Title: Νερό από την άλλη πλευρά Θέμα: νερό, υγρά, δοχεία για την αποθήκευση νερού, μικρός καταρράκτης νερού, πείραμα, έρευνα, πρωτόκολλο Διάρκεια: 3Χ45- λεπτά μαθήματα(όχι συνεχόμενα απαραίτητα) Ηλικία: 5 χρονών Διαφοροποίηση Μερικά παιδιά μπορεί να είναι περισσότερο αφοσιωμένα στη δραστηριότητα. Μερικά παιδιά μπορεί να χάσουν την προσοχή τους από λιγότερο σημαντικές πράξεις (π.χ τρώνε ζελεδάκια). Μερικά παιδιά μπορεί να είναι πολύ ικανά στο σχεδιασμό των πειραμάτων καθώς επίσης και στη χρήση κατάλληλου "επιστημονικού" λεξιλογίου και που να εξηγήσει την ερευνά τους. Οδηγίες, στήριξη από ICT κτλ. Δυο δάσκαλοι καθοδηγούν τα παιδιά. 1
Απαραίτητος εξοπλισμός μπολ, πλαστικά ποτήρια, ανθεκτικά στο νερό πλαστικά κουτιά, λωρίδες, διαφορετικό υλικό πλήρωσης (ζάχαρη, νομίσματα, μπάλες, κ.λπ.), 2 cl γυαλί, ζελεδάκια (αρκούδες) - διαφορετικά μεγέθη, κυλίνδρους, μπολ Προαπαιτούμενη Γνώση Δεν χρειάζεται. Υγεία και ασφάλεια Καμιά προϋπόθεση Στόχοι για αυτή τη δραστηριότητα Οι μαθητές παρατηρούν ότι όταν τοποθετήσουν κάτι στο νερό, τότε η στάθμη του νερού αυξάνεται. Είναι σε θέση να ερμηνεύσουν τα περισσότερα πειράματα. Ξέρουν ότι ο όγκος του νερού μετριέται σε κυλίνδρους και ότι θα πρέπει να τοποθετούν τα αντικείμενα αργά στο νερό. Οι μαθητές κατανοούν ότι όσο πιο βαρύ είναι ένα στερεό αντικείμενο, τόσο περισσότερο αυξάνεται η στάθμη του νερού. Μπορούν να εκτελούν και να ερμηνεύουν διάφορα πειράματα. Ξέρουν ότι η αύξηση της στάθμης του νερού μετριέται σε κυλίνδρους. Οι μαθητές είναι σε θέση να κατανοήσουν και να εκτελέσουν ολόκληρο το πείραμα, δηλαδή να γεμίσουν το κύλινδρο με νερό και να καταγράψουν την ποσότητα του νερού που τοποθετήθηκε. Μετά την τοποθέτηση του στερεού μέσα στο κύλινδρο, είναι σε θέση να καταγράψουν το αυξημένο επίπεδο του νερού. Μπορούν να παρουσιάσουν και να εξηγήσουν μερικά από τα πειράματα. Περιγραφή Μαθήματος Αρχική δραστηριότητα Προαπαιτούμενο της δραστηριότητας αυτής η επίδειξη ενδιαφέροντος από τα παιδιά για αυτή την έρευνα και το πείραμα(μέγιστος αριθμός πειραμάτων 5). Μετά από τα πειράματα ο δάσκαλος εξηγεί στα παιδιά ότι αυτό που βλέπουν δεν είναι μαγεία και μπορεί να εξηγηθεί. Στην συνέχεια εκτελεί τα πειράματα: αναποδογυρίζει ένα δοχείο γεμάτο με νερό χωρίς να χυθεί, ανάβει ένα κερί χωρίς να αγγίξετε το φυτίλι του κτλ. Κύρια Δραστηριότητα Πρώτο μάθημα Στη διάρκεια του πρώτου μαθήματος συζητάμε το θέμα του νερού με τα παιδιά. Η δραστηριότητα ξεκινά με τον σχεδιασμό εικόνων. Τα παιδιά ζωγραφίζουν οτιδήποτε σχετίζεται με το νερό. Μετά το σχέδιο, κάθε παιδί περιγράφει τη δική του εικόνα και ο εκπαιδευτικός βάζει μαζί διαφορετικές λέξεις (βάση των εικόνων), οι οποίες σχετίζονται με το νερό. Αναμένουμε ότι στο τέλος της δραστηριότητας θα ανακαλύψουν ότι το νερό είναι διαφανές, ότι μπορεί να είναι φρέσκο ή αλμυρό, ότι το νερό βρίσκεται σε ποτάμια, λίμνες, 2
θάλασσες και τους ωκεανούς, μπορούμε να κάνουμε μπάνιο στο νερό, πίνουμε νερό, φτιάχνουμε τσάι και σούπα, κλπ Τα παιδιά αναμένεται να έχουν αρκετές προτάσεις και απόψεις για το νερό. Στο τέλος θα συνοψίσουμε τα χαρακτηριστικά του νερού: Το νερό είναι ένα υγρό - μπορούμε να το ρίχνουμε από δοχείο σε δοχείο. Γίνεται επίδειξη χύνοντας το νερό από ένα ποτήρι σε ένα άλλο - αυτό το πείραμα μπορεί να πραγματοποιηθεί με κάθε παιδί ξεχωριστά. - Το νερό παίρνει το σχήμα του δοχείου στο οποίο το τοποθετούμε - μπορεί να είναι ένα οποιοδήποτε δοχείο, και παίρνει το σχήμα ανάλογα μόνο από την ποσότητα του νερού. Επίδειξη συμπιέζοντας τα πλαστικά μπουκάλια. Τα παιδιά χύνουν το νερό σε πλαστικά μπουκάλια διαφορετικού σχήματος και παρατηρούν ότι δεν είναι όλες οι φιάλες οι ίδιες και ότι ο όγκος του νερού αλλάζει αναλόγως από το δοχείο. - Το νερό μπορεί να διαιρεθεί - δείχνουμε ότι το νερό μπορεί να διαιρεθεί ρίχνοντας σταγόνες σε αρκετά ποτήρια. Δεύτερο Μάθημα Το δεύτερο μάθημα καλό θα ήταν να διεξαχθεί μετά από μερικές μέρες. Στο δεύτερο μάθημα διεξάγονται τέσσερα πειράματα. Τα ίδια τα παιδιά εκτελούν κάποια από τα πειράματα. - Μουστάκι σε νερό (διάχυση) χρωματισμός του νερό από σταγόνες μελανιού ή χρωστικές τροφίμων (τα παιδιά εργάζονται μόνα τους). - Λουλούδια στο νερό (χρωματογραφία) - Στα παιδιά δίνεται ένα λουλούδι φτιαγμένο από ένα χαρτί. Τα λουλούδια, που είναι ζωγραφισμένα με μπογιά εν μέρη, διπλώνονται και αφήνονται να επιπλέουν στο νερό. Το λουλούδι στη συνέχεια θα «ανθίσει» αφού τα χρώματα θα δημιουργήσουν ενδιαφέροντα σχήματα (τα παιδιά εργάζονται μόνα τους). - Καταρράκτης νερού (επιφανειακή τάση) σε μια μικρή ομάδα παιδιών δίνεται ένα ποτήρι γεμάτο με νερό (μέχρι το χείλος). Τα παιδιά καλούνται να βάλουν διαφορετικά αντικείμενα στο ποτήρι (νομίσματα, καρφίτσες κ.λπ.) ούτως ώστε να σχηματίσουν ένα «λόφο νερού» στην άκρη του ποτηριού (μικρή ομάδα εργασίας). - Αυγά Έκπληξη στο νερό - ο στόχος είναι τοποθετηθούν πλαστικά αυγά έκπληξη με τον τρόπο ώστε κάποια να επιπλέουν στην επιφάνεια του νερού και κάποια να βυθιστούν (ο δάσκαλος στο τέλος δείχνει το αυγό να επιπλέει στο νερό). Τρίτο μάθημα Στο τρίτο παιδιά μάθημα εκτελούν ατομικά τις φυσικές μετρήσεις «εργασία στο εργαστήριο». 1. Εξηγείστε στα παιδιά τι πρόκειται να κάνουν και γιατί. Δραστηριότητα 1: Θέλουμε να μάθουμε ποια αντικείμενα θα εκτοπίσουν περισσότερο νερό 3
από το ποτήρι. 2. Προετοιμασία των δειγμάτων για τη μέτρηση. Δραστηριότητα 2: Κάθε ομάδα θα επιλέξει τέσσερα αντικείμενα για περαιτέρω έρευνες, π.χ. νομίσματα, ξηρά φασόλια, μικρές πέτρες κτλ. Στη συνέχεια, τοποθετούν το κάθε αντικείμενο στο πλαστικό (ανθεκτικό στο νερό)κουτί. 3. Προετοιμασία του οργάνου μέτρησης. Δραστηριότητα 3: η κάθε ομάδα προετοιμάζει ένα «καταρράκτη νερού». Βλέποντας από πλάγια μπορούμε να παρατηρήσουμε τη στάθμη του νερού. Το ποτήρι θα πρέπει να τοποθετηθεί στο μπολ για λόγους ασφαλείας, αλλά και για τη μέτρηση της ποσότητας του εκτοπισμένου νερού. 4. Δραστηριότητα 4: Η δημιουργία «Πρωτόκολλου μέτρησης». Το πρωτόκολλο θα ενημερώσει τα παιδιά για τη διαδικασία, αλλά και για τα αποτελέσματα της δραστηριότητας. Ενθαρρύνουμε τα παιδιά για να κρατάνε σημειώσεις για τον εξοπλισμό και για τα δείγματα και τα εργαλεία μέτρησης που χρησιμοποιήθηκαν. 5. Δραστηριότητα 5: τα παιδιά τοποθετούν το δείγμα σε πλαστικό κουτί μέσα σε ένα ποτήρι με νερό. Τοποθετείτε ένα ελατήριο στο πλαστικό κουτί για να μην χυθεί επιπλέον νερό έξω από το ποτήρι. 6. Δραστηριότητα 6: Το ελατήριο που τοποθετήθηκε στο πλαστικό κουτί επιτρέπει επίσης τη προσεκτική τοποθέτηση του έξω από το κουτί. Στη συνέχεια τα παιδιά σηματοδοτούν την αύξηση της στάθμης του νερού με τη χρήση ενός μικρού ποτηριού (ποτήρι, ογκομετρικός κύλινδρο). Γίνεται συζήτηση σχετικά με τα αποτελέσματα του πειράματος. Συμπλήρωση (σχεδιασμός) στο πρωτόκολλο μέτρησης. Τελική Δραστηριότητα 1. Συζήτηση με τα παιδιά για την ημέρα, κατά πόσο συμμετείχαν όλοι τους στις δραστηριότητες και τα συναισθήματα τους για αυτές. Επέκταση της Δραστηριότητας 1. Κάθε μία από αυτές τις δραστηριότητες μπορεί να παραταθεί με τη χρήση περισσότερων πειραμάτων. Επέκταση του τρίτου μαθήματος: χρήση καραμελών και ώθηση των παιδιών να συμμετέχουν στο πείραμα επιτρέποντας τους να φάνε τις υπόλοιπες καραμέλες. 2. Προετοιμασία καραμελών. Ο δάσκαλος προετοιμάζει δύο είδη από ζελεδάκια (μικρά και μεγάλα). 3. Η διαδικασία θα είναι η ίδια όπως και στην κύρια δραστηριότητα τα παιδιά προετοιμάζουν το «καταρράκτη νερού», όπου βάζουν σιγά-σιγά τα ζελεδάκια σε ομάδες. Ο 4
όγκος θα μετρηθεί στο διαβαθμισμένο κύλινδρο. 4. Αυτή η δραστηριότητα είναι πολύ ενδιαφέρουσα για τα παιδιά. Εν μέρη επειδή μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη γνώση από την πρώτη δραστηριότητα ενώ αντιλαμβάνονται και την έννοια της πυκνότητας και σε σχέση με τον όγκο. 5
Illustration photos 5