Ονοματεπώνυμο: Χριστιάνα Νικολάου. Τάξη: Β 5. Θέμα: Εργασία στην ιστορία. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαρία Χατζημιχαήλ.

Transcript

1 Ονοματεπώνυμο: Χριστιάνα Νικολάου Τάξη: Β 5 Θέμα: Εργασία στην ιστορία. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαρία Χατζημιχαήλ. Μάρτιος

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΕΛ. Γενική εισαγωγή. 2 Ιστορική αναδρομή 3 4 Περιγραφή του εσωτερικού χώρου 5-6 Φωτογραφίες εσωτερικού χώρου Περιγραφή εξωτερικού χώρου.. 9 Βιβλιογραφία. 10 1

3 ΤΟ ΦΡΟΥΡΙΟ ΤΟΥ ΚΟΛΟΣΣΙΟΥ Γενική εισαγωγή Το φρούριο του Κολοσσιού ή αλλιώς Κούλας βρίσκεται στο χωριό Κολόσσι στη Δυτική περιοχή της Λεμεσού. Ψηλό και επιβλητικό σαν μεγάλος πύργος είναι ένα από τα κυριότερα αξιοθέατα που διαθέτει η Λεμεσός. Είναι επίσης ένα από τα σημαντικότερα οχυρωματικά έργα της Μεσαιωνικής Κύπρου το οποίο πρόσφερε ασφάλεια στους κατοίκους της περιοχής. Είχε τεράστια στρατιωτική σημασία για τη υπεράσπιση της πόλης. Το Κολόσσι με τη γύρω περιοχή λόγω του ότι ήταν πλούσια σε παραγωγή ζαχαροκάλαμου, αμπελιών, ελαιώνων, χαρουπιών, δημητριακών και βαμβακιού, διαδραμάτισε ένα πολύ σημαντικό ρόλο αφού βρισκόταν κοντά στο λιμάνι της Λεμεσού. Ήταν μια από τις πιο σπουδαίες περιοχές κατασκευής ζάχαρης και κρασιών, προϊόντα που έκαναν εξαγωγή κατά τον Μεσαίωνα. Η οργάνωση, ο έλεγχος και η εκμετάλλευση της παραγωγής γινόταν μέσα από το Κάστρο. Το εξωτερικό του κάστρου. 2

4 Ιστορική αναδρομή Το όνομα της περιοχής πιθανόν να προέρχεται από τον φεουδάρχη Garious de Colos στον οποίο ανήκαν οι εκτάσεις αυτές. Το 1210 ο Λουζιανός βασιλιάς της Κύπρου Ούγος Α παραχώρησε το πλούσιο αυτό Φέουδο στο μοναχικό τάγμα του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ που ήταν γνωστοί και ως Ιωαννίτες. Τότε χτίστηκε το πρώτο οχυρό του οποίου τα ερείπια σώζονται γύρω από το νεότερο μνημείο στα Ανατολικά και Δυτικά. Οι Ιωαννίτες το 1301 (μετά την πτώση της Άκκρας που έγινε το 1291) μετέφεραν το κέντρο των δραστηριοτήτων τους στο Κολόσσι και από τότε εξουσίαζαν από κοινού οι Ιωαννίτες και οι Ναῒτες, μέχρι το 1308 που το τάγμα των Ναϊτών διαλύθηκε αφού τέθηκε εκτός νόμου μετά από διατάξεις του Πάπα Κλήμης. Το 1310 το διοικητικό κέντρο των Ιωαννιτών μεταφέρθηκε στην Ρόδο όμως στο οχυρό τους στο Κολόσσι παρέμενε η έδρα ισχυρής στρατιωτικής διοίκησης γνωστή ως Commanderie. Το καθεστώς αυτό επιβεβαιώθηκε με απόφαση του Τάγματος το Το Κάστρο χρησιμοποιείτο κυρίως σαν κατοικία και διοικητικό κέντρο των επικεφαλείς των Ιωαννιτών. Η Commanderie του Κολοσσιού ήταν η σπουδαιότερη από τις περιοχές που δόθηκαν στα στρατιωτικά τάγματα, το μεγαλύτερο μέρος της βρισκόταν στην επαρχία Λεμεσού και περιλάμβανε 60 χωριά. Οι Ιωαννίτες έλεγχαν και εκμεταλλεύονταν την παραγωγή των μεγάλων φυτειών στην κοιλάδα του Κολοσσιού. Παράγανε σιτάρι, βαμβάκι, λάδι, ζάχαρη και μεγάλες ποσότητες εκλεκτού κρασιού. Οι Ναῒτες και οι Ιωαννίτες διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στη παραγωγή και στις εξαγωγές Κυπριακών κρασιών. Υιοθέτησαν το παραδοσιακό κόκκινο κρασί της Κύπρου στο οποίο έδωσαν το όνομα Κουμανδαρία, από το Commanderie δηλαδή τη στρατιωτική διοίκηση του Κολοσσιού. 3

5 Το 1373 και 1402 εκστρατείες από τους Γεννουάτες αλλά και επιδρομές των Μαμελούκων το 1425 και 1426 μετατρέπουν το αρχικό κτήριο σε ερείπια. Αυτό ήταν η αιτία για να ανοικοδομηθεί το Κάστρο το 1454 από τον διοικητή του τάγματος Louis de Magnac B το οικόσημο του οποίου βρίσκεται εντοιχισμένο στον Ανατολικό τοίχο του Φρουρίου. Το 1488 το Κολόσσι πέρασε στην κατοχή της οικογένειας Κορνάρο. Ο Γεώργιος Κορνάρο, αδελφός της τελευταίας βασίλισσας των Φράγκων Αικατερίνης, αφού έπεισε την αδελφή του να παραιτηθεί από το θρόνο και να παραχωρήσει το νησί στους Βενετούς, λαμβάνει σαν ανταμοιβή 14 από τα 41 χωριά που έλεγχε η Commanderie της Ρόδου και από τότε ο επικεφαλής της οικογένειας των Κορνάρων είχε τον τίτλο του μεγάλου διοικητή της Κύπρου. Τον τίτλο αυτό εξακολουθεί να κατέχει η οικογένεια Κορνάρο ακόμα και μετά την κατάκτηση του νησιού από τους Τούρκους το 1571 και το 1799 το τίτλο διεκδικεί ο Κόμης Μοτσενίγγο ο οποίος παντρεύτηκε την κληρονόμο του οίκου Κορνάρο. Το οικόσημο της μαρμάρινης πλάκας στην ανατολική πλευρά του φρουρίου. 4

6 Περιγραφή του εσωτερικού χώρου Το νέο Φρούριο το οποίο κτίστηκε στα ερείπια του παλιού διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση και μοιάζει μ ένα μεγάλο πύργο. Είναι ένα επιβλητικό λιθόκτιστο οχυρό το οποίο πρόσφερε στην περιοχή ασφάλεια. Ήταν ισχυρό για να αντέχει σε επιθέσεις και θεωρούσαν ότι ήταν απόρθητο. Το γεγονός ότι είναι μια εξαιρετικά στερεή κατασκευή φαίνεται από το ότι διατηρήθηκε σε πολύ καλή κατάσταση στο πέρασμα των αιώνων και μετά από ισχυρούς σεισμούς που έπληξαν την περιοχή. Οι τέσσερις πλευρές του είχαν μήκος 16 μέτρα εξωτερικά και 13,5 εσωτερικά η κάθε μια ενώ το ύψος του είναι 21 μέτρα. Το οχυρό αποτελείται από τρία πατώματα. Το ισόγειο το οποίο είναι χωρισμένο σε τρία θολωτά δωμάτια που συγκοινωνούν μεταξύ τους με αψιδωτές πόρτες χρησιμοποιείτο σαν αποθήκη. Συγκοινωνούσε με το πάνω πάτωμα με μυστική πόρτα-παγίδα. Εδώ υπάρχουν δύο στέρνες σκαλισμένες πάνω σε πέτρα. Η είσοδος στο δεύτερο πάτωμα γινόταν μέσω μιας κρεμαστής γέφυρας που βρισκόταν στη νότια πλευρά η οποία όμως καταστράφηκε και το 1933 αντικαταστάθηκε με πέτρινη σκάλα και μια νέα κινητή γέφυρα. Το δεύτερο πάτωμα διαιρείται σε δύο μεγάλες αίθουσες που η κάθε μια έχει πλάτος 6 και μήκος 13,5 μέτρα. Στη δυτική αίθουσα υπάρχει ένα μεγάλο, απλό τζάκι γεγονός που φανερώνει ότι αυτή η αίθουσα χρησίμευε ως κουζίνα. Στην αίθουσα που βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του δεύτερου πατώματος, δίπλα από την είσοδο, υπάρχει μια τοιχογραφία σε τετραγωνικό σχήμα. Παριστάνει τη σταύρωση του Χριστού, έχοντας στη μια πλευρά την Παναγία και στην άλλη τον Άγιο Ιωάννη. Στην κάτω αριστερή γωνιά της τοιχογραφίας διακρίνεται το οικόσημο με τον Κρινάνθεμο Louis de Magnac. Στη νοτιοανατολική γωνία του δεύτερου πατώματος υπάρχει μια δεύτερη πέτρινη κυκλική σκάλα, η οποία αποτελείται από 33 σκαλοπάτια. Η σκάλα αυτή οδηγεί από το δεύτερο πάτωμα στο τρίτο και στην οροφή. Στο τρίτο πάτωμα βρισκόταν η κατοικία του μεγάλου διοικητή ή του υπολοχαγού του. Αποτελείται από δύο μεγάλες αίθουσες και στην κάθε μια 5

7 υπάρχουν περίτεχνα τζάκια που φέρουν το τρίφυλλο έμβλημα του Louis de Magnac. Τα δύο αυτά δωμάτια φωτίζονται με οκτώ παράθυρα, τέσσερα στο κάθε δωμάτιο, τετραγωνικού σχεδόν σχήματος και με αψιδωτό το πάνω μέρος και με πέτρινα καθίσματα στα πλευρά εντοιχισμένα στο πάχος των χοντρών τοίχων. Το δωμάτιο του μεγάλου διοικητή διαθέτει επίσης αποχωρητήριο. Τα δύο δωμάτια του τρίτου πατώματος συγκοινωνούν μεταξύ τους με δύο πόρτες. Λόγω του ότι υπάρχουν τρύπες στους τοίχους τα δωμάτια στο μισό τους ύψος χωρίζονται με ξύλινο πάτωμα, στο πάνω μέρος σε σοφίτες ή αποθήκες και στο κάτω μέρος σε καθιστικό χώρο. Η πέτρινη σκάλα οδηγεί από το τρίτο πάτωμα στην οροφή του Φρουρίου που έχει τετράγωνο σχήμα. Η οροφή προστατευόταν από 19 πολεμίστρες που βρίσκονται στις τέσσερις πλευρές της. Επίσης, στην οροφή του κτηρίου, πάνω από τη είσοδο, υπάρχει ζεματίστρα ή φονίας η οποία έχει πέντε ανοίγματα που έχουν διαστάσεις 40 X 40 εκατοστά και το μήκος τους είναι 3 μέτρα. Από αυτά οι υπερασπιστές του Φρουρίου έριχναν ζεματισμένο λάδι ή νερό για να εμποδίσουν την είσοδο του εχθρού στο Φρούριο. Στην ανατολική πλευρά του Κάστρου υπάρχει μια μαρμάρινη πλάκα που έχει σχήμα μεγάλου σταυρού και φέρει μέσα στο κέντρο θυρεό (έμβλημα σε σχήμα ασπίδας που διαιρείται σε τέσσερα μέρη και παριστάνει το οικόσημο των Λουζινιανών της Κύπρου. Το πρώτο μέρος παριστάνει το έμβλημα της Ιερουσαλήμ, το οποίο απεικονίζει ένα μεγάλο σταυρό ανάμεσα σε τέσσερις μικρότερους σταυρούς. Το δεύτερο μέρος παριστάνει το παλιό οικόσημο των Λουζινιανών και απεικονίζει ραβδωτό τετράγωνο μ ένα ανορθούμενο ( όρθιο) λιοντάρι. Το τρίτο μέρος παριστάνει το έμβλημα της Κύπρου που είναι ένα όρθιο λιοντάρι πάνω σε χρυσό πλαίσιο, ενώ το τέταρτο μέρος παριστάνει το έμβλημα της Αρμενίας και απεικονίζει ένα κόκκινο λιοντάρι πάνω σε ασημένιο πλαίσιο. Πάνω από το θυρεό υπάρχει στέμμα, ενώ στις δύο πλευρές του βασιλικού οικοσήμου των Λουζινιανών βρίσκονται τα οικόσημα των δύο μεγάλων μαγίστρων του τάγματος των Ιωαννιτών. Το οικόσημο που βρίσκεται στο κάτω μέρος του πλαισίου, ακριβώς κάτω από τα βασιλικά οικόσημα, είναι του Μεγάλου Διοικητή Louis de Magnac, που πιστεύεται ότι είναι και ο κτήτορας του Φρουρίου. 6

8 Κρεμαστή σκάλα που Δωμάτιο στον τρίτο όροφο. οδηγεί στον πάνω όροφο. Τζάκι στην κουζίνα. Τζάκι στην αίθουσα του Διοικητή. 7

9 Δωμάτιο στον τρίτο όροφο Πολεμίστρες στην οροφή Πέτρινη σκάλα που οδηγεί Τοιχογραφία στο δεύτερο όροφο. στην οροφή. 8

10 Ζεματίστρα στην οροφή Ο θυρεός με το οικόσημο Ο εξωτερικός χώρος του κάστρου. των Λουζινιανών. Στα νότια του κυρίως κτιρίου υπάρχει περιτειχισμένη αυλή καθώς και τα ερείπια βοηθητικού οικοδομήματος που ίσως να τι χρησιμοποιούσαν σαν αποθήκη και σταύλο. Στην ανατολική πλευρά του κάστρου βρίσκονταν τα κατάλοιπα ενός εργοστασίου παραγωγής ζάχαρης και ζαχαροκάλαμο που καλλιεργούσαν σε μεγάλες φυτείες στο κολόσσι. Οι εγκαταστάσεις οι οποίες χρονολογούνται από τον 14 ο αιώνα αποτελούνται από τρείς βασικούς και άλλους βοηθητικούς χώρους που καλύπτουν έκταση 150 περίπου τετραγωνικών μέτρων. Το κύριο οικοδόμημα είναι το εργοστάσιο επεξεργασίας της ζάχαρης που είναι μία μακρόστενη πετρόκτιστη, καμαροσκέπαστη αίθουσα η οποία επιδιορθώθηκε το 1591.βόρεια της αίθουσας αυτής βρίσκονται τα ερείπια του υδραγωγείου και του νερόμυλου. Το υδραγωγείο τροφοδοτείτο με νερό από τον ποταμό Κούρη. Το νερό έθετε σε λειτουργία το νερόμυλο που άλεθε το ζαχαροκάλαμο με τη δύναμη που αποκτούσε πέφτοντας από ύψος 7 μέτρων περίπου. Η τεράστια μυλόπετρα με διάμετρο 3.20 μέτρα σώζεται και βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του μύλου. 9

11 Το εργοστάσιο κατασκευής ζάχαρης. Ερείπια του πρώτου κτιρίου. Βιβλιογραφία: Βιβλίο: Το Φρούριο του Κολοσσιού μέσα από τους αιώνες. Δρ. Αικατερίνης Χ. Αριστείδου. Λευκωσία Βιβλίο: Ιστορία της Κύπρου. Ανδρέα Π. Πολυδώρου. Λευκωσία 2004 Ιστοσελίδα: Ιστοσελίδα: Ιστοσελίδα: - Castle Ιστοσελίδα: Άλλο: Διαφημιστικό ενημερωτικό φυλλάδιο από το χώρο του κάστρου. Μεσαιωνικό Κάστρο Κολοσσιού - Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου. Χριστιάνα Νικολάου Β 5 1 η Μαρτίου