Δημιουργία σύνθετων επιφανειακών στρωμάτων υψηλής αντιτριβικής συμπεριφοράς με χρήση Συγκεντρωμένης Ηλιακής Ακτινοβολίας

Σχετικά έγγραφα
ΤΡΙΒΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΚΡΑΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΩΝ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΗΛΙΑΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΦΘΟΡΑΣ 1.Φθορά επιφανειών φθοράς 2. Μηχανισμοί φθοράς Φθορά πρόσφυσης (adhesive wear)

4 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ

3 η Εργαστηριακή Άσκηση

ΜΟΡΦΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΟΝΙΟΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑΣ

ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΟΡΦΟΠΟΙΗΣΗΣ. Δρ. Φ. Σκιττίδης, Δρ. Π. Ψυλλάκη

7 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ

3 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7.1 ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΚΟΠΗ

Ποιότητα κατεργασμένης επιφάνειας. Αποκλίσεις 1ης, 2ης, 3ης, 4ης τάξης Τραχύτητα επιφάνειας Σκληρότητα Μικροσκληρότητα Παραμένουσες τάσεις

ΔΙΕΛΑΣΗ. Το εργαλείο διέλασης περιλαμβάνει : το μεταλλικό θάλαμο, τη μήτρα, το έμβολο και το συμπληρωματικό εξοπλισμό (δακτυλίους συγκράτησης κλπ.).

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ι ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ-1 Υ: TΡΑΧΥΤΗΤΑ - ΣΚΛΗΡΟΤΗΤΑ

ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΕΣ ΑΠΟΒΟΛΗΣ ΥΛΙΚΟΥ

Μελέτη Μηχανισµών Αστοχίας Μεταλλικού ίσκου Πέδησης

ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΩΝ

ΚΡΑΜΑΤΑ ΣΙΔΗΡΟΥ. Ανθρακούχοι χάλυβες :π(c)<1,8%+mn<1%+ Χαλυβοκράματα: Mn, Ni, Cr+άλλα κραματικά στοιχεία. Χυτοσίδηροι : π(c)< 2-4,5%

v = 1 ρ. (2) website:

Εργαστήριο Τεχνολογίας Υλικών

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΜΒΑΘΥΝΣΗΣ

ΥΔΡΑΥΛΙΚΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΡΟΗ ΝΕΡΟΥ ΣΕ ΚΛΕΙΣΤΟ ΑΓΩΓΟ

ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΩΝ

Επιστήμη και Τεχνολογία Συγκολλήσεων. Ενότητα 9: Θραύση και κόπωση συγκολλήσεων Γρηγόρης Ν. Χαϊδεμενόπουλος Πολυτεχνική Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών

ΥΔΡΑΥΛΙΚΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΣΕ ΣΩΛΗΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΕ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ ΡΟΗΣ

7 η 8 η ΕργαστηριακήΆσκηση ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΥΓΡΗΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΣΕ Ε ΡΑΝΑ

Κατεργασίες με αφαίρεση υλικού

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΙΒΗΣ 1.2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΒΙΟΥΛΙΚΑ ΤΙΤΑΝΙΟΥ-ΥΔΡΟΞΥΑΠΑΤΙΤΗ 3

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

Δρ. Μηχ. Μηχ. Α. Τσουκνίδας. Σχήμα 1

2η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΕΠΑΦΗ HERTZ

ΦΥΣΙΚΗ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΧΑΛΥΒΩΝ

Έλεγχος Ποιότητας και Τεχνολογία Δομικών Υλικών

ΣΥΝΘΕΣΗ ΝΑΝΟΣΩΛΗΝΩΝ ΑΝΘΡΑΚΑ ΜΕΣΩ ΘΕΡΜΟΛΥΣΗΣ ΟΡΓΑΜΟΜΕΤΑΛΛΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΕ ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΕΣ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΕΣ ΘΕΡΜΙΚΟΣ ΨΕΚΑΣΜΟΣ και ΑΝΑΓΟΜΩΣΗ

Έλεγχος Ποιότητας και Τεχνολογία Μεταλλικών Υλικών

2. Σύνθετα υλικά µε ενίσχυση. ινών (fibrous composites) σωµατιδίων (particulate composites) 3. Στρωµατικά σύνθετα υλικά (laminar composites)

ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ

10. Υλικά κοπτικών εργαλείων

Προσομοίωση μετωπικού φραιζαρίσματος με πεπερασμένα στοιχεία

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΣΕ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

8 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ

ΜΟΡΦΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕΤΑΛΛΩΝ ΜΕ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ. Πλαστική παραμόρφωση με διατήρηση όγκου

Δοκιμή Αντίστασης σε Θρυμματισμό (Los Angeles)

Διαμορφώσεις συμπαγούς υλικού (bulk deformation processes)

Επιστήμη των Υλικών. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Τμήμα Φυσικής

Όργανα μέτρησης διαστάσεων-μάζας. Υπολογισμός πυκνότητας μεταλλικών σωμάτων

Μελέτη της Μικροδοµής και της Αντιτριβικής Συµπεριφοράς Επιγοµώσεων Σκαπτικών Άκρων

Δυναμική Αντοχή. Σύνδεση με προηγούμενο μάθημα. Περιεχόμενα F = A V = M r = J. Δυναμική καταπόνηση κόπωση. Καμπύλη Woehler.

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Εργαστήριο Μεταλλογνωσίας Τομέας Μεταλλουργίας & Τεχνολογίας Υλικών Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών

ΣΦΑΛΜΑΤΑ ΣΤΕΡΕΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΧΥΤΕΥΣΕΩΝ. Πορώδες αερίων

ΘΕΡΜΙΚΕΣ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΕΣ ΧΑΛΥΒΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ

Εργαστήριο Τεχνολογίας Υλικών

4 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΣΥΝΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ Α. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

Έλεγχος Ποιότητας και Τεχνολογία Μεταλλικών Υλικών

8ο Φοιτητικό Συνέδριο «Επισκευές Κατασκευών 2002», Μάρτιος 2002

προς τον προσδιορισμό εντατικών μεγεθών, τα οποία μπορούν να υπολογιστούν με πολλά εμπορικά λογισμικά.

δακτυλίου ανοίγματος 1.8 mm και διαμέτρου 254 mm. Ποιος είναι ο ρυθμός διατμητικής παραμόρφωσης στα τοιχώματα

ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΥΛΙΚΟΥ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΜΑΥΡΟΣ ΗΡΑΚΛΗΣ Δρ. ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6.1 ΕΠΙΜΕΤΑΛΛΩΣΗ

τηλέφωνα επικοινωνίας: e- mail: / 1. ΑΤΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 2. ΣΠΟΥΔΕΣ Διδακτορικό στην Μηχανολογία

Μάθημα: Πειραματική Αντοχή Υλικών Πείραμα εφελκυσμού

Απώλειες φορτίου Συντελεστής τριβής Ο αριθμός Reynolds Το διάγραμμα Moody Εφαρμογές

ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΘΕΡΜΙΚΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ ΟΡΙΖΟΝΤΙΟΥ ΚΥΛΙΝΔΡΙΚΟΥ ΘΕΡΜΑΝΤΗΡΑΣΕ ΕΓΚΑΡΣΙΑ ΡΟΗ ΜΕ ΡΕΥΜΑ ΑΕΡΑ

5 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΩΝ

ΘΕΡΜΙΚΕΣ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΕΣ ΧΑΛΥΒΩΝ

ΔιεπιφάνειεςΩπλισμένουΣκυροδέματος. Ε.Βιντζηλαίου και Β.Παλιεράκη Εργαστήριο Ω.Σ/ΕΜΠ

ηλεκτρικό ρεύµα ampere

9 η ΑΣΚΗΣΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ Α. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

2 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ : ΕΠΑΦΗ HERTZ. Εργαστήριο Τριβολογίας Οκτώβριος Αθανάσιος Μουρλάς

ΜΗΧΑΝΟΥΡΓΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Ι

ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΡΩΓΜΩΝ ΣΕ ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΜΕ ΘΕΡΜΟΓΡΑΦΙΑ ΔΙΝΟΡΡΕΥΜΑΤΩΝ

ηλεκτρικό ρεύμα ampere

ΕΠΙΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ. Υλικά-ιστορία και χαρακτήρας

Επίδραση υπεργήρανσης στην κυκλική συμπεριφορά τάσης παραμόρφωσης κράματος Αλουμινίου 2024-T3

Στοιχεία Θερµικών/Μηχανικών Επεξεργασιών και δοµής των Κεραµικών, Γυαλιών

Θεμελιώσεις τεχνικών έργων. Νικόλαος Σαμπατακάκης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας

Ενότητα 4: Ηλιακά θερμικά συστήματα. Χρήστος Τάντος

Υλικά κοπτικών εργαλείων

Επίδραση του συνδυασμού μόνωσης και υαλοπινάκων στη μεταβατική κατανάλωση ενέργειας των κτιρίων

Ακουστική Χώρων & Δομικά Υλικά. Μάθημα Νο 1

Ελαττώματα συγκόλλησης Έλεγχος συγκολλήσεων Αρχές σχεδιασμού. Στοιχεία συγκολλήσεων

Ανθεκτικότητα Υλικών και Περιβάλλον

ΜΕΤΑΛΛΑ. 1. Γενικά 2. Ιδιότητες μετάλλων 3. Έλεγχος μηχανικών ιδιοτήτων

Διαμορφώσεις συμπαγούς υλικού (bulk deformation processes)

Φυσική για Μηχανικούς

ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ

Έλαση Διέλαση Ολκή Σφυρηλάτηση. Επισκόπηση κατεργασιών διαμόρφωσης συμπαγούς υλικού - ΕΜΤ

ΑΓΩΓΟΣ VENTURI. Σχήμα 1. Διάταξη πειραματικής συσκευής σωλήνα Venturi.

ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΙΙ

ΑΝΤΟΧΗ ΥΛΙΚΩΝ Πείραμα Ερπυσμού. ΕργαστηριακήΆσκηση 4 η

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ-ΤΟΜΕΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ

ΑΝΤΟΧΗ ΥΛΙΚΩΝ Πείραμα Κρούσης. ΕργαστηριακήΆσκηση 6 η

ΥΛΙΚΑ ΚΟΠΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ

ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΟΠΛΙΣΜΕΝΟΥ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑΤΟΣ ΣΕ ΔΙΑΤΜΗΣΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΑ (7 Ο ΕΞΑΜΗΝΟ)

ΟΚΙΜΗ ΕΡΠΥΣΜΟΥ. Σχήµα 1: Καµπύλη επιβαλλόµενης τάσης συναρτήσει του χρόνου

ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ. Διδάσκων Καθηγητής Γιάννακας Νικόλαος Δρ. Πολιτικός Μηχανικός

Μηχανικές ιδιότητες υάλων. Διάγραμμα τάσης-παραμόρφωσης (stress-stain)

ΑΓΩΓΟΣ VENTURI. Σχήμα 1. Διάταξη πειραματικής συσκευής σωλήνα Venturi.

Εργασία Νο21 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΚΕΥΗΣ ΔΟΚΩΝ ( ΡΗΤΙΝΕΝΕΣΕΙΣ, ΕΚΤΟΞΕΥΜΕΝΟ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑ, ΜΕΤΑΛΛΙΚΟ ΕΛΑΣΜΑ)

Transcript:

Επιφανειακές κατεργασίες - Επικαλύψεις Δημιουργία σύνθετων επιφανειακών στρωμάτων υψηλής αντιτριβικής συμπεριφοράς με χρήση Συγκεντρωμένης Ηλιακής Ακτινοβολίας Α. Μουρλάς 1, Π. Ψυλλάκη 1,*, Γ. Βουρλιάς 2, Ε. Παυλίδου 2, Χ. Σαράφογλου 3, Δ. Παντελής 3 1 Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Τ.Ε., Α.Ε.Ι. Πειραιά Τ.Τ., 122 44 Αιγάλεω, psyllaki@teipir.gr. 2 Τμήμα Φυσικής, Α.Π.Θ., 521 42 Θεσσαλονίκη, gvourlia@auth.gr. 3 Σχολή Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών, Ε.Μ.Π., 157 80 Ζωγράφου, pantelis@central.ntua.gr. Περίληψη Στην παρούσα εργασία, εξετάζεται η τριβολογική συμπεριφορά σύνθετων επιφανειακών στρωμάτων τα οποία παρήχθησαν με χρήση συγκεντρωμένης ηλιακής ακτινοβολίας σε χαλύβδινα υποστρώματα. Κόνεις καρβιδίων του τιτανίου και του βολφραμίου, αφού εναποτέθηκαν σε κοινό ανθρακούχο χάλυβα, εκτέθηκαν σε συγκεντρωμένη ηλιακή ακτινοβολία, στον ηλιακό φούρνο FS40 των εγκαταστάσεων Plataforma Solar de Almería, στην Ισπανία. Η κατεργασία των επιφανειών οδήγησε στη δημιουργία συνεχών στρωμάτων, χωρίς πόρους ή ρωγμές, με ομοιόμορφη κατανομή των κεραμικών σωματιδίων εντός της μεταλλικής μήτρας, όπως αναδείχθηκε από τη μικροσκοπική τους εξέταση. Η τριβολογική συμπεριφορά των στρωμάτων αυτών εξετάσθηκε με δοκιμή ξηράς τριβής σε διάταξη τύπου σφαίρας-δίσκου, για τιμές επιβαλλόμενου φορτίου 1-10 Ν. Συγκρινόμενος με το μέταλλο βάσης, ο συντελεστής τριβής των τροποποιημένων στρωμάτων και για τους δυο τύπους καρβιδίων, βρέθηκε συστηματικά χαμηλότερος και ο συντελεστής φθοράς υπο-πενταπλάσιος, στην περίπτωση των υψηλότερων φορτίσεων. Τέλος, η τριβολογική συμπεριφορά των εξεταζομένων στρωμάτων συγκρίθηκε με εκείνη ανάλογων δομών κλασσικής αναγόμωσης με την τεχνική FCAW. Βρέθηκε ότι οι επιφάνειες μετά από «ηλιακή» κατεργασία εμφανίζουν αξιοσημείωτη αντοχή στη φθορά. Λέξεις-κλειδιά: Συγκεντρωμένη Ηλιακή Ισχύς (CSP), Επιφανειακή κατεργασία, Σύνθετα στρώματα, Μεταλλική μήτρα, Ενίσχυση καρβιδίων, Τριβολογική συμπεριφορά 1. Εισαγωγή Οι σύγχρονες τεχνικές κατεργασιών, συμβατικές και μη, που στοχεύουν στη δημιουργία επιφανειακών στρωμάτων υψηλών προδιαγραφών βρίσκουν κύριες εφαρμογές στη αντι-τριβική προστασία μεταλλικών μερών ή/ και την αύξηση της ζωής των τελευταίων σε συνθήκες κόπωσης και διάβρωσης. Ειδικά στην περίπτωση όπου απαιτείται αυξημένη αντοχή σε επιφανειακές μηχανικές φορτίσεις, η δημιουργία σύνθετων υλικών μεταλλικής μήτρας με ενίσχυση κεραμικών σωματιδίων, συνήθως καρβιδίων, όπως TiC, WC και Cr 3 C 2, βρίσκει ευρύτατη χρήση. Οι ιδιότητες τέτοιων στρωμάτων καθορίζονται, κυρίως, από την κοκκομετρία των καρβιδίων και το ποσοστό συμμετοχής τους στη μεταλλική μήτρα [1]. Όταν η κατεργασία της επιφάνειας απαιτεί ενέργεια υψηλής πυκνότητας, τα συμβατικά συστήματα παροχής θερμότητας δεν οδηγούν σε ικανοποιητικά αποτελέσματα, και επιβάλλεται η αναζήτηση άλλων πηγών ενέργειας, όπως laser και πλάσματος. Συγκρινόμενη με τις πηγές laser και πλάσματος, η Συγκεντρωμένη Ηλιακή Ισχύς (Concentrated Solar Power, CSP) είναι «καθαρή» και ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, παρουσιάζοντας επιπλέον υψηλό βαθμό απόδοσης [2] λόγω της μοναδικής συνδυαστικής δυνατότητας υψηλής πυκνότητας ενέργειας και μεγάλης επιφάνειας κατεργασίας. Συγκρίνοντας τα οικονομικά μεγέθη αρχικής επένδυσης, τα ηλιακά συστήματα είναι ακριβότερα από τα συμβατικά συστήματα καύσης, αλλά σε σχέση με τις πηγές laser και πλάσματος είναι φθηνότερα και παρόμοιου κόστους, αντιστοίχως [3]. Ετσι, η συγκεντρωμένη ηλιακή ακτινοβολία εκτός από την χρήση της για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, παρουσιάζει πολύ καλές προοπτικές και στον κλάδο των επιφανειακών κατεργασιών [4-7], έχοντας ως κύριο μειονέκτημα, που θα πρέπει να αντιμετωπισθεί, την αδυναμία χρήσης της για συνεχή παραγωγή. 326

Έκτο Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταλλικών Υλικών Στην παρούσα εργασία, εξετάζεται η τριβολογική συμπεριφορά σύνθετων επιφανειακών στρωμάτων μεταλλικής μήτρας με ενίσχυση καρβιδίων του τιτανίου και του βολφραμίου, τα οποία παρήχθησαν με χρήση συγκεντρωμένης ηλιακής ακτινοβολίας. Τα κεραμικά σωματίδια εναποτέθηκαν στην επιφάνεια ανθρακούχου χάλυβα και εκτέθηκαν σε συγκεντρωμένη ηλιακή ακτινοβολία, για διάφορες τιμές των παραμέτρων κατεργασίας (μέγιστη θερμοκρασία 1530 1650 ο C και χρόνος παραμονής σ αυτήν από 400 εως 700 s) [8]. Οι ληφθείσες επιφάνειες χαρακτηρίσθηκαν εργαστηριακά σε δοκιμές ξηράς τριβής. 2. Πειραματική διαδικασία 2.1 Υλικά Ως μέταλλο βάσης χρησιμοποιήθηκε κοινός ανθρακούχος χάλυβας DIN St37.2, με ποσοστό άνθρακα χαμηλότερο του 0,17%, και θερμοκρασία τήξεως 1540 ο C. Τα δοκίμια είχαν διαστάσεις 70 50 15mm 3 και, πριν την εναπόθεση των κεραμικών κόνεων, η επιφάνειά τους λειάνθηκε έως τραχύτητα (R a ) 0,2 m. Πραγματοποιήθηκαν δυο σειρές δοκιμών με την εναπόθεση στη λειασμένη επιφάνεια κόνεως καρβιδίου (α) του τιτανίου (TiC) και (β) του βολφραμίου (WC), με μέγεθος σωματιδίων 30-100 m. Και στις δυο περιπτώσεις, το στρώμα των σωματιδίων είχε μορφή δίσκου διαμέτρου 35mm και πάχους 1,5mm (Σχ. 1α). 2.2 Κατεργασία σε ηλιακό φούρνο Οι επιφανειακές κατεργασίες πραγματοποιήθηκαν στον οριζόντιο ηλιακό φούρνο FS40 των εγκαταστάσεων Plataforma Solar de Almería (PSA), στην Ισπανία. Τα δοκίμια τοποθετήθηκαν σε κλειστό θάλαμο με κωδωνοειδή κάλυψη από quartz, που επιτρέπει την ελεγχόμενη ακτινοβόληση της κατεργαζόμενης επιφάνειας, και συνεχή ροή Ar σε πίεση 2bar, που εξασφαλίζει αδρανή ατμόσφαιρα. Η δέσμη της ηλιακής ακτινοβολίας, μετά από διαδοχικές ανακλάσεις σε ειδικά κάτοπτρα συγκεντρώνεται στην επιφάνεια του προς κατεργασία δοκιμίου, με πυκνότητα ενέργειας που μπορεί να ρυθμιστεί μέσω συστήματος περσίδων. Το πεδίο θερμοκρασιών της επιφάνειας των δοκιμίων καταγράφονταν σε πραγματικό χρόνο κατά τη διάρκεια της ακτινοβόλησης, με τη χρήση οπτικού πυρομέτρου [8]. Στο Σχ. 1β, παρουσιάζεται η μορφή των δοκιμίων αμέσως μετά την κατεργασία. Σχ. 1 Δοκίμια εντός του θαλάμου του ηλιακού φούρνου πριν (α) και μετά (β) την ακτινοβόληση. 2.3 Δοκιμές τριβής και φθοράς Η τριβολογική συμπεριφορά των «ηλιακών» στρωμάτων αξιολογήθηκε με δοκιμές τριβής σε τριβόμετρο σημειακής επαφής (Centre Suiss d Electronique et de Microtechique, CSEM), εν ξηρώ (25% RH, 20 o C), χωρίς τη χρήση λιπαντικού μέσου. Για κάθε τύπο καρβιδίου έγιναν τέσσερεις (4) σειρές δοκιμών με την εφαρμογή κάθετου φορτίου 1, 2, 5 και 10 Ν, ενώ η γραμμική ταχύτητα ολίσθησης παρέμεινε σταθερή, ίση προς 0,20m.s -1. Προκειμένου να αξιολογηθεί εργαστηριακά η κατεργασιμότητα των στρωμάτων και η απόδοσή τους κατά τη χρήση, ως ανταγωνιστικά υλικά 327

Επιφανειακές κατεργασίες - Επικαλύψεις χρησιμοποιήθηκαν αντίστοιχα (α) εργαλείο τόρνευσης με επικάλυψη cbn και μηδενική γωνία ελευθερίας και (β) σφαίρα Al2Ο3 με διάμετρο 6mm. Για όλους τους συνδυασμούς των τιμών των πειραματικών παραμέτρων, ο όγκος (v) του αποβαλλόμενου από την επιφάνεια υλικού, προσδιορίσθηκε με μέτρηση της γεωμετρίας της αύλακας φθοράς με τη χρήση μηχανικού τραχυμέτρου (Taylor Hobson Surtronic 3+) και υπολογίσθηκε ο συντελεστής φθοράς (k), λαμβάνοντας υπόψη το κάθετο φορτίο (Ρ) και το ολικό μήκος ολίσθησης (L) από την σχέση: k v PL (1) Η υλοποίηση δοκιμών διακοπτόμενων ανά 5.000 κύκλους περιστροφής, επέτρεψε να εκτιμηθεί η εξέλιξη του συντελεστή φθοράς καθ όλη τη διάρκεια των πειραμάτων. Τέλος, η τριβολογική συμπεριφορά των «ηλιακών» στρωμάτων συγκρίθηκε με εκείνη αντιστοίχων στρωμάτων αναγόμωσης με την κλασική τεχνική FCAW (Flux-Cored Arc Welding), με την οποία η προτεινόμενη κατεργασία έχει θεμελιώδεις ομοιότητες. 3. Αποτελέσματα και αξιολόγηση 3.1 Μελέτη μικροδομής Ο μικροσκοπικός έλεγχος της κατεργασμένης περιοχής ανέδειξε, για τις βέλτιστες συνθήκες κατεργασίας κάθε τύπου καρβιδίου,- τη δημιουργία ομοιόμορφου επιφανειακού στρώματος, χωρίς πόρους ή ρωγμές (Σχ. 2α), με ομαλή μετάβαση προς το μέταλλο βάσης και σαφή μεταξύ τους διεπιφάνεια (Σχ. 2β). Το βάθος της κατεργασίας φαίνεται να εξαρτάται γραμμικά από το χρόνο έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία σε θερμοκρασίες υψηλότερες της θερμοκρασίας τήξης του μετάλλου βάσης και για τις πειραματικές συνθήκες της παρούσας εργασίας έφτασε τα 2mm [8]. Σχ. 2 Οπτικές μικρογραφίες κάθετης τομής σύνθετου στρώματος με ενίσχυση σωματιδίων TiC. Σχ. 3 Ηλεκτρονικές μικρογραφίες κάθετων τομών στρωμάτων με ενίσχυση (α) TiC και (β) WC. 328

Έκτο Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταλλικών Υλικών Παρατήρηση των επιφανειακών στρωμάτων σε μεγάλη μεγέθυνση έδειξε ότι τα δυο καρβίδια συμπεριφέρονται με διαφορετικό τρόπο μέσα στη μεταλλική μήτρα: (α) Τα σωματίδια TiC διατηρούν τις αρχικές τους διαστάσεις, παραμένοντας ανεπηρέαστα από την επαφή τους με το μεταλλικό τήγμα κατά τη διάρκεια της ηλιακής κατεργασίας και της επαναστερεοποίησής του (Σχ. 3α), (β) Τα σωματίδια WC προσβάλλονται από το τηγμένο μέταλλο και διαμελίζονται προς νησίδες μικρότερου μεγέθους (Σχ. 3β). 3.2 Τριβολογική συμπεριφορά Στο Σχ. 4, παρουσιάζονται χαρακτηριστικά παραδείγματα της εξέλιξης του συντελεστή τριβής για τα δυο ανταγωνιστικά υλικά: (α) Στην περίπτωση που χρησιμοποιήθηκε εργαλείο τόρνευσης, o συντελεστής τριβής μόνιμης κατάστασης έτεινε στο 0,55±0,02 και στο 0,39±0,02, για σύνθετα στρώματα με ενίσχυση σωματιδίων WC και TiC, αντιστοίχως, ανεξαρτήτως του εφαρμοζόμενου φορτίου (Σχ. 4α). (β) Στην περίπτωση που χρησιμοποιήθηκε σφαίρα Al 2 O 3, o συντελεστής τριβής μόνιμης κατάστασης έτεινε στο 0,75±0,02 και στο 0,47±0,02, για σύνθετα στρώματα με ενίσχυση σωματιδίων WC και TiC, αντιστοίχως (Σχ. 4β). Πειράματα που έγιναν για λόγους σύγκρισης υπό τις ίδιες πειραματικές συνθήκες στο μέταλλο βάσης έδωσαν τιμές συντελεστή τριβής της τάξεως του 0,72±0,02. Σχ. 4 Μεταβολή του συντελεστή τριβής συναρτήσει του αριθμού περιστροφών για «ηλιακά» στρώματα με ενίσχυση σωματιδίων WC και TiC. Δοκιμές με κάθετο φορτίο 5 και 10 Ν και χρήση ως ανταγωνιστικού (α) εργαλείου τόρνευσης με επικάλυψη cbn και (β) σφαίρας Al 2 O 3. Κατ αντιστοιχία με τα διαγράμματα του Σχ. 4, η εξέλιξη του συντελεστή φθοράς για τους δυο τύπους των «ηλιακών» συνθέτων στρωμάτων παρουσιάζεται στο Σχ. 5: (α) Με την έναρξη της κατεργασίας τους, τα στρώματα με ενίσχυση σωματιδίων TiC εμφανίζουν υψηλότερους ρυθμούς αποβολής υλικού από εκείνα με ενίσχυση σωματιδίων WC (Σχ. 5α). Μετά από 40.000 περιστροφές, οι υπολογιζόμενοι ρυθμοί φθοράς των στρωμάτων και των δυο τύπων τείνουν προς την ίδια τιμή των ~0,20 10-4 mm 3.Ν -1.m -1, παρουσιάζοντας καλύτερη κατεργασιμότητα με συμβατικές τεχνικές από επικαλύψεις WC θερμικού ψεκασμού [9]. (β) Η απόδοση των «ηλιακών» στρωμάτων σε συνθήκες λειτουργίας διαφοροποιείται με το είδος των περιεχομένων σωματιδίων ενίσχυσης (Σχ. 5β). Σε συνθήκες μόνιμης κατάστασης, τα στρώματα με ενίσχυση σωματιδίων WC εμφανίζουν συντελεστή φθοράς της τάξεως των 0,25 10-5 mm 3.Ν -1.m -1, ενώ εκείνα με ενίσχυση σωματιδίων TiC σχεδόν τριπλάσια. Για λόγους σύγκρισης, αξίζει να σημειωθεί ότι οι συντελεστές φθοράς χαλύβων μετά από ενανθρακαζώτωση, -μια συνήθη επιφανειακή κατεργασία σε βιομηχανική κλίμακα,- είναι 0,2-,06 10-5 mm 3.Ν -1.m -1 [10]. Στο Σχ. 6, παρουσιάζεται η εξέλιξη των συντελεστών φθοράς, και για τις τέσσερεις τιμές επιβαλλόμενων φορτίων, των επιφανειακών στρωμάτων με ενίσχυση TiC που παρήχθησαν με την προτεινόμενη «ηλιακή κατεργασία» (Σχ. 6α), καθώς και με την κλασσική τεχνική αναγόμωσης με χρήση σύρματος με «γέμιση» καρβιδίων FCAW (Σχ. 6β). Και στις δυό περιπτώσεις, η αύξηση του επιβαλλόμενου φορτίου οδηγεί σε μείωση των συντελεστών φθοράς. Τα «ηλιακά» στρώματα εμφανίζουν συστηματικά υψηλότερη αντοχή σε φθορά, -με μέσο συντελεστή φθοράς ~0,6 10-5 mm 3.Ν -1.m -1, για τις 4 τιμές κάθετου φορτίου,- συγκρινόμενα με τα στρώματα αναγόμωσης, των 329

Επιφανειακές κατεργασίες - Επικαλύψεις οποίων ο συντελεστής φθοράς τείνει στο 1,20 10-5 mm3.ν-1.m- 1. Σχ. 5 Μεταβολή του συντελεστή φθοράς συναρτήσει του αριθμού περιστροφών για «ηλιακά» στρώματα με ενίσχυση σωματιδίων WC και TiC. Διακοπτόμενες δοκιμές με κάθετο φορτίο 5 και 10 Ν και χρήση ως ανταγωνιστικού (α) εργαλείου τόρνευσης με επικάλυψη cbn και (β) σφαίρας Al2O3. Σχ. 6 Μεταβολή του συντελεστή φθοράς με τον αριθμο περιστροφών, στρώματος ενισχυμένου με TiC, με (α) CSP και (β) FCAW τεχνικής (ανταγωνιστικό υλικό:σφαίρα Al2O3). 3.3 Μηχανισμοί φθοράς Στο Σχ. 7, παρουσιάζονται ενδεικτικές εικόνες των αποτελεσμάτων των δοκιμών. Το Σχ. 7α είναι μακρογραφία δοκιμίου, όπου διακρίνονται οι τέσσερεις αύλακες φθοράς, -μια για κάθε τιμή επιβαλλόμενου φορτίου,- μετά την ολοκλήρωση των τριβολογικών δοκιμών. Το Σχ. 7β είναι μεγέθυνση της αύλακας φθοράς, στην οποία εμφανίζονται ίχνη πλαστικής παραμόρφωσης της μεταλλικής μήτρας και και κατά τόπους αποκάλυψη των σωματιδίων ενίσχυσης. Τέλος, στο Σχήμα 7γ, παρουσιάζεται η μορφολογία της φθειρόμενης επιφάνειας του ανταγωνιστικού υλικού (σφαίρα Al2O3), όπου φαίνεται να έχουν προσκολληθεί ψήγματα φθοράς (debris) του τριβοσυστήματος. Μετά το πέρας κάθε διακοπτόμενης δοκιμής, τα ψήγματα φθοράς συλλέχθηκαν προκειμένου να γίνει περαιτέρω μικροδομική μελέτη τους και να εκτιμηθεί η επίδρασή τους στους μικρο-μηχανισμούς φθοράς των επιφανειακών στρωμάτων. 4. Συμπεράσματα Μελετήθηκε η τριβολογική συμπεριφορά επιφανειακών σύνθετων στρωμάτων μεταλλικής μήτρας με ενίσχυση σωματιδίων TiC και WC, τα οποία παρήχθησαν με χρήση συγκεντρωμένης ηλιακής ενέργειας. Συνοψίζοντας, τα κύρια συμπεράσματα έχουν ως ακολούθως: Η χρήση ηλιακής ενέργειας για την επιφανειακή κατεργασία χάλυβα είναι τεχνικά εφικτή και με τη βελτιστοποίηση των παραμέτρων της μπορούν να ληφθούν ενισχυμένα επιφανειακά στρώματα χωρίς ατέλειες μικροδομής. Τα «ηλιακά» στρώματα είναι κατεργάσιμα με συμβατικές μηχανουργικές τεχνικές, γεγονός που επιτρέπει την περαιτέρω αξιοποίησή τους. Τα ενισχυμένα επιφανειακά στρώματα εμφανίζουν υψηλή αντοχή σε φθορά, υψηλότερη εκείνης των αντιστοίχων στρωμάτων αναγόμωσης που λαβάνονται με την τεχνική FCAW. 330

Έκτο Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταλλικών Υλικών Η συνέχιση της έρευνας στη χρήση μιας ανανεώσιμης πηγής ενέργειας για την επιφανειακή κατεργασία μηχανολογικών επιφανειών υψηλών απαιτήσεων αφορά στην υλοποίηση «ηλιακών» πειραμάτων και για άλλα συστήματα καρβιδίων/ μετάλλου βάσης, προκειμένου να διατυπωθεί η γενική προσέγγιση που ελέγχει την προτεινόμενη κατεργασία. Ευχαριστίες Οι συγγραφείς εκφράζουν τις ευχαριστίες τους στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SFERA 2, στα πλαίσια του οποίου υλοποιήθηκαν οι «ηλιακές» δοκιμές στις εγκαταστάσεις της Plataforma Solar de Almería, στην Ισπανία (ερευνητικό έργο CarbiSol, PI 404300058 και PI 503060136). Σχ. 7 Επιφάνειες φθοράς συζυγών σωμάτων τριβοσυστήματος: «ηλιακό» σύνθετο με ενίσχυση TiC / σφαίρα Al2O3: (α) Μακρογραφία δοκιμίου, μετά από δοκιμές (4) φορτίων, (β) Μικρογραφία κάτοψης τροχιάς φθοράς (εικόνα SEM), (γ) Στερεογραφία της ανταγωνιστικής επιφάνειας. Βιβλιογραφικές αναφορές 1. Herranz G, Rodríguez G.P (2010). Uses of Concentrated Solar Energy in Materials Science in: Solar Energy. InTech (Ed. R.D. Rugescu), Rijeka, HR. 2. Ferriere A, Sanchez Bautista C, Rodrigues G.P, Vazquez A.J (2006). Corrosion resistance of stainless steel coatings elaborated by solar cladding process. Solar Energy, 80, 1338-1343. 3. Flamant G, Ferriere A, Laplaze D, Monty C (1999). Solar processing of materials: Opportunities and new frontiers. Solar Energy, 66, 117-132. 4. Pantelis D.I, Griniari A, Sarafoglou Ch (2005). Surface alloying of pre-deposited molybdenumbased powder on 304L stainless steel using concentrated solar energy. Solar Energy Materials & Solar Cells, 89, 1-11. 5. Pantelis D.I, Sarafoglou Ch, Griniari A, Assimidis P (2002). Tribological behavior of plasma sprayed zirconia on stainless steels with and without solar treatment. Proc. 3rd Inter. Conf. The Coatings in Manufacturing Engineering, 461-470. 6. Pantelis D.I, Psyllaki P, Sarafoglou Ch (2002). Surface alloying on cast iron using concentrated solar energy. Fonderie Fondeur d Aujourd hui, 211, 23-33. 7. Pantelis D.I, Griniari A (2006). Solar treatment of pre-deposited and atmospheric plasma sprayed WC-17%Co powder on stainless steel 304L. Proc. 18th Inter. Conf. on Surface Modification Technologies, 159-167. 8. Mourlas A, Psyllaki P, Pantelis D.I (2016). Anti-wear TiC-based surface layers using concentrated solar energy. Key Engineering Materials, 674, 296-301. 9. Mourlas A, Psyllaki P, Vardavoulias M (2014). Influence of the CerMet fraction on the wear of HVOF composite coatings. Proc. 8th Inter. Conf. on Tribology (BalkanTrib 14), 506-512. 10. Karamboiki, C.-M, Mourlas A, Psyllaki, P, Sideris, J (2013). Influence of microstructure on the sliding wear behavior of nitrocarburized tool steels. Wear, 303, 560-568. 331