ΔΡΑΣΗ: ΤΟ ΠΑΝΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ ΚΥΠΡΟΥ ΣΕ ΔΙΑΛΟΓΟ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2016 ΠΑΝΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ ΚΥΠΡΟΥ
Σημειώσεις Το έργο «Το μέλλον της χώρας μας έχει σημασία: κοινωνικοί φορείς παίρνουν το λόγο» έλαβε χρηματοδότηση από EEA Grants και την Κυπριακή Δημοκρατία. Οι απόψεις που εκφράζονται στην παρούσα έκδοση είναι αυτές των συγγραφέων και δεν υπονοούν την έκφραση οποιασδήποτε γνώμης εκ μέρους των EEA Grants ή της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Το Πανσυνδικαλιστικό Φόρουμ Κύπρου, σε εκδήλωση που πραγματοποίησε στις 14 Ιανουαρίου 2016, επίδωσε στους ηγέτες των δύο κοινοτήτων και διαπραγματευτές, Νίκο Αναστασιάδη και Μουσταφά Ακιντζί, τα επτά θεματικά υπομνήματα και διεκδίκησε την ενεργό και ουσιαστική συμμετοχή του στις διαδικασίες διαβούλευσης για την επίλυση των σχετικών με την εργασία, οικονομία, κοινωνική ασφάλιση, κοινωνική προστασία και ασφάλιση υγείας ζητημάτων, ώστε να γίνει εφικτή η επεξεργασία και υιοθέτηση λύσεων που θα είναι αφενός ρεαλιστικές και αφετέρου κοινωνικά επωφελείς για το σύνολο του λαού μας. Οι ηγέτες και διαπραγματευτές των δύο κοινοτήτων μαζί με ηγέτες οργανώσεων μελών του Πανσυνδικαλιστικού Φόρουμ Κύπρου. (14/01/2016) Ο κ. Μουσταφά Ακιντζί, ηγέτης και διαπραγμα- Ο κ. Νίκος Αναστασιάδης, ηγέτης και διαπραγμα- τευτής της Τουρκοκυπριακής κοινότητας παραλαμ- τευτής της ελληνοκυπριακής κοινότητας παραλαμ- βάνοντας τα Θεματικά Υπομνήματα από τον κ. Πάμπη βάνοντας τα Θεματικά Υπομνήματα από τον κ. Χασάν Κυρίτση, Γενικό Γραμματέα της ΠΕΟ. (14/01/2016) Φελέκ, Προεδρεύοντα της DEV-İŞ. (14/01/2016)
ΕΡΓΟ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ ΕΧΕΙ ΣΗΜΑΣΙΑ: ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΤΟ ΛΟΓΟ ΔΡΑΣΗ ΤΟ ΠΑΝΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ ΚΥΠΡΟΥ ΣΕ ΔΙΑΛΟΓΟ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΑ 1
2
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Ι - ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Το πρόγραμμα «Το μέλλον της χώρας μας έχει σημασία: κοινωνικοί φορείς παίρνουν το λόγο» 2. Η δράση «Το Πανσυνδικαλιστικό Φόρουμ Κύπρου σε διάλογο με την κοινωνία για το μέλλον της χώρας μας» 3. Το Πανσυνδικαλιστικό Φόρουμ Κύπρου 5 7 8 ΜΕΡΟΣ ΙΙ ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΑ 4. Υπόμνημα 1: Ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και δικαίωμα στη συλλογική διαπραγμάτευση στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο 5. Υπόμνημα 2: Κοινωνική ασφάλιση και κοινωνική προστασία στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο 6. Υπόμνημα 3: Πολιτικές απασχόλησης και προστασία της απασχόλησης στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο 7. Υπόμνημα 4: Ισότητα των φύλων και καταπολέμηση των διακρίσεων στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο 8. Υπόμνημα 5: Πρόσβαση στην εκπαίδευση και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο 9. Υπόμνημα 6: Μηχανισμός διαμόρφωσης και προστασίας των μισθών στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο 10. Υπόμνημα 7: Ασφάλεια και υγεία στην εργασία στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο 11 12 14 15 17 20 21 3
4 ΜΕΡΟΣ Ι - ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ ΕΧΕΙ ΣΗΜΑΣΙΑ: ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΤΟ ΛΟΓΟ» Το Κυπριακό είναι ένα πρόβλημα που παραμένει σε εκκρεμότητα για μακρά περίοδο και αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του κυπριακού λαού στο σύνολό του. Αν υπάρχει μια κοινή αντίληψη για το Κυπριακό πρόβλημα ανάμεσα στην ελληνοκυπριακή και τουρκοκυπριακή κοινότητα, αυτή είναι η σταθερή πεποίθηση ότι η μακρά εκκρεμότητά του περιορίζει τη χώρα σε μια κατάσταση παρατεταμένης προσωρινότητας. Σημαντικοί αναπτυξιακοί σχεδιασμοί που αποσκοπούν στη βελτίωση της υποδομής της χώρας, στην ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου πολεοδομικού και αγροτικού σχεδιασμού, στη διαχείριση των περιορισμένων φυσικών πόρων του νησιού (π.χ. νερό) με ένα πιο βιώσιμο τρόπο ή στην εκπόνηση μιας ολοκληρωμένης αναπτυξιακής στρατηγική ευθυγραμμισμένης με τα οικολογικά χαρακτηριστικά του νησιού, παραμένουν στα χαρτιά ή εφαρμόζονται αποσπασματικά, μερικές φορές μάλιστα και αντιπαραγωγικά. Η παρατεταμένη εκκρεμότητα του Κυπριακού προβλήματος και η ύπαρξη της διαχωριστικής γραμμής σε όλη τη χώρα συνιστούν αναμφισβήτητα σημαντικά εμπόδια στο αναπτυξιακό δυναμικό του νησιού. Γι αυτό οι δύο κοινότητες μοιράζονται το όραμα για την επανένωση της χώρας και του λαού της. Αμέτρητοι κύκλοι διαπραγματεύσεων στις προηγούμενες δεκαετίες απέτυχαν να καταλήξουν σε συμφωνία για μία δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού προβλήματος. Εδώ και ένα χρόνο ένας καινούργιος κύκλος διαπραγματεύσεων βρίσκεται σε εξέλιξη και για μια ακόμα φορά οι ελπίδες του λαού μας αναπτερώνονται. Η ιδέα για το έργο «Το μέλλον της χώρας μας έχει σημασία: κοινωνικοί φορείς παίρνουν το λόγο» προηγήθηκε της τρέχουσας διαδικασίας διαπραγματεύσεων. Με στόχο να στηρίξει τις διαπραγματεύσεις, το έργο σχεδιάστηκε κυρίως για να απαντήσει σε μία αδυναμία προηγούμενων διαπραγματεύσεων: την έλλειψη κατάλληλης κινητοποίησης και συμμετοχής των κοινωνικών φορέων. Κοινωνικοί φορείς έχουν παρέμβει στο παρελθόν σε διάφορες ευκαιρίες. Ελληνοκυπριακές και τουρκοκυπριακές συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργαζομένων, για παράδειγμα, έχουν με διάφορες πρωτοβουλίες και δραστηριότητες εκφράσει την αποφασιστικότητά τους να στηρίξουν μία συμφωνημένη λύση. Ωστόσο, πολλές πρωτοβουλίες δεν ήταν συγχρονισμένες με διαπραγματευτικές διαδικασίες. Επιπλέον, συχνά δεν επικεντρώνονταν σε λεπτομερή επεξεργασία των στοιχείων της λύσης που έχουν μεγάλη σημασία για την οικονομική και κοινωνική συνοχή της χώρας. Σκοπός του προγράμματος Κοινωνικοί φορείς έχουν στρατηγική σημασία για τη λύση του Κυπριακού προβλήματος, όχι μόνο επειδή η στήριξή τους στη διαδικασία έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει την ευρύτερη δυνατή αποδοχή της λύσης, αλλά και επειδή η ενεργός συμμετοχή τους είναι 5
απαραίτητη για την αποτελεσματική εφαρμογή μιας συμφωνημένης λύσης. Με τη μοναδική τους τεχνογνωσία, κοινωνικοί φορείς μπορούν να παρέχουν πολύτιμες γνώσεις και εμπειρία για εκείνες τις πτυχές μιας διευθέτησης που αφορούν την οικονομική και κοινωνική συνοχή, καθώς και τη θεμελίωση του κοινού κράτους στο μέλλον. Αυτό είναι απαραίτητο για τη βιωσιμότητα οποιασδήποτε συμφωνημένης λύσης. 2. Δημιουργία του Δικτύου Κοινωνικών Φορέων. Το δίκτυο δημιουργήθηκε σε συνεργασία με το Πανσυνδικαλιστικό Φόρουμ Κύπρου (ΠΦΚ). Το ΠΦΚ αποτέλεσε τον πυρήνα του δικτύου, το οποίο στη συνέχεια διευρύνθηκε με τη συμμετοχή πρόσθετων κοινωνικών οργανώσεων. Το δίκτυο ενεπλάκην σε ένα δομημένο διάλογο σχετικά με πτυχές της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής στο μελλοντικό ενιαίο κράτος της Κύπρου. Ο κύριος στόχος αυτού του έργου ήταν η δημιουργία χώρου για τους κοινωνικούς φορείς, ώστε να μπορέσουν να παρέμβουν συλλογικά (Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι μαζί με μια φωνή), έγκαιρα (παράλληλα με τη διαδικασία διαπραγματεύσεων) και με ένα οργανωμένο και συντονισμένο τρόπο (στο πλαίσιο μίας δομημένης διαδικασίας) κατά τη διάρκεια των τρεχουσών διαπραγματεύσεων. 3. Σύγκληση θεματικών διασκέψεων. Κατά τη διάρκεια του 2015, το Δίκτυο Κοινωνικών Φορέων διοργάνωσε επτά θεματικές διασκέψεις. Οι συμμετέχοντες σε αυτές τις διασκέψεις ενεπλάκησαν σε ένα δημοκρατικό και δομημένο διάλογο σχετικά με πτυχές της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής. Όλες οι διασκέψεις ολοκληρώθηκαν με την ομόφωνη υιοθέτηση ενός υπομνήματος. Δραστηριότητες του προγράμματος Το πρόγραμμα περιλάμβανε διάφορες δραστηριότητες που είχαν αρθρωτή δομή και συνδέονταν με διαδοχική σχέση μεταξύ τους: 1. Προετοιμασία ενός εγγράφου πλαίσιο. Το έγγραφο είναι μία μελέτη που εκπονήθηκε κάτω από τον τίτλο: «Πιο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης στο πλαίσιο της επανένωσης;». Η μελέτη εξετάζει τα χαρακτηριστικά των οικονομιών των δύο κοινοτήτων και αναπτύσσει ένα μοντέλο ανάπτυξης που είναι κατάλληλη για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής στο μελλοντικό ενιαίο κράτος της Κύπρος. 4. Διάχυση αποτελεσμάτων. Το δίκτυο διάχυσε τα αποτελέσματα και τις εποικοδομητικές προτάσεις του προγράμματος με διάφορες δημοσιεύσεις, αναρτήσεις στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, διασκέψεις τύπου, καθώς επίσης και επίδοση υπομνημάτων στους διαπραγματευτές και ηγέτες των δύο κοινοτήτων. Κοινοπραξία και χορηγοί του έργου Το έργο σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε από δικοινοτική κοινοπραξία, αποτελούμενη από το Ινστιτούτο Εργασίας Κύπρου ΠΕΟ (ΙΝΕΚ- ΠΕΟ, συντονισμός), την Παγκύπρια Εργατική Ομοσπονδία (ΠΕΟ) και την Ομοσπονδία Επαναστατικών Συνδικάτων των Εργαζομένων (DEV-İŞ). Η κοινοπραξία συνεργάστηκε με το 6
Πανσυνδικαλιστικό Φόρουμ Κύπρου για τη σύσταση του δικτύου κοινωνικών φορέων και την σύγκληση των θεματικών διασκέψεων. Το έργο συγχρηματοδοτήθηκε από το Χρηματοδοτικό Μηχανισμό του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (EEA Grants) και την Κυπριακή Δημοκρατία. 2. Η ΔΡΑΣΗ «ΤΟ ΠΑΝΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ ΚΥΠΡΟΥ ΣΕ ΔΙΑΛΟΓΟ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ» Στο τέλος του Ιανουαρίου 2015, η σύμπραξη του έργου εξασφάλισε την συνεργασία του Πανσυνδικαλιστικού Φόρουμ Κύπρου, το οποίο αποτελείται από 18 Ελληνοκυπριακές και Τουρκοκυπριακές συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργαζομένων. Το Φόρουμ αποτέλεσε τον πυρήνα του δικτύου κοινωνικών φορέων. Αυτό άνοιξε το δρόμο για την υλοποίηση της δράσης «Το Πανσυνδικαλιστικό Φόρουμ Κύπρου σε διάλογο με την κοινωνία για το μέλλον της χώρας μας». Στο πλαίσιο της δράσης «Το Πανσυνδικαλιστικό Φόρουμ Κύπρου σε διάλογο με την κοινωνία για το μέλλον της χώρας μας», το δίκτυο διοργάνωσε επτά θεματικές διασκέψεις για θέματα σχετικά με την κοινωνική και οικονομική συνοχή στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο. Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας και ανάλογα με την θεματική εστίαση κάθε διάσκεψης, το δίκτυο επεκτεινόταν με τη συμμετοχή πολλών άλλων κοινωνικών οργανώσεων. Έτσι, πέρα από τις 18 οργανώσεις μέλη του Πανσυνδικαλιστικού Φόρουμ Κύπρου, 14 πρόσθετες κοινωνικές οργανώσεις ενεπλάκησαν στη διαδικασία, ενισχύοντας τη βαρύτητα του θεματικού υπομνήματος που εγκρινόταν ομόφωνα με την ολοκλήρωση του κάθε διάσκεψης. Το δίκτυο διοργάνωσε τις ακόλουθες θεματικές διασκέψεις: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και δικαίωμα στη συλλογική διαπραγμάτευση στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο Κοινωνική Ασφάλιση και Κοινωνική Προστασία στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο. Πολιτικές Απασχόλησης και Προστασία της Απασχόλησης στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο. Ισότητα των φύλων και καταπολέμηση των διακρίσεων στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο. Πρόσβαση στην εκπαίδευση και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο. Μηχανισμός διαμόρφωσης και προστασίας των μισθών στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο. Ασφάλεια και υγεία στην εργασία στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο. Κάθε θεματική εστίαση καλυπτόταν σε τρεις συνόδους: 1η Σύνοδος: εμπειρογνώμονες από το εξωτερικό ή την Κύπρο, που προέρχονταν από διεθνείς οργανισμούς (πχ. Τη ΔΟΕ και την ΠΟΥ) ή την ακαδημαϊκή κοινότητα, υπέβαλαν παρουσιάσεις σχετικές με το αντικείμενο της εκάστοτε θεματικής εστίασης. Επιπλέον δύο εμπειρογνώμονες από την Ελληνοκυπριακή και την Τουρκοκυπριακή κοινότητα παρουσίαζαν αναφορές στην υφιστάμενη κατάσταση στις 7
δύο κοινότητες, 2η Σύνοδος: εκπρόσωποι των συμμετεχουσών οργανώσεων παρουσίαζαν και συζητούσαν τις δικές τους ιδέες και θέσεις και 3η Σύνοδος: συζήτηση και υιοθέτηση θεματικού υπομνήματος. 3. ΤΟ ΠΑΝΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ ΚΥΠΡΟΥ Το Πανσυνδικαλιστικό Φόρουμ Κύπρου (ΠΦΚ), στο οποίο συμμετέχει η μεγάλη πλειοψηφία των συνδικαλιστικών οργανώσεων, αποτελεί μια προχωρημένη μορφή δικοινοτικής συνεργασίας ανάμεσα στους Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους εργαζόμενους και τις οργανώσεις τους. Το ΠΦΚ συγκροτήθηκε για πρώτη φορά το 1995 με την σύγκλιση της πρώτης του συνδιάσκεψης, ενώ στην συνέχεια ακολούθησαν άλλες τρεις συνδιασκέψεις το 1997, το 1999 και το 2004 αντίστοιχα. Στο ΠΦΚ συμμετέχουν 18 συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαζομένων και από τις δύο κοινότητες: DEV-İŞ, TÜRK-SEN, KTAMS, KTÖS, KTOEÖS, KOOP-SEN, BES, BA- SIN-SEN, ΠΕΟ, ΣΕΚ, ΠΑΣΥΔΥ, ΕΤΥΚ, ΔΕΟΚ, ΠΟΕΔ, ΟΕΛΜΕΚ, ΟΛΤΕΚ, ΠΟΑΣ και ΕΣΚ. Η ΠΕΟ,DEV-İŞ, TÜRK-SEN, KTAMS, ΣΕΚ, και ΠΑΣΥΔΥ αποτελούν την Μόνιμη Επιτροπή του Φόρουμ, η οποία έχει την ευθύνη της προετοιμασίας και υλοποίησης των δραστηριοτήτων του και διασφαλίζει την παρέμβαση του στην πολιτική και κοινωνική ζωή του τόπου μας. Ο συντονισμός τουπφκ ανατίθεται εκ περιτροπής και σε ετήσια βάση στα ζευγάρια οργανώσεων ΠΕΟ DEV-IS, ΣΕΚ TÜRK-SEN, ΠΑΣΥΔΥ ΚΤΑΜS. Οι βασικοί άξονες του πολιτικού πλαισίου συνεργασίας στο ΠΦΚ διατυπώθηκαν στις διακηρύξεις των τεσσάρων συνδιασκέψεων του αλλά και σε πρόσφατη συνάντηση των ηγεσιών των οργανώσεων μελών του. Αυτοί είναι η ανάπτυξη κοινής δράσης με στόχο την ειρηνική, ταχεία, δίκαιη και βιώσιμη επίλυση του Κυπριακού προβλήματος, στη βάση των συμφωνιών υψηλού επιπέδου και των σχετικών ψηφισμάτων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, που προβλέπουν λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως αυτή ερμηνεύεται από τις σχετικές αποφάσεις του ΟΗΕ και με μία κυριαρχία, μία ιθαγένεια και μία διεθνή προσωπικότητα, καθώς και στις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες. Βέβαια οι θέσεις του Πανσυνδικαλιστικού Φόρουμ δεν περιορίζονται μόνο σε γενικές διακηρύξεις για το πλαίσιο λύσης του Κυπριακού προβλήματος. Το ΠΦΚ έχει επεξεργαστεί και υιοθετήσει θέσεις που εμβαθύνουν και συγκεκριμενοποιούν τα αιτήματα των εργαζομένων. Έτσι, έχει διατυπώσει αιτήματα και έχει κάνει, όπου ήταν αναγκαίο, παρεμβάσεις που τονίζουν με έμφαση ότι στην επανενωμένη Κύπρο θα πρέπει να διασφαλίζονται τα ακόλουθα: Εφαρμογή ενιαίου συστήματος εργασιακών σχέσεων και απασχόλησης Εφαρμογή ενιαίου σχεδίου κοινωνικής ασφάλισης Εφαρμογή ενιαίου συστήματος καθορισμού μισθών και απολαβών Πλήρης σεβασμός του δικαιώματος της ελεύθερης διακίνησης, του δικαιώματος του συνεταιρίζεσθαι και της επιλογής απασχόλησης σε οποιαδήποτε περιοχή της Κύπρου Πλήρης απαγόρευση των διακρίσεων αναφορικά με την απασχόληση ή/και 8
τις απολαβές λόγω εθνικής καταγωγής, θρησκείας, χρώματος, φύλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού. Εφαρμογή ενός εκπαιδευτικού συστήματος που θα διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση περιβάλλοντος ανεκτικότητας, ειρηνικής συνύπαρξης και αλληλοσεβασμού. Το Πανσυνδικαλιστικό Φόρουμ έχει επίσης στο παρελθόν συγκροτήσει δύο δικοινοτικές επιτροπές εμπειρογνωμόνων, οι οποίες εκπόνησαν δύο αξιόλογες συγκριτικές μελέτες: α) για τα επίπεδα μισθών και άλλα ωφελήματα που απολαμβάνουν οι Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι εργαζόμενοι και β) για τις κύριες πρόνοιες των σχεδίων κοινωνικής ασφάλισης που εφαρμόζονται στην Τουρκοκυπριακή και Ελληνοκυπριακή Κοινότητα. Τέλος, με την επιτυχή ολοκλήρωση της δράσης «Το Πανσυνδικαλιστικό Φόρουμ Κύπρου σε διάλογο με την κοινωνία για το μέλλον της χώρας μας» έχει αναδείξει την ικανότητα και ετοιμότητα του να συμβάλει δημιουργικά στις προσπάθειες επίτευξης μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης του Κυπριακού προβλήματος που θα επανενώνει τη χώρα και το λαό της. Γι αυτό διεκδικεί την ουσιαστική συμμετοχή του Πανσυνδικαλιστικού Φόρουμ Κύπρου στις διαδικασίες διαβούλευσης για την επίλυση των σχετικών με την εργασία, οικονομία, κοινωνική ασφάλιση, κοινωνική προστασία και ασφάλιση υγείας ζητημάτων, ώστε να γίνει εφικτή η επεξεργασία και υιοθέτηση λύσεων που θα είναι αφενός ρεαλιστικές και αφετέρου κοινωνικά επωφελείς για το σύνολο του λαού μας. Παύλος Καλοσυνάτος 9
10 ΜΕΡΟΣ ΙΙ ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΑ
ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΖΕΣΘΑΙ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΒΛΕΠΟΜΕΝΗ ΕΝΩΜΕΝΗ ΚΥΠΡΟ 19 Μαρτίου 2015, Κτίριο ΕΤΚΑ/ΠΕΟ, Σιμωνίδου 14 (3 ος Όροφος), Λευκωσία ΥΠΟΜΝΗΜΑ 1 Εμείς, οι εκπρόσωποι των οργανώσεων που συμμετείχαμε στη πιο πάνω διάσκεψη, αφού συζητήσαμε διεξοδικά τα σχετικά με την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και το δικαίωμα στη συλλογική διαπραγμάτευση ζητήματα στην προσδοκώμενη ενωμένη Κύπρο, καταλήξαμε ομόφωνα να διατυπώσουμε από κοινού και με έμφαση τα πιο κάτω αιτήματα: 3. 4. φύλου, χρώματος, φυλής, θρησκείας, ηλικίας, οικογενειακής κατάστασης, υπηκοότητας, εθνοτικής προέλευσης ή πολιτικών πεποιθήσεων, ηλικίας και σεξουαλικού προσανατολισμού. Η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι δεν θα πρέπει να υπόκειται σε οποιαδήποτε μορφή προαπαιτούμενης αδειοδότησης για τη σύσταση συνδικαλιστικής εργατικής οργάνωσης και όλοι οι εργαζόμενοι και υπάλληλοι θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα της ελεύθερης επιλογής αναφορικά με την προσχώρηση σε συνδικαλιστική εργατική οργάνωση. Όλοι οι εργαζόμενοι και υπάλληλοι θα πρέπει να απολαμβάνουν αποτελεσματικής προστασίας έναντι πράξεων αντισυνδικαλιστικής διάκρισης. Στους εκπροσώπους συνδικαλιστικών οργανώσεων θα πρέπει να εγγυάται το δικαίωμα ελεύθερης πρόσβασης στους χώρους εργασίας. 1. Η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και το δικαίωμα στη συλλογική διαπραγμάτευση θα πρέπει να κατοχυρωθούν στο σύνταγμα του προσδοκώμενου ομόσπονδου κράτους της Κύπρου, ως αυτά διακηρύσσονται στο καταστατικό της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ), στις Συμβάσεις της ΔΟΕ Αρ. 87 και 98, στο Χάρτη Κοινωνικών και 5. Το δικαίωμα στη συλλογική διαπραγμάτευση θα πρέπει να εφαρμόζεται σε όλους τους εργαζόμενους και υπαλλήλους, τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα και θα πρέπει να είναι δυνατή η άσκησή του σε όλα τα επίπεδα (στο επίπεδο της επιχείρησης, του κλάδου και στο εθνικό επίπεδο). Οικονομικών Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης και στην Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. 6. Η συλλογική διαπραγμάτευση θα πρέπει να διεξάγεται εθελοντικά, δεν θα πρέπει να υπόκειται σε οποιαδήποτε μορφή 2. Η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι θα πρέπει να καλύπτει όλους τους εργαζόμενους και εξαναγκασμού και κανένας διοικητικός και/ή νομοθετικός περιορισμός δεν θα πρέπει να υπαλλήλους, ανεξαρτήτως επαγγέλματος, 11
εμποδίζει την ελεύθερη σύναψη συλλογικής σύμβασης. 7. Η συλλογική διαπραγμάτευση θα πρέπει να διεξάγεται με καλή πίστη, ωστόσο οι συλλογικές συμβάσεις θα πρέπει να έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα για τα συμβαλλόμενα μέρη. 8. Μηχανισμοί και διαδικασίες επίλυσης διαφορών θα πρέπει να προβλεφθούν τόσο σε εθνικό όσο σε περιφερειακό επίπεδο, ώστε να διασφαλίζεται η ομαλή εφαρμογή των συλλογικών συμβάσεων (π.χ. ένας κώδικας βιομηχανικών σχέσεων). 9. Κανένα νομοθετικό και/ή διοικητικό εργαλείο δεν θα πρέπει να εμποδίζει με οποιοδήποτε τρόπο την αποτελεσματική απόλαυση της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι και την άσκηση του δικαιώματος στη συλλογική διαπραγμάτευση από του εργαζόμενους, τους υπαλλήλους και τις αντιπροσωπευτικές τους οργανώσεις. 10. Όλα τα απαραίτητα μέτρα θα πρέπει να ληφθούν για να ενθαρρυνθεί και να προωθηθεί η οργάνωση των εργαζομένων και υπαλλήλων σε συνδικαλιστικές οργανώσεις, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα. ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΒΛΕΠΟΜΕΝΗ ΕΝΩΜΕΝΗ ΚΥΠΡΟ 15 Μαΐου 2015, Κτίριο ΕΤΚΑ/ ΠΕΟ, Σιμωνίδου 14 (3 ος Όροφος), Λευκωσία ΥΠΟΜΝΗΜΑ 2 Εμείς, οι εκπρόσωποι των οργανώσεων που συμμετείχαν στη πιο πάνω διάσκεψη, αφού συζητήσαμε διεξοδικά τα σχετικά με την κοινωνική ασφάλιση και κοινωνική προστασία ζητήματα στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο, καταλήξαμε ομόφωνα να διατυπώσουμε από κοινού και με έμφαση τα πιο κάτω αιτήματα: 1. Το προσβλεπόμενο ομοσπονδιακό κράτος της Κύπρου θα πρέπει να διασφαλίζει την ενότητα της αγοράς εργασίας της χώρας, η οποία απαιτεί την εγκαθίδρυση ενός ενιαίου σχεδίου κοινωνικής ασφάλισης και κοινωνικής προστασίας και τη διασφάλιση του δικαιώματος των εργαζομένων στην ελεύθερη διακίνηση, εγκατάσταση και επιλογή απασχόλησης. ΛΕΥΚΩΣΙΑ, 19 ΜΑΡΤΙΟΥ 2015 ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΕΣ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΟΣ ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΠΑΝΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΦΟΡΟΥΜ ΚΥΠΡΟΥ 2. Η κοινωνική ασφάλιση και προστασία είναι ένα ανθρώπινο δικαίωμα και θα πρέπει να κατοχυρώνεται στο σύνταγμα του προσβλεπόμενου ομόσπονδου κράτους της Κύπρου, σύμφωνα την Οικουμενική Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (1948), τη Συνθήκη για την Κοινωνική Ασφάλιση (Ελάχιστα Επίπεδα) Αρ. 102 12
3. 4. 5. της ΔΟΕ (1952) και τη Σύσταση Εθνικά Προσδιορισμένα Κατώφλια Κοινωνικής Προστασίας Αρ. 202 της ΔΟΕ (2012). Η κοινωνική ασφάλιση πρέπει να καλύπτει όλες τις ενδεχόμενες περιστάσεις του κύκλου ζωής, ως αυτές προσδιορίζονται από τα επίπεδα της ΔΟΕ: μητρότητα, ασθένειες, ανεργία, εργατικά ατυχήματα, ιατρική περίθαλψη, οικογένειες με παιδιά, αναπηρία, θάνατο του/της εισοδηματία της οικογένειας, γήρας. Η κοινωνική ασφάλιση θα πρέπει να στηρίζεται στην αλληλεγγύη και να χρηματοδοτείται με τριμερής εισφορές. Η κοινωνική ασφάλιση θα πρέπει να συμπληρώνεται από πρόσθετα μέτρα κοινωνικής προστασίας που να χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Αυτά τα μέτρα θα πρέπει να προσφέρουν παροχές σε όλους που θα στοχεύουν στη διασφάλιση της πρόσβασης στην υγεία και παιδεία και στην καταπολέμηση των κινδύνων φτώχειας των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού. 8. Η ενοποίηση των υφιστάμενων σχεδίων κοινωνικής ασφάλισης και προστασίας σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να οδηγήσει στην υποβάθμιση της ποιότητας της κάλυψης. Η αρχή του «ό,τι είναι καλύτερο για τους εργαζομένους, τις οικογένειες τους και όλους τους ανθρώπους» θα πρέπει να εφαρμοστεί. ΛΕΥΚΩΣΙΑ, 15 ΜΑΐΟΥ 2015 ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΕΣ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΟΣ ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΠΑΝΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΦΟΡΟΥΜ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΙ 1. ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΕΝΤΑΜΕΛΟΥΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ 2. ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΜΟΝΟΓΟΝΕΪΚΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ 6. Τα σχέδια πρόσθετα μέτρα κοινωνικής προστασίας θα πρέπει να δίνουν έμφαση στην ευημερία των παιδιών και των ατόμων με αναπηρίες. 7. Όποιες μεταβατικές ρυθμίσεις κριθούν αναγκαίες για την ενοποίηση υφιστάμενων σχεδίων θα πρέπει να προσδιοριστούν με σαφήνεια και να ολοκληρωθούν εντός εύλογου χρονικού πλαισίου. 13
ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΒΛΕΠΟΜΕΝΗ ΕΝΩΜΕΝΗ ΚΥΠΡΟ 28 Μαΐου 2015, Κτίριο ΕΤΚΑ/ ΠΕΟ, Σιμωνίδου 14 (3 ος Όροφος), Λευκωσία ΥΠΟΜΝΗΜΑ 3 Εμείς, οι εκπρόσωποι των οργανώσεων που συμμετείχαν στη πιο πάνω διάσκεψη, αφού συζητήσαμε διεξοδικά τα σχετικά με τις πολιτικές απασχόλησης και την προστασία της απασχόλησης ζητήματα στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο, καταλήξαμε ομόφωνα να διατυπώσουμε από κοινού και με έμφαση τα πιο κάτω αιτήματα: A. B. 3. πολιτικής στην απασχόληση, όπου: Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα μπορούσε να διαθέσει οικονομικούς πόρους, να επεξεργαστεί κατευθυντήριες γραμμές και να εγκαθιδρύσεις διαδικασίες παρακολούθησης και αξιολόγησης και Οι κοινότητες θα μπορούσαν να εντοπίσουν τις ομάδες στόχου, να προσδιορίσουν τα μέτρα και να υλοποιήσουν τα προγράμματα. Οι ενεργητικές πολιτικές αγοράς εργασίας θα πρέπει να στοχεύουν συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού που μειονεκτούν στην απασχόληση και/ή στη μισθοδοσία και θα πρέπει να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν με στόχο τη σημαντική μείωση υφιστάμενων διακρίσεων λόγω γλώσσας, εθνικότητας και θρησκείας, φύλου και κοινωνικής θέσης, καθώς επίσης για να αποφευχθούν νέες μορφές ανισότητας που σχετίζονται με το κοινωνικό ντάμπινγκ. 1. Το προσβλεπόμενο ομοσπονδιακό κράτος της Κύπρου θα πρέπει να δώσει έμφαση στη ταχεία σύγκλιση της μακροοικονομικής πολιτικής με στόχο την ανάπτυξη, των θεσμών της αγοράς εργασίας και των εργασιακών σχέσεων με στόχο ένα ενιαίο σύστημα καθορισμού μισθών και της κοινωνικής πολιτικής με στόχο την αποφυγή ανισοτήτων στην εκπαίδευση, στις υπηρεσίες υγείας, στις συντάξεις, στα οικογενειακά 4. Μεταβατικές διευθετήσεις απαιτούν την ταχεία ανάπτυξη ενός σχεδίου δράσης με την ενεργή συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων. Το σχέδιο δράσης θα πρέπει να περιλαμβάνει: α) ανάλυση της υφιστάμενης θεσμικής κατάστασης πραγμάτων στις δύο κοινότητες, β) διατύπωση προτεραιοτήτων, γ) εντοπισμό αναγκαίων μεταρρυθμίσεων και δ) καθορισμό ενός χρονοδιαγράμματος υλοποίησης δράσεων. 2. επιδόματα, επιδόματα ανεργίας κλπ. Στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο θα πρέπει να αναπτυχθούν ενεργητικές πολιτικές αγοράς εργασίας με στόχο τη δημιουργία μίας συνεκτικής και λειτουργικής 5. Το προσβλεπόμενο ομοσπονδιακό κράτος της Κύπρου θα πρέπει να προσδώσει στην νομοθετική προστασία της απασχόλησης μεγάλη σημασία, έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν οι πρόσφατες δυσμενείς 14
6. 7. εξελίξεις στην οικονομία και στην αγορά εργασίας. Νομοθετική προστασία της απασχόλησης θα πρέπει να καλύπτει: Τον τερματισμό της απασχόλησης, Τον πλεονασμό και τις ομαδικές απολύσεις, Τις διευθετήσεις του χρόνου εργασίας και την ετήσια άδεια, Τις ειδικές μορφές απασχόλησης (μερική απασχόληση, απασχόληση ορισμένου έργου και άλλες μορφές άτυπης απασχόλησης), Τη μητρότητα, Τους μισθούς, Τη μεταβίβαση επιχειρήσεων Την απαγόρευση των διακρίσεων στην απασχόληση. Όποιες μεταβατικές ρυθμίσεις κριθούν αναγκαίες για την ενοποίηση υφιστάμενων ρυθμίσεων προστασίας της απασχόλησης θα πρέπει να προσδιοριστούν με σαφήνεια και να ολοκληρωθούν εντός εύλογου χρονικού πλαισίου. ΛΕΥΚΩΣΙΑ, 28 ΜΑΐΟΥ 2015 ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΕΣ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΟΣ ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΠΑΝΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΦΟΡΟΥΜ ΚΥΠΡΟΥ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΙΣΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΒΛΕΠΟΜΕΝΗ ΕΝΩΜΕΝΗ ΚΥΠΡΟ 12 Ιουνίου 2015, Ξενοδοχείο MERIT, Λευκωσία ΥΠΟΜΝΗΜΑ 4 Εμείς, οι εκπρόσωποι των οργανώσεων που συμμετείχαμε στην πιο πάνω διάσκεψη, αφού συζητήσαμε διεξοδικά τα σχετικά με την Ισότητα των φύλων και καταπολέμηση των διακρίσεων (λόγω θρησκείας, εθνικότητας, φυλής, χρώματος, εθνικής καταγωγής, ηλικίας, αναπηρίας και σεξουαλικού προσανατολισμού) στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο, καταλήξαμε ομόφωνα να διατυπώσουμε από κοινού και με έμφαση τις πιο κάτω προτάσεις: 1. Το προσβλεπόμενο ομοσπονδιακό κράτος της Κύπρου θα πρέπει να διασφαλίζει την αρχή της ισότητας των φύλων και της μη διάκρισης σε όλους τους τομείς της κοινωνίας της ενωμένης Κύπρου. 2. Η ισότητα, η ίση μεταχείριση και η μη διάκριση είναι ανθρώπινα δικαιώματα και θα πρέπει να κατοχυρώνονται στο σύνταγμα του προσβλεπόμενου ομοσπονδιακού κράτους της Κύπρου, σύμφωνα με την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (1948) και άλλες διεθνείς συμβάσεις και συνθήκες που θα δεσμεύουν το ενωμένο ομοσπονδιακό κράτος της Κύπρου. 15
3. 4. 5. 7. Οι αρχές της ισότητα, της ίσης μεταχείρισης και της μη διάκρισης θα πρέπει να καλύπτουν όλες τις εκφάνσεις της ζωής, και το ομοσπονδιακό κράτος να διασφαλίζει την έμπρακτη εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου που κατοχυρώνει αυτές τις αρχές. Το ομοσπονδιακό κράτος θα πρέπει να δημιουργήσει επαρκείς και αποτελεσματικούς μηχανισμούς που να παρακολουθούν, να ελέγχουν και να προωθούν την επίτευξη της ισότητας και της μη διάκρισης. Το ομοσπονδιακό κράτος να εκπονήσει σχέδια δράσης για την ισότητα των φύλων και την καταπολέμηση των διακρίσεων, τα οποία να καλύπτουν όλες τις παραμέτρους που συμβάλουν στην επίτευξη των πιο πάνω στόχων με συγκεκριμένες δράσεις και διαθέτοντας τους αναγκαίους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους. Το ομοσπονδιακό κράτος της ενωμένης Κύπρου θα πρέπει να εκπονήσει προγράμματα και να εφαρμόσει πολιτικές που να στοχεύουν στην καταπολέμηση στερεοτύπων και αντιλήψεων για το ρόλο των δύο φύλων και να προωθεί την ισόρροπη συμμετοχή των φύλων σε όλους τους τομείς της κοινωνίας. Το ομοσπονδιακό κράτος της ενωμένης Κύπρου θα πρέπει να πάρει μέτρα αποτελεσματικής καταπολέμησης κάθε μορφή βίας, οικογενειακή, σεξουαλική, εργασιακή κ.α. 8. Το ομοσπονδιακό κράτος της ενωμένης Κύπρου θα πρέπει να διασφαλίσει το δικαίωμα στην εργασία και να στηρίξει τη γυναικεία απασχόληση αφού αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη γυναικεία χειραφέτηση και τη βελτίωση της θέσης της σε όλους τους τομείς της ζωής. 9. Το ομοσπονδιακό κράτος της ενωμένης Κύπρου θα πρέπει να διασφαλίσει, επίσης, το δικαίωμα αξιοπρεπούς εργασίας όλων των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού συμπεριλαμβανομένων των νέων ανθρώπων, των ατόμων με αναπηρίες, των μεταναστών και άλλων. 10. Το ομοσπονδιακό κράτος της ενωμένης Κύπρου θα πρέπει να αναπτύξει πολιτικές και προγράμματα που να στηρίζουν την εργαζόμενη οικογένεια και να την διευκολύνουν στη συμφιλίωση των επαγγελματικών με τις οικογενειακές και κοινωνικές της λειτουργίες. 11. Το προσβλεπόμενο ομοσπονδιακό κράτος της ενωμένης Κύπρου θα πρέπει να προωθήσει την ενσωμάτωση της διάστασης της μη διάκρισης σε όλες τις πολιτικές. 12. Όποιες μεταβατικές ρυθμίσεις κριθούν αναγκαίες για την ενοποίηση υφιστάμενων σχεδίων, προγραμμάτων, νομοθετικών ρυθμίσεων θα πρέπει να προσδιοριστούν με σαφήνεια και να ολοκληρωθούν εντός εύλογου χρονικού πλαισίου. 13. Η ενοποίηση των υφιστάμενων νομοθετικών πλαισίων και πολιτικών σε καμία περίπτωση 16
δεν θα πρέπει να οδηγήσει στην υποβάθμιση της ποιότητας της προστασίας και στήριξης. Η αρχή του «ό,τι είναι καλύτερο για τις γυναίκες, τους εργαζομένους, τις οικογένειες τους και όλους τους ανθρώπους» θα πρέπει να εφαρμοστεί. ΛΕΥΚΩΣΙΑ, 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΕΣ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΟΣ ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΠΑΝΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΦΟΡΟΥΜ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΙ 1. ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΕΝΤΑΜΕΛΟΥΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ 2. ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΜΟΝΟΓΟΝΕΪΚΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ 3. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ 4. ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ 5. ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΚΙΝΗΜΑ ΠΟΓΟ 6. ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΚΙΝΗΣΗ ΙΣΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΙΣΕΣ ΕΥΘΥΝΕΣ 7. ΚΙΝΗΣΗ ΙΣΟΤΗΤΑ ΣΤΗΡΙΞΗ ΑΝΤΙΡΑΤΣΙΣΜΟ (ΚΙΣΑ) 8. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ (HRA) 9. ΦΕΜΙΝΙΣΤΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ (FEMA) ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΒΛΕΠΟΜΕΝΗ ΕΝΩΜΕΝΗ ΚΥΠΡΟ 26 Ιουνίου 2015, Οίκημα ΟΕΛΜΕΚ, Λευκωσία ΥΠΟΜΝΗΜΑ 5 Εμείς, οι εκπρόσωποι των Οργανώσεων που συμμετείχαμε στην πιο πάνω διάσκεψη, αφού συζητήσαμε διεξοδικά τα σχετικά με την πρόσβαση στην εκπαίδευση και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ζητήματα στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο, καταλήξαμε ομόφωνα να διατυπώσουμε από κοινού και με έμφαση τα πιο κάτω αιτήματα: Α. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 1. Το προσβλεπόμενο ομοσπονδιακό κράτος της Κύπρου θα πρέπει να διασφαλίζει την πρόσβαση στην εκπαίδευση όλων των παιδιών αλλά και τη δια βίου μάθηση για τους ενήλικες, η οποία απαιτεί την ύπαρξη ενός ενιαίου σχεδίου δημόσιας εκπαίδευσης και διά βίου μάθησης. Το σύνταγμα του ομοσπονδιακού κράτους της Κύπρου θα πρέπει να εγγυάται την αποτελεσματική πρόσβαση στην εκπαίδευση σε όλους του πολίτες του, ανεξάρτητα από το φύλο, τη θρησκεία, την εθνικότητα, την εθνική καταγωγή, τη φυλή και το σεξουαλικό προσανατολισμό. 17
2. 3. 4. 5. Η εκπαίδευση είναι ένα βασικό ανθρώπινο δικαίωμα και θα πρέπει να κατοχυρώνεται στο σύνταγμα του προσβλεπόμενου ομόσπονδου κράτους της Κύπρου, σύμφωνα με την Οικουμενική Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (1948), τη Διακήρυξη και τον Καταστατικό Χάρτη της UNESCO (1952) Η δωρεάν δημόσια εκπαίδευση πρέπει να καλύπτει την προσχολική, δημοτική, γυμνασιακή, λυκειακή, τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση καθώς και την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η δημόσια εκπαίδευση θα πρέπει να χρηματοδοτείται από δημόσιους πόρους. Η δημόσια εκπαίδευση θα πρέπει να απαντά στο ζητούμενο για ποιοτική εκπαίδευση, η οποία θα παρέχεται ισότιμα και δωρεάν σε όλους τους πολίτες. 8. 9. μειονεκτούντων ομάδων του πληθυσμού, των μεταναστών και των προσφύγων. Όποιες μεταβατικές πρόνοιες κριθούν αναγκαίες για την αλλαγή υφιστάμενων ρυθμίσεων θα πρέπει να προσδιοριστούν με σαφήνεια και να ολοκληρωθούν εντός εύλογου χρονικού πλαισίου, έτσι ώστε να μην προκαλούν αναστάτωση και να δίνουν την ευκαιρία για ομαλή μετάβαση στις νέες συνθήκες, χωρίς αρνητικές επιπτώσεις σε εκπαιδευτικούς και εκπαιδευόμενους. Οι όποιες ρυθμίσεις, αλλαγές και μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να συντελεστούν μέσα από την ορθή διαδικασία του κοινωνικού διαλόγου, ο οποίος θα πρέπει να διεξάγεται στα νενομισμένα θεσμικά πλαίσια και με τους θεσμικούς κοινωνικούς εταίρους και να καταλήγει σε συμφωνημένες αποφάσεις. 6. 7. Η εκπαίδευση στο πλαίσιο της ενωμένης Κύπρου θα πρέπει να διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος ανεκτικότητας, ειρηνικής συνύπαρξης και αλληλοσεβασμού. Η ενωμένη Κύπρος έχει ανάγκη ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα καλλιεργεί τις δημοκρατικές αξίες, το συνεργατικό πνεύμα και το σεβασμό στην πολυπολιτισμικότητα. Ιδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει να λαμβάνεται με στόχο την πλήρη και αποτελεσματική ένταξη στο εκπαιδευτικό σύστημα των διδασκομένων με ειδικές ανάγκες και αναπηρίες, των ευάλωτων και Β. ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ 10. Στο προσβλεπόμενο ομοσπονδιακό κράτος της Κύπρου θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα ενιαίο σύστημα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης που θα διασφαλίζει το ανθρώπινο δικαίωμα στην υγεία στη βάση των θεμελιωδών αρχών της κοινωνικής αλληλεγγύης, της καθολικότητας, της ισότιμης μεταχείρισης όλων των πολιτών και της ολοκληρωμένης κάλυψης: Κοινωνική Αλληλεγγύη: Οι συνεισφορές στο ενιαίο σύστημα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης θα πρέπει να γίνονται στη βάση των εισοδημάτων και οι υπηρεσίες υγείας να προσφέρονται σε όλους τους πολίτες στη βάση της ανάγκης και όχι της 18
οικονομικής επιφάνειας και της ικανότητας πληρωμής. Καθολικότητα: Όλοι οι πολίτες στην επανενωμένη Κύπρου θα πρέπει να έχουν πρόσβαση στο ενιαίο σύστημα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης ανεξαρτήτως ηλικίας, αναπηρίας, φυλής, φύλου, θρησκεύματος, εθνικότητάς κτλ. Ισότιμη μεταχείριση: Όλοι οι πολίτες θα πρέπει να απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας. Ολοκληρωμένη κάλυψη: Για να είναι αποτελεσματικό το δικαίωμα πρόσβασης στο ενιαίο σύστημα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, απαιτείται το σύστημα να προσφέρει ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών υγείας. 11. Παρά τις προκλήσεις και δυσκολίες που πιθανόν να προκύψουν, κρίνουμε ότι στο προσβλεπόμενο ομοσπονδιακό κράτος της Κύπρου ένα κοινό και ενοποιημένο Σύστημα Υγείας θα έχει σαφώς περισσότερα πλεονεκτήματα και θα προσφέρει σαφώς περισσότερα οφέλη στους πολίτες για κοινωνικούς, πολιτικούς, οικονομικούς και πρακτικούς λόγους: Ένα ενιαίο σύστημα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης θα συμβάλει στη δημιουργία κοινής ταυτότητας και αφοσίωσης έναντι της ομοσπονδιακής Κύπρου. Ένα ενιαίο σύστημα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης θα εμποδίζει την εκδήλωση ανισοτήτων μέσα στις δύο κοινότητες και μεταξύ των δύο κοινοτήτων, συμβάλλοντας έτσι στη σταθερότητα. Ένα ενιαίο σύστημα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης θα συμβάλει στη μεγιστοποίηση οικονομιών κλίμακας, στη μείωση του διοικητικού κόστους, σε εξοικονομήσεις στις υποδομές και στη βέλτιστη διαχείριση επιδημιών και ασθενειών. ΛΕΥΚΩΣΙΑ, 26 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΕΣ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΟΣ ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΠΑΝΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΦΟΡΟΥΜ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΙ 1. ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΥΝΔΕΣΜΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 2. ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΣΥΝΤΕΧΝΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ 3. ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΦΙΛΩΝ ΝΕΦΡΟΠΑΘΩΝ 19
ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΜΙΣΘΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΒΛΕΠΟΜΕΝΗ ΕΝΩΜΕΝΗ ΚΥΠΡΟ 10 Ιουλίου 2015, Κτίριο ΕΤΚΑ/ ΠΕΟ, Σιμωνίδου 14 (3 ος Όροφος), Λευκωσία ΥΠΟΜΝΗΜΑ 6 Εμείς, οι εκπρόσωποι των οργανώσεων που συμμετείχαν στην πιο πάνω διάσκεψη, αφού συζητήσαμε διεξοδικά τα σχετικά με την διαμόρφωση και προστασία των μισθών ζητήματα στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο, καταλήξαμε ομόφωνα να διατυπώσουμε από κοινού και με έμφαση τα πιο κάτω αιτήματα: 1. 2. Το προσβλεπόμενο ομοσπονδιακό κράτος της Κύπρου θα πρέπει να κατοχυρώνει το δικαίωμα των εργαζομένων σε ένα δίκαιο μισθό που να τους διασφαλίζει ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης, σύμφωνα με το Άρθρο 23 της Οικουμενικής Διακήρυξης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Το προσβλεπόμενο ομοσπονδιακό κράτος θα πρέπει να διευκολύνει τη θέσπιση ενός ενιαίου συστήματος διαμόρφωσης μισθών στο πλαίσιο μίας ενιαίας αγοράς εργασίας. Αναγκαίες προϋποθέσεις ενός τέτοιου συστήματος αποτελούν η διασφάλιση της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι και του δικαιώματος στη συλλογική διαπραγμάτευση, ώστε να ενθαρρύνεται 3. 4. 5. 6. η συνομολόγηση και τήρηση συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Στο προσβλεπόμενο ομοσπονδιακό κράτος της Κύπρου θα πρέπει να δημιουργηθούν μηχανισμοί διαμόρφωσης κατώτατων μισθών σύμφωνα με τις πρόνοιες της Σύμβασης 131 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας. Είναι αναγκαία η θέσπιση ενιαίας νομοθεσίας προστασίας των μισθών και βασικών δικαιωμάτων των εργαζομένων, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις αφερεγγυότητας του εργοδότη και εκκαθάρισης εταιρειών. Όποιες μεταβατικές ρυθμίσεις κριθούν αναγκαίες για την ενοποίηση υφιστάμενων μηχανισμών διαμόρφωσης και επιπέδων μισθών, καθώς και των ρυθμίσεων προστασίας των μισθών θα πρέπει να προσδιοριστούν με σαφήνεια και να ολοκληρωθούν εντός εύλογου χρονικού πλαισίου. Η ενοποίηση των υφιστάμενων μηχανισμών διαμόρφωσης και προστασίας των μισθών, αλλά και των θεσμών λειτουργίας μίας ενιαίας αγοράς εργασίας (π.χ. ενιαίο σχέδιο κοινωνικής ασφάλισης και κοινωνικής προστασίας) θα πρέπει να γίνει με γνώμονα την καλύτερη πρακτική. ΛΕΥΚΩΣΙΑ, 10 ΙΟΥΛΙΟΥ 2015 ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΕΣ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΟΣ ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΠΑΝΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΦΟΡΟΥΜ ΚΥΠΡΟΥ 20
ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΒΛΕΠΟΜΕΝΗ ΕΝΩΜΕΝΗ ΚΥΠΡΟ 18 Σεπτεμβρίου 2015, Ξενοδοχείο MERIT, Λευκωσία ΥΠΟΜΝΗΜΑ 7 Εμείς, οι εκπρόσωποι των οργανώσεων που συμμετείχαν στη πιο πάνω διάσκεψη, αφού συζητήσαμε διεξοδικά τα σχετικά με την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία ζητήματα στην προσβλεπόμενη ενωμένη Κύπρο, καταλήξαμε ομόφωνα να διατυπώσουμε από κοινού και με έμφαση τα πιο κάτω αιτήματα: 1. 2. 3. Το προσβλεπόμενο ομοσπονδιακό κράτος της Κύπρου θα πρέπει να διασφαλίζει την ύπαρξη ενός ενιαίου νομικού και θεσμικού πλαισίου για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία και να εξασφαλίζει την εφαρμογή του προς όφελος των εργαζομένων. Η Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία είναι ένα βασικό ανθρώπινο δικαίωμα, θα πρέπει να κατοχυρώνεται στο σύνταγμα του προσβλεπόμενου ομοσπονδιακού κράτους της Κύπρου σε πλήρη συμμόρφωση με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία και με τα διεθνή επίπεδα, όπως προσδιορίζονται από τις συμβάσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) C081, C152, C155, C162, C171,C175,C182,C187. Η Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία θα πρέπει να καλύπτει όλα τα στάδια του κύκλου ζωής, 4. 5. 6. όπως προσδιορίζονται από τα επίπεδα της ΔΟΕ: προστασία της μητρότητας, προστασία ανήλικων, ευάλωτων και μειονεκτούντων ατόμων και προστασία των νέων και των μεταναστών εργαζομένων. Η Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία θα πρέπει επίσης να καλύπτει όλες τις συνέπειες όπως επαγγελματικές ασθένειες, ψυχοκοινωνικές ασθένειες, εργατικά ατυχήματα, αναπηρία και θάνατο. Όποιες μεταβατικές ρυθμίσεις κριθούν αναγκαίες για την ενοποίηση υφιστάμενων πλαισίων θα πρέπει να προσδιοριστούν με σαφήνεια και να ολοκληρωθούν εντός εύλογου χρονικού πλαισίου. Η ενοποίηση των υφιστάμενων δομών Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να οδηγήσει στην υποβάθμιση επιπέδων ασφάλειας. Η αρχή που ισχύει «ότι είναι καλύτερο για τους εργαζομένους» θα πρέπει να εφαρμοστεί. Οι νέες δομές θα πρέπει να διασφαλίζουν την ομοιόμορφη εφαρμογή της νομοθεσίας σε όλη την Κύπρο και να μεταχειρίζονται ισότιμα και αντικειμενικά όλους τους εργοδότες και εργαζόμενους. ΛΕΥΚΩΣΙΑ, 18 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2015 ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΕΣ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΟΣ ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΠΑΝΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΦΟΡΟΥΜ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΙ 1. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ 2. ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΤΟΜΕΙΩΝ (TAŞOVA) 21
EEA GRANTS Μέσα από τα προγράμματα EEA Grants και Norway Grants, η Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και η Νορβηγία συμβάλλουν στη μείωση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων αλλά και στην ενδυνάμωση των διμερών τους σχέσεων με τις δικαιούχες ευρωπαϊκές χώρες. Οι τρεις χώρες συνεργάζονται στενά με την ΕΕ μέσα από τη συμφωνία του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ). Κατά την περίοδο 2009-14, η επιχορήγηση από τα προγράμματα ΕΕΑ Grants και Norway Grants ανήλθε σε 1,79 εκατομμύρια. Η Νορβηγία συνεισφέρει περίπου το 97% του συνολικού κονδυλίου. Το κονδύλι είναι διαθέσιμο για ΜΚΟ, ερευνητικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα αλλά και δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς που προέρχονται από τα 12 νέα μέλη καθώς και την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία. Υπάρχει ευρεία συνεργασία με φορείς από τα κράτη που χρηματοδοτούν το πρόγραμμα. Οι δραστηριότητες μπορούν να υλοποιηθούν μέχρι το 2016. Σημαντικοί τομείς στήριξης είναι η περιβαλλοντική προστασία και η κλιματική αλλαγή, η έρευνα, η κοινωνική πολιτική, η υγεία και τα παιδιά, η ισότητα των φύλων, η δικαιοσύνη και η πολιτιστική κληρονομιά.