Κιτ μαθήματος Προστασία δεδομένων

Κιτ μαθήματος Προστασία δεδομένων ΑΠΟΚΤΉΣΤΕ ΤΟΝ ΈΛΕΓΧΟ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΏΝ ΔΕΔΟΜΈΝΩΝ ΣΑΣ www.consumerclassroom.eu

Στην εποχή μας, οι μαθητές αποκαλύπτουν προσωπικές πληροφορίες σε καθημερινή βάση, ειδικά στο Διαδίκτυο. Επομένως, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γνωρίζουν τους κινδύνους που ενδέχεται να συναντήσουν όταν μοιράζονται προσωπικά δεδομένα. Αυτό το κιτ μαθήματος παρέχει σημαντικές γενικές πληροφορίες και πρακτικές ασκήσεις για τους μαθητές σας με στόχο να κατανοήσουν τι είναι τα προσωπικά δεδομένα και πώς να τα προστατεύουν. Ηλικιακή ομάδα: Από 13 έως 18 ετών. Διάρκεια: Μία πρακτική άσκηση με διάρκεια περίπου 45 λεπτά Μαθήματα και σχέσεις με το σχολικό πρόγραμμα: Αγωγή του Πολίτη, Έρευνες Καταναλωτών, Ενημέρωση και Επικοινωνία Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών (ICT), Κοινωνιολογία 1. Επισκόπηση μαθήματος Περιγραφή της δραστηριότητας Αυτό το πλάνο μαθήματος έχει σκοπό να κάνει τους μαθητές να αναλογιστούν τα ζητήματα που αφορούν την προστασία δεδομένων. Οι μαθητές θα πρέπει να συζητήσουν τι είναι τα προσωπικά δεδομένα και ποιος τα συλλέγει, ανακαλύπτοντας τα δικαιώματά τους και εξετάζοντας τις βέλτιστες πρακτικές για την προστασία των προσωπικών δεδομένων σε πραγματικές καταστάσεις, ειδικά στο Διαδίκτυο. Απαιτούμενο υλικό Υπολογιστής ή βιντεοπροβολέας. Μαθησιακοί στόχοι ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΗ Συνειδητοποίηση ότι κάθε φορά που κάποιος συνδέεται στο Διαδίκτυο, κοινοποιεί πληροφορίες και δεδομένα για τον εαυτό του, για τα αγοραστικά ενδιαφέροντα και τη συμπεριφορά του στις μηχανές αναζήτησης, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή/και στους δικτυακούς τόπους που επισκέπτεται. Επίγνωση ότι η διαγραφή προσωπικών δεδομένων ή πληροφοριών μετά την κοινοποίησή τους δεν είναι εύκολη. Κατανόηση ότι η επιλογή «Αποδοχή» σε μια «Πολιτική απορρήτου» ενδέχεται να σημαίνει ότι το άτομο αυτό συμφωνεί με την πώληση των προσωπικών δεδομένων του σε τρίτους. Επίγνωση των διαθέσιμων μέτρων για την προστασία και τη διαχείριση των προσωπικών δεδομένων και του ιδιωτικού απορρήτου. Αξιολόγηση των πολιτικών απορρήτου και προσδιορισμός βασικών όρων σχετικά με τη χρήση προσωπικών δεδομένων. ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ Υπευθυνότητα στην προστασία τόσο των δικών μας προσωπικών δεδομένων όσο και των άλλων Εκτίμηση της προστασίας προσωπικών δεδομένων Αξιολόγηση των πλεονεκτημάτων κοινοποίησης προσωπικών δεδομένων σε σχέση με τους κινδύνους 2

Γενικές πληροφορίες ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΝΑ ΦΡΟΝΤΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ; Σήμερα οι Τεχνολογίες Πληροφοριών έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην κοινωνία. Ειδικά στις γενιές των νέων ανθρώπων οι οποίοι είναι εξαιρετικά εξοικειωμένοι με τη χρήση του Διαδικτύου, των έξυπνων συσκευών και των εφαρμογών. Αυτό που ίσως δεν γνωρίζουν είναι ότι αυτές οι συσκευές και οι διαδικτυακές υπηρεσίες συλλέγουν έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών σχετικά με τους χρήστες. Επιπλέον, ίσως να μην κατανοούν πλήρως ότι σε ορισμένες περιπτώσεις, αποκαλύπτουν προσωπικές πληροφορίες για τον εαυτό τους ή άλλα άτομα χωρίς να γνωρίζουν ποιος θα τις δει, για παράδειγμα, όταν κοινοποιούν φωτογραφίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Είναι σημαντικό να κατανοήσουν ότι το σημερινό σενάριο μιας διασυνδεδεμένης κοινωνίας συνδυάζει κοινωνικά οφέλη αλλά και κινδύνους για την προστασία του ιδιωτικού απορρήτου και των δεδομένων. Ειδικότερα, οι μαθητές σας θα πρέπει να γνωρίζουν ότι: Όταν εγγράφονται σε μια εφαρμογή ή διαδικτυακή υπηρεσία, συχνά τους ζητείται να καταχωρίσουν προσωπικές πληροφορίες όπως το όνομα, την ημερομηνία γέννησης, τον αριθμό τηλεφώνου κλπ. Επίσης, μπορεί να αποδεχθούν ένα αίτημα για συγκατάθεση στην επεξεργασία δεδομένων χωρίς ουσιαστικά να ελέγξουν ή να κατανοούν τους «όρους και προϋποθέσεις» και την «πολιτική απορρήτου» της συγκεκριμένης υπηρεσίας. Αυτό μπορεί να έχει αντίκτυπο στην καθημερινότητά τους ως καταναλωτές, καθώς αυτά τα προσωπικά δεδομένων ενδέχεται να πωληθούν σε τρίτους για σκοπούς εμπορικής χρήσης και μάρκετινγκ. Όταν χρησιμοποιούν ηλεκτρονικές συσκευές παράγουν και αποστέλλουν δεδομένα σχετικά με τα ενδιαφέροντά τους και τη συμπεριφορά τους τα οποία είναι ιδιαίτερα πολύτιμα για τις εταιρείες που πωλούν διαφημιστικό χώρο με βάση τη δραστηριότητα στο Διαδίκτυο. Οι ηλεκτρονικές συσκευές τους ή οι λογαριασμοί τους στο Διαδίκτυο μπορούν να αποτελέσουν το αντικείμενο επικίνδυνων παραβιάσεων δεδομένων, ειδικά εάν δεν προστατεύονται από ισχυρούς κωδικούς πρόσβασης ή εάν οι κωδικοί πρόσβασης δεν φυλάσσονται προσεκτικά ή γνωστοποιούνται σε τρίτους. Πρέπει να σκεφτούν προσεκτικά προτού δημοσιεύσουν ή κοινοποιήσουν προσωπικές πληροφορίες στο Διαδίκτυο καθώς αυτές οι πληροφορίες μπορεί να είναι διαθέσιμες σε ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων. Το ίδιο ισχύει κατά την κοινοποίηση πληροφοριών άλλων ανθρώπων, όπως φωτογραφιών, χωρίς να ζητήσουν την έγκρισή τους. 3

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΤΑ ΣΥΛΛΕΓΕΙ; Ο όρος προσωπικά δεδομένα αναφέρεται σε κάθε προσωπική πληροφορία η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προσδιοριστεί η ταυτότητα ενός ατόμου, από το όνομά του έως τον αριθμό τηλεφώνου, την ημερομηνία γέννησης και φωτογραφίες. Παρέχουμε προσωπικά δεδομένα σε καθημερινή βάση: με τη συμμετοχή μας σε έναν δικτυακό τόπο κοινωνικής δικτύωσης, την έκδοση μιας κάρτας βιβλιοθήκης ή την αίτηση για κάποιο πρόγραμμα επιβράβευσης στα καταστήματα. Σύμφωνα με την τρέχουσα Οδηγία για την προστασία των δεδομένων της ΕΕ, σε ισχύ από το 1995, η συλλογή και επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων ατόμων θεωρείται νόμιμη μόνο όταν συντρέχει μία από τις παρακάτω συνθήκες: Σύμφωνα με την τρέχουσα Οδηγία για την προστασία των δεδομένων της ΕΕ, σε ισχύ από το 1995, η συλλογή και επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων ατόμων θεωρείται νόμιμη μόνο όταν συντρέχει μία από τις παρακάτω συνθήκες: Όταν το πρόσωπο στο οποίο αναφέρονται τα δεδομένα έχει δώσει τη ρητή συγκατάθεσή του, ύστερα από επαρκή ενημέρωση (π.χ. αποδεχόμενο τους όρους αναφοράς), εάν η επεξεργασία δεδομένων είναι απαραίτητη για την εκτέλεση μιας σύμβασης, όπως για παράδειγμα μια έκδοση τιμολογίου, μια αίτηση για θέση εργασίας ή ένα αίτημα για χορήγηση δανείου, εάν η επεξεργασία είναι απαραίτητη για την τήρηση μιας νομικής υποχρέωσης, εάν η επεξεργασία είναι απαραίτητη για τη διαφύλαξη του ζωτικού συμφέροντος του προσώπου στο οποίο αναφέρονται τα δεδομένα, για παράδειγμα τα ιατρικά δεδομένα ενός θύματος τροχαίου, εάν η επεξεργασία είναι απαραίτητη για την άσκηση καθηκόντων που εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον ή για την άσκηση καθηκόντων από την κυβέρνηση, τις φορολογικές αρχές, την αστυνομία ή άλλους δημόσιους φορείς, εάν είναι απαραίτητη για την επίτευξη του έννομου συμφέροντος που επιδιώκει ο υπεύθυνος επεξεργασίας ή ένα τρίτο μέρος, υπό τον όρο ότι το συμφέρον αυτό δεν επηρεάζει τα συμφέροντα ή καταπατά τα θεμελιώδη δικαιώματα του προσώπου στο οποίο αναφέρονται τα δεδομένα, και ιδίως του ιδιωτικού απορρήτου. 4

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΑΣ ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΕΤΕ ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΑΣ Σύμφωνα με τους τρέχοντες κανόνες της ΕΕ, έχετε τα ακόλουθα δικαιώματα: Οι υπεύθυνοι επεξεργασίας δεδομένων πρέπει να σας ενημερώνουν όταν συλλέγουν προσωπικά δεδομένα σχετικά με εσάς. Έχετε το δικαίωμα να γνωρίζετε το όνομα του υπευθύνου επεξεργασίας, τον σκοπό της επεξεργασίας, σε ποιον μπορεί να διαβιβαστούν τα δεδομένα σας. Έχετε το δικαίωμα σε αυτές τις πληροφορίες ανεξάρτητα από τον τρόπο λήψης των δεδομένων, είτε άμεσο είτε έμμεσο, εκτός εάν η ανάκτηση των πληροφοριών αποδειχθεί ανέφικτη ή υπερβολικά δύσκολη ή οι πληροφορίες αυτές προστατεύονται βάσει του νόμου. Έχετε το δικαίωμα να ρωτήσετε τον υπεύθυνο επεξεργασίας δεδομένων εάν θα επεξεργαστεί προσωπικά δεδομένα που σας αφορούν. Έχετε το δικαίωμα να λάβετε αντίγραφο αυτών των δεδομένων σε κατανοητή μορφή. Έχετε το δικαίωμα να ζητήσετε τη διόρθωση, το κλείδωμα ή τη διαγραφή των δεδομένων. Έχετε το δικαίωμα εναντίωσης στην επεξεργασία των δεδομένων σας για νόμιμους λόγους που σχετίζονται με την ιδιαίτερη περίπτωσή σας και το δικαίωμα εναντίωσης ανά πάσα στιγμή στην επεξεργασία προσωπικών δεδομένων που σας αφορούν για σκοπούς άμεσου μάρκετινγκ. Εάν ανακαλύψετε ότι τα προσωπικά δεδομένα σας που διαχειρίζεται ένας υπεύθυνος επεξεργασίας δεδομένων είναι ανακριβή ή έχουν υποστεί παράνομη επεξεργασία, έχετε το δικαίωμα: να ζητήσετε από τον εν λόγω υπεύθυνο επεξεργασίας δεδομένων να διορθωθούν, να διαγραφούν ή να κλειδωθούν τα δεδομένα, να απαιτήσετε ο υπεύθυνος επεξεργασίας δεδομένων να ενημερώσει όσους έχουν ήδη δει τα εσφαλμένα δεδομένα, εκτός αν γι αυτό απαιτείται δυσανάλογη προσπάθεια, εάν δεν λάβετε μια εύλογη απάντηση από τον υπεύθυνο επεξεργασίας δεδομένων, μπορείτε να υποβάλετε καταγγελία στην εθνική εποπτική αρχή προστασίας δεδομένων της χώρας σας. Παρακάτω μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα προσωπικά δεδομένα και την προστασία δεδομένων: Ενημερωτικό δελτίο για την προστασία δεδομένων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. ΤΙ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΕ; Προκειμένου να αποκτήσουν ξανά οι πολίτες τον έλεγχο των προσωπικών δεδομένων τους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μια ολοκληρωμένη μεταρρύθμιση των κανόνων προστασίας δεδομένων η οποία αποτελείται από έναν κανονισμό και μια οδηγία τα οποία τέθηκαν σε ισχύ τον Μάιο του 2016. Ο κανονισμός είναι ένα ουσιαστικό βήμα για την ενίσχυση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών στη ψηφιακή εποχή και τη διευκόλυνση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων με την απλοποίηση των κανόνων για τις εταιρείες στην ενιαία ψηφιακή αγορά. Αυτός ο κανονισμός θα τεθεί σε εφαρμογή στις 25 Μαΐου 2018. Από την άλλη, η οδηγία προστατεύει το θεμελιώδες δικαίωμα των πολιτών στην 5

προστασία δεδομένων οποτεδήποτε χρησιμοποιούνται προσωπικά δεδομένα από αρχές επιβολής του ποινικού δικαίου. Τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να μεταφέρουν αυτήν την οδηγία στο εθνικό τους δίκαιο μέχρι τις 6 Μαΐου 2018. Οι βασικές αλλαγές αυτής της μεταρρύθμισης είναι οι εξής: Το «δικαίωμα στη λήθη» το οποίο θα σας βοηθήσει να διαχειριστείτε τους κινδύνους προστασίας των δεδομένων στο Διαδίκτυο. Όταν δεν επιθυμείτε πλέον την επεξεργασία των δεδομένων σας και δεν υπάρχει κάποιος νόμιμος λόγος για τη διατήρησή τους, τα δεδομένα θα διαγράφονται. Δωρεάν και εύκολη πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα σας, με αποτέλεσμα να μπορείτε να διαπιστώσετε ευκολότερα ποιες προσωπικές πληροφορίες διατηρούνται σχετικά με εσάς από εταιρείες και δημόσιες αρχές και να μπορείτε ευκολότερα να μεταφέρετε τα δεδομένα σας μεταξύ παρόχων υπηρεσιών: η αποκαλούμενη αρχή της «φορητότητας των δεδομένων». Οποτεδήποτε απαιτείται η συγκατάθεσή σας, θα πρέπει να παρέχεται με σαφή θετική ενέργεια προτού μια εταιρεία μπορεί να επεξεργαστεί τα προσωπικά δεδομένα σας. Ενισχυμένη διαφάνεια σχετικά με τον τρόπο χειρισμού των δεδομένων σας, με εύκολα κατανοητές πληροφορίες, ειδικά για παιδιά. Οι επιχειρήσεις και οι οργανισμοί θα πρέπει να σας ενημερώνουν σχετικά με παραβιάσεις δεδομένων που θα μπορούσαν να σας επηρεάσουν δυσμενώς χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση. Θα πρέπει επίσης να ενημερώνουν την αρμόδια εποπτική αρχή προστασίας δεδομένων. Παρακάτω μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη μεταρρύθμιση: Ενημερωτικά δελτία για τη μεταρρύθμιση του καθεστώτος προστασίας δεδομένων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. 6

2. Στοιχεία μαθήματος Εισαγωγή στο μάθημα Προετοιμάστε την τάξη σας με την προβολή αυτού του σύντομου και αστείου βίντεο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με την προστασία δεδομένων. Στη συνέχεια, κάντε μια σύντομη εισαγωγή στην έννοια των προσωπικών δεδομένων και τον τρόπο προστασίας τους. Κυρίως τμήμα του μαθήματος Χωρίστε την τάξη σε 4 ομάδες και ζητήστε τους να αναλογιστούν και να συζητήσουν ορισμένες περιπτώσεις που βασίζονται σε πραγματικές καταστάσεις: ΟΜΑΔΑ 1 - ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΕ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ Ζητήστε από τα μέλη της πρώτης ομάδας να επιλέξουν μια διαδικτυακή υπηρεσία ή εφαρμογή που χρησιμοποιούν συχνά (για παράδειγμα, Facebook, Snapchat και WhatsApp). Θα πρέπει να μάθουν και να ελέγξουν τα εξής: Τις πληροφορίες που απαιτούνται για την εγγραφή (όπως όνομα, ημερομηνία γέννησης, αριθμό τηλεφώνου, φωτογραφία προφίλ κλπ.). Εάν πρέπει να αποδεχτούν κάποιο αίτημα συγκατάθεσης για επεξεργασία δεδομένων. Τους «όρους και προϋποθέσεις» και τη δήλωση απορρήτου της συγκεκριμένης υπηρεσίας. Ζητήστε από την ομάδα να σημειώσει αυτές τις πληροφορίες για να τις παρουσιάσει στους υπόλοιπους μαθητές. ΟΜΑΔΑ 2 - ΧΡΗΣΗ ΚΩΔΙΚΩΝ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ Ζητήστε από τα μέλη της δεύτερης ομάδας να σκεφτούν σχετικά με τους κωδικούς πρόσβασης που χρησιμοποιούν στις συσκευές τους (για παράδειγμα κινητά τηλέφωνα, υπολογιστές ή tablet) και στις διαδικτυακές υπηρεσίες (όπως λογαριασμούς μέσων κοινωνικής δικτύωσης ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου). Θα πρέπει να εξετάσουν: Πώς επέλεξαν τους κωδικούς πρόσβασης. Εάν χρησιμοποιούν πάντα τους ίδιους κωδικούς πρόσβασης. Πώς αποθηκεύουν αυτούς τους κωδικούς πρόσβασης και εάν τους έχουν γνωστοποιήσει σε κάποιον. Ζητήστε από την ομάδα να σημειώσει αυτές τις πληροφορίες για να τις παρουσιάσει στους υπόλοιπους μαθητές. ΟΜΑΔΑ 3 - ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ Ζητήστε από τα μέλη της τρίτης ομάδας να υποθέσουν ότι πηγαίνουν σε ένα πάρτι και βγάζουν φωτογραφίες. Θα πρέπει να συζητήσουν τα εξής ερωτήματα: Κοινοποιούν αυτές τις φωτογραφίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή σε υπηρεσίες ανταλλαγής μηνυμάτων; Εάν στις φωτογραφίες εμφανίζονται άλλα άτομα, ζητούν την έγκρισή τους; Εάν βρουν στο Διαδίκτυο μια δική τους φωτογραφία από το πάρτι και δεν αισθάνονται καθόλου άνετα με το γεγονός αυτό, τι κάνουν; Ζητήστε από την ομάδα να σημειώσει τις σκέψεις της για να τις παρουσιάσει στους υπόλοιπους μαθητές. ΟΜΑΔΑ 4 - ΣΤΟΧΕΥΣΗ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Ζητήστε από τα μέλη της τέταρτης ομάδας να σκεφτούν σχετικά με διαδικτυακές δραστηριότητες που μπορούν να 7

αποκαλύψουν τα ενδιαφέροντα ή τις προτιμήσεις τους (για παράδειγμα, όταν ακολουθούν το προφίλ ενός τραγουδιστή στο Instagram ή ψάχνουν στο Google για να αγοράσουν ποδήλατο κλπ.). Θα πρέπει: Να κάνουν μια λίστα αυτών των δραστηριοτήτων. Να συζητήσουν εάν παρατήρησαν διαδικτυακές διαφημίσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τις μηχανές αναζήτησης ή τις εφαρμογές που συμφωνούν με τα ενδιαφέροντά τους μετά την εκτέλεση αυτών των δραστηριοτήτων. Ζητήστε από την ομάδα να σημειώσει αυτές τις πληροφορίες και τις σκέψεις τις για να τις παρουσιάσει στους υπόλοιπους μαθητές. Τώρα κάθε ομάδα θα πρέπει να παρουσιάσει τα συμπεράσματα και τις σκέψεις της στην τάξη. Με αυτόν τον τρόπο, θα έχουν την ευκαιρία να εξηγήσουν στον καθηγητή και στους υπόλοιπους μαθητές τι αποκόμισαν και ποιες είναι οι αμφιβολίες τους. Στο τέλος κάθε παρουσίασης βεβαιωθείτε ότι οι μαθητές σας κατανοούν τους λόγους για τους οποίους απαιτείται προσοχή κατά την κοινοποίηση δεδομένων στο Διαδίκτυο και επιβεβαιώστε ότι συνειδητοποιούν τα εξής: ΟΜΑΔΑ 1 - ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΕ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ Καθημερινά παράγουμε έναν τεράστιο όγκο προσωπικών δεδομένων τα οποία μπορεί να ενδιαφέρουν τις εταιρείες και τους οργανισμούς ως μέσο παράδοσης μιας συγκεκριμένης υπηρεσίας, αλλά και για σκοπούς μάρκετινγκ ή για να εξασφαλίσουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με ομάδες ατόμων. Προτού αποδεχτούν τους όρους και προϋποθέσεις μιας συγκεκριμένης υπηρεσίας, οι μαθητές σας θα πρέπει να γνωρίζουν ποια δεδομένα θα ληφθούν και για πόσο καιρό, ποιος είναι ο σκοπός και πώς μπορούν να επικοινωνήσουν με την υπηρεσία εάν θέλουν περισσότερες πληροφορίες ή αν αλλάξουν γνώμη. Επιπλέον, πρέπει να μη διστάζουν να πουν «όχι», ειδικά εάν δεν καταλαβαίνουν κάτι. ΟΜΑΔΑ 2 - ΧΡΗΣΗ ΚΩΔΙΚΩΝ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ Είναι σημαντικό να χρησιμοποιείτε ασφαλείς κωδικούς πρόσβασης (δηλαδή, να είναι μακροσκελείς και με διαφορετικά είδη χαρακτήρων) και να μην έχετε τον ίδιο κωδικό πρόσβασης για πάνω από μία συσκευή, έναν λογαριασμό ή μία υπηρεσία, προκειμένου να αποφύγετε τον κίνδυνο παραβίασης δεδομένων. Επιπλέον, οι κωδικοί πρόσβασης δεν πρέπει να γνωστοποιούνται σε κανέναν ή να φυλάσσονται κοντά στον υπολογιστή ή στο τηλέφωνό σας. Είναι επίσης σημαντικό να μην αποθηκεύετε κωδικούς πρόσβασης στα προγράμματα περιήγησης και να αποσυνδέεστε όταν χρησιμοποιείτε δημόσιους υπολογιστές. Με αυτόν τον τρόπο, δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα διαπιστευτήριά σας άλλα άτομα. ΟΜΑΔΑ 3 - ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ Όταν κοινοποιείτε μια φωτογραφία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ίσως δεν συνειδητοποιείτε ότι είναι διαθέσιμη σε ένα ευρύ κοινό, ειδικά εάν χρησιμοποιείτε τις προεπιλεγμένες ρυθμίσεις απορρήτου. Μια φωτογραφία που φαίνεται αστεία σε έναν στενό φίλο σας, μπορεί να σας φέρει σε αμηχανία εάν κοινοποιηθεί σε μια μεγάλη ομάδα ατόμων. Επιπλέον, εάν θέλετε να κοινοποιήσετε μια φωτογραφία στην οποία εμφανίζονται άλλα άτομα, πρέπει να ζητήσετε την έγκρισή τους, διαφορετικά παραβιάζετε τα δικαιώματα των άλλων ατόμων. Τέλος, εάν θέλετε να εξαφανίσετε μια φωτογραφία (ή οποιαδήποτε άλλη πληροφορία) που σας αφορά, ζητήστε από το άτομο που τη δημοσίευσε να τη διαγράψει ή επικοινωνήστε με την εταιρεία στην οποία ανήκει η πλατφόρμα. Μπορείτε επίσης να ζητήσετε από έναν ενήλικα να σας βοηθήσει και να επικοινωνήσει με την αρχή προστασίας δεδομένων της χώρας σας. ΟΜΑΔΑ 4 - ΣΤΟΧΕΥΣΗ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Όταν χρησιμοποιούμε ηλεκτρονικές συσκευές, παράγουμε και αποστέλλουμε δεδομένα σχετικά με τις ενέργειες που εκτελούμε. Μέσω αυτών των συσκευών γίνεται παρακολούθηση των δραστηριοτήτων μας στο Διαδίκτυο. Αυτά τα δεδομένα είναι πολύτιμα για εταιρείες που προσφέρουν δωρεάν υπηρεσίες (όπως το Facebook ή η Google) και ταυτόχρονα συλλέγουν δεδομένα για να πωλούν διαφημιστικό χώρο με βάση τα ενδιαφέροντά μας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο παρατηρούμε ότι οι διαφημίσεις στο Διαδίκτυο μπορεί να διαφέρουν από το ένα άτομο στο άλλο. 8

Ολοκλήρωση του μαθήματος Για να συνοψίσετε τα ζητήματα που σχετίζονται με την προστασία των δεδομένων, δείξτε στους μαθητές σας το φυλλάδιο Take control of your personal data (Αποκτήστε τον έλεγχο των προσωπικών δεδομένων σας) από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στη συνέχεια, συζητήστε με την τάξη και καταλήξτε σε 5 συμβουλές για την προστασία των δεδομένων. Μπορείτε να αντλήσετε έμπνευση από τις παρακάτω συμβουλές. Συμβουλές για την προστασία δεδομένων Μη γνωστοποιείτε δημόσια οποιαδήποτε πληροφορία όπως την πραγματική σας διεύθυνση, τον αριθμό τηλεφώνου, τον λογαριασμό ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή τον αριθμό πιστωτικής κάρτας. Σκεφτείτε προτού δημοσιεύσετε: οι πληροφορίες που δημοσιεύετε, μεταφορτώνετε ή κοινοποιείτε μπορεί να είναι διαθέσιμες σε όλους. Κλειδώνετε τις συσκευές σας, ώστε μόνο εσείς να μπορείτε να τις ξεκλειδώσετε, για παράδειγμα μέσω κωδικού πρόσβασης. Δημιουργήστε έναν ισχυρό κωδικό πρόσβασης με διαφορετικά είδη χαρακτήρων και μην τον φυλάτε κοντά στον υπολογιστή, το τηλέφωνο ή το tablet σας. 9

3. Εκτίμηση και αξιολόγηση Εκτιμήστε την τρέχουσα γνώση των μαθητών σας με την ακόλουθη άσκηση. Μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε για τεστ στην τάξη ή σαν εργασία για το σπίτι. Άσκηση για την τάξη σας Επιλέξτε μια διαδικτυακή υπηρεσία ή μια εφαρμογή που χρησιμοποιείτε συχνά. Περιγράψτε τις «προεπιλεγμένες ρυθμίσεις απορρήτου», εστιάζοντας στον τρόπο διαχείρισης των προσωπικών πληροφοριών και των δραστηριοτήτων σας εάν δεν αλλάξετε κάποια ρύθμιση. Θα είναι διαθέσιμες σε όλους; Περιγράψτε τις διαθέσιμες επιλογές απορρήτου για τους χρήστες. Τι μπορείτε ουσιαστικά να αλλάξετε; Μπορείτε να ορίσετε το προφίλ σας ως ιδιωτικό; Μπορείτε να μοιράζεστε πληροφορίες με λίγους μόνο ανθρώπους; Προτείνετε πώς θα προσαρμόζατε τις ρυθμίσεις απορρήτου, προκειμένου να ενισχύσετε την ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων σας. 10

4. Σχετικές πηγές στον δικτυακό τόπο του Consumer Classroom Μπορείτε να βρείτε περισσότερες χρήσιμες πηγές σχετικά με το θέμα της Οικονομίας του διαμοιρασμού στον δικτυακό τόπο Consumer Classroom. Ακολουθούν οι αγαπημένες μας πηγές. ΕΛΛΗΝΙΚΆ Ηλεκτρονική παρενόχληση Απλά στείλτο Οδηγός Ασφάλειας των Παιδιών στο Διαδίκτυο 11