Τα αντικείμενα ή Χειριστήρια και οι βασικές ιδιότητες τους (properties)

Καθηγητής : Κώστας Αχιλλέως ΒΑΣΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ ΣΤΗ VISUAL BASIC A ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Α) Τι είναι η Visual Basic Είναι μια γλώσσα οπτικού προγραμματισμού υψηλού επιπέδου. Β) Οπτικός προγραμματισμός Σχεδιάζουμε πρώτα το οπτικό μέρος του προγράμματος δηλαδή τις φόρμες με τα αντικείμενα που βλέπει και αλληλοεπιδρά ο χρήστης και στη συνέχεια γράφουμε τον κώδικα (εντολές που θα εκτελούνται από τον Η/Υ π.χ με το πάτημα ενός κουμπιού.) Γ) Περιβάλλον εργασίας στην Visual Basic (σελ 42 50 βιβλίου) Γραμμή μενού, (Menu bar) Επιλογή των ενεργειών κατά την διάρκεια της δημιουργίας της εργασία μας Γραμμή εργαλείων (Tool Bar) - Γρήγορη πρόσβαση στις εντολές του μενού. Εξερευνητής εργου (Project Explorer) Περιέχει όλα τα αρχεία της εργασίας μας (Φόρμες, λειτουργικές μονάδες) Εργαλειοθήκη (Tool Box) - Περιέχει όλα τα αντικείμενα που τοποθετούμε στη φόρμα μας. Παράθυρο Ιδιοτήτων (Properties Window) Καθορίζει τα χαρακτηριστικά ενός αντικειμένου (χρώμα, μέγεθος, σχήμα, εμφάνιση, συμπεριφορά κλπ) τα οποία ονομάζονται Ιδιότητες. Είναι ένα σύνολο από προκαθορισμένες μεταβλητές των οποίων οι τιμές καθορίζονται κατά την διάρκεια του σχεδιασμού. Ορισμένες μπορούν να αλλαχθούν και μέσα στο πρόγραμμα. Όλα τα στοιχεία που χρησιμοποιούμε στο σχεδιασμό των Οθονών ονομάζονται Αντικείμενα/Χειριστήρια Βασικά Αντικέιμενα στη Visual Basic και η χρήση τους Φόρμα (Form) Πλαίσιο όπου τοποθετούνται όλα τα άλλα αντικείμενα. Μια εργασία μπορεί να έχει ένα ή περισσότερες φόρμες. Ετικέτα (Label)- Χρησιμοποιούνται για εμφάνιση κείμενο (πχ τίτλων) ή αποτελεσμάτων Κουτί Κειμένου (Text Box) Για είσοδο ή τροποποίηση δεδομένων κειμένου. Κουμπί Εντολών (Command Button) Χρησιμοποιείται για την εκτέλεση μιας διαδικασίας (σύνολο από εντολές) όταν πατηθεί με το ποντίκι. Κάθε αντικείμενο έχει διάφορα χαρακτηριστικά όπως όνομα, χρώμα, μέγεθος, σχήμα, εμφάνιση, συμπεριφορά κλπ) τα οποία ονομάζονται Ιδιότητες(Properies). Είναι ένα σύνολο από προκαθορισμένες μεταβλητές των οποίων οι τιμές καθορίζονται κατά την διάρκεια του σχεδιασμού ή/και μέσα στο πρόγραμμα (όχι όλες). Τα αντικείμενα ή Χειριστήρια και οι βασικές ιδιότητες τους (properties) Σε ένα πρόγραμμα η ιδιότητα ενός χειριστηρίου γράφεται μετά το όνομα του αντικειμένου ακολουθούμενο από. (τελεία) πχ Όταν θέλω να εμφανίσω σε ένα Label με όνομα Lblmessage (α) ένα μήνυμα ή (β) την τιμή του Χ θα το γράψω ως εξής : (α) Lblmessage.caption= Η ασκηση μου και (β) Lblmessage.caption=X Ονομα αντικειμένου Ιδιότητα αντικειμένου 1

Όλα τα αντικείμενα έχουν ιδιότητα ΝΑΜΕ στην οποία καθορίζομε ένα μοναδικό όνομα. Η Visual Basic δίνει από μόνη της ονόματα. Για όσα αντικείμενα θα χρησιμοποιηθούν στον κώδικα τους δίνουμε ένα δικό μας όνομα για να το ξεχωρίζουμε εύκολα. FORM Ιδιότητες Name- Καθορίζει το όνομα. Πχ FrmMain Caption Ο τίτλος που εμφανίζεται στη κορυφή της Φόρμας LABEL - Ετικέτα Ιδιότητες: Name - καθορίζει το όνομα του label. Όσα Labels θα χρησιμοποιηθούν στο κώδικα θα τους δίνουμε όνομα που ξεκινα με τα αρχικά LBL πχ lblmessage Caption καθορίζει το κείμενο που θα εμφανίζεται. BorderStyle καθορίζει το στυλ των ορίων της ετικέτας Font - καθορίζει την γραμματοσειρά (font), το font style και το μέγεθος των γραμμάτων που εμφανίζει το Caption. Alignment - καθορίζει την θέση του κειμένου μέσα στο label. (left, right, center) BackStyle - Καθορίζουμε αν ένα Label ή το φόντο του αντικειμένου Shape είναι διάφανο(transparent) ή αδιάφανο (Opaque). TEXT BOX. Ιδιότητες Name Καθορίζει το όνομα του. Πχ txtname, txtlength Text - Περιέχει το αμορφοποίητο κείμενο στο πλαίσιο. π.χ txtlength.text = COMMAND BUTTON Ιδιότητες Name Καθορίζει το όνομα του. Πχ cmdexit Caption - To κείμενο που εμφανίζεται πάνω στο κουμπί για να υποδεικνύει τη ενέργεια. Αντικείμενο Σχήματος (Shape Object) Χρησιμοποιείται για τη δημιουργία διαφόρων σχημάτων όπως ορθογωνίου, τετραγώνου, κύκλου, οβάλ κλπ. Ιδιότητες Name Καθορίζει το όνομα του. Πχ Shape1 Shape - Καθορίζει ποιο είναι το σχήμα πχ. Ο= Ορθογώνιο 1=Τετράγωνο 2=Οβαλ 3=Κύκλος κλπ Γενικές Ιδιότητες για χειριστήρια (Label, Command Button κ.α) Font καθορίζει την γραμματοσειρά (font), το font style και το μέγεθος των γραμμάτων που εμφανίζονται. Forecolor - Δίνουμε το χρώμα που θέλουμε στο κείμενο ή στα γραφικά ενός αντικειμένου Backcolor - Δίνουμε το χρώμα που θέλουμε στο φόντο ενός αντκειμένου (Background) Μεταβλητές, Σταθερές σε ένα Πρόγραμμα Μεταβλητές είναι θέσεις μνήμης στις οποίες δίνεται ένα όνομα για αναφορά. Το περιεχόμενο τους (δεδομένα) μπορεί να αλλάζει κατά την εκτέλεση του προγράμματος. Σταθερές - είναι θέσεις μνήμης των οποίων το περιεχόμενο (δεδομένα) δεν αλλάζει κατά την εκτέλεση του προγράμματος. Αναγνωριστικά (Ονόματα) μεταβλητών στη V.B Τα ονόματα μπορούν να περιλαμβάνουν γράμματα του αλφαβήτου, αριθμούς ή και χαρακτήρα υπογράμμισης (_ Underscore). Αρχίζουν πάντοτε με χαρακτήρα. Δεν μπορεί να περιέχουν κενά διαστήματα, τελείες και δεσμευμένες λέξεις που χρησιμοποιεί η V. Basic (π.χ End, Print κλπ) 2

Τα ονόματα πρέπει να έχουν κάποια σημασία όσο αφορά το περιεχόμενο. Καλό είναι να ξεκινούμε το όνομα με ένα χαρακτηριστικό γράμμα το οποίο υποδηλώνει και τον τύπο της μεταβλητής (πχ inumber είναι μεταβλητή τύπου Integer). Πώς ορίζουμε τις μεταβλητές και τις σταθερές στη Visual Basic; (Το πρώτο γράμμα υποδεικνύει το τύπο της μεταβλητής) ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ DIM όνομα AS τύπος ΣΤΑΘΕΡΕΣ Const όνομα AS τύπος = τιμή Dim iplatos As Integer Παραδείγματα Δηλώσεων iplatos θα περιέχει ακέραιους αριθμούς (μέχρι το 65536) π.χ iplatos=25 Dim cprice1 As Currency cprice1 θα περιέχει τιμές με δεκαδικά. Πχ. cprice1= 15.25 Dim stname As String stname θα περιέχει κείμενο πχ. stname = George Dim bpassed_failed As Boolean bpassed θα περιέχει τις τιμές TRUE ή FALSE πχ. bpassed_failed = True Dim lnumber As Long inumber μπορεί να περιέχει μεγάλους ακέραιους αριθμούς πχ. lnumber = 125072520 Ή συνάρτηση VAL Const imikos AS Integer=120 ή Const imikos = 120 Const cpi = 3.14 Const StCompany_Name= ABC LTD Const bcorrect = False Const lpopulation = 25200550 Συναρτήσεις & Εντολές στη Visual Basic Το περιεχόμενο ενός Text Box είναι αλφαριθμητικό (κείμενο περιλαμβάνει γράμματα ή και αριθμούς). Εάν θέλουμε να πάρουμε αριθμητικές τιμές από ένα Text Box τότε πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τη συνάρτηση VAL h οποίa μετατρέπει τα δεδομένου κειμένου σε αριθμητικές τιμές. DIM iplatos, IMikos AS Integer Π.χ (α) iplatos=val(txtwidth.text) (β) imikos = VAL(txtLength.text) PrintForm Εντολή η οποία τυπώνει τη φόρμα χωρίς τη γραμμή τίτλου και το πλαίσιο της φόρμας. SetFocus Εντολή η οποία εστιάζει στο συγκεκριμένο αντικείμενο στη φόρμα. Δηλαδή τοποθετεί τον δρομέα στο συγκεκριμένο text box (π.χ txtwidth.setfocus). END Εντολή η οποία τελειώνει την εκτέλεση του προγράμματος- Έξοδος από το πρόγραμμα. 3

Για να διαγράψω το κείμενο από ένα Label ή Text Box εισάγω το κενό String ( ) στην ανάλογη ιδιότητα του π.χ Για να καθαρίσω το κείμενο που υπάρχει σε ένα text box με όνομα txtname όταν πατήσω το κουμπί εντολών ΚΑΘΑΡΙΣΕ τότε γράφω την εντολή txtname.text= Αριθμητικές Πράξεις στη Visual Basic Οι αριθμητικές πράξεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη Visual Basic είναι Πρόσθεση + πχ ιnumber = X + 2 Αφαίρεση - πχ inο2 = Y - X Πολλαπλασιασμός * πχ cteliki_timi = iquantity * cprice Διαίρεση / πχ cmesos_oros= ctotal / 3 Δύναμη ^ πχ iapotelesma = X^3 Προτεραιότητα στην εκτέλεση των πράξεων Σε μια έκφραση με πολλές πράξεις η σειρά προτεραιότητας στον υπολογισμό του αποτελέσματος είναι ως εξής ( ) Παρένθεση / Παρενθέσεις ^ Δύναμη *, /, AND Πολλαπλασιασμός, Διαίρεση και το λογικό And (πχ (A < B) AND (C <=E) ) +, -, OR Πρόσθεση, Αφαίρεση και το λογικό OR (π.χ (A <= B) OR (B > 0) ) <, > <=, >=, <>, = Τελεστές σύγκρισης (π.χ ( A <= B) ) Εάν έχουν την ίδια προτεραιότητα τότε η πράξεις γίνονται από αριστερά προς τα δεξιά. Οι παρενθέσεις από μέσα προς τα έξω Πχ Εάν Χ=2, Υ=5, Κ=3 ποιο είναι το αποτέλεσμα; Να βρείτε το αποτέλεσμα στις πιο κάτω εκφράσεις που θα πάρει το Ζ : α) Z=Χ+Υ*(Χ-1) β) Z=Υ-4+Χ*Κ/2 γ) Z=Κ+(Χ*(Υ-2))-1 4

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΔΟΜΗ ΕΛΕΓΧΟΥ IF / THEN /ELSEIF /ENDIF VISUAL BASIC A & Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Καθηγητής : Κώστας Αχιλλέως Στη λύση ενός προβλήματος έχουμε την ανάγκη πολλές φορές να πάρουμε κάποιες αποφάσεις σύμφωνα με το αποτέλεσμα μιας συνθήκης. Η συνθήκη αυτή μπορεί να είναι ΑΠΛΗ ή ΣΥΝΘΕΤΗ. Πχ Απλή συνθήκη Χ > Υ Σύνθετη (Χ > Υ) και (Ζ > 0) ΔΟΜΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ / ΔΟΜΕΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ / ΔΙΑΚΛΑΔΩΣΗΣ Είναι προγραμματιστικές δομές, οι οποίες περιέχουν μια συνθήκη και μία, δύο ή περισσότερες ομάδες εντολών. Αναλόγως του αποτελέσματος της συνθήκης (ΑΛΗΘΗΣ ή ΨΕΥΔΗΣ) εκτελείται μόνο μία ομάδα εντολών Οι συγκρίσεις τιμών σε μια συνθήκη γίνεται με την χρήση των λογικών τελεστών στο πιο κάτω πίνακα ΤΕΛΕΣΤΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ = Ίσο < Μικρότερο > Μεγαλύτερο < > Άνισο >= Μεγαλύτερο ή ίσο <= Μικρότερο ή ίσο Οι σύνθετες συνθήκες γίνονται με την χρήση των λογικών τελεστών AND, OR, NOT Προτεραιότητα τελεστών α) ( ) β) ΝΟΤ γ) / * MOD AND δ) + - OR ε) <, >, <>, <=, >=, = Παραδείγματα συνθηκών. Έστω Χ=4 Υ=7 Ζ =3 Απλές συνθήκες Χ > 5 δίνει αποτέλεσμα FALSE, Z <= Y δίνει TRUE (αληθής) Y <= X δίνει αποτέλεσμα FALSE, Y <> 10 Δίνει TRUE Σύνθετες Συνθήκες (Χ = 4) AND (Y <> Z) δίνει αποτέλεσμα TRUE (αληθής) (Z <= Y) OR (X > Υ) δίνει αποτέλεσμα TRUE ΝΟΤ (X =4) δίνει αποτέλεσμα FALSE (Ψευδής) Οι σύνθετες συνθήκες έχουν τελικό αποτέλεσμα βάση του πιο κάτω πίνακα Εάν πχ η συνθήκη Α>Β είναι Αληθής (Α) και η συνθήκη C <= D είναι αληθής (Α) τότε ΝΟΤ (Α>Β) =Ψευδής (Ψ) και η συνθήκη (A>B) AND (C<=D) =Αληθής (Α) και ούτω καθεξής. A>B C < = D ΝΟΤ (A>B) (A>B) AND (C<=D) (A>B) OR (C<=D) A Α Ψ Α Α A Ψ Ψ Ψ Α Ψ Α Α Ψ Α Ψ Ψ Α Ψ Ψ 5

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΔΟΜΗ ΕΛΕΓΧΟΥ IF / THEN /ELSEIF /ENDIF VISUAL BASIC A & Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Πώς μεταφράζουμε τους Ρόμβους στα Λογικά Διαγράμματα σε προγραμματικές δομές στη Visual Basic ; 1 η Μορφή Δεν θέλουμε να εκτελέσουμε καμία εντολή αν η Γράψετε πρόγραμμα στη V.B που θα ζητά 2 συνθήκη είναι ψευδής) αριθμούς σε 2 textbox. Αν ο 1 ος είναι μεγαλύτερος ή ίσος του 2 ου τυπώστε το τετράγωνο του 1 ου σε ετικέτα. Αρχή Δώσε X, Y X >= Y Ψευδής Τελος Αληθής X = X * X Τύπωσε X Private Sub CmdRun_Click() Dim X as Integer, Y as Integer X=Val(TxtNo1.Text) Y=Val(TxtNo2.Text) IF X >= Y Then X=X ^ 2 Lblmessage.caption=X End Sub 5 2 η Μορφή Επιλογής / Απόφασης. Εκτελούμε κάποιες εντολές και για τις 2 περιπτώσεις της συνθήκης (Α/Ψ) Αρχή Γράψετε πρόγραμμα στη V.B που θα ζητά 2 αριθμούς σε 2 textbox. Αν ο 1ος είναι μεγαλύτερος ή ίσος του 2ου τυπώστε το τετράγωνο του 1ου αλλιώς τυπώστε το άθροισμα τους σε ετικέτα. Ψευδής Δώσε X, Y X >= Y Αληθής Private Sub CmdRun_Click() Dim X as Integer, Y as Integer, Z as Integer X=Val(TxtNo1.Text) Y=Val(TxtNo2.Text) Z=X + Y Τύπωσε Z Z = X 2 IF X >= Y Then Z=X ^ 2 Else Z = X + Y Τελος Lblmessage.caption=Z End Sub 6 Αληθής Εντολή 1 3 η μορφή Ένθετη Δομή δηλαδη συνθήκη μέσα σε συνθήκη συνθήκη Αληθής Εντολή 2 Ψευδής συνθήκη Ψευδής συνθήκη...... Συνθήκη στη Visual Basic If <συνθήκη 1> Then εντολές 1 Elseif <συνθήκη 2 > Then εντολές 2 Elseif <συνθήκη 3 > Then εντολές 3 Else Π.χ εντολές IF X > Y Then X=X+1 Y= Y+X ElseIf X <0 Then Y = Y-3 X=Y * 3 Else X = X ^ 2 7 6

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΔΟΜΗ ΕΛΕΓΧΟΥ IF / THEN /ELSEIF /ENDIF VISUAL BASIC A & Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Σχεδιάστε το Λ.Δ και γράψετε το πρόγραμμα στη V. Basic το οποίο θα ζητά 2 αριθμούς Α και Β και θα βρίσκει και τυπώνει τον μεγαλύτερο και επαληθεύσετε με τη μέθοδο της Προκαταρκτικής εκτέλεσης (Π.Ε) Α Λογικό Διάγραμμα ΑΡΧΗ ΔΙΑΒΑΣΕ Α, Β ΑΛΗΘΗΣ Α>Β ΨΕΥΔΗΣ MAX = A MAX = B ΤΥΠΩΣΕ ΜΑΧ ΤΕΛΟΣ 1 B - Φόρμα και κώδικας στη Visual Basic Private Sub cmdypologise_click() Dim ia as Integer Dim ib as Integer Dim imax as Integer ΥΠΟΛΟΓΙΣΕ txta txtb LblMessage ia = Val(txtA.text) ib = Val(txtB.text) If ia>ib then imax = ia Else imax = ib LblMessage.Caption = imax End Sub 9 Γ - Προκαταρκτική Εκτέλεσης. Mε τη μέθοδο της Π.Ε βρείτε τι θα τυπωθεί στο πιο κάτω πρόγραμμα αν ια=15 και ιβ=8 Μεταβλητές Συνθήκη Παρουσίαση ια ib imax ια > ιβ A/Ψ 15 15 8 15 15>8 Α 12 7

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΔΟΜΗ ΕΛΕΓΧΟΥ IF / THEN /ELSEIF /ENDIF VISUAL BASIC A & Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Προκαταρκτική εκτέλεση Λογικού Διαγράμματος / Προγράμματος Προκαταρκτική εκτέλεση ονομάζουμε τον τρόπο επαλήθευσης ενός αλγόριθμου / προγράμματος ακολουθώντας βήμα προς βήμα τη σειρά που εκτελούνται οι εντολές. Στο πίνακα περιλαμβάνουμε μια στήλη για κάθε μεταβλητή ή σταθερά, για δε κάθε συνθήκη μια στήλη με την συνθήκη και μία με το αποτέλεσμα της (Α/Ψ).Τέλος μία στήλη για το αποτέλεσμα που τυπώνεται όπως θα φαίνεται στην οθόνη. 2o Παράδειγμα Π.Ε Private sub cmdcalculate_click() Const cpi=3.14 Const crt=10 Dim Ix as Integer Dim cy as Currency If (ix >=0) And (ix <=10) then Lblmessage.caption=iX * cy End If If cy < 20 then Lblmessage.caption= 3 * ix End If End Sub Επαληθεύσετε (βρέστε τι θα τυπωθεί) με τη μέθοδο της Προκαταρκτικής εκτέλεσης το πιο πάνω κώδικα με τιμές ιχ=2 και cy=3.5 Μεταβλητές Σταθερές Συνθήκες Παρουσίαση ix cy cpi crt (ix>=0) AND (ix<=10) Α / Ψ cy < 20 Α / Ψ 7 2 3,5 3,14 10 (2 >=0) And (2<=10) A 3,5 < 20 A 6 ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ISNUMERIC και MSGBOX Η συνάρτηση IsNumeric επιστρέφει την τιμή TRUE αν το περιεχόμενο της παραμέτρου στην παρένθεση (πχ το Text ενός TextBox) είναι αριθμητικό - Παράδειγμα IF ISNumeric(TxtNo.Text) Then θα επιστρέψει την τιμή TRUE η δε IF Isnumric( A12B ) θα επιστρέψει FALSE Παράθυρο MSGBOX - Απλή μορφή Σύνταξης MsgBox Μήνυμα Χρησιμεύει για παρουσίαση κάποιου μηνύματος στον χρήστη με το κουμπί Οκ σαν τη μόνη επιλογή. Μήνυμα είναι μια μεταβλητή τύπου String ή ένα String Πχ.1 MsgBox Παρακαλώ δώστε αριθμό από 1-12 Πχ2 st= Παρακαλώ δώστε αριθμό από 1-12 θα παρουσιάζω το μήνυμα έτσι msgbox st Χειριστήριο/ Αντικείμενο IMAGE Χρησιμεύει για την εμφάνιση μιας εικόνας στη Φόρμα. Η ιδιότητα PICTURE καθορίζει τη τοποθεσία της εικόνας (Path). 8