ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΡΟΧΗ Π. Σιδηρόπουλος Δρ. Πολιτικός Μηχανικός Εργαστήριο Υδρολογίας και Ανάλυσης Υδατικών Συστημάτων Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Π.Θ. E-mail: psidirop@teilar.gr ΕΓΓΕΙΟΒΕΛΤΙΩΤΙΚΑ ΕΡΓΑ 5 Ο ΕΞΑΜΗΝΟ
o Οι ανάγκες σε αρδευτικό νερό εκφράζονται σε ισοδύναμο ύψος υδάτινου στρώματος ανά ημέρα ή σε όγκο νερού ανά μονάδα έκτασης ανά ημέρα. o Αν οι ανάγκες σε αρδευτικό νερό της μονάδας έκτασης κατά την περίοδο αιχμής εκφραστούν σε συνεχή παροχή οδηγούμαστε στην έννοια της «ειδικής παροχής άρδευσης» (hydromodule ή water duty ή water modulus ή specific discharge). o Η «ειδικής παροχής άρδευσης» του δικτύου ορίζεται ως η συνεχής παροχή σε L*s/στρέμμα (ή L*s/ha, 1 ha = 10 στρ.) της υπό άρδευση έκτασης στο σημείο εκτροπής ή γενικότερη στην αρχή του αρδευτικού δικτύου. o Τρόποι υπολογισμού της «ειδικής παροχής άρδευσης» είναι: 1. Εμπειρικός: Εκτιμάται από αντίστοιχα έργα που έγιναν στο παρελθόν. Η πείρα που αποκτήθηκε από αυτά χρησιμοποιείται για τον καθορισμό της ειδικής παροχής. 2. Συνθετικός: Αποτελείται από τα εξής βήματα: i. Θεωρείται μια πιθανή κατανομή καλλιεργειών στην υπό άρδευση έκταση. ii. Υπολογίζεται το μέσο καθαρό ύψος αναγκών σε αρδευτικό νερό κάθε καλλιέργειας (π.χ. μηνιαία διαστήματα). iii.εκτιμούνται οι απώλειες νερού κατά την εφαρμογή (και ενδεχόμενα η ποσότητα νερού που χρησιμοποιείται για την έκπλυση των αλάτων).
2. Συνθετικός: Αποτελείται από τα εξής βήματα: iv.υπολογίζονται οι ανάγκες σε αρδευτικό νερό που προκύπτουν με τη χρησιμοποίηση βαρών για τις καλλιέργειες ανάλογα με τα ποσοστά κάλυψης της όλης έκτασης. Εκλέγεται το χρονικό διάστημα (π.χ. μήνας) που δίνει τις μεγαλύτερες ανάγκες. v. Εκτιμούνται οι απώλειες κατά τη μεταφορά και διανομή του αρδευτικού νερού και επομένως οι ανάγκες στο σημείο εκτροπής. vi.οι ανάγκες στο σημείο εκτροπής εκφράζονται σε L*s/στρέμμα (ή L*s/ha, 1 ha = 10 στρ.) που αποτελεί την «ειδική παροχή άρδευσης (q ολ. )» όλου του δικτυού. o Η «ειδική παροχή άρδευσης» του δικτύου χρησιμοποιείται συνήθως για τον έλεγχο της επάρκειας μιας δεδομένης διαθέσιμης παροχής ή για τον καθορισμό του μεγέθους της έκτασης που μπορεί να αρδευθεί από τη διαθέσιμη παροχή. o Πιο χρήσιμη για τη διαστασιολόγηση του δικτύου είναι η «ειδική παροχή» στο αγροτεμάχιο.
o Η «ειδική παροχή» στο αγροτεμάχιο, η οποία υπολογίζεται ως εξής: Όπου o Αν δεν αναφέρεται ο αριθμός των ωρών λειτουργίας συνήθως παίρνεται ίσος με 24 hr. o Αν υπάρχουν n καλλιέργειες με εκτάσεις A1, A2,,An, που αρδεύονται ταυτόχρονα προκύπτει η μέση ειδική τιμή της συνολικής έκτασης Α:
όπου i σε mm/h q o σε L/s*στρέμμα Ειδική Παροχή o Συχνά στη διαστασιολόγηση των αγωγών του δικτύου τρίτης ή τέταρτης τάξης χρησιμοποιείται η μέγιστη ειδική παροχή της έκτασης q max, που είναι η ειδική παροχή της καλλιέργειας με τις μεγαλύτερες ανάγκες. o Θεωρούμε δηλαδή ότι όλη η κατάντη έκταση έχει καλυφθεί με την καλλιέργεια που έχει τις μεγαλύτερες αρδευτικές ανάγκες σε αρδευτικό νερό όπου d max, είναι το ύψος αναγκών σε αρδευτικό νερό της πιο απαιτητικής καλλιέργειας σε mm/μέρα. o Η τελική ειδική παροχή που τελικά επιλέγεται πρέπει να είναι μικρότερη από τη την τελική διηθητικότητα i f του εδάφους της αρδευόμενης έκτασης. Ο περιορισμός αυτός διατυπώνεται ως εξής:
Άσκηση 1 Δίνονται: Διάρκεια λειτουργίας το 24ωρο, t d =24 h/ημέρα Συντελεστής απόδοσης κατά την εφαρμογή E =0,70 Ζητείται: Η μέση ειδική παροχή στο αγροτεμάχιο.
Άσκηση 1 Λύση Υπολογίζεται η ειδική παροχή άρδευσης για κάθε καλλιέργεια από την εξίσωση Το t d = 24 h/ημ. και E f = 0,7 ίδια για όλες τις καλλιέργειες, αλλάζει μόνο το d n Καλλιέργεια Α d n = 6,7 mm/ημ. Οπότε q o,a = 0,11 L/s στρέμμα Καλλιέργεια B d n = 6,1 mm/ημ. Οπότε q o,b = 0,1 L/s στρέμμα Καλλιέργεια Γ d n = 5,8 mm/ημ. Οπότε q o,b = 0,096 L/s στρέμμα Η μέση ειδική παροχή άρδευσης στο αγροτεμάχιο υπολογίζεται όπου β i = A i /A, δλδ β Α = 0,2 και β Β = β Γ = 0,4 = q A β Α + q Β β Β +q Γ β Γ = 0,11*0,2 + 0,1*0,4 + 0,096*0,4 = 0,1004 L/s στρέμμα
Άσκηση 2 Για την άρδευση μιας περιοχής, όπου λειτουργεί συλλογικό αρδευτικό δίκτυο, διατίθεται παροχή 200 m 3 /h. Η ημερήσια κατανάλωση των καλλιεργειών είναι 6 mm/ημέρα και η αρδευτική αποδοτικότητα είναι Ef=0,8. Να υπολογιστεί η έκταση (Α) που μπορεί να εξυπηρετηθεί με τη δεδομένη παροχή για 20ωρη/24ωρο λειτουργία του δικτύου. Άσκηση 2 Λύση
Άσκηση 3 Για την άρδευση έκτασης Α=500 στρμ., όπου λειτουργεί συλλογικό αρδευτικό δίκτυο, διατίθεται παροχή 250 m 3 /h. Η ημερήσια κατανάλωση των καλλιεργειών είναι 6 mm/ημέρα και η αρδευτική αποδοτικότητα είναι Ef=0,8. Πια πρέπει να είναι η εσωτερική διάμετρος d των αγωγού μεταφοράς του νερού, ώστε η ταχύτητα του νερού στον αγωγό να είναι V=1,5 m/s, για 24ωρη/24ωρο λειτουργία του δικτύου. Άσκηση 3 Λύση Η ειδική παροχή ισούται με Και η συνολική παροχή είναι = 0,05 m 3 /s