Ὑπέρμαχος στρατηγός 1 Αυτό είναι για μας τους Χριστιανούς η Υπεραγία Θεοτόκος H Παναγία μας είναι στρατηγός, γιατί το τέκνο της είναι ο Αρχηγός της ζωής και του θανάτου... Είναι στρατηγός, γιατί εμείς είμαστε στρατιώτες. Όχι ενταγμένοι σε μία, έστω και με αγαθούς σκοπούς, ανθρώπινη οργάνωση αλλά στην μεγάλη του Χριστού στρατευομένη Εκκλησία. Ζώντας αυτή την πραγματικότητα γνωρίζουμε τι θα πει αγώνας. Άλλοτε τα καταφέρνουμε, άλλοτε γινόμαστε περίγελος του εχθρού μας. Η στρατηγός μας, όμως, δεν μας αφήνει να χαθούμε ούτε από την υπερηφάνεια, ούτε από την απογοήτευση. Είναι παρούσα. Μας εμπνέει η ταπείνωσή της μπροστά στην ύψιστη τιμή, μας ενθαρρύνει η υπομονή της μπροστά στον αβάσταχτο πόνο. Η Παναγία μας είναι στρατηγός, γιατί με σοβαρότητα μας επαναφέρει στην τάξη όταν χάνουμε τα λογικά μας, όταν επαναπαυόμαστε στις αγαθές μας πράξεις ή προθέσεις. Τότε μας υπενθυμίζει τις αναρίθμητες εκείνες στιγμές που αποδεικνύουν πως το μοναδικό «προσόν» μας είναι η φιλανθρωπία του Υιού της. Είναι πραγματική στρατηγός, γιατί σε δεδομένη
στιγμή δίνει το χέρι στον στρατιώτη του Χριστού όταν εκείνος ουδεμία αυτοπεποίθηση έχει για τη σωτηρία του. Τότε του λέγει πως Χριστιανός που βλέπει τον εαυτό του δίκαιο και αξιέπαινο, είναι υποχείριο του διαβόλου. Η Παναγία μας είναι στρατηγός, γιατί υπερασπίζεται με τρόπο κραταιό το ιερό στράτευμα του Χριστού. Δεν αφήνει να περάσουν απαρατήρητοι οι αγώνες των παιδιών της, ούτε να υποβαθμιστούν οι πνευματικές τους νίκες. 2 Όταν ο πονηρός ζητάει δικαιώματα πάνω στους Χριστιανούς δείχνοντας τους ράθυμους και οκνηρούς, η Παναγία μας δείχνει τους κατάκοπους και ματωμένους. Όταν ο μισάνθρωπος επισημαίνει μισοάδειες Εκκλησίες, η Παναγία μας αντιπαραβάλλει το μεγαλείο των κατάμεστων ναών. Όταν η λήθη του Θεού οδηγεί ολόκληρους λαούς στην καταστροφή, η Παναγία αναδεικνύει, θέτοντας στην πρώτη γραμμή του πυρός, τους έχοντες «αίσθηση Θεού» για να σωθούν οι πολλοί. Η Παναγία μας είναι στρατηγός, γιατί ενδιαφέρεται για τον κάθε στρατιώτη σαν να πρόκειται για ολόκληρο το στράτευμα. Είναι στρατηγός, γιατί δεν εγκαταλείπει την αποστολή της πριν αυτή ολοκληρωθεί με ασφάλεια. Έτσι, λοιπόν, είναι προστάτιδα και καταφυγή μας μέχρι τα έσχατα. «Ἐν τῷ καιρῷ τῆς ἐξόδου» η Παναγία ως Μητέρα θα σκεπάσει την ψυχή του στρατιώτη Χριστιανού και ως Στρατηγός θα διώξει τις σκοτεινές όψεις των πονηρών πνευμάτων. Η Υπέρμαχος στρατηγός θα αξιώσει τα παιδιά της να γίνουν κληρονόμοι της «ἀπορρήτου δόξης» του Υιού της και Θεού μας. Αμήν
«Tό στάδιο τῶν ἀρετών ἠνέωκται» με την έναρξη της αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Τώρα βρισκόμαστε στην τελευταία στροφή. Την Μεγάλη Εβδομάδα και συγκεκριμένα την Μεγάλη Τρίτη στις Εκκλησίες μας θα ακουστεί η διήγηση της παραβολής των δέκα παρθένων. Άλλες απ αυτές συνετές, άλλες μωρές. Οι μεν προνοητικές, οι δε ράθυμες και αδιάφορες. Η παραβολή λέει τα πράγματα με τ όνομά τους και οφείλουμε να είμαστε δεκτικοί στο μήνυμά της. Όλοι απολαμβάνουμε τις δωρεές του Θεού. Πολλοί μάλιστα αντί να φιλοτιμούμαστε από την μακροθυμία του Θεού γινόμαστε αλαζόνες και αμετανόητοι. Δεν είμαστε άξιοι ενός Πατέρα που δεν τιμωρεί και δεν ανταποδίδει το κακό που κάνουμε στους συνανθρώπους μας. Και λέγουμε στους συνανθρώπους μας, γιατί μέσω αυτών αγαπούμε ή στρέφουμε την πλάτη μας στο Θεό. Στη ζωή μας η φιλανθρωπία του Θεού επισκιάζει τα πάντα. Οι ευκαιρίες που μας δίνονται για να έρθουμε σε συναίσθηση και να συνειδητοποιήσουμε τον προορισμό μας διαδέχονται η μία την άλλη. Ενώ, όμως, η φιλανθρωπία του Θεού μένει εις τον αιώνα οι ευκαιρίες κάποτε τελειώνουν. Όταν ο κύκλος της ζωής κλείσει μένει μόνο η αναμονή της άφιξης του Νυμφίου Χριστού. Το κρίσιμο ερώτημα είναι: Θα έχουμε άραγε αναμμένους φανούς για να Τον υποδεχτούμε και να γίνουμε αιώνια μέτοχοι της άκτιστης δόξας Του ή θα κοιτούμε την άδεια και σκληρή καρδιά μας απορώντας πώς αφήσαμε μια ολόκληρη ζωή να πάει χαμένη; Για να συμβεί το πρώτο θα πρέπει η ζωή μας να συνοδεύεται από υπακοή στο θείο θέλημα. Η υπακοή αυτή είναι δυναμική και φέρει συγκεκριμένους καρπούς που είναι τα έργα μας, οι πράξεις μας. 3
Μη φανταστούμε, βέβαια, πως επιτελώντας αγαθές πράξεις εξαναγκάζουμε τον Θεό να μας ανταμείψει. Καμία ανάγκη δεν έχει ο Θεός των καλών μας πράξεων, ούτε μας βλέπει σαν οφειλέτες από τους οποίους αναμένει τα χρωστούμενα. Βλέπετε το λάδι οι συνετές παρθένες δεν το κατέθεσαν ως αντίτιμο για να εισέλθουν στο γαμήλιο τραπέζι. Τέτοιο αντίτιμο δεν υπάρχει, καθώς η σχέση μας με το Θεό δεν βασίζεται σε δοσοληψίες. Το ότι στην περίπτωσή τους το λάδι περίσσεψε ήταν κάτι φυσιολογικό και απολύτως συναρτώμενο της λαχτάρας που είχαν να συναντήσουν τον ποθούμενο Νυμφίο. Όταν αγαπούμε έναν άνθρωπο ή νοιαζόμαστε για κάποια ενασχόληση μας, βρισκόμαστε πάντα σε εγρήγορση. Παρατηρούμε, προβλέπουμε, σχεδιάζουμε, προλαμβάνουμε. Έτσι, παράγουμε έργο που αυτό καθ εαυτό δεν εξασφαλίζει κανένα αποτέλεσμα αποδεικνύει, όμως, περίτρανα την αγάπη και την έννοια μας. Αυτή την αγάπη θέλει να δει ο Θεός για να μας καταστήσει κοινωνούς της θείας του χάριτος. Μετέχοντας δε ο άνθρωπος των ακτίστων ενεργειών του Θεού συνειδητοποιεί το ελάχιστο της δικής του συμβολής και νοιώθει την ανάγκη να δοξάζει ακατάπαυστα τον Πατέρα και Δημιουργό του. Το λάδι των μωρών παρθένων αποδείχθηκε ανεπαρκές, γιατί ακριβώς ανεπαρκής ήταν και η έμπρακτη αγάπη τους προς τον Νυμφίο. Έσπευσαν με αγωνία να βρουν κι άλλο αλλά πλέον δεν είχε καμία σημασία. Μετά την ολοκλήρωση του βίου και πριν την τελική κρίση μετάνοια δεν υφίσταται. Τότε, η κίνηση της ψυχής του «σκληρού» ανθρώπου μοιάζει με την απεγνωσμένη κίνηση των μωρών παρθένων. Δεν είναι κίνηση μετανοίας, γιατί η μετάνοια προϋποθέτει πλήρη ελευθερία, αλλά κίνηση αγωνίας. Εν ζωή υπάρχει πλήρης ελευθερία. Εν ζωή μπορούμε να αμφιβάλλουμε για την ύπαρξη του Θεού, γι αυτό και έχει αξία η πίστη αυτών που πιστεύουν στο Θεό. Εν ζωή μπορούμε να αγαπήσουμε τον διπλανό μας και να ευαρεστήσουμε τον Θεό. Ας μην χάνουμε, λοιπόν, ούτε ένα λεπτό... 4
~Η ΑΓΩΝΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ~ Προ του σωτηρίου για εμάς τους ανθρώπους Πάθους, ο Χριστός μας βρίσκεται στον κήπο της Γεθσημανή. Ο χρόνος μετρά αντίστροφα καθώς η προδοσία, η σύλληψη και η σταύρωση πλησιάζουν. Μαζί με τον Κύριο βρίσκονται οι μαθητές του που σύντομα υπό το βάρος των δραματικών εξελίξεων θα διασκορπισθούν βαθειά λυπημένοι και ταυτόχρονα φοβισμένοι. Στην κορύφωση των γεγονότων, τα ανθρώπινα συναισθήματα πρωταγωνιστούν όχι μόνο στα πρόσωπα των μαθητών, αλλά και στο ιερό πρόσωπο του Κυρίου. Οι ευαγγελιστές μας μιλούν για την αγωνία του Ιησού Χριστού. Καταγράφουν χωρίς δισταγμό και φιλτράρισμα ό,τι βλέπουν, ό,τι ακούν, ό,τι ψηλαφούν. Μάλιστα ο ευαγγελιστής Λουκάς γράφει χαρακτηριστικά: «ἐγένετο δὲ ὁ ἱδρὼς αὐτοῦ ὡσεὶ θρόμβοι αἵματος» (Λουκ. 22,44). Δεν προσπαθούν να παραδώσουν στην αιωνιότητα έναν Χριστό διαμορφωμένο σύμφωνα με τα ανθρώπινα «θέλω». Είναι κήρυκες της αληθείας και γι αυτό δεν αποκρύπτουν τις δραματικές στιγμές που ζει ο Χριστός φοβούμενοι μήπως θιχτεί η Θεότητά Του. Για πλήθος ανθρώπων κάθε εποχής η αγωνία του Χριστού, ο ρέων ιδρώτας του, τα δάκρυά του αποτέλεσαν και αποτελούν σκάνδαλο. Ο ανθρώπινος νους δεν χωρά την άκρα ταπείνωση του δευτέρου προσώπου της Αγία Τριάδος το οποίο και ενανθρώπησε. Μας είναι αδιανόητη η θυσία του αναμάρτητου Χριστού γιατί η ανθρώπινη καρδιά δεν μπορεί να αγαπήσει όπως αγάπησε και εξακολουθεί να αγαπά τον άνθρωπο ο Δημιουργός του. Όμως, «ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο» (Ιω. 1,14). Στο ένα πρόσωπο του Χριστού ενώθηκαν δύο φύσεις. Η θεία και η ανθρώπινη. Τέλειος Θεός αλλά και τέλειος άνθρωπος. Ο Χριστός διέρχεται με τη 5
θέλησή Του από την κάμινο της λύπης και της αγωνίας και γίνεται έκτοτε το πρότυπο διαχείρισης των καταστάσεων αυτών. Η κατάρα της δοκιμασίας γίνεται ευλογία, καθώς ο δοκιμαζόμενος άνθρωπος διέρχεται την οδό εκείνη που με το πέρασμά του καθαγίασε ο ίδιος ο Χριστός. Ο Θεός «ἐνηνθρώπησε, ἵνα ἡμεῖς θεοποιηθῶμεν», είπε ο Μέγας Αθανάσιος. Η σωτηρία μας θα ήταν ανέφικτη χωρίς την ενανθρώπηση του Υιού με την ευδοκία του Πατρός και τη συνεργία του Αγίου Πνεύματος. Η ενανθρώπηση δεν ήταν ούτε σχετική, ούτε φανταστική. Η ανθρώπινη φύση του Κυρίου μας δεν υπήρξε διαφορετική από τη δική μας και αυτή την αλήθεια καταμαρτυρεί ο ιδρώτας που έπεφτε στη γη «ὡσεὶ θρόμβοι αἵματος». Με την ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού καθαγιάστηκε η ανθρώπινη φύση. Τα δάκρυα του Χριστού, η λύπη και η αγωνία Του καθαγίασαν τα ανθρώπινα δάκρυα, την ανθρώπινη λύπη, την ανθρώπινη αγωνία. Από σημεία οδύνης και απόγνωσης όλα μετατρέπονται σε μέσα κάθαρσης και σωτηρίας. Με μία μόνο προϋπόθεση. Να ακολουθήσει ο άνθρωπος τον γλυκύτατο Ιησού μέχρι το τέλος αυτού του δύσκολου δρόμου. Τότε θα δει την υγιή εξέλιξη των πραγμάτων. Θα μάθει να μην μένει ούτε στη λύπη, ούτε στο πένθος αλλά δυναμικά να ανοίγει την ύπαρξή του προς Τον Θεό. Να υποτάσσει με εμπιστοσύνη το θέλημα του στο θέλημα του Ουρανίου Πατρός και να λέγει σε κάθε περίπτωση αυτό που είπε ο Κύριος προς τον Πατέρα Του: «πλὴν μὴ τὸ θέλημά μου, ἀλλὰ τὸ σὸν γινέσθω.» (Λουκ. 22,42). Τα λόγια αυτά, που ειπώθηκαν από τον Χριστό μας, έχουν μέσα τους δύναμη θεϊκή. Μπορούν να λυτρώνουν τον άνθρωπο. Ας μην ξεχνάμε πως είναι λόγια που προαναγγέλλουν και εξασφαλίζουν την Ανάσταση. ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Τεύχος (22) Το προηγούμενο τεύχος του Νοεμβρίου 2012 διατέθηκε σε 189 αντίτυπα. Αλεπλιώτης Αναστάσιος (Μεταπτυχιακός Φοιτητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.) e-mail: aaleplio@past.auth.gr 6