ch im e re s ch im eres.gr τεύχος 010 [19 0306] "η ζω ή είναι έ να όνειρο, π ου δ εν µ ' αφήνει να κοιµ η θώ" -- os car w il

ch im e re s th e neuron s tim ul ating zine "η ζω ή είναι έ να όνειρο, π ου δ εν µ ' αφήνει να κοιµ η θώ" -- os car w il de ch im eres.gr τεύχος 010 [19 0306] (δ ιανέ µ εται χω ρίς αντίτιµ ο)

«π ρώτον µ εν ρα χίµ αιραν αµ αιµ ακέ τη ν εκέ λευσε π εφνέ µ εν η δ ' αρ' εη ν θείον γέ νος ουδ ' ανθρώπ ω ν, π ρόσθε λέ ω ν, όπ ιθεν δ ε δ ράκω ν, µ έ σση δ ε χίµ αιρα, δ εινόν απ οπ νείουσα π υρός µ έ νος αίθοµ έ νοιο.» (οµ ήρου ιλιάδ α: ραψ ω δ ία 6η ) επ ικοινω νία: e m ail[m ail @ ch im e re s.gr] m ail[π εριοδ ικό "χίµ αιρες", τθ 42080, τκ 12101] inde x: το η µ ερολόγιο ενός τρελού [com ze radd] iii δ η µ οκρατία, η σύγχρονη ολιγαρχία [gioze rbis ] iv συνέ ντευξη /συζήτη ση µ ε τον αντώ νη τω ν l os t bodie s vii re s ide nts [ch am.k or.] xii ζω ή xv το όνειρο ενός γελοίου [f. dos toe vs k y] xvi δ ύσκολοι καιροί [baph om e t] xix για έ να κοµ µ άτι... π ρω ί [δ ικαίος] xxiii µ ουσική [κουκούτσι] xxiv ατέ ρµ ονος βρόγχος [ch aos _jv] xxv δ όγµ α '9 5 [baph om e t] xxvi οι όµ ορφες ειδ ήσεις, όµ ορφα καίγονται xxx

το η µ ερολόγιο ενός τρελού [com ze radd] "Το δ έ ντρο βρήκε καταφύγιο µ έ σα στο φύλλο, το σπ ίτι µ έ σα στη ν π όρτα, η π όλη µ έ σα στο σπ ίτι. Περπ ατούσα θαυµ άζοντας αυτό το θέ αµ α, µ α έ βλεπ α ακόµ α π ω ς το δ έ ντρο είχε γίνει φύλλο, το σπ ίτι π όρτα κι η π όλη σπ ίτι. Να γιατί π ρέ π ει να βάλω τα δ υνατά µ ου, να µ η ν κρυφτώ µ έ σα στις π αλάµ ες µ ου." -- fe rnando arrab al Μ ια σπ ίθα χρειάζεται, τίπ οτα π αραπ άνω. Ή µ ήπ ω ς απ αιτείται η ίδ ια σπ ίθα να αγκαλιάσει κι άλλους ανθρώπ ους; Σαν επ ιλεγµ έ νος απ ό χρόνια φαίνεται ο ρόλος µ ου. Α ρνούµ αι να π αίξω. Ξεχνάω τα λόγια. Τρώω τις λέ ξεις µ α δ εν χορταίνω, π ίνω τις σκέ ψ εις µ α δ εν ξεδ ιψ άω. Α ρνούµ αι να γίνω κοµ µ άτι τω ν π ολύτιµ ω ν στατιστικών τους. Ο ι στρογγυλοπ οιήσεις τους, µ ας βγάζουν στο π εριθώριο... Είναι ώρα να ξεφύγουµ ε απ ' τα τρία µ η δ ενικά π ου µ ας έ χουν καταδ ικάσει σ' αυτόν τον ατέ ρµ ονο βρόγχο: 0µ οιοµ ορφία, 0µ οιογέ νεια, 0µ οφω νία. Είναι ώρα να κάνουµ ε τα δ ικά µ ας λάθη. Να γράψ ουµ ε τα λόγια µ όνοι µ ας. Να οδ η γη θούµ ε σε άγνω στες τοπ οθεσίες, χω ρίς να µ ας τραβάνε απ ' το χέ ρι. Να δ ώσουµ ε π ερισσότερη ση µ ασία σ' αυτή τη σπ ίθα π ου τριγυρνάει µ εσα στο µ υαλό µ ας... Πόσο π αράξενος θα µ ας φανεί ο κόσµ ος αν έ να π ρω ί δ ιαπ ιστώσουµ ε π ω ς τα µ όνα όνειρα π ου βγήκαν αλη θινά είναι αυτά π ου π εθαίνουµ ε... Η σπ ίθα έ φυγε απ ' το µ υαλό µ ου καθώς άφη σα το µ ολύβι να π έ σει απ ' τα χέ ρια µ ου. ΥΓ1. Τα µ άτια µ ου δ ακρύζουν κάπ οιες φορέ ς, όταν δ εν µ π ορούν να αντιµ ετω π ίσουν τη ν π ραγµ ατικότη τα. Η ελπ ίδ α είναι η δ ύναµ η π ου ση κώνει το έ να µ ου χέ ρι, π ου σκουπ ίζει το δ άκρυ, και το άλλο για να κάνω π έ ρα, όσους στέ κονται εµ π όδ ιο, για να αγκαλιάσω, όσους τα ξεπ ερνούν... ΥΓ2. Στον ίδ ιο δ ρόµ ο π ου χαράζουν όλοι όσοι στη ρίζουν τις "χίµ αιρες" µ ας, ο καθέ νας µ ε τον τρόπ ο του. 10ατο τεύχος χω ρίς συνοδ οιπ όρους δ εν γίνεται. ΥΓ3. Νισάφι π ια µ ε τα υστερόγραφα... iii

δ η µ οκρατία, η σύγχρονη ολιγαρχία [gioze rb is ] η µ οκρατία, το π ολίτευµ α π ου εξουσιάζει ο λαός. Μ ε αυτό το σύνθη µ α έ χουν γαλουχη θεί π λήθη ανθρώπ ω ν σε όλα τα γεω γραφικά µ ήκη και π λάτη, αναδ εικνύοντας αυτόν τον τρόπ ο δ ιακυβέ ρνη ση ς απ οζη τούµ ενο. Φυσικά, η όλη ως τον π λέ ον ενδ εδ ειγµ έ νο και φανατικά ιδ έ α έ χει π λαισιω θεί µ ' έ να θεω ρη τικό υπ όβαθρο π ροβάλλοντας σθεναρά τις π εριβόη τες αρχέ ς δ ικαίου. Όλα τα π αραπ άνω συγκινούν εύλογα τον δ ήµ ο, π ου αισθάνεται αυξη µ έ νη τη ν π ιθανότη τα να επ ιβάλει τη θέ λη ση του σ' έ να άτοµ ο ή σε µ ια οµ άδ α (κλασσικός ορισµ ός εξουσίας). Η π ραγµ ατικότη τα δ ιαψ εύδ ει αυτέ ς τις αδ ύναµ ες αρχέ ς. Το π ρόβλη µ α έ γκειται στη ν µ ορφή και στο π εριεχόµ ενο τη ς δ η µ οκρατίας. Η ση µ ερινή µ ορφή τη ς δ η µ οκρατίας είναι αντιπ ροσω π ευτική. Ο ι π ολίτες δ εν έ χουν λόγω άµ εσα για τα κοινά αλλά επ ιλέ γουν τα άτοµ α π ου θα έ χουν λόγω για λογαριασµ ό τους. Μ ε άλλα λόγια η εξουσία τους π εριορίζεται στο να επ ιλέ γουν αυτούς π ου τους εξουσιάζουν. Όσον αφορά το θέ µ α τη ς επ ιλογής δ εν είναι σπ άνιο αυτή να είναι π λασµ ατική. Ο λαός επ ιλέ γει αυτούς π ου έ χουν επ ιλέ ξει άλλοι να επ ιλέ ξει. Χαρακτη ριστικό είναι το π αράδ ειγµ α τον η π α στις τελευταίες εκλογέ ς (χρη σιµ οπ οιώ αυτή τη χώρα ω ς π αράδ ειγµ α γιατί π ροβάλετε ω ς ο π ροµ αχώνας τη ς δ η µ οκρατίας). Ο ι π ολίτες αυτής τη ς χώρας κλίθη καν να επ ιλέ ξουν, κατά τη γνώµ η µ ου, ανάµ εσα σε δ υο ανδ ρείκελα µ ε επ ουσιώδ εις δ ιαφορέ ς και τελικά ψ ήφισαν αυτόν π ου π ροω θήθη κε επ ικοινω νιακά (µ έ χρι και η αλ-κάιντα επ ιστρατεύτη κε). Α π ό τη ν άλλη π λευρά ας θεω ρήσουµ ε έ να µ οντέ λο στο οπ οίο η δ η µ οκρατία λειτουργεί σαν «καλοκουρδ ισµ έ νη µ η χανή» και ο λαός έ χει ενεργά στα χέ ρια του τη ν εξουσία. Τι χαρακτη ριστικά όµ ω ς έ χει αυτός ο λαός π ου επ ω µ ίζεται το βάρος τη ς δ η µ οκρατικής δ ιακυβέ ρνη ση ς, όταν ζούµ ε σε µ ία κοινω νία π ου έ χει αναπ αράγει τη ν π νευµ ατική έ νδ εια ενώ έ χει π εριθω ριοπ οιήσει τους π νευµ ατικούς ανθρώπ ους και όσους µ π ορούν να εκφέ ρουν µ ία τεκµ η ριω µ έ νη άπ οψ η. Τα π αραδ είγµ ατα π λεονάζουν. Στις η π α η π λειονότη τα τω ν π ολιτών π ιστεύει ότι ο τελευταίος π όλεµ ος δ ιεξήχθη για να βοη θήσει τους κατακτη µ έ νους και να π αταχθεί η τροµ οκρατία π ου είχε συσσω ρευθεί στο ιράκ. Μ π ορεί να ισχυριστεί κάπ οιος ότι αυτή η απ όβαση ήταν µ ία δ η µ οκρατική απ όφαση σύµ φω νη µ ε το λαϊκό αίσθη µ α, όµ ω ς απ ό σαθρή βάση. Το µ εγαλύτερο µ ειονέ κτη µ α τη ς δ η µ οκρατίας είναι ότι χρειάζεται γερά θεµ έ λια, δ η λαδ ή π ολίτες υψ η λού επ ιπ έ δ ου ικανούς να κρίνουν και να π άρουν φω τισµ έ νες απ οφάσεις. Μ ε άλλα λόγια επ ειδ ή στα δ η µ οκρατικά καθεστώτα κάθε π ολίτη ς, είτε είναι φω τισµ έ νος iv

είτε ζει σε π νευµ ατικό έ ρεβος, έ χει τη ν ίδ ια εξουσία και τη ν ίδ ια δ ύναµ η, η δ η µ οκρατία µ π ορεί να εφαρµ οστεί µ όνο εκεί π ου π λεονάζουν οι φω τισµ έ νοι άνθρω π οι, ικανοί να αντισταθούν σε κάθε µ έ σο χειραγώγη ση ς. Σε αντίθετη π ερίπ τω ση το δ η µ οκρατικό καθεστώς γίνεται εφάµ ιλλο του π ιο απ ολυταρχικού. Μ π ορεί κάπ οιος να επ ικαλεστεί ότι µ ερικέ ς κοινω νίες έ χουν φτάσει τα µ έ λη τους σε επ ίπ εδ ο να π άρουν δ η µ οκρατικέ ς απ οφάσεις. Τότε, γιατί δ εν τους δ ίνουν τη δ υνατότη τα να το π ράξουν; Μ ε άλλα λόγια γιατί δ ε µ ετατρέ π ουν τη δ η µ οκρατία τους σε άµ εση κατά τα π ρότυπ α τη ς αρχαίας Α θήνας όπ ου κάθε π ολίτη ς µ π ορεί να έ χει ενεργό ρόλο και να π αίρνει απ οφάσεις για τα κοινά; Α υτό δ ε θα ήταν δ ύσκολο µ ε τη ν π ρόοδ ο τω ν τη λεπ ικοινω νιακών µ έ σω ν. Έ νας τέ τοιος µ η χανισµ ός ίσω ς είναι π ιο δ υσκίνη τος αφού ο καθέ νας µ π ορεί να θέ σει επ ί τάπ η τος τη ν άπ οψ ή του, όµ ω ς αυτή η π ολυφω νία δ εν είναι το βασικό π λεονέ κτη µ α τη ς δ η µ οκρατίας; Μ ήπ ω ς τελικά δ εν θέ λουν να απ οφασίζει ο λαός π αρά µ όνο οι ολίγοι; Τέ λος συνη θίζεται η έ κφραση «π άµ ε να επ ιβάλουµ ε τη δ η µ οκρατία». Α υτή η π ρακτική εφαρµ όζεται κατά κόρον απ ό δ υτικά κράτη π ρος τριτοκοσµ ικέ ς χώρες. Στο π αρελθόν τη ν έ χουµ ε συναντήσει π ολλέ ς φορέ ς σε αφρικανικέ ς χώρες, σε χώρες τη ς λατινικής αµ ερικής και π ρόσφατα στο ιράκ. Είναι π οτέ δ υνατόν να φυτέ ψ εις έ να ξέ νο σπ όρο σ' έ να άγονο έ δ αφος µ ε ακατάλλη λο κλίµ α και να π εριµ έ νεις να ευδ οκιµ ήσει; Η ιστορία το έ χει απ οδ είξει. Η δ η µ οκρατία δ εν µ π ορεί να επ ιβλη θεί σε µ ια κοινω νία απ ό εξω τερικέ ς δ υνάµ εις. Όταν συµ βαίνει αυτό, µ ετατρέ π εται σε όργανο αλλότριω ν συµ φερόντω ν, σε µ έ σο εξανδ ραπ οδ ισµ ού, καθεστώτα π ου ετεροκαθορισµ ού και χειραγώγη ση ς. δ η µ ιουργήθη καν, π ροκάλεσαν π ερισσότερα «Τα δ η µ οκρατικά π ροβλήµ ατα απ ό τα ολιγαρχικά π ου π ροϋπ ήρχαν»(ρ. κάπ λαν, η επ ερχόµ ενη αναρχία ) Εάν θέ λουµ ε να π ροάγουµ ε τη ν π ραγµ ατική δ η µ οκρατία π ρέ π ει να χρη σιµ οπ οιήσουµ ε τις όπ οιες δ υνάµ εις π ου δ ιαθέ τουµ ε ώστε να π ροω θήσουµ ε τη ν π νευµ ατική ανάταση τω ν π ολιτών, µ ε τη δ η µ ιουργία εκπ αιδ ευτικών ιδ ρυµ άτω ν, π νευµ ατικών κέ ντρω ν και γενικότερω ν υπ οδ οµ ών ώστε να π ροκύψ ει έ να ευνοϊκό κλίµ α, έ να έ ρεισµ α για να µ π ορέ σει να ανθίσει ο σπ όρος τη ς δ η µ οκρατίας όχι µ ε τα όπ λα, όχι µ ε π ροπ αγάνδ α, δ ιαφορετικά η δ η µ οκρατία καταντά φαινάκι και µ ια δ ικαιολογία για τη σύγχρονη ολιγαρχία. Η δ η µ οκρατία είναι µ ια καραµ έ λα π ου ενώ έ χει µ π ει σε π ολλά στόµ ατα ελάχιστοι έ χουν κατανοήσει τη γεύση τη ς. v

[π. λάµπρου] ώρες κοινής ησυχίας

συνέ ντευξη /συζήτη ση µ ε τον αντώνη τω ν l os t b odie s [ερω τήσεις: ch am.k or. / com ze radd] ch im e re s : Α δ ερφέ αντώνη, σε ευχαριστούµ ε π ολύ π ου δ έ χτη κες να µ ας π αραχω ρήσεις αυτή τη "συνέ ντευξη ", απ ό όσο γνω ρίζουµ ε είναι η π ρώτη π ου δ ίνεις γενικώς κάπ ου, είναι τιµ ή µ ας και µ εγάλη µ ας χαρά, καθώς ξέ ρουµ ε π ω ς απ οφεύγεις τα π ολλά-π ολλά. Ευτυχώς π ου απ οφάσισες να π αρεβρεθείς στο l ive στο µ ικρό µ ουσικό θέ ατρο και είχαµ ε τη ν τύχη να σε γνω ρίσουµ ε. αντώνη ς: Η χαρά είναι δ ική µ ου. Σ ΥΝΕ ΝΤΕΥ ΞΗ ch im e re s : Πες µ ας δ υο λόγια για το π ω ς γνω ρίστη κες µ ε τον θάνο και το π ώς ξεκίνη σαν οι l os t b odie s, αυτό το "µ αύρο π ρόβατο"τη ς ελλη νικής µ ουσικής; αντώνη ς: Για να το ξεκαθαρίσουµ ε µ ια και καλή... το µ αύρο π ρόβατο είναι ο θάνος... εγώ είµ αι το άκακο άσπ ρο αρνάκι. :) Μ ε τον θάνο ζούσαµ ε στη ν ίδ ια π ολυκατοικία στη ν καλλιθέ α και στον ίδ ιο όροφο. Μ ε τη µ ουσική τα βρήκαµ ε γρήγορα και η κακία του κόσµ ου µ ας βάφτισε l os t b odie s. Τώρα π ου το σκέ φτοµ αι... π ιο θα ήταν το απ οτέ λεσµ α αν µ ας έ λεγαν "τα καλά π αιδ ιά"; ch im e re s : Έ να χαρακτη ριστικό τω ν l os t b odie s είναι το π λήθος τω ν δ ιαφορετικών ειδ ών µ ουσικής στα κοµ µ άτια τους, έ να π οικιλόµ ορφο κράµ α ήχω ν. Πες µ ας κάπ οια π ράγµ ατα για τις µ ουσικέ ς σου, κι όχι µ όνο, επ ιρροέ ς π ου σε βοήθη σαν και σε βοη θούν να δ η µ ιουργήσεις τη µ ουσική τω ν l os t b odie s. αντώνη ς: Η ουσία τω ν l os t b odie s είναι ακριβώς αυτή η... π ολυ-µ ουσικότη τα, γιατί και π ολλέ ς µ ουσικέ ς ακούµ ε και π ολλά µ ας απ ασχολούν και π ολλά γουστάρουµ ε και βασικά η "συνταγή" δ εν µ ας ενδ ιαφέ ρει να π ετύχει έ τσι ώστε να π αίζουµ ε τα ίδ ια και τα ίδ ια επ ειδ ή π ουλάει και φοβόµ αστε µ η χάσουµ ε τον κόσµ ο µ ας επ ειδ ή αλλάξαµ ε ήχο. Ότι µ ας κάθεται και µ ας λέ ει κάτι π άνω σε αυτό π ου θέ λουµ ε να π ούµ ε... αυτό π αίζουµ ε. Η µ ουσική γίνεται και αυτή λόγος. Συµ π λη ρώνει το έ να το άλλο. Η µ ουσική µ ας δ εν γεµ ίζει κενά και σίγουρα δ εν π αίζει το ρόλο του γη τευτή σε κάπ οιο κουπ λέ ή ρεφρέ ν... άλλω στε δ εν έ χουµ ε τέ τοια (µ ε τη ν κλασική έ ννοια). Είναι το έ να χέ ρι π ου π λέ νει το άλλο... Ο ι επ ιρροέ ς είναι π ολλέ ς. Α π ό αυτά π ου κουβαλάµ ε µ έ σα µ ας όλα αυτά τα χρόνια µ έ χρι κάτι τη ς στιγµ ής. Εκείνοι π ου έ χουν καταλάβει τι τρέ χει µ ε τους l os t b odie s µ π ορείνα κλαίνε και να γελάνε ταυτόχρονα γιατίη απ όγνω ση τω ν άλλω ν vii

είναι αστεία για άλλους και η χαρά κάπ οιω ν είναι η φρίκη π ολλών. Α ν ψ άξει κανείς, θα ακούσει το χάος του de pre s s ion αλλά µ αζί και τη ν η δ ονή του σαρκασµ ού και τη ς υπ ερβολής. εν κρυβόµ αστε απ ό κανέ ναν. Καταλαβαίνω π όσο π ολύπ λοκο ακούγεται το απ οτέ λεσµ α... και είναι έ να π ολύπ λοκο π ράγµ α τελικά. Στο καινούργιο cd (com ing s oon) δ εν καλυτερεύει το π ράγµ α. :) ch im e re s : Το "χάνοµ αι" αν το είχε τραγουδ ήσει έ νας pop s tar θα είχε γίνει no1 στα ch arts!!! Τι είναι αυτό π ου το δ ιαφοροπ οιείµ έ σα σε έ να cd τω ν l os t b odie s ; αντώνη ς: l olείναι το γενικότερο κλίµ α π ου σε µ π ερδ εύει και δ εν ξέ ρει ο κόσµ ος π ώς να αντιδ ράσει. Να κλάψ ει; Να γελάσει; Να τραβάει τα µ αλλιά του; Και το εξω φρενικό ξέ ρετε π οιο είναι; Στα ψ υχιατρεία τους βάζουν και ακούνε π ουλάκια του δ άσους και π οταµ άκια. Ο ι απ έ ξω ακούνε εµ άς!!! Πάντω ς απ ' ότι έ χω καταλάβει (απ ό ζω ντανέ ς µ αρτυρίες), οι l os t b odie s είναι σαν το π αλιό κρασί τελικά... όσο ακούς, µ ε τα χρόνια µ εστώνει και βρίσκεις κάτι νέ ο κάθε φορά. Α λλά υπ άρχει π άντα ο φόβος µ η σου π εταχτείο γαµ η µ έ νος φελλός στο µ άτι. ch im e re s : Είναι εµ φανέ ς για όσους έ χουν εντρυφήσει στο φαινόµ ενο l os t b odie s ότι υπ άρχει έ νας στίχος αιχµ η ρός, αλη θινός, ω µ ός, ο οπ οίος "π αντρεύεται" µ ε έ να απ ίστευτα ευαίσθη το, µ ελω δ ικό και λυρικό ήχο. Πώς τα καταφέ ρνετε; αντώνη ς: εν είναι όλα σκατά γύρω µ ας. Υπ άρχουν και ω ραία π ράγµ ατα. Τα π εϊνερλί για π αράδ ειγµ α. Το dak. Είναι λογικό λοιπ όν να π αντρεύονται και να ανακατεύονται και να βγαίνουν όλα όσα µ ας γοη τεύουν αλλά και όσα µ ας καίνε. Ο θάνος λέ ει αυτό π ου και οι δ υο θα λέ γαµ ε. Η µ ουσική είναι η µ ουσική π ου και οι δ υο κεφάρουµ ε... και όλο αυτό... απ λό η δ ύσκολο είναι οι l os t b odie s. Το θέ µ α είναι ότι το αφήνει στον κάθε έ να π ου ακούει. εν υπ άρχουν οδ η γίες ακρόαση ς στα cd-άκια. Εµ είς µ π ορεί να έ χουµ ε τρακάρει µ ε κάτι και η απ όγνω ση αυτή να ερµ η νεύεται αλλιώς σε κάπ οιον π ου δ εν το ζει. Και τι έ γινε;στο ίδ ιο τσουκάλι βράζουµ ε µ άγκες. Εδ ώ π ου είµ αστε θα 'ρθετε... ch im e re s : Εσύ στη ρόδ ο, ο θάνος στη ν αθήνα. Κι όµ ω ς, µ ' έ να απ λό τη λεφώνη µ α, και µ έ σα σε λίγα λεπ τά, π ου θα σου π ει τις σκέ ψ εις του, εσύ κατευθείαν έ χεις γράψ ει τις π ρώτες νότες τη ς µ ελω δ ίας. Α π ίστευτο. Έ χει να κάνει µ ε κάτι ξέ χω ρο απ ' τη µ ουσική. Α υτός δ εν είναι ο ορισµ ός τη ς επ ικοινω νίας και τη ς κατανόη ση ς ανάµ εσα στους ανθρώπ ους; viii

αντώνη ς: Χη µ εία π αιδ ιά. Κύλη σε ο τέ ντζερη ς... Φανταστείτε να ζούσαµ ε στη ν ίδ ια π όλη! Όµ ω ς τελικά είναι αυτό ακριβώς. Χη µ εία... χω ρίς τις π αρενέ ργειες. Καλά σχετικό είναι αυτό. Υπ άρχουν π ολλοί άνθρω π οι π ου µ ας βοη θάνε γιατί γουστάρουν. Έ χουν ξύσει τη ν επ ιφάνεια τη ς κρούστας µ ας. Πολλοί απ ό αυτούς θα µ π ορούσαν να είναι µ όνιµ α µ έ λη τω ν l os t b odie s... εκτός βέ βαια τω ν π αιδ ιών π ου βλέ π ετε στα l ive... οι οπ οίοι γαµ άνε ε; Και ο καθέ νας µ ε άλλο τρόπ ο. Α π ό τη ν γραφιστική π λευρά µ έ χρι τη ν κινούµ ενη εικόνα. Α κόµ α και εδ ώ στη ρόδ ο, υπ άρχει κόσµ ος π ου γουστάρει και θέ λει να συµ µ ετέ χει. Α π ό τον φίλιπ π ο (π ου είναι το dvd ρε µ αλάκα;) µ έ χρι τον νίκο και τον λευτέ ρη. Είναι σπ ουδ αίο π ράγµ α να εφαρµ όζουν τις ιδ έ ες τους και το χρόνο τους για σέ να, αλλά αυτό µ εταξύ του θάνου και εµ έ να είναι έ να π ράγµ α π ου λίγοι έ χουν καταλάβει και η µ αγεία είναι ότι αυτό π ου ζη τάει ο έ νας απ ό τον άλλο µ έ σω τη λεφώνου, είναι τελικά µ ια κουβέ ντα και το απ οτέ λεσµ α, ακριβώς αυτό π ου θέ λαµ ε. ch im e re s : Πιστεύεις ότι οι δ ιάφορες απ όπ ειρες εναλλακτικής ελεύθερη ς έ κφραση ς, αξίζουν τον κόπ ο να υπ άρχουν π αρόλο τη γενική αδ ιαφορία τη ς π λειοψ η φίας του κόσµ ου; Θυµ ίζει λίγο κλειστοφοβικό κύκλο αυτός ο χώρος π ου κινούµ αστε. η λαδ ή όλα έ γκειται στο µ εράκι και στη ν όρεξη αυτών π ου το κάνουν. Περιµ έ νουµ ε κάτι απ ό τον κόσµ ο ή δ εν µ ας νοιάζει το απ οτέ λεσµ α; Υπ άρχει κάπ οιος άλλος "στόχος" εκτός απ ό το να εκφραστούµ ε όσοι κινούµ αστε εναλλακτικά; αντώνη ς: Υπ άρχει σύγχυση µ ε τον κόσµ ο. Μ π ορεί να π άρει σβάρνα τα εναλλακτικά l ive και αµ έ σω ς µ ετά να π άει και για το π λέ ον εµ π ορικό π ράγµ α. Να σας π ω κάτι; Και τι έ γινε; Όπ ω ς τη βρίσκει ο καθέ νας. Α ν ο σκοπ ός µ ας ήταν να µ αζεύουµ ε κόσµ ο και να π ουλάµ ε... π ίστεψ ε µ ε, µ ας είναι π άρα π ολύ εύκολο. Επ ειδ ή αρέ σουν κάπ οια π ράγµ ατα σε εµ άς δ εν ση µ αίνει ότι π ρέ π ει ντε και καλά να αρέ σουν σε όλους. Είναι λάθος αυτό. Έ χω µ ια άπ οψ η π άνω σε αυτό π ου λέ ει ότι όσο σου αρέ σει κάτι... ακούς. εν σου αρέ σει; Μ η ν ακούς. Για µ ουσική µ ιλάµ ε. Μ ια έ κφραση π ου ανάλογα σου δ ιαµ ορφώνει τη δ ιάθεση. εν είναι µ ικροχειρουργική. Η όπ οια µ ουσική υπ οτίθεται ότι εκφράζει κατ αρχή αυτόν π ου τη γράφει... τώρα αν βρεθεί κάπ οιος να ακούσει και να γουστάρει... τότε γίνονται δ ύο και π άει λέ γοντας. ch im e re s : Πώς σου φάνη κε το l ive τω ν l os t b odie s ; αντώνη ς: ΕΠΑ ΘΑ!!! Ντρέ π οµ αι π ου έ π ρεπ ε να π εράσουν τόσα χρόνια να δ ω έ να l ive. ix

Είναι και εξω φρενικό ε; :) Η µ π άντα είναι φοβερή και όλα τα π αιδ ιά γουστάρουν π ου π αίζουν και αυτό φαίνεται και ακούγεται και το απ οτέ λεσµ α είναι ο κόσµ ος να π ερνάει καλά και απ ό ότι π ρόσεξα όλοι ήξεραν όλα τα λόγια. Και γαµ ώ. Τώρα κατάλαβα γιατί γίνεται χαµ ός όπ ου π αίζουν και γιατί υπ άρχει κόσµ ος π ου π άει ξανά και ξανά. Α π ό µ ακριά καταλαβαίνεις... είναι δ ύσκολο να κατανοήσεις και να βάλεις εικόνα σε αυτά π ου ακούς απ ό εκείνους π ου π άνε στα l ive. ch im e re s : Υπ άρχει κόσµ ος π ου θα ήθελε να δ ει κι εσέ να π άνω στη σκη νή. Είναι κάτι π ου δ εν σε ενδ ιαφέ ρει; αντώνη ς: Το γκρουπ έ χει κάνει π άρα π ολύ δ ουλειά για να βγαίνει το κάθε l ive. Θα ήταν ω ραία αλλά απ ό τη ν άλλη δ εν µ ε ενδ ιαφέ ρει. Η π ρόγραµ µ α για το 2008, (στη ν µ ελβούρνη σελίνα ετοιµ άζει φαντασµ αγορικό νοµ ίζω ), όταν κλείνουµ ε τα 20 χρόνια. Σύµ φω νοι. Θα το κάνω. Α λλά µ όνο αν ανέ βει όλος ο κόσµ ος π ου έ χει δ ουλέ ψ ει µ αζί µ ας. Η σίλια, η µ υρτώ, η σελίνα, η λούση... και τόσοι άλλοι. Έ τσι ναι! ch im e re s : Στο µ ικρό µ ουσικό θέ ατρο, εµ φανίστη καν για π ρώτη φορά ζω ντανά, ω ς s upport στους l os t b odie s, οι s k otian e ftam e. Ποια είναι η γνώµ η σου; αντώνη ς: Α υτό π αιδ ιά δ εν το π ερίµ ενα. Ο ι l os t b odie s είναι al te rnative και η άπ οψ ή µ ου είναι ότι οι s k otian e ftam e ήταν το κερασάκι στις δ υο βραδ ιέ ς. Γούσταρα π ολύ... αλλά σας το είχα π ει και τότε... µ αζίκαι εικόνα. ch im e re s : Πλέ ον οι l os t b odie s εδ ώ και λίγους µ ήνες δ ιαθέ τουν και s ite. Πώς σου φαίνεται; αντώνη ς: Α υτό π ια! Τεχνολογία µ εγάλε. Εµ είς ακόµ α το 2000 ανακαλύψ αµ ε τον η λεκτρισµ ό. Πάντω ς είναι φοβερό. Μ ίλη σα µ ε κόσµ ο π ου µ π ήκε και γουστάρανε. Συγκεντρώνει τόσες εναλλακτικέ ς π ροτάσεις και µ ε αυτόν τον τρόπ ο π ολλοί π ερισσότεροι θα µ π ουν στο κλίµ α. Εντυπ ω σιακό. Ο θάνος ασχολείται µ ε αυτό και έ τσι υπ άρχει επ ικοινω νία µ ε π ολύ κόσµ ο και είναι ση µ αντικό π ράγµ α. Να µ π ορούµ ε να µ ιλάµ ε... έ στω και έ τσι. x

re s ide nts [ch am.k or.] Ο ι αντιαµ ερικάνοι-αµ ερικάνοι re s ide nts Ξεκίνη σα να γράφω αυτό το άρθρο έ χοντας µ ουσική συντροφιά το cd του dis cove ry ch anne l h unte rs : th e w orl d of pre dators and pre y - originals oundtrack re cording m us ic pe rform e d and produce d b y th e re s ide nts. Τι µ π ορείς να π εις για τους re s ide nts ;... Α µ ερικάνοι στη ν εθνικότη τα, µ ια αµ ερική π ου τη λάτρεψ αν, τη µ ίση σαν, τη µ ελέ τη σαν, τη ν π αράφρασαν χω ρίς έ λεος, σατίρισαν και κριτίκαραν τη ν εικόνα τη ς. Θα επ ιχειρήσω να καταγράψ ω λίγες π λη ροφορίες για αυτήν τη ν κολεκτίβα τη ς οπ οίας τα l ive είναι µ ια π ρω τόγνω ρη εµ π ειρία και ση µ αντικότατο στοιχείο στο να συλλάβει κανείς έ στω και στο ελάχιστο έ ννοιες όπ ω ς σουρεαλισµ ός, avant-garde, κτλ. κτλ. στο χώρο τη ς µ ουσικής. Κατά π άσα π ιθανότη τα, και ενώ τα όρια τη ς φαντασίας, τη ς π ραγµ ατικότη τας και του µ ύθου είναι π ολύ π ολύ κοντά, τα µ έ λη τω ν re s ide nts βρέ θη καν στις τελευταίες τάξεις του σχολείου, στο s h ie ve port τη ς π ολιτείας l ouis iana, κάπ ου το 19 66 και λίγα χρόνια µ ετά π άρθη κε η απ όφαση να ενώσουν τις δ υνάµ εις τους και να ασχολη θούν µ ε έ να π ραγµ ατικά εναλλακτικό τρόπ ο xii

µ ε τη µ ουσική. Γύρω στα 19 70 µ ετακοµ ίζουν στο s an francis co. Βρίσκουν εργασία π ρω ινή και αυτό τους βοη θά να µ αζέ ψ ουν χρήµ ατα για τα όργανα και τις η χογραφήσεις τους. Κάπ ω ς έ τσι αρχίζουν να απ οτυπ ώνουν σε κασέ τες τις καλλιτεχνικέ ς τους ανη συχίες ενώ ταυτόχρονα στέ λνουν de m o π αντού. Φυσικά ήταν εντελώς άπ ειροι µ ουσικά χω ρίς βέ βαια να είναι αυτός ο λόγος π ου δ εν έ βρισκαν ανταπ όκριση. Σύµ φω να µ ε µ αρτυρίες κάνουν τη ν π ρώτη τους, απ ογοη τευτική(!) εµ φάνιση στο b e rk e l e y. ύο κασέ τες τους rus ty coath ange rs for th e doctor και th e b al l ad of s tuffe d trigge r - θα τις στείλουν ανώνυµ α στον h alh al ve rs tadt τη ς w arne r b., ο οπ οίος τις επ ιστρέ φει ταχυδ ροµ ικώς γράφοντας στον φάκελο επ άνω «for th e atte ntion of th e re s ide nts»... έ τσι το group απ έ κτη σε όνοµ α... Καθώς έ βλεπ αν ότι καµ ιά δ ισκογραφική εταιρεία δ εν ήταν δ ιατεθειµ έ νη να στεγάσει τον π ροσω π ικό τους ιδ ιόµ ορφο ήχο τους, δ η µ ιουργούν τη δ ική τους δ ισκογραφική εταιρεία, τη ν ral ph re cords. Το π ρώτο τους ολοκλη ρω µ έ νο al b um το κυκλοφορούν το 19 74 m e e t th e re s ide nts - είναι η υβριδ ική µ ορφή του αντισυµ βατικού τους ύφους, µ ε εκκεντρικέ ς ανακατασκευέ ς pop επ ιτυχιών τη ς δ εκαετίας του 60. εν καταφέ ρνουν να π ουλήσουν π άνω απ ό 50 αντίγραφα απ ό αυτό το al b um ενώ η capitolre cords τους µ η νύει για το εξώφυλλό τους το οπ οίο ήταν µ ια ντανταϊστική π αρω δ ία του artw ork του al b um τω ν b e atl e s - m e e t th e b e atl e s. Ιστορική έ µ εινε η αυτοσαρκαστική ατάκα π ου ειπ ώθη κε π ολύ αργότερα «δ εν µ π ορούµ ε να καταλάβουµ ε γιατί οι b e atl es είναι π ερισσότερο δ η µ οφιλείς απ ό εµ άς». Το s anta dog είναι η π ρώτη τους κυκλοφορία, η οπ οία απ οτυπ ώθη κε σε 300 κοµ µ άτια π ερίπ ου και ταχυδ ροµ είται σε δ ιάφορες π ροσω π ικότη τες τη ς επ οχής εκείνη ς, απ ό τον frank zappa µ έ χρι τον rich ard nixon. Α κολουθούν δ ίσκοι οι οπ οίοι χαράζουν τη ν ξέ φρενη δ ιαδ ροµ ή τους στη µ ουσική βιοµ η χανία, καθώς µ έ σα σε 3 δ εκαετίες αριθµ ούνται π άνω απ ό 40 τα επ ίση µ α al b um τους, δ ιατη ρώντας π άντα τη ν µ υστη ριώδ η, αινιγµ ατική και αντι-s tar ιδ ιοσυγκρασία τους, π αρόλο π ου το έ ργο τους έ γινε δ ιάση µ ο, χω ρίς π οτέ να δ ίνουν συνεντεύξεις στα µ µ ε και χω ρίς να έ χουν απ οκαλύψ ει τα αλη θινά τους π ρόσω π α και ονόµ ατα. Κρύβουν συστη µ ατικά τις ταυτότη τέ ς τους, τα π ρόσω π ά τους π ίσω απ ό σουρεαλιστικέ ς µ άσκες, π ου συνδ έ ονται εξάλλου µ ε το π εριεχόµ ενο τω ν xiii

τραγουδ ιών τους και τις θεατρικής απ όδ οσής τους-το σαρκασµ ό τω ν στερεότυπ ω ν τη ς σύγχρονη ς ζω ής, µ εταξύ τω ν οπ οίω ν και τη ς ίδ ιας τη ς µ ουσικής βιοµ η χανίας. Χαρακτη ριστική αµ φίεση τους τα τεράστια π λαστικά µ άτια γύρω απ ό τα κεφάλια τους, τα κλασικά καπ έ λα, σε συνδ υασµ ό µ ε σµ όκιν. Τα l ive τους, είναι οπ τικοακουστικό υπ ερθέ αµ α, δ ικαιολογη µ έ να µ π ορεί να τους χαρακτη ρίσει κάπ οιος ω ς τους π ρώτους θεατρικούς pe rform e r. Άλλη µ ία π ρω τιά τους, ή έ στω είναι απ ό τους π ρώτους π ου π αρουσιάζουν τη ν «εικονική π ραγµ ατικότη τα» (m ul tim e dia inte raction) τη ν εξερεύνη ση τω ν νέ ω ν οπ τικοακουστικών δ υνατοτήτω ν του cd-rom. Στο dvd ick y fl ix (2001) είναι συγκεντρω µ έ νο το σύνολο τω ν µ ουσικών vide o και γενικά του οπ τικοακουστικού υλικού π ου έ χουν κυκλοφορήσει οι re s ide nts στη ν καριέ ρα τους. Το σχήµ α π ου λέ γεται re s ide nts δ εν έ χει π ροη γούµ ενο - ούτε και επ όµ ενο. Έ να group π ου µ έ σα στις π η γέ ς έ µ π νευσής τους συγκαταλέ γονται οι π ρω τοπ όροι h arry partch, s un ra, captain b e e fh art, κατάφερε να κρατάει τόσα χρόνια τώρα «έ ναν π αραµ ορφω τικό καθρέ φτη µ π ροστά µ ας και στη συνέ χεια να µ ας π είθει ότι η π ραγµ ατικότη τα δ εν είναι αυτή π ου νοµ ίζουµ ε». xiv

ζω ή [λόγια: nie ztch e / επ ιµ έ λεια: ch am.k or.] Έ να τραγούδ ι-ταξίδ ι στον ορισµ ό τη ς λέ ξη ς «ζω ή», έ τσι όπ ω ς τη θέ λουµ ε και τη ν εννοούµ ε εµ είς. «Έ τσι µ ίλη σε ο ζαρατούστρα» λοιπ όν και ο θάνος δ ιάλεξε ίσω ς τα καλύτερα απ ό τα λόγια του και τα έ κανε έ να καταπ λη κτικό κοµ µ άτι, π ου όσοι έ χουν έ ρθει σε l ive τω ν l os t b odie s, θα έ χουν π αρασυρθεί απ ό τη ν απ ίστευτη δ ύναµ η του λόγου, τη ν µ οναδ ική ερµ η νεία-αφήγη ση του θάνου και τη µ αγεία τη ς µ ουσικής, σε έ ναν δ ιαφορετικό κόσµ ο... στον κόσµ ο π ου θα θέ λαµ ε να ζούµ ε... σε έ ναν κόσµ ο µ ε τέ τοιους ανθρώπ ους... Όµ ω ς π όσοι απ ό εµ άς έ χουν «µ έ σα τους το χάος, για να γεννήσουν έ να χορευτικό αστέ ρι»; Μ ου αρέ σουν εκείνοι π ου δ εν ξέ ρουν να Και π ου µ π ορείνα καταστραφείαπ ό έ να ζουν π αραµ ικρό βίω µ α Παρά µ όνο για να χαθούν Έ τσι δ ιασχίζει π ρόθυµ α το π οτάµ ι Γιατίείναι αυτοίπ ου π ερνάνε αντίπ ερα είτε τους αγαθούς και τους δ ίκαιους Μ ου αρέ σουν οι µ εγάλοι καταφρονη τέ ς Ποιον µ ισούν π ερισσότερο Γιατίείναι τα βέ λη τη ς επ ιθυµ ίας Α υτόν π ου συντρίβει τις π λάκες τω ν Για τη ν απ έ ναντι όχθη αξιών τους Τον καταστροφέ α Μ ου αρέ σει αυτός π ου σπ αταλάει τη ν Τον εγκλη µ ατία ψ υχή του Α υτός όµ ω ς είναι εκείνος π ου δ η µ ιουργεί Που δ εν θέ λει να του λέ νε ευχαριστώ Που π άντα χαρίζει και δ εν θέ λει να Σας το λέ ω συντη ρη θεί Πρέ π ει να έ χει κανείς µ έ σα του το χάος, για να γεννήσει έ να χορευτικό αστέ ρι Μ ου αρέ σει εκείνος π ου ντρέ π εται όταν τον ευνοούν τα ζάρια Η σοφία τω ν δ ασκάλω ν και τω ν σοφών Και π ου όλο ρω τάει τη ς αρετής είµ αι έ νας χαρτοπ αίχτη ς λοιπ όν; Λέ ει να αγρυπ νάτε για να κοιµ άστε καλά γιατίθέ λει να καταστραφεί Α υτή είναι η σοφία του δ ίχω ς όνειρα ύπ νου Μ ου αρέ σει εκείνος π ου η ψ υχή του Είναι βαθιά ακόµ α και µ έ σα στη ν π λη γή Μ ακάριοι οι νυσταγµ έ νοι γιατίγρήγορα του θα τους π άρει ο ύπ νος. xv

το όνειρο ενός γελοίου [f. dos toe vs k y] Είµ αι έ νας γελοίος άνθρω π ος. Τώρα µ ε π αίρνουν για τρελό, µ α δ εν είµ αι τέ τοιος, δ εν π ροβιβάστη κα κι έ µ εινα π άντα ο ίδ ιος γελοίος άνθρω π ος, όπ ω ς ήµ ουν π άντα. Μ α δ εν θυµ ώνω π ια τώρα. Τώρα όλοι οι άνθρω π οι µ ου είναι εξίσου ευχάριστοι, ακόµ α κι όταν µ ε κοροϊδ εύουν: τότε µ άλιστα µ ου είναι π ιο ευχάριστοι. Θα γελούσα µ ε τη ν καρδ ιά µ ου εις βάρος τους, όχι γιατί µ ' ευχαριστεί αυτό, αλλά γιατί είµ αι φίλος τους, αν δ εν έ νιω θα τον εαυτό µ ου τόσο λυπ η µ έ νο κοιτάζοντας τους. Και νιώθω τον εαυτό µ ου λυπ η µ έ νο, γιατί δ εν ξέ ρουν τη ν αλήθεια, κι εγώ τη ν ξέ ρω! Ω, π όσο είναι οδ υνη ρό να ξέ ρεις µ όνος τη ν αλήθεια! Και να σκέ φτεται κανέ νας π ω ς δ εν θα τη µ άθουν π οτέ! εν µ π ορούν να τη ν καταλάβουν... Πριν ανακαλύψ ω τη ν αλήθεια, λυπ όµ ουν π ολύ π ου φαινόµ ουν γελοίος. Και δ εν φαινόµ ουν µ ονάχα, ήµ ουν. Υπ ήρξα π άντα τέ τοιος, το ξέ ρω αυτό απ ό τότε π ου άρχισα να σκέ φτοµ αι, το ήξερα ίσω ς σαν ήµ ουν εφτά χρονών, το ήξερα π ριν π άω στο σχολείο. Στο π ανεπ ιστήµ ιο, όσο σπ ούδ αζα, τόσο καθαρότερα έ νιω θα π ω ς ήµ ουν γελοίος. Μ π ορώ να π ω ότι οι π ανεπ ιστη µ ιακέ ς µ ου σπ ουδ έ ς είχαν το µ όνο απ οτέ λεσµ α να µ ε π είσουν επ ιστη µ ονικότατα π ω ς ήµ ουν γελοίος. Και αργότερα στη ζω ή, τα π ράγµ ατα όλο και π ερισσότερο µ ου το απ οδ είκνυαν. Κάθε χρόνο µ εγάλω νε και στερεω νόταν µ έ σα µ ου η συναίσθη ση τη ς γελοιότη τας µ ου σε όλα. Παντού και π άντα µ ε κορόιδ ευαν µ α κανέ νας δ εν ήξερε, δ εν µ άντευε ότι αν υπ ήρχε στον κόσµ ο έ νας άνθρω π ος π ου είχε π εισθεί για τη γελοιότη τά του, αυτός ήµ ουν εγώ. Κανείς όµ ω ς δ εν το κατάλαβε, κι αυτό µ ' εξευτέ λιζε π ερισσότερο απ ' όλα. Ω στόσο ήταν σφάλµ α µ ου. Είχα π άντα τόσο εγω ισµ ό, π ου π ότε, για τίπ οτα στον κόσµ ο, δ εν θα συµ φω νούσα µ ε κανέ να π ω ς ήµ ουν έ νας γελοίος άνθρω π ος. Ο εγω ισµ ός αυτός µ εγάλω νε µ ε τα χρόνια, και ασφαλώς, αν συνέ βαινε π οτέ να το εξοµ ολογη θώ, αδ ιάφορο σε π οιον, είµ αι βέ βαιος π ω ς τη ν ίδ ια βραδ ιά, θα π ετούσα τα µ υαλά µ ου στον αέ ρα µ ' έ να π ερίστροφο. (...) Ω! Πόσο γρήγορα γεννήθη κε η φιλη δ ονία π ου γέ ννη σε τη ζήλεια κι εκείνη π άλι τη σκλη ρότη τα... εν ξέ ρω π ότε, µ α ύστερα απ ό λίγο, χύθη κε για π ρώτη φορά αίµ α... Ο ι άνθρω π οι, κατατροµ αγµ έ νοι, άρχισαν να φεύγουν, ν' απ οµ ονώνονται. Έ καναν συµ - xvi

µ αχίες, οι µ εν εναντίον τω ν δ ε. Έ µ αθαν τη φιλοτιµ ία, π ου τη ς έ δ ω σαν το µ εγαλόπ ρεπ ο τίτλο: Τιµ ή! Κάθε έ θνος τότε έ κανε τη ση µ αία του. Κατόπ ιν εκύρη ξαν τον π όλεµ ο στα ζώα π ου έ φυγαν στα δ άση κι έ γιναν εχθροί του ανθρώπ ου. Κι άρχισε ο π όλεµ ος του ατοµ ισµ ού για το δ ικό µ ου και το δ ικό σου. Α νακάλυψ αν τις γλώσσες. Α νακάλυψ αν τον π όνο και τον ερω τεύτη καν. Όλοι αυτοί οι άνθρω π οι δ ιψ ούσαν τον π όνο κι έ λεγαν π ω ς µ ε τον π όνο µ ονάχα φτάνει κανείς στη ν αλήθεια. Α υτός υπ ήρξε η π ρώτη αρχή τη ς επ ιστήµ η ς. Μ όλις έ γιναν κακοί, άρχισαν να εκφω νούν λόγους για τη ν αδ ελφοσύνη, για τη φιλανθρω π ία, και κατάλαβαν τις ιδ έ ες αυτέ ς. Μ όλις έ γιναν εγκλη µ ατίες, άρχισαν να µ ιλούν για τη δ ικαιοσύνη, συντάξανε κώδ ικες για να τη δ ιαφυλάξουν και αγχόνες για να τη ν υπ ερασπ ιστούν. Μ όλις θυµ όντουσαν το τι είχανε χάσει. εν ήθελαν να π ιστέ ψ ουν στη ν αθω ότη τά τους και στη ν π ερασµ έ νη τους ευτυχία, γελούσαν µ άλιστα για τη ν ευτυχία αυτή, λέ γοντας π ω ς ήταν π αραµ ύθι και δ εν µ π ορούσαν π ια να τη ν φανταστούν σαν κάτι το π ραγµ ατικό. Ω στόσο αν και δ εν π ίστευαν καθόλου στη ν π αλιά τους ευδ αιµ ονία, δ ιατήρη σαν τόσο δ υνατό π όθο να ξαναγίνουν αθώοι κι ευτυχισµ έ νοι π ου χάθη καν σαν π αιδ ιά µ έ σα στον π όθο τους! Θεοπ οίη σαν τον π όθο τους, του έ χτισαν ναό, γονάτισαν µ π ροστά στη ν ίδ ια τους ιδ έ α, µ π ροστά στο είδ ω λο του π όθου τους, και µ ε τη ν π επ οίθη ση π ω ς ήταν απ ραγµ ατοπ οίη τος, τον π ροσκύνη σαν µ ε δ άκρυα και γονυκλισίες. Α ν όµ ω ς κανέ νας ξανάβρισκε τη ν π αλιά τους ευτυχία, τους τη ν έ δ ειχνε, και τους ρω τούσε κατόπ ιν: Θέ λετε να ξαναγυρίσετε σ' αυτήν;θ' απ αντούσαν: όχι! Μ ου έ λεγαν: Έ στω, είµ αστε ψ εύτες, κακοί, άδ ικοι, το ξέ ρουµ ε κι ελεεινολογούµ ε τον εαυτό µ ας. Τιµ ω ρούµ εθα γι' αυτό π ιο αυστη ρά ίσω ς π αρ' ότι θα µ ας τιµ ω ρούσε ο φιλεύσπ λαχνος κριτής, π ου δ εν ξέ ρουµ ε το όνοµ ά του. Α λλά µ ε τη ν επ ιστήµ η θα ξαναβρούµ ε τη ν αλήθεια κι αυτή τη φορά θα τη ν κατέ χουµ ε συνειδ η τά. Η επ ιστήµ η θα µ ας δ ώσει τη σοφία π ου θα µ ας ανακαλύψ ει τους νόµ ους τη ς ευτυχίας και η συνείδ η ση τω ν νόµ ω ν τη ς ευτυχίας αξίζει π ερισσότερο απ ό τη ν ευτυχία Να τι µ ου έ λεγαν, κι ο καθέ νας τους όλο κι αγαπ ούσε π ερισσότερο τον εαυτό του, κι ο καθέ νας του έ δ ινε τόση ση µ ασία στο ίδ ιο του υπ οκείµ ενο, ώστε π ροσπ αθούσε φροντίζοντας µ όνο για τη ζω ή του, να λιγοστέ ψ ει τη ν αξία τω ν άλλω ν. Εµ φανίστη κε τότε η σκλαβιά, η θελη µ ατική σκλαβιά µ άλιστα. Ο ι αδ ύνατοι υπ οτάχθη καν εντελώς θελη µ ατικά στους ισχυρούς για να τους βοη θήσουν αυτοί να καταπ ιέ σουν άλλους π ιο αδ ύνατους ακόµ α. Παρουσιάστη καν άνθρω π οι δ ίκαιοι, κατέ κριναν τον εγω ισµ ό, τη ν αδ ικία, τη ν ανη θικότη τα του κόσµ ου. Τους π εριγελούσαν ή τους λιθοβολούσαν. Το άγιο αίµ α τους χύθη κε στα π ροπ ύλαια τω ν ναών... xvii

Α π ό τη ν άλλη µ εριά, βγήκαν άνθρω π οι π ου άρχισαν να ερευνούν για ν' αναδ ιοργανώσουν τη ν κοινω νία κατά τέ τοιο τρόπ ο, ώστε να π άψ ει ο καθέ νας ν' αγαπ ά τον εαυτό του π ερισσότερο απ ό τους άλλους, να µ η ν είναι π ρόσκοµ µ α στους άλλους. Βρήκαν τη θεω ρία τη ς αλλη λέ γγυας κοινότη τας και η ιδ εολογία αυτή ενθουσίασε ολόκλη ρους λαούς. Άλλω στε όλα τα καλά π νεύµ ατα είχανε π εισθεί π ω ς η επ ιστήµ η, η σοφία και το έ νστικτο τη ς αυτοσυντήρη ση ς θ' ανάγκαζαν στο τέ λος τους ανθρώπ ους να συνενω θούν και ν' απ οτελέ σουν µ ια λογική κοινω νία. Για να επ ιταχύνουν το π ράγµ α οι π ιο σοφοί έ βαλαν όλα τους τα δ υνατά για να κάνουν να εξαφανιστούν όλοι οι άλλοι π ου δ εν ήταν σοφοί. Α υτοί π ου δ εν καταλάβαιναν τη ν ιδ εολογία τους ή π ου εµ π όδ ιζαν να θριαµ βεύσει γρήγορα. Α λλά το αίσθη µ α τη ς αυτοσυντήρη ση ς εξασθέ νη σε άξαφνα. Ήρθαν οι εγω ιστέ ς κι οι φιλήδ ονοι και ζήτη σαν ορθά κοφτά ή όλα ή τίπ οτα. Για να τα έ χουν όλα κατέ φυγαν στο έ γκλη µ α, να έ χουν το τίπ οτα. Κι όταν δ εν κατόρθω ναν να τα επ ιτύχουν όλα στη ν αυτοκτονία ίδ ρυσαν τη θρη σκεία του εκµ η δ ενισµ ού µ ε το ιδ εώδ ες τη ς αιώνιας γαλήνη ς εις το µ η υπ άρχειν. Τέ λος οι άνθρω π οι αυτοί κουράστη καν απ ό τη στείρα αυτή εργασία και στα π ρόσω π ά τους π άνω φάνη κε ο π όνος π ου τον ονόµ ασαν οµ ορφιά, γιατί η µ εγαλοφυΐα βρίσκεται µ όνο στον π όνο. Κι οι π οιη τέ ς εξύµ νη σαν τον π όνο. Κι εγώ γύριζα ανάµ εσα σ' αυτούς στριφογυρίζοντας τα χέ ρια, κλαίγοντας για τη ν π λάνη τους κι αγαπ ώντας τους ίσω ς π ιο π ολύ τότε π αρά στα χρόνια π ου ήταν αθώοι κι όµ ορφοι. Κι αγαπ ούσα ακόµ α τη δ ιεφθαρµ έ νη τους γη π ερισσότερο π αρά τον αρχαίο τους π αράδ εισο. Α λίµ ονο! Είναι το γραφτό µ ου ν' αγαπ ώ τη θλίψ η και τον π όνο π άντα, µα για µ έ να µ ονάχα, γιατί εκείνους τους ελεεινολογούσα. Και κατη γορούσα απ ελπ ισµ έ να τον εαυτό µ ου, τον καταριόµ ουνα, τον π εριφρονούσα. Και τους φώναζα π ω ς ήµ ουν ο µ όνος έ νοχος, π ου τους µ ετέ δ ω σα το µ ίασµ α του ψ έ µ µ ατος. Τους ικέ τευα να µ ε σταυρώσουν, τους έ µ αθα να φτιάξουν έ να σταυρό. εν είχα το θάρρος να σκοτω θώ µ όνος µ ου, µ α ήθελα να µ ε σκοτώσουν µ ε τα χέ ρια τους. ιψ ούσα τα βασανιστήρια, δ ιψ ούσα να χύσω το αίµ α µ ου έ ω ς τη ν τελευταία µ ου σταλαγµ ατιά... Μ ε κορόιδ ευαν και στο τέ λος µ ε π ήραν για τρελό. Έ λεγαν π ω ς δ εν έ φταιγα καθόλου, αφού µ όνο αυτό π ου λαχταρούσαν τους δ ίδ αξα και π ω ς ό,τι έ γινε τώρα δ εν µ π ορούσε να ξεγίνει. Τέ λος, µ ου δ ήλω σαν π ω ς άρχισα να γίνοµ αι επ ικίνδ υνος γι' αυτούς και π ω ς θα µ ' έ κλειναν στο φρενοκοµ είο αν δ ε σώπ αινα. Τότε µ ' έ π ιασε µ ια λύπ η, µ ια τέ τοια λύπ η, π ου η καρδ ιά µ ου σφίχτη κε... Θαρούσα π ω ς θα π έ θαινα, και π άνω σ' αυτό... Λοιπ όν, π άνω σ' αυτό, ξύπ νη σα... xviii

δ ύσκολοι καιροί... (τότε και τώρα) [b aph om e t] Η π ορεία τη ς ελλη νικής κοινω νίας δ εν επ ιτρέ π ει να δ η µ ιουργη θούν εκείνες οι δ ιεργασίες π ου θα οδ η γήσουν τη χώρα σ έ να στάδ ιο ανάπ τυξη ς ανάλογο π ρος εκείνο τω ν εκβιοµ η χανισµ έ νω ν χω ρών τη ς δ. ευρώπ η ς. Η ελλάδ α π αραµ έ νει χώρα αγροτική µ ε δ ιογκω µ έ νο τον τριτογενή τοµ έ α τη ς οικονοµ ίας (π αροχή υπ η ρεσιών, εµ π όριο, π ιστοδ οτικέ ς υπ η ρεσίες) και µ ' έ ναν τεράστιο κρατικό µ η χανισµ ό, ενώ δ εν γίνεται καµ ιά π ροσπ άθεια για ανάπ τυξη του δ ευτερογενούς τοµ έ α (βιοµ η χανία). Τόσο οι έ λλη νες αστοί του εξω τερικού, όσο και οι εγχώριοι, απ οφεύγουν τις επ ενδ ύσεις στον π αραγω γικό τοµ έ α τη ς βιοµ η χανίας, ο οπ οίος απ αιτεί µ ακροχρόνιους σχεδ ιασµ ούς και δ η µ ιουργία κατάλλη λη ς υπ οδ οµ ής. Α ρκούνται στη χρη µ ατοδ ότη ση του εισαγω γικού και εξαγω γικού εµ π ορίου και σε άλλες κερδ οσκοπ ικέ ς και χρη µ ατιστικέ ς επ ιχειρήσεις (τοκογλυφία, µ εταλλεία, κ.α.), π ου εξασφαλίζουν εύκολο και γρήγορο κέ ρδ ος. Στον τοµ έ α τω ν βιοµ η χανικών επ ενδ ύσεω ν κυριαρχεί συνήθω ς η µ ακροχρόνια απ όσβεση τω ν κεφαλαίω ν, τα κέ ρδ η δ εν είναι άµ εσα και εντυπ ω σιακά ενώ ο κίνδ υνος απ οτυχίας είναι µ εγαλύτερος. Α λλά και τα κέ ρδ η απ ό τις επ ιχειρήσεις αυτέ ς σπ άνια τα επ ενδ ύουν σε π αραγω γικούς τοµ είς. Α ν δ εν τα εξαγάγουν στο εξω τερικό για να τα τοπ οθετήσουν σε ξέ νες αγορέ ς ή τράπ εζες, τα δ ιαθέ τουν στη ν εγχώρια οικονοµ ία για αγορά ή κατασκευή αστικών ακινήτω ν. Στη ν καχεξία τη ς βιοµ η χανικής π αραγω γής (αλλά και τη ς αγροτικής) συνέ βαλε και η έ λλειψ η δ ασµ ολογικού π ροστατευτισµ ού τω ν ελλη νικών π ροϊόντω ν π ου µ ειώνει τη ν ανταγω νιστικότη τά τους. Τα τελευταία χρόνια όµ ω ς, η κρίση τη ς καπ ιταλιστικής οικονοµ ίας στη δ. ευρώπ η, οδ η γεί το ξέ νο κεφάλαιο σε αναζήτη ση νέ ω ν αγορών µ εταξύ τω ν οπ οίω ν και η ελλάδ α. Το γεγονός αυτό δ η µ ιουργεί ευνοϊκέ ς συνθήκες για τη δ η µ ιουργία µ ιας υπ οτυπ ώδ ους βιοµ η χανικής ανάπ τυξη ς. Η ανάπ τυξη αυτή µ π ορεί βέ βαια να είναι θεαµ ατική σε σύγκριση µ ε το π αρελθόν π ου ήταν σχεδ όν ανύπ αρκτη δ εν µ π ορούµ ε όµ ω ς να ισχυριστούµ ε ότι η ελλάδ α έ χει π εράσει στο στάδ ιο του εκβιοµ η χανισµ ού, καθώς οι π ερισσότερες επ ιχειρήσεις δ εν είναι π αρά οικογενειακέ ς και εγκλω βισµ έ νες στα εγχώρια σύνορα. xix

Έ τσι η κοινω νία π αραµ έ νει αδ ιαµ όρφω τη, γεγονός π ου επ η ρεάζει τις εξελίξεις και στο π ολιτικό επ ίπ εδ ο. Τα π ολιτικά κόµ µ ατα δ ε δ ρουν µ ε βάση έ να ιδ εολογικό και π ολιτικό π ρόγραµ µ α και καθώς είναι π ροσω π οπ αγή, έ χουν σαν κύριο στόχο τη ν άντλη ση π ροσω π ικών οφελών, έ χοντας αναπ τύξει µ ε το εκλογικό σώµ α σχέ σεις π ελατειακέ ς. Η δ ύσκολη ζω ή στη ν ύπ αιθρο, αναγκάζει έ να µ έ ρος του αγροτικού π λη θυσµ ού να εγκαθίσταται στα αστικά κέ ντρα αναζη τώντας µ ια δ η µ οσιοϋπ αλλη λική θέ ση, αφού η υπ οτυπ ώδ η ς βιοµ η χανία δ εν µ π ορείνα απ ορροφήσει π ολλούς εργάτες. Ο ι βουλευτέ ς µ ε τη σειρά τους, αναλαµ βάνουν (ο καθέ νας για τη ν π εριφέ ρειά του) να δ ιορίζουν τους ψ η φοφόρους π ελάτες, σε δ η µ όσιες θέ σεις ή να ικανοπ οιούν δ ιάφορα άλλα αιτήµ ατά τους. Ο ι συνέ π ειες τω ν καταστάσεω ν αυτών έ χουν ολέ θριες επ ιδ ράσεις στο δ η µ όσιο τοµ έ α. Η ελλάδ α π αρουσιάζει το µ εγαλύτερο π οσοστό δ η µ οσίω ν υπ αλλήλω ν απ ό όλες τις ευρω π αϊκέ ς χώρες: 214 δ η µ όσιοι υπ άλλη λοι για κάθε 10.000 κατοίκους. Ενώ, χώρες µ ε µ εγαλύτερη οικονοµ ική ανάπ τυξη και αρτιότερο κρατικό µ η χανισµ ό δ ιαθέ τουν π ολύ λιγότερους υπ αλλήλους. Η π ελατειακή αυτή π ολιτική τω ν κοµ µ άτω ν υπ οβαθµ ίζει τη ν π ολιτική συνείδ η ση τω ν π ολιτών, αναστέ λλει τη ν ενασχόλη σή τους µ ε π αραγω γικά επ αγγέ λµ ατα και συµ βάλλει µ αυτόν τον τρόπ ο στη ν καχεξία τη ς ελλη νικής οικονοµ ίας. Κι αν όλα αυτά θεω ρείται ότι απ οτελούν κάπ οιο κοινω νικό οικονοµ ικό άρθρο για τη σύγχρονη κατάσταση στη ν ελλάδ α, κάνετε λάθος τουλάχιστον απ ό τεχνικής απ όψ εω ς, καθώς τα π ροαναφερθέ ντα απ οτελούν συλλογή π η γών π ου χρονικά κατατάσσονται στο µ εταίχµ ιο τη ς αλλαγής δ ύο αιώνω ν και συγκεκριµ έ να απ ό το 1880 έ ω ς το 19 10... xx

Και για του λόγου το αλη θέ ς: Πολλέ ς φορέ ς το ελλη νικό δ η µ όσιο δ ανειζόταν χρήµ ατα. Έ νας απ ό τους κυριότερους δ ανειστέ ς του ήταν η εθνική τράπ εζα στη ν οπ οία κύριοι µ έ τοχοι ήταν αστοί τω ν π αροικιών όπ ω ς ο συγγρός, ο ζάπ π ας, ο π εσµ ατζόγλου, ο ροδ ακανάκη ς, κ.α., η γαλλική τράπ εζα ρότσιλντ και η αγγλική χάµ π ρο. Εξαιτίας αυτών τω ν τοκογλυφικών δ ραστη ριοτήτω ν τω ν π λούσιω ν αστών τω ν π αροικιών κατά τη δ ιάρκεια του δ εύτερου µ ισού του 19 ου αι., τους ονόµ ασαν σκω π τικά «χρυσοκάνθαρους». Τα δ άνεια αυτά, εκτός ότι ήταν µ ικρά και π εριβάλλονταν απ ό µ εγάλες εγγυήσεις, ακολουθούνταν απ ό όρους βαρείς, µ ε υψ η λούς τόκους και µ εγάλα χρεολύσια, έ χοντας σαν απ οτέ λεσµ α τον χαρακτη ρισµ ό τους ω ς νέ α π λη γή. -- α. ανδ ρεάδ η, µ ελέ ται, τοµ.'β, σελ.362 Προς το τέ λος του αιώνα (19 ου), η ελλάδ α έ χει το υψ η λότερο π οσοστό δ η µ οσίω ν υπ αλλήλω ν σ όλο τον κόσµ ο. Μ ε βάση τους αριθµ ούς του b ick ford-s m ith, το 1889 αναλογούσαν 214 υπ άλλη λοι για δ έ κα χιλιάδ ες κατοίκους, ενώ στη ν αρχή του 20ου αιώνα (π άντα για 10.000) υπ ήρχαν 200 υπ άλλη λοι στο βέ λγιο, 176 στη γαλλία, 126 στη γερµ ανία, 113 στις η π α, 73 στη ν αγγλία, π αρά τη ν π ολύ π ιο π ροχω ρη µ έ νη αστικοπ οίη ση τω ν χω ρών αυτών." -- κ. τσουκαλά, εξάρτη ση και αναπ αραγω γή, σ.211 xxi

για έ να κοµ µ άτι... π ρω ί [δ ικαίος] Πρω ί.. π ου ζήτη σα τον π ρώτο µ ου έ ρω τα. Α ιώνια γύρευα ζω ής φτερά. Λίγο απ ' το φω ς, αντίκρισα σκιέ ς. Λίγο απ ' τις άνοιξες, µ ελαγχολίες. Στάσιµ ες ρίγες.. κόκκινες ονείρω ν. Κάλπ ικες λίρες.. Χίλια φιλιά, χίλιες ρυτίδ ες. Γραµ µ ή του στίχου.. Ελπ ίδ α άγνω στη του εαυτού µ ου.. Φω νή π νιγµ έ νη η π οίη ση.. Μ άταιο βράδ υ. Λίγη η στιγµ ή µ αζίσου τέ χνη. Πρω ία σε π ήραν, λίγα τα χέ ρια µ ου! Θεού χαρά! Μ ικρή µ ου όµ ορφη ακινδ υνότη τα. Α π όσταγµ α σου.. όλος γεννήθη κα. Πλάνη του ήλιου, να δ ω σε µ έ σα µ ου! Υ.Γ. Μ νη µ όσυνο στη ν αγάπ η, π ου κατά π εριόδ ους έ π νιξα, γευµ ατίζοντας µ ' έ να καπ ρίτσιο! xxiii

µ ουσική [κουκούτσι] Μ έ σα σε νότες χάνεται ο νους. Η µ ουσική π ου µ π ορεί να σε ση κώσει, π ου µ π ορεί να σε κάνει να κλάψ εις. Τι π ερίεργο να µ π ορείς να βρίσκεις κρη σφύγετο στη ν καταιγίδ α του στρες, του ονείρου µ έ σα σ' αυτή. Ξεση κώνει τη ν καρδ ιά σου. Η ψ υχή σου χορεύει κινήσεις π ου δ εν τις έ κανε π οτέ άλλος. Γιατί η ψ υχή σου χορεύει στο ρυθµ ό µ ιας φλόγας, π αίζει µ αζί µ ε η λιαχτίδ ες, τρέ χει όπ ω ς το ζαρκάδ ι, π ετάει µ ε το γεράκι. Και σ' όλη αυτή τη ν έ νταση π ου σε κυριεύει, σ' όλη αυτή τη ν η δ ονική αίσθη ση, εσύ, έ να νεκρό σώµ α, π ροσπ αθείς να τη φτάσεις, µ α απ οτυγχάνεις π αταγω δ ώς. Όταν ακούς το αη δ όνι να κελαη δ άει, όταν π ερπ ατάς µ έ σα στο δ άσος και βλέ π εις τις η λιαχτίδ ες να π ερνούν το τοίχος απ ό τα φυλλώµ ατα τω ν δ έ ντρω ν και το γεράκι να π ετάει ατάραχο, τότε γιατίδ ε χορεύεις; Η ψ υχή µ έ σα σε µ ια η ρεµ ία π αρατη ρεί, ακούει το θαύµ α τη ς φύση ς π ου δ εν µ π ορείνα το φτάσει. Και η καρδ ιά ντρέ π εται π ου µ π ορείκαι το καταστρέ φει. Καλή θη τεία στον garde n in b l ack «ΤΑ ΛΟ ΓΙΑ ΠΟ Υ ΕΝ ΕΙΠΑ Μ Ε Μ ΥΡΙΖΟ ΥΝ ΘΑ ΝΑ ΤΟ» [s k ia] xxiv

ατέ ρµ ονος βρόγχος [ch aos _jv] # incl ude "m e " do { Α τέ λειω τες σκέ ψ εις, π εριοδ ικά επ αναλαµ βανόµ ενες στη σφαίρα τω ν εγκεφαλικών κυττάρω ν... Νιώθεις να ολοκλη ρώνεσαι, να φτάνεις σε έ να τέ ρµ α µ α η άκρη είναι ακόµ α µ ακριά... Είναι αλήθεια ότι δ εν υπ άρχει τέ ρµ α, π οτέ, για τίπ οτα... Κινούµ αι ελεύθερα, άτακτα, χαοτικά... Καταρρίπ τω τα γραµ µ ικά συστήµ ατα τη ς τσιµ εντέ νιας καθη µ ερινότη τας του αστικού µ ύθου... Έ τσι νοµ ίζεις ρε! Μ ύθοι και όνειρα, καθη µ ερινή υπ οταγή-π ροσαρµ οστικότη τα-επ ιβίω ση... Α νάγκη για ψ υχοσω µ ατική δ ιέ ξοδ ο... Μ ια δ ιέ ξοδ ος π ου βρίσκει έ κφραση σε καταναλω τικούς µ ύθους και εναλλακτισµ ούς... Πραγµ ατικό κλουβίδ η λαδ ή! Να θες να ξεφύγεις και να βρίσκεσαι χαµ έ νος σε νέ ες π εριπ έ τειες, νέ ες αναζη τήσεις... Είναι τότε π ου µ ου έ ρχονται στο µ υαλό εκείνες οι µ αγικέ ς κουβέ ντες: "...Εκεί π ου συγκεντρώνονται τα π εριδ ινούµ ενα κύµ ατα υπ άρχει µ ια άβυσσος, εκεί π ου συγκεντρώνονται τα ήρεµ α νερά υπ άρχει µ ια άβυσσος, εκεί π ου συγκεντρώνονται τα τρεχούµ ενα νερά υπ άρχει µ ια άβυσσος..." Τελικά π ίσω απ ό τα π άντα υπ άρχει έ να χάος, ε; Συνθέ τει - γεννάει - καταστρέ φει... Είναι και αυτοίοι αναθεµ ατισµ έ νοι µ π άσταρδ οι... Φταίει π ου δ εν τους έ κοψ α τη φόρα απ ' τη ν αρχή... Πού θα π άει; Θα τη ν τσακίσω αυτή τη γαµ η µ έ νη µ η χανή!...}; w h il e (... xxv

δ όγµ α '9 5 [b aph om e t] Το 19 9 5 στη δ ανία, τέ σσερις σκη νοθέ τες απ οφασίζουν να συντάξουν το δ ικό τους µ ανιφέ στο µ ε σκοπ ό να π ροστατέ ψ ουν τις ταινίες τους και µ έ σα απ ό το συγκεκριµ έ νο π λαίσιο να µ π ορούν να δ η µ ιουργήσουν αυτόνοµ α. Το µ ανιφέ στο αυτό θέ τει τις βασικέ ς αρχέ ς ενός κινήµ ατος π ου βαφτίζεται δ όγµ α 9 5 (dogm a 9 5) ίσω ς και εξαιτίας τη ς αυστη ρότη τας π ου το π εριβάλλει. Ο ίδ ιος ο trie r σε µ ια συνέ ντευξή του αναφέ ρει: «Στη ν π ραγµ ατικότη τα οι αρχέ ς του δ ιαµ ορφώθη καν για να έ χω τη δ υνατότη τα να π ραγµ ατοπ οιήσω έ να ορισµ έ νο όραµ α του κινη µ ατογράφου. Γεννήθη καν απ ό τη ν εµ π ειρία µ ου, βγήκανε απ ό τη ν ανάγκη τη ς απ ώλειας του ελέ γχου οι δ ύο π ρώτες ταινίες µ ου (th e e l e m e nt of crim e και e pide m ic) είχαν µ έ χρι υπ ερβολής το στοιχείο του ελέ γχου. Α π οδ είχθη κε ότι και τον th om as εκφράζουν αυτέ ς οι αρχέ ς. η µ οσιεύσαµ ε, λοιπ όν, το µ ανιφέ στο µ ας ώστε και οι άλλοι να µ π ορούν να το χρη σιµ οπ οιήσουν. εν φανταζόµ ασταν ότι θα π ροκαλούσε τόσο έ ντονες συζη τήσεις. Α λλά αυτό είναι καλό, ο κινη µ ατογράφος χρειάζεται τέ τοιες π ολεµ ικέ ς.» Α ν για κάτι δ εν µ π ορώ να κατη γορήσω τον trie r, είναι το γεγονός ότι επ αναλαµ βάνεται. Α π ό τη ν αστυνοµ ική π εριπ έ τεια του th e e l e m e nt of crim e (π ου µ όνο επ ιφανειακά µ π ορεί να χαρακτη ριστεί έ τσι 19 84), στο σκλη ρά ρεαλιστικό e pide m ic (19 87), δ η µ ιουργεί κατόπ ιν έ ναν π ραγµ ατικό π ίνακα ζω γραφικής µ ε τη m e de a (19 89 ) και µ ια συναρπ αστική αλλη γορική ταινία επ οχής µ ε το e uropa (19 9 1). Θα ακολουθήσει αυτό π ου κατά τη ν π ροσω π ική µ ου άπ οψ η κάθε καλλιτέ χνη ς δ ικαιούται να έ χει τουλάχιστον µ ία φορά στη ν καριέ ρα του και αναφέ ροµ αι στη ν απ οτυχία του tv s e rial, th e k ingdom (19 9 5). εν θα π τοη θεί όµ ω ς και θα επ ανέ ρθει δ ριµ ύτερος τη ν επ όµ ενη χρονιά µ ε το ονειρικό και άκρω ς κοινω νικό b re ak ing th e w ave s (για κάπ οιους η καλύτερη ταινία του) για να ακολουθήσει το idiote rne (19 9 8) µ ε το οπ οίο θα ασχολη θούµ ε αργότερα. Τελειώνοντας τη ν επ ιλεκτική αυτή φιλµ ογραφία του trie r (καθώς αναφέ ροµ αι µ όνο σε αυτά π ου έ χω π αρακολουθήσει) δ εν θα π ρέ π ει να π αραλείψ ω το βραβευµ έ νο του µ ιούζικαλ dance r in th e dark και το θεατρικό αλλά και άκρω ς επ ίκαιρο dogvil l e, όπ ου µ ας δ είχνει µ ια δ ιαφορετική άπ οψ η τη ς ανθρώπ ινη ς κοινω νίας, όχι τόσο εξιδ ανικευµ έ νη ς όσο θέ λουµ ε να νοµ ίζουµ ε. Η αρχή του κινήµ ατος θα γίνει µ ε τον th om as w inde rb e rg. Ο σκη νοθέ τη ς µ ετά τη ν π ρώτη του ταινία de s tors te h e l te (ήρω ες 19 9 6) θα επ ιστρέ ψ ει µ ετά απ ό δ ύο χρόνια xxvi

στη ν ενεργό δ ράση π αραδ ίδ οντας µ ας το fe s te n (οικογενειακή γιορτή) για να µ ας µ υήσει µ ε τον τρόπ ο αυτό στη ν π ρώτη π αραπ άνω απ ό θετικέ ς. Η ταινία του δ όγµ ατος. Ο ι εντυπ ώσεις θα είναι κάτι αρχή τη ς ταινίας µ ας βρίσκει να π αρακολουθούµ ε τη ν εορταστική εκδ ήλω ση για τα 60α γενέ θλια του π ατέ ρα αφέ ντη µ ιας π ολυµ ελούς και σχετικά ευκατάστατη ς οικογέ νειας. εν έ χουν όµ ω ς όλοι οι καλεσµ έ νοι τη ν ίδ ια άπ οψ η γι αυτή τη συγκέ ντρω ση. Μ νήµ ες και π άθη, καλά κρυµ µ έ να για χρόνια, έ ρχονται στη ν επ ιφάνεια όταν έ να απ ό τα π αιδ ιά του εορτάζοντα απ οφασίζει να π ετάξει τη µ άσκα και απ οκαλύπ τει γεγονότα του π αρελθόντος π ου κι άλλοι γνώριζαν ή βίω ναν, αλλά εθελοτυφλούσαν... Τη σκυτάλη θα π άρει ο l ars von trie r το 19 9 8 µ ε το σκλη ρά ρεαλιστικό αλλά ανθρώπ ινο idiote rne (η λίθιοι). Μ ε το οπ οίο θα καταφέ ρει να σοκάρει τους θεατέ ς του, άλλους για το θέ µ α π ου επ ιλέ γει να αναπ τύξει και άλλους για τη ν αλήθεια και τη ν ω µ ότη τα τω ν π λάνω ν του. Χρη σιµ οπ οιώντας έ ξυπ να τη ν αναρχία και τον αυθορµ η τισµ ό τω ν η θοπ οιών του, ο σκη νοθέ τη ς π ροσδ ίδ ει µ ια νέ α αισθη τική κατεύθυνση καταφέ ρνοντας έ τσι να µ ας µ εταδ ώσει τη ν αλήθεια του. Μ έ σα απ ό το κίνη µ α αυτό οι συγκεκριµ έ νοι σκη νοθέ τες π ροσπ αθούν να θέ σουν επ ί τάπ η τος τη ν ανανέ ω ση π ου κατά τη γνώµ η τους έ χει τόσο ανάγκη κινη µ ατογραφική δ η µ ιουργία. Σε καµ ιά π ερίπ τω ση η σύγχρονη όµ ω ς δ εν θεω ρούν το δ όγµ α ω ς π ανάκεια. Χαρακτη ριστικά εξάλλου είναι τα λόγια του w inde rb e rg, όπ ου π ροβαίνει σε απ ολογία για τις π αραβάσεις τω ν αρχών του κινήµ ατος π ου έ γιναν κατά τη δ ιάρκεια τω ν γυρισµ άτω ν τη ς ταινίας του, "οικογενειακή γιορτή": «Ο µ ολογώ ότι σε µ ια σκη νή κάλυψ α έ να π αράθυρο µ ε µ αύρη κουρτίνα. Κάτι π ου δ εν απ οτελεί µ όνο π ρόσθετο αξεσουάρ αλλά και οπ τικό τέ χνασµ α. Ο µ ολογώ επ ίση ς ότι µ ια µ ισθολογική αύξη ση χρη σιµ οπ οιήθη κε για να καλύψ ει τη ν αγορά του κοστουµ ιού του τόµ ας µ π ο λάρσεν για χρήση στη ν ταινία...» Ο υσιαστικά αυτό π ου ήθελαν να π ετύχουν οι εµ π νευστέ ς του δ όγµ ατος 9 5, είναι να ταράξουν τα λιµ νάζοντα νερά του σύγχρονου κινη µ ατογράφου. Ενός κινη µ ατογράφου τόσο εξαρτη µ έ νου απ ό τα ειδ ικά εφέ και εγκλω βισµ έ νος ασφυκτικά απ ό τις ορέ ξεις τω ν εταιριών π αραγω γής π ου το σενάριο και ο ψ υχικός κόσµ ος του η θοπ οιού να µ έ νουν εγκλω βισµ έ να µ ονίµ ω ς σε δ εύτερο π λάνο. Το αν η κίνη ση αυτή κρίνεται επ ιτυχη µ έ νη ή όχι είναι έ να άλλο θέ µ α. Σε αυτό κριτέ ς είµ αστε όλοι µ ας... xxvii

"Είναι π ολύ σοβαρό. Α λη θεύει π ω ς π αίζω π ολύ µ ε το χιούµ ορ. Το χιούµ ορ υπ άρχει στη φύση µ ου και ότι κάνω λίγο ή π ολύ π ροσπ αθώ να του δ ώσω µ ια χιουµ οριστική δ ιάσταση. Α π ό αυτή τη ν οπ τική γω νία µ π ορεί κάπ οιος να δ ει έ να στοιχείο αστείο στο όγµ α 9 5. Ίσω ς δ είχνει αστείο επ ειδ ή ο κόσµ ος δ ε µ π ορεί να το π άρει στα σοβαρά. Γιατί όµ ω ς να µ η γίνονται ταινίες σύµ φω να µ έ να σύνολο κανόνω ν π ολύ συγκεκριµ έ νω ν; Μ π ορεί τελικά να µ η ν είναι µ ια καλή ιδ έ α, αλλά είναι τουλάχιστο µ ια ιδ έ α ενδ ιαφέ ρουσα. Μ π ορούµ ε να δ οκιµ άσουµ ε τους κανόνες να δ ούµ ε το απ οτέ λεσµ α τους και στη συνέ χεια να τους π ετάξουµ ε στα σκουπ ίδ ια. Ο π ω σδ ήπ οτε το δ όγµ α είναι έ νας φόρος τιµ ής και µ ια επ ανάλη ψ η (re m ak e ) όλω ν τω ν π ρω τοπ οριακών ρευµ άτω ν του κινη µ ατογράφου και κυρίω ς τη ς γαλλικής nouve l l e vague. Σήµ ερα τα π άντα είναι π αγω µ έ να, ανιαρά και π εθαµ έ να τουλάχιστον στον κινη µ ατογράφο µ εγάλη ς κατανάλω ση ς. Me το δ όγµ α ελπ ίζουµ ε να µ εταφέ ρουµ ε ζω ή και ενέ ργεια στον κινη µ ατογράφο." -- l ars von trie r Τέ λος, απ ό αυτό το µ ικρό αφιέ ρω µ α στο δ όγµ α 9 5, δ εν θα µ π ορούσε φυσικά, να λείψ ει ο όρκος αγνότη τας: Ο ρκίζοµ αι να υπ ακούω στους π αρακάτω κανόνες, όπ ω ς αυτοί καθορίστη καν απ ό το δ όγµ α 9 5. 1.Τα γυρίσµ ατα π ρέ π ει να γίνονται σε φυσικούς χώρους. Σε αυτούς τους χώρους δ εν µ εταφέ ρονται σκη νικά και φροντιστήριο (αν έ να οπ οιοδ ήπ οτε σκη νικό - αντικείµ ενο είναι απ ολύτω ς αναγκαίο, π ρέ π ει να βρεθεί έ νας φυσικός χώρος όπ ου το σκη νικό αντικείµ ενο υπ άρχει). 2.Ο ήχος π ρέ π ει να είναι σύγχρονος (δ εν επ ιτρέ π εται η χρήση µ ουσικής εκτός κι αν η η χη τική π η γή τη ς υπ άρχει στη σκη νή). 3.Η κάµ ερα π ρέ π ει να είναι στο χέ ρι. Κάθε δ υνατή κίνη ση τη ς κάµ ερας µ ε το χέ ρι είναι επ ιτρεπ τή (τα γυρίσµ ατα π ρέ π ει να γίνουν όχι εκεί π ου βρίσκεται η κάµ ερα, αλλά εκεί π ου δ ιαδ ραµ ατίζεται η ιστορία). 4.Η ταινία π ρέ π ει να είναι έ γχρω µ η. Τεχνικοί φω τισµ οί απ αγορεύονται (αν ο φω τισµ ός είναι λιγοστός επ ιτρέ π εται η χρήση µ ιας φω τιστικής π η γής τοπ οθετη µ έ νη ς π άνω στη ν κάµ ερα). 5.Η χρήση φω τογραφικών εφέ και φίλτρω ν απ αγορεύεται. 6.Η ταινία δ εν επ ιτρέ π εται να π εριέ χει αφύσικες σκη νέ ς δ ράση ς (όπ λα, φόνοι, κλπ ) xxviii

7. εν επ ιτρέ π εται νοη µ ατική µ εταφορά σε τόπ ο και χρόνο (η ταινία δ ιαδ ραµ ατίζεται εδ ώ και τώρα). 8.Ταινίες ειδ ών απ αγορεύονται. 9.Το φορµ ά τη ς ταινίας π ρέ π ει να είναι το ακαδ η µ αϊκό 35άρι. 10.Το όνοµ α του σκη νοθέ τη δ εν θα αναφέ ρεται στους τίτλους. Επ ιπ ροσθέ τω ς, ορκίζοµ αι ω ς σκη νοθέ τη ς π ω ς π αραιτούµ αι απ ό το π ροσω π ικό µ ου γούστο! εν είµ αι π ια καλλιτέ χνη ς. Ο ρκίζοµ αι π ω ς π αραιτούµ αι απ ό τη δ η µ ιουργία µ ιας δ ουλειάς, καθώς εκτιµ ώ π ω ς το άµ εσο είναι π ιο ση µ αντικό απ ό το όλον. Ο υπ έ ρτατος σκοπ ός µ ου είναι να εξάγω τη ν αλήθεια απ ό τους χαρακτήρες και τα σκη νικά µ ου. Ο ρκίζοµ αι να το επ ιτύχω αυτό µ ε όλα τα δ ιαθέ σιµ α µ έ σα και µ ε κάθε κόστος εις βάρος κάθε έ ννοιας καλού γούστου και αισθη τικών κανόνω ν. Α υτός είναι ο όρκος αγνότη τάς µ ου. (κοπ εγχάγη, δ ευτέ ρα 13 µ αρτίου 19 9 5) th om as w inte rb e rg l ars von trie r s ore n k ragh -jacob s e n k ris tian l e vring (lars von trier) xxix

οι όµ ορφες ειδ ήσεις, όµ ορφα καίγονται [com ze radd] " ύσκολοι καιροί...", µ ου λέ ει τις π ροάλλες έ νας φίλος (τρόφιµ ος κι αυτός τη ς ίδ ιας ψ υχιατρικής κλινικής) "Τι εννοείς;", τον ρω τάω. "Μ α δ εν βλέ π εις τι γίνεται γύρω σου; Α κόµ α και οι επ ιχειρήσεις δ εν τα φέ ρνουν βόλτα. εν βλέ π εις π όσες φεύγουν για άλλες χώρες π ου υπ άρχουν φτη νότερα εργατικά χέ ρια; Κακά τα ψ έ µ ατα είµ αστε ακριβοί ω ς υπ άλλη λοι. Πώς θα τα βγάλουν π έ ρα κι αυτοί; Άµ α δ εν βγαίνουν τα κέ ρδ η τι να κάνουν; Γιατί να π άρουν κι άλλους υπ αλλήλους αφού µ π ορούν να βάλουν αυτούς π ου έ χουν να δ ουλεύουν απ λήρω τες υπ ερω ρίες! Ποιος θα δ ιαµ αρτυρη θεί µ ε τέ τοια ανεργία; Είναι δ ύσκολοι καιροί. Μ ε το ζόρι καταφέ ρνουν και επ ιβιώνουν οι εταιρείες..." Μ ε έ βαλε σε σκέ ψ εις ο άτιµ ος! Να δ εις π ου τον έ βαλε ο γιατρός να µ ου τα π ει όλα αυτά. Λες να 'χει δ ίκιο; Α π οφάσισα να ανοίξω για λίγο τα µ άτια µ ου να δ ω τι γίνεται έ ξω απ ' τον κόσµ ο µ ου... Τα στοιχεία π ου βρήκα ήταν απ ίστευτα! Α κόµ α και "χάπ ι αισιοδ οξίας" να µ ου είχαν δ ώσει δ εν θα τα είχα π ροβλέ ψ ει (βλ. π ίνακας). Έ ψ αξα να βρω για τα κέ ρδ η π ου είχαν οι βιοµ η χανικοί κλάδ οι στη ν ελλάδ α, ανά απ ασχολούµ ενο. Για π αράδ ειγµ α αν µ ια βιοµ η χανική επ ιχείρη ση, π ου δ ραστη ριοπ οιείται στο χώρο τω ν η λεκτρικών ειδ ών έ χει στο δ υναµ ικό τη ς 100 εργαζόµ ενους, τους π λη ρώνει τον κανονικό µ ισθό (αν είναι "τυχεροί" και π αίρνουν π ερισσότερα απ ' το βασικό µ ισθό µ π ορεί κάπ οιοι να τους χαρακτη ρίσουν και ρετιρέ ) και κερδ ίζει απ ' τη δ ουλειά π ου κάνει ο καθέ νας 11.000 ευρώ! (Συνολικά 110.000 για το σύνολο τω ν εργαζοµ έ νω ν). Μ ήπ ω ς τελικά δ εν είναι και τόσο δ ύσκολοι οι καιροί; Το σίγουρο είναι π ω ς θέ λει µ εγάλη π ροσπ άθεια να δ εις/κατανοήσεις τη ν π ραγµ ατικότη τα... "ο νόµ ος φυλακίζει τον άντρα ή τη γυναίκα π ου κλέ βει τη χήνα απ ό το π άρκο αλλά αφήνει ελεύθερο τον π ονη ρό π ου κλέ βει το π άρκο απ ό τη χήνα" --αγγλικό ανώνυµ ο του 15ου αιώνα xxx