ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 7 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Περιεχόμενα ενότητας 1. Διεθνής συμφωνία μεταξύ της Ιταλικής Δημοκρατίας και της Αγίας Έδρας του 1984 (άρθρα 11 έως 14). 2. Συμφωνία μεταξύ ιταλικής κυβέρνησης και ιταλικής ινδουιστικής ένωσης (άρθρα 1 ως 4). 4
Σκοποί ενότητας 1. Μελέτη των άρθρων 11 έως 14 της διεθνούς συμφωνίας μεταξύ της Ιταλικής Δημοκρατίας και της Αγίας Έδρας. 2. Μελέτη των άρθρων 1 έως 4 της Συμφωνίας μεταξύ ιταλικής κυβέρνησης και ιταλικής ινδουιστικής ένωσης. 5
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Διεθνής συμφωνία μεταξύ της Ιταλικής Δημοκρατίας και της Αγίας Έδρας του 1984
Άρθρο 11 Παράγραφοι: 1. Η Ιταλική Δημοκρατία διασφαλίζει ότι τα μέλη των ενόπλων δυνάμεων, της αστυνομίας και παρόμοιων εξομοιωμένων υπηρεσιών, αυτοί που διαμένουν σε νοσοκομεία, οίκους φροντίδας ή δημόσιας συμπαράστασης, οι κρατούμενοι σε ιδρύματα προφυλάκισης ή οι κατάδικοι δεν μπορούν να δώσουν τόπο σε κανένα κώλυμα κατά την άσκηση της θρησκευτικής ελευθερίας και κατά την εκτέλεση των πρακτικών της λατρείας των καθολικών. 7
Άρθρο 11 (2) 2. Η πνευματική συμπαράσταση στους ίδιους διασφαλίζεται από κληρικούς που διορίζονται από τις αρμόδιες ιταλικές αρχές ύστερα από υπόδειξη της εκκλησιαστικής αρχής και σύμφωνα με το νομικό καθεστώς, τον οργανισμό και τους τρόπους που καθορίζονται με συμφωνία ανάμεσα στις εν λόγω αρχές. 8
Σχολιασμός άρθρου 11 Παράγραφοι: 1. Τα μέλη των ενόπλων δυνάμεων, της αστυνομίας κι άλλων παρόμοιων τμημάτων σωμάτων ασφαλείας, εκείνοι που είναι τρόφιμοι νοσοκομείων ή οίκων φροντίδας και οι κρατούμενοι απολαμβάνουν το δικαίωμα της θρησκευτικής ελευθερίας και των πρακτικών της καθολικής λατρείας. 2. Η θρησκευτική συμπαράσταση σε όλους αυτούς που διαβιούν σε ειδικούς χώρους εξουσίασης, παρέχεται από κληρικούς καθολικούς που διορίζονται από τις αρμόδιες ιταλικές αρχές ύστερα από υπόδειξη της εκκλησιαστικής αρχής. 9
Άρθρο 12 Παράγραφοι: 1. Η Αγία Έδρα και η Ιταλική Δημοκρατία στην αντίστοιχη έννομη τάξη συνεργάζονται για την προστασία της ιστορικής και καλλιτεχνικής κληρονομιάς. Προς το σκοπό της εναρμονίσεως της εφαρμογής του ιταλικού νόμου, με τις απαιτήσεις του θρησκευτικού χαρακτήρα, τα αρμόδια όργανα των δύο μερών θα συμφωνήσουν κατάλληλες διατάξεις για τη συντήρηση, την αξιοποίηση και την απόλαυση των πολιτιστικών αγαθών θρησκευτικού ενδιαφέροντος που ανήκουν σε εκκλησιαστικούς οργανισμούς και ιδρύματα. Η συντήρηση και η πρόσβαση σε αρχεία ιστορικού ενδιαφέροντος και σε βιβλιοθήκες των ίδιων οργανισμών και ιδρυμάτων θα καταστούν αντικείμενο εύνοιας και πρόσβασης στη βάση συμφωνιών μεταξύ των αρμοδίων οργάνων των δύο μερών. 10
Άρθρο 12 (2) 2. Η Αγία Έδρα διατηρεί τη διαθεσιμότητα των χριστιανικών κατακομβών που υπάρχουν στο έδαφος της Ρώμης και σε άλλα μέρη του ιταλικού εδάφους με το συνακόλουθο βάρος της φύλαξης, της διατήρησης και της συντήρησης, παραιτούμενη από τη διαθεσιμότητα των άλλων κατακομβών. Με την τήρηση των νόμων του κράτους και τηρουμένων των ενδεχόμενων δικαιωμάτων τρίτων, η Αγία Έδρα μπορεί να προχωρήσει σε εκσκαφές και σε μεταφορά ιερών λειψάνων. 11
Σχολιασμός άρθρου 12 Παράγραφοι: 1. Αφορά τη συνεργασία μεταξύ Αγίας Έδρας και Ιταλικής Δημοκρατίας στα πλαίσια των αντίστοιχων έννομων τάξεων για την προστασία της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομίας. Η αρμοδιότητα της προστασίας των πολιτιστικών αγαθών ανήκει στο κράτος. Όσον αφορά τα πολιτιστικά αγαθά θρησκευτικού χαρακτήρα, η κρατική προστασία τους πρέπει να εναρμονίζεται με τις απαιτήσεις της θρησκευτικής ελευθερίας. Το α. 12 που ανήκει στη συμφωνία-πλαίσιο του 1984 μεταξύ Αγίας Έδρας και Ιταλικής Δημοκρατίας, παραπέμπει στη σύναψη μεταγενέστερης συμφωνίας η οποία έχει πλέον συναφθεί, προκειμένου τα δύο μέρη να συμφωνήσουν σε σχετικές κατάλληλες διατάξεις. 2. Οι χριστιανικές κατακόμβες που υπάρχουν στη Ρώμη και σ άλλα μέρη του ιταλικού εδάφους κατέχονται από την Αγία Έδρα η οποία διατηρεί ταυτόχρονα και το βάρος της διατήρησης και συντήρησής τους. 12
Άρθρο 13 Παράγραφοι: 1. Οι προηγούμενες διατάξεις (α. 1 ως 12) συνιστούν τροποποιήσεις του κονκορδάτου του Λατερανού που έγιναν αποδεκτές και από τα δυο μέρη και θα αρχίσουν να ισχύουν από την ημερομηνία ανταλλαγής των πράξεων επικύρωσης. 2. Περαιτέρω ζητήματα για τα οποία εκδηλώνεται η ανάγκη συνεργασίας μεταξύ καθολικής εκκλησίας και ιταλικού κράτους θα ρυθμίζονται είτε με νέες συμφωνίες μεταξύ των δύο μερών είτε με συμφωνίες μεταξύ των αρμόδιων αρχών του κράτους και της ιταλικής επισκοπικής συνδιάσκεψης. 13
Σχολιασμός άρθρου 13 Παράγραφοι: 1. Διευκρινίζει ότι οι διατάξεις από 1 μέχρι 12 συνιστούν τροποποιήσεις του κονκορδάτου του Λατερανού. 2. Αν υπάρχει ανάγκη ρύθμισης νέων ζητημάτων συνεργασίας μεταξύ των μερών θα συναφθούν νέες συμφωνίες. 14
Άρθρο 14 Αν υπάρχουν ζητήματα δυσκολίας ερμηνείας και εφαρμογής των προηγούμενων διατάξεων τότε η Αγία Έδρα και η Ιταλική Δημοκρατία θα αναθέσουν την έρευνα μιας φιλικής λύσης σε μια ισομερή επιτροπή που θα διορίζεται από αυτές. 15
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Συμφωνίες μεταξύ ιταλικής κυβέρνησης και άλλων θρησκευμάτων
Συμφωνίες ιταλικής κυβέρνησης-θρησκευμάτων Έχουν συναφθεί μέχρι τώρα έντεκα συμφωνίες της ιταλικής κυβέρνησης με θρησκεύματα για τη ρύθμιση των σχέσεων τους. Εκκρεμεί μία συμφωνία που έχει υπογραφεί μεταξύ της χριστιανικής κοινότητας των μαρτύρων του Ιεχωβά της Ιταλίας που έχει υπογραφεί με την ιταλική κυβέρνηση στις 4/4/ 2007 αλλά δεν έχει κυρωθεί με νόμο. 17
Θρησκεύματα Η ιταλική κυβέρνηση έχει συνάψει συμφωνίες με τα παρακάτω θρησκεύματα: 1. Tavola Valdese, προτεσταντικό θρήσκευμα στην Ιταλία. Συμφωνία 21/2/1984,κύρωση με το νόμο 449 του 1984. Τροποποίηση 25/1/1993, κύρωση με το νόμο 409 του 1993 Δεύτερη συμφωνία 4/4/2007, κύρωση με το νόμο 68 του 2009. 2. Συνελεύσεις του Θεού στην Ιταλία. Συμφωνία 29/12/1986, κύρωση με το νόμο 517 του 1988. 18
Θρησκεύματα (2) 3. Ένωση των αντβεντιστικών χριστιανικών εκκλησιών της 7 ης ημέρας. Συμφωνία 29/12/1986, κύρωση με το νόμο 516 του 1988. Τροποποίηση 6/11/1996, κύρωση με το νόμο 637 του 1996. Δεύτερη συμφωνία 4/4/2007, κύρωση με το νόμο 67 του 2009. 4. Ένωση εβραϊκών κοινοτήτων στην Ιταλία. Συμφωνία 27/2/1987, κύρωση με το νόμο 101 του 1989. Τροποποίηση 6/11//1996, κύρωση με το νόμο 638 του 1996. 19
Θρησκεύματα (3) 5. Ένωση βαπτιστικής ευαγγελικής χριστιανικής εκκλησίας της Ιταλίας. Συμφωνία 29/3/1993, κύρωση με το νόμο 116 του1995. Τροποποίηση 16/7/2010, κύρωση με το νόμο 34 του 2012. 6. Ευαγγελική λουθηρανική εκκλησία στην Ιταλία. Συμφωνία 20/4/1993, κύρωση με το νόμο 520 του 1995. 7. Ιερά ορθόδοξη αρχιεπισκοπή Ιταλίας και εξαρχία νότιας Ευρώπης. Συμφωνία 4/4/2007, κύρωση με το νόμο 126 του 2012. 20
Θρησκεύματα (4) 8. Εκκλησία του Ιησού Χριστού των αγίων των τελευταίων ημερών. Συμφωνία 4/4/2007, κύρωση με το νόμο 127 του 2012. 9. Αποστολική εκκλησία στην Ιταλία. Συμφωνία 4/4/2007, κύρωση με το νόμο 128 του 2012. 10. Ιταλική βουδιστική ένωση. Συμφωνία 4/4/2007, κύρωση με το νόμο 245 του 2012. 11. Ιταλική ινδουιστική ένωση. Συμφωνία 4/4/2007, κύρωση με το νόμο 246 του 2012. 21
Προϋποθέσεις για σύναψη συμφωνίας Για να συνάψει ένα θρήσκευμα συμφωνία με την ιταλική κυβέρνηση πρέπει να έχει νομική προσωπικότητα με βάση τον ιταλικό νόμο του 1929 για τις θρησκευτικές μειονότητες, να έχει θρησκευτική νομική προσωπικότητα. Στην Ιταλία υπάρχει μια πυραμίδα μεταχείρισης των θρησκευμάτων. Αυτή η πυραμίδα υπάρχει σε κάθε σύστημα σχέσεων κράτους και θρησκευμάτων που είναι χωρισμός, με αναγνώριση κάποιων θρησκευμάτων. Αναγνώριση σημαίνει παροχή προνομίων. 22
Επίπεδα μεταχείρισης Τα επίπεδα μεταχείρισης διαμορφώνονται ως εξής: 1. Η καθολική εκκλησία. 2. Τα έντεκα θρησκεύματα με συμφωνία με τη κυβέρνηση. 3. Τα θρησκεύματα που έχουν θρησκευτική νομική προσωπικότητα με βάση το νόμο του 1929 για τις θρησκευτικές μειονότητες. 4. Τα θρησκεύματα που έχουν νομική προσωπικότητα κατά τον αστικό κώδικα. 5. Τα θρησκεύματα που δεν έχουν καθόλου νομική προσωπικότητα. 23
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η Συμφωνία μεταξύ ιταλικής κυβέρνησης και ιταλικής ινδουιστικής ένωσης
Άρθρο 1 Οι σχέσεις μεταξύ του κράτους και της ιταλικής ινδουιστικής ένωσης Sanatana Dharma Sangha ρυθμίζονται από τις διατάξεις του παρόντος νόμου πάνω στη βάση της προαναφερόμενης συμφωνίας που συνάφθηκε στις 4/4/2007. 25
Άρθρο 2 Παράγραφοι: 1. Η Δημοκρατία εφαρμόζει την αυτονομία στην ιταλική ινδουιστική ένωση που οργανώνεται ελεύθερα σύμφωνα με τη δικιά της έννομη τάξη και διέπεται από το δικό της καταστατικό. 2. Η Δημοκρατία επικαλούμενη τα δικαιώματα των ελευθεριών που είναι εγγυημένα από το σύνταγμα αναγνωρίζει ότι οι διορισμοί των ινδουιστών θρησκευτικών λειτουργών, η άσκηση της λατρείας, η οργάνωση του θρησκεύματος και οι πράξεις σε ζητήματα πνευματικά και πειθαρχικά αναπτύσσονται χωρίς κάποια κρατική παρέμβαση. 26
Σχολιασμός άρθρου 2 Παράγραφοι: 1. Το ιταλικό κράτος αναγνωρίζει την αυτονομία της ιταλικής ινδουιστικής ένωσης, το δικαίωμά της να οργανώνεται ελεύθερα σύμφωνα με τη δική της έννομη τάξη και να διέπεται από το δικό της καταστατικό. 2. Το κράτος δεν αναμειγνύεται στο διορισμό των θρησκευτικών λειτουργών, στην άσκηση της λατρείας, την οργάνωση του θρησκεύματος και στις πράξεις που αφορούν θέματα πνευματικά και πειθαρχικά. 27
Άρθρο 3 Παράγραφοι: 1. Η Δημοκρατία αναγνωρίζει στην ιταλική ινδουιστική ένωση και στους οργανισμούς που αντιπροσωπεύονται από αυτή την πλήρη ελευθερία ανάπτυξης της αποστολής της, της πνευματικής εκπαιδευτικής, της πολιτιστικής και της ουμανιστικής. 2. Είναι εγγυημένη στην ιταλική ινδουιστική ένωση και στους οργανισμούς που αντιπροσωπεύονται από αυτή και σ εκείνους που αποτελούν μέρος της η πλήρη ελευθερία συνένωσης και εκδήλωσης της σκέψης με το λόγο, τα γραπτά και με κάθε άλλο τρόπο διάδοσης. 3. Αναγνωρίζεται στην ιταλική ινδουιστική ένωση και στους οργανισμούς που ανήκουν σ αυτή το δικαίωμα να ομολογεί την πίστη της και να ασκεί ελεύθερα τη θρησκεία της με οποιαδήποτε μορφή ατομική ή συλλογική και να ασκεί ιδιωτικά ή δημόσια τη λατρεία. 28
Σχολιασμός άρθρου 3 Αναγνωρίζονται τα δικαιώματα: θρησκευτική ελευθερία ελευθερία της συνάθροισης και της έκφρασης. 29
Άρθρο 4 Παράγραφοι: 1. Η Δημοκρατία, λαμβάνοντας υπόψη ότι η ιταλική ινδουιστική ένωση για λόγους πνευματικούς είναι αντίθετη στη χρήση των όπλων, εγγυάται ότι στην περίπτωση της υποχρεωτικής θητείας αυτοί που ανήκουν στους οργανισμούς που εκπροσωπούνται από αυτή και υπόκεινται στην υποχρέωση της στρατιωτικής θητείας, ύστερα από αίτησή τους και με σεβασμό των διατάξεων για την αντίρρηση συνειδήσεως, θα έχουν το δικαίωμα στην πολιτική θητεία. 2. Σε περίπτωση που καλούνται να υπηρετήσουν τη θητεία αυτοί που ανήκουν στους οργανισμούς που εκπροσωπούνται από την ιταλική ινδουιστική ένωση, που έχουν παράσχει στρατιωτική θητεία, θα έχουν δικαίωμα, ύστερα από αίτησή τους, σε πολιτική θητεία ή σε υγειονομικές υπηρεσίες σε σχέση με τις απαιτήσεις της υπηρεσίας. 30
Σχολιασμός άρθρου 4 Παράγραφοι: 1. Εκείνοι που ανήκουν στους οργανισμούς που εκπροσωπούνται από την ιταλική ινδουιστική ένωση, επειδή για λόγους πνευματικούς είναι αντίθετοι στη χρήση των όπλων, έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν να εκπληρώσουν πολιτική θητεία. 2. Αν έχουν ήδη εκπληρώσει στρατιωτική θητεία και καλούνται ως έφεδροι σε στρατιωτική θητεία τότε μπορούν να ζητήσουν να κάνουν πολιτική θητεία ή να παρέχουν υπηρεσίες υγειονομικές. 31
Βιβλιογραφία 1. Διεθνής συμφωνία μεταξύ της Ιταλικής Δημοκρατίας και της Αγίας Έδρας του 1984 32
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Τέλος Ενότητας Επεξεργασία: Γιώργος Μαριάς Θεσσαλονίκη, Οκτώβριος 2016