ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 13 Νοεμβρίου 2012 (21.11) (OR. en) 16127/12 Διοργανικός φάκελος: 2012/0076 (NLE) SOC 922 NT 30 ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΗΜΕΙΟΥ «I/A» της: Γενικής Γραμματείας του Συμβουλίου προς: την Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων (1ο τμήμα) / το Συμβούλιο (Απασχόληση, Κοινωνική Πολιτική, Υγεία και Καταναλωτές) αριθ. προηγ. εγγρ.: 13988/12 SOC 763 NT 27 No. αριθ. πρότ. Επιτρ.: 8556/12 SOC 263 NT 8 - COM(2012) 152 τελικό Θέμα: Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με τη θέση που θα πρέπει να ληφθεί, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο Συμβούλιο Σύνδεσης που συστάθηκε με τη συμφωνία σύνδεσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και της Τουρκίας όσον αφορά τις διατάξεις για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης = Έγκριση 1. Στις 30 Μαρτίου 2012, η Επιτροπή υπέβαλε την προαναφερόμενη πρόταση με την οποία επιδιώκεται να ορισθεί η θέση που θα πρέπει να λάβει η Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο του Συμβουλίου Σύνδεσης που συστάθηκε με τη συμφωνία σύνδεσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και της Τουρκίας 1 (η «συμφωνία της Άγκυρας»). Το εν λόγω σχέδιο απόφασης αποτελεί μέρος δέσμης τεσσάρων προτάσεων που περιέχει παρεμφερείς προτάσεις όσον αφορά την Αλβανία, το Μαυροβούνιο και τον Άγιο Μαρίνο 2, οι οποίες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις αποφάσεις που εκδόθηκαν από το Συμβούλιο το 2010 όσον αφορά την Αλγερία, την Κροατία, την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, το Ισραήλ, το Μαρόκο και την Τυνησία 3. 1 2 3 ΕΕ 217 της 29.12.1964, σ. 3687/64. Έγγρ. 8553/12, 8554/12 + COR 1 και 8555/12. ΕΕ L 306 της 23.11.2010, σ. 14, σ. 35, σ. 28, σ. 21, σ. 1 και σ. 8, αντιστοίχως. 16127/12 ΜΑΚ/νικ/ΙΔ 1
2. Η παρούσα πρόταση αποτελείται από απόφαση του Συμβουλίου για τη θέση που θα πρέπει να λάβει η Ένωση στο Συμβούλιο Σύνδεσης που συστάθηκε με τη συμφωνία με την Τουρκία και, στο παράρτημα, από απόφαση του Συμβουλίου Σύνδεσης στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης. 3. Το άρθρο 12 της συμφωνίας της Άγκυρας και το άρθρο 36 του πρόσθετου πρωτοκόλλου 4 της συμφωνίας της Άγκυρας (το «πρόσθετο πρωτόκολλο») προβλέπουν ότι η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων μεταξύ της Ένωσης και της Τουρκίας πρέπει να εξασφαλιστεί σε διαδοχικά στάδια. Ενώ ως πρώτο βήμα εκδόθηκε από το Συμβούλιο Σύνδεσης στις 19 Σεπτεμβρίου 1980 η απόφαση αριθ. 3/80 του Συμβουλίου Σύνδεσης σχετικά με την εφαρμογή των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης των κρατών μελών των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στους τούρκους εργαζομένους και στα μέλη των οικογενειών τους («απόφαση αριθ. 3/80»), 5 το δεύτερο βήμα, δηλαδή η έκδοση κανονισμού σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων της απόφασης αριθ. 3/80, δεν υλοποιήθηκε ποτέ 6. 4. Για να εξασφαλιστούν η ασφάλεια δικαίου και η πλήρης εφαρμογή των αρχών του συντονισμού της κοινωνικής ασφάλισης που περιέχονται στη συμφωνία της Άγκυρας και στο πρόσθετο πρωτόκολλό της, πρέπει το Συμβούλιο Σύνδεσης να εκδώσει νέα απόφαση, η οποία θα αντικαταστήσει την απόφαση αριθ. 3/80. Η προηγούμενη πρόταση της Επιτροπής για την εφαρμογή της απόφασης αριθ. 3/80 θα αποσυρθεί, επειδή προβλέπεται ότι η νέα απόφαση του Συμβουλίου Σύνδεσης θα εφαρμόσει σε ένα στάδιο τις υποχρεώσεις που προβλέπουν η συμφωνία και το πρωτόκολλό της. 5. Σε αντίθεση με τις άλλες τρεις προτάσεις, η νομική βάση που πρότεινε η Επιτροπή για την απόφαση περί Τουρκίας είναι το άρθρο 48 της ΣΛΕΕ (ειδική πλειοψηφία) σε συνδυασμό με το άρθρο 218, παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ. 4 5 6 ΕΕ L 293 της 29.12.1972, σ. 3. ΕΕ C 110 της 25.4.1983, σ. 60. Η Επιτροπή υπέβαλε στις 2.2.1983 πρόταση κανονισμού για την εφαρμογή της απόφασης αριθ. 3/80, COM (83) 13. 16127/12 ΜΑΚ/νικ/ΙΔ 2
6. Η πρόταση απόφασης περιέχει εκτελεστικές διατάξεις που αφορούν τις διατάξεις του άρθρου 39 του πρόσθετου πρωτοκόλλου της συμφωνίας με την Τουρκία που δεν καλύπτονται ήδη από τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1231/2010. Ακόμη, υπάρχει ειδική πρόβλεψη όπως έγινε με την απόφαση αριθ. 3/80 για την εφαρμογή του άρθρου 9 της συμφωνίας στον τομέα του συντονισμού της κοινωνικής ασφάλισης, σύμφωνα με την οποία εντός του πεδίου εφαρμογής της συμφωνίας απαγορεύεται οποιαδήποτε διάκριση λόγω ιθαγένειας. Η προτεινόμενη απόφαση θεσπίζει επίσης ορισμένες διατάξεις σχετικά με τη συνεργασία ανάμεσα στα κράτη μέλη και την Τουρκία όσον αφορά, μεταξύ άλλων, τις διαδικασίες διοικητικών ελέγχων και ιατρικών εξετάσεων. 7. Βάσει της αρχής της αμοιβαιότητας, οι αρχές αυτές εφαρμόζονται επίσης στους υπηκόους κρατών μελών της ΕΕ οι οποίοι απασχολούνται νομίμως στην Τουρκία καθώς και στα μέλη της οικογένειάς τους που κατοικούν νομίμως εκεί. 8. Πέραν της νομικής βάσης, οι κύριες διαφορές σε σύγκριση με τις άλλες τρεις αποφάσεις είναι το πεδίο εφαρμογής της ρήτρας ίσης μεταχείρισης (στην περίπτωση της Τουρκίας όλες οι παροχές κοινωνικής ασφάλισης) και οι διατάξεις περί εξαγώγιμων παροχών, ιδίως ως προς τις παροχές αναπηρίας. 9. Σύμφωνα με το άρθρο 218, παράγραφος 10 της ΣΛΕΕ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να ενημερώνεται άμεσα και πλήρως σε όλα τα στάδια της διαδικασίας. 10. Λόγω της σημασίας της εξασφάλισης της αρχής της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων που θεσπίζονται στο άρθρο 12 της συμφωνίας με την Τουρκία, η δανική και η κυπριακή Προεδρία διεξήγαγαν συζητήσεις 7 σχετικά με την πρόταση, ώστε το Συμβούλιο [Απασχόληση, Κοινωνική Πολιτική, Υγεία και Καταναλωτές (EPSCO)] να καταλήξει σε πολιτική συμφωνία επί του κειμένου κατά τη σύνοδο της 4ης Οκτωβρίου 2012. 11. Κατά τη σύνοδό του στις 4 Οκτωβρίου 2012, το Συμβούλιο [Απασχόληση, Κοινωνική Πολιτική, Υγεία και Καταναλωτές (EPSCO)] κατέληξε σε πολιτική συμφωνία επί του κειμένου του σχεδίου της απόφασης όπως περιέχεται στο έγγρ. 13988/12 +COR1, εκδίδοντας δήλωση του Συμβουλίου και σημειώνοντας περαιτέρω την κοινή δήλωση των ΙΡ, ΚΧ και ΗΒ και τη δήλωση της ΒΛ προς καταχώρηση στα πρακτικά του Συμβουλίου (βλέπε Παράρτημα). 7 Βλέπε αποτελέσματα των εργασιών στα έγγραφα 11123/12 + COR1 + COR2 + COR3 και 12364/12 + COR 1. 16127/12 ΜΑΚ/νικ/ΙΔ 3
12. Το κείμενο του σχεδίου απόφασης, όπως διατυπώθηκε οριστικά από τους γλωσσομαθείς νομικούς, περιέχεται στο εγγρ. 14798/12. 13. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων εισηγείται στο Συμβούλιο [Απασχόληση, Κοινωνική Πολιτική, Υγεία και Καταναλωτές (EPSCO)]: - να εγκρίνει το σχέδιο απόφασης, όπως περιέχεται στο έγγρ. 14798/12, ως σημείο «Α» κατά τη σύνοδό του στις 6 Δεκεμβρίου 2012 - να καταχωρίσει στα πρακτικά του τη δήλωση του Συμβουλίου, την κοινή δήλωση της Ιρλανδίας, των Κάτω Χωρών και του Ηνωμένου Βασιλείου και τη δήλωση της Βουλγαρίας, όπως περιέχεται στο Παράρτημα του παρόντος. 16127/12 ΜΑΚ/νικ/ΙΔ 4
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Δηλώσεις προς καταχώριση στα πρακτικά του Συμβουλίου Δήλωση του Συμβουλίου Το Συμβούλιο υπενθυμίζει τις υποθέσεις C-431/11 και C-656/11 που εκκρεμούν ενώπιον του Δικαστηρίου, στις οποίες το Δικαστήριο εξετάζει το ζήτημα της ορθής νομικής βάσης για την έκδοση, αντίστοιχα, της απόφασης 2011/407/EΕ του Συμβουλίου της 6ης Ιουνίου 2011 σχετικά με τη θέση που θα λάβει η Ευρωπαϊκή Ένωση στη Μικτή Επιτροπή του ΕΟΧ για την τροποποίηση του παραρτήματος VI (Κοινωνικές ασφαλίσεις) και του πρωτοκόλλου 37 της συμφωνίας για τον ΕΟΧ, και της απόφασης 2011/863/EΕ του Συμβουλίου της 16ης Δεκεμβρίου 2011 σχετικά με τη θέση που θα λάβει η Ευρωπαϊκή Ένωση στη Μικτή Επιτροπή που συστάθηκε βάσει της συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών μελών της, αφενός, και της Ελβετικής Συνομοσπονδίας, αφετέρου, για την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων όσον αφορά την αντικατάσταση του Παραρτήματος ΙΙ της εν λόγω συμφωνίας για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης. Καθώς η προτεινόμενη νομική βάση για την απόφαση του Συμβουλίου με την οποία τεκμηριώνεται η θέση του στο Συμβούλιο Σύνδεσης που συστάθηκε με τη συμφωνία σύνδεσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και της Τουρκίας είναι η ίδια και για τις δύο ανωτέρω αποφάσεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα δεχθεί την έκδοση απόφασης από το Συμβούλιο Σύνδεσης μόνο αφού εκδοθεί απόφαση του Δικαστηρίου επί των εν λόγω δύο αποφάσεων. 16127/12 ΜΑΚ/νικ/ΙΔ 5 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Κοινή δήλωση της Ιρλανδίας, των Κάτω Χωρών και του Ηνωμένου Βασιλείου Στον Τίτλο IV του Τρίτου Μέρους της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), το άρθρο 45, παράγραφος 1, ορίζει ρητά ότι «Εξασφαλίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων εντός της Ένωσης». Το άρθρο 45, παράγραφος 2, της ΣΛΕΕ προβλέπει ότι «Η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων συνεπάγεται την κατάργηση κάθε διακρίσεως λόγω ιθαγενείας μεταξύ των εργαζομένων των κρατών μελών». Το άρθρο 48 της ΣΛΕΕ παρέχει στο Συμβούλιο την εξουσία να λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης για την υλοποίηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων. Ως εκ τούτου, η Ιρλανδία, οι Κάτω Χώρες και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν δέχονται ότι το άρθρο 48 μπορεί να παρέχει νομική βάση για μέτρα που προβλέπεται να ισχύσουν για άτομα πέραν των μισθωτών ή των αυτοαπασχολούμενων στα κράτη μέλη και των εξαρτώμενων από αυτούς ατόμων που κυκλοφορούν εντός της Ένωσης. Η άποψη της Ιρλανδίας, των Κάτω Χωρών και του Ηνωμένου Βασιλείου, η οποία συμφωνεί με τη νομική βάση που έχει παρατεθεί για άλλα μέτρα παρόμοιου τύπου, είναι ότι τέτοια μέτρα εμπίπτουν ορθώς στο πεδίο εφαρμογής του Τίτλου V του Τρίτου Μέρους της ΣΛΕΕ και ιδιαίτερα στο άρθρο 79, παράγραφος 2, στοιχείο β). Το συγκεκριμένο άρθρο παρέχει τη νομική βάση για την καθιέρωση μέτρων που ορίζουν τα δικαιώματα υπηκόων τρίτης χώρας που εισέρχονται στην Ένωση. Ως εκ τούτου, η Ιρλανδία, οι Κάτω Χώρες και το Ηνωμένο Βασίλειο θεωρούν ότι το άρθρο 48 της ΣΛΕΕ δεν είναι η ορθή νομική βάση για την απόφαση του Συμβουλίου και ότι το άρθρο 79, παράγραφος 2, στοιχείο β) της ΣΛΕΕ πρέπει να είναι η ορθή νομική βάση για το εν λόγω μέτρο. Η Ιρλανδία, οι Κάτω Χώρες και το Ηνωμένο Βασίλειο επιφυλάσσονται του δικαιώματός τους να ενεργήσουν δεόντως προκειμένου να διασφαλιστεί η ενσωμάτωση της ορθής νομικής βάσης. 16127/12 ΜΑΚ/νικ/ΙΔ 6 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Δήλωση της Βουλγαρίας σχετικά με το άρθρο 39, παράγραφος 2, του πρόσθετου πρωτοκόλλου της συμφωνίας σύνδεσης μεταξύ της Τουρκικής Δημοκρατίας και της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και σχετικά με το άρθρο 11, παράγραφοι 1 και 2, των μεταβατικών και τελικών διατάξεων του σχεδίου απόφασης 1. Όσον αφορά το άρθρο 39, παράγραφος 2: Το άρθρο 39, παράγραφος 2, του πρόσθετου πρωτοκόλλου καθιερώνει την υποχρέωση για όλα τα κράτη μέλη, κατά τον προσδιορισμό του δικαιώματος για σύνταξη γήρατος, θανάτου και αναπηρίας, καθώς και κατά την παροχή υγειονομικής περίθαλψης σε εργαζομένους τουρκικής ιθαγένειας και στις οικογένειές τους που κατοικούν στο εσωτερικό της Κοινότητας, να λαμβάνουν υπόψη μόνο τις περιόδους ασφάλισης που έχουν συμπληρωθεί υπό τη νομοθεσία κράτους μέλους και όχι τις περιόδους που συμπληρώθηκαν υπό τη νομοθεσία της Τουρκίας. Η Βουλγαρία, έχοντας υπόψη το άρθρο 39, παράγραφος 2, του πρόσθετου πρωτοκόλλου, το οποίο αποτελεί τη νομική βάση για την έκδοση της απόφασης, και τον κανονισμό (EΕ) αριθ. 1231/10, βάσει των οποίων ο συνυπολογισμός περιόδων είναι δυνατός μόνο για περιόδους ασφάλισης σε κράτη μέλη και όχι με περιόδους που έχουν συμπληρωθεί στην Τουρκία, δηλώνει ότι κατά τον καθορισμό του δικαιώματος εργαζομένων τουρκικής ιθαγένειας σε ορισμένα από τα εν λόγω είδη συντάξεων θα ληφθούν υπόψη μόνοι οι περίοδοι ασφάλισης που έχουν συμπληρωθεί αποκλειστικά υπό τη νομοθεσία κράτους μέλους και δεν θα ληφθούν υπόψη περίοδοι ασφάλισης που συμπληρώθηκαν στην Τουρκία. 2. Όσον αφορά το άρθρο 11, παράγραφοι 1 και 2: Το άρθρο 11, παράγραφος 1, ορίζει ότι δεν απορρέουν δικαιώματα δυνάμει της παρούσας απόφασης για την περίοδο που προηγείται της ημερομηνίας έναρξης ισχύος της. Το άρθρο 11, παράγραφος 2, ορίζει ότι με την επιφύλαξη της παραγράφου 1 (ήτοι ότι δικαιώματα απορρέουν μόνο για την περίοδο που έπεται της έναρξης ισχύος της απόφασης), θα απορρέει δικαίωμα υπό την παρούσα απόφαση ακόμη και αν σχετίζεται με έκτακτη ανάγκη που προέκυψε πριν από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της. Η Δημοκρατία της Βουλγαρίας δηλώνει ότι οι παροχές που αναφέρονται στο άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχείο η) του σχεδίου απόφασης θα καθοριστούν και θα χορηγηθούν το συντομότερο από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της απόφασης, ακόμη και σε περιπτώσεις κατά τις οποίες το δικαίωμα βασίζεται σε έκτακτη ανάγκη που προέκυψε πριν από την εν λόγω ημερομηνία. 16127/12 ΜΑΚ/νικ/ΙΔ 7 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ