Περιεχόμενα Εισαγωγή Μόλυβδος Οι χημικές ουσίες, τα συστατικά τους και οι επιζήμιες συνέπειες αυτών στον οργανισμό μας Ομορφιά από αρχαία βακτήρια
Τα καλλυντικά αποτελούν ένα είδος που σχετίζεται άμεσα με το γυναικείο φύλο αλλά και σε πολλές περιπτώσεις με το ανδρικό. Ο βασικότερος ρόλος των καλλυντικών είναι να καλλωπίζουν και να περιποιούν τόσο το σώμα όσο και το πρόσωπο. Ωστόσο υπάρχουν περιπτώσεις που αρκετά από τα συστατικά των καλλυντικών είναι επιβλαβή για τον ανθρώπινο οργανισμό και προκαλούν δερματικές ασθένειες. Για τον λόγο αυτό θελήσαμε να διερευνήσουμε την χημική σύσταση αυτών προκειμένου να εντοπίσουμε τα επικίνδυνα ή καρκινογόνα συστατικά εξαιτίας των χημικών ουσιών που περιέχονται στα καλλυντικά.
Τα καλλυντικά χωρίζονται σε 4 τύπους με βάση την σύσταση τους: Καλλυντικά φυτικής προέλευσης Χημικά καλλυντικά Βιολογικά καλλυντικά Φυτικά καλλυντικά
Τα καλλυντικά διακρίνονται και σε δύο άλλες μεγάλες κατηγορίες με βάση τα συστατικά τους. Ενεργά Ανενεργά Έχουν τη δράση του καλλυντικού και δρουν θετικά στην επιδερμίδα. Είναι βοηθητικές ουσίες χωρίς δράση, που σκοπό έχουν να βοηθούν τη σταθερότητα και την υφή των προϊόντων. Δεν ωφελούν την επιδερμίδα αλλά αντίθετα την βλάπτουν σοβαρά.
Εμφανίζεται κατά την εποχή του Χαλκού. Χρωστικές αυτού βρέθηκαν κοντά στην περιοχή Ακρωτήρι και κοσμούσαν πρόσωπα κυρίων σε όλη την διάρκεια της Εποχής του Χαλκού. Οι πρώτοι διδάξαντες της τέχνης του μολύβδου μακιγιάζ θεωρούνται οι αρχαίοι Αιγύπτιοι. Το έντονο μαύρο γύρω από τα μάτια των ανδρών και των γυναικών της εποχής του Φαραώ είχε ως βάση του τον γαληνίτη θειούχο μόλυβδο- πρώτη ύλη η οποία εξακολούθησε να χρησιμοποιείται ευρέως όχι μόνο στην Αίγυπτο αλλά και σε άλλες περιοχές τις επόμενες χιλιετίες. Εξίσου παλιά και διαδεδομένη χρωστική στο μακιγιάζ είναι το λευκό του μολύβδου που βγαίνει από τον κερουσίτηανθρακικό άλας του μολύβδου. Τα αρχαιότερα δείγματα του λευκού μολύβδου σε μορφή «πούδρας» ανάγονται στην 3 η χιλιετία π.χ. και έχουν ανακαλυφθεί τόσο στην Αίγυπτο όσο και, σχετικά πρόσφατα, σε γυναικείους τάφους σε νεκροταφεία της Μεσοποταμίας.
Η παρασκευή των καλλυντικών δεν περιορίζεται μονάχα στην χρήση των χημικών ουσιών όπως όλοι νομίζουμε καθώς έρευνες έχουν δείξει πως αρκετά από τα προϊόντα της βιομηχανίας καλλυντικών είναι πιθανό να βελτιωθούν με την αξιοποίηση μελλοντικά αρχαίων μικροοργανισμών. Έτσι ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά γονίδια τα οποία προστατεύουν τα κυανοβακτήρια από την επικίνδυνη υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία. Τα κυανοβακτήρια παίρνουν την αναγκαία ενέργεια από τον ήλιο μέσω φωτοσύνθεσης, αλλά ήταν ανέκαθεν υποχρεωμένα να εκτίθενται στην επιβλαβή υπεριώδη ακτινοβολία, που καταστρέφει ή μεταλλάσει τα μόρια του DNA. Τα σημερινά κυανοβακτήρια αντισταθμίζουν την υπεριώδη ακτινοβολία χάρη στην παραγωγή μικρών ''αντηλιακών'' μορίων που λέγονται μυκοσπορίνες και αμινοξέα τύπου μυκοσπορίνης, τα οποία απορροφούν τις υπεριώδεις ακτίνες. Οι ερευνητές μετέφεραν τα γονίδια στο βακτήριο Ε.coli, που υπό κανονικές συνθήκες δεν παράγει αυτά τα ''αντηλιακά'' μόρια και διαπίστωσαν ότι μετά την μεταφορά των γονιδίων, απέκτησε και αυτό την ίδια ικανότητα.
Aceton - Ακετόνη Το γνωστό «ασετόν» που χρησιμοποιείται ως διαλύτης για τα βερνίκια νυχιών. Προκαλεί ξηροστομία, ζαλάδα, ναυτία, δυσκολία στην ομιλία και σε ακραίες περιπτώσεις κώμα. Aluminium Allantoinate, Aluminum Carbonate, Aluminium Chloride - Συνθέσεις αλουμινίου Χρησιμοποιείται σε αποσμητικά και αντιιδρωτικά. Προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις και ενοχοποιούνται για την ασθένεια Alzheimer's.
Ammonium Hydroxide Compounds - Συνθέσεις αμμωνίας Είναι τοξικές και προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις σε πολλούς ανθρώπους. Μακροχρόνια επαφή μπορεί να προκαλέσει βήχα, ανακοπή της αναπνοής με αποτέλεσμα πνευμονικό οίδημα, που μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο. Benzophenone - Βανζοφαινόνη - Benzene, Benzylphenyl, Ketone Χρησιμοποιείται ευρέως σε αντηλιακά, σαμπουάν, καθαριστικά και αρώματα. Ερεθιστικό για τα μάτια, το δέρμα και το αναπνευστικό σύστημα Βλαβερό με την εισπνοή, την κατάποση ή την απορρόφηση από το δέρμα.
Benzyl Acetate - Οξικό Βενζύλιο Είναι καρκινογόνος ουσία. Είναι τοξικό. Προκαλεί ερεθισμούς στα μάτια και το αναπνευστικό σύστημα, βήχα και συστημικές αντιδράσεις. Benzyl Alcohol - Βενζυλική Αλκοόλη Πετροχημικό συστατικό που χρησιμοποιείται στα καλλυντικά. Μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς στα μάτια, πονοκεφάλους, ναυτία, εμετό, ζαλάδα, πτώση της πίεσης του αίματος, καταστολή του κεντρικού νευρικού συστήματος και σε ακραίες περιπτώσεις διακοπή της αναπνοής και θάνατο.
BHT: Butulated Hydroxutoluene - Βουτίλιο Υδροτολονόλιο Είναι συθετικό συστατικό (από πετρέλαιο). Προκαλεί ερεθισμούς στα μάτια και στο δέρμα, διαταραχές και ερεθισμούς στο πεπτικό και αναπνευστικό σύστημα και κατ' επέκταση στην καρδιά Ακόμα μπορεί να προκαλέσει αναπαραγωγικά προβλήματα και διαταραχές στο έμβρυο. μπορεί να προκαλέσει τερατογένεση Ύποπτο για καρκινογένεση σε βαθμό επικινδυνότητας 3. Η μεγάλη συσσώρευσή του προκαλεί γαστρεντερίτιδα, ναυτία, εμετούς και διάρροιες και γενικά ακραία προβλήματα υγείας.
Cocamide DEA - Αμίδια κόκκου υδροξυκίθυλο Ένα μείγμα από εθανολαμίνες από οξέα καρύδας Είναι τοξικό. Επειδή αναμιγνύεται με συνθετικά χημικά μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις και ξηρότητα στο δέρμα και στα μαλλιά. Diethanolamine (DEA) Διαιθανολαμίνη Συχνά χρησιμοποιείται στα καλλυντικά σαν εξισορροπιστής του ph και σε πολλά λιπαρά οξέα για να μετατρέψει το οξύ σε άλλους. Προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις, ερεθισμούς στα μάτια και στο δέρμα. Τοξικό αν χρησιμοποιείται για μεγάλη χρονική περίοδο. Πιθανός παράγοντας καρκινογένεσης.
DMDM Hydantoin Χρησιμοποιείται σε προϊόντα περιποίησης του δέρματος και των νυχιών Προκαλεί αλλεργίες, ισχυρούς πόνους και καρκίνο. EDTA Ethylenedinitrilo - Edetic Arid Συνθετικό χημικό που χρησιμοποιείται για μαλακτικό νερού και σαν αντιοξειδωτικό. Προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις. Είναι τοξικό. Fluoride Φθόριο Πριν δεκαετίες χρησιμοποιείτο σαν δηλητήριο για τα ποντίκια
Καταστρέφει την ακετυλοχολίνη με αποτέλεσμα να μην μεταδίδεται το αίσθημα του πόνου από τα δόντια στον εγκέφαλο. Όσο λιγότερη ακετυλοχολίνη υπάρχει στον οργανισμό τόσο λιγότερη είναι η ικανότητα μνήμης. Το 50% του φθορίου συσσωρεύεται κυρίως στα κόκαλα και στα δόντια. Η επίδρασή του στα κόκαλα είναι άμεση και οδηγεί σε οστεοπόρωση και αρθρίτιδα. το φθόριο έχει συγκαταλεγεί στις καρκινογόνες ουσίες με ένδειξη καρκίνου των οστών και οστεοσαρκώματος. Formaldehyde - Φορμόλη Φορμαλδεΰδη Χρησιμοποιείται σαν συντηρητικό και μικροβιοκτόνο. Προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις. Πιθανό καρκινογόνο. Είναι τοξικό.
Imidazolidinyl Urea και Diazolidinyl Urea - Ιμιδαζολινική Ουρία Προκαλούν δερματίτιδα. Σε θερμοκρασίες πάνω από 10ο C ελευθερώνουν φορμόλη. Είναι τοξικά. Isopropyl Alcohol - Ισοπροπυλική Αλκοόλη Propyl Alcohol Propanol Χημική ουσία από πετρέλαιο. Χρησιμοποιείται σε κρέμες προσώπου. Ερεθίζει τα μάτια, επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα, ερεθίζει το δέρμα, προκαλεί κοκκινίλες και πόνο. Μπορεί να προκαλέσει τερατογένεση.
Magnesium Nitrate - Μαγνισιονατρικό Άλας Επικίνδυνο εύφλεκτο υλικό. Προκαλεί ερεθισμούς και εγκαύματα στο δέρμα. Προκαλεί ερεθισμούς στα μάτια ακόμα και προσωρινά προβλήματα στην όραση. Χρόνια έκθεση μπορεί να προκαλέσει αδυναμία, κατάθλιψη, πονοκεφάλους, διανοητικά προβλήματα. Mineral Oil - Μεταλλικό Έλαιο Χρησιμοποιείται σε κρέμες χειλιών, ματιών, χεριών, σώματος, υδατικές κρέμες, μέϊκ-απ, προϊόντα μαλλιών κλπ Συχνές αντιδράσεις είναι μαύρα στίγματα, σπυράκια, αφυδάτωση, φωτοευαισθησία, πρόωρη γήρανση του δέρματος.
Προκαλεί διαταραχές καρδιολογικές, αλλεργικές καθώς και διαταραχές στο αμυντικό σύστημα, βλάβες στα νεφρά και στο συκώτι, δυσκολία στην αναπνοή. Methyl - Propyl, Butyl, Ethyl Paraben Παραβένες Χρησιμοποιούνται για την αναστολή μικροβίων και για να αυξήσουν τη διάρκεια ζωής ενός προϊόντος. Προκαλούν μείωση της δύναμης του σπέρματος, καρκίνο στους όρχεις, δυσμορφίες στο πέος, και άλλες διαταραχές στο αναπαραγωγικό σύστημα στους άνδρες και καρκίνο στο στήθος της γυναίκας. Είναι εξαιρετικά τοξικές. Nylon 12 (Polyamide) - Νάϊλον 12 Πολυαμίδιο Προκαλεί δερματίτιδες, ερεθισμούς και εγκαύματα στα μάτια. Προβλήματα στην όραση. Ανήκει στα συστατικά που μπορεί να προκαλέσουν καρκινογένεση.
Paraffinium Liquidium - Παραφίνη - Παράγωγο πετρελαίου Χρησιμοποιείται σε πολλά καλλυντικά, κραγιόν, κρέμες κλπ. Είναι τοξικό. Προκαλεί ερεθισμούς στα μάτια, σε επαφή με το δέρμα προκαλεί δερματίτιδα, πονοκεφάλους, ζαλάδες, αναισθησία. Petrolatum - Πετρελαιώδες - Μεταλλικό Έλαιο Είναι ένα μεταλλικό έλαιο και προκαλεί πολλά προβλήματα όταν χρησιμοποιείται στο δέρμα. Παραδόξως συναντάται αρκετά συχνά σε προϊόντα για τα χείλη που συνήθως διαφημίζονται ως προστατευτικά για τον ήλιο και το κρύο. Προκαλεί φωτοευαισθησία,έχει την τάση να εμποδίζει την λειτουργία του φυσικού μηχανισμού του σώματος και οδηγεί στην αφυδάτωση και ξεφλούδισμα του δέρματος.
Polyvinyl Purrolidone (PVP) Πολυβινιλιοπυρολιντόν Βλαβερό με την εισπνοή ή με την απορρόφησή του από το δέρμα. Προκαλεί ερεθισμό στα μάτια. Ερεθίζει τις βλενώδεις μεμβράνες και το άνω αναπνευστικό σύστημα. Συγκαταλέγεται μεταξύ των συστατικών που μπορεί να προκαλέσουν καρκινογένεση. Propylene Glycol Προπυλενογλυκόλη Μια σύνθετη πετροχημική ανάμιξη που χρησιμοποιείται σαν υγραντικό. μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές και τοξικές αντιδράσεις καθώς και ανωμαλία στο συκώτι ή ακόμα και καταστροφή των νεφρών.
Propyl Gallate - Προπύλιο - Εστέρας γαλλικού οξέως Αντιοξειδωτικό. Προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις. Είναι τοξικό. PUP/VA Copolymer PUP/VA Συμπολιμεριστής Ένα χημικό από πετρέλαιο. Χρησιμοποιείται στο σπρέυ μαλλιών, τζελ και άλλα καλλυντικά. Θεωρείται τοξικό Poly - Quaternium Κουατέρνιο Είναι παράγωγο αμμωνίας που χρησιμοποιείται στα καλλυντικά. Προκαλεί ερεθισμούς στα μάτια, τριχόπτωση, ξεφλούδισμα στο δέρμα και σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις. Είναι τοξικό.
Stearalkonium Chloride - Στερεατικό Χλωρίδιο Ένα χημικό που χρησιμοποιείται σε μαλακτικά μαλλιών και κρέμες προσώπου. Είναι τοξικό. Sodium Hydroxide - Καυστικό Νάτριο Περιέχεται σε πούδρες, σαπούνια, σαμπουάν, προϊόντα που ισιώνουν τα μαλλιά, αφρούς ξυρίσματος, υδατικές κρέμες κλπ. Προκαλεί δερματίτιδα, ενώ η εισαγωγή του στο σώμα προκαλεί εμετό, σωματική εξάντληση και κατάρρευση του σώματος. Sodium Lauryl Sulphate - Sodium Laureth Sulphate Μπορεί να είναι συνθετικής (από πετρέλαιο) ή φυτικής προέλευσης (από καρύδα).
Προκαλεί ερεθισμούς στα μάτια, εξανθήματα και φαγούρες στο δέρμα, τριχόπτωση, πιτυρίδα και αλλεργικές αντιδράσεις. Triethanolamine (TEA) Τριαιθανολαμίνη Χρησιμοποιείται στα καλλυντικά σαν εξισορροποιητής του ph καθώς και σε πολλά λιπαρά οξέα σε άλας (stearate) το οποίο στη συνέχεια χρησιμοποιείται σαν βάση για γαλάκτωμα. Προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις, προβλήματα στα μάτια, αφυδάτωση στα μαλλιά και στο δέρμα. Fragrance - Parfum - Συνθετικά αρώματα Τα συνθετικά αρώματα που χρησιμοποιούνται στα καλλυντικά μπορεί να έχουν μέχρι και 600 διαφορετικά συστατικά. Προκαλούν πονοκεφάλους, εξανθήματα, φαγούρες, κοκκινίλες, βήχα, άσθμα, τάσεις για εμετό ενώ πολλά έχουν «ναρκωτική» επίδραση.
Αν ένα καλλυντικό έχει τη λέξη Fragrance ή Parfum (άρωμα) δεν πρέπει να το χρησιμοποιούμε. Tallow (Sodium Tallowed, Tallow Amine Oxide) Λίπος από λιπώδεις ιστούς βοοειδών και προβάτων. Χρησιμοποιείται ευρέως στα κοινά σαπούνια, αφρούς ξυρίσματος, κραγιόν, σαμπουάν κλπ. Άγευστο και άοσμο συστατικό, μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς και έκζεμα. Animal Fat - Ζωικό λίπος Είναι περιβόητο για την υψηλή του ανασφάλεια, περιέχοντας παρασιτοκτόνα καθώς και για το ότι απομακρύνει το προστατευτικό λιποειδές στρώμα της επιδερμίδας.
Cocamide (DEA, DEA CETYL phosphates, DEA OLETH 3 phosphates, Myristamide DEA, Stearamide MEA, Cocamide MEA, Lauramide DEA, Linoleamide MEA, Oleamide DEA, TEA Lauryl Sulfate) Χρησιμοποιούνται σαν γαλακτωματοποιητές και αφριστικές βάσεις στην πλειοψηφία των προϊόντων φροντίδας σώματος. Προκαλούν καρκίνο. Coal Tar Colours (Χρώματα γαιοανρακόπισσας) (πωλούνται με τα ονόματα Colors FD&C ή colors D&C) Ένα κολώδες υλικό με μία πολύπλοκη σύνθεση, που προκύπτει σαν αποτέλεσμα της διύλισης του άνθρακα.
Περιέχει μία ποικιλία τοξινών Προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις, κρίσεις άσθματος, πονοκεφάλους, ναυτία, κόπωση, νευρικότητα, έλλειψη συγκέντρωσης, καρκίνο, δερματοπάθειες και ελάττωση των επιπέδων οξυγόνου στο σώμα Collagen Κολλαγόνο Προέρχονται από δέρματα ζώων και πόδια κοτόπουλων Τα μόρια του κολλαγόνου μένουν στην επιφάνεια και αποτρέπουν το δέρμα να αναπνεύσει ελεύθερα. Imidazolidinyl urea and DM hydantoine (Germall Plus, Germall Imidazolidinyl and Germall II5) Δύο συντηρητικά που έχουν το κατευναστικό αποτέλεσμα της φορμαλδεΰδης. Προκαλούν δερματίτιδα Είναι τοξικά
DEET Πλαστικός διαλύτης που χρησιμοποιείται σαν εντομοαπωθητικό. Πολύ ερεθιστικό για το δέρμα. Isopropyl Alcohol Ισοπροπυλοαλκοόλη Διαλυτικές, διαστρεβλωτικές ιδιότητες, που βρίσκονται στις βαφές μαλλιών, στα λάδια για μασάζ, στις κρέμες χεριών, στις κρέμες για μετά το ξύρισμα, στα αρώματα και σε πολλά άλλα καλλυντικά. Εισπνέοντας ή λαμβάνοντας τον ατμό μπορεί να προκληθεί πονοκέφαλος, τοξίνωση, ναυτία, νάρκωση ή κώμα. Mineral Oil Ορυκτέλαιο Προέρχεται από το πετρέλαιο και χρησιμοποιείται βιομηχανικά σαν ένα καυστικό υγρό και μηχανέλαιο (λιπαντικό).
Petrolatum and Paraffin Gel (petroleum jelly) = Βαζελίνη (γέλη πετρελαίου) και Γέλη Παραφίνης Ορυκτέλαιο σε μορφή γέλης. Προκαλεί πολλά προβλήματα στο φωτοευαίσθητο δέρμα Προκαλεί περισπασμό με τον φυσικό μηχανισμό ενυδάτωσης σώματος οδηγώντας έτσι σε ξηροδερμία. Propylene Glycol - Προπυλενογλυκόλη Προέρχεται από πετρέλαιο και βρίσκεται στα αυτόματα φρένα και στους βιομηχανικούς αποψύκτες. Μπορεί να προκαλέσει δερματίτιδα, τοξικότητα των αυτιών, καταστροφή των νεφρών και προβλήματα με το συκώτι. PVP / VA Copolymere (Πολυβινυλοπυρρολιδόνη) Προέρχεται από πετρέλαιο και χρησιμοποιείται σε σαμπουάν και μαλακτικά
Λαυρυλοθειϊκό νάτριο Λαυρυλο αιθεροθειϊκό νάτριο (Sodium Lauryl Sulphate SLS Sodium Laureth Sulphate SLES) SLS και SLES χρησιμοποιούνται στα εργαστήρια σαν ερεθιστικές ουσίες ώστε να ελεγχθεί η απαλότητα των προϊόντων. Προκαλούν ουρολοιμώξεις, λοιμώξεις των νεφρών και της χολής, προβλήματα γονιμότητας, ερεθισμό των ματιών, της επιδερμίδας και του κεφαλιού, αλλεργικές αντιδράσεις, κακώσεις του κεφαλιού και πτώση των μαλλιών. Stearalkonium Chloride = Χλωριούχο στεατολκώνιο Ένα χημικό που χρησιμοποιείται σε μαλακτικά και σε κρέμες για την επιδερμίδα. Προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις Είναι πολύ τοξικό
Μέσα από όλα αυτά συμπεραίνουμε πως παρόλο που τα καλλυντικά έχουν ως πρωταρχικό σκοπό να μας ομορφύνουν και να μας κάνουν να νιώσουμε πιο όμορφοι ή όμορφες η υπερβολική χρήση αυτών μπορεί να οδηγήσει στη πρόκληση επιζήμιων δερματικών ασθενειών ακόμα και σε καρκίνο εξαιτίας των χημικών ουσιών που περιέχουν. Για τον λόγο αυτό οφείλουμε να περιορίσουμε την χρήση αυτών και έτσι θελήσαμε να σας παραθέσουμε κάποιες συμβουλές. Εκτός από αυτά που πρέπει να προσέχει ο καταναλωτής κατά την επιλογή του προϊόντος είναι απαραίτητο να τηρεί και κάποιους βασικούς κανόνες για την σωστή και υγιεινή χρήση τους όπως :
1) Χρήση της κατάλληλης ποσότητα προϊόντος (χωρίς υπερβολές στην συχνότητα ή στην εφαρμογή) στα σωστά σημεία του σώματος. 2) Αποφυγή επαφής των χεριών με το περιεχόμενο του σκευάσματος αν αυτό είναι σε βαζάκι (να χρησιμοποιείται μια σπάτουλα). 3) Απομάκρυνση των προϊόντων από σημεία που έχουμε αλλαγές στη θερμοκρασία καθώς και παρουσία υγρασίας (όπως το μπάνιο ή ντουλάπια κοντά σε καλοριφέρ). 4) Προσεχτικό κλείσιμο της συσκευασίας μετά από κάθε χρήση. 5) Σε περίπτωση αλλαγής χρώματος και μυρωδιάς του σκευάσματος να μην χρησιμοποιείται. 6) Καθαρισμός υπολείμματων από το προϊόν που βρίσκονται στην έξοδο του υλικού ή γύρω από το σημείο που είναι το στόμιό του.
Μεχμέτογλου Εφημερίδα «Το Βήμα», Λ. Φαφούτη, 21/3/10 http://fitlife.pblogs.gr/2009/2010/karkinogonakallyntika.html. Ημερ/νια επίσκεψης : 21-02 http://www.forums.gr/showthread.php?14640 Ημερ/νια επίσκεψης : 21-02 http://www.ecotimes.gr/1390/ Ημερ/νια επίσκεψης : 21-02 http://olympia.gr/2008/06/08/cancer_cosmetics/ Ημερ/νια επίσκεψης : 21-02 http://www.chemist.gr/2010/04/3137/ Ημερ/νια επίσκεψης : 21-02
Μπαλάση Μαρία Γιαννοπούλου Βασιλική Αποστολοπούλου Ανδριάνα Αποστολοπούλου Αγγελική Υπό την επίβλεψη των καθηγητών: Καρβουντζή Ηλιάνας και Μουρλά Νικολάου