ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ & ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ Τμήμα Αγροτικής Στατιστικής Στατιστική επεξεργασία και ανάλυση: Λεωνίδας Σπανέλλης, Στατιστικολόγος (MSc.) ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ-ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ 2007-2010 Το εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων της Ελλάδας με την Ουκρανία είναι ελλειμματικό την τριετία 2007-2009, με ιδιαίτερα έντονες διακυμάνσεις και με τάσεις δραστικής συρρίκνωσης το 2009. Η ευχάριστη ανατροπή έρχεται το 2010 με την μετατροπή του ελλείμματος σε πλεόνασμα. Συγκεκριμένα το εμπορικό έλλειμμα κυριολεκτικά εκτοξεύτηκε, υπερτριπλασιάστηκε σε αξία, το 2008 σε σχέση με το 2007, ενώ αντίθετα το 2009/2008 σημείωσε ραγδαία συρρίκνωση της τάξεως του -88,7%. Κύρια αιτία αυτής της πολύ έντονης διακύμανσης στο μέγεθος του ελλείμματος, είναι η αντίστοιχα έντονη μεταβλητότητα στο σκέλος των εισαγωγών από την Ουκρανία παρά στο σκέλος των εξαγωγών. Πράγματι οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων υπερδιπλασιάστηκαν σε αξία το 2008 ενώ το 2009 μειώθηκαν δραστικά κατά 75,4%. Το πρόβλημα στην εκτίναξη του ελλείμματος το 2008 εντοπίζεται στην άκρως εντυπωσιακή αύξηση των εισαγωγών στην κατηγορία των δημητριακών και των παρασκευασμάτων τους και ειδικότερα στις αθρόες εισαγωγές καλαμποκιού και μαλακού σιταριού (όχι για σπορά και στις δύο περιπτώσεις). Ως προς τις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων, ενώ το 2008 αυξήθηκαν κατά 26%, πράγμα που κάπως συγκράτησε την εκτίναξη του εμπορικού ελλείμματος, το 2009, μειώθηκαν κατά 14%. Η ραγδαία συρρίκνωση του ελλείμματος το 2009 συνεχίστηκε και το 2010 με συνέπεια την μετατροπή του πλέον σε πλεόνασμα για πρώτη φορά στην εξεταζόμενη περίοδο. Ο συνδυασμός δραστικής πτώσης των εισαγωγών σε αγροτικά προϊόντα κατά 42,4% και της εξίσου ισχυρής ανάπτυξης των 1
εξαγωγών κατά +38,6%, οδήγησε στην πολύ θετική εξέλιξη της δημιουργίας εμπορικού πλεονάσματος. Κάτι άλλο που επίσης αξίζει να σημειωθεί, είναι ότι τα αγροτικά προϊόντα καταλαμβάνουν πολύ σημαντικό μερίδιο στις συνολικές εισαγωγές αλλά κυρίως στις εξαγωγές μας προς την Ουκρανία. Πράγματι, οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων αποτελούν το 2007 το 20% των συνολικών μας εισαγωγών από την Ουκρανία, το 33% το 2008 και το 22% το 2009 και 2010. Αντίστοιχα, οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων, αποτελούν το 2007 το 22% των συνολικών μας εξαγωγών προς Ουκρανία, το 29% το 2008, το 41% το 2009, για να αγγίξουν το 51% το 2010. Δηλαδή ένα στα δυο εξαγώγιμα προϊόντα της Ελλάδας προς την Ουκρανία είναι αγροτικό προϊόν. Όσον αφορά στο γενικό εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδας με την Ουκρανία, για το σύνολο των προϊόντων, είναι επίσης ελλειμματικό αλλά αποκλιμακώθηκε αισθητά το 2009. Συγκεκριμένα το 2008/2007 το εμπορικό έλλειμμα διπλασιάστηκε σε αξία αλλά το 2009 συρρικνώθηκε κατά 69% παρόλο που μειώθηκαν σημαντικά οι συνολικές εξαγωγές μας. Το 2010 σε σχέση με το 2009, το έλλειμμα διευρύνθηκε κατά 11,8%. Αναλυτικότερα, όσον αφορά στις κυριότερες εισαγωγές ανά κατηγορία προϊόντων επισημαίνονται τα εξής : 1. Στα Δημητριακά και τα παρασκευάσματα τους όπως σχολιάστηκε και προηγουμένως, η πορεία των εισαγωγών έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εκρηκτική διόγκωση του ελλείμματος στο ισοζύγιο των αγροτικών προϊόντων, εφόσον αυξήθηκαν περίπου κατά 90 εκ. ευρώ μόλις σε ένα έτος, το 2008. Κατόπιν το 2009 και το 2010, σημείωσαν ραγδαία, κάθετη πτώση, συμβάλλοντας έτσι καθοριστικά στην δημιουργία εμπορικού πλεονάσματος στο ισοζύγιο, το 2010. Στην κατηγορία αυτή, εισάγουμε καλαμπόκι και μαλακό σιτάρι (όχι για σπορά). 2
2. Στην κατηγορία Φρούτα και Λαχανικά, οι εισαγωγές φθίνουν με έντονο ρυθμό : πτώση 39% το 2008 και περαιτέρω μείωση κατά 43% το 2009. Το 2010 η πτωτική τους πορεία ανακόπτεται αφού ενισχύθηκαν κατά 9%. Σχεδόν αποκλειστικό προϊόν εισαγωγής τα καρύδια χωρίς κέλυφος. 3. Στην κατηγορία των Ζωοτροφών, οι μεταβολές είναι έντονες. Το 2008 σημειώθηκε αύξηση των εισαγωγών κατά 41% ενώ το 2009 κατακόρυφη πτώση κατά 88%. Το 2010 καταγράφεται περαιτέρω πτώση κατά 48,2%. Εισάγονται πίτες από την επεξεργασία σπερμάτων ηλιοτρόπιου. 4. Στην κατηγορία Ελαιούχοι σπόροι και καρποί, όπου διαχρονικά πραγματοποιούνται οι περισσότερες εισαγωγές μας από Ουκρανία, οι εισαγωγές το 2008 αυξήθηκαν εντυπωσιακά κατά 62% αλλά το 2009 επανήλθαν πλήρως στα επίπεδα του 2007. Η συρρίκνωση τους το 2010 ήταν άκρως εντυπωσιακή, μείωση κατά 48% δηλαδή κατά 10 εκ. ευρώ λιγότερες από το 2009, και καίριας σημασίας για την επίτευξη πλεονάσματος στο ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων το 2010. Κύρια προϊόντα εισαγωγής είναι τα κουκιά σόγιας όχι για σπορά, σπέρματα αγριογγύλης ή αγριοκάμβης όχι για σπορά, και σπέρματα ηλιοτρόπιου όχι για σπορά. 5. Στην κατηγορία Ξυλεία-Φελλός οι εισαγωγές ακολουθούν σταθερά πτωτική πορεία, με μείωση κατά 14,3% το 2008, περαιτέρω πτώση κατά 22,7% το 2009 και επιπλέον δραστική μείωση κατά 46,6% το 2010. Βασικά προϊόντα εισαγωγής είναι η επεξεργασμένη ξυλεία βελανιδιάς, η ακατέργαστη ξυλεία πεύκης και οι σανίδες και τα πηχάκια για δάπεδα. 6. Τέλος επισημαίνουμε την εντυπωσιακή ανάπτυξη των εισαγωγών στην κατηγορία Έλαια και Λίπη, όπου το 2010 σε σύγκριση με το 2009 η αξία τους πενταπλασιάστηκε, αποτελώντας έτσι την μόνη κατηγορία αγροτικών προϊόντων στην οποία οι εισαγωγές κατέγραψαν άνοδο 3
τέτοιας έκτασης. Συγκεκριμένα εισήχθησαν αποκλειστικά ακατέργαστα λάδια ηλιοτροπίου. Σε ό,τι αφορά στις εξαγωγές, οι πιο βασικές, διαχρονικά και από πλευράς μεγέθους αξίας, κατηγορίες αγροτικών προϊόντων είναι : 1. Στα Φρούτα και Λαχανικά, κατηγορία στην οποία πραγματοποιούνται οι περισσότερες εξαγωγές μας προς την Ουκρανία, οι εξαγωγές αυξήθηκαν σημαντικά κατά 54% το 2008 αλλά το 2009 κατέγραψαν πτώση της τάξεως του 19%. Όμως το 2010 επανακάμπτουν με απόλυτα δυναμικό τρόπο σημειώνοντας άνοδο 72,2%. Βασικά προϊόντα εξαγωγής είναι κατά σειρά τα ακόλουθα : ροδάκινα, μπρουνιόν και νεκταρίνια, ακτινίδια, επιτραπέζια σταφύλια, κλημεντίνες, παρασκευασμένες ελιές, πορτοκάλια καθώς και διάφορα γλυκά κουταλιού, ζελέδες, μαρμελάδες, ολτοί και πάστες καρπών και φρούτων. 2. Η κατηγορία Καπνός και προϊόντων καπνού, παρουσιάζει μια σταθερότητα ως προς την εξέλιξη των εξαγωγών την περίοδο 2007-2009. Όμως το 2010 καταγράφεται πτώση κατά 22%. Εξάγονται αποκλειστικά καπνά sun cured ανατολικού τύπου χωρίς αφαίρεση των μίσχων και τσιγάρα. 3. Τέλος, ως προς τις εξαγωγές στην κατηγορία Έλαια και Λίπη, μετά από μια βελτίωση τους κατά 22% το 2008, το 2009 με την ισόποση μείωση που καταγράφουν, επανέρχονται στα επίπεδα του 2007. Το 2010 επανακάμπτουν εντυπωσιακά με άνοδο 42,5%. Κυρίαρχο προϊόν εξαγωγής είναι το παρθένο ελαιόλαδο. ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΙΝΑΚΩΝ 4
5
ΚΛΑΣΗ ΤΤΔΕ 00 01 02 03 04 ΠΡΟΪΟΝΤΑ Ζωντανά ζώα (εκτός ψαριών) Κρέατα & κρέατος Γαλακτοκομικά προϊόντα & αυγά πουλιών Ψάρια & ψαριών Δημητριακά & δημητριακών 2007, ΟΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛ.ΣΤΑΤ. ΣΕ ΕΥΡΩ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ % Υ ΕΞΑΓΩΓΕΣ % Υ ΙΣΟΖΥΓΙΟ 2.403 0,00% 0 0,00% -2.403 0 0,00% 166.784 0,74% 166.784 0 0,00% 534.180 2,36% 534.180 3.417.086 5,72% 200.152 0,88% -3.216.934 05 Φρούτα & Λαχανικά 5.716.772 9,57% 11.825.076 52,26% 6.108.304 06 07 Ζάχαρες &, Μέλι Καφές, κακάο, τσάι, μπαχαρικά κλπ 739.469 1,24% 0 0,00% -739.469 29.846 0,05% 1.200 0,01% -28.646 08 Ζωοτροφές 4.879.738 8,17% 0 0,00% -4.879.738 09 Προϊόντα διατροφής & 4.158 0,01% 92.291 0,41% 88.133 11 Ποτά 740.732 1,24% 55.810 0,25% -684.922 12 21 22 Καπνός & Προϊόντα καπνού Δορές, Δέρματα & Γουνοδέρματα ακατέργαστα Ελαιούχοι σπόροι & Καρποί 0 0,00% 8.851.082 39,12% 8.851.082 20.285 0,03% 0 0,00% -20.285 19.095.082 31,97% 0 0,00% -19.095.082 231 Καουτσούκ φυσικό 24 Ξυλεία & Φελλός 9.415.981 15,77% 0 0,00% -9.415.981 261-265 &268 29 Φυσικές υφαντικές ίνες Ακατέργαστες ζωικές & φυτικές ύλες 361.941 0,61% 7.891 0,03% -354.050 4 Έλαια & λίπη 15.301.379 25,62% 893.118 3,95% -14.408.261 592-11/12 (0-9) Άμυλα σιταριού και καλαμποκιού 59.724.872 20,99% 22.627.584 22,91% -37.097.288 284.509.023 100% 98.763.012 100% -185.746.011 6
2008, ΟΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛ.ΣΤΑΤ. ΣΕ ΕΥΡΩ ΚΛΑΣΗ ΤΤΔΕ 00 01 02 03 04 ΠΡΟΪΟΝΤΑ Ζωντανά ζώα (εκτός ψαριών) Κρέατα & κρέατος Γαλακτοκομικά προϊόντα & αυγά πουλιών Ψάρια & ψαριών Δημητριακά & δημητριακών ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ 0 0,00% 50.273 0,18% 50.273 0 0,00% 804.128 2,82% 804.128 92.562.474 57,89% 247.973 0,87% -92.314.501 05 Φρούτα & Λαχανικά 3.507.401 2,19% 18.155.019 63,71% 14.647.618 06 07 Ζάχαρες &, Μέλι Καφές, κακάο, τσάι, μπαχαρικά κλπ 39.184 0,02% 30.072 0,11% -9.112 67.827 0,04% 7.438 0,03% -60.389 08 Ζωοτροφές 6.855.590 4,29% 0 0,00% -6.855.590 09 Προϊόντα διατροφής & 13.576 0,01% 83.823 0,29% 70.247 11 Ποτά 786.049 0,49% 67.989 0,24% -718.060 12 21 22 Καπνός & Προϊόντα καπνού Δορές, Δέρματα & Γουνοδέρματα ακατέργαστα Ελαιούχοι σπόροι & Καρποί 190.740 0,12% 7.349.964 25,79% 7.159.224 123.110 0,08% 0 0,00% -123.110 30.955.792 19,36% 0 0,00% -30.955.792 231 Καουτσούκ φυσικό 24 Ξυλεία & Φελλός 8.069.520 5,05% 0 0,00% -8.069.520 261-265 &268 29 Φυσικές υφαντικές ίνες Ακατέργαστες ζωικές & φυτικές ύλες 0 0,00% 608.895 2,14% 608.895 416.411 0,26% 5.708 0,02% -410.703 4 Έλαια & λίπη 16.309.691 10,20% 1.086.553 3,81% -15.223.138 592-11/12 (0-9) Άμυλα σιταριού και καλαμποκιού 159.897.365 33,51% 28.497.835 29,51% -131.399.530 477.106.416 100% 96.584.856 100% -380.521.560 7
2009, ΟΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛ.ΣΤΑΤ. ΣΕ ΕΥΡΩ ΚΛΑΣΗ ΤΤΔΕ 00 01 02 03 04 ΠΡΟΪΟΝΤΑ Ζωντανά ζώα (εκτός ψαριών) Κρέατα & κρέατος Γαλακτοκομικά προϊόντα & αυγά πουλιών Ψάρια & ψαριών Δημητριακά & δημητριακών ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ 0 0,00% 54.030 0,22% 54.030 0 0,00% 726.870 2,97% 726.870 7.464.870 18,97% 62.201 0,25% -7.402.669 05 Φρούτα & Λαχανικά 2.011.382 5,11% 14.624.053 59,69% 12.612.671 06 07 Ζάχαρες &, Μέλι Καφές, κακάο, τσάι, μπαχαρικά κλπ 36.200 0,09% 0 0,00% -36.200 49.969 0,13% 0 0,00% -49.969 08 Ζωοτροφές 813.775 2,07% 0 0,00% -813.775 09 Προϊόντα διατροφής & 35.802 0,09% 16.633 0,07% -19.169 11 Ποτά 688.109 1,75% 3.312 0,01% -684.797 12 21 22 Καπνός & Προϊόντα καπνού Δορές, Δέρματα & Γουνοδέρματα ακατέργαστα Ελαιούχοι σπόροι & Καρποί 0 0,00% 7.960.772 32,49% 7.960.772 20.908.570 53,13% 0 0,00% -20.908.570 231 Καουτσούκ φυσικό 24 Ξυλεία & Φελλός 6.238.344 15,85% 0 0,00% -6.238.344 261-265 &268 29 Φυσικές υφαντικές ίνες Ακατέργαστες ζωικές & φυτικές ύλες 0 0,00% 161.168 0,66% 161.168 249.866 0,63% 0 0,00% -249.866 4 Έλαια & λίπη 853.825 2,17% 889.934 3,63% 36.109 592-11/12 (0-9) Άμυλα σιταριού και καλαμποκιού 39.350.712 22,12% 24.498.973 41,76% -14.851.739 177.915.161 100% 58.669.307 100% -119.245.854 8
2010, ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛ.ΣΤΑΤ. ΣΕ ΕΥΡΩ ΚΛΑΣΗ ΤΤΔΕ 00 01 02 03 04 ΠΡΟΪΟΝΤΑ Ζωντανά ζώα (εκτός ψαριών) Κρέατα & κρέατος Γαλακτοκομικά προϊόντα & αυγά πουλιών Ψάρια & ψαριών Δημητριακά & δημητριακών ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ 0 0,00% 17.153 0,05% 17.153 0 0,00% 1.104.425 3,25% 1.104.425 610.663 2,69% 158.211 0,47% -452.452 05 Φρούτα & Λαχανικά 2.194.017 9,67% 25.186.329 74,16% 22.992.312 06 07 Ζάχαρες &, Μέλι Καφές, κακάο, τσάι, μπαχαρικά κλπ 22.682 0,10% 1.801 0,01% -20.881 29.587 0,13% 2.163 0,01% -27.424 08 Ζωοτροφές 421.285 1,86% 0 0,00% -421.285 09 Προϊόντα διατροφής & 11.060 0,05% 22.020 0,06% 10.960 11 Ποτά 376.172 1,66% 1.703 0,01% -374.469 12 21 22 Καπνός & Προϊόντα καπνού Δορές, Δέρματα & Γουνοδέρματα ακατέργαστα Ελαιούχοι σπόροι & Καρποί 150 0,00% 6.199.481 18,25% 6.199.331 50.438 0,22% 0 0,00% -50.438 10.874.540 47,95% 0 0,00% -10.874.540 231 Καουτσούκ φυσικό 24 Ξυλεία & Φελλός 3.330.138 14,68% 0 0,00% -3.330.138 261-265 &268 29 Φυσικές υφαντικές ίνες Ακατέργαστες ζωικές & φυτικές ύλες 504.341 2,22% 0 0,00% -504.341 4 Έλαια & λίπη 4.252.283 18,75% 1.267.664 3,73% -2.984.619 592-11/12 (0-9) Άμυλα σιταριού και καλαμποκιού 22.677.356 11,38% 33.960.950 51,45% 11.283.594 199.324.041 100% 66.008.064 100% -133.315.977 9
10