«Σχεδιάζοντας για το Αύριο» Σύγχρονα Ζητήματα Έρευνας του Design στη Μετα-βιομηχανική Εποχή

«Σχεδιάζοντας για το Αύριο» Σύγχρονα Ζητήματα Έρευνας του Design στη Μετα-βιομηχανική Εποχή Το μάθημα πραγματεύεται τη σπουδαιότητα του ρόλου των μελλοντικών σεναρίων στον αρχιτεκτονικό και βιομηχανικό σχεδιασμό. Οι σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις που σηματοδοτούν το πέρασμα από τη βιομηχανική στην μετά-βιομηχανική εποχή, καθώς και οι νέες κοινωνικές και πολιτισμικές συνθήκες που διαμορφώνονται με γοργούς ρυθμούς, διαφοροποιούν τους παράγοντες του σχεδιασμού και οδηγούν σε νέες τυπολογίες βιώσιμου χώρου και χρηστικών αντικειμένων. Η έρευνα αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο για τη σύνταξη των μελλοντικών εκείνων σεναρίων που θα κατευθύνουν ορθά και αποτελεσματικά το σχεδιασμό στην κάλυψη των νέων χρηστικών αναγκών. Η σταδιακή γήρανση του πληθυσμού, η ελαχιστοποίηση των διαστάσεων που επιτρέπει η εξέλιξη της ηλεκτρονικής καθώς και το αίσθημα της ανθρώπινης αβεβαιότητας και αναφάλειας σ ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο, είναι μερικά μόνο από τα ζητήματα που αναμένεται να καθορίσουν την πορεία του σχεδιασμού τα επόμενα χρόνια. Το συγκεκριμένο μάθημα, επιχειρεί τη σταχυολόγηση και παρουσίαση των πιο σημαντικών από αυτά τα θέματα έρευνας, καθώς και την εισαγωγή των σπουδαστών στην ευρύτερη προβληματική του σύγχρονου σχεδιασμού, μέσα από μία σειρά διαλέξεων με πλούσιο οπτικό υλικό. Για την βαθύτερη κατανόηση των παραπάνω, προβλέπεται μία σειρά από σύντομα θέματα (projects), τα οποία οι σπουδαστές θα κληθούν να αναπτύξουν ατομικά, πάντοτε όμως μέσα από τη δημιουργική διαδραστικότητα που προκύπτει από την ανταλλαγή απόψεων κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Ζητούμενο εδώ δεν θα είναι η πληρέστερη ολιστική ανάπτυξη των θεμάτων με βάση τη μεθοδολογία του σχεδιασμού, αλλά η σχεδιαστική προσέγγιση νέων, εναλλακτικών ζητημάτων σ ένα πρώτο επίπεδο σύλληψης ιδέας και σύνταξης του αντίστοιχου σεναρίου για τη σκοπιμότητά της. Οι προγραμματισμένες διαλέξεις πραγματεύονται τα ακόλουθα: -Εισαγωγή Η σπουδαιότητα των μελλοντικών σεναρίων στο interior και industrial design Χρόνος που μεσολαβεί ανάμεσα στο σχεδιασμό και την κατανάλωση Κοινωνικοπολιτισμικές αλλαγές και τεχνολογικές εξελίξεις ως παράγοντες διαμόρφωσης των μελλοντικών σεναρίων Από τη βιομηχανική στην μετα-βιομηχανική εποχή το design στην ψηφιακή εποχή της πληροφορικής Παραδείγματα Το design στην εποχή της πληροφορικής Σύγχρονες τεχνολογίες και υλικά Το δίπολο περίπλοκης τεχνολογίας/λιτής μορφής Simplexity Ψηφιακή αισθητική Νέα μορφολογικά στοιχεία, συνακόλουθα της χρήσης του ηλεκτρονικού υπολογιστή στη σχεδιαστική διαδικασία - Παραδείγματα Μετα-βιομηχανική εποχή Το πέρασμα από το αντικείμενο στην υπηρεσία Από το υλικό στην έννοια (π.χ. πορτοφόλι/«έξυπνη» πολυκάρτα) Σχεδιασμός αντικειμένου και interface Το microchip και ο περιορισμός/ελαχιστοποίηση των διαστάσεων - Παραδείγματα (αυτοκίνητα και προγράμματα δικτύου αστικών οχημάτων, ενοικιαζόμενες ηλεκτρονικές συσκευές) 14/10/02 25/11/02 21/10/02 04/11/02

Design και styling Διαχωρισμός των όρων design και styling - «ορατός» και «έγκρυπτος» σχεδιασμός - Η γέννεση του styling απέναντι στη φονξιοναλιστική αισθητική του Φορδισμού Το όνειρο ως καταναλωτικό αγαθό Η βιομηχανοποίηση στην παραγωγή του αρχτεκτονικού έργου Ο ρόλος της «εξατομίκευσης» του χώρου και/διαμέσου των αντικειμένων Κατάργηση της μοναδικότητας στην τέχνη (Pop Art Andy Warhol) και επιζητούμενη μοναδικότητα στον προσωπικό χώρο και το βιομηχανικό αντικείμενο Η ιστορική πορεία από τη μοναδικότητα στη μαζική παραγωγή και πίσω στο «εξατομικευμένο» design Παραδείγματα Νοσταλγικός μεταμοντερνισμός Οι ραγδαίες αλλαγές στην αντίληψη του χώρου και του χρόνου Το συνακόλουθο αίσθημα ανασφάλειας και αβεβαιότητας Οι σχεδιαστικοί δανεισμοί από το παρελθόν (ρετρό design) ως απάντηση στις νέες συναισθηματικές ανάγκες Το γνώριμο και η συμβολή του στο αίσθημα σιγουριάς και ασφάλειας Εφαρμογές Πολυμέσων (Multimedia Objects) H επικοινωνία στην εποχή της πληροφορικής Η συμβολή των computers στην ενοποίηση όλων των δυνατών μέσων επικοινωνίας Εφαρμογές σε: σπίτι (PC, home-theatre, μελλοντική ενοποίηση τηλεόρασης-διαδικτύου, «έξυπνα» κτίρια, διαδραστικά περιβάλλοντα), μεταφορικά μέσα (μέσα ελέγχου, συστήματα πλοήγησης) και φορητές συσκευές (κινητά τηλέφωνα πολλαπλών χρήσεων, φορητοί υπολογιστές,αυτόματοι μεταφραστές, «έξυπνες» κάρτες). Η νέα ατζέντα του σχεδιασμού Προσβασιμότητα, κοινωνική υπευθυνότητα, επικοινωνία Από τις σχεδιαστικές τάσεις και αισθητικά ρεύματα στην ανάγκη επαναπροσδιορισμού της σχεδιαστικής ατζέντας σε μια γενικότερη και διαχρονικότερη βάση. 11/11/02 18/11/02 09/12/02 16/12/02 Κοινωνικές συνθήκες Γήρανση του πληθυσμού Μεταβολή συνηθειών και δραστηριοτήτων - Νέες κατηγορίες αγοραστικού κοινού Η έννοια του Universal Design ως φιλικότητα προς όλες τις κατηγορίες χρηστών Παραδείγματα Εθνικά και εταιρικά χαρακτηριστικά στον τρόπο του «σκέπτεσθαι» και τις σχεδιαστικές προσεγγίσεις. Η σημασία της εθνικής και εταιρικής ταυτότητας στη διαφοροποίηση των βιομηχανικών προϊόντων Η στροφή του καταναλωτή/χρήστη σε ολοένα και πιο «συναισθηματικά» κριτήρια. Η εθνική ταυτότητα απέναντι στην παγκοσμιοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας

Η έννοια της διαφάνειας στο σχεδιασμό Κενά και Πλήρη Από το ορατό στο αόρατο Από το υλικό στο άυλο Η διαφάνεια ως έκφραση ελαφρότητας και βάθους πεδίου, αλλά και ως πολλαπλή προβολή και περιπλοκότητα Χώρος και χρόνος ως παράγοντες μεταβολής της διαφάνειας Σύγχρονη τεχνολογία του γυαλιού και εφαρμογές (αυτοκαθαριζόμενο γυαλί, ηλεκτροχρωμικό γυαλί) 02/12/02 Σημειολογία και συμβολισμός Τα βιομηχανικά αντικείμενα και ο περιβάλλοντας χώρος ως σύμβολα Σημαίνον και σημαινόμενο Νέα αντικείμενα με σημειολογικές αναφορές σε άλλα προϋπάρχοντα Η σημασιοδότηση στους μηχανισμούς αναγνώρισης του χώρου, των αντικειμένων και της χρήσης τους Παραδείγματα Sustainable Design Ζητήματα αειφόρου ανάπτυξης Οι παράγοντες διαμόρφωσης των φιλικών προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο βιομηχανικών αντικειμένων Ανακυκλωσιμότητα, Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αποδοτικότητα, κοινωνική υπευθυνότητα Υβριδικές τυπολογίες Σύγχρονα φαινόμενα ανάμιξης τυπολογικών χαρακτηριστικών στην πολιτική, τα ΜΜΕ, τη μουσική κοινωνικές αφετηρίες Υβρίδια χρηστικών και αισθητικών τάσεων στην αρχιτεκτονική και τα βιομηχανικά αντικείμενα Παραδείγματα αντικειμένων από το αυτοκίνητο μέχρι τις παράλληλες εφαρμογές της κινητής τηλεφωνίας για λήψη και αποστολή φωτογραφιών (MMS). 13/01/03 H σταδιακή μετατροπή του τεχνολογικού επιτεύγματος σε αισθητικό ρεύμα Η τεχνολογία ως status symbol και η απεικόνησή της στις μορφές του χώρου και των αντικειμένων Πρώιμα παραδείγματα του streamlining (ψυγεία, ξύστρες και άλλα χρηστικά προϊόντα των 50s με αεροδυναμική μορφή) μορφολογικοί δανεισμοί στοιχείων μαχητικών αεροσκαφών στα αμερικανικά αυτοκίνητα του 50-60 Σημερινά παραδείγματα σε design και αρχιτεκτονική. Σύγχρονα κοινωνικά φαινόμενα του «φαίνεσθαι» - Η κοινωνία του θεάματος του Guy Debord από το πραγματικό στην αναπαράσταση Από το είναι στο φαίνεσθαι Επιπτώσεις στο σχεδιασμό για το «θεαθήναι» Αντικείμενα και χώροι lifestyle Η κατανάλωση των εικόνων Ο ρόλος του χρόνου στην αντίληψη του χώρου και των πραγμάτων Οι μνήμες στον προσωπικό χώρο και τα αντικείμενα Κοινωνική κατασκευή των αναγκών και προτιμήσεων Χρόνος και αισθητικά κριτήρια

Σχεδιαστικές ασκήσεις εφαρμογής Interior Design 1 Θέμα: «Σχεδιασμός εσωτερικού χώρου μιας κάψουλας μεταφοράς που σταθμευμένη εντάσσεται στο χώρο κατοικίας» Ζητούμενα του θέματος είναι: α) να προσδιοριστεί ο εν λόγω χώρος από την άποψη των δραστηριοτήτων των χρηστών, των μεταξύ τους σχέσεων και της σχέσης του με το εξωτερικό περιβάλλον και τον χώρο της κατοικίας όπου εντάσσεται, και β) να σχεδιαστεί αυτός ο χώρος πέρα από οποιεσδήποτε νόρμες δωματίου ή αυτοκινήτου (αφού δεν είναι τίποτε από τα δύο) Σκοπός του θέματος είναι να διδάξει στους σπουδαστές: α) την ανθρωπομετρική προσέγγιση του σχεδιασμού (να σχεδιάζουν με βάση όχι τις διαστάσεις των επίπλων, αλλά το χώρο που απαιτείται για τις εκάστοτε δραστηριότητες), β) πώς να προσδιορίζουν έναν πρωτοποριακό (μή-προϋπάρχοντα) χώρο με βάση τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά (δραστηριότητες, σχέσεις) και όχι βάσει της νόρμας που ισχύει για ένα υπάρχον μοντέλο χώρου. Industrial Design Θέμα: «Σχεδιασμός εύχρηστου interface στερεοφωνικού συστήματος» Ζητούμενο του θέματος είναι ο σχεδιασμός ενός φορητού στερεοφωνικού συστήματος με σύγχρονο απλοποιημένο ηλεκτρονικό interface που θα καθιστά το χειρισμό του εύκολο και κατανοητό απ όλες τις κατηγορίες χρηστών, χωρίς προαπαιτούμενη γνώση. Θα εκτιμηθεί κάθε προσπάθεια επαναπροσδορισμού με σκοπό την απλούστευση του χειρισμού Σκοπός του θέματος είναι να διδάξει στους σπουδαστές: α) πώς να οργανώνουν τη δομή των επιμέρους λειτουργιών μιας συσκευής (διάγραμμα interface), β) ότι όσο η τεχνολογία γίνεται περίπλοκη, τόσο ο χειρισμός οφείλει να απλοποιείται προς αποφυγή φαινομένων τεχνοφοβίας, γ) ότι τα ηλεκτρονικά μενού των σύγχρονων interface δεν συνιστούν απαραίτητα την πιο εύχρηστη λύση και δ) ο επαναπροσδιορισμος των κλασικών συμβόλων, πλήκτρων ή μοντέλων χειρισμού είναι συχνά απαραίτητος για την απλούστευση του χειρισμού. 2 Θέμα: «Ένας χώρος κατοικίας σχεδιασμένος για όλους» Με δεδομένη τη γήρανση του πληθυσμού που καταδεικνύουν οι πρόσφατες έρευνες, να σχεδιαστεί σε δεδομένη κάτοψη το εσωτερικό μιας κατοικίας προσβάσιμης και λειτουργικής ακόμη και από κατηγορίες ανθρώπων με κινητικά προβλήματα, ηλικιωμένων κλπ. Σκοπός του θέματος είναι να διδάξει στους σπουδαστές: α) τις εργονομικές προβλέψεις που απαιτούνται σε χώρους που φιλοξενούν ειδικές κατηγορίες ατόμων και β) ότι οι χώροι με εύκολη πρόσβαση από ειδικές κατηγορίες πληθυσμού είναι κατ επέκταση πιο εύχρηστοι για όλους (Universal Design) Θέμα: «Ένα αντικείμενο σχεδιασμένο για όλους» Με δεδομένη τη γήρανση του πληθυσμού και την ανάδειξη των ηλικιωμένων σε κυρίαρχη καταναλωτική δύναμη, να σχεδιαστεί ένα αντικείμενο (της αρεσκείας σας) για όλους, συμπεριλαμβανομένων των κατηγοριών ατόμων με ειδικές ανάγκες. Σκοπός του θέματος είναι να διδάξει στους σπουδαστές: α) τις εργονομικές προβλέψεις που απαιτούνται στα αντικείμενα που απευθύνονται (και) σε ειδικές κατηγορίες ατόμων και β) ότι αντικείμενα έυχρηστα από αυτές τις κατηγορίες πληθυσμού είναι κατ επέκταση αντικείμενα καλύτερα για όλους (Universal Design) Για λόγους διευκόλυνσης των σπουδαστών και μείωσης του συνολικού όγκου δουλειάς τους, το αντικείμενο της 2 ης άσκησης (Universal Design) εντάχθηκε και διδάχθηκε στο πλαίσιο του ζητούμενου της 1 ης άσκησης.

Interior Design Industrial Design 3 Θέμα: «Σχεδιασμός καταστήματος με βάση την εταιρική εικόνα της επιχείρησης» Οι σπουδαστές καλούνται να επιλέξουν μια επιχείρηση (αλυσίδας καταστημάτων ή παραγωγής βιομηχανικών αντικειμένων) και ακολούθως: α) να προσδιορίσουν τα στοιχεία που συνθέτουν την εταιρική της εικόνα και β) να σχεδιάσουν σε δεδομένη κάτοψη ένα κατάστημά της. Σκοπός της άσκησης είναι να διδάξει στους σπουδαστές: α) πώς να αναγνωρίζουν τα στοιχεία μιας εταιρικής ταυτότητας και να τα μετουσιώνουν σε μορφολογικά χαρακτηριστικά ενός χώρου που να αντανακλά την ταυτότητα αυτή και β) τη σπουδαιότητα του να παράγουν ή να αναπαράγουν μια απαιτούμενη αισθητική ανεξάρτητα από το προσωπικό τους γούστο. Θέμα: «Σχεδιασμός βιομηχανικού αντικειμένου με δεδομένη εταιρική ταυτότητα» Οι σπουδαστές καλούνται να επιλέξουν μια εταιρία παραγωγής βιομηχανικών αντικειμένων με ισχυρή εταιρική ταυτότητα και ακολούθως: α) να προσδιορίσουν τα στοιχεία που συνθέτουν την ταυτότητα αυτή και β) να σχεδιάσουν ένα αντικείμενο που να αντανακλά τη ζητούμενη εταιρική ταυτότητα. Σκόπος της άσκησης είναι να διδάξει στους σπουδαστές: α) πώς να αναγνωρίζουν τα στοιχεία μιας εταιρικής ταυτότητας αναπαράγοντας και εξελίσσοντάς τα στο σχεδιασμο ενός βιομηχανικού προϊόντος και β) τη σπουδαιότητα του να μπορούν να τιθασσεύσουν τη δημιουργικότητά τους στο πλαίσιο μιας ζητούμενης (και άρα δεδομένης) αισθητικής. 4 Θέμα: «Σχεδιασμός ενός χώρου με βάση τη σύνταξη ενός μελλοντικού σεναρίου» Οι σπουδαστές καλούνται μέσα από βιβλιογραφία που τους παρέχεται: α) να διερευνήσουν μία μελλοντική τάση και να συντάξουν ένα σχετικό σενάριο και β) να σχεδιάσουν ένα χώρο που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες αυτού του σεναρίου. Σκοπός της άσκησης είναι να διδάξει στους σπουδαστές: α) πως αναλύοντας επιστημονικές προβλέψεις να διαβλέπουν τις ανάγκες του αύριο και β) πώς να διαμορφώνουν ένα χώρο με βάση ανάγκες πιθανόν πολύ διαφορετικές από τις σημερινές. Θέμα: «Σχεδιασμός ενός αντικειμένου που θα εξυπηρετεί ένα μελλοντικό σενάριο» Οι σπουδαστές καλούνται μέσα από βιβλιογραφία που τους παρέχεται: α) να διερευνήσουν μία μελλοντική τάση και να συντάξουν ένα σχετικό σενάριο και β) να σχεδιάσουν ένα αντικείμενο που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες αυτού του σεναρίου. Σκοπός της άσκησης είναι να διδάξει στους σπουδαστές: α) πως αναλύοντας επιστημονικές προβλέψεις να διαβλέπουν τις ανάγκες του αύριο και β) πώς να σχεδιάζουν ένα αντικείμενο με βάση ανάγκες πιθανόν πολύ διαφορετικές από τις σημερινές. Οι παραπάνω ασκήσεις θα αναπτύσσονται σε διάρκεια έξι(6) εβδομάδων και μετά από 3 τουλάχιστον υποχρεωτικές διορθώσεις. Πιο αναλυτικά: Εβδομάδα: Ζητούμενα: Παρουσίες: 1 η Έρευνα και παρουσίαση των αποτελεσμάτων στην τάξη Ομαδική συζήτηση 2 η Πρώτα σκίτσα κατόψεων-όψεων (προοπτικά σκίτσα στους industrial designers) - Διόρθωση 3 η Κατόψεις-όψεις (προοπτικά στους industrial designers) Διόρθωση με ομαδική συμμετοχή 4 η Σχέδια στον Η/Υ Διόρθωση με ομαδική συμμετοχή 5 η Τελική διόρθωση με ομαδική συμμετοχή 6 η Τελική παράδοση του θέματος (και έναρξη του επόμενου) υποχρεωτική υποχρεωτικά τουλάχιστον 3 διορθώσεις πριν την παράδοση

Φαινόμενα Γήρανσης Inclusive/Universal Design Ένας από τους κατεξοχήν καθοριστικούς παράγοντες διαμόρφωσης των εργονομικών χαρακτηριστικών των χρηστικών αντικειμένων είναι και η ηλικία του χρήστη/καταναλωτή. Το λεγόμενο target group είναι από τα βασικά στοιχεία που απαρτίζουν το brief στο σχεδιασμό ενός βιομηχανικού προϊόντος. Είναι συνεπώς φανερό πως οποιαδήποτε αλλαγή στη φύση και το διαχωρισμό των ηλικιακών ομάδων των καταναλωτών, συμπαρασύρει μία σειρά από αναθεωρήσεις στα λειτουργικά και εργονομικά χαρακτηριστικά ενός αντικειμένου. Παρότι η έρευνα ως εργαλείο της διαδικασίας του σχεδιασμού συχνά εντοπίζει και μελετά τυχόν δημογραφικές και κοινωνικές αλλαγές, δεν είναι λίγες οι φορές που ο ίδιος ο σχεδιασμός παρουσιάζει μια χρονική υστέρηση στη συνειδητοποίηση των αλλαγών αυτών. Οι αλλαγές που σημειώνονται τα τελευταία χρόνια και αφορούν τόσο στη γήρανση συνολικά του πληθυσμού όσο και στη διαφοροποίηση των συνηθειών των εως τώρα λιγότερο ενεργών ηλικιακών ομάδων, τείνουν να καταστήσουν τις μέχρι πρότινος ομαδοποιήσεις των καταναλωτών σε παιδιά, νέους και ενήλικες παρωχημένες και συνεπώς ανεπαρκείς. Το τμήμα εκείνο της αγοράς που θεωρούνταν ότι απαρτίζεται από ειδικές κατηγορίες καταναλωτών όπως τα άτομα με μειωμένες ικανότητες κίνησης, ακοής, όρασης κλπ, σύντομα θα αποτελεί την πλειοψηφία στην πίτα της αγοράς, σε αριθμό και πολύ περισσότερο σε αγοραστική δύναμη. Μερικά από τα στοιχεία της έρευνας στον τομέα αυτό καταδεικνύουν τα εξής: Ο μέσος όρος ζωής έχει αυξηθεί κατά 50% τα τελευταία 100 χρόνια. Ένας στους τρεις Βρετανούς ενήλικες είναι άνω των 50 χρόνων, ποσοστό που σύντομα θα φτάσει τον έναν στους δύο. Οι ενήλικες άνω των 50, διαθέτουν σήμερα πάνω από το 60% της αγοραστικής δύναμης στη Μ.Βρετανία. Το έτος 2020 θα υπάρχουν πάνω από 130 εκατομμύρια Ευρωπαίοι ηλικίας άνω των 50. Οι άνθρωποι αυτοί, με την πρόωρη συνταξιοδότηση και την ένταξή τους σε μιά ολοένα αυξανόμενη «ενεργή» τρίτη ηλικία, θα δημιουργήσουν με τις ανάγκες τους για υγιή και ανεξάρτητη ζωή νέες απαιτήσεις σε προϊόντα και υπηρεσίες. Ευρώπη, Ιαπωνία, Βόρεια Αμερική και άλλες ανεπτυγμένες χώρες παρουσιάζουν το φαινόμενο της γήρανσης του πληθυσμού στην πιο ακραία του μορφή, ενώ σαφείς ενδείξεις μια όμοιας διαδικασίας παρουσιάζονται και στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες. Πρόκειται για μια ριζική και απρόβλεπτη αλλαγή στην ηλικιακή δομή των σύγχρονων κοινωνιών που μόλις πρόσφατα έχουμε αρχίσει να συνειδητοποιούμε και που αναμένεται να αλλάξει την αντίληψή μας για το τί θεωρείται αναπηρία ή μειωμένη σωματική ικανότητα και τί όχι. Ο Peter Laslett από το Trinity College του Cambridge, στο βιβλίο του: 'A Fresh Map of Life: the Emergence of the Third Age' υποστηρίζει ότι σε λιγότερο από 50 χρόνια, ο μισός πληθυσμός θα είναι άνω των 50 χρόνων, ενώ σημαντική θα είναι και η αύξηση των ατόμων άνω των 65, και ιδίως εκείνων άνω των 80. Ο πυρήνας της οικογένειας έχει χάσει την ισχυρότητα και τη μορφή που είχε κάποτε. Σήμερα, οι ηλικιωμένοι ζούν μόνοι τους και βασική επιθυμία τους είναι να διατηρήσουν αυτή τους την ανεξαρτησία όσο το δυνατόν περισσότερο. Οι κινητικές δυνατότητες είναι παράγων-κλειδί στην ποιότητα ζωής, προκειμένου να καθίστανται δυνατές οι απαραίτητες μετακινήσεις. Οι συναντήσεις φίλων και επισκέψεις συγγενών, τα ψώνια, οι ψυχαγωγικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες είναι καθοριστικού χαρακτήρα στοιχεία μιας «ενεργητικής» ζωής, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε τις επισκέψεις σε γιατρούς και νοσοκομεία που τείνουν σε αύξηση με το πέρασμα των χρόνων.

Συμπεράσματα: Την περίοδο των τελευταίων 40 και πλέον χρόνων, η βιομηχανία και το εμπόριο στόχευαν με τα προϊόντα τους σε ένα κατεξοχήν νεανικό κοινό, αγνοώντας τις ανάγκες των ηλικιωμένων. Από τη συσκευασία μέχρι τη μόδα, το design μπορεί συχνά από αβλεψία να προκαλέσει μη απαραίτητα εμπόδια και δυσκολίες σε άτομα μεγάλης ηλικίας, περιορίζοντας την ανεξαρτησία και τη συμμετοχή τους στις απολαύσεις της ζωής. Οι ανάγκες των ηλικιωμένων ατόμων για φιλικότερα προϊόντα λανθασμένα αντιμετωπίζονται από τους σχεδιαστές και κατασκευαστές ως «ειδικές» ανάγκες, και όχι ως μια ευκαιρία επέκτασης της αγοράς. Στο άμεσο μέλλον, οι άνω των 50 ετών, θα συνιστούν μια σημαντικότερη καταναλωτική ομάδα από τους νέους, ιδίως αν ληφθεί υπόψη η μεγαλύτερη αγοραστική τους δύναμη. Ο σχεδιασμός-για-όλους (inclusive design) δεν θα είναι φανερά διαφορετικός και σίγουρα όχι ανιαρός. Απλά θα χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη ευαισθησία και κατανόηση για τις ανθρώπινες ανάγκες. Οι designers του αύριο θα πρέπει να είναι ενήμεροι και ανοιχτοί στις νέες προκλήσεις. Ο σχεδιασμός για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας θα είναι πολυ-γενεολογικός, ολοκληρωμένος, καθολικός και τελικά ορθότερος και συνολικά καλύτερος σχεδιασμός. Υπάρχουν σήμερα παγκόσμια, σημαντικά ερευνητικά προγράμματα, όπως το DesignAge, με κύριο σκοπό την ενημέρωση των σχεδιαστών, μηχανολόγων και των σπουδαστών πάνω στις νέες ανάγκες κάποιων «κριτικών» καταναλωτικών ομάδων, και ιδίως των ηλικιωμένων. Στόχος είναι η καλύτερη κατανόηση των παρόντων και μελλοντικών αναγκών των ηλικιωμένων ατόμων, η μετάδοση των πληροφοριών αυτών σε μορφή χρήσιμη στο σχεδιασμό και τη βιομηχανία και η ανάπτυξη νέων κατάλληλων μεθοδολογιών στον ίδιο το σχεδιασμό αλλά και την εκπαίδευση για τη νέα δημογραφική και κοινωνική πραγματικότητα που ανακύπτει. Ο σχεδιασμός που διαμορφώνεται με βάση κάποιες ανάγκες ομάδων που μέχρι πρότινος θεωρούνταν «ειδικές», όπως αυτών των ανάπηρων ή των ατόμων με μειωμένες κινητικές ικανότητες, δεν οδηγεί στη δημιουργία ειδικών προϊόντων, αλλά προϊόντων «καθολικών», που εξυπηρετούν καλύτερα τις ανάγκες όλων των καταναλωτικών ομάδων. Είναι συμπερασματικά σαφές, πως το ζητούμενο δεν είναι η ανάπτυξη ενός ειδικού, αλλά ενός πληρέστερου και ολοκληρωμένου σχεδιασμού (inclusive / universal design).

Σημειώσεις πάνω στο Universal Design Μια σύντομη ματιά στην ιστορία, αποδεικνύει ότι οι σημαντικότερες εφευρέσεις προέκυψαν όχι από ανθρώπους που αναζήτησαν αυτές καθαυτές, αλλά από την προσπάθεια επίλυσης ενός επιμέρους και φαινομενικά μικρού προβλήματος. Η εφεύρεση του τηλεφώνου προέκυψε όταν ο Alexander Graham Bell επιχείρησε και κατασκευάσει μια συσκευή υποβοήθησης της ακοής. Η γραφομηχανή μετεξελίχθηκε σε εργαλείο επικοινωνίας των τυφλών, και ο φακός ως υποβοήθηση της όρασης, οδήγησε στη δημιουργία του μικροσκόπιου, του τηλεσκόπιου κ.ο.κ. Επιχειρώντας να επιλύσουμε μικρά προβλήματα επιμέρους πληθυσμών, είναι πολύ πιθανό να οδηγηθούμε σε προϊόντα που έστω και όχι καταφανώς- αποτελούν συνολικές λύσεις σε γενικότερα προβλήματα. Οι λύσεις λοιπόν είναι υπαρκτές. Απλά η εστίαση στη γενικευμένη εικόνα ενός προβλήματος δεν είναι πάντα ο ενδεδειγμένος τρόπος για την εξεύρεσή τους. Η νέα σχεδιαστική ατζέντα Παλαιότεροι όροι της σχεδιαστικής ατζέντας όπως μοντερνισμός, μεταμοντερνισμός, αλλά και επιμέρους βραχυπρόθεσμα ρεύματα τείνουν να παραχωρήσουν τη θέση τους σε σύγχρονες έννοιες της θεωρίας του σχεδιασμού όπως η κοινωνική υπευθυνότητα, η προσβασιμότητα, η οικολογία και η παιδεία. Ενώ μέχρι πρότινος κρίνονταν επαρκής η δημιουργία κτιρίων, επίπλων και αντικειμένων αισθητικά αποδεκτών, εργονομικά άνετων και κοινωνικά παραδεκτών για την ελίτ των υγειών, των «ικανών», κάτι τέτοιο δεν είναι πλέον αρκετό. Οι designers αλλά και η καταναλωτική κοινωνία πρέπει να αναρωτηθούν: «Ποιανών εργονομία; Ποιανών αισθητική; Ποιανών κοινωνία;» Ερωτήματα θεμελιώδη στη διαμόρφωση του νέου οράματος του μέλλοντος. Η νέα σχεδιαστική ατζέντα που φαίνεται να έχει προκύψει χαρακτηρίζεται από τρεις βασικές αρχές. Η πρώτη είναι η προβασιμότητα, η δυνατότητα δηλαδή πρόσβασης στη χρήση ενός αντικειμένου από όλους. Η σύγχρονη κοινωνία δεν δικαιούται πλέον να περιθωριοποιεί τους καθηλωμένους σε αναπηρικές καρέκλες, τους τυφλούς ή τους κουφούς. Αυτοί είναι εμείς κι εμείς είμαστε αυτοί. Υποχρεούμαστε να φιλοξενήσουμε και να εξυπηρετήσουμε στον κόσμο μας τους πάντες. Η δεύτερη αρχή είναι η υπευθυνότητα. Η περιφρούρηση του περιβάλλοντος με νόμους για την προστασία του αέρα από τη ρύπανση, την ορθή και ισορροπημένη διαχείρηση των ενεργειακών και φυσικών πόρων, τη διάσωση και διατήρηση των βιότοπων και δασών, αναμένεται να υποχρεώσει το σχεδιασμό να δράσει περισσότερο υπεύθυνα παρά ποτέ. Είναι υπευθυνότητα όλων μας να διασφαλίσουμε ότι ο πλανήτης είναι ασφαλής και σίγουρος και έτσι θα παραμείνει κατά την παραχώρηση του στην επόμενη γενιά. Η τρίτη νέα αρχή του σχεδιασμού, η επικοινωνία, παρότι προβάλλεται ως η πλέον προφανής και αυταπόδεικτη, είναι μια θεμελιώδης αρχή που καταστρατηγείται καθημερινά, κυρίως από την λανθασμένη εκ προϊμίου πεποίθηση των σχεδιαστών ότι οι καταναλωτές ξέρουν τί να πουν, τί να κάνουν και πώς να το κάνουν. Υπενθυμίζεται ότι μία από τις αρμοδιότητες των σχεδιαστών, ένα μέρος της δουλειάς τους, είναι και το να μεταδώσουν στον τελικό χρήστη τα μηνύματα που αφορούν στη χρήση των προσφερόμενων αντικειμένων αλλά και στις επιπτώσεις από τη χρήση τους, στους ίδιους αλλά και στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Οι τρείς παραπάνω αρχές συνιστούν κάτι παραπάνω από απλές ιδέες της σχεδιαστικής παιδείας. Συνιστούν τη νέα σχεδιαστική ατζέντα του 21 ου αιώνα, που θα επηρεάσει τη ζωή και τη συμβίωσή μας με το κτισμένο περιβάλλον και τα χρηστικά αντικείμενα προς το καλύτερο.

Ερωτήματα Μία σειρά από ερωτήματα που οι designers οφείλουμε να θέτουμε στον εαυτό μας (αλλά και στους άλλους designers) όταν δημιουργούμε ένα βιομηχανικό αντικείμενο (προϊόν): Γιατί να σχεδιάσουμε κάτι αν δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί; Γιατί να σχεδιάσουμε κάτι αν δεν μπορεί να ακουσθεί; Γιατί να γράψουμε κάτι αν δεν μπορεί να γίνει κατανοητό; Γιατί να ζωγραφίσουμε κάτι αν δεν μπορεί να φανεί; Γιατί να κτίσουμε κατι αν δεν είναι προσβάσιμο; Γιατί να χρωματίσουμε κάτι αν είναι αόρατο; Γιατί να πλάσουμε κάτι αν δεν είναι αντιληπτό με την αφή; Για ποιόν σχεδιάζουν οι σχεδιαστές; Τί σχεδιάζουν οι σχεδιαστές; Πού σχεδιάζουν οι σχεδιαστές; Πότε σχεδιάζουν οι σχεδιαστές; Πώς σχεδιάζουν οι σχεδιαστές; Κάνουν οι σχεδιαστές κομψή τη ζωή για όλους; Πώς κλείνουν τα φώτα οι τυφλοί; Ποιανών τα δεδομένα είναι δεδομένα; Ποιανών οι νόρμες είναι νορμάλ; Ποιανού η λύση είναι καθολική; Ποιανού ο μικρόκοσμος είναι ο κόσμος; Για ποιόν είναι το σχεδιασμένο αντικείμενο; Ποιό είναι το σχεδιαστικό πρόβλημα; Πού θα χρησιμοποιηθεί το αντικείμενο; Πότε θα χρησιμοποιηθεί το αντικείμενο; Πώς θα χρησιμοποιηθεί το αντικείμενο; Ο Καθολικός Σχεδιασμός (Universal Design) είναι εφικτός αν οι απαντήσεις στα παραπάνω πέντε τελευταία ερωτήματα είναι: Για όλους! Η καθολικότητα! Παντού! Πάντοτε! Καθολικά!

O χρόνος ως αξία των αντικειμένων Διαφορές στο γούστο σχεδιαστών καταναλωτών. Ο παράγοντας του χρόνου στις «λειτουργικές» θεωρίες και στη σημασιοδότηση. Η τυπική γραφική απεικόνιση του χρόνου ως μεταβλητή του άξονα χ ή ψ. Ο επαναπροσδιορισμός της απεικόνισης αυτής με το χρόνο στην καμπύλη και μεταβλητές τα γεγονότα και ερεθίσματα που καθορίζουν την υποκειμενική αίσθηση μας για τη διάρκειά του. Ο ρόλος των υλικών αγαθών ως χρονικών σημείων αναφοράς (καθημερινά αναλώσιμα είδη, τα «καλά» της Κυριακής, τα σημαντικά μιας επετείου κλπ) Συναισθηματική σύνδεση των αντικειμένων με άτομα και αναμνήσεις. Ανάλογη σύνδεση μέσω των υπολοίπων αισθήσεων (η θύμηση μιας γεύσης, ενός αρώματος κλπ). Ο όρος «καταναλωτικά αγαθά» αγνοεί ένα σημαντικό παράγοντα σπουδαιότητας των πραγμάτων αυτό που αφήνουν πίσω τους: την ανάμνηση, αλλά και το γεγονός της σύνδεσης με τα άτομα που μοιραστήκαμε την εμπειρία της «κατανάλωσης». Συνακόλουθοι δεσμοί φιλικοί, ερωτικοί, οικογενειακοί. Τα αντικείμενα σε συνάρτηση με τα στάδια της ζωής μας. Η αίσθηση αυτοεκτίμησης και αυτογνωσίας και η εξάρτησή της από τα εκείνα που έχουμε «επιτύχει/αποκτήσει» σε σχέση με τα κοινωνικώς αναμενόμενα. «Effortocracy» - Η επιταγή της κοινωνικής ανόδου με βάση τις δυνατότητες και προσπάθειές μας. Η υποκειμενική αίσθηση του χρόνου με βάση αυτά που έχουμε ή δεν έχουμε ακόμη πετύχει. («Η ζωή μας έχει προσπεράσει» ή «έχουμε πετύχει») Η κατάταξη των πραγμάτων στην πυραμίδα επιθυμητότητας με κριτήρια τεχνολογικά και στυλιστικά. Βιβλιογραφία: Jones, Peter Lloyd, Time and the Perception of Everything Things, Objects and Images: Studies in Design and Advertising, Ed. Vihma Susann, Publication series of the University of Industrial Arts Helsinki UIAH, Helsinki 1992 (p. 58) Lazzeroni Roberto, Designing the 21 st Century, Ed. by Charlotte & Peter Fiell, Taschen, Italy, 2001 (p.278)

Sustainable Design Τα βιομηχανικά προϊόντα είναι η πηγή όλων των περιβαλλοντικών προβλημάτων. Τα περισσότερα από αυτά τα προβλήματα οφείλονται στις ακούσιες επιπτώσεις και τα παρα-προϊόντα της κατασκευής, χρήσης και απόσυρσης των βιομηχανικών προϊόντων. Ένα βιομηχανικό αντικείμενο, όσο όμορφο και ακίνδυνο μπορεί να δείχνει, ενέχει τις περισσότερες φορές μια «ασχήμια» που αφορά τις περιβαλλοντικές καταστροφές που συνοδεύουν τη χρήση και κατασκευή του. Καταστροφές συχνά μη ορατές αφού εκτυλίσσονται κάπου αλλού, μακριά από τα μάτια του καταναλωτή και συχνά του ίδιου του σχεδιαστή. Βασικά περιβαλλοντικά ζητήματα όπως η ρύπανση, η καταστροφή των δασών, η εξαφάνιση ειδών της χλωρίδας και πανίδας και το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι όλα τους «προϊόντα» των δραστηριοτήτων που μας εξασφαλίζουν τροφή, μετακίνηση, ένδυση και μία σειρά από καταναλωτικά αγαθά που υπόσχονται μια πιο εύκολη και άνετη ζωή. Η πλειονότητα των περιβαλλοντικών επιπτώσεων αφορά φαινόμενα όχι άμεσα ορατά όπως τοξικά απόβλητα, καυσαέρια ή ακτινοβολίες, και συνεπώς όχι εύκολα συνειδητοποιήσιμα. Μόνο μία εξονυχιστική μελέτη μπορεί να αποκαλύψει τί ακριβώς συμβαίνει. Για παράδειγμα, πάνω από 30 τόνοι άχρηστου υλικού παράγονται για κάθε τόνο χρήσιμου προϊόντος που φθάνει στον καταναλωτή. Το 98% αυτών των προϊόντων αποσύρεται (πετιέται) μέσα σε έξι μήνες. Συνυπολογίζοντας αυτές τις επιπτώσεις της βιομηχανικής διαδικασίας, καταναλώνουμε δύο φορές το βάρος του σώματός μας σε ύλη, κάθε δύο ημέρες. Παρόλα αυτά, μόλις ένα στα 10000 προϊόντα είναι σχεδιασμένο με περιβαλλοντικά κριτήρια. Η ενασχόληση του σχεδιαστή όχι μόνο με τη μορφή και λειτουργία, αλλά και τους παράγοντες της κατασκευής που μπορούν να διασφαλίσουν τη φιλικότητα προς το περιβάλλον, είναι πλέον απαραίτητη τόσο για τη διάσωση του ίδιου του οικοσυστήματος όσο και για την εμπορική βιωσιμότητα των προϊόντων που απευθύνονται σ ένα ολοένα και πιο συνειδητοποιημένο και ευαισθητοποιημένο καταναλωτικό κοινό. Ο όρος Sustainable Design αφορά ακριβώς αυτή τη διασφάλιση της φιλικότητας προς το περιβάλλον και την κοινωνία. Οι πέντε βασικές αρχές του Sustainable Design, όπως εκφράζονται από τον Edwin Datschefski είναι οι εξής: Ανακυκλωσιμότητα Τα προϊόντα πρέπει να αποτελούν μέρος ενός φυσικού κύκλου, κατασκευασμένα από οργανικά βιο-αποικοδομήσιμα υλικά, ή ενός τεχνητού κύκλου όπως αυτός της ανακύκλωσης. (ανακύκλωση, επανάχρηση, ανακατασκευή, καλλιέργεια) Ανανεώσιμη Ενέργεια Το σύνολο της ενέργειας για την κατασκευή και χρήση του προϊόντος πρέπει να προέρχεται από τον ήλιο ή άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. (φωτοβολταϊκά κύτταρα, βιο-καύσιμα, αιολική ενέργεια, υδάτινη ενέργεια, μυϊκή ενέργεια) Αποτελεσματικότητα Η αύξηση της απόδοσης των υλικών και της ενέργειας συνεπάγεται μικρότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Τα προϊόντα πρέπει να σχεδιάζονται ώστε να παρουσιάζουν τη μέγιστη δυνατή απόδοση με την ελάχιστη κατανάλωση ενέργειας και υλικών. (οικονομία υλικών, πολυ-χρηστικότητα, ενοικίαση, τοπικότητα, αντοχή, αναβαθμισιμότητα, επιδιορθωσιμότητα) Ασφάλεια Τα ίδια τα προϊόντα αλλά και τα παρα-προϊόντα που συνοδεύουν τη διαδικασία της κατασκευής θα πρέπει να μην περιέχουν επικίνδυνες τοξικές ουσίες. Κοινωνική Υπευθυνότητα Η παραγωγή και χρήση των προϊόντων πρέπει να υποστηρίζει τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και τη φυσική δικαιοσύνη, μη ενέχοντας κάποια μορφή δουλείας ή εκμετάλλευσης του ανθρώπινου στοιχείου. (ανθρώπινο δυναμικό, οι αρχές του SA8000)

Άσκηση Με βάση τα όσα έχουν εξετασθεί σχετικά με το ζήτημα της εταιρικής ταυτότητας στη βιομηχανία και τους σχεδιαστικούς παράγοντες που τη διαμορφώνουν, ζητείται ο προσδιορισμός των στοιχείων της ταυτότητας μιας εταιρίας και ακόλουθα ο σχεδιασμός ενός αντικειμένου που να αντικατοπτρίζει τις αρχές αυτές που θα το εντάσσουν αρμονικά στην οικογένεια των προϊόντων της εν λόγω εταιρίας. Πιο συγκεκριμένα, δίνονται πέντε παραδείγματα βιομηχανιών με ισχυρή εταιρική ταυτότητα: Alessi, Bang & Olufsen, Apple, Nokia και Koziol. Κάθε σπουδαστής επιλέγει μία από τις εταιρίες αυτές και ξεκινά την έρευνα για τον προσδιορισμό των στοιχείων που συνθέτουν την ταυτότητά της. Το πρώτο σκέλος της άσκησης, αφορά ακριβώς αυτή την έρευνα. Με την ολοκλήρωσή της, ο σπουδαστής καλείται να παρουσιάσει προφορικά στην τάξη τα αποτελέσματα της έρευνάς του, με τη χρήση πινακίδων που θα απεικονίζουν σειρά χαρακτηριστικών προϊόντων της εταιρίας, τόσο σε φωτογραφίες, όσο και σε σκίτσα που θα αναδεικνύουν τα στοιχεία εκείνα που συνθέτουν την εταιρική ταυτότητα. Η φάση αυτή της άσκησης θα βαθμολογηθεί χωριστά, αφού αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για τη συνέχεια του project. Στο δεύτερο σκέλος της άσκησης, ο σπουδαστής θα επιλέξει σε συνεργασία με τον διδάσκοντα, ένα αντικείμενο-προϊόν, το οποίο και θα κληθεί να σχεδιάσει με βάση τα στοιχεία ταυτότητας που προσδιόρισε στο πρώτο σκέλος της άσκησης ώστε να το εντάξει επιτυχώς στην ευρύτερη οικογένεια των προϊόντων της εταιρίας. Κύριο ζητούμενο της άσκησης λοιπόν, είναι η αναγνωρισιμότητα του σχεδιαστικού αποτελέσματος ώς προϊόντος της συγκεκριμένης βιομηχανίας. Παρόλα αυτά, το σχεδιασμένο αντικείμενο θα πρέπει να διαπνέεται και από όλα εκείνα τα στοιχεία που συνθέτουν το προφίλ ενός ολοκληρωμένου σχεδιαστικά προϊόντος (εργονομία, λειτουργικότητα, κατασκευαστική εφικτότητα κλπ). Το χρονοδιάγραμμα που θα ακολουθηθεί έχει ως εξής: Παρασκευή 26 Απριλίου: Δευτέρα 20 Μαϊου: Επίσημη παρουσίαση και παράδοση πρώτου σκέλους (πινακίδες σχεδίων και φωτογραφιών προσδιορισμού των στοιχείων της εταιρικής ταυτότητας) Παρουσίαση και παράδοση δεύτερου σκέλους (κείμενο και σχέδια του αντικειμένου προς ένταξη στην οικογένεια των προϊόντων της εταιρίας) Το συνολικό πρόγραμμα των μαθημάτων που απομένουν έχει ως εξής: Δευτέρα 22 Απριλίου Παρουσίαση 5+5 παραδειγμάτων design και styling που θα επιλέξετε διάλεξη Παρασκευή 26 Απριλίου Παρουσίαση πρώτου σκέλους 4 ης Άσκησης (έρευνα) διάλεξη Δευτέρα 13 Μαϊου Διορθώσεις θέματος 4 ης Άσκησης - διάλεξη Παρασκευή 17 Μαϊου Διορθώσεις θέματος 4 ης Άσκησης - διάλεξη Δευτέρα 20 Μαϊου Παρουσίαση/παράδοση σχεδιαστικού θέματος 4 ης Άσκησης - διάλεξη Δευτέρα 27 Μαϊου Ανακεφαλαίωση μαθημάτων εξαμήνου Απολογισμός και συμπεράσματα

«Σχεδιάζοντας για το Αύριο» Θέματα Εξετάσεων Α Εξαμήνου: Θέμα 1 ο : Τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια για το σχεδιασμό και την κατασκευή βιομηχανικών αντικειμένων φιλικών προς τον άνθρωπο και το περιβάλλον, προσέγγιση στην οποία και αναφέρεται ο σύγχρονος όρος Sustainable Design. Από αυτά που συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια του μαθήματος αλλά και κατά την προσωπική σας άποψη, ποιοι είναι οι παράγοντες που συντελούν προς αυτή την κατεύθυνση? Αναφέρετε πιθανά παραδείγματα. Θέμα 2 ο : Τα φαινόμενα γήρανσης του πληθυσμού που ήδη παρατηρούνται στις ανεπτυγμένες κυρίως χώρες, αναμένεται να κλιμακωθούν περαιτέρω στο άμεσο μέλλον. Ποιές είναι οι επιπτώσεις αυτού του φαινομένου στο βιομηχανικό σχεδιασμό? Τί είδους αλλαγές απαιτείται να υιοθετηθούν σε επίπεδο, εργονομίας και αισθητικής για μια ολιστικότερη προσέγγιση του σχεδιασμού? Θέμα 3 ο : Κάνετε μια συνοπτική κριτική των παραπάνω τριών αντικειμένων, ως προς τα σύγχρονα ζητήματα προσέγγισης του design που εξετάστηκαν κατά την διάρκεια των μαθημάτων της χρονιάς που πέρασε. Θέμα 4 ο : Η ιδέα της μετατροπής/ανακατασκευής και επανάχρησης ενός αντικειμένου μετά το πέρας της λειτουργικής του ζωής, εντάσσεται στη γενικότερη έννοια της ανακύκλωσης που επιτρέπει την καλύτερη εκμετάλλευση των πηγών του περιβάλλοντος. Συχνά λοιπόν, ο σχεδιαστής καλείται όχι μόνο να δημιουργήσει νέα αντικείμενα από λευκή κόλλα χαρτί, αλλά και να εφεύρει νέους τρόπους χρήσης των παλιών αντικειμένων. Μετατρέψτε ένα παλιό ψυγείο που δε λειτουργεί πλέον, σε ένα άλλο οικιακό χρηστικό αντικείμενο, προβαίνοντας στις απαραίτητες αλλαγές/προσθήκες. Προτεινόμενη κατανομή χρόνου: 1 ο, 2 ο και 3 ο θέμα 1μιση ώρα 4 ο θέμα 1μιση ώρα Καλή επιτυχία!