ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Βρυξέλλες, 3 Απριλίου 2013 (OR. en) 2010/0374 (COD) PE-CONS 77/12 ADD 13 STATIS 106 ECOFIN 1090 UEM 345 CODEC 3081 OC 768 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ Θέμα: ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για το ευρωπαϊκό σύστημα εθνικών και περιφερειακών λογαριασμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΣΛ 2010) - (Παράρτημα Α - Κεφάλαιο 13) ΚΟΙΝΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ Καταληκτική ημερομηνία διαβουλεύσεων για την Κροατία: 17.4.2013 PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 13.01 Στο παρόν κεφάλαιο περιγράφονται οι περιφερειακοί λογαριασμοί γενικά και διευκρινίζονται οι σκοποί, οι σημαντικότερες εννοιολογικές αρχές και τα ειδικότερα ζητήματα που αφορούν την κατάρτιση των περιφερειακών λογαριασμών. 13.02 Ορισμός: Οι περιφερειακοί λογαριασμοί είναι περιφερειακή εξειδίκευση των αντίστοιχων λογαριασμών της εθνικής οικονομίας. Οι περιφερειακοί λογαριασμοί είναι η ανάλυση, σε περιφερειακό επίπεδο, σημαντικών συγκεντρωτικών μεγεθών όπως η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας και το εισόδημα των νοικοκυριών. 13.03 Οι έννοιες που διέπουν τους εθνικούς λογαριασμούς θα χρησιμοποιηθούν και για τους περιφερειακούς λογαριασμούς, εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά στο παρόν κεφάλαιο. Τα εθνικά σύνολα κρύβουν διαφορές ως προς τις περιφερειακές οικονομικές συνθήκες και επιδόσεις. Ο πληθυσμός και οι οικονομικές δραστηριότητες είναι, γενικά, ανομοιόμορφα κατανεμημένα στις περιφέρειες. Οι αστικές περιφέρειες είναι, γενικά, ειδικευμένες σε υπηρεσίες, ενώ η γεωργία, οι εξορυκτικές δραστηριότητες και η μεταποίηση τείνουν να επικρατούν σε μη αστικές περιοχές. Σημαντικά ζητήματα όπως η παγκοσμιοποίηση, η καινοτομία, η δημογραφική γήρανση, η φορολογία, η φτώχεια, η ανεργία και το περιβάλλον έχουν συχνά περιφερειακή οικονομική διάσταση. Συνεπώς, οι περιφερειακοί λογαριασμοί αποτελούν σημαντικό συμπλήρωμα των εθνικών λογαριασμών. PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 1
13.04 Οι περιφερειακοί λογαριασμοί περιέχουν το ίδιο σύνολο λογαριασμών όπως και οι εθνικοί λογαριασμοί, στον βαθμό που καθιστούν ορατές τις περιφερειακές οικονομικές δομές, εξελίξεις και διαφορές. Τα εννοιολογικά προβλήματα και τα προβλήματα μέτρησης έχουν ως απόρροια ένα σύνολο λογαριασμών για τις περιφέρειες των οποίων το πεδίο και η ανάλυση είναι πιο περιορισμένα απ ό,τι αυτά των εθνικών λογαριασμών. Οι πίνακες για τις περιφερειακές παραγωγικές δραστηριότητες κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας δείχνουν: α) το μέγεθος και τη δυναμική της παραγωγής και της απασχόλησης κατά περιφέρεια β) τη συμβολή των περιφερειών στα εθνικά συγκεντρωτικά μεγέθη γ) την εξειδίκευση κάθε περιφέρειας δ) τον ρόλο των διαφόρων περιφερειών για κάθε κλάδο οικονομικής δραστηριότητας. Οι περιφερειακοί λογαριασμοί για το εισόδημα των νοικοκυριών δείχνουν το πρωτογενές και το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών κατά περιφέρεια, καθώς επίσης τις πηγές και τη διανομή του εισοδήματος μεταξύ των περιφερειών. 13.05 Σε διάφορα κράτη μέλη, οι περιφέρειες σε διάφορα επίπεδα έχουν ουσιαστική αυτονομία λήψης αποφάσεων. Οι περιφερειακοί λογαριασμοί που αντιστοιχούν σ αυτές τις περιφέρειες είναι επομένως σημαντικοί για την εθνική και την περιφερειακή πολιτική. PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 2
13.06 Οι περιφερειακοί λογαριασμοί εξυπηρετούν σημαντικούς ειδικούς διοικητικούς σκοπούς, όπως: α) την κατανομή των εσόδων από έναν ειδικό εθνικό φόρο στις περιφερειακές κυβερνήσεις β) την κατανομή κεφαλαίων στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη συνοχή. 13.07 Οι περιφερειακοί λογαριασμοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ευέλικτο τρόπο σε διάφορα επίπεδα εξαγωγής συγκεντρωτικών μεγεθών. Αυτό δεν αντιστοιχεί μόνο σε γεωγραφικές περιφέρειες. Οι γεωγραφικές περιφέρειες μπορούν επίσης να ομαδοποιούνται κατά οικονομική διάρθρωση, τοποθεσία και οικονομικές σχέσεις με άλλες (γειτονικές) περιφέρειες. Αυτό είναι, ιδίως, χρήσιμο για την ανάλυση των εθνικών και ευρωπαϊκών οικονομικών δομών και εξελίξεων. 13.08 Οι περιφερειακοί λογαριασμοί καταρτίζονται βάσει των περιφερειακών δεδομένων που συλλέγονται απευθείας και εθνικών δεδομένων με περιφερειακές κατανομές βάσει υποθέσεων. Όσο πιο ολοκληρωμένα είναι τα στοιχεία που συλλέγονται απευθείας, τόσο μικρότερος είναι ο ρόλος των υποθέσεων. Η έλλειψη επαρκώς ολοκληρωμένων, έγκαιρων και αξιόπιστων περιφερειακών πληροφοριών απαιτεί υποθέσεις κατά την κατάρτιση των περιφερειακών λογαριασμών. Αυτό σημαίνει ότι ορισμένες διαφορές μεταξύ περιφερειών δεν αντικατοπτρίζονται κατ ανάγκη στους περιφερειακούς λογαριασμούς. PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 3
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ 13.09 Η περιφερειακή οικονομία μιας χώρας είναι μέρος του συνόλου της οικονομίας της χώρας αυτής. Το σύνολο της οικονομίας ορίζεται με βάση θεσμικές μονάδες και τομείς. Αποτελείται από όλες τις θεσμικές μονάδες που έχουν το επίκεντρο του κυρίαρχου οικονομικού τους ενδιαφέροντος στην οικονομική επικράτεια μιας χώρας (βλ. σημείο 2.04). Η οικονομική επικράτεια δεν συμπίπτει ακριβώς με τη γεωγραφική επικράτεια (βλ. σημείο 2.05). Η οικονομική επικράτεια μιας χώρας διαιρείται σε περιφερειακές επικράτειες και στην εξωπεριφερειακή επικράτεια. 13.10 Η περιφερειακή επικράτεια συνίσταται σε εκείνο το μέρος της οικονομικής επικράτειας μιας χώρας που υπάγεται απευθείας σε μια περιφέρεια, περιλαμβανομένων των ελεύθερων ζωνών, των τελωνειακών αποθηκών και των εργοστασίων. 13.11 Η εξωπεριφερειακή επικράτεια αποτελείται από μέρη της οικονομικής επικράτειας μιας χώρας που δεν μπορούν να υπαχθούν απευθείας σε μια περιφέρεια. Αποτελείται από: α) τον εθνικό εναέριο χώρο, τα χωρικά ύδατα και την υφαλοκρηπίδα που βρίσκεται σε διεθνή ύδατα όπου η χώρα ασκεί αποκλειστικά δικαιώματα PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 4
β) περιφερειακούς θυλάκους (δηλαδή γεωγραφικούς χώρους που βρίσκονται στην αλλοδαπή και χρησιμοποιούνται, στο πλαίσιο διεθνών συνθηκών ή διακρατικών συμφωνιών, από κρατικούς οργανισμούς της χώρας πρεσβείες, προξενεία, στρατιωτικές βάσεις, επιστημονικές βάσεις κ.λπ.) γ) κοιτάσματα πετρελαίου, φυσικού αερίου κ.λπ. που βρίσκονται σε διεθνή ύδατα, έξω από την υφαλοκρηπίδα της χώρας, και που τα εκμεταλλεύονται μονάδες μόνιμοι κάτοικοι της επικράτειας. 13.12 Η ονοματολογία εδαφικών στατιστικών μονάδων (NUTS) παρέχει μια ενιαία και ομοιόμορφη κατανομή της οικονομικής επικράτειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για εθνικούς σκοπούς, οι περιφερειακοί λογαριασμοί μπορούν επίσης να καταρτίζονται σε λεπτομερέστερο περιφερειακό επίπεδο. ΜΟΝΑΔΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ 13.13 Για την εθνική οικονομία διακρίνονται δύο είδη μονάδων. Πρώτον, οι εγγραφές για τη θεσμική μονάδα αντανακλούν τις ροές που επηρεάζουν το εισόδημα, τις κεφαλαιακές και χρηματοοικονομικές συναλλαγές, τις λοιπές ροές και τους ισολογισμούς. Δεύτερον, οι εγγραφές για την τοπική μονάδα οικονομικής δραστηριότητας (τοπική ΜΟΔ) δείχνουν τις ροές που εμφανίζονται στην παραγωγική διεργασία και στη χρήση των αγαθών και των υπηρεσιών. PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 5
Θεσμικές μονάδες 13.14 Για τους περιφερειακούς λογαριασμούς, ανάλογα με το περιφερειακό επίπεδο, διακρίνονται δύο είδη θεσμικών μονάδων: α) Οι μονοπεριφερειακές μονάδες, των οποίων το επίκεντρο του κυρίαρχου οικονομικού ενδιαφέροντος βρίσκεται σε μία περιφέρεια. Παραδείγματα μονοπεριφερειακών μονάδων είναι τα νοικοκυριά, εταιρείες των οποίων οι τοπικές ΜΟΔ βρίσκονται όλες στην ίδια περιφέρεια, οι περισσότερες αρχές τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης, ένα μέρος των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης και των ΜΚΙΕΝ. β) Οι πολυπεριφερειακές μονάδες, των οποίων το επίκεντρο του κυρίαρχου οικονομικού ενδιαφέροντος βρίσκεται σε περισσότερες περιφέρειες. Εταιρείες και ΜΚΙΕΝ είναι παραδείγματα μονάδων που μπορούν να δραστηριοποιούνται σε διάφορες περιφέρειες. Άλλα παραδείγματα είναι θεσμικές μονάδες των οποίων οι δραστηριότητες εκτείνονται σε ολόκληρη τη χώρα, όπως η κεντρική κυβέρνηση και ένας μικρός αριθμός εταιρειών που ασκούν μονοπώλιο ή οιονεί μονοπώλιο. 13.15 Όλες οι συναλλαγές των μονοπεριφερειακών θεσμικών μονάδων υπάγονται στην περιφέρεια στην οποία έχουν το επίκεντρο του κυρίαρχου οικονομικού ενδιαφέροντός τους. Όσον αφορά τα νοικοκυριά, το επίκεντρο του κυρίαρχου οικονομικού τους ενδιαφέροντος βρίσκεται στην περιφέρεια στην οποία είναι μόνιμοι κάτοικοι, και όχι στην περιφέρεια στην οποία εργάζονται. Άλλες μονοπεριφερειακές μονάδες έχουν το επίκεντρο του κυρίαρχου οικονομικού ενδιαφέροντός τους στην περιφέρεια στην οποία είναι εγκατεστημένες. PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 6
13.16 Ορισμένες από τις συναλλαγές των πολυπεριφερειακών μονάδων δεν είναι δυνατόν να υπαχθούν σε περιφέρειες. Αυτό συμβαίνει για τις περισσότερες διανεμητικές και χρηματοοικονομικές συναλλαγές. Κατά συνέπεια, τα εξισωτικά μεγέθη πολυπεριφερειακών μονάδων, όπως η αποταμίευση και η καθαρή χορήγηση δανείων, δεν καταγράφονται στο περιφερειακό επίπεδο για τις πολυπεριφερειακές μονάδες. Τοπικές μονάδες οικονομικής δραστηριότητας και περιφερειακές παραγωγικές δραστηριότητες κατά κλάδο 13.17 Οι επιχειρήσεις μπορούν να ασκήσουν παραγωγικές δραστηριότητες σε περισσότερες της μίας τοποθεσίες και, για τους περιφερειακούς λογαριασμούς, είναι ανάγκη να κατανεμηθούν οι δραστηριότητες ανά τοποθεσία. Όταν οι δραστηριότητες επιχειρήσεων κατανέμονται ανά τοποθεσία, τα κατανεμημένα μέρη καλούνται τοπικές μονάδες. 13.18 Οι θεσμικές μονάδες μπορούν να ταξινομηθούν βάσει των οικονομικών δραστηριοτήτων για την περιγραφή των παραγωγικών δραστηριοτήτων της οικονομίας κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ανομοιογενείς κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, δεδομένου ότι πολλές επιχειρήσεις έχουν σημαντικές δευτερεύουσες δραστηριότητες που διαφέρουν από την κύρια δραστηριότητά τους. Έχει ακόμη ως αποτέλεσμα το κύριο προϊόν ενός κλάδου οικονομικής δραστηριότητας να είναι, για ορισμένους κλάδους, ένα μικρό ποσοστό της συνολικής παραγωγής. Για να καταστεί δυνατή η κατάρτιση ομάδων παραγωγών των οποίων οι δραστηριότητες είναι πιο ομοιογενείς από την άποψη του παραγόμενου προϊόντος, της δομής του κόστους και της τεχνολογίας παραγωγής, οι επιχειρήσεις επιμερίζονται σε μικρότερες και περισσότερο ομοιογενείς μονάδες. Αυτές καλούνται μονάδες οικονομικής δραστηριότητας (ΜΟΔ). PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 7
13.19 Η τοπική μονάδα οικονομικής δραστηριότητας (τοπική ΜΟΔ) είναι το τμήμα μιας MΟΔ που αντιστοιχεί σε μια τοπική μονάδα. Όταν μια ΜΟΔ ασκεί παραγωγικές δραστηριότητες σε διάφορες περιοχές, οι πληροφορίες για τη ΜΟΔ επιμερίζονται ώστε να εξαχθούν περιφερειακοί λογαριασμοί. Για τον επιμερισμό αυτόν απαιτούνται πληροφορίες για το εισόδημα εξαρτημένης εργασίας ή, αν αυτές δεν διατίθενται, για την απασχόληση και τον ακαθάριστο σχηματισμό πάγιου κεφαλαίου. Για τις επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες σε μία μόνο τοποθεσία και για τις οποίες η κύρια δραστηριότητα αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος της προστιθέμενης αξίας, η τοπική ΜΟΔ ταυτίζεται με την επιχείρηση. 13.20 Ένας κλάδος οικονομικής δραστηριότητας για μια περιφέρεια αποτελείται από μια ομάδα τοπικών ΜΟΔ που ασχολούνται με την ίδια ή με παρόμοια δραστηριότητα. 13.21 Κατά τον ορισμό μιας τοπικής ΜΟΔ, διακρίνονται τρεις περιπτώσεις: α) Μια παραγωγική δραστηριότητα με σημαντική εισροή εργασίας σε συγκεκριμένη τοποθεσία. Σημαντική εισροή εργασίας, στο πλαίσιο αυτό, είναι τουλάχιστον το ετήσιο ισοδύναμο ενός ατόμου που εργάζεται σε τακτική βάση μισή μέρα. PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 8
β) Μια παραγωγική δραστηριότητα χωρίς σημαντική εισροή εργασίας σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία δεν πρέπει, γενικά, να θεωρείται ξεχωριστή τοπική ΜΟΔ και η παραγωγή θα πρέπει να αποδοθεί στην τοπική μονάδα που είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση αυτής της παραγωγής. Ωστόσο, υπάρχουν εξαιρέσεις στον κανόνα αυτό και, ενδεικτικά, αναφέρονται οι ανεμόμυλοι, η άντληση πετρελαίου και φυσικού αερίου, οι διαδικτυακοί κόμβοι και τα πλήρως αυτοματοποιημένα πρατήρια βενζίνης. Αυτές οι παραγωγικές δραστηριότητες μπορούν να ασκούνται σε μια περιφέρεια, αλλά η διαχείρισή τους να πραγματοποιείται εξ ολοκλήρου σε διαφορετική περιφέρεια. Το παραγόμενο προϊόν τέτοιων δραστηριοτήτων δεν καταγράφεται στην περιφέρεια στην οποία πραγματοποιείται η διαχείρισή τους, επειδή η παραγωγή πραγματοποιείται σε άλλη περιφέρεια. Ο ακαθάριστος σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου πρέπει να καταγράφεται στην ίδια περιφέρεια με αυτήν του συναφούς παραγόμενου προϊόντος και της συναφούς προστιθέμενης αξίας. γ) Για μια παραγωγική δραστηριότητα χωρίς σταθερή τοποθεσία, εφαρμόζεται η έννοια της μόνιμης κατοικίας (βλ. σημείο 2.04) στο εθνικό επίπεδο. Για παράδειγμα, σημαντικά κατασκευαστικά έργα που αναλαμβάνονται από εργολήπτες άλλων περιφερειών καταγράφονται ως ξεχωριστή τοπική ΜΟΔ. Παραδείγματα σημαντικών κατασκευαστικών έργων είναι η κατασκευή γεφυρών, φραγμάτων και σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, που χρειάζονται ένα έτος και πλέον για να ολοκληρωθούν και η διαχείρισή τους ανατίθεται σε τοπικό γραφείο στο εργοτάξιο. Για κατασκευαστικά έργα που διαρκούν λιγότερο από χρόνο, η μόνιμη κατοικία της μητρικής κατασκευαστικής εταιρείας χρησιμοποιείται για την κατανομή της παραγωγής ανά περιφέρεια. PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 9
13.22 Οι συναφείς με την παραγωγή συναλλαγές μεταξύ των τοπικών ΜΟΔ που ανήκουν στην ίδια θεσμική μονάδα και είναι εγκατεστημένες σε διάφορες περιφέρειες καταγράφονται. Ωστόσο, δεν καταγράφεται καμία παράδοση βοηθητικής παραγωγής μεταξύ τοπικών ΜΟΔ, εκτός εάν είναι παρατηρήσιμη (βλ. σημείο 1.31). Αυτό σημαίνει ότι καταγράφονται μόνο οι παραδόσεις της κύριας ή δευτερεύουσας παραγωγής μεταξύ τοπικών ΜΟΔ, στο βαθμό που αυτή είναι η πρακτική στους εθνικούς λογαριασμούς. 13.23 Αν μια εγκατάσταση που ασχολείται μόνο με βοηθητικές δραστηριότητες είναι στατιστικά παρατηρήσιμη, με την έννοια ότι είναι ευχερής η πρόσβαση σε ξεχωριστούς λογαριασμούς για την παραγωγή της, ή αν είναι σε διαφορετική γεωγραφική τοποθεσία από τις επιχειρήσεις που εξυπηρετεί, καταγράφεται ως ξεχωριστή μονάδα και καταχωρίζεται στη βιομηχανική ταξινόμηση που αντιστοιχεί στην κύρια δραστηριότητά της, τόσο στους εθνικούς όσο και στους περιφερειακούς λογαριασμούς. Αν δεν διατίθενται κατάλληλα βασικά στοιχεία, η παραγωγή της βοηθητικής δραστηριότητας εκτιμάται από το σύνολο του κόστους. ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΟΠΟΙΗΣΗΣ 13.24 Οι περιφερειακοί λογαριασμοί βασίζονται στις συναλλαγές μονάδων που είναι μόνιμοι κάτοικοι μιας περιφερειακής επικράτειας. Γενικά, οι περιφερειακοί λογαριασμοί καταρτίζονται με τη χρήση των εξής: α) μέθοδοι από κάτω προς τα πάνω β) μέθοδοι από πάνω προς τα κάτω ή γ) ένα μείγμα μεθόδων από κάτω προς τα πάνω και από πάνω προς τα κάτω. PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 10
13.25 Σύμφωνα με τη μέθοδο από κάτω προς τα πάνω ή ανοδική μέθοδο για την εκτίμηση ενός περιφερειακού συγκεντρωτικού μεγέθους, συλλέγονται στοιχεία απευθείας από τις μονάδες μόνιμους κατοίκους και καταρτίζονται αθροιστικά οι περιφερειακές εκτιμήσεις. Μια προσέγγιση οιονεί από κάτω προς τα πάνω είναι αποδεκτή όταν δεν υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα για τις τοπικές ΜΟΔ. Δεδομένα για τις τοπικές ΜΟΔ μπορούν να εκτιμηθούν από τα δεδομένα της επιχείρησης, της ΜΟΔ ή της τοπικής μονάδας με τη χρήση μοντέλων διανομής. Οι εκτιμήσεις αθροίζονται για την απόκτηση περιφερειακών συνόλων όπως στην προσέγγιση από κάτω προς τα πάνω. Στο δεύτερο στάδιο της υπολογιστικής διεργασίας, οι εκτιμήσεις από κάτω προς τα πάνω προσαρμόζονται στα σύνολα των εθνικών λογαριασμών. 13.26 Όταν οι πληροφορίες διατίθενται μόνο στο επίπεδο μονάδων που περιέχουν διάφορες τοπικές ΜΟΔ με διάφορες δραστηριότητες σε διάφορες περιφέρειες, τότε για την κατάρτιση περιφερειακών κατανομών κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας χρησιμοποιούνται δείκτες όπως το εισόδημα εξαρτημένης εργασίας και η απασχόληση κατά περιφέρεια. 13.27 Η μέθοδος από πάνω προς τα κάτω κατανέμει ένα εθνικό σύνολο στις περιφέρειες, χωρίς να επιχειρεί να διακρίνει μεταξύ μονάδων μόνιμων κατοίκων κατά περιφέρεια. Το εθνικό μέγεθος κατανέμεται με τη χρήση δείκτη που κατανέμεται στις περιφέρειες με τον ίδιο τρόπο όπως και η μεταβλητή που πρόκειται να εκτιμηθεί. Είναι απαραίτητη η έννοια της μονάδας μονίμου κατοίκου έτσι ώστε να υπάρχει περιφερειακή κάλυψη του δείκτη που χρησιμοποιείται για την παραγωγή της περιφερειακής κατανομής της απαιτούμενης μεταβλητής. PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 11
13.28 Οι μέθοδοι από κάτω προς τα πάνω σπάνια συναντώνται στην καθαρή τους μορφή. Είναι επίσης δεκτές οι μεικτές μέθοδοι. Για παράδειγμα, οι περιφερειακές εκτιμήσεις μιας μεταβλητής ή ενός συνόλου μεταβλητών μπορεί να είναι δυνατές μόνο με τη βοήθεια της μεθόδου από κάτω προς τα πάνω σε μακροπεριφερειακό επίπεδο. Για εκτιμήσεις σε λεπτομερέστερο περιφερειακό επίπεδο, εφαρμόζεται μια μέθοδος από πάνω προς τα κάτω. 13.29 Προτιμώνται οι άμεσες μετρήσεις των περιφερειακών τιμών από τις έμμεσες μετρήσεις. Εάν υπάρχουν πλήρη και αξιόπιστα μικροδεδομένα στο επίπεδο των τοπικών ΜΟΔ, οι περιφερειακές τιμές που αντιστοιχούν εννοιολογικά στις εθνικές τιμές εκτιμώνται με τη μέθοδο από κάτω προς τα πάνω. Για να υπάρχει συνέπεια με τα σύνολα των εθνικών λογαριασμών, οι εν λόγω εκτιμήσεις των περιφερειακών λογαριασμών γίνονται στη συνέχεια συνεπείς με τα συγκεντρωτικά μεγέθη των εθνικών λογαριασμών. 13.30 Η έμμεση μέτρηση βάσει εθνικών συγκεντρωτικών μεγεθών και δείκτη που συσχετίζεται με τη μεταβλητή προς μέτρηση υπόκειται σε σφάλματα μέτρησης. Για παράδειγμα, τα εθνικά μεγέθη για την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας μπορούν να κατανέμονται στις περιφέρειες με τη χρήση περιφερειακών στατιστικών απασχόλησης, βάσει της υπόθεσης ότι, για κάθε κλάδο οικονομικής δραστηριότητας, η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ανά μισθωτό είναι η ίδια για όλες τις περιφέρειες. Η κατάρτιση των στοιχείων σε επίπεδο λεπτομερούς κλαδικής κατανομής βελτιώνει τους υπολογισμούς από πάνω προς τα κάτω. PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 12
13.31 Τα συγκεντρωτικά μεγέθη της παραγωγής κατανέμονται στην περιφέρεια όπου η μονάδα που πραγματοποιεί τις συναλλαγές είναι μόνιμος κάτοικος. Η μόνιμη κατοικία της τοπικής ΜΟΔ είναι ένα ουσιαστικό κριτήριο για την κατανομή αυτών των συγκεντρωτικών μεγεθών σε μια συγκεκριμένη περιφέρεια. Η έννοια της μόνιμης κατοικίας προτιμάται από μια γεωγραφική προσέγγιση σύμφωνα με την οποία οι παραγωγικές δραστηριότητες κατανέμονται βάσει της τοποθεσίας των δραστηριοτήτων αυτών. 13.32 Για συγκεκριμένους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, όπως ο κατασκευαστικός, η παραγωγή και διανομή ενέργειας, τα δίκτυα επικοινωνιών, οι μεταφορές και η χρηματοοικονομική διαμεσολάβηση, και για ορισμένες συναλλαγές στους λογαριασμούς νοικοκυριών, όπως το εισόδημα περιουσίας, υπάρχουν ορισμένα ειδικά προβλήματα κατά την κατανομή στις περιφέρειες. Για να είναι διεθνώς συγκρίσιμοι οι περιφερειακοί λογαριασμοί, χρησιμοποιούνται οι ίδιες μέθοδοι κατάρτισης ή μέθοδοι με παρόμοια αποτελέσματα. 13.33 Ο ακαθάριστος σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου κατανέμεται στις περιφέρειες με βάση την ιδιοκτησία. Τα πάγια περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν σε μια πολυπεριφερειακή μονάδα κατανέμονται στις τοπικές ΜΟΔ όπου χρησιμοποιούνται. Τα πάγια περιουσιακά στοιχεία που χρησιμοποιούνται βάσει συμβολαίου λειτουργικής μίσθωσης καταγράφονται στην περιφέρεια του ιδιοκτήτη των περιουσιακών στοιχείων, ενώ τα πάγια περιουσιακά στοιχεία που χρησιμοποιούνται βάσει χρηματοδοτικής μίσθωσης καταγράφονται στην περιφέρεια του χρήστη. PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 13
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Ακαθάριστη προστιθέμενη αξία και ακαθάριστο εγχώριο προϊόν κατά περιφέρεια 13.34 Για την εκτίμηση του περιφερειακού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος μπορούν να χρησιμοποιηθούν τρεις προσεγγίσεις: η προσέγγιση της παραγωγής, του εισοδήματος και της δαπάνης. 13.35 H προσέγγιση της παραγωγής μετρά το περιφερειακό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν σε αγοραίες τιμές ως το ποσό της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας σε βασικές τιμές, συν φόρους μείον επιδοτήσεις προϊόντων. Η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία σε βασικές τιμές μετριέται ως η διαφορά μεταξύ παραγόμενου προϊόντος σε βασικές τιμές και ενδιάμεσης ανάλωσης σε τιμές αγοραστή. 13.36 Η προσέγγιση του εισοδήματος μετρά το περιφερειακό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν σε αγοραίες τιμές, μετρώντας και συναθροίζοντας τις διάφορες χρήσεις στο περιφερειακό κομμάτι του λογαριασμού δημιουργίας εισοδήματος της συνολικής οικονομίας: εισόδημα εξαρτημένης εργασίας, ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασμα και φόροι μείον επιδοτήσεις επί της παραγωγής. Πληροφορίες κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας σχετικά με το εισόδημα εξαρτημένης εργασίας και την απασχόληση διατίθενται συχνά σε περιφερειακό επίπεδο. Οι πληροφορίες αυτές χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας απευθείας ή μέσω της προσέγγισης της παραγωγής. Η προσέγγιση του εισοδήματος για το περιφερειακό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν συμπίπτει με την προσέγγιση της παραγωγής. PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 14
13.37 Πληροφορίες για το ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασμα δεν είναι γενικά διαθέσιμες κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας και κατά περιφέρεια. Οι πληροφορίες για το ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασμα των παραγωγών εμπορεύσιμων προϊόντων μπορούν να προέλθουν από τους λογαριασμούς των επιχειρήσεων. Δεν υπάρχει συχνά διαθέσιμη ανάλυση κατά θεσμικό τομέα και κατά περιφέρεια. Αυτό αποτελεί εμπόδιο στη χρήση της προσέγγισης του εισοδήματος για την εκτίμηση του περιφερειακού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. 13.38 Οι φόροι (μείον επιδοτήσεις) επί της παραγωγής συνίστανται σε φόρους (μείον επιδοτήσεις) επί των προϊόντων και άλλους φόρους (μείον επιδοτήσεις) επί της παραγωγής. Η κατανομή των φόρων (μείον επιδοτήσεις) επί των προϊόντων εξετάζεται στο σημείο 13.43. Για τους άλλους φόρους (μείον επιδοτήσεις) επί της παραγωγής μπορούν να υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας, π.χ. στις έρευνες των επιχειρήσεων ή με συναγωγή από το συγκεκριμένο είδος φόρου ή επιδότησης του οικείου κλάδου. Αυτό μπορεί να είναι ένας δείκτης για την κατανομή της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας κατά περιφέρεια. 13.39 Για τη μέτρηση του περιφερειακού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, η προσέγγιση της δαπάνης δεν χρησιμοποιείται λόγω έλλειψης στοιχείων. Παραδείγματα περιπτώσεων έλλειψης στοιχείων είναι οι άμεσες πληροφορίες για τις διαπεριφερειακές πωλήσεις και αγορές και η κατανομή των εξαγωγών και εισαγωγών μεταξύ των περιφερειών. PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 15
Η κατανομή των υπηρεσιών χρηματοοικονομικής διαμεσολάβησης που μετρώνται έμμεσα σε κλάδους χρήστες 13.40 Οι υπηρεσίες χρηματοοικονομικής διαμεσολάβησης που μετρώνται έμμεσα (ΥΧΔΜΕ) αντιμετωπίζονται στους περιφερειακούς λογαριασμούς με τον ίδιο τρόπο όπως και στους εθνικούς λογαριασμούς. Η κατανομή της ενδιάμεσης ανάλωσης των ΥΧΔΜΕ κατά κλάδο χρήστη στις περιφέρειες θέτει ένα πρόβλημα, διότι δεν υπάρχουν συνήθως διαθέσιμες εκτιμήσεις αποθεμάτων δανείων και καταθέσεων κατά περιφέρεια. Όταν αυτό συμβαίνει, η κατανομή των ΥΧΔΜΕ κατά κλάδο χρήστη γίνεται με τη δεύτερη καλύτερη δυνατή μέθοδο: χρησιμοποιούνται ως δείκτες διανομής η περιφερειακή ακαθάριστη παραγωγή ή η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας. Απασχόληση 13.41 Οι μετρήσεις της περιφερειακής παραγωγής είναι συνεπείς με τις εκτιμήσεις για την απασχόληση σε μια περιφέρεια, όταν η απασχόληση περιλαμβάνει τόσο τους μόνιμους κατοίκους όσο τους μη μόνιμους κατοίκους που εργάζονται σε παραγωγικές μονάδες της περιφέρειας. Η περιφερειακή απασχόληση ορίζεται σύμφωνα με τις αρχές που διέπουν την απασχόληση και τη μόνιμη κατοικία για την εθνική οικονομία (βλ. σημείο 11.17). Εισόδημα εξαρτημένης εργασίας 13.42 Για τους παραγωγούς, το εισόδημα εξαρτημένης εργασίας κατανέμεται στις τοπικές ΜΟΔ όπου εργάζονται οι εργαζόμενοι. Όταν δεν είναι διαθέσιμα αυτά τα στοιχεία, το εισόδημα εξαρτημένης εργασίας κατανέμεται, ως δεύτερη καλύτερη μέθοδος, βάσει των δεδουλευμένων ωρών. Εάν δεν είναι διαθέσιμο ούτε το εισόδημα εξαρτημένης εργασίας ούτε οι δεδουλευμένες ώρες, χρησιμοποιείται ο αριθμός των εργαζομένων κατά τοπική ΜΟΔ. Το εισόδημα εξαρτημένης εργασίας στους λογαριασμούς νοικοκυριών κατανέμεται στις περιφέρειες ανάλογα με τη μόνιμη κατοικία. PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 16
Μετάβαση από την περιφερειακή ακαθάριστη προστιθέμενη αξία (AΠA) στο περιφερειακό ΑΕγχΠ 13.43 Για τον υπολογισμό του ΑΕγχΠ σε αγοραίες τιμές για τις περιφέρειες, οι φόροι και οι επιδοτήσεις προϊόντων κατανέμονται στις περιφέρειες. Κατά συνθήκη, αυτοί οι υπερπεριφερειακοί φόροι και επιδοτήσεις κατανέμονται βάσει του σχετικού μεγέθους της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας όλων των κλάδων στην περιφέρεια, αποτιμημένης σε βασικές τιμές. Άλλες μέθοδοι κατανομής μπορούν να εφαρμοστούν κατά περίπτωση για επικράτειες με ειδικά φορολογικά συστήματα, που έχουν ως αποτέλεσμα σημαντικά διαφορετικούς συντελεστές φόρων και επιδοτήσεων προϊόντων μέσα σε μία χώρα. 13.44 Για το ΑΕγχΠ όλων των περιφερειών μπορούν να υπολογιστούν αριθμητικά στοιχεία ανά κάτοικο. Τα εν λόγω μεγέθη δεν υπολογίζονται για μετρήσεις εκτός περιφέρειας. 13.45 Το περιφερειακό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν ανά κάτοικο μπορεί να επηρεαστεί σημαντικά από τα άτομα που μετακινούνται καθημερινά μεταξύ περιφερειών προς τον χώρο εργασίας τους. Οι καθαρές εισροές μετακινούμενων εργαζομένων σε περιφέρειες αυξάνουν την παραγωγή πέραν της παραγωγής που θα ήταν δυνατή από τον ενεργό πληθυσμό μόνιμων κατοίκων. Το ΑΕγχΠ ανά κάτοικο εμφανίζεται σχετικά υψηλό στις περιφέρειες με καθαρές εισροές μετακινούμενων εργαζομένων και σχετικά χαμηλό στις περιφέρειες με καθαρές εκροές μετακινούμενων εργαζομένων. PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 17
Ρυθμοί μεταβολής του όγκου της περιφερειακής ΑΠΑ 13.46 Κατά τη μέτρηση των μεταβολών τιμών και όγκου, οι αρχές που εφαρμόζονται για την εθνική οικονομία εφαρμόζονται και στις περιφέρειες. Ωστόσο, τα περιφερειακά δεδομένα υποκρύπτουν προβλήματα που καθιστούν δυσχερή την εφαρμογή αυτών των αρχών στις περιφέρειες. Παραδείγματα αυτών των δυσχερειών είναι τα ακόλουθα: α) Συχνά δεν υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες για τις μεταβολές των τιμών σε περιφερειακό επίπεδο. β) Εάν η περιφερειακή προστιθέμενη αξία σε τρέχουσες τιμές εκτιμάται άμεσα και όχι με αφαίρεση της ενδιάμεσης ανάλωσης από την παραγωγή, τότε δεν είναι δυνατός ο διπλός αποπληθωρισμός της περιφερειακής προστιθέμενης αξίας. γ) Ελλείψει περιφερειακών πινάκων προσφοράς και χρήσης, οι μεταβολές τιμών και όγκου δεν μπορούν να μετρηθούν και να αξιολογηθούν σε τέτοιο πλαίσιο. PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 18
13.47 Συνεπώς, μια προσέγγιση που χρησιμοποιείται ευρέως συνίσταται στον αποπληθωρισμό της περιφερειακής προστιθέμενης αξίας κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας βάσει των εθνικών μεταβολών των τιμών κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας. Αυτό γίνεται στο πλέον λεπτομερές επίπεδο στο οποίο διατίθεται η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία σε τρέχουσες τιμές. Λαμβάνονται υπόψη οι διαφορές μεταξύ εθνικών και περιφερειακών μεταβολών των τιμών λόγω διαφορών στην οικονομική δομή κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας. Ωστόσο, η λύση αυτή είναι ακόμη ευάλωτη σε πολύ σημαντικές διαφορές μεταξύ εθνικών και περιφερειακών μεταβολών των τιμών. Παραδείγματα τέτοιων διαφορών είναι: α) Οι διαφορές στη δομή του κόστους και τη σύνθεση της παραγωγής εντός ενός κλάδου οικονομικής δραστηριότητας μεταξύ παραγωγών διαφορετικών περιφερειών. Μπορεί να υπάρχουν μεγάλες διακυμάνσεις στις μεταβολές τιμών μεταξύ περιφερειών για έναν και τον αυτό κλάδο οικονομικής δραστηριότητας. β) Οι περιφερειακές διαφορές στις μεταβολές τιμών για πολύ σημαντικές εισροές, π.χ. μεταβολές στην τιμή της εργασίας, της γης και της μίσθωσης χώρων. Η ύπαρξη εθνικών συλλογικών συμβάσεων χωρίς διαφοροποίηση ανά περιφέρεια συνεπάγεται ότι οι περιφερειακές διαφορές ως προς το ύψος των μισθών είναι μικρές. PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 19
13.48 Ο αποπληθωρισμός της περιφερειακής προστιθέμενης αξίας επιτυγχάνεται με τη χρήση: α) Περιφερειακών αποπληθωριστών, όταν αυτοί είναι διαθέσιμοι και ικανοποιητικής ποιότητας, με τη χρήση μεταβολών τιμών της παραγωγής παρά των εισροών. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι περιφερειακοί αποπληθωριστές μπορούν να εξαχθούν έμμεσα με τον συνδυασμό πληροφοριών για τις μεταβολές αξίας και τις μεταβολές όγκου. Όταν χρησιμοποιούνται περιφερειακές τιμές (πιθανόν σε συνδυασμό με τους εθνικούς αποπληθωριστές κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας), οι περιφερειακοί ρυθμοί μεταβολής υπολογίζονται κατά τρόπο ώστε να είναι συνεπή με τους εθνικούς ρυθμούς μεταβολής. β) Διπλού αποπληθωρισμού, αν είναι δυνατόν. Αυτό ενδείκνυται, ιδίως, όταν η μεταβολή τιμής της ενδιάμεσης ανάλωσης παρεκκλίνει από αυτήν της παραγωγής και όταν είναι ουσιαστικής σημασίας η ενδιάμεση ανάλωση. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 13.49 Η διανομή και αναδιανομή του εισοδήματος έχουν ως αποτέλεσμα εξισωτικά μεγέθη, και συγκεκριμένα το πρωτογενές εισόδημα και το διαθέσιμο εισόδημα. Στους περιφερειακούς λογαριασμούς, αυτές οι μετρήσεις εισοδήματος περιορίζονται στα νοικοκυριά. PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 20
13.50 Οι περιφερειακοί λογαριασμοί των νοικοκυριών είναι περιφερειακή εξειδίκευση των αντίστοιχων λογαριασμών σε εθνικό επίπεδο. Για λόγους μέτρησης, οι λογαριασμοί αυτοί περιορίζονται στους ακόλουθους: α) λογαριασμός διανομής πρωτογενούς εισοδήματος β) λογαριασμός δευτερογενούς διανομής εισοδήματος. Στους λογαριασμούς αυτούς καταγράφεται το πρωτογενές και το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών που είναι μόνιμοι κάτοικοι σε μια περιφέρεια (βλ. πίνακα 13.1). PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 21
Πίνακας 13.1 Περιφερειακοί λογαριασμοί εισοδήματος νοικοκυριών Περιφέρεια α β Εκτός περιφέρειας Διόρθωση για τις περιφερειακές ροές χωρίς εθνικό αντιστάθμισμα Εθνικό σύνολο Διανομή πρωτογενούς εισοδήματος Πόροι Β.2/Β.3 Καθαρό λειτουργικό πλεόνασμα / μεικτό εισόδημα D.1 Εισόδημα εξαρτημένης εργασίας D.4 Εισπρακτέο εισόδημα περιουσίας Μείον εισόδημα διαπεριφερειακής ιδιοκτησίας συναφές με B.2/B.3 Χρήσεις D.4 Πληρωτέο εισόδημα περιουσίας Μείον εισόδημα διαπεριφερειακής ιδιοκτησίας συναφές με B.2/B.3 PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 22
Περιφέρεια α β Εκτός περιφέρειας Διόρθωση για τις περιφερειακές ροές χωρίς εθνικό αντιστάθμισμα Εθνικό σύνολο B.5 Πρωτογενές εισόδημα (εξισωτικό μέγεθος) Λογαριασμός δευτερογενούς διανομής εισοδήματος για νοικοκυριά Πόροι B.5 Πρωτογενές εισόδημα D.62 Κοινωνικές παροχές εκτός από κοινωνικές μεταβιβάσεις σε είδος D.7 Λοιπές εισπρακτέες τρέχουσες μεταβιβάσεις Χρήσεις D.5 Τρέχοντες φόροι εισοδήματος, περιουσίας κ.λπ. D.61 Κοινωνικές εισφορές D.7 Λοιπές τρέχουσες πληρωτέες μεταβιβάσεις PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 23
Περιφέρεια α β Εκτός περιφέρειας Διόρθωση για τις περιφερειακές ροές χωρίς εθνικό αντιστάθμισμα Εθνικό σύνολο B.6 Διαθέσιμο εισόδημα (εξισωτικό μέγεθος) Συμπληρωματικές πληροφορίες Πληθυσμός (αριθμός κατοίκων) Κατά κεφαλή πρωτογενές εισόδημα Κατά κεφαλή διαθέσιμο εισόδημα PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 24
13.51 Οι περιφερειακοί λογαριασμοί των νοικοκυριών βασίζονται στα νοικοκυριά που είναι μόνιμοι κάτοικοι της περιφερειακής επικράτειας. Το σύνολο των ατόμων που είναι μέλη των νοικοκυριών μόνιμων κατοίκων ισούται με τον συνολικό πληθυσμό μόνιμων κατοίκων της περιφέρειας. 13.52 Οι κανόνες καθορισμού της μόνιμης κατοικίας των νοικοκυριών σε εθνικό επίπεδο εφαρμόζονται επίσης και στους περιφερειακούς λογαριασμούς των νοικοκυριών. Κατ εξαίρεση, όταν η περιφέρεια φιλοξενίας βρίσκεται στην ίδια χώρα όπως και η περιφέρεια μόνιμης κατοικίας, οι σπουδαστές και οι μακροχρόνια ασθενείς αντιμετωπίζονται ως μόνιμοι κάτοικοι της περιφέρειας φιλοξενίας, εφόσον διαμένουν εκεί πάνω από ένα έτος. 13.53 Οι λογαριασμοί των νοικοκυριών μπορούν να επεκταθούν στους λογαριασμούς χρήσης του εισοδήματος. Αυτό απαιτεί την κατανομή κατά περιφέρεια των στατιστικών των εθνικών λογαριασμών για την τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών και την προσαρμογή για τη μεταβολή της καθαρής συμμετοχής των νοικοκυριών σε αποθεματικά συνταξιοδοτικών ταμείων. Η περιφερειακή αποταμίευση των νοικοκυριών είναι το εξισωτικό μέγεθος. PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 25
13.54 Η κατανομή κατά περιφέρεια της τελικής καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών απαιτεί αξιόπιστες περιφερειακές πληροφορίες, για παράδειγμα από εκτεταμένη έρευνα οικογενειακών προϋπολογισμών. Ωστόσο, μια τέτοια περιφερειακή κατανομή είναι συνήθως απούσα, και στους εθνικούς λογαριασμούς η τελική καταναλωτική δαπάνη κατά νοικοκυριό εκτιμάται συχνά με τη χρήση άλλων πληροφοριών. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, είναι πιο δύσκολη η κατασκευή μιας περιφερειακής κατανομής. 13.55 Οι κυβερνήσεις μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην παροχή εκπαίδευσης, υγειονομικής περίθαλψης και κοινωνικών υπηρεσιών στα νοικοκυριά, μέσω κοινωνικών μεταβιβάσεων σε είδος. Ο ρόλος αυτών των κοινωνικών μεταβιβάσεων σε είδος διαφέρει σημαντικά μεταξύ των επιμέρους χωρών και μπορεί να παρουσιάσει σημαντικές διακυμάνσεις διαχρονικά. Η κατανομή αυτών των κοινωνικών μεταβιβάσεων σε είδος στις περιφέρειες συνεπάγεται ότι μπορεί να εξαχθεί η περιφερειακή τελική πραγματική κατανάλωση των νοικοκυριών και το προσαρμοσμένο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. Λαμβανομένου υπόψη του σημαντικού ρόλου των κοινωνικών μεταβιβάσεων σε είδος σε μερικά κράτη μέλη, η σύγκριση πραγματικής τελικής κατανάλωσης και πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών μεταξύ κρατών μελών μπορεί να δώσει διαφορετική εικόνα από μια σύγκριση που βασίζεται στην τελική καταναλωτική δαπάνη και στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. PE-CONS 77/12 ADD 13 IKS/ag 26