπιμη η εφαρμογή της εκκαθάρισης, μόλις αποτυπωθεί ολοκληρωμένα όλος ο μηχανισμός εκκαθάρισης, συμπεριλαμβανομένου του ακριβή τρόπου εκκαθάρισης του λειτουργικού κόστους. Για να γίνει αυτό χρειάζεται πιο διεξοδική συζήτηση και περισσότερος χρόνος από αυτόν που επιτρέπει η τρέχουσα διαβούλευση. Αυτό οφείλεται στην αυξημένη πολυπλοκότητα που εισάγει ο μηχανισμός εκκαθάρισης λόγω απόκλισης των δαπανών επενδύσεων (παρακολούθηση εγκεκριμένων επενδύσεων από ΡΑΕ => υιοθέτηση από ΑΔΜΗΕ νέου τρόπου παρακολούθησης => ανάγκη αναδιαμόρφωσης σχετικής πληροφοριακής υποδομής και δραστηριοποίησης του σχετιζόμενου ανθρώπινου δυναμικού, διαδικασία που απαιτεί σημαντικό χρόνο). ΑΔΜΗΕ 1. Με τον προτεινόμενο περαιτέρω καθορισμό των λεπτομερειών εφαρμογής του μηχανισμού εκκαθάρισης του λειτουργικού κόστους (βλ. απόψεις ΡΑΕ επί σχολίων ΔΕΗ/ΔΕΔΔΗΕ ανωτέρω), θεωρείται ότι καλύπτονται τα σχετικά σχόλια του ΑΔΜΗΕ. Επιπλέον η ΡΑΕ σημειώνει ότι δεν θεωρεί επαρκώς τεκμηριωμένους τους ισχυρισμούς του ΑΔΜΗΕ περί πολυπλοκότητας του προτεινόμενου μηχανισμού εκκαθάρισης για τις επενδύσεις. Ειδικότερα, η ΡΑΕ θεωρεί ότι το ύψος παγιοποιήσεων του έτους που εκκαθαρίζεται (που δεν μπορεί να είναι προγενέστερο του 2010) και οι ετήσιες αποσβέσεις που αντιστοιχούν σε αυτό είναι πληροφορίες άμεσα ανακτήσιμες από το υφιστάμενο μητρώο παγίων του ΑΔΜΗΕ. Το ύψος των συμμετοχών πελατών & επιχορηγήσεων των παγίων είναι επίσης εύκολα ανακτήσιμο από τα αποτελέσματα χρήσης. Επομένως για τον υπολογισμό των ετήσιων αποσβέσεων και της απόδοσης που αναλογούν στα απασχολούμενα κεφάλαια, αφαιρούμενων συμμετοχών & επιχορηγήσεων, δεν απαιτείται τήρηση πρόσθετων στοιχείων ούτε επέμβαση σε υφιστάμενα πληροφοριακά συστήματα, παρά μόνο μερικοί απλοί υπολογισμοί βάσει στοιχείων άπαξ ετησίως. Η ανάκτηση των παραπάνω στοιχείων για τις επενδύσεις υπό εκτέλεση θεωρείται ομοίως εύκολη. Σε κάθε περίπτωση, εφόσον πράγματι υφίστανται ανυπέρβλητα εμπόδια, εκτιμάται ότι ο υπολογισμός Ιούλιος 2012 12 από 13/
2. Επιπροσθέτως, ο προτεινόμενος μηχανισμός εκκαθάρισης δεν αποτυπώνει πλήρως τις αρχές μακροπρόθεσμου δεσμευτικού σχεδιασμού επενδύσεων ούτε κίνητρα επίτευξης αποδοτικής διαχείρισης του κόστους. 3. Εναλλακτικά, η εκκαθάριση του επιτρεπόμενου εσόδου να γίνεται επί του παρόντος στο σύνολο του επιτρεπόμενου εσόδου και με βάση απολογιστικά στοιχεία, σύμφωνα με τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις της εταιρείας. των αναγκαίων απολογιστικών μεγεθών μπορεί να γίνεται και προσεγγιστικά, χωρίς σημαντική απώλεια ακρίβειας. Ως εκ τούτου, προτείνεται στον ΚΔΣ να αποτυπωθεί η γενική απαίτηση εκκαθάρισης λόγω απόκλισης στις επενδύσεις και οι λεπτομέρειες εφαρμογής να καθοριστούν κατά την πρώτη εφαρμογή της, αναλόγως των διαθέσιμων στοιχείων. 2. Δεν είναι σαφές σε ποιες αρχές του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού επενδύσεων γίνεται αναφορά και ποια η συσχέτιση με το μηχανισμό εκκαθάρισης. Σχετικά με το ότι ο μηχανισμός εκκαθάρισης δεν παρέχει κίνητρο στον Διαχειριστή για μείωση του κόστους επενδύσεων, σημειώνεται ότι τέτοιο κίνητρο θεωρείται ότι δεν υφίσταται κατ αρχάς λόγω του τρόπου αποτίμησης της ΡΠΒ, ο οποίος δεν ενσωματώνει κριτήρια βελτιστοποίησης των δικτύων. Ωστόσο, εισάγοντας διαδικασία εξέτασης κατά περίπτωση από τη ΡΑΕ τυχόν εκκαθάρισης του επιτρεπόμενου εσόδου λόγω απόκλισης από τις προϋπολογιζόμενες δαπάνες επενδύσεων (βλ. απόψεις ΡΑΕ επί σχολίων ELPEDISON) θεωρείται ότι επιτυγχάνονται τα εξής: - λαμβάνονται υπόψη οι γενικές αρχές του πλαισίου καθορισμού του μεσο-μακροπρόθεσμου σχεδιασμού επενδύσεων, - διατηρείται δυνητικά το κίνητρο βελτίωσης της αποτελεσματικότητας των επενδύσεων που ο Διαχειριστής θεωρεί ότι θα είχε αν γνώριζε ότι θα επωφελείτο από τη διαφορά σε κάθε περίπτωση. 3. Η εναλλακτική πρόταση του ΑΔΜΗΕ δεν είναι σαφής. Αν εννοείται εκκαθάριση μεταξύ απολογιστικών εσόδων (βάσει οικονομικών καταστάσεων) και επιτρεπόμενου εσόδου, αυτή αφορά στην εκκαθάριση που ήδη προβλέπεται (βάσει των παραγόντων Π1 και Π2 του ετήσιου κόστους) και εφαρμόζεται. Αν εννοείται εκκαθάριση μεταξύ απολογιστικών και εγκεκριμένων προϋπολογιστικών δαπανών (λειτουργίας και επενδύσεων), δεν είναι σαφές πως υλοποιείται η πρόταση και κυρίως ποιες οι διαφορές της από την πρόταση της ΡΑΕ σε ότι αφορά την πολυπλοκότητα εφαρμογής αλλά και την ουσία. Ιούλιος 2012 13 από 13/