XHΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΕΜΑ A XHΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Για τις ερωτήσεις Α.1 έως Α.5 να γράψετε τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. A.1 Σε κλειστό δοχείο σταθερού όγκου έχει αποκατασταθεί η ισορροπία NO(g) NO4(g). Ο όγκος του δοχείου μειώνεται υπό σταθερή θερμοκρασία. Στη νέα χημική ισορροπία η συγκέντρωση του NO(g) θα είναι α. ίση με τη συγκέντρωση στην αρχική ισορροπία β. μεγαλύτερη από τη συγκέντρωση στην αρχική ισορροπία γ. μικρότερη από τη συγκέντρωση στην αρχική ισορροπία δ. δεν μπορεί να προβλεφθεί Α. Για την παρασκευή της ένωσης CΗ 3 οξειδώνεται το προϊόν σύνθεσης κατά CH 3 C CHCH 3 O Grignard, στην οποία χρησιμοποιήθηκαν ως κύρια αντιδραστήρια οι ενώσεις: α. αιθυλο-μαγνήσιο-χλωρίδιο και προπανόνη β. αιθυλο-μαγνήσιο-βρωμίδιο και αιθανάλη γ. ισοπροπυλο-μαγνήσιο-χλωρίδιο και αιθανάλη δ. αιθυλο-μαγνήσιο-βρωμίδιο και προπανάλη A.3 Σε ένα διάλυµα μονοπρωτικού οξέος υπολογίσαµε ότι περιέχονται 0,001 mol /L ιόντων Η 3 Ο +. Αν σε 1 L από το διάλυµα αυτό προσθέσουµε 0,001 mol NaOH, θα προκύψει διάλυµα α. ουδέτερο β. βασικό γ. όξινο δ. ουδέτερο ή όξινο A.4 Το Ν εμφανίζει τους αριθμούς οξείδωσης: -3, 0, +, +3, +4 και +5. Από τις ενώσεις ΗΝΟ 3, ΝΟ και ΝΗ 3 μπορεί να δράσουν σαν οξειδωτικά: α. το ΗΝΟ 3 και το ΝΟ β. το ΝΟ και η ΝΗ 3 γ. το ΗΝΟ 3 και η ΝΗ 3 δ. μόνο το ΗΝΟ 3. A.5 Σε κενό δοχείο εισάγονται 5 mol από τη χημική ουσία Α και 5 mol από τη χημική ουσία Β, οπότε πραγματοποιείται η αντίδραση Α (g) + Β (g) Γ (g). Κατά τη διάρκεια της αντίδρασης αυτής: α. οι συγκεντρώσεις των Α και Β ελαττώνονται με τον ίδιο ρυθμό β. η συγκέντρωση του Γ αυξάνεται με σταθερό ρυθμό γ. η συγκέντρωση του Α ελαττώνεται με φθίνοντα ρυθμό και τελικά μηδενίζεται δ. η συγκέντρωση του Β ελαττώνεται με φθίνοντα ρυθμό και τελικά μηδενίζεται. Σελίδα 1 από 5

ΘΕΜΑ B B.1 Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν με τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. α. Το ph ενός διαλύματος που περιέχει το ασθενές οξύ HA με συγκέντρωση C (Μ) και το άλας του ασθενούς οξέος NaA με την ίδια συγκέντρωση C (Μ), είναι αδύνατο να έχει ph = 10 στους 5. β. Τα χημικά στοιχεία με ηλεκτρονιακή δομή εξωτερικής στιβάδας ns στη θεμελιώδη κατάσταση, ανήκουν στην η (ΙΙΑ) ομάδα του Περιοδικού Πίνακα. γ. Για ογκομέτρηση διαλύματος ισχυρού οξέος με πρότυπο διάλυμα ισχυρής βάσης απαιτείται μικρότερος όγκος βάσης από αυτόν που απαιτεί διάλυμα ασθενούς οξέος ίδιου όγκου και συγκέντρωσης. δ. Υδατικό διάλυμα ΚClO 4 θερμαίνεται από τους 5 στους 60. Το ph του διαλύματος θα μειωθεί. ε. Σε κάθε τιμή του μαγνητικού κβαντικού αριθμού αντιστοιχεί ένα μόνο ατομικό τροχιακό Β. Σε δοχείο σταθερού όγκου V εισάγονται ισομοριακές ποσότητες Η g) και Ι (g) και αποκαθίσταται η χημική ισορροπία: Η g) + Ι (g) ΗΙ (g) ΔΗ > 0 (προς τα δεξιά) σε ορισμένη θερμοκρασία θ 1. Τη χρονική στιγμή t 1 = 0 s και τη χρονική στιγμή t = 35 s μεταβάλλoνται κάποιοι από τους συντελεστές της χημικής ισορροπίας με συνέπεια τη μεταβολή των συγκεντρώσεων των τριών αερίων σε συνάρτηση με το χρόνο, όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα. α) Εξηγήστε ποιον από τους συντελεστές της χημικής ισορροπίας μεταβάλλαμε τη χρονική στιγμή t 1 και ποιον τη χρονική στιγμή t β) Να συγκρίνετε την τιμή του πηλίκου Η Ι με την Kc της παραπάνω ισορροπίας σε θερμοκρασία θ 1 (ίση, μικρότερη ή μεγαλύτερη) τις χρονικές στιγμές 10 s, 0 s και 45 s. B3. α. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις με τους κατάλληλους συντελεστές και τα κατάλληλα προϊόντα όπου χρειάζεται. i...cl +.ΚΟΗ ΚCl +.ΚClΟ 3 +..Η Ο ii. NH 3 +..Cl..NH 4 Cl +.N iii. MnO +.. HCl MnCl +..Cl +..Η Ο β. 47,6 g κασσιτέρου (Sn) προστίθενται σε περίσσεια διαλύματος HCl, οπότε αντιδρά σύμφωνα με την εξίσωση: Sn (s) + HCl (aq) SnCl (aq) + H (g) α) Αν από την αντίδραση ελευθερώνονται 8,96 L H σε STP, ποια είναι β) Όλη η ποσότητα του σχηματιζομένου SnCl οξειδώνεται από διάλυμα ΚΜnO4, οξινισμένου με HCl, προς χλωριούχο ένωση του Sn του τύπου SnCl x, σύμφωνα με την εξίσωση: ΚΜnO 4 + SnCl + ΗCl MnCl + SnCl x + KCl + H O Αν η ποσότητα του παραγόμενου SnCl από την πρώτη αντίδραση αποχρωματίζει ακριβώς 160 ml διαλύματος ΚΜnO 4 1 Μ, να υπολογιστεί η τιμή του x. Δίνεται η σχετική ατομική μάζα του κασσιτέρου Ar = 119 Σελίδα από 5

ΘΕΜΑ Γ Γ1. α. Να βρεθούν οι συντακτικοί τύποι των χημικών ενώσεων Α, Β, Γ, Δ, Ε, Ζ, Θ, Κ, Λ, Μ, Ν. β. Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των αλκινίων, τα οποία με προσθήκη Η Ο παρουσία HgSO 4 /H SO 4 μπορούν να μετατραπούν στην ένωση Λ. γ. Εξηγείστε για ποιο λόγο για την παρασκευή αντιδραστηρίων Grignard, ο αιθέρας που χρησιμοποιείται ως διαλύτης πρέπει να είναι άνυδρος. Γ. Ποσότητα κορεσμένης μονοσθενούς αλκοόλης ίση με 18,4 g αντιδρά πλήρως με διάλυμα Ι παρουσία ΝaOH και καταβυθίζονται 157, 6 g κίτρινου ιζήματος. Πόσα mol HCOOH και πόσα mol CH 3 COOH πρέπει να προσθέσουμε σε ένα δοχείο που περιέχει την άγνωστη αλκοόλη σε ποσότητα ίση με την παραπάνω, ώστε όταν αποκατασταθεί ισορροπία σε θερμοκρασία θ, το δοχείο να περιέχει 8,8 g από τον εστέρα της αλκοόλης με CH 3 COOH και 7,4 g από τον εστέρα της αλκοόλης με HCOOH; Δίνεται ότι οι σταθερές ισορροπίας για τις δύο αντιδράσεις εστεροποίησης είναι K c1 = K c = 4 στην θερμοκρασία θ. ΘΕΜΑ Δ Αναμειγνύουμε δύο υδατικά διαλύματα CH 3 COOH Υ 1 και Υ με αναλογία όγκων V 1 V = 1, στα οποία οι βαθμοί ιοντισμού του οξέος είναι α 1 = 0,01 και α = 0,0 αντίστοιχα και προκύπτει διάλυμα Υ 3 με συγκέντρωση C 3 = 0,1 M. Δ1. Να υπολογίσετε το βαθμό ιοντισμού του οξέος στο τελικό διάλυμα και την Κa του οξέος. Δ. Διαθέτουμε τα ακόλουθα τέσσερα διαλύματα ίδιας συγκέντρωσης 0,1 M Y 4 : διάλυμα HCl Y 5 : διάλυμα ΝΗ 4 Cl Y 6 : διάλυμα NaOH Y 7 : διάλυμα NH 3 Κ b = 10-5 για την ΝΗ 3 α) Εξετάστε με πόσους και ποιους συνδυασμούς μπορούμε να αναμείξουμε ανά δύο τα διαλύματα αυτά, ώστε να προκύπτει κάθε φορά ρυθμιστικό διάλυμα. Να υπολογίσετε την αναλογία όγκων με την οποία θα αναμιχθούν τα δύο διαλύματα σε κάθε περίπτωση ώστε το ρυθμιστικό διάλυμα να έχει ph = 9 και τελικό όγκο 3 L. Ποιοι οι όγκοι των αρχικών διαλυμάτων που αναμιγνύονται σε κάθε περίπτωση; β) Αν ογκομετρήσουμε ορισμένο όγκο V του διαλύματος Y 7 με πρότυπο το διάλυμα Y 4, να βρείτε το ph του διαλύματος που θα προκύψει στο ισοδύναμο σημείο της ογκομέτρησης. Σελίδα 3 από 5

γ) Ποιο είναι το ph ογκομετρούμενου διαλύματος όταν έχει εξουδετερωθεί το 75% της NH 3 κατά την ογκομέτρηση του διαλύματος Y 7 με πρότυπο το διάλυμα Y 4; Μονάδες 5 Όλα τα διαλύματα έχουν θερμοκρασία 5 C και K w = 10 14 Δίνονται: log5 = 0,7 και log3 = 0,5. Nα χρησιμοποιηθούν οι γνωστές προσεγγίσεις για τη λύση του προβλήματος ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΘΕΜΑ Α: Α1. β Α. γ Α3. δ Α4. α Α5. δ ΘΕΜΑ Β B1. α (Λ) - β (Λ) - γ (Λ) δ (Σ) ε (Λ) Β. α) Τη χρονική στιγμή t 1 = 0 s αφαιρείται ποσότητα HI από το σύστημα και η θέση της ισορροπίας μετατοπίζεται προς τα δεξιά. Τη χρονική στιγμή t = 35 s μειώνεται η θερμοκρασία και η θέση της ισορροπίας μετατοπίζεται προς τα αριστερά (εξώθερμη αντίδραση εφόσον η αντίδραση προς τα δεξιά είναι ενδόθερμη) β) Στο χρονικό διάστημα από t = 10 s έως t = 0 s το σύστημα βρίσκεται σε κατάσταση χημικής ισορροπίας και το πηλίκο Η Ι είναι ίσο με την Kc 1 σε θερμοκρασία θ 1 Τη χρονική στιγμή t = 0 s αφαιρείται ποσότητα HI και το πηλίκο Η Ι γίνεται μικρότερο της Kc 1. Τη χρονική στιγμή t = 35 s μειώνεται η θερμοκρασία και αποκαθίσταται νέα χημική ισορροπία τη χρονική στιγμή t 3 = 40 s. Επομένως τη χρονική στιγμή t 4 = 45 s το πηλίκο Η Ι είναι ίσο με την σταθερά ισορροπίας Kc σε θερμοκρασία μικρότερη από θ 1, για την οποία ισχύει Kc < Kc 1 Β3. α. (i) 3Cl + 6ΚΟΗ 5ΚCl + ΚClΟ 3 + 3Η Ο (ii) 8 NH 3 + 3 Cl 6 NH 4 Cl + N (iii) MnO + 4 HCl MnCl + Cl + Η Ο β. x = 4 ΘΕΜΑ Γ Γ1. α. β) Τα αλκίνια είναι: CH 3 CH C CH ή CH 3 C CCH 3 Σελίδα 4 από 5

γ) RMgX + H O RH + Mg(OH)X Γ. Απαντήσεις: η αλκοόλη είναι η CH 3 CH OH 0,15 mol HCOOH και 0,15 mol CH 3 COOH ΘΕΜΑ Δ Δ1. Βαθμός ιοντισμού: α 3 = 10 και Κa = 10 5 Δ. 1ος τρόπος: To Y 7 : διάλυμα NH 3 με το Y 5 : διάλυμα ΝΗ 4 Cl με αναλογία όγκων 1: 1αντίστοιχα. 1,5 L από κάθε διάλυμα. ος τρόπος: To Y 4 : διάλυμα HCl με το Y 7 : διάλυμα NH 3 με αναλογία όγκων 1: αντίστοιχα, οπότε 1 L και L. 3ος τρόπος: Το Y 5 : διάλυμα ΝΗ 4 Cl με το Y 6 : διάλυμα NaOH με αναλογία όγκων :1 αντίστοιχα, οπότε L και 1 L. Δ3. Στο ισοδύναμο σημείο προκύπτει διάλυμα άλατος ΝΗ 4 Cl με ph = 5,15 Δ4. Προκύπτει διάλυμα NH 3 - ΝΗ 4 Cl (επίδραση κοινού ιόντος / ρυθμιστικό) με ph = 8,5 Σελίδα 5 από 5