20 ΧΡΟΝΙΑ LIFE Ημερίδα Ειδικής Ενημέρωσης INTEGRASTE LIFE08 ENV/GR/000578 Ανάπτυξη ολοκληρωμένης πολιτικής για τη διαχείριση αγροτοβιομηχανικών αποβλήτων με στόχο τη μεγιστοποίηση της ανάκτησης υλικών και ενέργειας
Τον Μάιο του 2012 ήταν επέτειος της συμπλήρωσης 20 χρόνων από την ψήφιση του κανονισμού για το πρόγραμμα LIFE και της οδηγίας για τους οικοτόπους καθώς και για το δίκτυο Natura 2000. Με την ευκαιρία αυτής της επετείου πραγματοποιήθηκε: I. εορταστική εκδήλωση 20 χρόνια LIFE και II. ειδική ημερίδα ενημέρωσης του έργου INTEGRASTE «Ανάπτυξη ολοκληρωμένης πολιτικής για τη διαχείριση αγροτοβιομηχανικών αποβλήτων με στόχο τη μεγιστοποίηση της ανάκτησης υλικών και ενέργειας», το οποίο είναι ένα έργο του προγράμματος LIFE + 2008, της μονάδας Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που εφαρμόζεται στην Αχαΐα από τον Ιανουάριο του 2010 έως το Δεκέμβριο του 2012. Η εκδήλωση διοργανώθηκε από την Νομαρχιακή Επιχείρηση Ανάπτυξης της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας σε συνεργασία με την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και το Τμήμα Χημικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών την Τετάρτη 6 Ιουνίου 2012 στον Πολυχώρο ΠΟΛΙΤΕΙΑ στην Πάτρα. Τις εργασίες της Ημερίδας συντόνισε ο Πρόεδρος της ΝΕΑ και Περιφερειακός Σύμβουλος κ. Γιώργος Αθανασόπουλος καθώς επίσης και το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΝΕΑ και Περιφερειακός Σύμβουλος κ. Νίκος Πυλαρινός. Στην εκδήλωση προσκλήθηκαν όλοι οι δημόσιοι φορείς της Αχαΐας, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, το Υπουργείο περιβάλλοντος και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, περιβαλλοντικές οργανώσεις και ομάδες, επιμελητήρια, μέσα ενημέρωσης, αναπτυξιακές εταιρείες, ενώσεις, τυροκομεία, ελαιοτριβεία, βουστάσια κ.α.. Την εκδήλωση παρακολούθησαν περισσότερα από 60 άτομα εκ των οποίων 23 επισκέφθηκαν μετά το τέλος, την πιλοτική μονάδα διαχείρισης αγροτοβιομηχανικών και κτηνοτροφικών αποβλήτων στη ΒΙ.ΠΕ. Πατρών.
Στην εκδήλωση παρευρέθησαν μεταξύ άλλων ο Δήμαρχος Πύργου κ. Γεράσιμος Παρασκευόπουλος, ο πρώην Βουλευτής Αχαΐας κ. Θανάσης Παπαδόπουλος, οι περιφερειακοί σύμβουλοι κ. Χρήστος Χριστοδουλόπουλος και κ. Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου, ο Πρόεδρος της ΑΔΕΠ κ. Αντώνης Κότσαλης, ο εκπρόσωπος του Πρύτανη του Πανεπιστημίου Πατρών επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Χημικών Μηχανικών κ. Γιώργος Αγγελόπουλος, εκπρόσωποι των αρμόδιων διευθύνσεων της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, εκπρόσωποι δήμων, τοπικών περιβαλλοντικών οργανώσεων, του Συνδέσμου Βιομηχανιών Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδος, του Κέντρου Τοπικής Ανάπτυξης Δυτικής Αχαΐας Α.Ε., του Φορέα Διαχείρισης Κοτυχίου-Στροφυλιάς, ελαιοτριβείς, εκπρόσωποι αναπτυξιακών φορέων καθώς και εκπρόσωπος της Δευτεροβάθμιας Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Αχαΐας, μαθητές και πολίτες. Ατζέντα 9:30 10:00 Προσέλευση Εγγραφές - Καφές 10:00 10:30 Χαιρετισμοί 10:30 10:45 20 Χρόνια LIFE Νομαρχιακή Επιχείρηση Ανάπτυξης Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας 10:45 11:00 Προβολή Video - Παρουσίαση Φωτογραφικού Υλικού 11:00 12:00 Το LIFE στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας Παρουσίαση προγραμμάτων: Διαχείριση των Υγροτόπων Κοτυχίου-Στροφιλιάς (LIFE 2002NAT/GR/841) Περιφερειακή Ένωση Δήμων Δυτικής Ελλάδας Έγκαιρη προσαρμογή στη κλιματική αλλαγή- Αναπτυξιακή Δημοτική Επιχείρηση Πάτρας Α.Ε. INFOIL «Προώθηση αειφόρων προτύπων παραγωγής και κατανάλωσης το παράδειγμα του ελαιολάδου» LIFE08 INF/GR/000581 - Αναπτυξιακή Εταιρεία Περιφέρειας
Δυτικής Ελλάδας Α.Ε. CONDENSE «Πιλοτική εφαρμογή Συστήματος Διαχείρισης κτηνοτροφικών αποβλήτων & υγρών αποβλήτων ελαιουργείων για την παραγωγή εδαφοβελτιωτικού προϊόντος LIFE10 ENV/GR/596 - Αναπτυξιακή Εταιρεία Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας Α.Ε. LIFE SB-MED «Ενίσχυση της μεταφοράς καινοτόμων τεχνικών, μεθόδων, εργαλείων και μηχανισμών εφαρμογής του «αειφορικού κτιρίου» στην περιοχή της Μεσογείου» LIFE04 ENV/GR/000137 - Αναπτυξιακή Εταιρεία Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας Α.Ε. 12:00 12:30 Coffee Break 12:30 12:45 Το έργο INTEGRASTE Νομαρχιακή Επιχείρηση Ανάπτυξης Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας 12:45 13:00 Οι δράσεις έως τώρα και στο μέλλον Νομαρχιακή Επιχείρηση Ανάπτυξης Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας 13:00 13:30 Το περιβαλλοντικό πρόβλημα & η λύση - Ειδική Ενημέρωση - Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Χημικών Μηχανικών 13:30 14:00 Ερωτήσεις Ανοιχτή Συζήτηση 14:00 15:00 Ελαφρύ Γεύμα Μετά την προσέλευση και την εγγραφή ακολούθησαν χαιρετισμοί από τον αντιπεριφερειάρχη Ανάπτυξης και Αγροτικής Πολιτικής της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας κ. Γιώργο Αγγελόπουλο, τον κ. Γιώργο Αθανασόπουλο, Πρόεδρο της ΝΕΑ και Περιφερειακό Σύμβουλο, τον κ. Νίκο Πυλαρινό, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΝΕΑ και Περιφερειακό Σύμβουλο και τέλος τον κ. Κώστα Γιωτόπουλο, Διευθυντή της ΝΕΑ. Το πρόγραμμα της ημερίδας περιελάμβανε 2 μέρη. Στο πρώτο μέρος έγιναν οι παρουσιάσεις για τον εορτασμό των 20 χρόνων του προγράμματος LIFE. Στο δεύτερο μέρος πραγματοποιήθηκε η ημερίδα Ειδικής Ενημέρωσης του INTEGRASTE που προβλέπεται σύμφωνα με το Τεχνικό Δελτίο του έργου. Ο Διευθυντής της ΝΕΑ κ. Κώστας Γιωτόπουλος παρουσίασε την πορεία του προγράμματος LIFE. Από το 1992 έως και σήμερα, με συνολικά 1940 έργα που έχει συγχρηματοδοτήσει, ενισχύει η διατήρησηδιάσωση του νερού, τη μείωση των αποβλήτων, τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των
παραγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών, το σχεδιασμό οικολογικών προϊόντων, την αποδοτικότητα των πόρων (συμβάλλοντας στη βελτίωση της κατανάλωσης νερού και ενέργειας, μειώνοντας την εξόρυξη των πρώτων υλών και την παραγωγή πολύτιμων δευτερογενών πρώτων υλών) καθώς και τη βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος και της ποιότητας της ζωής στην Ευρώπη. Στην συνέχεια ο κ. Βασίλης Μπουγά, υπεύθυνο του INTEGRASTE έκανε μια εισαγωγική παρουσίαση σχετικά με την ημερίδα. Έπειτα, έγινε προβολή του video και παρουσίαση βραβευμένου φωτογραφικού υλικού των έργων LIFE. Στην συνέχεια της εκδήλωσης έγιναν μια σειρά από παρουσιάσεις παλαιοτέρων έργων LIFE που έχουν υλοποιηθεί στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας από άλλους φορείς. Συγκεκριμένα: 1. Το έργο «Διαχείριση των Υγροτόπων Κοτυχίου-Στροφυλιάς» (LIFE 2002NAT/GR/841) της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Δυτικής Ελλάδας, παρουσιάσθηκε από τον κ. Θεόδωρο Καμπέρο,. Το έργο υλοποιήθηκε την περίοδο 1/09/2002-31/12/2006. Γενικοί στόχοι του έργου ήταν: o Η αναβάθμιση των λιμνοθαλασσών, του δάσους κουκουναριάς και των παράκτιων θινών o Η διατήρηση απειλούμενων ειδών πανίδας o Η ανάδειξη της φυσικής αξίας της περιοχής o Επισήμανση προβλημάτων 2. Στη συνέχεια το έργο «Έγκαιρη Προσαρμογή στη Κλιματική Αλλαγή» (ΑCT) της Αναπτυξιακής Δημοτικής Επιχείρησης Πάτρας Α.Ε., παρουσιάσθηκε από τον κ. Κώστα Κωνσταντακόπουλο. Το ACT υλοποιήθηκε την περίοδο 2010-2012 και αφορά στην κλιματική αλλαγή και την μείωση των εκπομπών αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου κυρίως σε τοπικό επίπεδο και μακροπρόθεσμα σε εθνικό με ολοκληρωμένες λύσεις. Το έργο στοχεύει να δείξει ότι μέσω μιας συνολικής και συμμετοχικής διαδικασίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων, είναι δυνατό να αναπτυχθεί ένα πρόγραμμα τοπικής προσαρμογής με το οποίο να είναι σε θέση να προβλεφθούν και να μετριαστούν οι περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος στις πλέον ευάλωτες ομάδες των ευρωπαϊκών πόλεων στη λεκάνη της Μεσογείου.
3. Ακολούθησαν οι παρουσιάσεις 3 έργων της Αναπτυξιακής Εταιρείας Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας Α.Ε. o Το έργο INFOIL «Προώθηση αειφόρων προτύπων παραγωγής και κατανάλωσης το παράδειγμα του ελαιολάδου» είχε σαν στόχους: την προώθηση Φιλοπεριβαλλοντικών Συστημάτων Διαχείρισης («ΦΣΔ») για την παραγωγή ελαιολάδου με σκοπό την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον, που είναι δυνατό να προκύψουν και τη διάδοση πληροφορίας και αποτελεσμάτων σε ομάδες στόχου. o Το έργο CONDENSE «Πιλοτική εφαρμογή Συστήματος Διαχείρισης κτηνοτροφικών αποβλήτων & υγρών αποβλήτων ελαιουργείων για την παραγωγή εδαφοβελτιωτικού προϊόντος LIFE10 ENV/GR/596 είχε σαν σκοπό την επίδειξη ενός συστήματος διαχείρισης κοπριάς και κατσίγαρου, που επιτρέπει την μετατροπή του μείγματός τους, σε μια υψηλή θρεπτική ουσία που μπορεί να είναι ακίνδυνο και εύκολο στη χρήση, σε όλες τις καλλιέργειες της γεωργίας και τα οπωροκηπευτικά, αντικαθιστώντας σε σημαντική κλίμακα τα ανόργανα χημικά λιπάσματα. o Τέλος το έργο LIFE SB-MED «Ενίσχυση της μεταφοράς καινοτόμων τεχνικών, μεθόδων, εργαλείων και μηχανισμών εφαρμογής του «αειφορικού κτιρίου» στην περιοχή της Μεσογείου» LIFE04 ENV/GR/000137, της Αναπτυξιακής Εταιρείας Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας Α.Ε. είχε σαν στόχους τη δημιουργία κοινής θεώρησης της ιδέας και της πρακτικής του «αειφορικού» κτιρίου στην περιοχή της Μεσογείου, τη διερεύνηση των μεθοδολογικών βάσεων, δυνατοτήτων και δομών που απαιτούνται για την επίτευξη της «αειφορικότητας», την ανάπτυξη ποικίλων δράσεων περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης αναφορικά με τον «αειφορικό» σχεδιασμό σχολικών κτιρίων Στο δεύτερο μέρος, πραγματοποιήθηκε η Ημερίδα Ειδικής Ενημέρωσης του έργου INTEGRASTE. Ο κ. Παναγιώτης Χριστιάς, οικονομολόγος της ΝΕΑ έκανε μια γενική εισαγωγική παρουσίαση του έργου με τα κυριότερα χαρακτηριστικά αυτού. Στην συνέχεια παρουσιάσθηκε η πορεία των δράσεων του έργου, έτσι όπως έχουν υλοποιηθεί έως τώρα και πως προβλέπεται
να συνεχισθούν μέχρι και την ολοκλήρωση του έργου από την κα. Ειρήνη Καφούσια, Οικονομολόγο της ΝΕΑ. Επίσης, έγινε η παρουσίαση του περιβαλλοντικού προβλήματος και η λύση του με ειδική Ενημέρωση από τον κ. Μιχάλη Κορνάρο, Επίκουρο Καθηγητή, Τμήματος Χημικών Μηχανικών Πανεπιστημίου Πατρών και επιστημονικό υπεύθυνο του έργου. Συγκεκριμένα, η παρουσίαση αφορούσε τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των αγροτοβιομηχανικών αποβλήτων στον νομό Αχαΐας και τη δυνατότητα του έργου να προσφέρει λύση στο περιβαλλοντικό πρόβλημα που προκαλούν τα αγροκτηνοτροφικά απόβλητα. Τα απόβλητα αυτά αποτελούνται από: απόβλητα ελαιοτριβείων, τυροκομείων, σφαγείων, στερεή κοπριά βουστασίων, χοισοστασίων κ.ά., ενεργειακές καλλιέργειες (γλυκό σόργο κ.ά.), λυματολάσπη, οργανικό κλάσμα Αστικών Στερεών Απορριμμάτων, παραπροϊόντα παραγωγής biodiesel (γλυκερόλη) και παρουσιάζουν: υψηλό οργανικό φορτίο, περιοριμένες ποσότητες από διάσπαρτες μονάδες αγροτοαποβλήτων και εποχιακότητα λειτουργίας, έλλειψη θρεπτικών στοιχείων για τη διεργασία αναερόβιας (συγ)χώνευσης. Μέσω της πιλοτικής μονάδας του έργου επισημάνθηκαν τα εξής πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα: Πλεονεκτήματα Παραγωγή βιοαερίου (ηλεκτρική & θερμική ενέργεια) Μικρή δαπάνη για ενέργεια Επεξεργασία αποβλήτων υψηλού οργανικού φορτίου (COD/BOD) Μικρές απαιτήσεις σε θρεπτικά Απορροή ΑΧ χρήση ως λίπασμα Μείωση οσμών (σταθεροποίηση βιοαποικοδομήσιμης οργανικής ύλης μέσω χώνευσης) Μείωση παθογόνων οργανισμών
Μειονεκτήματα Μακράς διάρκειας διεργασία εγκλιματισμού της λάσπης (ακόμα και μήνες!!) Ευαισθησία του συστήματος στις μεταβολές οργανικού φορτίου Ευαισθησία μεθανογόνων μικροοργανισμών σε τοξικές ουσίες (π.χ. πολυφαινόλες) Δυσοσμία από τυχόν διαφυγή παραγόμενου υδροθείου. Η εκδήλωση στον Πολυχώρο ΠΟΛΙΤΕΙΑ έκλεισε με ελαφρύ γεύμα. Τέλος, σύμφωνα με το σχεδιασμό, πραγματοποιήθηκε επίσκεψη στην Βιομηχανική Περιοχή Πατρών, όπου έγινε η παρουσίαση της πιλοτικής μονάδας διαχείρισης των αγροτοβιομηχανικών και κτηνοτροφικών αποβλήτων του προγράμματος με την συμμετοχή του κ. Κορνάρου (καθηγητή Τμήματος Χημικών Μηχανικών, ΑΕΙ Πατρών). Εκεί, όπως και στο τέλος της εκδήλωσης, τέθηκαν θέματα προς συζήτηση με τη μορφή ερωτημάτων προς τον κ. Κορνάρο, προκειμένου να φανεί αν η μέθοδος διαχείρισης των αποβλήτων που προτείνεται είναι δελεαστική και υλοποιήσιμη σε μεγάλη κλίμακα. Το θέμα της οικονομικής σταθερότητας και συγκεκριμένα της τιμής της κιλοβατώρας τέθηκε ως βασικός παράγοντας που καθορίζει το ύψος των εσόδων και άρα των κερδών. Επιπλέον το κόστος μεταφοράς των αποβλήτων από τις μονάδες παραγωγής στις μονάδες επεξεργασίας αποτελεί έναν παράγοντα που μένει αδιευκρίνιστος εφόσον κανείς δεν είναι διατεθειμένος εξ αρχής να αναλάβει. Η πρόταση να βαρύνει τους παραγωγούς δεν έγινε από όλους δεκτή και σημειώθηκε πως αυτό θα επηρεάσει την τιμή του τελικού προϊόντος