ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ «Δ.Κ.Μ. Ενωτική Πρωτοβουλία» ΓΙΑ ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Τα χρόνια της τελευταίας θητείας της Διοίκησης του ΤΕΕ, τόσο σε κεντρικό, όσο και σε τοπικό επίπεδο συνέπεσαν με την κρισιμότερη περίοδο της νεότερης ιστορίας της Ελλάδος. Στα τρία χρόνια συντελέστηκαν αλλαγές σε κάθε άξονα και κάθε επίπεδο της καθημερινής ζωής των πολιτών, με σοβαρό αντίκτυπο στις προσωπικές και επιχειρηματικές τους κινήσεις. Κυρίαρχο στοιχείο αποτέλεσε η διατήρηση των υφιστάμενων υποδομών, ενώ κάθε σχέδιο ανάπτυξης ανεστάλη. Η πολιτεία επιχείρησε μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα να αναμορφώσει τις εργασιακές σχέσεις, παρενέβη στις οικονομικές συμφωνίες, επαναπροσδιόρισε τα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά ζητήματα. Το αντίστοιχο διάστημα περιόρισε δραστικά το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, τους πόρους στους ΟΤΑ και στους υπόλοιπους φορείς του δημοσίου και ψήφισε σειρά Νόμων, προσπαθώντας να θέσει νέο πλαίσιο στο παραγόμενο τεχνικό έργο, ιδιωτικό και δημόσιο. Το μείγμα αυτών των πολυεπίπεδων παρεμβάσεων διαμόρφωσε πρωτοφανείς συνθήκες στον τεχνικό κόσμο. Οι πρωτοφανείς αυτές συνθήκες είχαν ως επακόλουθο την εκτίναξη της ανεργίας στον κλάδο, την κατάρρευση επιχειρήσεων του κλάδου, την απαξίωση του ρόλου του μηχανικού. Την επιδείνωση της κατάστασης ενίσχυσε η στάση και η συμπεριφορά της πολιτείας που στοχοποίησε τον κλάδο των μηχανικών ως μια συντεχνία που φοροδιαφεύγει και λυμαίνεται την πολιτεία, με ένα «ευγενές» ταμείο που πρέπει να εισφέρει τα αποθεματικά του για την διάσωση του κράτους. Στο καταιγισμό των σαρωτικών αυτών αλλαγών το κεντρικό ΤΕΕ δε μπόρεσε να σταθεί δίπλα στον έλληνα μηχανικό (επιστήμονα επιχειρηματία - υπάλληλο). Δεν διεκδίκησε το ρόλο που του αρμόζει, βρέθηκε απροετοίμαστο και χωρίς ισχυρά αντανακλαστικά. Η παράταξη μας είναι η μόνη που εγκαίρως μπόρεσε να θέσει και να διεκδικήσει για τους μηχανικούς αυτά που τους αρμόζουν, (π.χ. ασφαλιστικά, ηλεκτρονική πλατφόρμα διαχείρισης αυθαιρέτων Ν.4014), όμως οι προσωπικές και πολιτικές σκοπιμότητες δεν επέτρεψαν τη συσπείρωση των δυνάμεων του ΤΕΕ. Έτσι χάθηκε πολύτιμος και ζωτικός χρόνος.
Τα χρόνια αυτά η Δ.Κ.Μ. δεν έπαψε να δίνει τη μάχη για το καλό των μηχανικών. Τα στελέχη της ήταν κοντά στην καθημερινότητα των μηχανικών, όλων των ειδικοτήτων. Η Δ.Κ.Μ. με τα στελέχη της, ως μέλη επιτροπών, ως μέλη συλλόγων διαμόρφωσε θέσεις και προτάσεις, ανέλαβε πρωτοβουλίες για ημερίδες και συνέδρια, με κύριο μέλημα την υποστήριξη των συναδέλφων. Είναι η παράταξη που γνωρίζει σε βάθος τα προβλήματα των μηχανικών, αλλά κυρίως είναι η μόνη που έχει ρεαλιστικές προτάσεις για διαμόρφωση λύσεων. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Η Δ.Κ.Μ. έχοντας βαθιά γνώση των αιτιών των προβλημάτων που έχουν διαμορφωθεί, αλλά ταυτόχρονα έχοντας και την διάθεση για εξεύρεση λύσεων καταθέτει σειρά προτάσεων τόσο για την αντιμετώπιση καθημερινών επαγγελματικών ζητημάτων, αλλά και θέσεις για ένα σύγχρονο ΤΕΕ συνεργάτη και θεματοφύλακα του έργου του μηχανικού. Αντιμετώπιση καθημερινών επαγγελματικών ζητημάτων Προτείνεται : 1. Συγκρότηση κοινών επιτροπών μεταξύ περιφερειακών τμημάτων ΤΕΕ και των αντίστοιχων υπηρεσιών (Περιφέρεια, ΟΤΑ, Υπηρεσιών του Δημοσίου) των διοικητικών τους ορίων, που θα συνεδριάζουν σε τακτά χρονικά διαστήματα (μια φορά το μήνα) για την επίλυση των τρεχόντων ζητημάτων. Οι επιτροπές αυτές θα εξετάζουν ζητήματα που προέρχονται από την εφαρμογή των νόμων στις περιοχές, από τις τηρούμενες διαδικασίες, τις ιδιαίτερες συνθήκες της περιοχής. Στόχος των επιτροπών θα είναι η διευκόλυνση όλων των εμπλεκομένων στην παραγωγή έργου μέσα από το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, αλλά και η ανάδειξη μέσα από συλλογικές πρωτοβουλίες λαθών και παραλείψεων του νομικού πλαισίου, ώστε να ζητείται η παρέμβαση από την πολιτεία. 2. Οι μηχανικοί είναι εκ του επαγγέλματος τους εξοικειωμένοι με τη χρήση της τεχνολογίας και των ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Η ηλεκτρονική δήλωση των αυθαιρέτων αποτελεί πρωτοποριακό εγχείρημα για την ελληνική πολιτεία. ΤΟ ΤΕΕ αξιοποιώντας την εμπειρία που απέκτησε πρέπει να αξιώσει την δυνατότητα ηλεκτρονικής άντλησης και
υποβολής εγγράφων και σε άλλες υπηρεσίες που σχετίζονται με το έργο του (ηλεκτρονικοί δασικοί χάρτες, αρχαιολογικοί χώροι, λοιπά χαρτογραφικά υπόβαθρα, ηλεκτρονικές υποβολές αιτήσεων κ.α.). Η γραφειοκρατία που προκύπτει από τα ανωτέρω είναι δυστυχώς σημαντικό μέρος της καθημερινότητας του μηχανικού που του απορροφά ώρες, ενέργεια και τον επιβαρύνει με κόστος. 3. Βασικό μέλημα και διαχρονικό αίτημα είναι η Κωδικοποίηση της Πολεοδομικής Νομοθεσίας, ειδικά μετά τις αλλεπάλληλες αλλαγές της τελευταίας 3ετίας. Οι διαδοχικοί νόμοι και το πλήθος των τροποποιήσεων, έχουν επιφέρει σύγχυση στους κύκλους των μηχανικών. Οι υποθέσεις που χειρίζονται έχουν μπει σε ένα φαύλο κύκλο αναπροσαρμογών και μεταβολών. Ένα παράδειγμα: αναλογιστείτε ένα συνάδελφο που ανέλαβε μια υπόθεση τακτοποίησης αυθαιρέτου με το Ν.3843/2010, ο οποίος μετά από πλήθος διευκρινιστικών απαντήσεων που μελέτησε, κατέληξε στη μορφή δήλωσης του χώρου, που όμως με τον επόμενο νόμο Ν.4014/2011, όφειλε να μεταβάλλει. Στην περίπτωση δε που ο χώρος είχε δυνατότητα νομιμοποίησης έπρεπε να αποσαφηνίσει τις διαδικασίες σύμφωνα με το νέο νόμο έκδοσης αδειών Ν4030/2011. Η υπόθεση μπορεί να έχει μπλέξει παραπάνω μετά την εφαρμογή του Νέου οικοδομικού Κανονισμού Ν.4067/2012. Πιθανότατα ο συνάδελφος αυτός να έχει ξεκινήσει με την υπόθεση στο νόμο των αυθαιρέτων προσπαθώντας να αποσαφηνίσει τον χειρισμό της, τώρα λοιπόν πρέπει να την μεταφέρει στο νέο νόμο αυθαιρέτων Ν.4178/2013. Και μετά από όλα αυτά δεν θα έχει ολοκληρώσει την υπόθεση διότι θα πρέπει να εκδοθεί η υπουργική απόφαση για την ταυτότητα κτιρίου. Τρία χρόνια υποπληρωμένης δουλειάς με ελλειπή νομοθετικό πλαίσιο. Το ΤΕΕ πρέπει να απαιτήσει άμεσα την πλήρη ενεργοποίηση των νόμων με την έκδοση των σχετικών υπουργικών αποφάσεων, εγκυκλίων κ.α., αλλά και την οριστική μορφή αυτών. Το ΤΕΕ οφείλει να προστατέψει τους συναδέλφους από τυχόν αστικές ευθύνες που μπορεί να προκύψουν από τις αλλεπάλληλες μεταβολές των νόμων.
4. Η ενεργοποίηση Υπουργικών αποφάσεων σχετικές με ψηφισθέντα νομοσχέδια θα αυξήσει την επαγγελματική ύλη. Άμεσα υλοποιήσιμα είναι η ενεργοποίηση της Ταυτότητας κτιρίων, αλλά και η ενεργοποίηση των ενεργειακών επιθεωρήσεων συστημάτων λέβητα και κλιματισμού. Παράλληλα το ΤΕΕ πρέπει να επιδιώξει την επέκταση του θεσμού του ελεγκτή δόμησης ως πιστοποιημένου από την πολιτεία ελεγκτή και σε άλλες δραστηριότητες, όπου παρατηρούνται μεγάλες καθυστερήσεις (πυροσβεστική, άδειες λειτουργίας καταστημάτων), αλλά και θέσπιση ετήσιων ελέγχων βιομηχανικών και βιοτεχνικών εγκαταστάσεων. 5. Η διαχείριση προγραμμάτων ΕΣΠΑ (όπου η σύμπραξη μηχανικών είναι κρίσιμη) να γίνεται απευθείας από τα τεχνικά γραφεία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το πρόγραμμα «εξ οικονομώ» για τις ενεργειακές επιθεωρήσεις. Ένα κατεξοχήν τεχνικό αντικείμενο έχει εκχωρηθεί πλήρως στις τράπεζες, με αθέμιτες πρακτικές από μέρους τους. Τα αποτελέσματα και οι χρόνοι υλοποίησης των προγραμμάτων θα ήταν σαφώς καλύτεροι και η απορροφητικότητα σαφώς υψηλότερη. 6. Συντονισμένες δράσεις όλων των επιστημονικών και επαγγελματικών φορέων των μηχανικών, για την αντιμετώπιση του προβλήματος που έχει προκύψει από τις υπερβολικά χαμηλές προσφορές στις μελέτες δημοσίων έργων. Η έλλειψη ουσιαστικής πιστοποίησης των μελετητικών γραφείων έχει δημιουργήσει εκρηκτικά φαινόμενα αθέμιτου ανταγωνισμού, με απρόβλεπτες αρνητικές συνέπειες στην παραγωγή των δημοσίων έργων. Η επίτευξη της πιστοποίησης των μελετητικών γραφείων, με βάση τα ευρωπαϊκά δεδομένα και η θέσπιση δικλείδων ασφαλείας για τις αδικαιολόγητα χαμηλές προσφορές αποτελεί άμεση επιδίωξή μας. 7. Προώθηση μέτρων στήριξης και αντιμετώπισης των προβλημάτων των μικρομεσαίων εργοληπτικών επιχειρήσεων. Η Δ.Κ.Μ. θα συνεχίσει να συνδιαμορφώνει μέσω των μελών της το διεκδικητικό πλαίσιο των εργοληπτικών επιχειρήσεων. Θέματα όπως το μητρώο, οι οφειλές του δημοσίου και η αύξηση του αντικειμένου των μικρομεσαίων εργοληπτικών επιχειρήσεων αποτελούν για τη Δ.Κ.Μ. βασική προτεραιότητα.
8. Διαμόρφωση ενός σύγχρονου ηλεκτρονικού αρχείου βιβλιοθήκης της υφιστάμενης νομοθεσίας. Το αρχείο αυτό πρέπει επίσης να συμπεριλάβει τεύχη τεχνικών προδιαγραφών μελετών και τεχνικών έργων. Έμφαση πρέπει να δοθεί στην ενσωμάτωση οδηγιών για την μελέτη και εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογιών, όπως είναι για παράδειγμα τα ζητήματα εξοικονόμησης ενέργειας και των φωτοβολταϊκών συστημάτων. Η πρόσβαση στην πληροφόρηση πρέπει να είναι εύκολη και γρήγορη, ανά θεματική ενότητα και σίγουρα επικαιροποιημένη. Σήμερα το κενό αυτό καλύπτουν εμπορικά site διαφόρων οργανισμών και εταιρειών που αναπαράγουν πληροφορίες και οδηγίες χωρίς επεξεργασία. Το ΤΕΕ ως επιστημονικός σύμβουλος της πολιτείας πρέπει να είναι η βασική πηγή πληροφόρησης τόσο των μηχανικών όσο και των πολιτών σε σχετικά ζητήματα. Πρέπει να αποτελέσει το βασικό forum επικοινωνίας των μηχανικών. 9. Την τελευταία διετία προτάσσεται έντονα μέσα από την νομοθεσία το ζήτημα της πιστοποίησης των επαγγελματικών προσόντων (ενεργειακοί επιθεωρητές, ελεγκτές δόμησης κ.α.). Παράλληλα, από το πλήθος δημοσίων σχολών ΑΕΙ - ΤΕΙ, αλλά και ιδιωτικών σχολών και κολεγίων, αποφοιτούν σπουδαστές χωρίς ξεκάθαρα επαγγελματικά δικαιώματα. Πολλοί επιχείρησαν να κατηγορήσουν το ΤΕΕ ότι είναι μια κλειστή συντεχνία, ένα «κλειστό επάγγελμα» που δημιουργεί φραγμούς. Το ΤΕΕ πρέπει να δράσει άμεσα κινούμενο στη κατεύθυνση της αναμόρφωσης του μητρώου του. Στο νέο πλαίσιο που διαμορφώνεται, πρέπει να γίνει φορέας πιστοποίησης των επαγγελματικών δικαιωμάτων μέσω της αναγνώρισης του επιστημονικού επιπέδου των μελών του. Επίσης πρέπει να καταστεί φορέας πιστοποίησης όλων των εμπλεκομένων στην παραγωγή τεχνικού έργου. Έτσι θα διασφαλίσει την ποιότητα και την ασφάλειας στην παραγωγή των έργων, ενώ θα προσδώσει υπεραξία στα μέλη του. Η αναμόρφωση του Μητρώου θα αποτελέσει εργαλείο ανάπτυξης αλλά και βάση των υπόλοιπων μητρώων (ενεργειακοί επιθεωρητές, ελεγκτές δόμησης κα.). Το ΤΕΕ πρέπει να αναλάβει την διεξαγωγή των
σχετικών εξετάσεων των πιστοποιήσεων, αλλά και να αναλάβει την επιμόρφωση των μελών αξιοποιώντας Ευρωπαϊκά προγράμματα επιμόρφωσης. 10. Το ΤΕΕ μπορεί να λειτουργήσει ως υπηρεσία μια στάσης, για τα μέλη του και τις επιχειρήσεις τους. Αυτό θα το καταστήσει, βασικό φορέα ανάπτυξης. Μπορεί και πρέπει να γίνει ο φορέας προώθησης και ενημέρωσης ευρωπαϊκών προγραμμάτων σχετικών με αντικείμενα μηχανικού, αλλά και γέφυρα επαφών επιχειρηματικών σχεδίων. 11. Τα προηγούμενα χρόνια το ΤΕΕ αδράνησε σε φαινόμενα και συμπεριφορές συναδέλφων που έθιγαν ευθέως το κύρος και την αξιοπιστία του κλάδου, ανέχθηκε αντιδεοντολογικές πρακτικές που τελικά οδήγησαν σε πλήρη απαξίωση των μηχανικών έναντι των πολιτών. Η κάθαρση και η αποκατάσταση της νομιμότητας είναι μονόδρομος για την ανάκτηση του ρόλου του, στις τάξεις των συναδέλφων αλλά και των πολτών. Οι δράσεις πρέπει να είναι άμεσες και δίκαιες. 12. Το ΤΕΕ πρέπει να λάβει άμεση πρωτοβουλία με την κατάθεση ολοκληρωμένων προτάσεων για την αντιμετώπιση των ασφαλιστικών ζητημάτων του κλάδου. Τα τελευταία χρόνια και με σημαντική καθυστέρηση το μόνο που απασχόλησε και πέτυχε το ΤΕΕ ήταν η αναστολή των αυξήσεων των εισφορών, χωρίς όμως να παρουσιάσει εναλλακτικές προτάσεις. Ως παράταξη, έχουμε εκφράσει απόψεις για τη διαμόρφωση επαγγελματικού ταμείου. Σήμερα που οι συζητήσεις για το ασφαλιστικό έχουν επανέλθει (ένταξη του ΕΤΑΑ είτε στο ΙΚΑ είτε στο ΟΑΕΕ), είναι σημαντική ευκαιρία να διατυπώσουμε μια σύγχρονη, ρεαλιστική και βιώσιμη πρόταση για τα ασφαλιστικά ζητήματα του κλάδου, στα οποία θα μπορούν να αντεπεξέλθουν οι συνάδελφοι. 13. Τα τελευταία χρόνια είμαστε μάρτυρες ενός ακόμη δυσάρεστου φαινομένου. Η μετανάστευση πολλών συναδέλφων το κλάδου προς κάθε κατεύθυνση προς αναζήτηση εργασίας. Το ΤΕΕ πρέπει να διαμορφώσει τις συνθήκες ώστε τα μέλη αυτά να μην αποκοπούν από την έδρα τους. Η διαμόρφωση ηλεκτρονικής πλατφόρμας επικοινωνίας και ανταλλαγής πληροφοριών από το ΤΕΕ είναι μια λύση, όπως επίσης και οι διασυνοριακές συνεργασίες με τα επιμελητήρια ή τους
αντίστοιχούς φορείς των χωρών προορισμού. Το ΤΕΕ πρέπει να μεριμνήσει για την επαγγελματική διασφάλιση των μελών του στις χώρες αυτές. Οφείλει να παρέχει όλες τις πληροφορίες στις χώρες προορισμού για τα επαγγελματικά προσόντα και δυνατότητες των μελών του. Οι προτάσεις απαιτούν δουλειά και διάθεση συνεργασίας με όλους τους εμπλεκόμενους. Η ευημερία αυτή είναι άμεσα συνδεμένη με την ευημερία και την ανάπτυξη του τόπου. Η συγκυρία μας φέρνει όσο ποτέ άλλοτε έναντι των ευθυνών μας. Καλούμαστε να εξασφαλίσουμε, χωρίς την παραμικρή καθυστέρηση, αφενός επαγγελματική ύλη στους συναδέλφους και αφετέρου, τις βάσεις για το μέλλον του επαγγέλματος στο νέο περιβάλλον.