14518/1/08 REV 1 ADD 1 ΘΚ/απ 1 DG G II

Transcript

1 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 17 Δεκεμβρίου 2008 (19.12) (OR. en) Διοργανικός φάκελος : 2006/0008 (COD) 14518/1/08 REV 1 ADD 1 SOC 621 CODEC 1363 ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Θέμα : Κοινή θέση που καθόρισε το Συμβούλιο στις 17 Δεκεμβρίου 2008 εν όψει της έκδοσης κανονισμού από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 883/2004 για το συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας, και για τον καθορισμό του περιεχομένου των παραρτημάτων του ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ 14518/1/08 REV 1 ADD 1 ΘΚ/απ 1

2 Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στις 29 Απριλίου 2004, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εξέδωσαν τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 883/ για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας (που στο εξής αποκαλείται «βασικός κανονισμός»), με προορισμό να αντικαταστήσει τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 1408/71 2. Ο βασικός κανονισμός περιλαμβάνει παραρτήματα τα οποία περιέχουν διατάξεις για μεμονωμένα κράτη μέλη. Όταν εκδόθηκε ο κανονισμός, τα περιεχόμενα ορισμένων από αυτά τα παραρτήματα δεν είχαν ακόμα καθοριστεί. Ως εκ τούτου, ο βασικός κανονισμός προβλέπει ότι τα περιεχόμενα των παραρτημάτων ΙΙ (διατάξεις συμβάσεων που παραμένουν σε ισχύ), Χ (ειδικές μη ανταποδοτικού τύπου παροχές σε χρήμα ) και ΧΙ (ειδικές διατάξεις για την εφαρμογή της νομοθεσίας των κρατών μελών), τα οποία είχαν αφεθεί κενά, θα πρέπει να καθοριστούν πριν από την ημερομηνία της εφαρμογής του κανονισμού. Μερικά από τα παραρτήματα έπρεπε επίσης να προσαρμοστούν για να ληφθούν υπ όψη οι ανάγκες των κρατών μελών που προσχώρησαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση αφότου εκδόθηκε ο κανονισμός, καθώς και οι πρόσφατες εξελίξεις σε άλλα κράτη μέλη. Αυτός είναι ο σκοπός των δύο προτάσεων κανονισμού που υπέβαλε η Επιτροπή στις 24 Ιανουαρίου του 2006 και στις 3 Ιουλίου του 2007 αντιστοίχως: Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που τροποποιεί τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 883/2004 για το συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας και καθορίζει το περιεχόμενο του παραρτήματος ΧΙ 1 2 ΕΕ L 166, , διορθωμένο κείμενο σε ΕΕ L 200, , σ. 1. Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 1408/71 περί εφαρμογής των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης στους μισθωτούς, στους μη μισθωτούς και στα μέλη των οικογενειών τους που διακινούνται εντός της Κοινότητας, ΕΕ L 149, , σ. 2. Τροποποιήθηκε τελευταία με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1992/2006 (ΕΕ L 392, , σ. 1) /1/08 REV 1 ADD 1 ΘΚ/απ 2

3 Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που τροποποιεί τα παραρτήματα του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 883/2004 για το συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας. Οι δύο προτάσεις βασίζονται στα άρθρα 42 και 308 της Συνθήκης. Eνεργώντας βάσει του άρθρου 251 της Συνθήκης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέδωσε στις 9 Ιουλίου 2008 σε πρώτη ανάγνωση μια και μοναδική γνώμη - αποτελούμενη από 77 τροπολογίες στην πρόταση κανονισμού για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 883/2004 για το συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας, και για τον καθορισμό του περιεχομένου του Παραρτήματος ΧΙ 3 - κρίνοντας ότι η διαδικασία η σχετική με τη δεύτερη πρόταση είχε καταστεί άνευ αντικειμένου επειδή τα περιεχόμενά της ενσωματώθηκαν στη διαδικασία που αφορούσε την πρώτη πρόταση. Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή γνωμοδότησε στις 26 Οκτωβρίου του Η Επιτροπή υπέβαλε τις τροποποιημένες προτάσεις της στις 15 Οκτωβρίου του Λαμβάνοντας υπ όψη την τροπολογία 1 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι τροποποιημένες προτάσεις επιβεβαιώνουν τη συγχώνευση των δύο αρχικών προτάσεων σε ένα και μόνο κείμενο. Η Επιτροπή δέχθηκε όλες τις τροπολογίες που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ενεργώντας σύμφωνα με το άρθρο 251 παράγραφος 2 της Συνθήκης ΕΚ, το Συμβούλιο καθόρισε ομόφωνα την κοινή του θέση στις xx Δεκεμβρίου Η κοινή θέση σχετίζεται επίσης και με τις δύο αρχικές προτάσεις που συγχωνεύθηκαν σε ενιαίο κείμενο. 3 4 Δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα ΕΕ C 161, , σ /1/08 REV 1 ADD 1 ΘΚ/απ 3

4 ΙΙ. ΣΤΟΧΟΣ Ενώ η πρόταση εκτελεστικού κανονισμού προβλέπει οριζόντιους κανόνες, η πρόταση κανονισμού για τον καθορισμό του Παραρτήματος ΧΙ προβλέπει από πλευράς της συμπληρωματικές διατάξεις που αφορούν συγκεκριμένες πτυχές της νομοθεσίας συγκεκριμένων κρατών μελών για να εξασφαλίζεται ότι ο βασικός κανονισμός εφαρμόζεται ανεμπόδιστα στα κράτη μέλη για τα οποία πρόκειται. Σύμφωνα με τον γενικό στόχο της απλούστευσης, η πρόταση περιλαμβάνει λιγότερες καταχωρήσεις από το αντίστοιχο Παράρτημα VI του ισχύοντος κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1408/71. Τα παραρτήματα ΙΙ και Χ του κανονισμού 883/2004, τα οποία είχαν αφεθεί κενά, έχουν ισοδύναμες διατάξεις στα παραρτήματα ΙΙΙ και ΙΙα του κανονισμού 1408/71. Τα υπόλοιπα παραρτήματα που τροποποιεί η παρούσα πρόταση περιέχουν ήδη διατάξεις που αφορούν διάφορα κράτη μέλη, χρειάζονται όμως συμπλήρωση για να ληφθούν υπ όψη τα κράτη μέλη που προσχώρησαν στην ΕΕ μετά τις 29 Απριλίου του Ορισμένα από τα παραρτήματα αυτά έχουν επίσης αντίστοιχες διατάξεις στον κανονισμό 1408/71. Εν τούτοις, το Παράρτημα Ι Μέρος 1 (προκαταβολές παροχών διατροφής) και τα παραρτήματα ΙΙΙ και IV (ειδικοί κανόνες για τις παροχές υγειονομικής περίθαλψης) εφαρμόζονται μόνο στον κανονισμό 883/2004. ΙΙΙ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΘΕΣΗΣ 1. Γενικές παρατηρήσεις: α) Τροποποιημένη πρόταση της Επιτροπής Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε 77 τροπολογίες στην πρόταση της Επιτροπής. Όλες αυτές οι τροπολογίες ενσωματώθηκαν στις τροποποιημένες προτάσεις της Επιτροπής είτε ολόκληρες, είτε εν μέρει είτε αναδιατυπωμένες (τροπολογίες αριθ. 1-5, 7-11, και αναθ.) /1/08 REV 1 ADD 1 ΘΚ/απ 4

5 β) Κοινή θέση του Συμβουλίου: Το Συμβούλιο ήταν σε θέση να δεχθεί 70 από τις 77 τροπολογίες όπως είχαν ενσωματωθεί εν όλω ή εν μέρει στην τροποποιημένη πρόταση της Επιτροπής, ήτοι τις τροπολογίες αριθ. 1-5, 7, 8, 10, , 22 και Ωστόσο το Συμβούλιο δεν έκρινε σκόπιμο να δεχθεί τις τροπολογίες αριθ. 6, 11, 12, 20, 23, 24 και 78 αναθ. Επίσης, μολονότι συμφώνησε για την ουσία της τροπολογίας 9 σχετικά με τον ορισμό «παροχές σε είδος», το Συμβούλιο έκρινε ότι ο ορισμός αυτός θα πρέπει να διευκρινιστεί περαιτέρω (άρθρο 1, παράγραφος 3, σημείο (vα) της κοινής θέσης). 2. Θέση του Συμβουλίου ως προς την τροπολογία 20 και τις λοιπές συναφείς τροπολογίες: Το ζήτημα αυτό αφορά το δικαίωμα των μελών της οικογενείας του μεθοριακού εργαζομένου να έχουν υγειονομική περίθαλψη στο κράτος μέλος στο οποίο απασχολείται ο εν λόγω εργαζόμενος υπό τις ίδιες προϋποθέσεις με εκείνες που εφαρμόζονται σε αυτόν. Το άρθρο 18 παράγραφος 2 του βασικού κανονισμού ορίζει ότι «Τα μέλη της οικογένειας μεθοριακού εργαζομένου δικαιούνται παροχές σε είδος κατά τη διάρκεια της διαμονής τους στο αρμόδιο κράτος μέλος, εκτός εάν το εν λόγω κράτος μέλος αναφέρεται στο παράρτημα ΙΙΙ.» Το Παράρτημα ΙΙΙ του βασικού κανονισμού κατονομάζει τα επτά κράτη μέλη που εφαρμόζουν περιορισμούς στα δικαιώματα παροχών σε είδος των μελών της οικογένειας μεθοριακού εργαζομένου. Η τροπολογία 20 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (με την οποία έχουν στενή συνάφεια οι τροπολογίες αριθ. 6, 11 και 12) δηλώνει ότι στο άρθρο 87 του βασικού κανονισμού θα πρέπει να προστεθεί νέα παράγραφος 10α που να ορίζει ότι «Το Παράρτημα ΙΙΙ καταργείται πέντε έτη από την ημερομηνία εφαρμογής του παρόντος κανονισμού.» 14518/1/08 REV 1 ADD 1 ΘΚ/απ 5

6 Το Συμβούλιο δεν μπόρεσε να καταλήξει ομόφωνα σε συμφωνία για την τροπολογία αυτή, λόγω της αντίθεσης πέντε αντιπροσωπειών. Αυτές οι αντιπροσωπείες φρονούν κατ αρχήν ότι η διάταξη του άρθρου 18 παράγραφος 2 του βασικού κανονισμού δεν πρέπει να τεθεί εν αμφιβόλω, δεδομένου μάλιστα ότι δεν υπάρχει πείρα από την εφαρμογή του νέου κανονισμού. Οι αντιπροσωπείες τονίζουν ότι η ευαίσθητη συμβιβαστική λύση που υιοθετήθηκε στον κανονισμό 883/2004, στην οποία μάλιστα το Κοινοβούλιο έπαιξε σημαντικό ρόλο, δεν πρέπει να αλλάξει. Πριν από τη λήψη περαιτέρω μέτρων, οι αντιπροσωπείες προτιμούν να μην επεκτείνουν τα δικαιώματα υγειονομικής περίθαλψης των μελών της οικογένειας διασυνοριακών εργαζομένων πέρα από τα προβλεπόμενα στον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 1408/71, διότι κατά την άποψή τους θα ήταν πρόωρο ν' αποφασιστεί εδώ και τώρα ότι το Παράρτημα ΙΙΙ καταργείται μετά από μια πενταετία. Αφ ετέρου όμως όλες οι υπόλοιπες αντιπροσωπείες ήσαν σε θέση να δεχθούν αυτή την τροπολογία επιδεικνύοντας πνεύμα συμβιβασμού. Επίσης, οι αντιπροσωπείες έξι κρατών εκ των αναφερομένων στο Παράρτημα ΙΙΙ της κοινής θέσης υιοθέτησαν ακόμη πιο ευέλικτη στάση, δεδομένου ότι θα μπορούσαν να δεχθούν την κατάργηση του Παραρτήματος ΙΙΙ μετά την περίοδο τεσσάρων ετών. Στη συνάρτηση αυτή, η ιταλική αντιπροσωπεία, η οποία δεν θα μπορούσε να αποδεχθεί την τροπολογία 24 και όσον θεωρεί αναγκαία την παρουσία σχετικής καταχώρησης στο Παράρτημα ΙΙΙ, έλαβε συμβιβαστική θέση για την τροπολογία 20, δεδομένου ότι δέχθηκε να περιοριστεί σε τέσσερα έτη η περίοδος ισχύος της καταχώρησής της. Ούτως εχόντων των πραγμάτων και λαμβανομένης υπ όψη της σημασίας που αποδίδει στο ζήτημα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έγινε εν τέλει ομόφωνα δεκτή μια συμβιβαστική λύση σύμφωνα με την οποία: Τα άρθρα 18 παράγραφος 2 και 28 παράγραφος 1 του κανονισμού θα τροποποιηθούν ούτως ώστε να ορίζεται ότι το Παράρτημα ΙΙΙ θα αναθεωρηθεί πέντε χρόνια μετά την εφαρμογή του και Στο άρθρο 87 του βασικού κανονισμού θα προστεθεί νέα παράγραφος 10α που θα ορίζει ότι η περίοδος ισχύος των καταχωρήσεων ορισμένων κρατών μελών στο Παράρτημα ΙΙΙ θα περιορίζεται σε τέσσερα χρόνια /1/08 REV 1 ADD 1 ΘΚ/απ 6

7 Το Συμβούλιο θεωρεί ότι η λύση αυτή είναι ρεαλιστική αλλά και ισορροπημένη και ότι σαφώς κινείται προς την κατεύθυνση της θέσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ευελπιστεί δε ότι το Κοινοβούλιο θα μπορέσει να τη δεχθεί. 3. Θέση του Συμβουλίου ως προς την τροπολογία 23 Η τροπολογία 23 σχετίζεται με το Παράρτημα ΙΙ του βασικού κανονισμού (Διατάξεις συμβάσεων που παραμένουν σε ισχύ και, κατά περίπτωση, περιορίζονται στα πρόσωπα που καλύπτονται από αυτές). Στο σημείο 36 του εν λόγω παραρτήματος, στην καταχώρηση Πορτογαλία-Ηνωμένο Βασίλειο το Κοινοβούλιο προσθέτει παραπομπή στο άρθρο 2 παράγραφος 1 του πρωτοκόλλου για την ιατρική περίθαλψη της 15ης Νοεμβρίου 1978 που ήδη καλύπτεται από το Παράρτημα ΙΙΙ του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1408/71 του Συμβουλίου. Το προαναφερόμενο πρωτόκολλο δεν εμφανίζεται στο Παράρτημα ΙΙ της κοινής θέσης του Συμβουλίου, διότι τα δύο κράτη μέλη που αφορά το πρωτόκολλο αυτό δήλωσαν ότι αποφάσισαν να μην εφαρμόζουν το άρθρο 2 παράγραφος 1 του εν λόγω πρωτοκόλλου από 1ης Σεπτεμβρίου Θέση του Συμβουλίου ως προς την τροπολογία 78 αναθ. Η τροπολογία 78 αναθ. επιδιώκει, μεταξύ άλλων, τη διατήρηση της καταχώρησης «Ιταλία» στο Παράρτημα IV του βασικού κανονισμού, ο οποίος ορίζει ότι τα κράτη μέλη που αναφέρονται σε αυτό το παράρτημα χορηγούν περισσότερα δικαιώματα στους συνταξιούχους που επιστρέφουν στο αρμόδιο κράτος μέλος (άρθρο 27 παράγραφος 2 του βασικού κανονισμού). Όσον αφορά την εν λόγω καταχώρηση, η τροπολογία αυτή δεν κρίθηκε αποδεκτή από το Συμβούλιο το οποίο ενήργησε βάσει ομοφωνίας. Μετά την έγκριση του βασικού κανονισμού, οι ιταλικές αρμόδιες αρχές επανεκτίμησαν τη θέση τους και προτίμησαν να μην χορηγήσουν, προς το παρόν, περισσότερα δικαιώματα στους συνταξιούχους. Με βάση τις νέες αυτές εξελίξεις, η Επιτροπή πρότεινε στην αρχική της πρόταση για τροποποίηση των παραρτημάτων του κανονισμού (ΕΟΚ) 883/2004 να απαλειφθεί η καταχώρηση «Ιταλία» από το Παράρτημα IV, πράγμα που βρήκε σύμφωνη την ιταλική αντιπροσωπεία /1/08 REV 1 ADD 1 ΘΚ/απ 7

8 Η Επιτροπή δέχθηκε την κοινή θέση που ενέκρινε το Συμβούλιο. 5. Ειδικές παρατηρήσεις Το Συμβούλιο έκρινε απαραίτητο να προβεί στις ακόλουθες τροποποιήσεις επί της πρότασης της Επιτροπής: Άρθρο 15 του βασικού κανονισμού: οι όροι «επικουρικό προσωπικό» αντικαταστάθηκαν στην κοινή θέση από τους όρους «συμβασιούχοι υπάλληλοι» σύμφωνα με τον κανονισμό υπηρεσιακής κατάστασης, Άρθρο 36 παράγραφος 1 του βασικού κανονισμού: το Συμβούλιο έκρινε απαραίτητο να προβλεφθεί ότι τα άρθρα 17, 18 παράγραφος 1, 19 παράγραφος 1 και 20 παράγραφος 1 θα ισχύουν και επί παροχών για εργατικά ατυχήματα ή επαγγελματικές ασθένειες, Επίσης, το Συμβούλιο είναι της άποψης ότι στο άρθρο 36 του βασικού κανονισμού θα πρέπει να προστεθεί νέα παράγραφος 2α προκειμένου να περιληφθεί η αρχή που ορίζεται στο άρθρο 33 της πρότασης κανονισμού της Επιτροπής σχετικά με τις διαδικασίες εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 883/2004 για το συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, Άρθρο 87 παράγραφος 8 του βασικού κανονισμού: το Συμβούλιο έκρινε απαραίτητο να αντικατασταθεί η τρέχουσα παράγραφος 8 με νέα παράγραφο στην οποία θα καθορίζεται η μέγιστη χρονική διάρκεια κατά την οποία ένα πρόσωπο υπόκειται στη νομοθεσία κράτους μέλους άλλου από το καθοριζόμενο σύμφωνα με τον Τίτλο ΙΙ του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1408/71 του Συμβουλίου /1/08 REV 1 ADD 1 ΘΚ/απ 8

9 IV. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Το Συμβούλιο επικροτεί το πνεύμα συνεργασίας που επέδειξε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά την πρώτη ανάγνωση του σημαντικού αυτού στοιχείου της παράγωγης νομοθεσίας, πνεύμα που επέτρεψε στα δύο θεσμικά όργανα να περιορίσουν ήδη κατά πολύ το περιθώριο πιθανών διαφωνιών. Ειδικότερα, το Συμβούλιο εκτιμά την πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τη συγχώνευση της πρότασης που τροποποιεί τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 883/2004 για το συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας και καθορίζει το περιεχόμενο του παραρτήματος ΧΙ, με την πρόταση που τροποποιεί τα παραρτήματα του κανονισμού. Το Συμβούλιο θεωρεί ότι η κοινή του θέση ανταποκρίνεται κατά μέγα μέρος στις μέριμνες που εξέφρασε το Κοινοβούλιο. Το Συμβούλιο προσβλέπει σε συνέχιση της εποικοδομητικής αυτής συζήτησης με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προκειμένου να επιτευχθεί τελική συμφωνία για την συμπληρωματική αυτή νομοθεσία το ταχύτερο δυνατόν, δεδομένου ότι εκείνο που προ πάντων ενδιαφέρει είναι να τεθεί σύντομα σε ισχύ η συνολική δέσμη νέων κανόνων όσον αφορά τον εκσυγχρονισμό και την απλούστευση του συντονισμού των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας /1/08 REV 1 ADD 1 ΘΚ/απ 9