44 Χρόνια Φροντιστήρια Μέσης Εκπαίδευσης ΣΑΒΒΑΪ Η ΜΑΝΩΛΑΡΑΚΗ ΠΑΓΚΡΑΤΙ : Χρυσοστόµου Σµύρνης 3 : 210/76.01.470 210/76.00.179 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους, Πολιτικά Γ, 1, 1-4/6/12 Τῷ περί πολιτείας ἐπισκοποῦντι, καί τίς ἑκάστη καί ποία τις, σχεδόν πρώτη σκέψις περί πόλεως ἰδεῖν, τί ποτέ ἐστιν ἡ πόλις. Νῦν γάρ ἀµφισβητοῦσιν, οἱ µέν φάσκοντες τήν πόλιν πεπραχέναι τήν πρᾶξιν, οἱ δ οὐ τήν πόλιν ἀλλά τήν ὀλιγαρχίαν ἢ τόν τύραννον τοῦ δέ πολιτικοῦ καί τοῦ νοµοθέτου πᾶσαν ὁρῶµεν τήν πραγµατείαν οὖσαν περί πόλιν, ἡ δέ πολιτεία τῶν τήν πόλιν οἰκούντων ἐστί τάξις τις. Ἐπεί δ ἡ πόλις τῶν συγκειµένων, καθάπερ ἄλλο τι τῶν ὅλων µέν συνεστώτων δ ἐκ πολλῶν µορίων,δῆλον ὅτι πρότερον ὁ πολίτης ζητητέος ἡ γάρ πόλις πολιτῶν τι πλῆθός ἐστιν. Ὥστε τίνα χρή καλεῖν πολίτην καί τίς ὁ πολίτης ἐστί σκεπτέον. Καί γάρ ὁ πολίτης ἀµφισβητεῖται πολλάκις οὐ γάρ τόν αὐτόν ὁµολογοῦσι πάντες εἶναι πολίτην ἔστι γάρ τις ὅς ἐν δηµοκρατίᾳ πολίτης ὢν ἐν ὀλιγαρχία πολλάκις οὐκ ἔστι πολίτης Ὁ πολίτης οὐ τῷ οἰκεῖν που πολίτης ἐστίν (καί γάρ µέτοικοι καί δοῦλοι κοινωνοῦσι τῆς οἰκήσεως), οὐδ οἱ τῶν δικαίων µετέχοντες οὕτως ὥστε καί δίκην ὑπέχειν καί δικάζεσθαι (τοῦτο γάρ ὑπάρχει καί τοῖς ἀπό συµβόλων κοινωνοῦσιν... ) πολίτης δ ἁπλῶς οὐδενί τῶν ἄλλων ὁρίζεται µᾶλλον ἢ τῶ µετέχειν κρίσεως καί ἀρχῆς.... Τίς µέν οὖν ἐστιν ὁ πολίτης, ἐκ τούτων φανερόν ᾧ γάρ ἐξουσία κοινωνεῖν ἀρχῆς βουλευτικῆς καί κριτικῆς, πολίτην ἤδη λέγοµεν εἶναι ταύτης τῆς πόλεως, πόλιν δέ τό τῶν τοιούτων πλῆθος ἰκανόν πρός αὐτάρκειαν ζωῆς, ὡς ἁπλῶς εἰπεῖν.
Α. Από το κείµενο που σας δίνεται να µεταφράσετε το απόσπασµα: ἐπεί δ...πολίτης. Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Β.1. Ποιές εξηγήσεις δίνει ο Αριστοτέλης για τη µετάβαση από την έννοια της πόλης σε αυτή του πολίτη ; Β.2.Πώς προσδιορίζει ο Αριστοτέλης το περιεχόµενο της έννοιας του πολίτη; Β.3. Ποια θεωρία διατυπώνει ο Αριστοτέλης στο κείµενο που ακολουθεί σχετικά µε την άσκηση της εξουσίας; Αριστοτέλη Πολιτικά,ενότ.18 η (Γ11,1 4) Η άποψη ότι την εξουσία στη πόλη πρέπει µάλλον να την ασκεί το πλήθος παρά οι άριστοι που είναι λίγοι, νοµίζω ότι µπορεί να συζητηθεί-µε το νόηµα ότι είναι µια άποψη που παρουσιάζει, βέβαια, κάποιες δυσκολίες, που περιέχει όµως ίσως και κάποια αλήθεια. Για το πλήθος µπορεί κανείς να πει τούτο: το κάθε επιµέρους άτοµο µπορεί να µην είναι τίποτε το αξιόλογο, ενωµένοι όµως όλοι µαζί είναι ενδεχόµενο να είναι, όχι σαν άτοµα αλλά σαν σύνολο, καλύτεροι από εκείνους-όπως ακριβώς τα δείπνα που γίνονται µε τη συνεισφορά πολλών είναι καλύτερα από εκείνα πού γίνονται µε έξοδα ενός µόνου ανθρώπου. Πολλοί καθώς είναι,ο καθένας διαθέτει ένα µόριο αρετής και φρόνησης,και έτσι, ενωµένοι οι πολλοί γίνονται, κατά κάποιον τρόπο, ένας άνθρωπος µε πολλά πόδια, µε πολλά χέρια και µε πολλές αισθήσεις-και µε ανάλογη, βέβαια, αρετή και εξυπνάδα. Γι αυτό και οι πολλοί είναι σε θέση να κρίνουν καλύτερα τα έργα της µουσικής και των ποιητών: ο ένας κρίνει ένα µέρος, ο άλλος ένα άλλο, και όλοι µαζί το σύνολο. Β.4. «Πόλις»: Ποια σηµασία έχει η λέξη στον αρχαίο ελληνικό λόγο και ποιο είναι το συγκεκριµένο περιεχόµενό της στα Πολιτικά του Αριστοτέλη;
Β.5.α Με ποιές λέξεις του κειµένου είναι ετυµολογικά συγγενείς οι παρακάτω: έγκληµα, διαφήµιση, σταθµός, επικός, κοίτη, Β.5.β.Να γράψετε δύο οµόρριζες λέξεις στα νέα ελληνικά για καθεµιά από τις παρακάτω : µετέχοντες, σκεπτέον, σχεδόν, νοµοθέτου ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΜΠΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΣ Γ. Α Ι ΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ 25-26 Ἐπειδή τοίνυν ἐποιήσατο τὴν εἰρήνην ἡ πόλις, ἐνταῦθα πάλιν σκέψασθε τὶ ἡµῶν ἑκάτερος προείλετο πράττειν. Καὶ γὰρ ἐκ τούτων εἴσεσθε τὶς ἦν ὁ Φιλίππῳ πάντα συναγωνιζόµενος, καὶ τὶς ὁ πράττων ὑπέρ ὑµῶν καὶ τὸ τῇ πόλει συµφέρον ζητῶν. Ἐγώ µὲν τοίνυν ἔγραψα βουλεύων ἀποπλεῖν τὴν ταχίστην τοὺς πρέσβεις ἐπί τοὺς τόπους ἐν οἷς ἄν ὄντα Φίλιππον πυνθάνωνται, καὶ τοὺς ὅρκους ἀπολαµβάνειν. Οὗτοι δ οὐδὲ γράψαντος ἐµοῦ ταῦτα ποιεῖν ἠθέλησαν. Τὶ δὲ τοῦτ ἐδύνατο, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι; ἐγώ διδάξω. Φιλίππῳ µὲν ἦν συµφέρον ὡς πλεῖστον τὸν µεταξύ χρόνον γενέσθαι τῶν ὅρκων, ὑµῖν δ ὡς ἐλάχιστον. ιά τὶ; ὅτι ὑµεῖς µὲν οὐκ ἀφ ἧς ὠµόσαθ ἡµέρας µόνον, ἀλλ ἀφ ἧς ἠλπίσατε τὴν εἰρήνην ἔσεσθαι, πάσας ἐξελύσατε τὰς παρασκευάς τάς τοῦ πολέµου, ὁ δὲ τοῦτ ἐκ παντός τοῦ χρόνου µάλιστ ἐπραγµατεύετο, νοµίζων, ὅπερ ἦν ἀληθές, ὅσα τῆς πόλεως προλάβοι πρό τοῦ τοὺς ὅρκους ἀποδοῦναι, πάντα ταῦτα βεβαίως ἕξειν. Οὐδένα γὰρ τὴν εἰρήνην λύσειν τούτων εἵνεκα. Γράφω: προτείνω εγγράφως
Γ1. Να µεταφράσετε το κείµενο Μονάδες 20 Γ2.α. Να γράψετε τους ζητούµενους τύπους για καθεµιά από τις παρακάτω λέξεις του κειµένου: ἑκάτερος: τη δοτική του θηλυκού στον ίδιο αριθµό ζητῶν: την αιτιατική στο ίδιο γένος και αριθµό τοὺς πρέσβεις: την κλητική του ενικού αριθµού πλεῖστον: το συγκριτικό βαθµό στον ίδιο αριθµό και γένος, στην ίδια πτώση ἐλάχιστον: την αιτιατική πληθυντικού του ουδετέρου στο συγκριτικό βαθµό Μονάδες 5 Γ2.β. Να γράψετε τους ζητούµενους τύπους για καθεµιά από τις παρακάτω λέξεις του κειµένου: προείλετο: το α πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του ίδιου χρόνου, στην ίδια φωνή πράττειν: το γ ενικό πρόσωπο της οριστικής του υπερσυντελίκου της µέσης φωνής εἴσεσθε: το β πληθυντικό πρόσωπο της ευκτικής του ενεστώτα ἀποπλεῖν: το γ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού ἀποδοῦναι: το β ενικό πρόσωπο της υποτακτικής, στο χρόνο και στη φωνή που βρίσκεται Μονάδες 5
Γ3.α. Φιλίππῳ µὲν ἦν συµφέρον ὡς πλεῖστον τὸν µεταξύ χρόνον γενέσθαι τῶν ὅρκων : Να µεταφέρετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο µε εξάρτηση : Ἔφησαν (Mονάδες 2) και να δικαιολογήσετε την απάντησή σας (Μονάδες 3) Μονάδες 5 Γ3.β. (Ἐνόµιζεν) οὐδένα γὰρ τὴν εἰρήνην λύσειν : Να µεταφέρετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ Μονάδες 2 Γ3.γ. ὁ πράττων, γράψαντος, νοµίζων: Να δηλωθεί το είδος των µετοχών και να αναλυθούν στις αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις Μονάδες 3 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΚΟΝ ΥΛΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ