ΟΡΓΑΝΩΣΗ, ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΊΑΣ (ΕΘ.Ε.Γ.)

ΟΡΓΑΝΩΣΗ, ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΊΑΣ (ΕΘ.Ε.Γ.) Εισήγηση του Παναγιώτη Ι. Ματθαίου, Δικηγόρου, Δ.Ν. και γραμματέα της ΕΘ.Ε.Γ., στην ημερίδα που οργάνωσε ο Ο.Κ.Χ.Ε. με θέμα: «Η Ε.Υ.ΓΕ.Π. και τα ΚΟ.Σ.Ε.- Χαρτογραφία και Γεωχωρική πληροφορία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση», στις 13-10-2012 στην Κοζάνη Η παρούσα εισήγηση θα κινηθεί σε τέσσερις άξονες: Α. Το οργανωτικό πλαίσιο λειτουργίας της ΕΘΕΓ. Β. Το λειτουργικό της πλαίσιο. Γ. Προσπάθεια αποτίμησης της έως σήμερα λειτουργίας και του έργου της. και Δ. Σκέψεις αναφορικά με τη νομική φύση των αποφάσεων της ΕΘΕΓ. Α. Οργανωτική δομή Στις 22-9-2010 δημοσιεύθηκε στην ΕτΚ (Α 166) ο νόμος 3882 σχετικά με την Εθνική Υποδομή Γεωχωρικών Πληροφοριών, στο εξής «ΕΥΓΕΠ», σε συμμόρφωση με την κοινοτική οδηγία 2007/2/ΕΚ. Το πρωτόγνωρο για την ελληνική πραγματικότητα ρυθμιστικό πεδίο του εν λόγω νόμου απαίτησε την δια μακρού χρόνου συνεργασία πολλών φορέων και ευρύτατη διαβούλευση με συντονιστικό φορέα τον Οργανισμό Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδας (ΟΚΧΕ). Σκοπός του εν λόγω νόμου είναι η θέσπιση γενικών αρχών, κανόνων, μέτρων και διαδικασιών σε διοικητικό και τεχνολογικό επίπεδο, που αποσκοπούν στην οργάνωση ενιαίων πρακτικών διαχείρισης, διάθεσης και κοινοχρησίας γεωχωρικών πληροφοριών, καθώς και στην ανάπτυξη και λειτουργία της ΕΥΓΕΠ. Σύμφωνα με τον ίδιο νόμο, για την ανάπτυξη της ΕΥΓΕΠ και τη δημιουργία ενός πλήρους, λειτουργικού και παραγωγικού συστήματος διάθεσης αξιόπιστων και 1

έγκυρων γεωχωρικών πληροφοριών από και προς τις δημόσιες αρχές, σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, στις επιχειρήσεις και το κοινό, απαιτείται: α) η προσαρμογή των δημόσιων αρχών στις μεθόδους οργάνωσης και διάθεσης γεωχωρικών πληροφοριών που προβλέπονται στον παρόντα νόμο, β) η διασφάλιση του αναγκαίου συντονισμού των εμπλεκόμενων φορέων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα που παράγουν, χρησιμοποιούν και επικαιροποιούν γεωχωρικά δεδομένα. Με τη δημιουργία της ΕΥΓΕΠ, η χώρα συμμετέχει στη δημιουργία υποδομής γεωχωρικών πληροφοριών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (εφεξής INSPIRE). Στο πλαίσιο αυτό, η διοικητική δομή διαχείρισης της ΕΥΓΕΠ μπορεί να συνοψιστεί ως εξής: Εθνική Επιτροπή Γεωπληροφορίας (ΕΘΕΓ) Υπάγεται στον Πρωθυπουργό, Προεδρεύει ο Υπ. ΠΕΚΑ, συμμετέχουν Γ.Γ. Υπουργείων και ανώτερα στελέχη της Δημόσιας Διοίκησης και παρέχεται η δυνατότητα συμμετοχής εξειδικευμένων επιστημόνων και εκπροσώπων δημόσιων φορέων κατά περίπτωση. Κατευθύνσεις: Εθνική Πολιτική Γεωπληροφορίας, Εθνικό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας Γεωπληροφορίας και Υπηρεσιών, Θέσπιση γενικών κατευθύνσεων, μέτρων και διαδικασιών για τη συντονισμένη εφαρμογή του Ν. 3882/2010 από τις δημόσιες αρχές και την ευθυγράμμιση των δραστηριοτήτων τους στον τομέα της παραγωγής, διαχείρισης και διάθεσης αξιόπιστων γεωχωρικών μεταδεδομένων, δεδομένων και υπηρεσιών. Οργανισμός Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδας (ΟΚΧΕ) Υλοποιεί τα τεχνικά μέτρα (Εθνική Πύλη Γεωχωρικών Πληροφοριών), 2

Συντονίζει, βοηθά και εισηγείται στις δημόσιες αρχές για την υλοποίηση του Ν. 3882/2010, Υποβάλλει προτάσεις, γνωμοδοτεί και εν γένει υποστηρίζει και συνεπικουρεί την ΕΘΕΓ στην άσκηση των αρμοδιοτήτων της. Ειδικότερα, σύμφωνα με το νόμο: 1. Η ΕΘΕΓ αποτελείται από τα εξής μέλη: α) τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ως Πρόεδρο, β) τον Γενικό Γραμματέα Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, γ) τον Γενικό Γραμματέα Δημόσιας Διοίκησης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του Υπουργείου Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, δ) τον Γενικό Γραμματέα Εσωτερικών του Υπουργείου Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, ε) τον Γενικό Γραμματέα Προστασίας του Πολίτη του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, στ) τον Γενικό Γραμματέα Πληροφοριακών Συστημάτων του Υπουργείου Οικονομικών, ζ) τον Πρόεδρο της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, η) τον Διοικητή της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού ή τον Διοικητή της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας ή τον Διοικητή της Υδρογραφικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, θ) τον Γενικό Γραμματέα Επενδύσεων και Ανάπτυξης, ι) τον Ειδικό Γραμματέα Ψηφιακού Σχεδιασμού του Υπουργείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, ια) τον Γενικό Γραμματέα Δημοσίων Έργων του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, ιβ) τον Γενικό Γραμματέα Αγροτικής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, 3

ιγ) τον Πρόεδρο του Οργανισμού Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδας, ιδ) τον Προϊστάμενο ή άλλον ορισμένο εκπρόσωπο του Γραφείου του Πρωθυπουργού, ιε) τον Νομικό Σύμβουλο του Κράτους του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. 2. Στην Επιτροπή συμμετέχουν επίσης με δικαίωμα ψήφου, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου και άλλοι Υφυπουργοί, Γενικοί Γραμματείς, Ειδικοί Γραμματείς των ίδιων ή άλλων Υπουργείων, εφόσον συζητούνται θέματα αρμοδιότητάς τους. 3. Με απόφαση του Πρωθυπουργού μπορεί να τροποποιείται η σύνθεση της ΕΘΕΓ ως προς τον αριθμό και τις ιδιότητες των μελών της. 4. Στην Επιτροπή μπορεί να συμμετέχουν χωρίς δικαίωμα ψήφου, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου και: α. εξειδικευμένοι επιστήμονες ή επιστήμονες δημόσιων αρχών για την παρουσίαση και ανάλυση θεμάτων τεχνικής φύσεως, β. εκπρόσωποι των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή των συλλογικών οργάνων τους, γ. εκπρόσωποι των Κομβικών Σημείων Επαφής (ΚΟΣΕ), δ. εκπρόσωποι του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ) και άλλων επιστημονικών και επαγγελματικών ενώσεων. Στο ίδιο άρθρο 17 του αυτού νόμου ορίζεται και το πλαίσιο λειτουργίας της ΕΘΕΓ ως εξής: 1. Η ΕΘΕΓ συγκροτείται σε σώμα με απόφαση του Προέδρου της μέσα σε δύο (2) μήνες από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου. Με την ίδια απόφαση 4

ορίζεται ο γραμματέας της Επιτροπής με τον αναπληρωτή του. Τη γραμματειακή υποστήριξη και τήρηση των πρακτικών της ΕΘΕΓ παρέχει ο ΟΚΧΕ. 2. Για τη συμμετοχή στην ΕΘΕΓ δεν καταβάλλεται αποζημίωση. 3 Η ΕΘΕΓ λειτουργεί ως συλλογικό όργανο, σύμφωνα με τον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας της. H ΕΘΕΓ συνέρχεται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής τακτικά τουλάχιστον τρεις (3) φορές ετησίως και εκτάκτως ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου της. Σε περίπτωση κωλύματος μέλους της ΕΘΕΓ να παρευρίσκεται σε κάποια συνεδρίαση μπορεί να ορίζει προς τούτο τον νόμιμο εκπρόσωπό του. 4. Η ΕΘΕΓ καταρτίζει τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας της, ο οποίος εγκρίνεται με απόφαση του Προέδρου της και δημοσιεύεται στη Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Στον Κανονισμό αυτόν ρυθμίζονται θέματα σχετικά με τη συγκρότηση της ΕΘΕΓ, τη σύνθεση, τις συνεδριάσεις, την εν γένει λειτουργία της και τον τρόπο έκδοσης των προτάσεων και γνωμοδοτήσεων και λήψης των αποφάσεών της. Στο πλαίσιο αυτό εκδόθηκε στις 12-5-2011 ο Κανονισμός λειτουργίας της ΕΘΕΓ (ΦΕΚ Β 832), ο οποίος προβλέπει τον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής ως εξής: Τρόπος Λειτουργίας - Ημερήσια Διάταξη Προσκλήσεις στα Μέλη 1. Η ΕΘΕΓ συνέρχεται στο Υ.Π.Ε.Κ.Α τουλάχιστον τρείς φορές ετησίως και εκτάκτως ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου της, όποτε αυτός το κρίνει αναγκαίο. 2. Ο Πρόεδρος της ΕΘΕΓ συντάσσει την ημερήσια διάταξη, ύστερα από εισήγηση του ΟΚΧΕ, καθορίζει την ημέρα και την ώρα των συνεδριάσεων και καλεί τα μέλη να συμμετάσχουν. Εφόσον συζητούνται θέματα αρμοδιότητας και άλλων υπουργείων, ο Πρόεδρος μπορεί να προσκαλέσει, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 17 του Ν. 3882/2010 και Υφυπουργούς, Γενικούς Γραμματείς, Ειδικούς Γραμματείς του ΥΠΕΚΑ ή άλλων Υπουργείων με δικαίωμα ψήφου. Επίσης, ο Πρόεδρος σύμφωνα με τη 5

διάταξη της παρ. 4 του αρθρ. 17 του Ν. 3882/10, μπορεί να προσκαλέσει χωρίς δικαίωμα ψήφου και α. εξειδικευμένους επιστήμονες ή επιστήμονες δημόσιων αρχών για την παρουσίαση και ανάλυση θεμάτων τεχνικής φύσεως, β. εκπροσώπους των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή των συλλογικών οργάνων τους, γ. εκπροσώπους των Κομβικών Σημείων Επαφής (ΚΟΣΕ), δ. εκπροσώπους του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος(ΤΕΕ) και άλλων επιστημονικών και επαγγελματικών φορέων. Ο Πρόεδρος έχει το δικαίωμα να καλέσει σε ακρόαση ενώπιον της ΕΘΕΓ και πρόσωπα που θα διευκολύνουν το έργο της με την επιστημονική ή επαγγελματική τους κατάρτιση. 3. Η πρόσκληση με τα θέματα της ημερήσιας διάταξης γνωστοποιείται από τον γραμματέα στα μέλη της ΕΘΕΓ, τουλάχιστον δέκα (10) ημέρες πριν από τη συνεδρίαση. Η γνωστοποίηση της πρόσκλησης μπορεί να γίνεται με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ή τηλεομοιοτυπία ή και με τηλεφώνημα. Στην τελευταία όμως περίπτωση πρέπει να αποδεικνύεται με σχετική υπογεγραμμένη σημείωση σε ειδικό βιβλίο που τηρείται από τη γραμματεία της ΕΘΕΓ. Το τακτικό μέλος οφείλει εντός δύο (2) ημερών να ενημερώνει για την παρουσία του, με τον ίδιο παραπάνω τρόπο, προκειμένου να προσκαλείται εγκαίρως το αναπληρωματικό μέλος. 4. Η ΕΘΕΓ συνεδριάζει νομίμως όταν τελεί σε απαρτία, ήτοι όταν στη σύνθεσή της μετέχουν περισσότερα από τα μισά μέλη της που έχουν δικαίωμα ψήφου. Παρόν θεωρείται και το μέλος που συμμετέχει μέσω τηλεδιάσκεψης. Σε περίπτωση που η συνεδρίαση δεν δύναται να διεξαχθεί λόγω έλλειψης απαρτίας, η ΕΘΕΓ συνέρχεται εκ νέου το αργότερο μέσα σε 7 ημέρες ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου της, με τα ίδια θέματα ημερήσιας διάταξης. Η ΕΘΕΓ βρίσκεται τότε σε απαρτία εάν κατά τη 6

συνεδρίαση μετέχουν στη σύνθεση τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη που εκπροσωπούν τουλάχιστον το 1/3 του συνόλου των μελών που έχουν δικαίωμα ψήφου. 5. Ο Πρόεδρος υποβάλει την ημερήσια διάταξη για έγκριση κατά την έναρξη της συνεδρίασης της ΕΘΕΓ. Τα μέλη της ΕΘΕΓ μπορούν να υποβάλουν στον Πρόεδρο γραπτώς, με κάθε πρόσφορο μέσο από τους αναφερόμενους στην παρ. 3 τρόπους, τουλάχιστον τρεις (3) εργάσιμες ημέρες πριν από την συνεδρίαση, θέματα προκειμένου να περιληφθούν στην ημερήσια διάταξη. Κατ εξαίρεση θέματα που τίθενται προς συζήτηση από τα μέλη της ΕΘΕΓ κατά τη συνεδρίασή της συζητούνται με τη σύμφωνη γνώμη του Σώματος. 6. Οι εισηγητές των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης ορίζονται κάθε φορά με την πράξη πρόσκλησης του Προέδρου. Αποφάσεις Πρακτικά 1. Οι αποφάσεις της ΕΘΕΓ λαμβάνονται με απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών, η δε ψηφοφορία είναι φανερή. 2. Για τις συνεδριάσεις της ΕΘΕΓ τηρούνται πλήρη απομαγνητοφωνημένα πρακτικά, τα οποία συντάσσει η γραμματεία της ΕΘΕΓ. Σε αυτά μνημονεύονται επίσης ποιά μέλη παραστάθηκαν, ο χρόνος συνεδρίασης, τα θέματα που συζητήθηκαν με την ημερήσια διάταξη και τις επ αυτών εισηγήσεις, τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας και οι αποφάσεις που λήφθηκαν. Καταχωρίζονται επίσης οι γνώμες των μελών που μειοψήφησαν. 3. Τα πρακτικά υπογράφονται από τα παρόντα μέλη, εκδίδονται από τον Πρόεδρο και τον Γραμματέα της ΕΘΕΓ και δημοσιεύονται στον ιστότοπο της ΕΥΓΕΠ. Μέχρι την δημιουργία του ιστοτόπου αυτού, τα πρακτικά δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα του ΟΚΧΕ. 7

4. Με ευθύνη της Γραμματείας της ΕΘΕΓ οι αποφάσεις του Σώματος κοινοποιούνται στα αρμόδια Υπουργεία και τους αρμόδιους φορείς της Δημόσιας Διοίκησης. Εκπροσώπηση Ο Πρόεδρος εκπροσωπεί την ΕΘΕΓ στις σχέσεις της με τις άλλες αρχές της ημεδαπής και της αλλοδαπής και μπορεί να εξουσιοδοτήσει μέλος της επιτροπής να τον εκπροσωπήσει για συγκεκριμένο θέμα εφόσον αυτός κωλύεται. Τροποποίηση Κανονισμού Εσωτερικής Λειτουργίας Ο Κανονισμός Εσωτερικής Λειτουργίας της ΕΘΕΓ μπορεί να τροποποιηθεί με απόφαση του Προέδρου της μετά από εισήγηση των μελών της. Τέλος, προβλέπεται ότι για όσα θέματα δεν ρυθμίζονται ειδικώς με τον Κανονισμό εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (Ν. 2690/1999, Α 45) περί συλλογικών οργάνων της διοίκησης, όπως ισχύει κάθε φορά. Β. Αρμοδιότητες Στο άρθρο 16 του ν. 3882/2010 ορίζονται ο ρόλος και οι αρμοδιότητες της ΕΘΕΓ ως εξής: 1. Συνιστάται Εθνική Επιτροπή Γεωπληροφορίας, η οποία υπάγεται στον Πρωθυπουργό. Η ΕΘΕΓ είναι το ανώτατο όργανο για τη διαμόρφωση της εθνικής πολιτικής στον τομέα της συλλογής, διαχείρισης, διάθεσης, κοινοχρησίας και αξιοποίησης γεωχωρικής πληροφορίας σε όλο το εύρος των δημόσιων αρχών, καθώς και για τη διασφάλιση της διαλειτουργικότητας της γεωπληροφορίας. Επιπλέον, η ΕΘΕΓ παρακολουθεί, συντονίζει, αξιολογεί και ελέγχει την εφαρμογή της πολιτικής αυτής. 8

2. Ειδικότερα, αρμοδιότητες της ΕΘΕΓ αποτελούν: α) Η διαμόρφωση στρατηγικών κατευθύνσεων για την ανάπτυξη και λειτουργία της ΕΥΓΕΠ, οι οποίες περιλαμβάνουν: αα) Την «Εθνική Πολιτική Γεωπληροφορίας» με την οποία καθορίζονται οι κανόνες και οι διαδικασίες για τη συλλογή, παραγωγή, προμήθεια, διαχείριση, επαναχρησιμοποίηση, τιμολόγηση, κοινοχρησία και διάθεση γεωχωρικών δεδομένων και υπηρεσιών για τις δημόσιες αρχές. ββ) Το «Εθνικό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας Γεωπληροφορίας και Υπηρεσιών» με το οποίο καθορίζονται τα τεχνολογικά μέτρα για την εξασφάλιση της διαλειτουργικότητας για τη γεωχωρική πληροφορία και τις γεωχωρικές υπηρεσίες δημόσιων αρχών. Το «Εθνικό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας Γεωπληροφορίας και Υπηρεσιών» εξειδικεύει το Πλαίσιο Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του άρθρου 27 του ν. 3731/2008 (ΦΕΚ 263 Α ). α.1) Η «Εθνική Πολιτική Γεωπληροφορίας» και το «Εθνικό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας Γεωπληροφορίας και Υπηρεσιών» εγκρίνονται με Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου ύστερα από εισήγηση της ΕΘΕΓ το αργότερο μέσα σε έξι (6) μήνες από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου. α.2) Η «Εθνική Πολιτική Γεωπληροφορίας» και το «Εθνικό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας Γεωπληροφορίας και Υπηρεσιών» επικαιροποιούνται τουλάχιστον ετησίως από την ημερομηνία έγκρισής τους και, εφόσον απαιτείται, τροποποιούνται με την ίδια ως άνω διαδικασία. α.3) Με αποφάσεις της ΕΘΕΓ ρυθμίζονται επί μέρους θέματα που αφορούν στην εφαρμογή και εξειδίκευση της «Εθνικής Πολιτικής Γεωπληροφορίας» και του «Εθνικού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας Γεωπληροφορίας και Υπηρεσιών». α.4) Οι εκτελεστικές διατάξεις του άρθρου 6 παρ. 1 ενσωματώνονται στο «Εθνικό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας Γεωπληροφορίας και Υπηρεσιών» ή/και στην «Εθνική Πολιτική Γεωπληροφορίας», κατά περίπτωση. 9

Με αποφάσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και ενδεχομένως και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού, ύστερα από εισήγηση του OKXE, μπορεί να ρυθμίζονται ειδικότερα θέματα εφαρμογής των ανωτέρω εκτελεστικών διατάξεων. β) Η θέσπιση γενικών κατευθύνσεων, μέτρων και διαδικασιών για τη συντονισμένη εφαρμογή του παρόντος νόμου από τις δημόσιες αρχές και την ευθυγράμμιση των δραστηριοτήτων τους στον τομέα της παραγωγής, διαχείρισης και διάθεσης αξιόπιστων γεωχωρικών μεταδεδομένων, δεδομένων και υπηρεσιών. γ) Η έγκριση τεχνικών προδιαγραφών και κατευθυντήριων οδηγιών, για την εναρμόνιση των υφιστάμενων και παραγόμενων γεωχωρικών μεταδεδομένων, δεδομένων και υπηρεσιών με τις απαιτήσεις του παρόντος νόμου. δ) Η προώθηση της πολιτικής για την ανάπτυξη εναρμονισμένων δομών, διαδικασιών, συμφωνιών και αδειών για την πρόσβαση και χρήση γεωχωρικών δεδομένων και υπηρεσιών. ε) Η έγκριση προδιαγραφών για την κοινοχρησία συνόλων και υπηρεσιών γεωχωρικών δεδομένων. στ) Η θέσπιση μέτρων για την προσαρμογή της πολιτικής για τις γεωχωρικές πληροφορίες στις νέες επιστημονικές εξελίξεις σε συνδυασμό με τις αναπτυξιακές ανάγκες της χώρας. ζ) Η δυνατότητα θέσπισης κανόνων και διαδικασιών οργάνωσης και λειτουργίας των Κομβικών Σημείων Επαφής (ΚΟΣΕ) που προβλέπονται στο άρθρο 19. η) Η μέριμνα για την προώθηση των αναγκαίων νομοθετικών ρυθμίσεων και μέτρων για την υλοποίηση των στόχων του παρόντος νόμου και των κανονιστικών διατάξεων που εκδίδονται σε εφαρμογή του. θ) Η εκπροσώπηση, μέσω του Προέδρου της στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα της αρμοδιότητάς της. ι) Η διατύπωση γνώμης επί θεμάτων της αρμοδιότητάς του, κατόπιν σχετικών ερωτημάτων που υποβάλλονται από τον Πρωθυπουργό ή τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. 10

ια) Η έγκριση ετήσιων εκθέσεων για την υλοποίηση, την αξιολόγηση και τον έλεγχο εφαρμογής της πολιτικής διάθεσης των γεωχωρικών δεδομένων και υπηρεσιών σύμφωνα με τους στόχους του παρόντος νόμου και τη συμβατότητά της με το κοινοτικό κεκτημένο. Η έκθεση αυτή υποβάλλεται από τον Πρόεδρο της ΕΘΕΓ στον Πρωθυπουργό, τον Πρόεδρο της Βουλής και τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου. ιβ) Η έγκριση της τριετούς έκθεσης, όπως ορίζει η Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ΕΚ/442/2009, σύμφωνα με το άρθρο 13. ιγ) Ο καθορισμός εθνικών συνόλων γεωχωρικών δεδομένων αναφοράς και εθνικών γεωχωρικών υπηρεσιών αναφοράς, καθώς και των προδιαγραφών τους, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 21. Για την εκπλήρωση του σκοπού της και την πραγματοποίηση του έργου της η ΕΘΕΓ συνεπικουρείται από τον ΟΚΧΕ, όπως ειδικότερα προβλέπεται στο άρθρο 18 του Ν. 3882/2010. Σύμφωνα με το εν λόγω άρθρο: 1. Αρμόδιος φορέας για την ανάπτυξη και λειτουργία της ΕΥΓΕΠ ορίζεται ο ΟΚΧΕ. Ειδικότερα, ο ΟΚΧΕ αναλαμβάνει στο πλαίσιο του παρόντος νόμου τις ακόλουθες αρμοδιότητες: α) υποβάλλει προτάσεις, γνωμοδοτεί και εν γένει υποστηρίζει και συνεπικουρεί την ΕΘΕΓ στην άσκηση των αρμοδιοτήτων της, β) εκπονεί και εισηγείται στην ΕΘΕΓ την «Εθνική Πολιτική Γεωπληροφορίας» και το «Εθνικό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας Γεωπληροφορίας και Υπηρεσιών», καθώς και τις τροποποιήσεις και επικαιροποιήσεις των εν λόγω κειμένων, γ) σχεδιάζει, αναπτύσσει, οργανώνει, διαχειρίζεται, συντηρεί και εποπτεύει την Εθνική Πύλη Γεωχωρικών Πληροφοριών, που προβλέπεται στο άρθρο 25, δ) αποτελεί σημείο επαφής προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα αρμόδια όργανά της για θέματα που αφορούν την εφαρμογή της Οδηγίας 2007/2/ΕΚ, ε) συντονίζει τις δημόσιες αρχές που είναι αρμόδιες για την παραγωγή, διαχείριση, επικαιροποίηση και διατήρηση των συνόλων γεωχωρικών δεδομένων και υπηρεσιών 11

μέσω των εκπροσώπων των Κομβικών Σημείων Επαφής που αναφέρονται στο άρθρο 19, στ) καθορίζει το πλαίσιο διασφάλισης της ποιότητας των γεωχωρικών δεδομένων, μεταδεδομένων και δικτυακών υπηρεσιών της ΕΥΓΕΠ και της συμβατότητας με τις τεχνικές προδιαγραφές που έχουν θεσπιστεί σύμφωνα με το «Εθνικό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας Γεωπληροφορίας και Υπηρεσιών», ζ) διασφαλίζει τη δυνατότητα συμμετοχής τρίτων στην ΕΥΓΕΠ, η) οργανώνει την ενημέρωση και διάχυση της πληροφορίας στις δημόσιες αρχές και σε τρίτους σχετικά με δικαιώματα πρόσβασης και χρήσης των γεωχωρικών δεδομένων και υπηρεσιών που προσφέρουν δημόσιες αρχές των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θ) προβαίνει στις απαραίτητες ενέργειες για τη μεταφορά και υλοποίηση των αποφάσεων της ΕΘΕΓ στο πεδίο της εξειδίκευσης και των πρακτικών εφαρμογών, ι) συντάσσει τις εκθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 13 και τις υποβάλλει στην ΕΘΕΓ, ια) συνεργάζεται με τις συναφείς αρχές άλλων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για ανταλλαγή εμπειριών, καλών πρακτικών και πληροφόρησης στο πλαίσιο της ΕΥΓΕΠ, ιβ) εισηγείται στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ή στην ΕΘΕΓ κατά περίπτωση, τα νομοθετικά μέτρα που είναι αναγκαία για την εφαρμογή του παρόντος νόμου και των εκτελεστικών διατάξεων που εκδίδονται σε εφαρμογή της Οδηγίας 2007/2/ΕΚ εφόσον απαιτείται, ιγ) διαμορφώνει προγράμματα κατάρτισης και ενημέρωσης σχετικά με την ΕΥΓΕΠ, τα οποία εκτελούνται σε συνεργασία με τους καθ ύλην αρμόδιους φορείς, ιδ) διεκπεραιώνει αιτήματα των φορέων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για πρόσβαση στα γεωχωρικά δεδομένα κατά τον Κανονισμό 268/2010/ΕΚ, ιε) συλλέγει στοιχεία κόστους οφέλους από τα ΚΟΣΕ για την εφαρμογή του νόμου, όπως προβλέπεται στην απόφαση 442/2009/ΕΚ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. 12

2. Ο ΟΚΧΕ, για την υποστήριξη του έργου του, συστήνει μη αμειβόμενες ομάδες εργασίας με συμμετοχή κατά περίπτωση: α) των ΚΟΣΕ, β) άλλων εκπροσώπων δημοσίων αρχών, γ) επιστημόνων και ειδικών σε θέματα διαχείρισης και διάθεσης γεωπληροφορίας, δ) παραγωγών γεωχωρικών δεδομένων και υπηρεσιών δημοσίων αρχών ή τρίτων, ε) χρηστών γεωχωρικών πληροφοριών, ζ) εκπροσώπων μη κυβερνητικών οργανώσεων ή άλλων ενώσεων με αποδεδειγμένη δραστηριότητα και έργο στα θέματα που πραγματεύεται ο παρών νόμος. Η συγκρότηση των ομάδων εργασίας γίνεται με αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου του ΟΚΧΕ. Με τις ίδιες αποφάσεις καθορίζεται ο τρόπος σύγκλησης των ομάδων εργασίας, το αντικείμενο εργασιών τους, το χρονικό πλαίσιο λειτουργίας τους και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια σχετικά με τη λειτουργία τους. Γ. Αποτίμηση λειτουργίας Η πρώτη συγκρότηση της ΕΘΕΓ έγινε με απόφαση του Υπουργού ΠΕ.Κ.Α. στις 31-12- 2010 και η πρώτη της συνεδρίαση έλαβε χώρα στις 24-1-2011. Κατά τη συνεδρίαση αυτή έγινε ενημέρωση για τις κύριες διατάξεις του N. 3882/2010, εγκρίθηκε ο προαναφερθείς κανονισμός λειτουργίας της και παρουσιάστηκαν οι επόμενες δράσης της, μεταξύ των οποίων και η προετοιμασία εισήγησης σχετικά με τον καθορισμό των εθνικών συνόλων αναφοράς. Στις 9-3-2010 έγινε ανασυγκρότηση της ΕΘΕΓ και ακολούθησε η δεύτερη έως σήμερα συνεδρίασή της στις 2-4-2012, όπου έγινε παρουσίαση από τον πρόεδρο του ΟΚΧΕ σχετικά με την πρόοδο ανάπτυξης της ΕΥΓΕΠ, όπως ακούσατε και σε άλλη εισήγηση, παρουσιάστηκαν οι νομοθετικές και ρυθμιστικές εξελίξεις στην Ε.Ε. και οι προτάσεις για ένα ελληνικό αδειοδοτικό πλαίσιο γεωχωρικών δεδομένων και εγκρίθηκε κατά πλειοψηφία η εισήγηση του ΟΚΧΕ με θέμα: «Μέτρα για την προώθηση της κοινοχρησίας και της περαιτέρω χρήσης γεωχωρικών δεδομένων της Δημόσιας Διοίκησης, σύμφωνα με τις επιταγές των Νόμων 3882/2010 και 3979/2011.» Τα 13

κυριότερα σημεία της εν λόγω απόφασης που επί της ουσίας αφορά στη διαχείριση της γεωπληροφορίας είναι τα ακόλουθα: 1. Οι δημόσιες αρχές έχουν υποχρέωση να εξασφαλίζουν την πρόσβαση όλων στα δημόσια δεδομένα που διαχειρίζονται ή έχουν στην κατοχή τους, λαμβανομένων υπόψη των περιορισμών που αναφέρονται στο άρθρο 10 του Ν. 3882/2010 (π.χ. απόρρητα δεδομένα). 2. Ανεξαρτήτως της διάθεσης των δεδομένων προς άλλες δημόσιες αρχές ή τρίτους, οι δημόσιες αρχές θα πρέπει να διακρίνουν ανάμεσα στα: ι. δεδομένα τα οποία θέλουν ή επιβάλλεται να διαθέτουν τελείως ελεύθερα δωρεάν και ανοικτά για κάθε τύπο χρήσης και ιι. σε αυτά από τα οποία πρέπει να διατηρήσουν κάποια πρόσοδο. Και για τις δύο περιπτώσεις διάθεσης γεωπληροφορίας, οι δημόσιες αρχές μπορούν να χρησιμοποιούν τις πρώτες πρότυπες ανοιχτές άδειες που συνέταξε ο ΟΚΧΕ. Με αυτό τον τρόπο πετυχαίνουμε την εφαρμογή του πρώτου ενιαίου αδειοδοτικού πλαισίου για τη δημόσια γεωπληροφορία, το οποίο πρόκειται να συμπληρωθεί και να εξειδικευθεί στη συνέχεια με την έγκριση της Εθνικής Πολιτικής Γεωπληροφορίας. 3. Η περίπτωση χρέωσης για τα δεδομένα αφορά μόνο τη διάθεσή τους προς τρίτους. Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα και με το άρθρο 27 παρ. 1 & 2 του N. 3882/2010, η διάθεση γεωχωρικών δεδομένων μεταξύ των δημοσίων αρχών και προς όργανα που ασκούν δικαστική ή νομοθετική εξουσία, γίνεται υποχρεωτικά χωρίς χρέωση. Από τις επαφές που είχε ο ΟΚΧΕ τα τελευταία δύο χρόνια αλλά και από συστηματική έρευνα που διεξήχθη μέσω ερωτηματολογίων, προέκυψε ότι για κάποια σύνολα δεδομένων που παράγονται από δημόσιες αρχές και παρατίθενται στο Παράρτημα Β της παραπάνω απόφασης της ΕΘΕΓ, υπάρχει συχνή και επαναλαμβανόμενη ανάγκη πρόσβασης και χρήσης. Για αυτά τα δεδομένα, η ΕΘΕΓ αποφάσισε ότι πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα και κατά προτεραιότητα οι διατάξεις του Ν. 3882, της Οδηγίας 2007/2/ΕΚ (INSPIRE) αλλά και της υπόλοιπης σχετικής εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας. Για όσα από αυτά τα δεδομένα υπάρχουν προγενέστερες συμφωνίες που 14

εμποδίζουν την εφαρμογή του Ν. 3882 και της απόφασης της ΕΘΕΓ, η Επιτροπή αποφάσισε την άμεση άρση αυτών των όρων. Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και οι στενές προθεσμίες εφαρμογής της Οδηγίας INSPIRE, σύμφωνα με την οποία, από τον Οκτώβριο του 2011 θα πρέπει να εφαρμόζονται οι διατάξεις που εκδίδονται σε εφαρμογή της για νέες συμβάσεις σχετικά με τη γεωπληροφορία, ενώ από τον Απρίλιο του 2013 θα πρέπει να έχουν εναρμονιστεί σχετικά θέματα που προκύπτουν για προϋπάρχουσες συμβάσεις. Δ. Σκέψεις αναφορικά με τη νομική φύση των αποφάσεων της ΕΘΕΓ Όπως προαναφέραμε, η ΕΘΕΓ είναι το ανώτατο συλλογικό όργανο για τη διαμόρφωση της εθνικής πολιτικής στον τομέα της συλλογής, διαχείρισης, διάθεσης, κοινοχρησίας και αξιοποίησης γεωχωρικής πληροφορίας σε όλο το εύρος των δημόσιων αρχών, καθώς και για τη διασφάλιση της διαλειτουργικότητας της γεωπληροφορίας. Επιπλέον, η ΕΘΕΓ παρακολουθεί, συντονίζει, αξιολογεί και ελέγχει την εφαρμογή της πολιτικής αυτής. Οι ειδικότερες αρμοδιότητές της αφορούν κατά κύριο λόγο τη διαμόρφωση στρατηγικών κατευθύνσεων αναφορικά, κυρίως, με την Εθνική Πολιτική Γεωπληροφορίας και το Εθνικό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας Γεωπληροφορίας και Υπηρεσιών, το περιεχόμενο των οποίων εγκρίνεται με πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου, ύστερα από εισήγηση της ΕΘΕΓ, και εν γένει τη θέσπιση γενικών κατευθύνσεων (πολιτικών), μέτρων και διαδικασιών για την εφαρμογή του Ν. 3882/2010. Καθορίζει τα εθνικά σύνολα γεωχωρικών δεδομένων αναφοράς και εθνικών γεωχωρικών υπηρεσιών αναφοράς, εγκρίνει σχετικές τεχνικές προδιαγραφές και τις προβλεπόμενες εκθέσεις και γνωμοδοτεί για θέματα αρμοδιότητάς της. Από τα παραπάνω καθίσταται σαφές ότι η αρμοδιότητα της ΕΘΕΓ περιορίζεται και εξαντλείται σε κατευθυντήρια και γνωμοδοτική αρμοδιότητα στο γενικότερο ρυθμιστικό πλαίσιο της Δημόσιας Διοίκησης. Με άλλα λόγια δεν αποτελεί αποφασιστικό όργανο, αλλά εκδίδει κατευθυντήριες πράξεις (actes directives), χωρίς συγκεκριμένες έννομες συνέπειες (εκτελεστότητα), εκτός από εκείνες που τυχόν εμπεριέχονται στις ίδιες τις πράξεις που εγκρίνονται από άλλα αποφασιστικά όργανα 15

της Δημόσιας Διοίκησης. Η εν λόγω νομοθετική επιλογή εγγράφεται, κατά την άποψή μου, στο γενικότερο πλαίσιο της κρατικής λογικής και ελέγχου που διέπει όλο σχεδόν το δικαιϊκό μας σύστημα, αφήνοντας ωστόσο κενά στην υλοποίηση και εφαρμογή του Ν. 3882/2010 από τη Διοίκηση με κανονιστικές πράξεις λόγω ελλιπών νομοθετικών εξουσιοδοτήσεων. Στις παρούσες συνθήκες που βιώνει η χώρα με κύριο χαρακτηριστικό τον περιορισμό -πλην όλων των άλλων- και του Κράτους σε μικρό και επιτελικό ρόλο, θα μπορούσε σε επόμενη φάση η ΕΘΕΓ ν αποκτήσει αποφασιστικές αρμοδιότητες λόγω και της σύνθεσής της, η οποία θα μπορούσε στην περίπτωση αυτή ν αναβαθμιστεί και σε διυπουργική, επιταχύνοντας και διασφαλίζοντας έτσι και την υλοποίηση και εφαρμογή του Ν. 3882/2010. Στην παρούσα ωστόσο φάση με δεδομένες τις αρμοδιότητές της ΕΘΕΓ αναδεικνύεται και ο ρόλος του ΟΚΧΕ ως ο βασικός φορέας ανάπτυξης και λειτουργίας της ΕΥΓΕΠ, ο οποίος, μεταξύ άλλων, υποβάλλει προτάσεις, γνωμοδοτεί και εν γένει υποστηρίζει και συνεπικουρεί την ΕΘΕΓ στην άσκηση των αρμοδιοτήτων της και την εν γένει εκπλήρωση του σκοπού της και πραγματοποίηση του έργου της. 16