Οµιλία του Προέδρου του Κ.Σ. Ε ΕΚ Γιαννάκη Λ. Οµήρου στην Α Συνδιάσκεψη Πόλης Πάφου του Κινήµατος. ευτέρα 12.10.2009 Θέλω να χαιρετίσω την πρώτη Συνδιάσκεψη της Πόλης Πάφου που συνέρχεται στα πλαίσια εφαρµογής των καινούριων προνοιών του Καταστατικού µας. Η Συνδιάσκεψη αυτή, όσο και οι άλλες που θα ακολουθήσουν αποτελούν την αφετηρία για ένα καινούριο ξεκίνηµα για τη γενική ανασυγκρότηση της Ε ΕΚ για να ανταποκριθεί στις αυξηµένες εθνικές και κοινωνικές µας ευθύνες. Για να καταστήσουµε το Κόµµα ακόµα πιο αποτελεσµατικό στους αγώνες για τα εθνικά και τα κοινωνικά δίκαια του λαού µας. Η σηµερινή Συνδιάσκεψη συµπίπτει µε µια κρίσιµη καµπή του µεγάλου εθνικού µας θέµατος. Στα 40 χρόνια της ιστορίας του, το Κ.Σ. Ε ΕΚ απευθύνθηκε πάντα στον Κυπριακό λαό µε τρόπο υπεύθυνο. Με ξεκάθαρες θέσεις. Με σαφείς και συγκεκριµένες προτάσεις. Ένα χρόνο µετά την έναρξη των απευθείας διαπραγµατεύσεων και λίγες εβδοµάδες πριν το κρίσιµο ορόσηµο του εκεµβρίου, θεωρούµε καθήκον και υποχρέωση µας να καταστήσουµε σαφή όσα πιστεύουµε και όσα προτείνουµε για το εθνικό µας θέµα και την στρατηγική και τακτική που πρέπει να ακολουθήσουµε. Ζούµε την κρίσιµη ώρα, που οι πολίτες δικαιούνται να γνωρίζουν τι ακριβώς συµβαίνει, ποιες είναι οι πραγµατικές προοπτικές, αλλά και ποιες είναι οι προτάσεις κάθε πολιτικού κόµµατος. Αυτό ακριβώς πράττουµε σήµερα. Με σεβασµό στους αγώνες και την ιστορία µας. Με την ειλικρίνεια και τον ρεαλισµό που οφείλουµε σε κάθε Κύπρια και κάθε Κύπριο. Με αίσθηµα ευθύνης απέναντι στις γενιές που θα ρθουν µετά από εµάς. Βασική και θεµελιώδης θέση µας πρέπει να είναι ότι το Κυπριακό αποτελεί πρόβληµα εισβολής κατοχής και εθνικού ξεκαθαρίσµατος από την Τουρκία και µαζικής παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωµάτων και θεµελιωδών ελευθεριών. Αντίπαλη πλευρά είναι η κατοχική δύναµη. Η λύση που πρέπει απαραίτητα να τεθεί ενώπιον του λαού σε δηµοψήφισµα πρέπει να είναι προϊόν συµφωνίας. Τα ψηφίσµατα του Συµβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, οι Συµφωνίες υψηλού επιπέδου του 77 και 79 και οι ιεθνείς και Ευρωπαϊκές Συµβάσεις ανθρωπίνων 1
ικαιωµάτων και Ελευθεριών, συνιστούν το πλαίσιο εντός του οποίου θα πρέπει να επιδιωχθεί η λύση. Τα ελάχιστα χαρακτηριστικά των ορίων ασφαλείας για να είναι η λύση στοιχειωδώς λειτουργική και βιώσιµη είναι: - Να τερµατίζει την τουρκική στρατιωτική κατοχή. - Να διασφαλίζει την πραγµατική ενότητα του χώρου, του κράτους, των θεσµών και της οικονοµίας. Με κατοχυρωµένη τη µία, ενιαία και αδιαίρετη κυριαρχία, τη µία διεθνή νοµική προσωπικότητα και τη µία ιθαγένεια. Το τεκµήριο της αρµοδιότητας θα πρέπει να ανήκει στην Κεντρική Οµοσπονδιακή Κυβέρνηση. - Να διασφαλίζει τη συνέχεια της Κυπριακής ηµοκρατίας µε τη µετεξέλιξη της σε Οµόσπονδο Κράτος. - Να προνοείται και να κατοχυρώνεται η εφαρµογή του Κοινοτικού Κεκτηµένου σε όλη την Κύπρο χωρίς παρεκκλίσεις που θα καθιστούν τους Κύπριους Ευρωπαίους πολίτες δεύτερης κατηγορίας. - Να διασφαλίζεται ο σεβασµός των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και του κράτους δικαίου. - Να προνοείται η αποµάκρυνση των εποίκων. - Να αναγνωρίζεται και να κατοχυρώνεται το δικαίωµα επιστροφής των προσφύγων σύµφωνα µε το ιεθνές και το Ευρωπαϊκό ίκαιο. Το ίδιο να ισχύει και για το ατοµικό δικαίωµα της ελεύθερης απόλαυσης της περιουσίας. - Να προνοεί για νέο σύστηµα ασφάλειας που να µην παραχωρεί εγγυητικά δικαιώµατα σε τρίτη χώρα. Η συµµετοχή της Κύπρου στην Ε.Ε. αποτελεί επαρκές εγγυητικό πλαίσιο. - Να µην τίθεται η συµµετοχή της Κύπρου στην Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική άµυνας και Ασφάλειας της Ε.Ε. στην κρίση ξένων δυνάµεων. - Ως απόρροια της κυριαρχίας του, το Κυπριακό Κράτος να ασκεί πλήρη έλεγχο στον Εναέριο Χώρο, την αποκλειστική Οικονοµική Ζώνη, τα Χωρικά Ύδατα και στην περιοχή Έρευνας και ιάσωσης, χωρίς την παραχώρηση τέτοιων δικαιωµάτων ή εξουσιών σε ξένα κράτη. Η λύση πρέπει να είναι δηµοκρατική για να είναι και βιώσιµη. 2
Κεντρικό ζήτηµα δηµοκρατικής νοµιµοποίησης της όποιας συνταγµατικής λύσης είναι αυτό της αρχής της πλειοψηφίας ως πυρήνα του νοήµατος της ηµοκρατίας. Είναι γεγονός ότι αυτή η Αρχή επιδέχεται προσαρµογές κάτω από ειδικές ιστορικές συνθήκες και η µειοψηφία προστατεύεται και µε προνοµιακές ακόµα ρυθµίσεις. Όταν όµως παραγνωριστεί πλήρως η αρχή της πλειοψηφίας, όταν υπάρχει σύγχυση µεταξύ ισοτιµίας και ισότητας, κάθε Συνταγµατικό Κείµενο µοιραία θα είναι θνησιγενές. Με απλά λόγια, όταν µια µειοψηφία λόγω της βίας και του εκβιασµού των τετελεσµένων αξιώνει ρόλο ίσου πολιτειακού βάρους µε την πλειοψηφία, το Σύνταγµα που θα αποτυπώσει αυτή την υποβάθµιση της ιστορικής πραγµατικότητας, θα έχει και ηµεροµηνία λήξης. Η πορεία των απ ευθείας διαπραγµατεύσεων. Γνωρίζετε καλά ότι θέση µας ήταν ότι δεν υπήρχαν οι αναγκαίες προϋποθέσεις και δεν υπήρχε «αρκετό στέρεο έδαφος», όπως προεβλέπετο στη συµφωνηµένη επιστολή Γκαµπάρι για να ξεκινήσουν απ ευθείας διαπραγµατεύσεις µε προοπτική επιτυχίας. Παρά τη θέση µας αυτή, όταν ο Πρόεδρος της ηµοκρατίας αποφάσισε να συµµετάσχει σε απ ευθείας διαπραγµατεύσεις, θεωρήσαµε ότι ήταν πολιτικό µας χρέος να στηρίξουµε τον Πρόεδρο για να επιδιώξει λύση στη βάση αρχών όπως τις καθόρισε πριν και µετά τις Προεδρικές Εκλογές. Σήµερα, ένα χρόνο µετά την έναρξη των απ ευθείας διαπραγµατεύσεων, δυστυχώς, η θέση µας επιβεβαιώνεται. Τόσο από τα έγγραφα που έχουν κατατεθεί από την Τουρκική πλευρά όσο και από τις δηλώσεις Τούρκων αξιωµατούχων αλλά και της Τ/Κ ηγεσίας προκύπτει ότι υπάρχει επιµονή σε λύση δύο κρατών µε µια χαλαρή σύνδεση µεταξύ τους, παραβίαση της δηµοκρατικής αρχής µε απαίτηση αριθµητικής ισότητας, απαίτηση για οµοφωνία στη λήψη αποφάσεων, εµµονή σε διατήρηση των αναχρονιστικών εγγυήσεων µε µονοµερές επεµβατικό δικαίωµα, εµµονή σε µόνιµες παρεκκλίσεις από το κοινοτικό κεκτηµένο, ενώ στο θέµα των εποίκων υπάρχει άρνηση ακόµα και να συζητηθεί µε τον εξωφρενικό ισχυρισµό ότι είναι δήθεν νόµιµοι πολίτες της ούτω καλούµενης «Τουρκικής ηµοκρατίας της Βορείου Κύπρου». Οι δηλώσεις, αλλά και οι πράξεις της τουρκικής και τουρκοκυπριακής πλευράς, είναι σε όλους µας γνωστές. 3
Με βάση όλα αυτά, το περιεχόµενο των τουρκικών προτάσεων και τη συνολική συµπεριφορά της Τουρκίας και του ψευδοκράτους, δεν δικαιολογείται καµιά αισιοδοξία για λύση. Αντίθετα εκτιµούµε ότι υπάρχει ναρκοθέτηση του διαλόγου από την τουρκική πλευρά. Τι πρέπει να γίνει Με βάση τη συνολική µας εκτίµηση, θεωρούµε ότι επέστη ο χρόνος για µια αναδιαµόρφωση της στρατηγικής µας που θα θέτει την τουρκική πλευρά προ των ευθυνών της και θα της στερεί τη δυνατότητα να εµφανίζεται ως δήθεν καλόπιστη, διαλλακτική ακόµα και επειγόµενη για λύση. Με προφανή στόχο να εξυπηρετήσει τους σχεδιασµούς της εν όψει εκεµβρίου. Με δεδοµένο ότι οι τουρκικές προτάσεις στο εδαφικό, το περιουσιακό και στο θέµα της ασφάλειας - εγγυήσεων είναι απολύτως αρνητικές και σε πλήρη σύγκρουση µε ρητούς κανόνες του ιεθνούς και του Ευρωπαϊκού ικαίου, θα πρέπει να απαιτήσουµε και να επιµείνουµε στην κατά προτεραιότητα συζήτηση αυτών των κεφαλαίων. Θα πρέπει ακόµα να απαιτήσουµε τη συζήτηση ως ειδικού κεφαλαίου του θέµατος των εποίκων. Η θέση µας αυτή µε πλήρη αιτιολόγηση πρέπει να κοινοποιηθεί στο Γενικό Γραµµατέα του ΟΗΕ και να δηµοσιοποιηθεί. Θα πρέπει ακόµη να απορριφθεί κάθε ιδέα για είσοδο στη λεγόµενη διαδικασία του «πάρε δώσε», γιατί πέραν του ότι δεν δικαιολογείται κάτι τέτοιο από την µέχρι τώρα πορεία των συνοµιλιών, θα είναι και επικίνδυνο, αφού θα σηµαίνει και τροφοδότηση της προπαγανδιστικής µηχανής της Τουρκίας εν όψει εκεµβρίου. Ήλθε η ώρα να πούµε τα πράγµατα µε το όνοµα τους. Να αποκαλύψουµε τώρα και όχι αργότερα την τουρκική αδιαλλαξία. ιαφορετικά η Τουρκία θα εµφανίζεται, όπως πράττει τώρα, ως αθώα περιστερά που δήθεν βοηθά και στηρίζει τη διαπραγµάτευση και ο κ. Ταλάτ ως επειγόµενος για λύση. Θα περάσει ο εκέµβριος, η Τουρκία θα συνεχίσει ανενόχλητη την ευρωπαϊκή της πορεία, ενώ δεν θα έχει µετακινηθεί στο παραµικρό από τις αδιάλλακτες θέσεις της. Η δική µας θέση είναι ότι άµεσα και χωρίς καθυστέρηση θα πρέπει να αποδυθούµε σε µια εκστρατεία ενηµέρωσης της ιεθνούς και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας για τις τουρκικές θέσεις και µεθοδεύσεις. Κατάδειξη της αδιαλλαξίας της τουρκικής πλευράς ώστε να γίνει σαφές ότι είναι αυτή που δεν επιτρέπει την επίτευξη προόδου. Προειδοποίηση 4
ότι αν δεν υπάρξουν αποτελεσµατικές πιέσεις προς την Τουρκία, η διαδικασία των συνοµιλιών θα οδηγηθεί σε αποτυχία. Ήρθε η ώρα να καταστήσουµε σαφές ότι δεν πρόκειται να δεχτούµε καµία πρόταση αναβολής της κρίσης της Τουρκίας, αλλά και ότι δεν πρόκειται να συναινέσουµε στην απρόσκοπτη συνέχιση της ενταξιακής της πορείας, αν δεν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρέπει τώρα να εξηγήσουµε γιατί θα το κάνουµε, και να το κάνουµε. Η δήλωση του Προέδρου Χριστόφια ότι η Κύπρος θα ενεργήσει και µόνη της αν χρειαστεί, αποτελεί σαφή προειδοποίηση την οποία χαιρετίζουµε. Παράλληλα, η εµπλοκή του συνόλου των µονίµων µελών του Συµβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ πρέπει να αποτελεί µόνιµο στόχο µας, ενώ η συµπόρευση µε την Ελλάδα είναι όρος και προϋπόθεση για την επιτυχία του αγώνα για τερµατισµό της κατοχής και επίτευξης λύσης. Σήµερα, περισσότερο από ποτέ, το Κ.Σ. Ε ΕΚ επιθυµεί να καταστήσει σαφές, ότι δεν νοείται απολύτως καµία παρέκκλιση και πολύ περισσότερο απολύτως καµία υποχώρηση από τις πάγιες θέσεις και αρχές µας. Το κοινό ανακοινωθέν του Εθνικού Συµβουλίου αποτελεί ένα πλαίσιο ελάχιστων συγκλίσεων για µια συλλογική προσπάθεια που να αποτρέπει οφθαλµοφανείς κινδύνους, να αξιοποιεί την ευρωπαϊκή ιδιότητα της χώρας µας και να θέτει την Τουρκία προ των ευθυνών της. Πιστεύουµε ότι τώρα είναι η ώρα της συντονισµένης προσπάθειας. Προτείναµε και προτείνουµε συγκεκριµένους τρόπους και συγκεκριµένους δρόµους για να αποβεί η προσπάθεια αυτή επιτυχής. Αναµένουµε από τον Πρόεδρο της ηµοκρατίας τις πολιτικές δυνάµεις και τους πολίτες, να µελετήσουν τις προτάσεις µας, να συζητήσουν µαζί µας και να προχωρήσουµε άµεσα σε δράση. Αυτή είναι η ευθύνη µας απέναντι στην ιστορία, στην πατρίδα µας, στον Ελληνισµό του Κύπρου. Η νέα Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και ο Πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου µε τις πρώτες κινήσεις και δηλώσεις τους δίνουν το στίγµα µιας πολιτικής που θέτει το Κυπριακό σαν κορυφαίο θέµα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Οι δηλώσεις του έλληνα Πρωθυπουργού στην Τουρκία υπήρξαν σαφείς και κατηγορηµατικές. Κάλεσε την Τουρκία να επιδείξει διαλλακτικότητα για λύση του Κυπριακού. Μια λύση που όπως διακήρυξε ο Γιώργος Παπανδρέου θα πρέπει να είναι Ευρωπαϊκή, να προνοεί την αποχώρηση των κατοχικών στρατευµάτων, να καταργεί τα διαιρετικά τείχη και να τερµατίζει τις ξένες εξαρτήσεις. Προειδοποίησε ακόµα την Τουρκία ότι, αν δεν συµµορφωθεί στις υποχρεώσεις της έναντι της Κυπριακής 5
ηµοκρατίας, το βέτο θα βρίσκεται το εκέµβριο στη διάθεση της Ελλάδας. Καλωσορίζουµε και χαιρετίζουµε τις δηλώσεις του Πρωθυπουργού της Ελλάδας. Χαιρετίζουµε επίσης την απόφαση του να πραγµατοποιήσει επίσηµη επίσκεψη στην Κύπρο την ερχόµενη ευτέρα για να εκφράσει έµπρακτα τη συµπαράταξη της Ελλάδας στον αγώνα του λαού µας, αλλά και για να υπάρξει διαβούλευση για µια κοινή εθνική στρατηγική Κύπρου Ελλάδας. Τιµούµε φέτος τα 40 χρόνια από την ίδρυση της Ε ΕΚ του περήφανου Σοσιαλιστικού ηµοκρατικού µας Κινήµατος. Τιµούµε τον ιδρυτή και ιστορικό ηγέτη της Ε ΕΚ Βάσο Λυσσαρίδη. Τιµούµε τους πρωτοπόρους αγωνιστές που µέσα σε αντίξοες συνθήκες και σε ένα βαθύτατα πολωµένο πολιτικό σύστηµα έθεσαν τα θεµέλια για τη δηµιουργία της Ε ΕΚ. Όταν πριν από 40 χρόνια εµφανιζόταν στην πολιτική ζωή της Κύπρου η Ε ΕΚ, δεν ερχόταν να προστεθεί ως ένα ακόµα πολιτικό Κόµµα στα ήδη υπάρχοντα. Η δηµιουργία της Ε ΕΚ ήταν η έκφραση ενός εθνικού, δηµοκρατικού και κοινωνικού αιτήµατος της µετααναεξαρτησιακής Κύπρου. Αυτό το αίτηµα ένωσε ιστορικές γενιές και πολιτικά ρεύµατα της εποχής, σε µια πατριωτική, δηµοκρατική και σοσιαλιστική προοπτική. Η βαθιά εθνικο απελευθερωτική φυσιογνωµία της Ε ΕΚ και ο ριζοσπαστισµός υπήρξαν και τότε και στη µετέπειτα ιστορική διαδροµή τα βάθρα της στρατηγικής µας. Το αντιδικτατορικό Κίνηµα, η συµπόρευση µε τον αντιχουντικό αγώνα του αδελφού λαού στην Ελλάδα, η αντίσταση στο πραξικόπηµα, η αντικατοχική πάλη και ο αγώνας για τον τερµατισµό της κατοχής σηµάδεψαν τον αγώνα µα. Ανοίξαµε ένα νέο δρόµο στην πολιτική ιστορία του τόπου. ηµιουργήσαµε ωφέλιµο χώρο σε ένα βαθύτατα πολωµένο πολιτικό σύστηµα, αρνηθήκαµε την υποταγή στη λογική της προσαρµογής και της ενσωµάτωσης και καθιερωθήκαµε σαν µια δύναµη πατριωτικής ευθύνης και κοινωνικής ευαισθησίας. 40 χρόνια µετά, µέσα από επιτυχίες και αποτυχίες, δυνατότητες και αδυναµίες διακηρύσσουµε ότι δεν επαναπαυόµαστε αυτάρεσκα σε όσα πετύχαµε. Με τη συνείδηση της ιστορικής µας διαδροµής, διατυπώνουµε τη θέληση µας να σχεδιάσουµε για τις επόµενες δεκαετίες. Θέλουµε και µπορούµε κατοχυρώνοντας τη δηµοκρατική και ριζοσπαστική ιδεολογική µας φυσιογνωµία να αποκαταστήσουµε µια νέα σχέση µε το σήµερα και την αλήθεια επικυρώνοντας µια πορεία 6
σύγχρονη και προοδευτική και ανοίγοντας µια νέα σχέση εµπιστοσύνης µε το λαό. Συναγωνίστριες και συναγωνιστές, Μαζί δώσαµε τις µεγάλες µάχες για την πατρίδα και το λαό. Μαζί στον αγώνα για την υπεράσπιση της δηµοκρατίας, για την προστασία των εθνικών και κοινωνικών συµφερόντων του λαού µας. Τιµώντας τους ήρωες συναγωνιστές µας που έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία και τη δηµοκρατία, µε επίγνωση της ιστορίας µας, των ευθυνών και του χρέους µας, είµαστε εδώ η προσδοκία και η ζωντανή ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. - Όλοι µαζί υπογράφουµε ένα νέο συµβόλαιο τιµής για το ελπιδοφόρο µέλλον του λαού και του τόπου. - Όλοι µαζί θέτουµε τα θεµέλια για το ισχυρό σοσιαλιστικό δηµοκρατικό κίνηµα της Κύπρου. - Εµπρός για την καινούρια πορεία. 7