TEE Δελτίο Τύπου ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ 6 Ιουλίου 2006 Συνέδριο «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ: ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ» (ΚΛΕΙΣΙΜΟ) Με νομοθετική ρύθμιση που προωθείται, θα επιλυθούν τα ζωτικά ασφαλιστικά προβλήματα των μηχανικών και ειδικότερα αυτά που αφορούν το ΤΣΜΕΔΕ το οποίο δημιουργεί τα περισσότερα αποθεματικά απ όλα τα υπόλοιπα ταμεία. Αυτό δήλωσε χτες το βράδυ ο υπουργός Απασχόλησης κ. Σάββας Τσιτουρίδης, μιλώντας κατά την τελευταία μέρα του 3ήμερου Συνεδρίου με θέμα «Ελληνική Βιομηχανία: Προς την οικονομία της γνώσης», που διοργάνωσε το ΤΕΕ. Ειδικότερα, ανέφερε ότι θα εκταμιεύεται το 10% του ποσού των 250 εκατομμυρίων ευρώ, που κάθε χρόνο προστίθεται στο αποθεματικό του ΤΣΜΕΔΕ, προκειμένου να αυξηθεί το επίπεδο των συντάξεων και να είναι ανάλογο με τις συντάξεις του ΤΣΑΥ και του Ταμείου Νομικών. Κλείνοντας τις εργασίες του Συνεδρίου ο πρόεδρος του ΤΕΕ κ. Γιάννης Αλαβάνος ευχαρίστησε όλους τους συμμετέχοντες για τα πολλά σημαντικά που κατέθεσαν μέσα στο τριήμερο. Η βιομηχανία βρίσκεται στην καρδιά του ΤΕΕ, τόνισε (και όχι μόνο τα δημόσια έργα), και δήλωσε ότι το ΤΕΕ θα ανταποκριθεί άμεσα στην πρόσκληση για συνεργασία σε πέντε τομείς που απηύθυνε κατά την έναρξη του Συνεδρίου ο υπουργός Ανάπτυξης κ. Δημήτρης Σιούφας. Οι ουσιαστικές συμβολές, τα ερωτήματα και τα συμπεράσματα του Συνεδρίου θα έχουν συνέχεια, υποσχέθηκε, αναγγέλλοντας την πρώτη σύσκεψη με το θέμα αυτό στις 19 Ιουλίου. Με τέσσερα αντιφατικά παραδείγματα, σαν αυτά που διέτρεξαν όλο το Συνέδριο 1000 θέσεις μηχανικών κινδυνεύουν στον κλάδο παραγωγής τηλεπικοινωνιακού υλικού, σε καλή πορεία οι εξαγωγές προϊόντων αλουμινίου, δυσκολίες των εταιριών πληροφορικής, συμμετοχή Ελλήνων μηχανικών στην κατασκευή ενός εξαιρετικά σύνθετου έργου στο Κατάρ άνοιξε το τελευταίο Στρογγυλό Τραπέζι ο συντονιστής Στάθης Χαϊκάλης. Ο υπουργός Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας Σάββας Τσιτουρίδης επέμεινε στην ανάγκη να κινητοποιηθεί ολόκληρο το πολιτικό σύστημα και οι κοινωνικοί 1
εταίροι για να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, με ορίζοντα όχι τα εθνικά σύνορα, ή μόνο την Ευρώπη, αλλά τον σύμπαντα κόσμο. Η πρόκληση είναι διπλή, πρόσθεσε: να βελτιώσουμε την ανταγωνιστικότητα, διατηρώντας στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο το αξιακό μας πρότυπο, το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο. Η κυβέρνηση προωθεί την επιχειρηματικότητα, την εξωστρέφεια και την ανταγωνιστικότητα με μεταρρυθμιστικές αλλαγές, είπε, και ήδη φαίνονται τα αποτελέσματα: ρυθμός ανάπτυξης διπλάσιος του ευρωπαϊκού (4% το πρώτο τρίμηνο φέτος), 1.900 προτάσεις επενδύσεων ύψους 4 δις ευρώ, βελτίωση κατά οκτώ θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη ανταγωνιστικότητας του IMD. Προβλέποντας ότι η συμμετοχή της γεωργίας και της βιομηχανίας στο ΑΕΠ θα εξακολουθήσει να φθίνει, ενώ οι υπηρεσίες θα ανεβαίνουν, ο υπουργός έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην κατάρτιση των εργαζομένων και στη δια βίου μάθηση αφενός, στην κοινωνική συνεννόηση αφετέρου. Αφού αμφισβήτησε τα παραπάνω στοιχεία με διαγράμματα που δείχνουν την ανταγωνιστικότητα μόλις να επανέρχεται στο επίπεδο του 2003 ο βουλευτής και πρώην υπουργός κ. Νίκος Χριστοδουλάκης αναφέρθηκε στις εντεινόμενες πιέσεις από το διεθνές περιβάλλον, για να τονίσει ότι πρέπει να στραφούμε προς τρεις κατευθύνσεις: Πρώτον, να επιδιώξουμε ισχυρές επιχειρήσεις και ομίλους στους κλάδους που αναπτύσσουμε, διότι μόνον έτσι θα συσσωρεύσουμε γνώσεις και παραγωγικό δυναμικό. Αυτός είναι ο «οικονομικός πατριωτισμός», είπε. Δεύτερον, στην εξωστρέφεια, όπου πάμε καλά, με τις επενδύσεις που εδραιώνουν την ελληνική παρουσία στις βαλκανικές αγορές και αλλού, ενώ η άνοδος της παραγωγικότητας της εργασίας και η βελτίωση των υποδομών επιτρέπει στις επιχειρήσεις να μετριάσουν το κόστος και να διατηρήσουν τη στρατηγική τους παρουσία εδώ. Και τρίτον, να αναζητήσουμε νέες πηγές ανάπτυξης: Το εκπαιδευτικό σύστημα χρειάζεται άνοιγμα, αξιολόγηση και έκθεση στο διεθνή ανταγωνισμό. Η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, που υστερεί τρομερά στις απόφοιτες λυκείου, πρέπει να ενισχυθεί με σύγχρονη εκπαίδευση για νέους κλάδους (π.χ. κοινωνικός τουρισμός). Η μείωση των στρατιωτικών δαπανών από 4% του ΑΕΠ στο μισό θα απελευθερώσει τεράστιους πόρους. Η παγκοσμιοποίηση σημαίνει μεταφορά της παραγωγικής βάσης σε νέες αναπτυσσόμενες χώρες, και από εκεί προέρχεται η πίεση για την ανταγωνιστικότητα, είπε ο πρώην ευρωβουλευτής κ. Μιχάλης Παπαγιαννάκης. Δεν μπορούμε να διατηρήσουμε το μοντέλο ανάπτυξης που έχουμε, με τον τωρινό ρόλο του κράτους, την τεράστια παραοικονομία, τη φτήνια και τη ρηχότητα των υποδομών, ούτε να πάμε σε ισοπέδωση προς τα κάτω, πρόσθεσε. Χρειαζόμαστε μιαν «ακριβή ανάπτυξη», που θα πληρώνει το κόστος μιας σωστής δημόσιας διοίκησης, της παιδείας, του περιβάλλοντος, της κοινωνικής προστασίας. Αυτή προοπτικά δεν αντιφάσκει με την ανταγωνιστικότητα, αλλά κάποιοι θα πρέπει να πληρώσουν το κόστος της μετάβασης, και αυτοί είναι το «υπερεξογκωμένο, προσοδολάγνο κομμάτι της κοινωνίας» που ονομάζουμε μεσαία στρώματα. Χρειαζόμαστε καλά αμειβόμενη εξειδικευμένη εργασία, επιχειρήσεις ακριβές και με κέρδη, και επομένως θα πρέπει να μεταφέρουμε φορολογικά βάρη από την παραγωγική δραστηριότητα και την απασχόληση στις πρώτες ύλες και στην ενέργεια. Η αποβιομηχάνιση δεν είναι διόλου προδιαγεγραμμένη, 2
αντίθετα, ο βιομηχανικός τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας πρέπει να περάσει σε όλες τις άλλες δραστηριότητες. Στη γεωργία να επεκτείνουμε παραδείγματα όπου η καινοτομία και η λογική της αγοράς αποδίδει (π.χ. βιολογικό λάδι, σπαράγγια). Τρόπους να καλυφθούν οι τεράστιες ανάγκες του ασφαλιστικού μέσα από την άνοδο της παραγωγικότητας αναζητά μελέτη που διεξάγει το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, όπως ανέφερε ο πρόεδρός του καθηγητής κ. Σάββας Ρομπόλης. Αλλά οι προοπτικές διαγράφονται δύσκολες, εκτίμησε, καθώς οι επενδύσεις υποχωρούν, μπαίνουμε σε φάση επιβράδυνσης και ο κύκλος οικονομικής ανόδου 1994-2010 κλείνει. Το μέλλον της βιομηχανίας πρέπει να το δημιουργήσουμε, είπε, προβάλλοντας ως θετικό παράδειγμα τα ολοκληρωμένα συμπλέγματα δραστηριοτήτων (clusters) της Ιταλίας. Αλλά αυτό δεν θα γίνει μόνο από την αγορά, χρειάζονται δημόσιες πολιτικές με γνώση, τόνισε. Και στις αρνητικές συνθήκες σημείωσε τις πολύ υψηλές απαιτήσεις κερδοφορίας των επιχειρήσεων (23% στην Ελλάδα έναντι 12% της Γερμανίας) και την τεράστια έκταση της φοροδιαφυγής που υποδηλώνει η κατάθεση μόλις 80.000 δηλώσεων με εισόδημα πάνω από 50.000 ευρώ πέρυσι. Τις θέσεις του ΣΕΒ παρουσίασε ο κ. Θανάσης Λαβίδας. Χρειάζεται μια μεγάλη εθνική προσπάθεια, όπου ευθύνη των επιχειρήσεων είναι η βελτίωση της παραγωγικότητας, η ανάδειξη στελεχών, η καλύτερη εταιρική διακυβέρνηση, επενδύσεις στην εκπαίδευση και στην εξειδίκευση, στην έρευνα και ανάπτυξη. Αλλά το κράτος θα πρέπει να προχωρήσει σε διαρθρωτικές αλλαγές, να περιορίσει δραστικά τη γραφειοκρατία, την πολυνομία, την αβεβαιότητα που δημιουργεί στις επιχειρήσεις με νομικά κενά και συνεχή έκδοση εγκυκλίων, την έλλειψη διαφάνειας και τη διαφθορά. Επί 30 χρόνια χάσαμε πολλές ευκαιρίες, τώρα πρέπει να επενδύσουμε στη γνώση και να δημιουργήσουμε μια «κοινωνία του επιχειρείν» με περισσότερα επιχειρούντα και καινοτομικά άτομα, επομένως και εκπαιδευτικά συστήματα που να διδάσκουν την επιχειρηματικότητα και ανάληψη κινδύνων, είπε. Ο ΣΕΒ θεωρεί αναγκαίους σύγχρονους θεσμούς που να προάγουν τη συναίνεση και στη λογική αυτή έχει θεσπίσει και το FORUM για μιαν ευρύτερη διαβούλευση με όλη την κοινωνία. Ταυτίζεται άλλωστε απόλυτα με τις θέσεις κατά της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής, είπε απαντώντας στον κ. Ρομπόλη. Αργά χθες το μεσημέρι εξάλλου πραγματοποιήθηκε η ενότητα του συνεδρίου με θέμα: «Νέες ευκαιρίες και νέοι δρόμοι προς μια σύγχρονη ανταγωνιστική βιομηχανία», με συντονίστρια την κα Γιούλα Κωμοδρόμου, διευθύντρια Εθνικού Παρατηρητηρίου ΜΜΕ του ΕΟΜΜΕΧ. Μιλώντας το μέλος της Δ.Ε. του ΤΕΕ κ. Κώστας Κρεμαλής μεταξύ άλλων επεσήμανε ότι το θεσμικό πλαίσιο δεν ευνοεί την απελευθέρωση του τεχνικού δυναμικού της χώρας μας, με αποτέλεσμα να υπάρχουν φραγμοί για την ανάπτυξη της καινοτομίας. Αντίθετα, δίδονται προνόμια σε κλάδους που συνδέονται άμεσα με την οικοδομή. Είναι ανάγκη, υπογράμμισε, να αλλάξει η νοοτροπία και σ αυτό ευτυχώς βοηθά η Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύντομα θα υπάρχει αξιολόγηση των Πανεπιστημίων και των σπουδών και ρύθμιση των επαγγελματικών δικαιωμάτων. Ακόμη, διαμέσου μιας πράσινης κάρτας, που θα 3
εφοδιάζεται ο μηχανικός, ο κάθε ενδιαφερόμενος θα μπορεί να έχει πληροφορίες σχετικά με τα πραγματικά προσόντα του. Επίσης, ο κ. Κρεμαλής κατέθεσε την εμπειρία του από την πορεία που είχε ως επαγγελματίας μηχανικός, καθώς έφτασε να διευθύνει ελληνική τεχνική εταιρία, εξειδικευμένη σε μελέτες και κατασκευές βιομηχανικών εγκαταστάσεων, στους τομείς διαχείρισης στερεών υλικών, προστασίας του περιβάλλοντος και εξοικονόμησης ενέργειας. Ο κ. Παρασκευάς Καρακώστας (πρ. υπεύθυνος της ομάδας Key Technologies Γεν. Δ/νσης Έρευνας της ΕΕ) ανέφερε ότι οι προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει τις επόμενες 10ετίες η Ευρώπη είναι οι αγορές της Κίνας και της Ινδίας, καθώς και οι αναζητήσεις γύρω από το περιβάλλον και την ενέργεια. Η Ευρώπη βρίσκεται σε πολύ καλό επίπεδο και έχει τις μεγαλύτερες εξαγωγές σε ό,τι αφορά τους τομείς φαρμακευτικών προϊόντων, αυτοκινητοβιομηχανίας, τεχνολογίας της πληροφορικής, ενώ επίσης επενδύει σημαντικά στις τεχνολογίες των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ο κ. Αρμόδιος Γιαννίδης, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών αναφέρθηκε κατά τη διάρκεια της ομιλίας του - με θέμα: «Διάφορες μορφές παραδοσιακής βιομηχανίας και οι προϋποθέσεις για επιχειρηματική δράση σ αυτές» - στον κλάδο των οικοδομικών χρωμάτων, που ανθεί στην Ελλάδα. Όπως τόνισε, οι εισαγωγές οικοδομικών χρωμάτων από το εξωτερικό είναι σχεδόν ανύπαρκτες (δεν φθάνουν σύμφωνα με εκτιμήσεις το 4% της αγοράς) και ίσως καλύπτουν κάποιες ανάγκες αιχμής, υποστηριζόμενες από το κατάλληλο μάρκετινγκ. «Οι εταιρίες του κλάδου, υπογράμμισε, βασίζονται στην ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξή τους, επιδεικνύουν ρεαλισμό και εξωστρέφεια, ενώ παράλληλα σέβονται το κοινωνικό σύνολο και το περιβάλλον. Δεν υπάρχει υπολογίσιμη εταιρία που να μην έχει πιστοποιηθεί κατά ISO 14000 και παράλληλα να μην έχει στην γκάμα της προϊόντα με ICO label ή άλλες προδιαγραφές για την προστασία του καταναλωτή και του περιβάλλοντος». Και επεσήμανε ότι: -Χαράζοντας υλοποιήσιμες στρατηγικές -Εξασκώντας σύγχρονο management -Επενδύοντας στο ανθρώπινο δυναμικό και την εκπαίδευσή του -Σεβόμενοι το περιβάλλον και τον καταναλωτή -Λαμβάνοντας υπόψη όλους τους stakeholders από τον προμηθευτή μέχρι τον γείτονα -Δημιουργώντας επώνυμη ζήτηση -Και, δείχνοντας εξωστρέφεια, 4
μπορούμε να προδικάσουμε την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη μιας επιχειρηματικής δραστηριότητας και κατ επέκταση, την επιτυχία του κλάδου στον οποίο δραστηριοποιείται. Ο κ. Γιώργος Κορρές, διευθύνων σύμβουλος της ομώνυμης επιχείρησης, αναφέρθηκε στην πορεία της εταιρείας: Πώς από λίγα ομοιοπαθητικά προϊόντα -και κατόπιν «πίεσης» των πελατών του φαρμακείου- βρέθηκε να παράγει δεκάδες είδη. Πώς ο τζίρος από τα 100.000 ευρώ την πρώτη χρονιά, έφτασε τα 25.000.000... Όπως είπε, «είχαμε ως στόχο την παραγωγή φυσικών, ευχάριστων και με λογική τιμή προϊόντων. Αποφύγαμε τις τεχνητές ύλες και δημιουργήσαμε ήπια και ασφαλή προϊόντα». Και στη συνέχεια ανέφερε ότι η επιχείρηση δημιούργησε συνεργασίες με Πανεπιστήμια, με την Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου κλπ., ενώ επισήμανε ότι η χώρα μας υστερεί στην αξιοποίηση των βοτάνων της (διαθέτει 4.000 είδη, εκ των οποίων τα 500 είναι παγκόσμιας αποκλειστικότητας). Με θέμα «Η επιχειρηματική καινοτομία στην αξιοποίηση των φυσικών πόρων», μίλησε ο διευθύνων σύμβουλος της Mastihashop κ. Γιάννης Μανδάλας, ο οποίος υπογράμμισε πως αν και η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου υφίσταται από το 1938, μόλις το 2001 η μαστίχα Χίου άρχισε να καταλαμβάνει τη θέση που της αξίζει και να αναγνωρίζεται τόσο σε εγχώριες, όσο και σε ξένες αγορές. Σ αυτό βοήθησε η μοναδικότητα του προϊόντος, η χρηστικότητά του, η παράδοση που έχει, αλλά και η σύγχρονη μορφή που της δόθηκε μέσα από διάφορα νέα είδη. «Αρχικά, μας αντιμετώπιζαν ως μια ομάδα συμπαθητικών παιδιών από ένα μικρό ελληνικό νησί, που ήθελαν να προωθήσουν ένα παραδοσιακό προϊόν, τόνισε. Μόνο όταν δόθηκαν στην αγορά τα τελικά προϊόντα που δημιουργήσαμε, μας πίστεψαν και μας εμπιστεύτηκαν αρκετοί. Αυτή τη στιγμή έχουμε το βηματισμό μιας σύγχρονης επιχείρησης, καθώς ξεκινάμε δυναμικά και για την αγορά του εξωτερικού». Ο κ. Δημήτρης Πόρτολος, διευθύνων σύμβουλος στην εταιρία «Ελληνικοί Λευκόλιθοι», μίλησε για τα παραδοσιακά προϊόντα από τη Χαλκιδική που αυτή τη στιγμή έχουν βρει αξιόλογη θέση στην αγορά: την ελιά Χαλκιδικής (που αρχικά αναγνωριζόταν ως ισπανικό προϊόν και κατόπιν μεγάλης προσπάθειας έγινε αποδεκτό ως ελληνικό), το αγουρέλαιο και τα αμπελόφυλλα Χαλκιδικής. Στην εισήγηση του υπό τον τίτλο «Ερευνητική Παραγωγή και ανταγωνιστική επιχειρηματικότητα σε κλάδους αιχμής», ο κ.ξενοφών Βερύκιος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών, τόνισε πως οι ερευνητική δραστηριότητα στην Ελλάδα είναι μικρή, αποσπασματική και ασυνεχής λόγω ιδιομορφιών στην χρηματοδότησή της αλλά και λόγω της μη ύπαρξης πυρήνων που να διαθέτουν κρίσιμη μάζα πόρων και ερευνητών. Για τους λόγους αυτούς τα ερευνητικά αποτελέσματα τα οποία θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση επιχειρηματικής δραστηριότητας είναι λίγα. Επί πλέον η είσοδος στον επιχειρηματικό τομέα δυσχεραίνεται από πλήθος άλλων παραγόντων, όπως η αδιαφορία της παραδοσιακής 5
βιομηχανίας για καινοτομία, η έλλειψη μηχανισμών «θερμοκοιτίδων» νέων επιχειρήσεων, η αδιαφορία του κρατικού μηχανισμού, η έλλειψη «επιχειρηματικής «εκπαίδευσης» των ερευνητών και άλλα. Παρ όλα αυτά, υπάρχουν τομείς στους οποίους οι Έλληνες ερευνητές έχουν αναπτύξει ανταγωνιστική τεχνολογία και θα μπορούσαν να διεκδικήσουν την βιομηχανική ή εμπορική εφαρμογή της. Ένας τέτοιος τομέας είναι αυτός των ανανεώσιμων πηγών ενεργείας και του υδρογόνου, τον οποίο εν συνεχεία ο κ. Βερύκιος ανέλυσε. Ο κ. Αρίστος Δοξιάδης αναφέρθηκε στο θέμα «Μια αγορά μικρή και άναρχη: Περιορισμοί και στρατηγικές για την καινοτομία». Κάθε νέα δραστηριότητα που βγαίνει στην αγορά, είπε, χρειάζεται μία ομάδα χρηστών που θα την υποστηρίξει, επιλέγοντας και βοηθώντας την ανάπτυξή της. Στην Ελλάδα έχουμε δύο ειδών προβλήματα με πρώτο, το ότι οι δημιουργοί των καινοτομιών δεν σκέπτονται εμπορικά, ώστε να πορευτούν με γνώμονα τους πελάτες τους. Το δεύτερο είναι η μικρή και άναρχη αγορά μας, που δεν προσφέρει την κοινότητα των χρηστών-πελατών που θα την αξιοποιήσει. Πρωτότυπος ο τίτλος της εισήγησης του κ. Στέφανου Καραπέτση, Δ. Σ. της «Μellon Technologies» που μίλησε περί «Μη- αξιοποίησης καινοτομιών στην Ελλάδα. Και αυτό, όπως είπε, οφείλεται στην Περιορισμένη βιομηχανική παραγωγή μη καταναλωτικών αγαθών, στην Υστέρηση στην ανάπτυξη βασικών και φθηνών υποδομών και στην υποτίμηση της αξίας παροχής υπηρεσιών, γενικά, και της χρήσης τεχνολογιών για την πραγμάτωση τους. Με θέμα «Εκπαιδεύοντας για καινοτομία και επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα» μίλησε ο κ. Γρηγόρης Πραστάκος, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθήνας. Αναφέρθηκε σε έρευνα που διεξήγαγε το 1997 η Ε.Ε. για την εκπαίδευση ΜΒΑ στην κοινωνία της πληροφορίας και στην σημασία που αποδίδεται στο βασικό της συμπέρασμα, στην εκπαίδευση. Οι βασικές ικανότητες που επιδιώκουμε να αποκτήσουν οι φοιτητές μας, είπε, είναι να σκεφτ6ονται έξω από στενά όρια,αλλά με λύσεις εφαρ45μόσιμες, να έχουν «Αυτοφυή ενεργοποίηση» και όχι καθ υπόδειξη και να μάθουν να δουλεύουν συνεργατικά. Στην εισήγηση του κάτω από τον τίτλο «Καινοτομία στην Βιοϊατρική τεχνολογία», ο κ. Δημήτρης Φωτιάδης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, είπε πως η Βιοϊατρικη Τεχνολογία αναφέρεται στην εφαρμογή των αρχών των θετικών επιστημών και των παραγώγων τους στην ανάλυση και την επίλυση των προβλημάτων στους τομείς της Ιατρικής και της Βιολογίας. Η Έρευνα στον τομέα αυτόν στοχεύει, είπε, κυρίως στη μέτρηση και την μελέτη των μηχανικών ιδιοτήτων των ανθρώπινων ιστών, στην ανάλυση των βιοϊατρικων σημάτων και άλλων παραγόντων του ανθρώπινου οργανισμού. 6