ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΧΗΜΙΚΟΙ ΕΣΜΟΙ 1. ίνεται ο πίκας: Σύµβολο Στοιχείου Να Ηλεκτρονιακή Κατανοµή X K (2) L(4) Ψ K (2) L(8) M(7) Ζ K (2) L(7) αντιγράψετε τον πίκα Οµάδα Π.Π. στη κόλλα Περίοδος Π.Π. σας τον συµπληρώσετε. Να εξηγήσετε ποια από τα στοιχεία που περιέχονται στον πίκα έχουν παρόµοιες (ανάλογες) χηµικές ιδιότητες; Ποιο είι το είδος του δεσµού (οµοιοπολικός ή ιοντικός) που σχηµατίζεται ταξύ Χ Ψ ; Συµπλήρωση πίκα Σύµβολο Στοιχείου Ηλεκτρονιακή Κατανοµή Οµάδα Π.Π. Περίοδος Π.Π. X K (2) L(4) 14η (IVA) 2η Ψ K (2) L(8) M(7) 17η (VΙΙA) 3η Ζ K (2) L(7) 17η (VΙΙA) 2η Είι γνωστό ότι η ηλεκτρονιακή δοµή κυρίως τα εξωτερικά ηλεκτρόνια (ηλεκτρόνια σθένους) ευθύνονται για τη χηµική συµπεριφορά του ατόµου. Λαµβάνοντας υπόψη µόνο τον αριθµό των ηλεκτρονίων σθένους, από τις παραπάνω ηλεκτρονιακές δοµές συµπεραίνου ότι τα στοιχεία που έχουν ανάλογες ιδιότητες είι 1
στοιχεία Ψ Ζ αφού τα δύο έχουν στην εξωτερική τους στοιβάδα 7e-. Ές άλλος τρόπος αιτιολόγησης είι ο εξής: Γνωρίζου ότι τα στοιχεία µιας οµάδας του Π.Π. έχουν παρόµοια χηµική συµπεριφορά (ανάλογες χηµικές ιδιότητες). Τα στοιχεία Ψ Ζ ανήκουν στην ίδια οµάδα του Π.Π (VΙΙA), άρα εµφανίζουν παρόµοιες χηµικές ιδιότητες. Τα στοιχεία Χ Ψ έχουν τη τάση προσλάβουν ηλεκτρόνια για αποκτήσουν δοµή ευγενούς αερίου, κατά συνέπεια ο ταξύ τους δεσµός θα είι οµοιοπολικός. 2. Για καθεµία από τις παρακάτω περιπτώσεις γράψετε αν ο δεσµός είι οµοιοπολικός ή ιοντικός. Ο δεσµός αυτός σχηµατίζεται ταξύ ενός τάλλου ενός ατάλλου. Ο δεσµός αυτός δηµιουργείται τη αµοιβαία συνεισφορά µονήρων ηλεκτρονίων. 3. Ιοντικός Οµοιοπολικός Να αφέρετε δυο διαφορές ταξύ οµοιοπολικών ιοντικών ενώσεων. Στις οµοιοπολικές ενώσεις οι δοµικές µονάδες είι τα µόρια, ενώ στις ιοντικές ενώσεις είι τα ιόντα στο ιοντικό πλέγµα (κρύσταλλος). Οι οµοιοπολικές ενώσεις στις συνηθισµένες συνθήκες, είι σώµατα αέρια ή υγρά χαµηλά σηία βρασµού ή µαλακά στερεά σχετικά χαµηλά σηία τήξης, ενώ οι ιοντικές ενώσεις είι σώµατα στερεά, κρυσταλλικά, υψηλά σηία τήξης ζέσης εµφανίζουν ηλεκτρική αγωγιµότητα όταν βρίσκονται σε υγρή κατάσταση (ηλεκτρολύτες). 4. Τι είδους δεσµός απτύσσεται ταξύ 3Li του χλωρίου, 2
ιοντικός ή οµοιοπολικός; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας περιγράφοντας τον τρόπο σχηµατισµού του δεσµού. 3Li: : Κ(2) L(1) Κ(2) L(8) M(7) Από τις ηλεκτρονιακές διαµορφώσεις των στοιχείων συµπεραίνου ότι το 3Li είι ηλεκτραρνητικό ηλεκτροθετικό (αµέταλλο), (µέταλλο) εποµένως ο το δεσµός που θα απτυχθεί ταξύ τους είι ιοντικός. Τα ηλεκτροθετικά στοιχεία για αποκτήσουν σταθερή δοµή ευγενούς αερίου έχουν την τάση αποβάλλουν τα ηλεκτρόνια της εξωτερική τους στοιβάδας, ενώ τα ηλεκτραρνητικά στοιχεία έχουν την τάση προσλάβουν ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στοιβάδ Έτσι άτοµο του 3Li για αποκτήσει δοµή ευγενούς αερίου έχει τη τάση αποβάλλει ηλεκτρόνιο τατραπεί στο διαµόρφωση Κ(2), ενώ το άτοµο του κατιόν ηλεκτρόνιο τατραπεί στο ανιόν + 3Li ηλεκτρονιακή έχει τη τάση προσλάβει ηλεκτρονιακή διαµόρφωση Κ(2) L(8) M(8). Άρα στην ταξύ τους ένωση, ταφέρεται ηλεκτρόνιο από το άτοµο του 3Li στο άτοµο του σχηµατίζονται αντίθετα φορτισµ ιόντα που αποτελούν τα δοµικά σωµατίδια της ιοντικής ένωσης [Li]+[Cl]-. Τα αντίθετα φορτισµ ιόντα Li+ Cl- έλκονται ταξύ τους ισχυρές ηλεκτροστατικές δυνάις Coulomb στο κρυσταλλικό πλέγµα της ιοντικής ένωσης LiCl η αλογία Li+ Cl- είι 1:1 αντίστοιχ 5. Τι είδους δεσµός απτύσσεται ταξύ του 19K του φθορίου 9F, ιοντικός ή οµοιοπολικός; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας περιγράφοντας τον τρόπο σχηµατισµού του δεσµού. : Κ(2) L(8) M(8) N(1) 3
9F: Κ(2) L(7) Από τις ηλεκτρονιακές διαµορφώσεις των στοιχείων συµπεραίνου ότι το είι ηλεκτραρνητικό ηλεκτροθετικό (αµέταλλο), (µέταλλο) εποµένως ο το δεσµός 9F που θα απτυχθεί ταξύ τους είι ιοντικός. Τα ηλεκτροθετικά στοιχεία για αποκτήσουν σταθερή δοµή ευγενούς αερίου έχουν την τάση αποβάλλουν τα ηλεκτρόνια της εξωτερική τους στοιβάδας, ενώ τα ηλεκτραρνητικά στοιχεία έχουν την τάση προσλάβουν ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στοιβάδ Έτσι άτοµο του για αποκτήσει δοµή ευγενούς αερίου έχει τη τάση αποβάλλει ηλεκτρόνιο τατραπεί στο κατιόν + διαµόρφωση Κ(2) L(8) M(8), ενώ το άτοµο του προσλάβει ηλεκτρόνιο 9F τατραπεί ηλεκτρονιακή έχει τη τάση στο ανιόν 9F - ηλεκτρονιακή διαµόρφωση Κ(2) L(8). Άρα στην ταξύ τους ένωση, ταφέρεται ηλεκτρόνιο από το άτοµο του στο άτοµο του 9F σχηµατίζονται αντίθετα φορτισµ ιόντα που αποτελούν τα δοµικά σωµατίδια της ιοντικής ένωσης [Κ]+[F]-. Τα αντίθετα φορτισµ ιόντα Κ+ F- έλκονται ταξύ τους ισχυρές ηλεκτροστατικές δυνάις Coulomb στο κρυσταλλικό πλέγµα της ιοντικής ένωσης KF η αλογία Κ+ F- είι 1:1 αντίστοιχ 6. Τι είδους δεσµός απτύσσεται ταξύ του ή οµοιοπολικός; Να αιτιολογήσετε του την 19K, ιοντικός απάντησή σας, περιγράφοντας τον τρόπο σχηµατισµού του δεσµού. Να αφέρετε αν η ένωση που σχηµατίζεται ταξύ 19K : έχει υψηλό ή χαµηλό σηίο τήξης τα υδατικά διαλύµατά της άγουν ή όχι το ηλεκτρικό ρεύµα : Κ(2) L(8) M(8) N(1) 4
: Κ(2) L(8) M(7) Από τις ηλεκτρονιακές διαµορφώσεις των στοιχείων συµπεραίνου ότι το είι ηλεκτραρνητικό ηλεκτροθετικό (αµέταλλο), (µέταλλο) εποµένως ο το δεσµός που θα απτυχθεί ταξύ τους είι ιοντικός. Τα ηλεκτροθετικά στοιχεία για αποκτήσουν σταθερή δοµή ευγενούς αερίου έχουν την τάση αποβάλλουν τα ηλεκτρόνια της εξωτερική τους στοιβάδας, ενώ τα ηλεκτραρνητικά στοιχεία έχουν την τάση προσλάβουν ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στοιβάδ Έτσι άτοµο του για αποκτήσει δοµή ευγενούς αερίου έχει τη τάση αποβάλλει ηλεκτρόνιο τατραπεί στο κατιόν + διαµόρφωση Κ(2) L(8) M(8), ενώ το άτοµο του προσλάβει στο ηλεκτρόνιο τατραπεί ηλεκτρονιακή έχει τη τάση ανιόν ηλεκτρονιακή διαµόρφωση Κ(2) L(8) M(8). Άρα στην ταξύ τους ένωση, ταφέρεται ηλεκτρόνιο από το άτοµο του στο άτοµο του σχηµατίζονται αντίθετα φορτισµ ιόντα που αποτελούν τα δοµικά σωµατίδια της ιοντικής ένωσης [Κ]+[Cl]-. Τα αντίθετα φορτισµ ιόντα Κ+ Cl- έλκονται ταξύ τους ισχυρές ηλεκτροστατικές δυνάις Coulomb στο κρυσταλλικό πλέγµα της ιοντικής ένωσης KCl η αλογία Κ+ Cl- είι 1:1 αντίστοιχ Αφού η ένωση KCl είι ιοντική: 7. έχει υψηλό σηίο τήξης τα υδατικά της διαλύµατα άγουν το ηλεκτρικό ρεύµ ίνονται: χλώριο, νάτριο,. Να γράψετε την κατανοµή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες για τα άτοµα Cl Na. Τι είδους δεσµός υπάρχει στη χηµική ένωση που σχηµατίζεται 5
ταξύ Na Cl, ιοντικός ή οµοιοπολικός; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας περιγράφοντας τον τρόπο σχηµατισµού του δεσµούταξύ τρίου χλωρίου 11Νa: : Κ(2) L(8) M(1) Κ(2) L(8) M(7) Από τις ηλεκτρονιακές διαµορφώσεις των στοιχείων συµπεραίνου ότι το είι ηλεκτροθετικό (µέταλλο) το ηλεκτραρνητικό (αµέταλλο), εποµένως ο δεσµός που θα απτυχθεί ταξύ τους είι ιοντικός. Τα ηλεκτροθετικά στοιχεία για αποκτήσουν σταθερή δοµή ευγενούς αερίου έχουν την τάση αποβάλλουν τα ηλεκτρόνια της εξωτερική τους στοιβάδας, ενώ τα ηλεκτραρνητικά στοιχεία έχουν την τάση προσλάβουν ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στοιβάδ Έτσι άτοµο του για αποκτήσει δοµή ευγενούς αερίου έχει τη τάση αποβάλλει ηλεκτρόνιο τατραπεί στο κατιόν ηλεκτρονιακή διαµόρφωση Κ(2) L(8), ενώ το άτοµο του + έχει τη τάση προσλάβει ηλεκτρόνιο τατραπεί στο ανιόν ηλεκτρονιακή διαµόρφωση Κ(2) L(8) M(8). Άρα στην ταξύ τους ένωση, ταφέρεται ηλεκτρόνιο από το άτοµο του του στο άτοµο σχηµατίζονται αντίθετα φορτισµ ιόντα που αποτελούν τα δοµικά σωµατίδια της ιοντικής ένωσης [Na]+[Cl]-. Τα αντίθετα φορτισµ ιόντα Na+ Cl- έλκονται ταξύ τους ισχυρές ηλεκτροστατικές δυνάις Coulomb στο κρυσταλλικό πλέγµα της ιοντικής ένωσης NaCl η αλογία Na+ Cl- είι 1:1 αντίστοιχ 8. ίνονται: νάτριο, φθόριο, 9F. Να γράψετε την κατανοµή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες για τα 6
άτοµα του τρίου του φθορίου. Τι είδους δεσµός υπάρχει στη χηµική ένωση που σχηµατίζεται ταξύ Na F, ιοντικός ή οµοιοπολικός; Να αιτιολογήσετε πλήρως την απάντησή σας περιγράφοντας τον τρόπο σχηµατισµού του δεσµού. 11Νa: 9F: Κ(2) L(8) M(1) Κ(2) L(7) Από τις ηλεκτρονιακές διαµορφώσεις των στοιχείων συµπεραίνου ότι το είι ηλεκτροθετικό (µέταλλο) το 9F ηλεκτραρνητικό (αµέταλλο), εποµένως ο δεσµός που θα απτυχθεί ταξύ τους είι ιοντικός. Τα ηλεκτροθετικά στοιχεία για αποκτήσουν σταθερή δοµή ευγενούς αερίου έχουν την τάση αποβάλλουν τα ηλεκτρόνια της εξωτερική τους στοιβάδας, ενώ τα ηλεκτραρνητικά στοιχεία έχουν την τάση προσλάβουν ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στοιβάδ Έτσι άτοµο του για αποκτήσει δοµή ευγενούς αερίου έχει τη τάση αποβάλλει ηλεκτρόνιο τατραπεί στο κατιόν ηλεκτρονιακή διαµόρφωση Κ(2) L(8), ενώ το άτοµο του 9F + έχει τη τάση προσλάβει ηλεκτρόνιο τατραπεί στο ανιόν 9F- ηλεκτρονιακή διαµόρφωση Κ(2) L(8). Άρα στην ταξύ τους ένωση, ταφέρεται ηλεκτρόνιο από το άτοµο του στο άτοµο του 9F σχηµατίζονται αντίθετα φορτισµ ιόντα που αποτελούν τα δοµικά σωµατίδια της ιοντικής ένωσης [Na]+[F]-. Τα αντίθετα φορτισµ ιόντα Na+ F- έλκονται ταξύ τους ισχυρές ηλεκτροστατικές δυνάις Coulomb στο κρυσταλλικό πλέγµα της ιοντικής ένωσης NaF η αλογία Na+ F- είι 1:1 αντίστοιχ 7
9. Το 16S το Αιτιολογήστε 11Νa σχηµατίζουν οµοιοπολικό ή ιοντικό δεσµό; την απάντησή σας. 11Νa: 16S: Κ(2) L(8) M(1) Κ(2) L(8) M(6) Από τις ηλεκτρονιακές διαµορφώσεις των στοιχείων συµπεραίνου ότι το είι ηλεκτραρνητικό ηλεκτροθετικό (αµέταλλο), (µέταλλο) εποµένως ο το 16S δεσµός που θα απτυχθεί ταξύ τους είι ιοντικός. Τα ηλεκτροθετικά στοιχεία για αποκτήσουν σταθερή δοµή ευγενούς αερίου έχουν την τάση αποβάλλουν τα ηλεκτρόνια της εξωτερική τους στοιβάδας, ενώ τα ηλεκτραρνητικά στοιχεία έχουν την τάση προσλάβουν ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στοιβάδ Έτσι άτοµο του για αποκτήσει δοµή ευγενούς αερίου έχει τη τάση αποβάλλει ηλεκτρόνιο τατραπεί στο κατιόν διαµόρφωση Κ(2) L(8), ενώ το άτοµο του 16S + ηλεκτρονιακή έχει τη τάση προσλάβει δύο ηλεκτρόνια τατραπεί στο ανιόν 216S ηλεκτρονιακή διαµόρφωση Κ(2) L(8) M(8). Άρα στην ταξύ τους ένωση, ταφέρεται ηλεκτρόνιο από δύο άτοµα τρίου στο άτοµο του θείου σχηµατίζονται αντίθετα φορτισµ ιόντα που αποτελούν τα δοµικά σωµατίδια της ιοντικής ένωσης 2[Na]+[S]2-. Τα αντίθετα φορτισµ ιόντα Na+ S2- έλκονται ταξύ τους ισχυρές ηλεκτροστατικές δυνάις Coulomb στο κρυσταλλικό πλέγµα της ιοντικής ένωσης Na2S η αλογία Na+ S2- είι 2:1 αντίστοιχ 10. Μεταξύ των στοιχείων: 8O θα απτυχθεί οµοιοπολικός ή ιοντικός δεσµός; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. : 8Ο: Κ(2) L(8) M(8) Ν(1) Κ(2) L(6) 8
Από τις ηλεκτρονιακές διαµορφώσεις των στοιχείων συµπεραίνου ότι το είι ηλεκτραρνητικό ηλεκτροθετικό (αµέταλλο), (µέταλλο) εποµένως ο το δεσµός 8Ο που θα απτυχθεί ταξύ τους είι ιοντικός. Τα ηλεκτροθετικά στοιχεία για αποκτήσουν σταθερή δοµή ευγενούς αερίου έχουν την τάση αποβάλλουν τα ηλεκτρόνια της εξωτερική τους στοιβάδας, ενώ τα ηλεκτραρνητικά στοιχεία έχουν την τάση προσλάβουν ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στοιβάδ Έτσι άτοµο του για αποκτήσει δοµή ευγενούς αερίου έχει τη τάση αποβάλλει ηλεκτρόνιο τατραπεί στο κατιόν + διαµόρφωση Κ(2) L(8) Μ(8), ενώ το άτοµο του 8Ο προσλάβει στο δύο ηλεκτρόνια τατραπεί ηλεκτρονιακή έχει τη τάση ανιόν 8Ο 2- ηλεκτρονιακή διαµόρφωση Κ(2) L(8). Άρα στην ταξύ τους ένωση, ταφέρεται ηλεκτρόνιο από δύο άτοµα καλίου στο άτοµο του οξυγόνου σχηµατίζονται αντίθετα φορτισµ ιόντα που αποτελούν τα δοµικά σωµατίδια της ιοντικής ένωσης 2[Κ]+[Ο]2-. Τα αντίθετα φορτισµ ιόντα Κ+ Ο2- έλκονται ταξύ τους ισχυρές ηλεκτροστατικές δυνάις Coulomb στο κρυσταλλικό πλέγµα της ιοντικής ένωσης Κ2Ο η αλογία Κ+ Ο2- είι 2:1 αντίστοιχ 11. ίνονται τα στοιχεία: 12Mg, 9F. Να γράψετε για τα παραπάνω στοιχεία την κατανοµή των ηλεκτρονίων σε στοιβάδες. Να βρεθεί η οµάδα η περίοδος στην οποία ανήκουν τα παραπάνω στοιχεί Να χαρακτηρίσετε τα παραπάνω στοιχεία ως µέταλλα ή αµέταλλ δ. Να αφέρετε αν ο ταξύ τους δεσµός είι ιοντικός ή οµοιοπολικός. 9
12Mg: 9F: Κ(2) L(8) M(2) Κ(2) L(7) Από την ηλεκτρονιακή διαµόρφωση των στοιχείων προκύπτει: 12Mg: Εξωτερική στοιβάδα η Μ (n=3) άρα βρίσκεται στη 3η περίοδο του Περιοδικού Πίκ Αριθµός ηλεκτρονίων εξωτερικής στοιβάδας 2, άρα βρίσκεται στην 2η οµάδα (IΙA) του Περιοδικού Πίκ 9F: Εξωτερική στοιβάδα η L (n=2) άρα βρίσκεται στη 2η περίοδο του Περιοδικού Πίκ Αριθµός ηλεκτρονίων εξωτερικής στοιβάδας 7, άρα βρίσκεται στην 17η οµάδα (VIΙA) του Περιοδικού Πίκ Το µαγνήσιο (Μg) είι µέταλλο το φθόριο (F) αµέταλλο. δ. Γνωρίζου ότι ταξύ τάλλων ατάλλων σχηµατίζεται ιοντικός δεσµός ταφορά ηλεκτρονίων από το µέταλλο προς το αµέταλλο δηµιουργία αντίθετα φορτισµένων ιόντων. Άρα ο δεσµός ταξύ Μg F θα είι ιοντικός. 12. ίνονται τα στοιχεία: 12Μg, 16S. Να τοποθετηθούν τα ηλεκτρόνια των στοιχείων σε στοιβάδες. Ποιο από αυτά τα στοιχεία όταν αντιδρά έχει την τάση προσλαµβάνει ηλεκτρόνια ποιο έχει την τάση αποβάλλει ηλεκτρόνι Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Τι είδους δεσµός απτύσσεται ταξύ του Mg του S; 12Mg: 16S: Γνωρίζου ότι τα άτοµα Κ(2) L(8) M(2) Κ(2) L(8) M(6) των στοιχείων έχουν την τάση συµπληρώσουν την εξωτερική τους στοιβάδα (στοιβάδα σθένους) οκτώ ηλεκτρόνια (εξαίρεση αποτελεί η στοιβάδα Κ που συµπληρώνεται δύο ηλεκτρόνια) ώστε αποκτήσουν δοµή ευγενούς αερίου (κανός των οκτώ). Έτσι στις αντιδράσεις τους, το 12Mg διαθέτοντας 10
δυο ηλεκτρόνια στην εξωτερική του στοιβάδα έχει τη τάση τα αποβάλλει ώστε αποκτήσει δοµή ευγενούς αερίου, ενώ το 16S διαθέτοντας έξι ηλεκτρόνια στην εξωτερική του στοιβάδα έχει τη τάση τα προσλάβει δύο ηλεκτρόνια ώστε αποκτήσει δοµή ευγενούς αερίου. Εφόσον το Mg έχει τη τάση αποβάλλει ηλεκτρόνια το S προσλάβει, ο ταξύ τους δεσµός θα είι ιοντικός. 13. Έ Α ανήκει στην 1η (ΙΑ) οµάδα στην 3η περίοδο. Να αποδείξετε ότι ο ατοµικός αριθµός του είι 11. Να εξηγήσετε τον τρόπο σχηµατισµού της ένωσης ταξύ των στοιχείων Α του 9F γράψετε τον χηµικό τύπο της ένωσης. Να χαρακτηρίσετε την ένωση ως οµοιοπολική ή ιοντική. Το Α βρίσκεται στη 3η περίοδο του Περιοδικού Πίκα, άρα εξωτερική του στοιβάδα είι η Μ (n=3), δηλαδή τα ηλεκτρόνια του έχουν ταξινοµηθεί σε 3 στοιβάδες (Κ, L & M). Επιπλέον, το Α ανήκει στη 1η (IA) οµάδα του Περιοδικού Πίκα, άρα έχει 1 ηλεκτρόνιο στην εξωτερική του στοιβάδα (Μ). Έτσι η ηλεκτρονιακή του διαµόρφωση είι: K(2) L(8) Μ(1) έχει συνολικά (2+8+1)=11 ηλεκτρόνι Με δεδοµένο ότι το Α είι ηλεκτρικά ουδέτερο, θα έχει στον πυρή του 11 πρωτόνια, άρα Ζ=11. 11Α: Κ(2) L(8) M(1) 9F: Κ(2) L(7) Από τις ηλεκτρονιακές διαµορφώσεις των στοιχείων συµπεραίνου ότι το 11Α είι ηλεκτροθετικό (µέταλλο) το 9F ηλεκτραρνητικό (αµέταλλο), εποµένως ο δεσµός που θα απτυχθεί ταξύ τους είι ιοντικός. 11
Τα ηλεκτροθετικά στοιχεία για αποκτήσουν σταθερή δοµή ευγενούς αερίου έχουν την τάση αποβάλλουν τα ηλεκτρόνια της εξωτερική τους στοιβάδας, ενώ τα ηλεκτραρνητικά στοιχεία έχουν την τάση προσλάβουν ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στοιβάδ Έτσι άτοµο του 11Α για αποκτήσει δοµή ευγενούς αερίου έχει τη τάση αποβάλλει ηλεκτρόνιο τατραπεί στο κατιόν ηλεκτρονιακή διαµόρφωση Κ(2) L(8), ενώ το άτοµο του 9F 11Α + έχει τη τάση προσλάβει ηλεκτρόνιο τατραπεί στο ανιόν 9F- ηλεκτρονιακή διαµόρφωση Κ(2) L(8). Άρα στην ταξύ τους ένωση, ταφέρεται ηλεκτρόνιο από το άτοµο του 11Α στο άτοµο του 9F σχηµατίζονται αντίθετα φορτισµ ιόντα που αποτελούν τα δοµικά σωµατίδια της ιοντικής ένωσης [Α]+[F]-. Τα αντίθετα φορτισµ ιόντα Α+ F- έλκονται ταξύ τους ισχυρές ηλεκτροστατικές δυνάις Coulomb στο κρυσταλλικό πλέγµα της ιοντικής ένωσης ΑF η αλογία Α+ F- είι 1:1 αντίστοιχ 14. ίνονται τα στοιχεία Χ Ψ. Το Χ βρίσκεται στην 1η (ΙΑ) οµάδα στην τρίτη περίοδο του Περιοδικού Πίκα το Ψ βρίσκεται στην 17η (VIIA) οµάδα στην δεύτερη περίοδο του Περιοδικού Πίκ Να βρεθεί ο ατοµικός αριθµός του κάθε υ. Να κατανεµηθούν τα ηλεκτρόνια του κάθε υ σε στοιβάδες. Τα Χ Ψ θα απτύξουν ταξύ τους ιοντικό ή οµοιοπολικό δεσµό; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. α, Το Χ βρίσκεται στη 3η περίοδο του Περιοδικού Πίκα, άρα εξωτερική του στοιβάδα είι η Μ (n=3), δηλαδή τα ηλεκτρόνια του έχουν ταξινοµηθεί σε 3 στοιβάδες (Κ, L & M). Επιπλέον, το Χ ανήκει στη 1η (IA) οµάδα του Περιοδικού Πίκα, άρα έχει 12
ηλεκτρόνιο στην εξωτερική του στοιβάδα (Μ). Έτσι η ηλεκτρονιακή του διαµόρφωση είι: K(2) L(8) Μ(1) έχει συνολικά (2+8+1)=11 ηλεκτρόνι Με δεδοµένο ότι το Χ είι ηλεκτρικά ουδέτερο, θα έχει στον πυρή του 11 πρωτόνια, άρα Ζ=11. Το Ψ βρίσκεται στη 2η περίοδο του Περιοδικού Πίκα, άρα εξωτερική του στοιβάδα είι η L (n=2), δηλαδή τα ηλεκτρόνια του έχουν ταξινοµηθεί σε 2 στοιβάδες (Κ & L). Επιπλέον, το Ψ ανήκει στη 17η (VIIA) οµάδα του Περιοδικού Πίκα, άρα έχει επτά ηλεκτρόνια στην εξωτερική του στοιβάδα (Μ). Έτσι η ηλεκτρονιακή του διαµόρφωση είι: K(2) L(7) έχει συνολικά (2+7)=9 ηλεκτρόνι Με δεδοµένο ότι το Ψ είι ηλεκτρικά ουδέτερο, θα έχει στον πυρή του 9 πρωτόνια, άρα Ζ=9. 11Χ: 9Ψ: Κ(2) L(8) M(1) Κ(2) L(7) Από τις ηλεκτρονιακές διαµορφώσεις των στοιχείων συµπεραίνου ότι το 11Χ είι ηλεκτροθετικό (µέταλλο) το 9Ψ ηλεκτραρνητικό (αµέταλλο), εποµένως ο δεσµός που θα απτυχθεί ταξύ τους είι ιοντικός. Τα ηλεκτροθετικά στοιχεία για αποκτήσουν σταθερή δοµή ευγενούς αερίου έχουν την τάση αποβάλλουν τα ηλεκτρόνια της εξωτερική τους στοιβάδας, ενώ τα ηλεκτραρνητικά στοιχεία έχουν την τάση προσλάβουν ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στοιβάδ Έτσι άτοµο του 11Χ για αποκτήσει δοµή ευγενούς αερίου έχει τη τάση αποβάλλει ηλεκτρόνιο τατραπεί στο κατιόν + 11Χ ηλεκτρονιακή διαµόρφωση Κ(2) L(8), ενώ το άτοµο του 9Ψ έχει τη τάση προσλάβει ηλεκτρόνιο τατραπεί στο ανιόν 9Ψ- ηλεκτρονιακή διαµόρφωση Κ(2) L(8). Άρα στην ταξύ τους ένωση, ταφέρεται ηλεκτρόνιο από το άτοµο του 11Χ στο άτοµο του 9Ψ σχηµατίζονται αντίθετα φορτισµ ιόντα που αποτελούν τα δοµικά σωµατίδια της ιοντικής ένωσης [Χ]+[Ψ]-. 13
Τα αντίθετα φορτισµ ιόντα Χ+ Ψ- έλκονται ταξύ τους ισχυρές ηλεκτροστατικές δυνάις Coulomb στο κρυσταλλικό πλέγµα της ιοντικής ένωσης ΧΨ η αλογία Χ+ Ψ- είι 1:1 αντίστοιχ 15. ίνονται: υδρογόνο, 1H, άζωτο, 7N. Να γράψετε την κατανοµή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες για το άτοµο του αζώτου. Να αφέρετε το είδος των δεσµών (ιοντικός ή οµοιοπολικός) ταξύ ατόµων υδρογόνου αζώτου στη χηµική ένωση ΝΗ3. Να περιγράψετε τον τρόπο σχηµατισµού των δεσµών γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο αυτής της χηµικής ένωσης. 1Η: Κ(1) 7Ν: Κ(2) L(5) Τα στοιχεία υδρογόνο άζωτο είι αµέταλλα, άρα ο ταξύ τους δεσµός θα είι οµοιοπολικός (τρεις απλοί οµοιοπολικοί δεσµοί). Το άτοµο του 1Η έχει µονήρες ηλεκτρόνιο στην εξωτερική του στιβάδα (η οποία είι η Κ), αποτέλεσµα έχει τη τάση προσλάβει ηλεκτρόνιο για αποκτήσει δοµή ευγενούς αερίου (του He), άρα µπορεί σχηµατίζει οµοιοπολικό δεσµό ανά άτοµο Η. Το άτοµο του 7Ν έχει τρία µονήρη ηλεκτρόνια στην εξωτερική του στιβάδα έχει τη τάση προσλάβει τρία ηλεκτρόνια για αποκτήσει δοµή ευγενούς αερίου, άρα µπορεί σχηµατίζει τρεις οµοιοπολικούς δεσµούς ανά άτοµο Ν. Το καθ από τα άτοµα Η συνεισφέρει το µονήρες ηλεκτρόνιό του το άτοµο του Ν συνεισφέρει καθ από τα τρία µονήρη ηλεκτρόνιά του σε καθ από τα άτοµα Η, συνέπεια σχηµατίζονται τρία κοινά ζεύγη ηλεκτρονίων (τρεις απλοί οµοιοπολικοί δεσµοί) το κάθε ζεύγος 14
ανήκει στα δύο άτοµ Με τον τρόπο αυτό τα τέσσερα άτοµα αποκτούν δοµή ευγενούς αερίου. 16. ίνονται: υδρογόνο, 1Η οξυγόνο, 8Ο. Να γράψετε την κατανοµή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες για το άτοµο του οξυγόνου. Να αφέρετε το είδος των δεσµών (ιοντικό ή οµοιοπολικό) ταξύ ατόµων υδρογόνου ατόµων οξυγόνου στο µόριο της χηµικής ένωσης Η2Ο. Να περιγράψετε τον τρόπο σχηµατισµού των δεσµών γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο αυτής της χηµικής ένωσης. 1Η: Κ(1) 8Ο: Κ(2) L(6) Τα στοιχεία υδρογόνο οξυγόνο είι αµέταλλα, άρα ο ταξύ τους δεσµός θα είι οµοιοπολικός (δυο απλοί οµοιοπολικοί δεσµοί). Το άτοµο του 1Η έχει µονήρες ηλεκτρόνιο στην εξωτερική του στιβάδα (η οποία είι η Κ), αποτέλεσµα έχει τη τάση προσλάβει ηλεκτρόνιο για αποκτήσει δοµή ευγενούς αερίου (του He), άρα µπορεί σχηµατίζει οµοιοπολικό δεσµό ανά άτοµο Η. Το άτοµο του 8Ο έχει δύο µονήρη ηλεκτρόνια στην εξωτερική του στιβάδα έχει τη τάση προσλάβει δύο ηλεκτρόνια για αποκτήσει δοµή ευγενούς αερίου, άρα µπορεί σχηµατίζει δύο οµοιοπολικούς δεσµούς ανά άτοµο Ο. Το καθ από τα άτοµα Η συνεισφέρει το µονήρες ηλεκτρόνιό του το άτοµο του Ο συνεισφέρει καθ από τα δύο µονήρη ηλεκτρόνιά του σε καθ από τα άτοµα Η, συνέπεια σχηµατίζονται δύο κοινά ζεύγη 15
ηλεκτρονίων (δύο απλοί οµοιοπολικοί δεσµοί), το κάθε ζεύγος ανήκει στα δύο άτοµ Με τον τρόπο αυτό τα τρία άτοµα αποκτούν δοµή ευγενούς αερίου. 17. Για το άτοµο του χλωρίου δίνεται ότι:. Να γράψετε την κατανοµή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες για το άτοµο του χλωρίου. Να αφέρετε τι είδους δεσµό (ιοντικό ή οµοιοπολικό) ενώνονται τα άτοµα του χλωρίου στο µόριο Cl2. Να περιγράψετε τον τρόπο σχηµατισµού του δεσµού γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο του µορίου Cl2. : Κ(2) L(8) M(7) Το χλώριο είι αµέταλλο, άρα ο δεσµός ταξύ των δύο ατόµων που αποτελούν το µόριο του χλωρίου θα είι οµοιοπολικός. Τα άτοµα έχουν την τάση δηµιουργήσουν τόσους οµοιοπολικούς δεσµούς τουλάχιστον, όσα είι τα µονήρη τους ηλεκτρόνια ώστε αποκτήσουν δοµή ευγενούς αερίου. Το άτοµο του έχει µονήρες ηλεκτρόνιο στην εξωτερική του στιβάδα αποτέλεσµα το κάθε άτοµο Cl θέλει δηµιουργήσει οµοιοπολικό δεσµό. Το καθ από τα άτοµα Cl συνεισφέρει το µονήρες ηλεκτρόνιό του δηµιουργείται το µόριο του Cl2 το ζεύγος των ηλεκτρονίων ανήκει στα δύο άτοµα, ώστε αυτά έχουν δοµή ευγενούς αερίου. 16
18. ίνονται τα στοιχεία:, 1Η. Να εξηγήσετε το είδος του δεσµού που σχηµατίζεται ταξύ των στοιχείων αυτών. Τα στοιχεία αυτά σχηµατίζουν µια ένωση µοριακό τύπο HCl. Να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο της ένωσης αυτής. : 1Η: Κ(2) L(8) M(7)1Η: Κ(1) Κ(1) Το άτοµο του 1Η έχει µονήρες ηλεκτρόνιο στην εξωτερική του στιβάδα (η οποία είι η Κ), αποτέλεσµα έχει τη τάση προσλάβει ηλεκτρόνιο για αποκτήσει δοµή ευγενούς αερίου (του He), άρα µπορεί σχηµατίζει οµοιοπολικό δεσµό ανά άτοµο Η. Το άτοµο του έχει µονήρες ηλεκτρόνιο στην εξωτερική του στιβάδα έχει τη τάση προσλάβει ηλεκτρόνιο για αποκτήσει δοµή ευγενούς αερίου, άρα µπορεί σχηµατίζει ν οµοιοπολικό δεσµό. Το άτοµο του Η το άτοµο του Cl συνεισφέρουν τα µονήρη ηλεκτρόνιά τους συνέπεια σχηµατίζεται κοινό ζεύγος ηλεκτρονίων (ς απλός οµοιοπολικός δεσµός), το ζεύγος ανήκει στα δύο άτοµ Με τον τρόπο αυτό τα δύο άτοµα αποκτούν δοµή ευγενούς αερίου. 19. ίνονται τα στοιχεία : 12Χ, 17Ψ, 8Ζ. Να γράψετε την κατανοµή ηλεκτρονίων σε στιβάδες των στοιχείων Χ, Ψ, Ζ. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές (Σ) ή λανθασµένες (Λ). ι) ιι) Το Χ είι µέταλλο. Μεταξύ των στοιχείων Χ Ψ σχηµατίζεται οµοιοπολικός δεσµός. ιιι) Μεταξύ των στοιχείων Χ Ζ σχηµατίζεται ιοντικός δεσµός. 12Χ: 17Ψ: 8Ζ: Κ(2) L(8) M(2) Κ(2) L(8) M(7) Κ(2) L(6) 17
Από τις ηλεκτρονιακές συµπεραίνου ότι το 12Χ διαµορφώσεις των τριών στοιχείων είι ηλεκτροθετικό, ενώ τα 17Ψ 8Ζ ηλεκτραρνητικά στοιχεί i) Όπως φαίνεται από την ηλεκτρονιακή διαµόρφωση, το 12Χ έχει την τάση αποβάλλει δύο ηλεκτρόνια ώστε αποκτήσει δοµή ευγενούς αερίου, κατά συνέπεια είι µέταλλο, εποµένως η πρόταση είι σωστή. ii) Τα ηλεκτροθετικά στοιχεία για αποκτήσουν σταθερή δοµή ευγενούς αερίου έχουν την τάση αποβάλλουν τα ηλεκτρόνια της εξωτερική τους στοιβάδας, ενώ τα ηλεκτραρνητικά στοιχεία έχουν την τάση προσλάβουν ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στοιβάδ Έτσι άτοµο του 12Χ για αποκτήσει δοµή ευγενούς αερίου έχει τη τάση αποβάλλει δύο ηλεκτρόνια τατραπεί στο κατιόν 2+ 12Χ L(8), ενώ το άτοµο του ηλεκτρονιακή διαµόρφωση Κ(2) 17Ψ έχει τη τάση προσλάβει ηλεκτρόνιο τατραπεί στο ανιόν 17Ψ - ηλεκτρονιακή διαµόρφωση Κ(2) L(8) Μ(8). Άρα στην ταξύ τους ένωση, ταφέρονται δύο ηλεκτρόνια από το άτοµο του 17Ψ 12Χ σε δύο άτοµα σχηµατίζονται αντίθετα φορτισµ ιόντα που αποτελούν τα δοµικά σωµατίδια της ιοντικής ένωσης [Χ]2+[Ψ]-. Εφόσον δηµιουργείται ιοντικός δεσµός, η πρόταση είι λανθασµένη. iii) Το άτοµο του 12Χ για αποκτήσει δοµή ευγενούς αερίου έχει τη τάση αποβάλλει δύο ηλεκτρόνια τατραπεί στο κατιόν 2+ 12Χ 8Ζ ηλεκτρονιακή διαµόρφωση Κ(2) L(8), ενώ το άτοµο του έχει τη τάση προσλάβει δύο ηλεκτρόνια τατραπεί στο ανιόν 8Ζ2- ηλεκτρονιακή διαµόρφωση Κ(2) L(8). Άρα στην ταξύ τους ένωση, ταφέρονται δύο ηλεκτρόνια από το άτοµο του 12Χ στο άτοµο του 8Ζ σχηµατίζονται αντίθετα φορτισµ ιόντα που αποτελούν τα δοµικά σωµατίδια της ιοντικής ένωσης [Χ]2+[Ζ]2-. Εφόσον δηµιουργείται ιοντικός δεσµός, η πρόταση είι σωστή. 18