Στην περιγραφή του Πλάτωνα, η Ατλαντίδα, που βρίσκεται «πέρα από τις Ηράκλειες στήλες», ήταν μια ναυτική δύναμη που είχε κατακτήσει πολλά μέρη της δυτικής Ευρώπης και της Λυβικής, περίπου 9.000 χρόνια πριν τον Σόλωνα (δηλαδή κατά το 9560 π.χ.). Μετά από μια αποτυχημένη προσπάθεια να εισβάλει στην Αθήνα, η Ατλαντίδα βυθίστηκε μυστηριωδώς στο πέλαγος «σε μια μόνο ημέρα και νύχτα ατυχίας».
Επειδή είναι μια ιστορία που ενσωματώνεται στους διαλόγους του Πλάτωνα, η Ατλαντίδα θεωρείται γενικά ως παραβολή που κατασκευάστηκε από τον Πλάτωνα για να εξηγήσει τις πολιτικές του θεωρίες. Αν και η ιστορία του Πλάτωνα φαίνεται σαφής στους περισσότερους μελετητές, μερικοί προτείνουν ότι η περιγραφή του είναι εμπνευσμένη από παλαιότερες παραδόσεις. Κάποιοι υποστηρίζουν πως ο Πλάτωνας βασίστηκε σε προηγούμενα γεγονότα, όπως την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης ή τον Τρωικό πόλεμο, ενώ άλλοι επιμένουν ότι έλαβε έμπνευση από πιο σύγχρονα γεγονότα όπως την καταστροφή της Ελίκης το 373 π.χ. και την αποτυχημένη εισβολή της Σικελίας το 415-413 π.χ.
Το μυστήριο της Ατλαντίδας αποτελεί τον πιο πολυσυζητημένο ίσως μύθο. Κανείς ωστόσο δεν μπορεί να αποδείξει ότι υπήρξε και πού ακριβώς βρισκόταν. Παρόλα αυτά, ορισμένοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η καταστροφή του Μινωικού πολιτισμού και της αρχαίας Θήρας ταυτίζεται με τη χαμένη Ατλαντίδα.
Οι πρώτες γραπτές αναφορές για την Ατλαντίδα πηγάζουν από τον Αθηναίο φιλόσοφο Πλάτωνα (427-347 π.χ.) ο οποίος μας αφηγείται ότι οι Ατλαντες ήταν ένας λαός με υπερφυσικές ικανότητες και θεϊκή καταγωγή, που ζούσαν ειρηνικά σε ένα εύφορο νησί πέρα από τις Πύλες των Ηρακλειδών. Στην αρχαιότητα, οι Ηράκλειες Πύλες ήταν τα στενά του Γιβραλτάρ, άρα πιθανότατα βρισκόταν κάπου ανάμεσα στην Ευρώπη και την Αμερική. Όπως θα δούμε όμως παρακάτω, νεότερα στοιχεία έρχονται να ανατρέψουν τις αρχικές θεωρίες.
Όλα αυτά τα διδάχθηκε από τον Αιγύπτιο ιερέα Σάις, σε ένα ταξίδι στη μακρινή Αίγυπτο και τα αφηγήθηκε στους μαθητές του Κριτία και Τιμαίο, στο έργο «Ατλαντικός Λόγος». Ανάμεσα στα σπουδαία και θαυμαστά που άκουσε, ήταν ότι οι Ατλαντες σταδιακά άρχισαν να χάνουν τη θεϊκή τους δύναμη. Όταν κυριεύτηκαν από ανθρώπινες αδυναμίες αποφάσισαν να στραφούν ενάντια σε άλλους εύπορους λαούς με σκοπό την υποταγή. Γι αυτό ταξίδεψαν προς τη Μεσόγειο, ώσπου συναντήθηκαν με τους παντοδύναμους και γενναίους Αθηναίους, από τους οποίους ηττήθηκαν για πρώτη φορά. Μετά από εξαντλητικές όμως μάχες, οι Αθηναίοι τελικά λύγισαν. Οι θεοί τότε εξοργίστηκαν με τους Ατλαντες, κι αποφάσισαν να τους τιμωρήσουν με παντοτινό αφανισμό. Τόσο μεγάλη ήταν η οργή, που τους κατάστρεψαν μέσα σε μία μόνο νύχτα, αφήνοντας πίσω μόνο μάζες από λάσπη και πυκνούς καπνούς.
Τι κοινό έχει η Σαντορίνη με τη χαμένη Ατλαντίδα; Η αρχαία Θήρα ήταν ένας τέλειος επίγειος παράδεισος, που καταστράφηκε περίπου το 1.500 π.χ., μαζί με ένα πλήθος από γειτονικά παράλια, συμπαρασύροντας λαμπρά δείγματα πολιτισμού του Αιγαίου. Η περιγραφή της ταιριάζει απόλυτα με τα λεγόμενα του Πλάτωνα για τη μυθική χώρα των Ατλάντων που καταστράφηκε ολοσχερώς, χωρίς να αφήσει ίχνος πίσω της.
Στην επιστολή προς Κριτία εξηγείται το πώς δημιουργήθηκε η Ατλαντίδα και γιατί είχε σχήμα κυκλικό σαν δαχτυλίδι, με θάλασσα κι ένα μικρό νησάκι στη μέση (έτσι ακριβώς όπως ήταν η αρχαία Θήρα, λίγο πριν από τη μεγάλη έκρηξη). «Όταν οι θεοί μοιράστηκαν τη γη, ο Ποσειδώνας έλαβε την Ατλαντίδα και την παρέδωσε στους γιους του τους ημίθεους για να την καλλιεργήσουν. Ένας από αυτούς παντρεύτηκε την Λευκίππη και έκαναν την Κλειτώ, που την ερωτεύτηκε ο Ποσειδώνας και θέλησε να την κάνει για πάντα δικιά του. Τότε διάλεξε ένα μέρος και το προστάτεψε με κυκλικές ζώνες από εύφορη γη και θάλασσα ώστε να της εξασφαλίσει παραδεισένια ζωή (σαν να βλέπουμε στο χάρτη την Κρήτη μαζί με την αρχαία Καλλίστη)»
ΘΑΛΕΙΑ ΑΡΙΣΤΟΔΗΜΟΥ
ΘΑΛΕΙΑ ΑΡΙΣΤΟΔΗΜΟΥ
Με τον όρο διάστημα (space) ή πιο επιστημονικά εξώτερο διάστημα (οuter space), περιγράφεται ο αχανής χώρος όπου κινούνται τα ουράνια σώματα και, ακριβέστερα, οι σχετικά κενές περιοχές μεταξύ των ουρανίων σωμάτων, πέρα από αυτά και τις ατμόσφαιρές τους.[1]
Σε αντίθεση με τη συνήθη αντίληψη, το διάστημα δεν είναι εντελώς άδειο, δηλαδή ένα τέλειο κενό, αλλά εμφανίζει περιεκτικότητα (πολύ μικρής πυκνότητας) σε σωματίδια, κυρίως πλάσματος υδρογόνου, ενώ περιέχει ακόμα ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία (φωτόνια), καθώς και τα πολύ μικρής μάζας νετρίνα. Μακροσκοπικά, σε αυτό περιέχονται επίσης γαλαξίες και νεφελώματα. Σύμφωνα με νεότερες θεωρίες, οι γαλαξίες και τα νεφελώματα αποτελούν μόλις το 5% της πραγματικής μάζας του σύμπαντος το υπόλοιπο 95% αποτελείται, σύμφωνα με τις θεωρίες αυτές, από σκοτεινή ύλη και σκοτεινή ενέργεια, οι οποίες ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχουν παρατηρηθεί και η ύπαρξή τους δεν έχει επιβεβαιωθεί.
Ένας πλήρης ορισμός αναφέρει ότι διάστημα είναι ότι βρίσκεται έξω από την ατμόσφαιρα της Γης και συγχρόνως μέχρι τα όρια του ηλιακού μας συστήματος. Σύμφωνα με την κλασική φυσική το Διάστημα είναι το αμετάβλητο πλαίσιο μέσα στο οποίο εξελίσσονται τα φαινόμενα. Σύμφωνα με την άποψη αυτή, το Διάστημα (κενό) υπάρχει ανεξάρτητα από τα φαινόμενα που συντελούνται μέσα σε αυτό και αποτελεί ένα σύστημα αναφοράς στο οποίο μπορούν να ανάγονται όλα ανεξαιρέτως φαινόμενα. Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν γίνει προσπάθειες να εξερευνηθεί το διάστημα μέσω επανδρωμένων και μη αποστολών. Τη δεκαετία του 1960 μάλιστα είχε γίνει μια διαμάχη με θέμα το διάστημα ανάμεσα στην ΕΣΣΔ και τις ΗΠΑ για το ποιος θα έστελνε πιο γρήγορα άνθρωπο πρώτα στο διάστημα (όπου η ΕΣΣΔ έστειλε πρώτη τον Γιούρι Γκαγκάριν) κι έπειτα στη Σελήνη (όπου η ΗΠΑ έστειλαν πρώτες μια τριμελή αποστολή με επικεφαλής τον Νηλ Άρμστρονγκ.
Οι ανθρώπινες δραστηριότητες που σχετίζονται με τη μελέτη των ουράνιων σωμάτων και των ιδιοτήτων του διαστήματος, κυρίως του δικού μας Ηλιακού συστήματος, με την αποστολή επανδρωμένων ή μη αποστολών στο διάστημα, περιγράφονται με το γενικό όρο εξερεύνηση του διαστήματος.
Το εξώτερο διάστημα είναι η καλύτερη φυσική προσέγγιση του τέλειου κενού (perfect vacuum). Πρακτικώς, δεν παρουσιάζει τριβή ή γενικότερα κάποια αντίσταση στην κίνηση, επιτρέποντας έτσι στους αστέρες, πλανήτες και δορυφόρους να διατηρούν ανεμπόδιστα τις τροχιές τους. Ωστόσο, ακόμα και στα βάθη του διαγαλαξιακού διαστήματος, υπάρχουν λίγα διάσπαρτα άτομα υδρογόνου ανά κυβικό μέτρο[2] ή σύμφωνα με κάποιες θεωρίες μόλις 1 άτομο υδρογόνου ανά κυβικό μέτρο. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος των τιμών αυτών, ενδεικτικώς σημειώνεται ότι η ατμόσφαιρα που αναπνέουμε, στην επιφάνεια της θάλασσας, περιέχει 1025 μόρια ανά κυβικό μέτρο. Η πυκνότητα του διαστήματος είναι τόσο ελάχιστη, ώστε ακόμα και η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία ταξιδεύει για τεράστιες αποστάσεις χωρίς να συναντήσει αντίσταση και χωρίς να εκτραπεί. Ενδεικτικώς, η ελεύθερη και ανεμπόδιστη διαδρομή για ένα φωτόνιο που ταξιδεύει στο διαγαλαξιακό διάστημα, φτάνει τα 1023 χιλιόμετρα ή 10 δισεκατομμύρια έτη φωτός.[3]
ΘΑΛΕΙΑ ΑΡΙΣΤΟΔΗΜΟΥ
Τα ταξίδια στο διάστημα είχαν ξεκινήσει ήδη, πριν ο άνθρωπος αποφασίσει ο ίδιος να το τολμήσει. Τα ζώα ήταν η εύκολη λύση προφανώς επειδή δεν ήταν σε θέση να φέρουν κάποια αντίρρηση. Πριν ο πρώτος αστροναύτης περάσει τα όρια της Γης, οι ερευνητές θεώρησαν σωστό να «πειραματιστούν» με μεγάλα θηλαστικά, όπως τα σκυλιά και τα πρωτεύοντα θηλαστικά για να δοκιμάσουν αν μπορούν να επιβιώσουν στις υψηλές βαρυτικές δυνάμεις, καθώς και σε περιβάλλον μηδενικής βαρύτητας του διαστήματος.
Πάντως πολλά έχουν αλλάξει από τότε που για πρώτη φορά ο άνθρωπος τόλμησε να ξεπεράσει για πρώτη φορά τα όρια της Γης. 50 σχεδόν χρόνια μετά το πρώτο τόλμημα, τουλάχιστον 500 άνθρωποι μέχρι σήμερα έχουν γίνει ταξιδευτές του διαστήματος, ενώ ο διαστημικός τουρισμός δεν μοιάζει πια επιστημονική φαντασία αλλά απτή πραγματικότητα.
Πλέον η αποστολή ζώων στο διάστημα γίνεται μόνο σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, αφού πλέον υπάρχουν οικονομικότερες και πρακτικότερες λύσεις. Τα ταξίδια ζώων στο διάστημα συνεχίζονται ακόμη και σήμερα αλλά πολύ σπάνια και εξυπηρετούν πολύ ιδιαίτερους σκοπούς. Σχεδόν πριν δυο χρόνια πάντως, το Φεβρουάριο του 2013, ερευνητές από το Ιράν ανακοίνωσαν ότι έστειλαν επιτυχώς μία γκρίζα μαϊμού, τον Πίσγαμ, στο διάστημα και η είδηση έκανε το γύρο του κόσμου. Επίσης τον Απρίλιο που μας πέρασε (2014) οι Ρώσοι επιστήμονες εκτόξευσαν την κάψουλα Bion-M απ το Μπαϊκονούρ του Καζακστάν, που μετέφερε στο διάστημα ποντίκια, σαύρες, γερβίλους, ψάρια και βακτήρια. Ένα μήνα αργότερα η κάψουλα επέστρεψε, και όπως μετέδωσε το πρακτορείο AFP, όλοι οι γερβίλοι (τρωκτικό της Μογγολίας) απεβίωσαν, όπως επίσης και τα περισσότερα ποντίκια. Κάποιες σαύρες επιβίωσαν του ταξιδιού όπως και μερικά άλλα απ τα προαναφερθέντα είδη. Σκοπός της αποστολής ήταν να μελετήσουν οι επιστήμονες πως επιδρά η έλλειψη βαρύτητας στα ζώα και όπως επισημαίνουν, παρά τις απώλειες, τα αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά. Η διαστημική κάψουλα ήταν σε τροχιά γύρω από τη Γη για 30 ημέρες σε απόσταση 574 χιλιομέτρων.
Ο Γιούρι Αλεξέγιεβιτς Γκαγκάριν (Юрий Алексеевич Гагарин, 9 Μαρτίου 1934 27 Μαρτίου 1968) ήταν Σοβιετικός κοσμοναύτης που, στις 12 Απριλίου του 1961, έγινε ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο διάστημα και μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη.
Έτσι, στις 12 Απριλίου 1961, Τετάρτη του Πάσχα, στις 09:07 ώρα Μόσχας, ο Γιούρι Γκαγκάριν ξεκίνησε για το ιστορικό του ταξίδι μέσα στο Βοστόκ 1. Εικοσιπέντε λεπτά μετά την εκτόξευση, μπήκε σε μια ελλειπτική τροχιά με απόγειο 302 χιλιόμετρα, περίγειο 175 χιλιόμετρα και περίοδο 89 λεπτά και 34 δευτερόλεπτα, κινούμενος με ταχύτητα 7,61 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο (27.396 χιλιόμετρα ανά ώρα). Το κωδικό του όνομα κατά τη διάρκεια της πτήσης ήταν Кедр (Κέδρος).
Πίσω στη Γη, τα νέα ήδη ξεκινούσαν για το γύρο του κόσμου. Το Σοβιετικό Επιτελείο τον προήγαγε, όσο ήταν στο διάστημα, σε Ταγματάρχη - για την περίπτωση που δεν γυρνούσε. Μάλιστα, είχαν ετοιμαστεί τρία δελτία τύπου για την αποστολή πριν την εκτόξευση: ένα για την περίπτωση επιτυχίας και δυο για την περίπτωση αποτυχίας. Ο Γκαγκάριν δεν είχε τον έλεγχο του σκάφους του, επειδή κανείς δεν ήξερε πώς οι συνθήκες κατά την πτήση θα επηρέαζαν τον άνθρωπο βιολογικά και ψυχολογικά ο συνδυασμός για το ξεκλείδωμα του χειριστηρίου βρισκόταν μέσα σ' ένα σφραγισμένο φάκελο που είχε μαζί του, ενώ το σκάφος ελεγχόταν από επιτελείο επιστημόνων και τεχνικών στη Γη.
Το ημερολόγιο έγραφε 18 Μαρτίου 1965 όταν ο σοβιετικός κοσμοναύτης βγήκε από την κάψουλά του και έκανε την πρώτη ανθρώπινη τσάρκα στο Υπερπέραν, γράφοντας μια από τις πρώτες χρυσές σελίδες στο κεφάλαιο της κατάκτησης του Διαστήματος.
Μέσα στο ψυχροπολεμικό κλίμα της εποχής και τη λυσσαλέα μάχη ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης για τη διαστημική περιπέτεια, η βόλτα του Λεόνοφ έκλεψε μάλιστα τη δόξα από τον αμερικανό αστροναύτη Εντ Γουάιτ κατά τρεις μήνες, δίνοντας μια δεύτερη νίκη στους Σοβιετικούς, μετά τον εμφατικό θρίαμβο δηλαδή του Γιούρι Γκαγκάριν!
Κι όλα ξεκίνησαν από έναν άνθρωπο που ήθελε να γίνει καλλιτέχνης, ευτυχώς όμως τον κέρδισε η αεροπορία, η μηχανική και κατόπιν η διαστημική κούρσα. Ο ίδιος υπήρξε εξάλλου ένας από τους πρώτους 20 κοσμοναύτες που επιλέχθηκαν για τη θαρραλέα μάχη του Σύμπαντος, όντας σε ηλικία 25 ετών.
Το 1962 επιλέχθηκε για το σώμα αστροναυτών και το 1966 ήταν κυβερνήτης της αποστολής Gemini 8, κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η πρώτη σύνδεση δύο διαστημοπλοίων στο διάστημα. Η αποστολή παραλίγο να καταλήξει σε τραγωδία, όταν ο πύραυλος Agena με συνδεδεμένο πάνω του το Gemini άρχισε να περιστρέφεται ανεξέλεγκτα γύρω από τον εγκάρσιο άξονά του, όμως παρά τη ζάλη λόγω της περιστροφής ο Άρμστρονγκ κατάφερε με ψύχραιμους χειρισμούς να αποσυνδέσει το Gemini.
Γεννήθηκε κοντά στο Wapakoneta του Οχάιο ( ΗΠΑ). Χειριστής αεροσκάφους στην αεροπορία ναυτικού (1949 1952), συμμετείχε στον πόλεμο της Κορέας πετώντας σε 78 αποστολές με ένα αεροπλάνο Grumman F9F-2 Panther. Αφού σπούδασε αεροναυπηγός, το 1955 μπήκε στην Εθνική Συμβουλευτική Επιτροπή Αεροναυτικής (NACA) τη μετέπειτα NASA και εξελίχθηκε σε έναν από τους καλύτερους δοκιμαστές αεροσκαφών του κόσμου, πραγματοποιώντας 7 πτήσεις με ταχύτητα άνω των 5,74 Mach (6.000 χλμ./ώρα), σε ύψος άνω των 207.500 ποδών (60 χλμ.) με το πυραυλοκίνητο αεροσκάφος Χ-15.
Η αρχή έγινε πάντως το μακρινό 1957 με τον πιο διάσημο μηάνθρωπο αστροναύτη, την θρυλική Λάικα, η οποία ήταν ο πρώτος ζωντανός οργανισμός που ταξίδεψε στο διάστημα. Σκοπός της ήταν να δείξει στους επιστήμονες τις επιπτώσεις ενός ταξιδιού σε περιβάλλον μηδενικής βαρύτητας σε ένα ζωντανό οργανισμό, αφού μέχρι εκείνη τη στιγμή κανένας άνθρωπος και μη δεν το είχε τολμήσει. Οι Ρώσοι που την έστειλαν δεν είχαν ακόμη τελειοποιήσει την επιστροφή σκάφους κάψουλας που θα έβγαινε εκτός ατμόσφαιρας, οπότε η Λάικα πήγαινε σε μία αποστολή αυτοκτονίας χωρίς να το γνωρίζει. Η επίσημη αναφορά έλεγε πάντως πως η Λάικα εκπλήρωσε το σκοπό της και άνοιξε ορθάνοιχτα την πόρτα στην παγκόσμια επιστήμη, υλοποιώντας τα όνειρα για τα διαστημικά ταξίδια που έγιναν μεταγενέστερα. Η πρώτη αστροναύτης άντεξε 6 μέρες και μετά έσβησε περνώντας για πάντα στην ιστορία.