Κάστρο Κολοσσιού σε κάτοψη όπως βρίσκεται τώρα Ερείπια του αρχικού φρουρίου το 1210μ.Χ Ανατολική πλευρά του φρουρίου που σώζονται στην ανατολική πλευρά του φρουρίου 1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Μεσαιωνικό Κάστρο Κολοσσίου και τοποθεσία...σελίδα 3 Παραγωγή κατά την Φραγκοκρατία...σελίδα 3 Πηγή 1Περίοδος Φραγκοκρατίας...σελίδα 3 Δυο εκδοχές για το κτίσιμο του φρουρίου. σελίδα 4 Αρχική φάση του Κάστρου..σελίδα 4 Πρώτος όροφος και η είσοδος στο κάστρο...σελίδα 5 Πηγή 2 Ο Πρώτος όροφος..σελίδα 5 Η κρεμαστή γέφυρα...σελίδα 6 Η ζεματίστρα.....σελίδα 6 Δεύτερος όροφος........σελίδα 6-7 Πηγή 3 Τα παράθυρα του δευτέρου ορόφου......σελίδα 7 Οροφή του φρουρίου......σελίδα 7 Πηγή 4 Οροφή του φρουρίου....σελίδα 7 Το ισόγειο.....σελίδα 8 Το πηγάδι..... σελίδα 8 Το οικόσημο του Louis de Magnac...σελίδα 8-9 Ο ζαχαρόμυλος.......σελίδα 9 ΒΙΒΛΙΟΦΡΑΦΙΑ.....σελίδα 10 Παράρτημα 1με φωτoγραφίες. σελίδα 11 2
Μεσαιωνικό Κάστρο Κολοσσίου και τοποθεσία. Στα δυτικά μιας πανέμορφης κοιλάδας της Λεμεσού, στο Κολόσσι, προβάλλει ένα από τα σημαντικότερα μνημεία στρατιωτικής αρχιτεκτονικής της μεσαιωνικής Κύπρου και από τα σημαντικότερα μεσαιωνικά οχυρωματικά έργα που σώζονται στην Κύπρο, το περίφημο Κάστρο Κολοσσιού. Το κάστρο, που είναι κτισμένο στη νότια άκρη του χωριού Κολόσσι, βρίσκεται 11 περίπου χιλιόμετρα δυτικά της Λεμεσού. Παραγωγή κατά την Φραγκοκρατία Το Κολλόσι πλούσιο σε παραγωγή διαδραμάτισε ένα σημαντικό ρόλο γιατί οι λιγοστοί απόσταση σε χιλιόμετρα από το λιμάνι της Λεμεσού. Είχε τεράστια σημασία για την υπερπαραγωγή της πόλης. Η εύφορη αυτή κοιλάδα, στις εκβολές του ποταμού Κούρη, αναφέρεται συχνά από τους περιηγητές του Μεσαίωνα για τις μεγάλες παραγωγές ζάχαρης από τις γύρω εκτεταμένες φυτείες ζαχαροκάλαμου, ελαιώνων, χαρουπιών, δημητριακών και βαμβακιού αλλά επίσης ήταν και αναπτυγμένη και η παραγωγή εκλεκτών κρασιών, ιδιαίτερα του κυπριακού κρασιού οι λεγόμενοι κουμανδαρίας. Αυτά τα προϊόντα αποτελούσαν τα εξαγωγικά προϊόντα της Κύπρου κατά τον μεσαίωνα και ήταν κατά την Φραγκοκρατία ένα από τα σημαντικότερα φέουδα, που παραχωρήθηκαν σε Φράγκους ευγενείς. ΠΗΓΗ 1 Περίοδος Φραγκοκρατίας (1192-1489) Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας μη μπορώντας να ελέγξει την κυριαρχία του νησιού ο Λεονάρδος ο Λεοντόκαρδος, πούλησε στους Φράγκους το νησί, αφήνοντας την Καθολική Εκκλησία να έχει την κυριαρχία στο νησί και να θεωρείται νόμιμο ίδρυμα. Η Φραγκοκρατία κράτησε μεταξύ 1192-1489 Μ.Χ όπου η Βιέννη και οι Γενόβα τον 12 ο αιώνα όπου υπήρχε μεγάλη οικονομική ανάπτυξη εισήγαγαν προϊόντα από την Κύπρο. Το μόνο Χριστιανικό σημείο στην Ανατολή ήταν η Κύπρος λόγο των μεγάλων εμπορικών σχέσεων που δημιούργησαν οι Φράγκοι. Εκείνη την εποχή η Κύπρος άρχισε να αναπτύσσει το εμπόριο με εξαγωγές σε προϊόντα όπως ζάχαρη, κουμανδαρία, και γεωργικά προϊόντα.διαδεδομένη ήταν και οι παραγωγή σχοινιών και υφαντών και το εμπόριο σε κεραμικά αντικείμενα άρχισε να διευρύνετε τόσο με εξαγωγές όσο και με εγχώρια κατανάλωση. Δυο εκδοχές για το κτίσιμο του Φραγκοκρατίας (1192-1489) φρουρίου Τουριστικός οδηγός Κύπρου. http://www.web-greece.gr/cyprus_istoriki_gr.htm,περίοδος 3
Υπήρχαν 2 εκδοχές όσον αφορά το πότε κτίστηκε το Κάστρο. Ως πρώτη εκδοχή το φρούριο κτίστηκε το 1210μ.χ όταν παραχώρησε στο τάγμα του Άγιου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ ο Βασιλιάς Ούγο Α το Κολόσσι. Τότε οικοδομήθηκε το πρώτο Κάστρο, του οποίου τα ερείπιά του σώζονται και δυτικά του Κάστρου. Η δεύτερη άποψη υποστηρίζεται πώς το σημερινό φρούριο έχει κτιστεί το 1454μ.Χ από τους είναι πώς η δεύτερη αγνοεί το γεγονός ύπαρξης προηγούμενου φρουρίου στο ίδιο μέρος. ιππότες του Άγιου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ. Η διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στης δύο απόψεις ανατολικά Αρχική φάση του Κάστρο Ανατολικά διασώζεται τοίχος μήκος 19μ. με πύλη που έχει αψιδωτό σχήμα. Στο νότιο άκρο του τοίχου σώζονται τα θεμέλια ημικύκλιου πύργου διαμέτρου 8 μ. Μέσα στον πύργο υπάρχει πηγάδι που συγκοινωνεί με άλλα δύο πηγάδια που βρίσκονται μέσα στο κάστρο. Το πηγάδι που αποτελούσε μέρος του αρχικού κάστρου συνόρευε με σκάλα που προφανώς οδηγούσε σε κάποια είσοδο του προηγούμενου κτιρίου. Κατάλοιπα της αρχικής φάσης σώζονται επίσης στα νότια και δυτικά του κάστρου, ενώ στη νοτιοδυτική γωνιά του κάστρου κατέληγε σε κυκλικό πύργο. Η διάμετρος του πύργου είναι 4.5 μ. Πρώτος όροφος και η είσοδος στο κάστρο Στο πρώτο όροφος διαιρείται σε δύο μεγάλες που η κάθε μια έχει πλάτος 6 και μήκος 13.5 μ. Στην δυτική αίθουσα υπάρχει ένα μεγάλο τζάκι με πλάτος 1.30, με ύψος 1.70 και βάθος 1μ. Λέγεται πως αυτός ο χώρος χρησίμευε ως κουζίνα και πιθανότατα αποτελούσε το βασικό χώρο γευμάτων άλλα και φιλοξενίας. Η άλλη αίθουσα βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του προτού ορόφου οι οποία οδηγεί η κύρια είσοδος. Εκεί υπάρχει μια σκάλα 4
κατασκευασμένη από πέτρα οι οποία οδηγεί στο ισόγειο και οι άλλη πέτρινη σκάλα στον δεύτερο όροφο. Στην ανατολικά αίθουσα δίπλα από την είσοδο υπάρχει μια τοιχογραφία που έχει τετραγωνικό σχήμα και διαστάσεις 2.5Χ2.5 μέτρα οι οποία απεικονίζει τη Σταύρωση του Χριστού έχοντας στη μια πλευρά την Παναγία και στην άλλη τον Άγιο Ιωάννη. Χρονολογεί στο 15 ο αιώνα και υποδεικνύει τη λατρευτική χρήση του χώρου. Στη κάτω αριστερή γωνιά της τοιχογραφίας διακρίνεται το οικόσημο τους Louis de Magnac, κτήτορα του κάστρου με το κρινάνθεμο ΠΗΓΗ 2 Ν Ο Πρώτος όροφος Ο πρώτος όροφος αποτελείται από δυο δωμάτια και από δυο μεγάλα τζάκια από τα οποία υπέθεσαν πως ο χώρος θα χρησίμευε ως κουζίνα και τραπεζαρία. Η κινητή γέφυρα που βρισκόταν κάτω από τον εξώστη βρισκόταν στην κεντρική είσοδο για λόγους ασφαλείας. Στα δεξιά της εισόδου σώζεται μια τεράστια τοιχογραφία από το 15 ο αιώνα που απεικονίζει την Σταύρωση του Χριστού έχοντας στην μια πλευρά την Παναγία και στην άλλη πλευρά τον Άγιο Ιωάννη. Εγκυκλοπαίδεια Περιδιαβάζοντας την Κύπρο, Λεμεσός Πόλη και επαρχία ΠΕΔΙΑΔΑ ΔΥΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΣΕΛ 48, Γιώργος Καρούζης, Έκδοση Σελλάς (Κέντρο Μελετών, Ερευνών και Εκδόσεων) Λευκωσία 2001 Η κρεμαστή γέφυρα Η είσοδος στον πρώτο όροφο εξασφαλίζεται με μια κρεμαστή γέφυρα που βρίσκεται στη νότια πλευρά. Μέχρι και σήμερα διακρίνονται ακόμη πάνω από την αψιδωτή είσοδο τα σημάδια από τα τραβήγματα της σκάλας με την βοήθεια τον αλυσίδων. Η κρεμαστή αυτή γέφυρα και βάση που στηριζόταν όταν ήταν κατεβασμένη έχουν καταστραφεί και αντικαταστάθηκαν το 1933 με πέτρινη σκάλα και μια νέα κινητή γέφυρα, η οποία χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα. 5
Η ζεματίστρα Πάνω από την είσοδο του κάστρου υπάρχει η ζεματίστρα ή αλλιώς φονιάς όπως την έλεγαν με διαστάσεις 40χ 40εκ. και μήκος 3 μέτρων και με πέντε ανοίγματα.μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν μόνο από τους Ιππότες αφού με αυτή έριχναν ζεστό λάδι ή νερό αλλά και βέλη για να εμποδίσουν την είσοδο του εχθρού στο φρούριο. Ο Δεύτερος όροφος Στο δεύτερο όροφο πηγαίνεις με μια πέτρινη σκάλα οι οποία έχει στο κέντρο μια πέτρινη κολώνα πάνω στην οποία στηρίζονταν τα σκαλοπάτια. Στο δεύτερο όροφο υπάρχουν δύο δωμάτια τα οποία ενώνονται μεταξύ τους με δύο πόρτες πλάτους 1.05 και ύψος 200εκ. Τα δωμάτια έχουν διαστάσεις 13.5 μέτρα μήκος και 6 μέτρα πλάτος. Στο δεύτερο πάτωμα κατοικούσε ο Μεγάλος Διοικητή ή πιο σπάνια ο υπολοχαγός. Στο δεύτερο όροφο περιλαμβάνονται δύο σκαλισμένα πετρόκτιστα τζάκια που στις δύο πλάγιες όψεις τους φέρουν το οικόσημο του Louis de Magnac.Το τζάκι στο ανατολικό δωμάτιο έχει πλάτος 1.50,υψος 1.60 και βάθος 90 εκατοστά ενώ το δυτικό τζάκι που είναι πιο θαυμαστό από τους τουρίστες έχει πλάτος 1.40,ύψος1.50 και βάθος 60εκ. Τα παράθυρα έχουν τετράγωνο σχήμα και πλάτος 95, ύψος 125 εκ και με εντοιχισμένα καθίσματα στα πλευρά τον παραθύρων έτσι ώστε ο Μεγάλος Διοικητής να παρακολουθεί της φυτείες ζάχαρης και άλλον προϊόντων αλλά και την εισαγωγή και εξαγωγή εμπορίου. Το διαμέρισμα διαθέτει επίσης και αποχωρητήρια κτισμένα στο βάθος του βόρειου τοίχου. Το ύψος τον θόλων που καλύπτουν τα δύο δωμάτια έχει ύψος 7.5 μέτρα. 6
ΠΗΓΗ 3 Τα παράθυρα του δευτέρου ορόφου Τα παράθυρα του δευτέρου όσο και του πρώτου ορόφου βρίσκονται δίπλα από πέτρινα καθίσματα. Από τα παράθυρα μπαίνει φώς το οποίο φωτίζει το δωμάτιο αλλά κάθονταν στα καθίσματα δίπλα στα παράθυρα απολαμβάνεις την υπέροχη θέα. Ο διοικητής όταν καθόταν στα καθίσματα αγνάντευε την πόλη και της κατοικίες της φυτείες και τους χωρικούς να διακινούνται και εργάζονται στα χωράφια τους. Ο διοικητής μπορούσε να παρακολουθήσει της γεωργικές εργασίες και της φυτείες καθώς και την εισαγωγή και εξαγωγή εμπορίου. Εγκυκλοπαίδεια Περιδιαβάζοντας την Κύπρο, Λεμεσός Πόλη και επαρχία ΠΕΔΙΑΔΑ ΔΥΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΣΕΛ 48, Γιώργος Καρούζης, Έκδοση Σελλάς (Κέντρο Μελετών, Ερευνών και Εκδόσεων) Λευκωσία 2001 Οροφή του φρουρίου Από το τρίτο πάτωμα με μια στρογγυλή πέτρινη σκάλα βρίσκεσαι στην οροφή που έχει τετράγωνο σχήμα. Η πολεμίστρες οι οποίες επιδιορθώθηκαν πρόσφατα. Είναι 19 πολεμίστρες που βρίσκονται στις τέσσερις πλευρές του φρουρίου. Η θέα από την στέγη είναι μοναδική αφού μπορείς να δεις όλοι την Λεμεσό. ΠΗΓΗ 4 Οροφή του φρουρίου Από τον τρίτο όροφο ξεκινά οι ανεμόσκαλα με 35 σκαλιά που οδηγεί στην τετράγωνοι οροφή του φρουρίου. Στην οροφή υπάρχουν 19 πολεμίστρες που χρησίμευαν για την προστασία του κάστρου από εχθρούς. Οι τρείς πλευρές έχουν ξανακτιστεί το 1933 εκτός από την τέταρτη σε σειρά πλευρά η οποία έμεινε άφθαρτη. Στην οροφή του φρουρίου υπάρχει η ζεματίστρα οι οποία προεξέχει από το κάστρο. Οι οροφή προσφέρει μια υπέροχη θέα της καταπράσινη Λεμεσού αφού και από μακριά μπορείς να δεις την Αλυκή της Λεμεσού. Δρ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ Χ.ΑΡΙΣΤΕΙΔΟΥ,ΤΟ ΦΡΟΥΡΙΟ ΤΟΥ ΚΟΛΟΣΣΙΟΥ ΜΕΣΑ Το ισόγειο ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ, ΛΕΥΚΩΣΙΑ 1983 7
Το ισόγειο το χρησιμοποιούσαν ως αποθήκη. Θα μπορούσαν να φυλαχτούν αρκετά τρόφιμα και άλλα αναγκαία εφόδια. Διαιρείται σε 3 χώρους από τα ανατολικά προς τα δυτικά με μυτερούς θόλους μήκους12.5μ. και πλάτους 3.5μ. ο καθένας που ενώνονται μεταξύ τους με αψιδωτές πόρτες με πλάτος 1.20μ. και ύψος 2μ.Οι τοίχοι που διαχωρίζουν τους τρείς χώρους έχουν πάχος 90εκ. Στη νότια πλευρά του ισογείου υπάρχει αψιδωτή πόρτα με πλάτος 1,20 και ύψος 1.65 μ. Το πηγάδι Το πηγάδι βρίσκεται στον εξωτερικό χώρο του κάστρου και συνορεύεται με πετρόσκαλα που ίσως να οδηγούσε σε κάπoια είσοδο του προηγούμενου κτιρίου. Έξι από τα αρχικά σκαλοπάτια υπάρχουν στον χώρο. Τα σκαλοπάτια έχουν μήκος 140 εκ., πλάτος 35 εκ και ύψος 18εκ. Το οικόσημο του Louis de Magnac Στο ανατολικό μέρος του φρουρίου διακρίνεται η μαρμάρινη πλάκα με το σήμα του σταυρού το οποίο φέρει το έμβλημα της ασπίδας που διαιρείται σε τέσσερα παράθυρα και παριστάνει το σήμα τον Λουζινιανών. Το 1 ο παράθυρο είναι το έμβλημα της Ιερουσαλήμ το οποίο έχει ένα μεγάλο σταυρό ανάμεσα σε 4 μικρότερους. Το δεύτερο παράθυρο είναι το παλιό σήμα τον Λουζινιανών και απεικονίζει ραβδωτό τετράγωνο με ένα σηκωμένο λιοντάρι. Το τρίτο παράθυρο είναι παρόμοιο με το τρίτο απεικονίζει ένα σηκωμένο λιοντάρι με χρυσό πλαίσιο τριγύρω. Το τέταρτο παράθυρο δείχνει το έμβλημα της Αρμενίας και παρουσιάζει ένα κόκκινο σηκωμένο λιοντάρι πάνω σε ασημένιο πλαίσιο.πάνω από το θυρεό υπάρχει στέμμα, ενώ στις δύο πλευρές του βασιλικού οικοσήμου των Λουζινιανών βρίσκονται τα οικόσημα των δύο μεγάλων μαγίστρων του τάγματος των Ιωαννιτών.(http://www.kolossi.org/archaiologic_castle.shtm) 8
Ο ζαχαρόμυλος Στα ανατολικά του κάστρου βρίσκεται ένα από τα κυριότερα οικοδομήματα,το εργοστάσιο επεξεργασίας της ζάχαρης που είναι μια μακρόστενη πετρόκτιστη καμαροσκέπαστη αίθουσα. Είναι ένα εργοστάσιο παραγωγής ζάχαρης και ζαχαροκάλαμου που καλλιεργητών σε μεγάλες φυτείες στην περιοχή. Χρονολογείται από το 14 ο αιώνα αποτελώντας ακόμα 3 βασικούς χώρους. Από μία επιγραφεί που βρέθηκε πιθανότατα το κάστρο να έχει επιδιορθωθεί το 1951 από τον Οθωμανό κυβερνήτη της Κύπρου Πασά Μουράτ. 9
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ http://www.web-greece.gr/cyprus_istoriki_gr.htm http://www.mcw.gov.cy/mcw/da/da.nsf/0/537b30fc35b4e157c2257199002f3e76?op endocument http://www.kolossi.org/archaiologic_castle.shtm ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟ ΗΛΙΚΟ Δρ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ Χ.ΑΡΙΣΤΕΙΔΟΥ,ΤΟ ΦΡΟΥΡΙΟ ΤΟΥ ΚΟΛΟΣΣΙΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ, ΛΕΥΚΩΣΙΑ 1983 Εγκυκλοπαίδεια Περιδιαβάζοντας την Κύπρο, Λεμεσός Πόλη και επαρχία ΠΕΔΙΑΔΑ ΔΥΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΣΕΛ 48, Γιώργος Καρούζης, Έκδοση Σελλάς (Κέντρο Μελετών, Ερευνών και Εκδόσεων) Λευκωσία 2001 1
Παράρτημα φωτογραφιών 1
1
1