Η Μελίνα των Ελλήνων Τ

17

Η Μελίνα των Ελλήνων Τ η χαρακτήρισαν τελευταία Ελληνίδα θεά και γυναίκα - φλόγα. Όλη της τη ζωή ήταν ονειροπόλα, γεμάτη ελπίδες, αγωνίες και αγώνες. Η Μελίνα Μερκούρη ήταν μια από τις σημαντικότερες Ελληνίδες του 20 ού αιώνα. Υπήρξε πολύμορφη προσωπικότητα. Ευαίσθητη και καλόκαρδη, ειλικρινής και δυναμική, όταν χρειαζόταν. Αγωνίστρια της δημοκρατίας στον αγώνα κατά της χούντας. Σπουδαία ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου με διεθνή καριέρα και με ξεχωριστές ερμηνείες. Πολιτικός που σημάδεψε με την παρουσία της τον πολιτισμό της Ελλάδας, τον έφερε στις πρώτες σελίδες των εφημερίδων. Πίστευε ότι ο πολιτισμός είναι η βαριά βιομηχανία μας, ότι αποτελεί ένα σημαντικό εξαγώγιμο προϊόν που πρέπει να αναδειχτεί. Τη βάφτισαν Αμαλία - Μαρία, δεν τη φώναξαν, όμως, ποτέ έτσι. Το όνομα που θα χρησιμοποιούσε σε όλη της τη ζωή και με το οποίο έγινε πασίγνωστη ήταν το «Μελίνα». Πολλές φορές δε χρειαζόταν καν το επίθετο Μερκούρη, για να συστηθεί. Ήταν η Μελίνα όλων των Ελλήνων, η Μελίνα των ξένων, η «έξω καρδιά», όπως ήταν το παρατσούκλι της. Σπούδασε θέατρο στη Δραματική Σχολή του Εθνικού και έκανε το ντεμπούτο της στη σκηνή το 1944. Ως πρωταγωνίστρια καθιερώθηκε το 1949 με τον ρόλο της πεισματάρας Μπλανς από το έργο του Τένεσι Ουίλιαμς «Λεωφορείον ο Πόθος». Η πρώτη κινηματογραφική δουλειά της ήταν η ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Στέλλα» (1955). Με τον ρόλο, όμως, της Ίλια στην ταινία «Ποτέ την Κυριακή» (1960) αλλά και τη θεατρική μεταφορά του έργου στη Νέα Υόρκη η Μελίνα Μερκούρη απέκτησε πλέον διεθνή φήμη και έγινε το απόλυτο θηλυκό χάρη στο εκφραστικό βλέμμα της και το σκέρτσο της. Το 1965 παντρεύτηκε τον Αμερικανό σκηνοθέτη Ζυλ Ντασέν, ο οποίος σκηνοθέτησε τις ταινίες «Ποτέ την Κυριακή» (1960), «Φαίδρα» (1962), «Τοπ Καπί» (1964) και «A Dream of Passion» (1978). Η Μελίνα Μερκούρη πάλεψε σκληρά για την ανατροπή της χούντας από το εξωτερικό όπου βρισκόταν. Πιστή στις ιδέες της, μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας γύρισε στην Ελλάδα και πολιτεύτηκε. Το 1981 έγινε Υπουργός Πολιτισμού, αξίωμα που διατήρησε για μια οκταετία. Όραμά της ήταν μέχρι τον θάνατό της η επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο στην Ελλάδα. Δημιούργησε τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα, για να έρθει το θέατρο στην επαρχία, ενώ δική της έμπνευση ήταν και η δημιουργία του θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης. Η Μελίνα υπήρξε διάσημη προσωπικότητα της Ελλάδας. Αφιερώματα για εκείνη προβλήθηκαν από τηλεοπτικούς σταθμούς σε ολόκληρο τον κόσμο με συνεντεύξεις της για τον πολιτισμό και για τα εθνικά μας θέματα. Τιμήθηκε με μετάλλια και διακρίσεις από πολλούς αρχηγούς κρατών, πανεπιστήμια, διεθνείς οργανισμούς, οργανώσεις αλλά και από δήμους ολόκληρης της χώρας για την προσφορά της στην τέχνη, τον πολιτισμό και το κοινωνικό σύνολο. Η Μελίνα Μερκούρη ήταν η αγαπημένη του ελληνικού λαού. Χαριτωμένη, μα πάντα αγέρωχη, ακόμη και σήμερα, δεν είναι μόνο μια ανάμνηση. Είναι παντού και πάντα μαζί μας. Μας κοιτά με κείνα τα τεράστια εκφραστικά μάτια και μας χαμογελά... (www.melinamercourifoundation.org.gr & www.sansimera.gr, με αλλαγές) 18

1. Απαντάω στις ερωτήσεις: 1. Ποια ήταν η κύρια ενασχόληση της Μελίνας Μερκούρη; 2. Μπορείς να αναφέρεις τις μεγαλύτερες κινηματογραφικές και θεατρικές επιτυχίες της; Έχεις δει κάποιες από αυτές; 3. Ποια ιδέα της υπήρξε σημαντική για την προβολή πολιτιστικών στοιχείων πόλεων της Ευρώπης; 4. Με ποιον κυρίως τρόπο βοήθησε την Ελλάδα; 5. Να χαρακτηρίσεις τη μεγάλη Ελληνίδα χρησιμοποιώντας επίθετα από το κείμενο. 2. Μιλάω στην τάξη. Παρουσιάζω στην τάξη μια ξεχωριστή προσωπικότητα της χώρας μου. όμορφος -η -ο / εμφανίσιμος -η -ο / καλοβαλμένος -η -ο / χαριτωμένος -η -ο άσχημος -η -ο / άχαρος -η -ο παχουλός -ή -ό / ευτραφής -ής -ές / παχύσαρκος -η -ο / γεμάτος -η -ο / έχει κοιλίτσα αδύνατος -η -ο / κοκκαλιάρης -α -ικο έχει εκφραστικό πρόσωπο, μάτια, χαμόγελο / διαθέτει νεανική, αθλητική εμφάνιση / φαίνεται μικρότερος -η -ο μεγαλύτερος -η -ο ψηλός -ή -ό / κοντός -ή -ό / είναι μετρίου αναστήματος σγουρο- / μακρυ- / κοκκινο- / ασπρο-μάλλης -α -ικο κ.ά. / μακρυπρόσωπος -η -ο / γαλανο- / μαυρομάτης -α -ικο κ.ά. αισιόδοξος -η -ο απαισιόδοξος -η -ο / ευαίσθητος -η -ο αναίσθητος -η -ο / ευγενικός -ή -ό αγενής -ής -ές / ειλικρινής -ής -ές ανειλικρινής -ής -ές / καλόκαρδος -η -ο / γενναιόδωρος -η -ο τσιγγούνης -α -ικο / εσωστρεφής -ής -ές (κλειστός -ή -ό) εξωστρεφής -ής -ές (ανοιχτός -ή -ό) / συνεργάσιμος -η -ο / πρόθυμος -η -ο / πιστός -ή -ό / πρόσχαρος -η -ο / διαλλακτικός -ή -ό αδιάλλακτος -η -ο / δύστροπος -η -ο / δυναμικός -ή -ό / συνεννοήσιμος -η -ο / ψύχραιμος -η -ο / ήρεμος -η -ο αγχώδης -ης -ες / πεισματάρης -α -ικο / αδιάφορος -η -ο / εγωιστής -τρια / ιδιοτελής -ής -ές ανιδιοτελής -ής -ές / ζηλιάρης -α -ικο / κουτσομπόλης -α -ικο 19

3. Συμπληρώνω τα κενά με τον σωστό τύπο των επιθέτων που δίνονται στο πλαίσιο: πρόθυμος -η -ο / αμοιβαίος -α -ο / αδελφικός -ή -ό / μικρός -ή -ό / υπέροχος -η -ο / ειλικρινής -ής -ές / λογικός -ή -ό / πιστός -ή -ό / εγωιστής -τρια / στενοχωρημένος -η -ο / σοβαροφανής -ής -ές / ανιδιοτελής -ής -ές / μετρημένος -η -ο / καλός -ή -ό / αισιόδοξος -η -ο / κοινός -ή -ό Φίλους έχω πολλούς τόσο στη γειτονιά μου όσο και στη δουλειά μου. Αυτός, όμως, που ξεχωρίζω, χωρίς δεύτερη σκέψη, είναι ο Μπουράκ, «ο ψηλός» ή «ο μακρυμάλλης», όπως είναι τα παρατσούκλια του! Πρόκειται για έναν άνθρωπο, γεμάτο ψυχικά χαρίσματα, καλοσύνη και αγάπη. Ο Μπουράκ, αν και έχει κάτασπρα μαλλιά, είναι δύο χρόνια μου! Η καταγωγή του είναι από την Ίμβρο, αλλά ζει μαζί με την κοπέλα του σ' ένα πολύ όμορφο σπίτι κοντά στην Ακρόπολη. Η γνωριμία μας έγινε μέσω μιας μας φίλης, της Ντάρια, που την ήξερα από παλιά. Από την πρώτη στιγμή τον εκτίμησα. Η συμπάθεια ήταν αμοιβαία, γι' αυτό και από τότε γίναμε δύο πολύ καλοί φίλοι. Είναι καμεραμάν. Με την κάμερά του κάνει καταπληκτικά πράγματα χωρίς, όμως, να περηφανεύεται γι' αυτό και να γίνεται. Πάντοτε είναι να βοηθήσει κάποιον που έχει πρόβλημα, χωρίς να περιμένει να του το ζητήσει. Είναι και σοβαρός, χωρίς όμως να χάνει το χιούμορ του και να γίνεται. Οι σκέψεις του ώριμες και. Οι φίλοι του παίζουν σημαντικό ρόλο γι' αυτόν, ενώ μπορεί να κάνει ακόμα και μεγάλες θυσίες για χάρη τους. Πολλές ήταν οι φορές που αποδείχτηκε φίλος, αντάξιος της εμπιστοσύνης και της αγάπης που τρέφω για το πρόσωπό του. Ανάμεσά μας δεν υπάρχουν αμφιβολίες ή μυστικά. Γνωρίζει τα περισσότερα για μένα κι εγώ γι' αυτόν. Σαν αδελφός μοιράζεται μαζί μου τόσο τις χαρές όσο και τις λύπες μου. Όταν μου συμβαίνει κάτι και είμαι, προσπαθεί με κάθε τρόπο να με κάνει να νιώσω καλύτερα. Μου συμπαραστέκεται πάντα στις δύσκολες στιγμές, ενώ με τα του λόγια καταφέρνει να με παρηγορήσει και να με κάνει να ξεχάσω το πρόβλημά μου. Μπορεί να συζητάμε ώρες ολόκληρες για ποικίλα θέματα. Κάποιες φορές κάνουμε περιπάτους και κάπου κάπου πηγαίνουμε σινεμά ή για μπίρες. Γενικά, είναι σπιτόγατος και δεν του αρέσει η πολυκοσμία. Δεν πλήττω ποτέ, όταν είμαι μαζί του, αλλά αντίθετα οι ώρες περνούν χωρίς καν να το καταλαβαίνω. Του αρέσει πολύ να διαβάζει κόμικς και ιστορία, γι' αυτό και το ωραιότερο δώρο για εκείνον είναι τέτοιου είδους βιβλία. Όλοι τον εκτιμούν και τον σέβονται, γιατί έχει να πει για τον καθένα μια κουβέντα και να δώσει ένα γλυκό χαμόγελο. Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που γνώρισα έναν τέτοιο άνθρωπο. Τέλος, είμαι σίγουρος ότι αυτή η μας φιλία θα κρατήσει για πάντα, εφόσον στηρίζεται στον σεβασμό. Είμαστε μεταξύ μας και έχουμε αλληλοκατανόηση και εμπιστοσύνη. 20

4. Σημειώνω τη σειρά στις παρακάτω παραγράφους και διαβάζω το κείμενο για τον χολιγουντιανό σταρ: Α. Δεν είναι τυχαίο ότι έχει πάρει άφεση για ό,τι άσχημο έχει συνδεθεί με το όνομά του μέχρι σήμερα. Του έχουν συγχωρεθεί τα πάντα, ακόμη και η σύλληψή του στο Λος Άντζελες πριν μερικά χρόνια, όταν πιάστηκε στα πράσα και μάλιστα σε δημόσιο χώρο με μια γυναίκα της νύχτας. Β. Τελικά μπορεί να χώρισαν κοινή συναινέσει λίγο αργότερα, αλλά παραμένουν πολύ καλοί φίλοι. «Δε με κορόιδεψε ούτε μια στιγμή, όταν ήμουν έγκυος και χοντρή» λέει με τρυφερότητα η παλιά του σύντροφος. «Είναι ο καλύτερος φίλος που θα μπορούσε να έχει μια γυναίκα» συμπληρώνει για τον άντρα που από πρώην αγαπημένος της έγινε πια νονός του γιου της. Αν μη τι άλλο είναι «πολιτισμένοι» οι άνθρωποι, δε χωρά αμφιβολία Γ. Είναι όμορφος, συναισθηματικός και ταυτόχρονα πολύ αστείος. Οι γυναίκες, και μάλιστα όλων των ηλικιών, τον λατρεύουν. Αυτός ο απίστευτος συνδυασμός παιδικότητας και ενήλικης γοητείας τον κάνει γλυκούλη και χαριτωμένο. Δ. Το 1994 έκανε δύο ταινίες, το 1995 πέντε, το 1996 μία, τις δύο επόμενες χρονιές καμιά, επανήλθε το 1999 και πάει λέγοντας. «Η καριέρα μου θυμίζει τα λεωφορεία στο Λονδίνο» έλεγε χαριτολογώντας ο γαλανομάτης σταρ μετά τη διπλή του επιτυχία το 1999 με το «Παντρεμένος με τη μαφία» και το «Νότινγκ Χιλ». «Εκεί που μπορεί να περιμένεις στη στάση για τέσσερις ώρες και να μην εμφανιστεί κανένα, εκεί έρχονται μεμιάς είκοσι λεωφορεία, το ένα πίσω από το άλλο» Ε. Παρόλο που κάποιοι θεώρησαν την ιστορία του διαφημιστικό κόλπο για την προώθηση της ταινίας του «9 μήνες» που βγήκε εκείνη την εποχή στους κινηματογράφους, αλλά δεν έτυχε ιδιαίτερης εκτίμησης από το κοινό, η αλήθεια είναι ότι ακόμη και η τότε αγαπημένη του τον συγχώρησε. (www.perizitito.gr, με αλλαγές) 1. 2. 3. 4. 5. 5. Διατυπώνω διαφορετικά τις υπογραμμισμένες λέξεις και φράσεις του κειμένου: έχει πάρει άφεση: πιάστηκε στα πράσα: κοινή συναινέσει: δε χωρά αμφιβολία: χαριτολογώντας: προώθηση της ταινίας: 21

Ουσιαστικά επανάληψη Αρσενικά Ουσιαστικά ονομ. ο κήπος ο δάσκαλος ο πίνακας ο φοιτητής αιτ. τον κήπο τον δάσκαλο τον πίνακα τον φοιτητή γεν. του κήπου του δασκάλου του πίνακα του φοιτητή ονομ. οι κήποι οι δάσκαλοι οι πίνακες οι φοιτητές αιτ. τους κήπους τους δασκάλους τους πίνακες τους φοιτητές γεν. των κήπων των δασκάλων των πινάκων των φοιτητών Θηλυκά Ουσιαστικά ονομ. η κόρη η στάση η γυναίκα η σύζυγος αιτ. την κόρη τη(ν) στάση τη(ν) γυναίκα τη(ν) σύζυγο γεν. της κόρης της στάσης της γυναίκας της συζύγου ονομ. οι κόρες οι στάσεις οι γυναίκες οι σύζυγοι αιτ. τις κόρες τις στάσεις τις γυναίκες τις συζύγους γεν. των κορών των στάσεων των γυναικών των συζύγων * Παρόμοια σχηματίζονται τα θηλυκά που τελειώνουν σε -ση, -ξη, -ψη (η φύση, η απόδειξη, η άποψη κ.ά.) και η πόλη, η πίστη, η τίγρη, η δύναμη. Παρόμοια κλίνονται πολλά ουσιαστικά που δείχνουν επαγγέλματα με κοινό τύπο για το αρσενικό και το θηλυκό (π.χ. ο, η γιατρός / ο, η δικηγόρος / ο, η δημοσιογράφος κ.ά.), ο των περισσότερων ελληνικών νησιών (η Ρόδος, η Μύκονος, η Νάξος, η Αμοργός κ.ά.), η Κύπρος καθώς και μερικές λέξεις όπως η οδός, η είσοδος, η έξοδος, η ψήφος, η λεωφόρος, η άνοδος, η κάθοδος, η μέθοδος, η παράγραφος, η πρόοδος, η άμμος, η νόσος κ.ά. 22

επανάληψη Ουδέτερα Ουσιαστικά ονομ. το πρόσωπο το παιδί το πρόβλημα το δάσος αιτ. το πρόσωπο το παιδί το πρόβλημα το δάσος γεν. του προσώπου του παιδιού του προβλήματος του δάσους ονομ. τα πρόσωπα τα παιδιά τα προβλήματα τα δάση αιτ. τα πρόσωπα τα παιδιά τα προβλήματα τα δάση γεν. των προσώπων των παιδιών των προβλημάτων των δασών Ανισοσύλλαβα Ουσιαστικά ον. ο μπαμπάς η μαμά ο παππούς η αλεπού ο μανάβης ο καφές αιτ. τον μπαμπά τη(ν) μαμά τον παππού την αλεπού τον μανάβη τον καφέ γεν. του μπαμπά της μαμάς του παππού της αλεπούς του μανάβη του καφέ ον. αιτ. γεν. οι μπαμπάδες οι μαμάδες οι παππούδες οι αλεπούδες οι μανάβηδες οι καφέδες τους μπαμπάδες τις μαμάδες τους παππούδες τις αλεπούδες τους μανάβηδες τους καφέδες των μπαμπάδων των μαμάδων των παππούδων των αλεπούδων των μανάβηδων των καφέδων ο ψαράς ο περιπτεράς ο παπάς ο κουλουράς ο κουβάς ο αμαξάς ο γαλατάς η γιαγιά η νταντά η μαϊμού η γλωσσού η περιπτερού η υπναρού ο φούρναρης ο χασάπης ο ταξιτζής ο καφετζής ο νοικοκύρης ο μπακάλης ο παπουτσής ο καναπές ο μπουφές ο πουρές ο κεφτές ο μεζές ο λεκές ο τενεκές 23

6. Συμπληρώνω τα κενά με τα ουσιαστικά στον σωστό τύπο (βάζω άρθρο όπου χρειάζεται): Τα μυστικά ομορφιάς των αρχαίων Ελληνίδων Έξι διαφορετικούς τρόπους (η κόμμωση) είχαν οι Ελληνίδες στην αρχαιότερη Νεολιθική (η περίοδος), προκειμένου να είναι όμορφες και περιποιημένες. Στοιχεία για την τεχνική της γυναικείας κόμμωσης στην Προϊστορική (η εποχή) ανακάλυψαν (ο αρχαιολόγος) που έκαναν έρευνα στην περιοχή των Γιαννιτσών πριν δέκα περίπου (το έτος). Ειδικότερα, από (το ειδώλιο) που βρέθηκαν στην περιοχή οι αρχαιολόγοι πήραν πολλές (η πληροφορία) και σημαντικές (η ένδειξη) για τις τεχνικές τις οποίες χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες της Νεολιθικής εποχής για να περιποιηθούν (το μαλλί) τους. «Ως προς (το χτένισμα) της κώμης τους διαπιστώθηκαν 6 διαφορετικοί (ο τρόπος). Τα μαλλιά είναι πιασμένα πίσω, σε (η διάταξη) προς τα κάτω ή χωρίζονται στο επάνω (το μέρος) και αφήνονται ελεύθερα προς κάτω (η πλευρά)», εξηγεί ένας από (ο συντονιστής) της έρευνας. Ο αρχαιολόγος προσθέτει ότι οι γυναίκες συγκέντρωναν τα μαλλιά πίσω σε έναν βόστρυχο, ο οποίος ακολουθούσε τον άξονα (ο λαιμός) προς τα κάτω. Συνοδευτικά της κόμμωσης και (ο στολισμός) πρέπει να θεωρηθούν οι ταινίες σε (το ύψος) του μετώπου. Η στερέωση των μαλλιών προς τα πάνω γινόταν πιθανότατα με δέσιμο ή με (η χρήση) ξύλινων ή πήλινων περονών. Επιπλέον, χάρη σε (η ανακάλυψη) των 8 ειδωλίων στα Γιαννιτσά, οι αρχαιολόγοι διαπίστωσαν (η λεπτομέρεια) για το πώς οι κυρίες (η εποχή) εκείνης διακοσμούσαν το πρόσωπό τους. Πιο συγκεκριμένα, συμπέραναν ότι οι γυναίκες μακιγιάρονταν με διάφορα γραμμικά (το μοτίβο). Αυτά ήταν συνήθως ένας ρόμβος και μια ευθεία ή κυματοειδής (η γραμμή) στο ύψος (η μύτη). (η διακόσμηση) του προσώπου συμπλήρωναν χρυσά (το κόσμημα) που τοποθετούνταν στα μαλλιά, για να τα συγκρατήσουν ή απλά για (η ομορφιά) καθώς και χρυσά (το σκουλαρίκι) που κάλυπταν μεγάλο (το τμήμα) (το αφτί) τους. (εφημερίδα ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ, 6 Αυγούστου 2003, με αλλαγές) 24

Επίθετα επανάληψη Επίθετα -ος -η -ο ονομ. ο δύσκολος η δύσκολη το δύσκολο αιτ. τον δύσκολο τη(ν) δύσκολη το δύσκολο γεν. του δύσκολου της δύσκολης του δύσκολου ονομ. οι δύσκολοι οι δύσκολες τα δύσκολα αιτ. τους δύσκολους τις δύσκολες τα δύσκολα γεν. των δύσκολων των δύσκολων των δύσκολων Επίθετα -ος -α -ο ονομ. ο νέος η νέα το νέο αιτ. τον νέο τη(ν) νέα το νέο γεν. του νέου της νέας του νέου ονομ. οι νέοι οι νέες τα νέα αιτ. τους νέους τις νέες τα νέα γεν. των νέων των νέων των νέων 25

Επίθετα -ός -ή /-ιά -ό επανάληψη ονομ. ο κακός η κακή / κακιά το κακό αιτ. τον κακό την κακή / κακιά το κακό γεν. του κακού της κακής / κακιάς του κακού ονομ. οι κακοί οι κακές τα κακά αιτ. τους κακούς τις κακές τα κακά γεν. των κακών των κακών των κακών Κάποια επίθετα σχηματίζουν διπλό τύπο θηλυκού: κακιά / κακή, ξανθιά / ξανθή, φτωχιά / φτωχή Ο τύπος σε -ή συνήθως χρησιμοποιείται για άψυχα (π.χ. ξανθή μπίρα), ενώ ο τύπος σε -ιά για έμψυχα (ξανθιά κοπέλα). Επίσης, χρησιμοποιούμε τον τύπο σε -ιά στον προφορικό κυρίως λόγο. γλυκός -ιά -ό & φρέσκος -ια -ο Επίθετα -ης -ης -ες ονομ. ο υγιής η υγιής το υγιές αιτ. τον υγιή την υγιή το υγιές γεν. του υγιούς της υγιούς του υγιούς ονομ. οι υγιείς οι υγιείς τα υγιή αιτ. τους υγιείς τις υγιείς τα υγιή γεν. των υγιών των υγιών των υγιών συνεπής -ής -ές, ακριβής -ής -ές, αγενής -ής -ές, αγχώδης -ης -ες κ.ά. πολύς - πολλή - πολύ ονομ. ο πολύς η πολλή το πολύ αιτ. τον πολύ την πολλή το πολύ γεν. του πολύ της πολλής του πολύ ονομ. οι πολλοί οι πολλές τα πολλά αιτ. τους πολλούς τις πολλές τα πολλά γεν. των πολλών των πολλών των πολλών Όταν το αρσενικό και το θηλυκό τονίζονται στην παραλήγουσα, η ονομαστική & αιτιατική ενικού του ουδετέρου τονίζεται στην παραλήγουσα: ο, η συνήθης - το σύνηθες. Εκτός: ο, η αγχώδης - το αγχώδες 26

7. Συμπληρώνω τα κενά με τα επίθετα στον σωστό τύπο (βάζω άρθρο όπου χρειάζεται): Δύο ξεχωριστοί άνθρωποι! Ο γιατρός της ελπίδας (διάσημος) καρδιοχειρουργό, Μαγκντί Γιακούμπ τον θεωρούν κάτι σαν Θεό στη γενέτειρά του, την Αίγυπτο. Όταν κάνει την εμφάνισή του σε (διεθνής) νοσοκομείο του Λούξορ, πολλοί ταξιδεύουν από εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά για μια (σύντομος) συνάντηση μαζί του. Το 1995 ίδρυσε (φιλανθρωπικός) οργάνωση «Αλυσίδα Ελπίδας» με σκοπό την παροχή (άμεσος) βοήθειας σε παιδιά από εμπόλεμες ή (φτωχός) χώρες. Αρκετές φορές τον χρόνο μια ομάδα γιατρών από την Αλυσίδα, με επικεφαλής τον Γιακούμπ, πραγματοποιεί (διεθνής) αποστολές, κατά τη διάρκεια των οποίων δουλεύει χωρίς καμιά αποζημίωση σε τοπικά νοσοκομεία. Φώναξε παρούσα για το Αφγανιστάν Η τρίτη (προκριματικός) σειρά στα 100 μέτρα γυναικών, είχε σχεδόν ολοκληρωθεί. Οι επτά από τις οκτώ κοπέλες είχαν τερματίσει, αλλά το χειροκρότημα στο Σεν Ντενί δεν έλεγε να κοπάσει. Όχι, δεν ήταν για (δημοφιλής) Τζαμαϊκανή Μαρλίν Οτέι, η οποία είχε επιτύχει μια ακόμη νίκη στην καριέρα της. Ήταν για τη Λίμα Αζίζι, από το Αφγανιστάν, που ακόμη έτρεχε και πλησίαζε στο τέρμα. Ο χρόνος της παρέπεμπε ουσιαστικά στο αγώνισμα των 200 μέτρων, αλλά αυτό ήταν το τελευταίο που μετρούσε. Σημασία είχε η συμμετοχή μιας κοπέλας, που για πρώτη φορά έβγαινε από την πατρίδα της, για να πάρει μέρος μάλιστα σε (διεθνής) αγώνα, σε (παγκόσμιος) πρωτάθλημα στίβου! Στην αφετηρία ξεχώριζε σαν τη μύγα μέσα στο γάλα από τις υπόλοιπες αθλήτριες. Με σκυμμένο το κεφάλι, με μια (παλιός) φόρμα και (υπερμεγέθης) παπούτσια ήταν έτοιμη να ζήσει το όνειρο! (συγκεκριμένος) αγώνας καθυστέρησε, αφού οι κριτές χρειάστηκαν (πολύς) χρόνο, για να προετοιμάσουν (αγχώδης) αθλήτρια και να της δείξουν (ακριβής) θέση στη γραμμή εκκίνησης, προκειμένου να μην ακυρωθεί. Τελικά, η κούρσα ξεκίνησε κανονικά και το όνειρο (νεαρός) κοπέλας έγινε πραγματικότητα! (www.enet.gr, με αλλαγές) 27

8. Συμπληρώνω τα κενά με τον σωστό τύπο των φράσεων που δίνονται στο πλαίσιο (βάζω άρθρο όπου χρειάζεται): ηλεκτρονικός υπολογιστής, ηλικιωμένη γιαγιά, πρώτο έπαθλο, ελληνορωσικό λεξικό, παραδοσιακή μουσική, παγκόσμιος ιστός, ελληνική προφορά, πρώτη φορά, γλυκιά ιστορία, παλιό λεξικό, ιδιαίτερος σκοπός, τουριστικός διαγωνισμός, αρχαία λέξη, μεγάλο όνειρο, μελωδικός ήχος, πραγματικός χρόνος, ελληνικό φυτό, πολλοί ξένοι, ελληνικός καφές, αγαπημένος παππούς, μικρή πόλη «Με λένε Παύλο. Μένω στη Ρωσία στην πόλη Βλαδιβοστόκ, μακριά από την Ελλάδα, κοντά στην Ιαπωνία. Εδώ δεν έχουμε. Έλληνες είναι μόνο δύο.» Κάπως έτσι αρχίζει του ο 30χρονος Ρώσος, που άκουσε κάποτε ελληνικά και ένιωσε να πλημμυρίζει από της γλώσσας, έτσι ώστε αποφάσισε να τα μάθει μόνος του! Και τα κατάφερε! Στην αρχή αποστήθιζε, όσες μπορούσε βέβαια, από ένα που βρήκε σε κάποιο βιβλιοπωλείο. Στη συνέχεια με τη βοήθεια του αγόρασε έναν. Μέσω μιλάει σε με Έλληνες και βλέπει το λεξιλόγιό του να εμπλουτίζεται. Γεννήθηκε σε κοντά στο Βλαδιβοστόκ και το 1995 άκουσε για την ελληνική γλώσσα. «Γνώρισα έναν Έλληνα από την Κρήτη, που είχε έρθει εδώ τον χειμώνα, για να δει τον άρρωστο μπαμπά μου Μετά άρχισα να ακούω και ήθελα να καταλαβαίνω τι λένε τα τραγούδια Ήθελα πολύ να μάθω ελληνικά. Η χαρά μου ήταν μεγάλη, όταν αγόρασα το πρώτο... Μαθαίνω χωρίς δάσκαλο και χωρίς, απλώς γιατί μου αρέσει! Στην αρχή ήταν ένα χόμπι, τώρα είναι αγάπη!» δηλώνει με πλατύ χαμόγελο o Έλληνας της Σιβηρίας, όπως τον αποκαλούν οι φίλοι του. Μπορεί πλέον να γράφει, να διαβάζει, να μεταφράζει, αλλά δεν μπορεί να μιλάει ελληνικά, αφού σπάνια έχει τη δυνατότητα να ακούσει. Οι Έλληνες φίλοι που απέκτησε μέσω διαδικτύου φρόντισαν να αναπληρώσουν το κενό. Τον προμήθευσαν βιβλία, cd με τραγούδια,, για να τον φτιάχνει στο μπρίκι και ένα κλωνάρι βασιλικό! Η μυρωδιά τον σκλάβωσε! Ο καφές στη χόβολη ενθουσίασε ακόμη και του! Το του Παύλου είναι να έρθει στην Ελλάδα. Έτσι, έλαβε μέρος σε και κέρδισε : ένα ταξίδι στην Ελλάδα. Η χαρά του ήταν απερίγραπτη. Ήταν η αρχή του ονείρου του! (www.ethnos.gr, με αλλαγές) 28

Επίθετα -ής -ιά -ί oνομ. αιτ. γεν. ο λαδής τον λαδή του λαδιού / λαδή η λαδιά τη(ν) λαδιά της λαδιάς το λαδί το λαδί του λαδιού oνομ. αιτ. γεν. οι λαδιοί τους λαδιούς των λαδιών οι λαδιές τις λαδιές των λαδιών τα λαδιά τα λαδιά των λαδιών Παρόμοια κλίνονται τα παρακάτω επίθετα που δηλώνουν χρώμα: καφετής -ιά -ί, θαλασσής -ιά -ί, χρυσαφής -ιά -ί, πορτοκαλής -ιά -ί, βυσσινής -ιά -ί κ.ά. Τα επίθετα αυτά δε σχηματίζουν επιρρήματα και παραθετικά. Στην ίδια κατηγορία είναι και το επίθετο δεξής -ιά -ί. Πολλές φορές χρησιμοποιούμε το όνομα του χρώματος (ουδέτερο επιθέτου), ανεξάρτητα από το γένος του ουσιαστικού που προσδιορίζει. π.χ. η θαλασσιά χάντρα ή η θαλασσί χάντρα 9. Συμπληρώνω τα κενά με τα επίθετα στον σωστό τύπο: 1. Η Ντίμα αγόρασε ένα ποδήλατο. (καφετής) 2. Κοιτάω τον ουρανό και θυμάμαι την Ελλάδα. (θαλασσής) 3. Αγόρασα μια τσάντα, για να πηγαίνει με τα παπούτσια μου. (λαδής / καφετής) 4. Όταν δύει ο ήλιος, ο ουρανός αποκτά ένα υπέροχο χρώμα. (βιολετής) 5. Βάλε τον καναπέ μπροστά από τον τοίχο. (πορτοκαλής) 6. Έκανε στα μαλλιά της ανταύγειες και φωτίστηκε το πρόσωπό της! (χρυσαφής) 7. Από τη μεγάλη πυρκαγιά ο ουρανός έγινε. (σταχτής) 8. Η Κλαούντια φορούσε μια εσάρπα που της πήγαινε πολύ! (μενεξεδής) 9. Παίρνοντας το μονοπάτι, θα βρεθείς στην κορυφή του βουνού. (δεξής) 10. Δεν μπορώ να βγάλω από το μυαλό μου τον σκύλο που είδαμε χθες στο pet shop. (κανελής) 29

Επίθετα -ης -α -ικο ονομ. αιτ. γεν. ο ζηλιάρης τον ζηλιάρη του ζηλιάρη η ζηλιάρα τη(ν) ζηλιάρα της ζηλιάρας το ζηλιάρικο το ζηλιάρικο του ζηλιάρικου ονομ. αιτ. γεν. οι ζηλιάρηδες τους ζηλιάρηδες των ζηλιάρηδων οι ζηλιάρες τις ζηλιάρες - τα ζηλιάρικα τα ζηλιάρικα των ζηλιάρικων τεμπέλης -α -ικο, πεισματάρης -α -ικο, γρουσούζης -α -ικο, κουτσομπόλης -α -ικο, τσιγγούνης -α -ικο, γκρινιάρης -α -ικο, σγουρομάλλης -α -ικο, πρασινομάτης -α -ικο κ.ά. 10. Συμπληρώνω τα κενά με τα επίθετα στον σωστό τύπο: 1. Δεν έχω συναντήσει πιο παιδί στη ζωή μου. (γκρινιάρης) 2. Αν δεις μαύρη γάτα, θεωρείται γεγονός. (γρουσούζης) 3. Η Ρένα Βλαχοπούλου πρωταγωνιστούσε στην ταινία «Μια τρελή τρελή». (σαραντάρης) 4. Όλοι οι συμφοιτητές μου είναι Κανένας τους δε θυμήθηκε τα γενέθλιά μου! (ξεχασιάρης) 5. Η φωνή της γραμματέως ακουγόταν σε όλον τον όροφο. (γκρινιάρης) 6. Οι περισσότεροι Σουηδοί είναι. (ξανθομάλλης) 7. Με το βλέμμα της κατάφερε και του άλλαξε γνώμη. (παραπονιάρης) 8. Και οι δύο γάτοι που έχουμε είναι τόσο, που κάθε λίγο σπάνε και ένα αντικείμενο μέσα στο σπίτι. (παιχνιδιάρης) 9. Ο Τεό και ο Τάρεκ είναι τόσο, που δεν αφήνουν κανέναν χωρίς να τον σχολιάσουν. (κουτσομπόλης) 10. Αυτό το σκυλί δεν είναι μόνο αλλά και, αφού δε σε αφήνει να χαϊδέψεις κανένα άλλο ζώο. (τεμπέλης / ζηλιάρης) 11. Η Ντάρια, αν και είναι μικρή, μόλις, τα έχει καταφέρει μια χαρά στη ζωή της, γιατί, όταν βάζει έναν στόχο, είναι πολύ (εικοσάρης / πεισματάρης) 12. Δεν έχω δει πιο παιδιά! Όλη την ώρα κάτι έχουν και τρέχουμε στους γιατρούς! (αρρωστιάρης) 30

Επίθετα -άς -ού -άδικο ονομ. αιτ. γεν. ο φωνακλάς τον φωνακλά του φωνακλά η φωνακλού τη(ν) φωνακλού της φωνακλούς το φωνακλάδικο το φωνακλάδικο του φωνακλάδικου ονομ. αιτ. γεν. οι φωνακλάδες τους φωνακλάδες των φωνακλάδων οι φωνακλούδες τις φωνακλούδες - τα φωνακλάδικα τα φωνακλάδικα των φωνακλάδικων υπναράς -ού -άδικο, φαγάς -ού -άδικο, κοιλαράς -ού -άδικο, γλωσσάς -ού -άδικο, πολυλογάς -ού -άδικο κ.ά. Επίθετα -ής -ού -ήδικο ονομ. αιτ. γεν. ο μερακλής τον μερακλή του μερακλή η μερακλού τη(ν) μερακλού της μερακλούς το μερακλήδικο το μερακλήδικο του μερακλήδικου ονομ. αιτ. γεν. οι μερακλήδες τους μερακλήδες των μερακλήδων οι μερακλούδες τις μερακλούδες - τα μερακλήδικα τα μερακλήδικα των μερακλήδικων καβγατζής -ού -ήδικο, καταφερτζής -ού -ήδικο, μπελαλής -ού -ήδικο κ.ά. 11. Συμπληρώνω τα κενά με τα επίθετα στον σωστό τύπο: 1. Αυτή η τάξη έχει τους χειρότερους μαθητές. Είναι όλοι τους και. (φωνακλάς / πολυλογάς) 2. Σου λέω να πάμε για σουβλάκια στον «Θανάση» στο Μοναστηράκι! Κάνει το πιο κεμπάπ της Αθήνας, ό,τι πρέπει για έναν, σαν εσένα! (μερακλής / καλοφαγάς) 3. Είναι μια αυτή! Θα δεις, θα γίνει το δικό της στο τέλος! (καταφερτζής) 4. Δε φτάνει που είναι και αργεί συνέχεια στο μάθημά της, είναι και. (υπναράς / γλωσσάς) 31

Σύνθετα Επίθετα θεο + επίθετο: θεοσκότεινος, θεονήστικος, θεόκουφος κ.ά. παν(μ) +επίθετο: πανευτυχής, πανάρχαιος, πανάκριβος, πανύψηλος, πανέμορφος, παμφάγος, παμπάλαιος κ.ά. τρις + επίθετο: τρισχαριτωμένος, τρισευτυχισμένος, τρισκατάρατος κ.ά. πέντε + επίθετο: πεντανόστιμος, πεντάμορφος, πεντακάθαρος κ.ά. κατά + επίθετο: κατάχλωμος, κάτασπρος, κατακίτρινος, κατακόκκινος, κατακάθαρος κ.ά. όλο + επίθετο: ολόμαλλος, ολοκαίνουργιος, ολόχρυσος, ολόφρεσκος κ.ά. 12. Συμπληρώνω τις προτάσεις με τον σωστό τύπο από τα επίθετα του παραπάνω πίνακα: 1. Έγινε από την ντροπή, όταν τον έπιασε να αντιγράφει στις εξετάσεις. 2. Τις περισσότερες φορές στα νησιά τρως ψάρια. 3. Το γαλάζιο μου πουλόβερ είναι πολύ ζεστό, γιατί είναι. 4. Είμαι, αφού έχω να βάλω μπουκιά στο στόμα μου από χτες! 5. Οι φοιτητές ήταν, γιατί πέρασαν την πιο δύσκολη εξέταση. 6. «Η και το Τέρας» είναι ένα από τα πιο γνωστά παραμύθια. 7. Το μωρό είναι και κάνει εμετό. Πάμε αμέσως στον γιατρό! επανάληψη Προθέσεις + αιτιατική + γενική από (τόπος, υλικό) με (τρόπος, περιεχόμενο, συνοδεία) σε (τόπος, χρόνος) για (στόχος, χρόνος, αναφορά) προς (τόπος, χρόνος) ώς / έως / μέχρι (χρόνος, τόπος) χωρίς / δίχως (στέρηση, έλλειψη) κατά (χρόνος, συμφωνία, τόπος) κ.ά. εξαιτίας / λόγω (αιτία) αντί (αντικατάσταση) εκτός / πλην (εξαίρεση) άνευ (στέρηση) υπέρ (υπεράσπιση) κατά (αντίθεση) κ.ά. 32

13. Συμπληρώνω τα κενά με τις σωστές προθέσεις από τον παραπάνω πίνακα: Τον Μάιο του 1957 ο Νίκος Kαζαντζάκης βρίσκεται στο αποκορύφωμα της παγκόσμιας ακτινοβολίας του: ο μεγάλος γαλλικός εκδοτικός οίκος Plon αναλαμβάνει την έκδοση των «Aπάντων» του Έλληνα συγγραφέα και οργανώνει σειρά εκδηλώσεων στο Παρίσι τιμήν του η ταινία του Jules Dassin «Celui qui doit mourir», στηριγμένη το μυθιστόρημα «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», προβάλλεται στο κινηματογραφικό φεστιβάλ των Καννών και ο Καζαντζάκης παρακολουθεί την προβολή μαζί τη σύζυγό του Ελένη, τον Dassin και τη Μελίνα Μερκούρη, πρωταγωνίστρια της ταινίας. Ωστόσο, τον επόμενο μήνα ξεκινά ένα μεγάλο ταξίδι την Κίνα, που θα αποβεί μοιραίο. Στο ταξίδι της επιστροφής ο Κρητικός μεταφέρεται εσπευσμένα σε γερμανικό νοσοκομείο, όπου οι γιατροί κάνουν διάγνωση λευχαιμίας. H κατάσταση της υγείας του βελτιώνεται, μέχρι που μια επιδημία ασιατικής γρίπης τον εξαντλεί γρήγορα και τον οδηγεί στον θάνατο: ο δημιουργός αφήνει την τελευταία του πνοή σε γερμανικό έδαφος στις 26 Oκτωβρίου σε ηλικία 74 ετών. Λαοθάλασσα αποχαιρετίζει τον νεκρό στον ενταφιασμό του στα Eνετικά Τείχη στο Ηράκλειο της Κρήτης. Η δεκαετία 1950-1960 είναι τον Καζαντζάκη η περίοδος της διεθνούς αναγνώρισης. Μυθιστορήματα όπως «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά», «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», «Ο φτωχούλης του Θεού», «Ο Καπετάν Μιχάλης», μεταφράζονται στη Σουηδία, στη Νορβηγία, στη Γαλλία, στις Η.Π.Α., στην Αγγλία, στη Δυτική Γερμανία, στη Δανία, στην Ολλανδία, στην Ιταλία και αποσπούν διθυραμβικές κριτικές. Ο «Ζορμπάς» μπαίνει στη λίστα των δέκα καλύτερων βιβλίων του 1953 πολλά έγκυρα έντυπα στις Η.Π.Α. και τιμάται το 1954 το βραβείο καλύτερου ξένου βιβλίου στη Γαλλία. Ο Καζαντζάκης βρίσκεται πλέον σε καθημερινή επαφή με εκδότες, μεταφραστές και λογοτεχνικούς ατζέντηδες, δίνει συνεντεύξεις σε εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς. Μέχρι το μοιραίο 1957 δεν σταματά να γράφει μεταξύ άλλων και την εξαίρετη πνευματική αυτοβιογραφία του «Αναφορά στον Γκρέκο» και να έχει σχέδια. Έχουν προηγηθεί άλλωστε αρκετά θεατρικά έργα, το μνημειώδες δοκίμιο «Ασκητική», η ποιητική συλλογή «Τερτσίνες», εκατοντάδες σελίδες ταξιδιωτικών εντυπώσεων, η μετάφραση της «Θείας Κωμωδίας» του Dante και, υπεράνω όλων, η «Οδύσσεια», το επικό ποίημα των 33.333 στίχων, που εκδίδεται το 1938 και που αποτελεί για τον ίδιο έργο ζωής, αφού τον έχει ήδη απασχολήσει επί δεκαπέντε σχεδόν χρόνια. Ανάλογη την περιπλάνησή του στα λογοτεχνικά είδη είναι και η περιπλάνησή του σε χώρες, ιδεολογίες και καλλιτεχνικά ρεύματα σε όλη τη διάρκεια της γεμάτης αληθινά «μυθιστορηματικής» ζωής του. Ο γεννημένος το 1883 στο Ηράκλειο της Κρήτης γιος του Μιχάλη Καζαντζάκη και της Μαρίας Χριστοδουλάκη, τα τέλη του 19ου αιώνα ζει τις τελευταίες επαναστάσεις της Κρήτης και την απελευθέρωσή της τους Τούρκους. Σε νεανική ηλικία σπουδάζει Νομικά στην Αθήνα, κάνει διατριβή στον Nietzsche, παρακολουθεί διαλέξεις του Bergson στο Παρίσι. Το 1917 επιχειρεί να εκμεταλλευθεί ένα λιγνιτωρυχείο στην Πραστοβά της Μάνης, με βασικό συνεργάτη έναν Μακεδόνα εργάτη, τον Γιώργη Ζορμπά και δύο χρόνια αργότερα διορίζεται τον Ελευθέριο Βενιζέλο γενικός διευθυντής του 33

Υπουργείου Περιθάλψεως, φέροντας σε πέρας την αποστολή του επαναπατρισμού 150.000 Eλλήνων που διώκονται από τους Mπολσεβίκους στον Kαύκασο. Το 1922-1923 ζει στη Βιέννη, όπου γοητεύεται από τον βουδισμό και μελετά την ψυχαναλυτική θεωρία του Freud, και στο Βερολίνο, όπου έρχεται σε επαφή κομμουνιστές και ριζοσπάστες. Το 1924 περνάει από την Ασίζη της Ιταλίας, όπου μαγεύεται από την προσωπικότητα και τη διδασκαλία του Αγίου Φραγκίσκου. Το 1926 πηγαίνει στη Ρώμη για να πάρει συνέντευξη από τον Mussolini, ενώ έναν χρόνο αργότερα μεταβαίνει στη Pωσία, ως επίσημος προσκεκλημένος της σοβιετικής κυβέρνησης, για να παρακολουθήσει τις εκδηλώσεις τον εορτασμό της δεκάτης επετείου της Eπανάστασης, και γοητεύεται τη μορφή του Lenin. Το 1935 ταξιδεύει στην Ιαπωνία και στην Κίνα και αμέσως μετά μεταβαίνει στην εμπόλεμη Iσπανία ως ανταποκριτής της «Καθημερινής» και κατορθώνει να πάρει συνεντεύξεις από τον Franco και από τον Unamuno. Το 1937 εγκαθίσταται στην Αίγινα, στο νεόδμητο σπίτι του, όπου θα ζήσει μέχρι το τέλος της γερμανικής Κατοχής. Το 1945 γίνεται υπουργός Άνευ Χαρτοφυλακίου στην κυβέρνηση Σοφούλη, ενώ το 1946 παραιτείται και εγκαταλείπει οριστικά την Ελλάδα, πρώτα για το Παρίσι, όπου αναλαμβάνει θέση ανώτερου υπαλλήλου στην UNESCO, και έπειτα για την Αντίμπ, όπου ριζώνει το τέλος της ζωής του. Σήμερα, 57 χρόνια μετά τον θάνατό του, ο Νίκος Καζαντζάκης παραμένει ο πλέον διάσημος και πολυδιαβασμένος Έλληνας λογοτέχνης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ένας πραγματικά διεθνής Έλληνας, ένας αληθινός «πολίτης του κόσμου», που αρνήθηκε να δεθεί το άρμα οποιασδήποτε ιδεολογίας. Τα μεγάλα ταξίδια της σκέψης του, η ελευθερία και η γενναιότητα που χαρακτηρίζουν τις επιλογές του, ένα πληθωρικό και πολυσχιδές έργο, και ένας λογοτεχνικός ήρωας, ο θρυλικός Αλέξης Ζορμπάς, ο οποίος, χάρη και στη διαμεσολάβηση της κινηματογραφικής διασκευής του Μιχάλη Κακογιάννη, έλαβε οικουμενική διάσταση. (Θ. Αγάθος, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 16/11/2014 / Aπόσπασμα) 14. Απαντάω στις ερωτήσεις: 1. Ποια είναι τα σημαντικότερα έργα του μεγάλου Έλληνα συγγραφέα; Έχεις διαβάσει κάποιο από αυτά; 2. Ποιος μυθιστορηματικός ήρωας του Καζαντζάκη έγινε ευρέως γνωστός λόγω της ομότιτλης ταινίας; 3. Γιατί ο συγκεκριμένος συγγραφέας έχει χαρακτηριστεί ως πολίτης του κόσμου ; 15. Μιλάω στην τάξη. Σχολιάζω την παρακάτω φράση: Δεν φοβάμαι τίποτα. Δεν ελπίζω τίποτα. Είμαι ελεύθερος. Ν. Καζαντζάκης 34

H δύναμη της θέλησης Π ριν από 46 χρόνια, η Τζούντι Χόιτ γέννησε τον Ρικ. Ο τοκετός ήταν δύσκολος, γιατί ο ομφάλιος λώρος είχε μπλεχτεί γύρω από τον λαιμό του εμβρύου σταματώντας για λίγο την αιμάτωση του εγκεφάλου. Το αγοράκι έζησε, αλλά εξαιτίας της επιπλοκής δε θα μπορούσε ποτέ να περπατήσει ούτε να μιλήσει. Μπορούσε μόνο να κουνά το κεφάλι του. Όταν ο μικρός έγινε 9 μηνών, οι γιατροί πρότειναν στους γονείς του να τον βάλουν σε ειδικό ιατρικό κέντρο για παιδιά με παρόμοια προβλήματα, ώστε να έχει την καλύτερη δυνατή φροντίδα. Η Τζούντι και ο Ντικ Χόιτ αρνήθηκαν κατηγορηματικά. Δεν ήθελαν να αποδεχτούν ότι το παιδί τους θα έμενε για πάντα «φυτό» και ότι θα είχε καλύτερη φροντίδα μακριά τους. Αποφάσισαν χωρίς δεύτερη κουβέντα να τον μεγαλώσουν ως φυσιολογικό παιδί μαζί με τ' αδέρφια του. Όταν ο Ρικ ήταν 11 ετών, οι γονείς του τον πήγαν στο Πολυτεχνείο Tufts της Βοστόνης προσπαθώντας να ανακαλύψουν κάποιον τρόπο ώστε να επικοινωνούν μαζί του. Μόλις ο επικεφαλής καθηγητής είδε το παιδί, κατάλαβε ότι οποιαδήποτε επικοινωνία είναι αδύνατη. Ο πατέρας του μικρού, όμως, επέμενε: «Σας παρακαλώ. Πείτε του κάτι. Πείτε του ένα αστείο!» Ο καθηγητής είπε στον Ρικ ένα ανέκδοτο και το παιδί γέλασε. Λίγους μήνες αργότερα οι μηχανικοί του Tufts δημιούργησαν ένα πρόγραμμα, με το οποίο ο Ρικ κουνώντας το κεφάλι του μετακινούσε έναν κέρσορα, επέλεγε γράμματα, σχημάτιζε λέξεις και τελικά ολόκληρες φράσεις στην οθόνη του υπολογιστή. Ήταν η αρχή μιας μεγαλειώδους πορείας! Η πρώτη πρόταση που «έγραψε» ήταν ένα σύνθημα υπέρ της αγαπημένης του ομάδας χόκεϊ. Ο πιτσιρικάς λάτρευε τα σπορ! Ο Ρικ πήγε σχολείο. Στην ηλικία των 15 κάποιος συμμαθητής του τραυματίστηκε σε τροχαίο και το σχολείο οργάνωσε αγώνα δρόμου 8 χιλιομέτρων προς τιμήν του. Γυρίζοντας στο σπίτι ο Ρικ έγραψε: «Μπαμπά, θέλω να τρέξουμε για τον Στιβ». Ο Ντικ τα έχασε. Του φαινόταν αδιανόητο πώς ένας τελείως αγύμναστος άνθρωπος σαν και αυτόν, που στο παρελθόν δεν είχε τρέξει ποτέ περισσότερο από ένα χιλιόμετρο μονομιάς, θα έτρεχε σπρώχνοντας μάλιστα και το αναπηρικό καροτσάκι με τον γιο του για 8 ολόκληρα χιλιόμετρα! Ο δισταγμός ήταν στιγμιαίος. Ο Ντικ έκανε το χατίρι του μικρού. Και τα κατάφεραν. Μετά τον τερματισμό ο Ντικ δεν μπορούσε να σταθεί στα πόδια του για δύο εβδομάδες! Ο Ρικ, όμως, ένιωσε πως ξαναγεννήθηκε! «Μπαμπά, όταν τρέχαμε, ένιωθα ότι δεν είμαι πια παράλυτος. Ένιωθα πως έτρεχα κι εγώ μαζί σου!» έγραψε. Οι δυο τους άρχισαν εντατική προπόνηση και 2 χρόνια αργότερα ήταν έτοιμοι για τον Μαραθώνιο της Βοστόνης του 1979. Παρότι απέτυχαν να πάρουν επίσημη συμμετοχή, έτρεξαν και τερμάτισαν! Μερικά χρόνια αργότερα ο Ρικ σπούδασε στο πανεπιστήμιο. Όταν αποφοίτησε, δέχτηκε πρόταση να εργαστεί στις υπηρεσίες του πανεπιστημίου, όπου δουλεύει μέχρι σήμερα. Ο Ντικ ανακηρύχτηκε πατέρας του αιώνα και συνεχίζει να λαμβάνει μέρος σε μαραθώνιους και τρίαθλα, όποτε οι υποχρεώσεις του Ρικ το επιτρέπουν. Πρόσφατα, σε κοινή 35

τηλεοπτική συνέντευξη πατέρα και γιου, ρώτησαν τον Ρικ τι δώρο θα ήθελε να κάνει στον πατέρα του, που σήμερα είναι 68 ετών. Ο Ρικ έγραψε: «Θα ήθελα, έστω και για μία φορά, να καθίσει ο πατέρας μου στο καροτσάκι και να τον σπρώχνω εγώ». (www.gazzetta.gr, με αλλαγές) 16. Απαντάω στις ερωτήσεις: 1. Ποια ήταν η αρχική αντιμετώπιση των γιατρών απέναντι στον Ρικ; 2. Με ποια επίθετα θα χαρακτήριζες τους γονείς του Ρικ; 3. Πού εργάζεται ο Ρικ; 4. Ποιος πιστεύεις ότι είναι ο βασικός ήρωας του κειμένου; Υπάρχουν στη σύγχρονη εποχή «ήρωες»; 5. Δώσε έναν άλλο τίτλο στο κείμενο. 6. Δείτε το παρακάτω βίντεο https://www.youtube.com/watch?v=p5sh7ffe6_o και μιλήστε για τα συναισθήματα που σας δημιουργεί. 17. Βρίσκω τα συνώνυμα και τα αντώνυμα των υπογραμμισμένων λέξεων του κειμένου: ο τοκετός εξαιτίας να ανακαλύψουν δημιούργησαν ο δισταγμός ένιωσε αργότερα να εργαστεί πρόσφατα σταματώντας έζησε αρνήθηκαν να αποδεχτούν γέλασε υπέρ λάτρευε αγύμναστος επίσημη 18. Σκέφτομαι και γράφω. Γράφω για έναν σύγχρονο «ήρωα», έναν άνθρωπο που η ζωή ή το έργο του αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση. (220-250 λέξεις) 36

19. Ακούω την έρευνα για τα 10 σημάδια που δείχνουν πότε κάποιος λέει ψέματα και σημειώνω Σωστό, Λάθος ή Δεν Αναφέρεται: 1. Δεν μπορούμε να καταλάβουμε αν κάποιος που δεν τον γνωρίζουμε καλά, λέει ψέματα. 2. Όταν κοιτάμε το πρόσωπο κάποιου, καταλαβαίνουμε εύκολα αν μας λέει αλήθεια ή όχι. 3. Οι στατιστικές έδειξαν ότι ελάχιστοι άνθρωποι μπορούν να «διαβάσουν» σωστά τα συναισθήματα του συνομιλητή τους. 4. Αν κάποιος αρχίσει ξαφνικά να κατηγορεί τον συνομιλητή του, μάλλον λέει ψέματα. 5. Κάποιος που δεν κοιτάει κατάματα τον συνομιλητή του λέει αλήθεια. 6. Όταν κάποιος χαϊδεύει τα μαλλιά του την ώρα που μιλάει, είναι ήρεμος. 7. Όποιος δίνει πολλές πληροφορίες λέει συνήθως ψέματα. 8. Όποιος σταυρώνει τα χέρια ακούει προσεκτικά. Σ Λ Δ.Α. Ώρα για λογοτεχνία! Το βιβλίο της Κατερίνας Αύγουστος Κορτώ Ο γιος μου με βρήκε. Χαράματα Παρασκευής, πέντε μέρες πριν κλείσει τα είκοσι τέσσερα. Κατάλαβε πως είχα πεθάνει και ας μην είχα αλλάξει τίποτα στο χώρο, ίσως επειδή, όπως πάντα, έστω και νεκρή τον προϋπάντησα. Μήνας Δεκέμβρης και τα καλοριφέρ αναμμένα στο φουλ. Εγώ στο κρεβάτι γυμνή τελείως. Είχα παχύνει πολύ τα τελευταία χρόνια, και στον ύπνο, ρούχο και σκεπάσματα με πνίγανε. Σελίδα τραγικού ποιητή αθλιότητας και της αγάπης: γυμνό τον πρωτόδα, γυμνή με κοίταζε τώρα για τελευταία φορά. Αφού με μια ματιά αποτίμησε την νεκρική μου φύση, γύρισε το βλέμμα στο παράθυρο και σκέφτηκε να το ανοίξει. Να φύγει η ψυχή του πεθαμένου, έτσι λέγανε παλιά και αυτό σκεφτότανε τώρα. Μα είχε και μιαν άλλη έγνοια: μην κρυώσω έτσι ολόγυμνη. Έτσι στάθηκε ασάλευτος να με περιεργάζεται Τώρα σκεφτόταν τον εαυτό του σαν φύλλο, φρούτο, λουλούδι, που το κοψαν απότομα από τη φύτρα του. Πονέσαμε έτσι λίγο παρέα και έπειτα παρότι γνώριζε ότι έπρεπε να με αφήσει απείραχτη όπως με βρήκε, πλησίασε και κάθισε δίπλα μου για να με ευπρεπίσει Τα όσα ακολούθησαν δεν έχουν σημασία. Μόνον εκείνες οι στιγμές που στεκόμουν πλάι του δίχως να μπορώ να τον αγκαλιάσω και να τον παρηγορήσω και έλεγα Κλάψε, πουλάκι μου. Κλάψε να ξεπονέσεις. Μα ήταν νωρίς, είχε ακόμη το απόσκομο να του γεμίζει την καρδιά. Έκλαψε την επομένη και μετά από χρόνια, χίλιες φορές όσο δεν έκλαψε εκείνο το πρωί. Έτσι αρχίζει η ιστορία μου. Με λένε Κατερίνα, πέθανα ακολουθώντας ένα δρόμο σκοτεινό, μοναχικό, κάτω από το είδωλο της νύχτας, γιατί είχα μέσα μου πολλά που δεν αντέχονταν. Πέθανα τρομοκρατημένη και έρημη, πνιγμένη από το φαρμάκι μου (Αύγουστος Κορτώ, Το βιβλίο της Κατερίνας, Πατάκης, Αθήνα 2013) 37